28.5.2009 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 120/29 |
Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Πράσινη βίβλος με την ποιότητα των γεωργικών προϊοντων»
2009/C 120/06
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
— |
ζητά να θεσπιστεί ένα πλαίσιο στήριξης που να παρέχει μακροχρόνια σταθερότητα όσον αφορά τις επενδυτικές αποφάσεις με την προώθηση, αφενός, μέτρων που να προορίζονται για την αγορά και να περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για την εισαγωγή σήμανσης που να καθορίζει τη χώρα παραγωγής και, αφετέρου, πρότυπων ευρωπαϊκής παραγωγής (σημείο 2)· |
— |
συνιστά την υποστήριξη ΓΕ και των ιδιωτικών συστημάτων πιστοποίησης των γεωργών, υπό τον όρο ότι οι δημόσιες αρχές εγγυώνται την ποιότητα και την προέλευση αυτών των προϊόντων (σημείο 16)· |
— |
ζητά έναν σαφή κοινοτικό ορισμό για ορισμένους «αποκλειστικούς όρους», οι οποίοι να υποδεικνύουν τις μεθόδους παραγωγής ανάλογα με την περιοχή, όπως «γεωργικά προϊόντα», «παραδοσιακά προϊόντα», «ορεινά προϊόντα» και χωρίς ΓΤΟ (σημείο 17)· |
— |
ζητά να επεκταθεί η υποχρεωτική σήμανση, όπου καθορίζεται η χώρα παραγωγής των τροφίμων σε όλα τα πρωτογενή και ημικατεργασμένα προϊόντα (σημείο 18)· |
— |
θεωρεί ότι το σύστημα της ΓΕ πρέπει να επεκταθεί στα ημικατεργασμένα προϊόντα (σημείο 21)· |
— |
υποστηρίζει ότι δεν είναι απαραίτητο να εξετασθεί περισσότερο η δημιουργία νέων συστημάτων, αλλά ότι πρέπει να υποστηριχθούν τα υφιστάμενα συστήματα (σημείο 24)· |
— |
προτείνει την περαιτέρω επέκταση της προστασίας των προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ και στο πλαίσιο του ΠΟΕ (σημείο 27)· |
— |
θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να απαγορευτεί ρητά η χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών σε όλα τα στάδια παραγωγής στις περιοχές ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΠΕ, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται και να επιτηρείται η επιβίωση των παραδοσιακών μορφών παραγωγής και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των προϊόντων (σημείο 28)· |
— |
καλεί την Επιτροπή να εξετάσει την ανάγκη για μεγαλύτερη ευελιξία και ενίσχυση του προϋπολογισμού «προβολής» (σημείο 34)· |
— |
προτείνει στην Επιτροπή να επανεξετάσει την πιστοποίηση ΕΠΠΕ (σημείο 38). |
Εισηγητής |
: |
Milner Whiteman OBE (UK/UEN-EA), μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου του Bridgnorth |
Έγγραφο αναφοράς
Πράσινη Βίβλος σχετικά με την ποιότητα των γεωργικών προϊόντων: πρότυπα προϊόντων, απαιτήσεις για τη γεωργική παραγωγή και συστήματα ποιότητας
COM(2008) 641 τελικό
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Γενικές παρατηρήσεις
1. |
Επικροτεί την Πράσινη Βίβλο που αποβλέπει στην ανάπτυξη ενός πλαισίου μέσω του οποίου θα επιτευχθεί η στήριξη και η προστασία των ποιοτικών γεωργικών προϊόντων της ΕΕ και η υποστήριξή τους εκ μέρους του καταναλωτή, καταπολεμώντας στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που οφείλονται στην παράνομη χρησιμοποίηση υφιστάμενων ονομασιών. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί μακροπρόθεσμα η διατήρηση των περιφερειών και των τοπίων των περιφερειών και της ταυτότητάς τους, όπως τα έχουν σμιλέψει οι γεωργοί και τα προϊόντα τους, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη μελλοντική περιφερειακή ανάπτυξη, αλλά και στον περιορισμό των κινδύνων ερήμωσης των αγροτικών περιοχών. |
2. |
Ζητά να θεσπιστεί ένα πλαίσιο στήριξης που να παρέχει μακροχρόνια σταθερότητα όσον αφορά τις επενδυτικές αποφάσεις με την προώθηση, αφενός, μέτρων που να προορίζονται για την αγορά και να περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για την καθιέρωση σήμανσης που να καθορίζει τη χώρα παραγωγής και, αφετέρου, πρότυπων ευρωπαϊκής παραγωγής, κυρίως σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των τροφίμων και την υγιεινή, την προστασία του περιβάλλοντος και τις τεχνικές παραδοσιακής παραγωγής. |
3. |
Ευελπιστεί ότι η δέσμευση για ποιοτικά προϊόντα που έχει αναληφθεί στο πλαίσιο της κοινοτικής γεωργικής πολιτικής θα προαχθεί και θα ενισχυθεί περαιτέρω από την Πράσινη Βίβλο. Πράγματι, δεν χωρεί αμφιβολία ότι οι κανονισμοί αριθ. 510/06 και 509/06 σχετικά με τις ονομασίες προέλευσης έχουν μέχρι στιγμής εφαρμοστεί ανεπαρκώς, σε τέτοιο σημείο ώστε να εγείρονται βάσιμες αμφιβολίες, σύμφωνα με τις οποίες μεγάλο μέρος των καταναλωτών φαίνεται να αγνοεί την ακριβή έννοια αρκτικόλεξων και εκφράσεων όπως ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΠΕ και βιολογική γεωργία. Απαιτείται επομένως να επανεξεταστεί και να αναπροσαρμοστεί το σύνολο των πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην προώθηση και στην ενημέρωση σχετικά με τα εν λόγω προϊόντα και να εστιαστούν περισσότερο οι δράσεις του πρώτου και του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ στη στήριξη των ποιοτικών προϊόντων και στην περικοπή των δαπανών που σχετίζονται με τις διαδικασίες πιστοποίησης και ελέγχου. |
4. |
Υπογραμμίζει ότι η ομοιομορφία των προϊόντων, η συγκέντρωση της παραγωγής και η πρακτική των μονοκαλλιεργειών συνιστούν παράγοντες που εκθέτουν τους γεωργούς στις διακυμάνσεις της παγκόσμιας αγοράς και απειλούν την πολυμορφία του τοπίου. |
5. |
Διαπιστώνει με ευχαρίστηση ότι η Πράσινη Βίβλος αναγνωρίζει ότι η ποιότητα των γεωργικών προϊόντων συνδέεται εκ φύσεως με τις παραδόσεις, την ανάπτυξη και την βιωσιμότηρα των περιφερειών, οι οποίες πρέπει να ενισχυθούν και να προστατευθούν με τη βοήθεια συστημάτων, όπως τα συστήματα γεωγραφικής ένδειξης (ΓΕ), των οποίων τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας πρέπει να τυγχάνουν προστασίας έναντι των υπερβολικά συχνών παραποιήσεων των ονομασιών, μέσω της καθιέρωσης ενός μητρώου σε διεθνές επίπεδο. |
6. |
Θεωρεί σημαντικό να υποστηριχθεί η ανάπτυξη πρωτοβουλιών — όπως οι αγορές πώλησης γεωργικών προϊόντων από τους ίδιους τους παραγωγούς (farmer's market) και η απευθείας πώληση — οι οποίες, με την κατάργηση των ενδιάμεσων σταδίων, περιορίζουν το μέγεθος της εμπορικής αλυσίδας: εκτός από τη διατίμηση των τιμών καταναλωτή και τη μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου, και άρα των ρυπογόνων παραγόντων που επιβαρύνουν το περιβάλλον, οι συναφείς πρωτοβουλίες, σεβόμενες την εποχικότητα των προϊόντων, προάγουν τα παραδοσιακά τοπικά προϊόντα, τα οποία διατίθενται με μεγαλύτερες εγγυήσεις από πλευράς χρόνου συγκομιδής, αυθεντικότητας και γεύσης και καθίστανται συγχρόνως περισσότερο ελέγξιμα. |
7. |
Συμφωνεί απόλυτα ότι το ισχυρότερο όπλο που διαθέτουν οι γεωργοί της ΕΕ είναι η «ποιότητα», ότι οι καταναλωτές απαιτούν ως προς την τροφή τους γεύση, παραδοσιακό χαρακτήρα, αυθεντικότητα και κυρίως προέλευση από την περιοχή, όπως και καλή μεταχείριση των ζώων και προστασία του περιβάλλοντος, και ότι οι γεωργοί της ΕΕ έχουν, ως εκ τούτου, πραγματική δυνατότητα να καταστήσουν τα προϊόντα τους ευδιάκριτα στην αγορά και να αποκομίσουν έτσι οφέλη. |
8. |
Συμφωνεί ότι, ενόψει των διαπραγματεύσεων στον ΠΟΕ, είναι απολύτως επιβεβλημένο, σε μια ολοένα και πιο ανοιχτή παγκόσμια αγορά, να παρουσιάζονται και να προβάλλονται στους καταναλωτές τα πρότυπα της ΕΕ για την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων ως θετική και –σε πολλές περιπτώσεις– διακριτική ιδιότητα των προϊόντων. Καλεί την Επιτροπή να φροντίσει ώστε οι εταίροι της ΕΕ να αναγνωρίσουν τις γεωγραφικές ενδείξεις. |
9. |
Τονίζει την ανάγκη να τεθεί ένα πλαίσιο που να μπορεί να συμβαδίζει με τις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις του παγκόσμιου καταναλωτή και των γεωργών της ΕΕ. Συνεπώς, οι γεωργοί χρειάζονται μέτρα στήριξης, όπως μεγαλύτερη ευκαμψία και ενίσχυση του προϋπολογισμού που διατίθεται για τη διαφήμιση των συστημάτων πιστοποίησης, είτε πρόκειται για τη γεωγραφική ένδειξη (ΓΕ), είτε για ιδιωτικά συστήματα τα οποία διαχειρίζονται οι γεωργοί, υπό τον όρο ότι οι δημόσιες αρχές εγγυώνται την ποιότητα και την προέλευση αυτών των προϊόντων. Τα συστήματα αυτά πρέπει να είναι εύκαμπτα και να αντιδρούν ταχέως στις νέες απαιτήσεις των γεωργών και της αγοράς. |
Ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών
10. |
Θεωρεί ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν τεράστια εμπειρία και αποδεδειγμένη αρμοδιότητα για να επηρεάζουν και να υποστηρίζουν την ποιοτική γεωργική παραγωγή μέσω των δράσεών τους για τη διαχείριση των σχεδίων ανάπτυξης της υπαίθρου, της χωροταξίας και της περιφερειακής ανάπτυξης της ΕΕ. Σε πολλές περιπτώσεις οι αρχές ενίσχυσαν την ποιότητα υποστηρίζοντας συστήματα όπως τα συστήματα γεωγραφικής ένδειξης. |
11. |
Σημειώνει το νέο σύστημα της ΚΓΠ (αποσύνδεση της ενίσχυσης) και επισημαίνει ότι οι γεωργοί της ΕΕ εκτίθενται όλο και περισσότερο στην παγκόσμια αγορά. Είναι συνεπώς απαραίτητο να αναγνωρισθεί ότι οι ευρωπαίοι γεωργοί επιτυγχάνουν υψηλότερα παραγωγικά και ποιοτικά πρότυπα (όσον αφορά τη βιωσιμότητα, τις εγγυήσεις από πλευράς υγιεινής και καταλληλότητας των καλλιεργειών και των προϊόντων, τις συνθήκες ασφάλειας και το σεβασμό των δικαιωμάτων του εργατικού δυναμικού, την καλή μεταχείριση των ζώων και την εδαφική ανάπτυξη των περιφερειών) σε σχέση με τα πρότυπα των τρίτων χωρών, και να ληφθούν μέτρα ώστε οι υψηλότερες αυτές απαιτήσεις να συνεχίζουν να αντισταθμίζονται και μετά το 2013 με άμεσες πληρωμές της ΕΕ. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις εδαφικές αρχές διότι οι γεωργικές δραστηριότητες της ΕΕ διαμορφώνουν την οικονομία, το τοπίο και την κοινωνία όλων των περιφερειών. |
12. |
Τονίζει ότι θα πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις προκειμένου οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, στα πλαίσια των προγραμμάτων της ΕΕ για την ανάπτυξη της υπαίθρου, να συνεισφέρουν ως προς την ποιότητα της γεωργίας, δηλαδή να την ενισχύουν σφαιρικά. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν βασική σημασία για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων και την εφαρμογή των προγραμμάτων που έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικά για την ανάπτυξη και την παροχή πραγματικών πλεονεκτημάτων στους γεωργούς της ΕΕ. |
13. |
Διαπιστώνει ότι οι πρωτοβουλίες για μια μεγαλύτερη εδαφική δέσμευση της γεωργίας απέφερε θετικά αποτελέσματα, συμβάλλοντας στη δημιουργία στενότερων δεσμών μεταξύ της περιοχής προέλευσης, των καταναλωτών και της γεωργίας. Οι αγορές των γεωργών και οι παρεμβάσεις στα σχολεία αποτελούν απτά παραδείγματα της εξοικείωσης των πολιτών, και ειδικά των παιδιών, με τα φυτικά προϊόντα, τις μεθόδους καλλιέργειάς τους, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους, τον εποχικό τους χαρακτήρα, και καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει τη διάδοση αυτών των ορθών πρακτικών. |
14. |
Αναγνωρίζει ότι οι δράσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών που αποβλέπουν στην προώθηση της ζήτησης για ποιοτικά γεωργικά προϊόντα, με τις ενέργειές τους για τη βελτίωση των δημόσιων αγορών σε όλους τους τομείς, περιλαμβανομένων και των σχολικών γευμάτων και των γευμάτων των νοσοκομείων, θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Βίβλου: προσβλέπει επομένως στη σταδιακή γενίκευση και επέκτασή τους, επίσης μέσω ενδεδειγμένων μορφών υποστήριξης. Καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τα αποτελέσματα αυτών των δράσεων των τοπικών και περιφερειακών αρχών και να συνεκτιμήσει ορισμένα στοιχεία, όπως η μείωση των απορριμμάτων τροφίμων στα κυλικεία, τα οποία αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στην ποιότητα των γεωργικών προϊόντων. |
15. |
Υπενθυμίζει επίσης τις δράσεις που έχουν αναλάβει διάφορες τοπικές και περιφερειακές αρχές της ΕΕ σε τρίτες χώρες, στα πλαίσια προγραμμάτων αναπτυξιακής βοήθειας, για την υποστήριξη των παραδοσιακών μεθόδων γεωργικής παραγωγής, της προστασίας των οικοσυστημάτων, της βιοποικιλότητας και των τοπικών καταναλωτικών αναγκών. |
Όροι παραγωγής και κανόνες εμπορίας
16. |
Επιθυμεί να υπενθυμίσει στην Επιτροπή ότι οι γεωργοί, οι καταναλωτές και η βιομηχανία συνεχίζουν να απορρίπτουν ένα ευρωπαϊκό σχέδιο και λογότυπο (όπως αποδείχτηκε πρόσφατα κατά τη διάσκεψη για τα πρότυπα που διοργάνωσε η Επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2007). Για την καλύτερη ανάμειξη και ενημέρωση των καταναλωτών, θα ήταν προτιμότερο να αναγράφεται σαφώς στη συσκευασία η προέλευση και η ποιότητα της παραγωγής. Επιπλέον, δεν λαμβάνεται υπόψη ούτε ο απαραίτητος χρόνος για τo σχεδιασμό ενός λογότυπου, ούτε το κόστος των ελέγχων συμμόρφωσης για τους γεωργούς ούτε για την αποδοχή του εκ μέρους των καταναλωτών. Επιπλέον, επειδή η αγορά και οι παραγωγοί έχουν αναπτύξει τα δικά τους συστήματα για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων, για τη βελτίωση της σχέσης ποιότητας — τιμής και την συναίνεση των καταναλωτών, η ΕΤΠ συνιστά την υποστήριξη ΓΕ και των ιδιωτικών συστημάτων πιστοποίησης των γεωργών, υπό τον όρο ότι οι δημόσιες αρχές εγγυώνται την ποιότητα και την προέλευση αυτών των προϊόντων, σε ένα πλαίσιο το οποίο να παρέχει σαφή ενημέρωση στους καταναλωτές χωρίς να συνεπάγεται πρόσθετες διοικητικές και οικονομικές επιβαρύνσεις. |
17. |
Συνιστά την απλοποίηση των κανόνων εμπορίας, αλλά υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να επιτευχθεί στενότερη σχέση μεταξύ των αναγκών παραγωγής και του παραγόμενου προϊόντος μέσω της εφαρμογής σαφέστερης ορολογίας, της εφαρμογής της νομοθεσίας και της καλύτερης ενημέρωσης των καταναλωτών μέσω της επισήμανσης. Θεωρεί απαραίτητο να αρθούν τα εμπόδια που αποφέρουν μικρό όφελος, καθώς και οι ποσοτικές εκτροπές όσον αφορά την έννοια της ποιότητας των τροφίμων. Συνεπώς συμφωνεί με την πρόσφατη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία καταργούνται τα πρότυπα σχετικά με τις διαστάσεις και τη μορφή ορισμένων ειδών οπωροκηπευτικών. Πρέπει να διατηρηθούν αυστηροί κανόνες έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία και η εμπιστοσύνη των γεωργών και των καταναλωτών. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όσον αφορά τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα. Αυτά τα μέτρα, πάντως, δεν θα πρέπει να επικαλύπτουν την προστασία που παρέχεται από άλλους νόμους για την αποτροπή της παραπλάνησης των καταναλωτών. Προς τούτο, θα ήταν χρήσιμο να καταρτιστούν σαφείς ορισμοί των αναγκών παραγωγής και των χαρακτηριστικών που διέπουν τη χρήση ορισμένων όρων, όπως «ελεύθερης βοσκής» και «με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα». Σκόπιμο θα ήταν να προσδιορίζονται τόσο τα γενόσημα προϊόντα όσο και οι ελάχιστες απαιτήσεις για την εμπορία τους. Σκόπιμο θα ήταν επίσης να διατυπωθεί ένας σαφής κοινοτικός ορισμός για ορισμένους «αποκλειστικούς όρους», οι οποίοι να υποδεικνύουν τις μεθόδους παραγωγής ανάλογα με την περιοχή, όπως «γεωργικά προϊόντα», «παραδοσιακά προϊόντα», «ορεινά προϊόντα» και χωρίς ΓΤΟ: οι όροι αυτοί θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν προαιρετικά στις ετικέτες, βάσει ενδεδειγμένου επιπέδου διαρκώς επαληθεύσιμου αυτοελέγχου. |
18. |
Υπογραμμίζει το συνεχές αίτημα των ευρωπαίων καταναλωτών να γνωρίζουν σε ποια χώρα παρήχθη η τροφή τους. Όλο και περισσότερα παραδείγματα δείχνουν ότι οι καταναλωτές παραπλανώνται στον τομέα αυτό. Συνεπώς, η ΕΤΠ ζητεί να επεκταθεί η υποχρεωτική σήμανση, όπου καθορίζεται η χώρα παραγωγής των τροφίμων σε όλα τα πρωτογενή και ημικατεργασμένα προϊόντα, καθώς και στα κύρια συστατικά των τελικών προϊόντων, όπως το ζαμπόν και το τυρί. |
19. |
Προτείνει τα κράτη μέλη να ενοποιήσουν τον φόρο προστιθέμενης αξίας που επιβάλλεται σε προϊόντα γεωργικής παραγωγής και εκτροφής, διότι με δίκαιες συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ των παραγωγών γεωργικών προϊόντων θα εξασφαλισθεί η καλύτερη ποιότητα των προϊόντων αυτών. |
Ποιοτικά συστήματα της ΕΕ
20. |
Τονίζει την ανάγκη να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών όλου του κόσμου στο ευρωπαϊκό σύστημα γεωγραφικών ενδείξεων. Ο καταναλωτής πρέπει οπωσδήποτε να είναι καλύτερα πληροφορημένος σε ό,τι αφορά τη φύση των συστημάτων, τον σεβασμό των διανοητικών τους δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο και το γεγονός ότι συνδέονται εκ φύσεως με περιφερειακές κοινότητες. Είναι, συνεπώς, ιδιαίτερα σημαντική η υλοποίηση διαφημιστικών εκστρατειών που θα ενημερώνουν τον καταναλωτή επί του θέματος, μέσω ειδικών κονδυλίων. Εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κράτη μέλη θα λάβουν αυτομάτως τα απαραίτητα μέτρα για την αποτροπή της παράνομης χρήσης των ονομασιών ΠΟΠ και ΠΓΕ στο έδαφός τους, κάνοντας αναφορά στο άρθρο 13.1 του Κανονισμού (ΕΚ) 510/06. |
21. |
Τονίζει την ανάγκη να κερδηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών με την πλήρη διαφάνεια. Προς τούτο, το σύστημα της ΓΕ πρέπει να επεκταθεί στα ημικατεργασμένα προϊόντα έτσι ώστε να μην υπονομευθεί η μελλοντική ακεραιότητα της ΓΕ, ενώ στις περιπτώσεις που σε ένα τελικό προϊόν χρησιμοποιείται ένα προϊόν που αποτελεί αντικείμενο ΓΕ, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι το ποσοστό περιεκτικότητας του προϊόντος αυτού επαρκεί για να προσδώσει στο τελικό προϊόν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του, η δε χρήση του πρέπει να έχει εγκριθεί από τον αρμόδιο φορέα προστασίας. |
22. |
Από πλευράς γεωγραφικής ένδειξης είναι σημαντικό να καθοριστούν κριτήρια, στη βάση των οποίων θα αποφασίζεται εάν μια ονομασία είναι κοινή ή θα πρέπει να προστατεύεται ως γεωγραφική ένδειξη. Ο κατάλογος των προϊόντων μπορεί να διευρυνθεί ώστε να καλύπτει τα φρούτα του δάσους και τα μανιτάρια του δάσους, καθώς και τα προϊόντα που παράγονται από αυτά· εξάλλου πρέπει να εξασφαλιστεί ότι ο κατάλογος καλύπτει επίσης τα κόκκινα φρούτα και τα προϊόντα από φρούτα. Επίσης, η Επιτροπή πρέπει να λάβει υπόψη την ύπαρξη συλλογικών πιστοποιημένων επωνυμιών στα κράτη μέλη (ειδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά) και να προτείνει κοινούς κανόνες στα κράτη μέλη για την αναγνώριση αυτών των εργαλείων ποιότητας. |
23. |
Φρονεί ότι είναι απαραίτητη η μεγαλύτερη ομοιογένεια στην τυπολογία των οργανισμών και διαδικασιών ελέγχου και πιστοποίησης των βιολογικών προϊόντων, ούτως ώστε να εμπνέουν ασφάλεια και εμπιστοσύνη στους καταναλωτές μέσω ενός νέου λογοτύπου της ΕΕ για τη βιολογική γεωργία, που θα εγγυάται τα ίδια κριτήρια παραγωγής, ελέγχου και πιστοποίησης σε κοινοτικό επίπεδο και θα συμβάλει στην επίλυση προβλημάτων και στην περαιτέρω προώθηση της κοινοτικής ενιαίας αγοράς βιολογικών προϊόντων, καθώς και στη βελτίωση της ενημέρωσης του καταναλωτή για την ύπαρξη κοινών και αποτελεσματικών κανόνων και ελέγχων για τα τρόφιμα βιολογικής παραγωγής σε όλη την έκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. |
24. |
Υποστηρίζει ότι δεν είναι απαραίτητο να εξετασθεί περισσότερο η δημιουργία νέων συστημάτων, αλλά πρέπει να υποστηριχθούν τα υφιστάμενα συστήματα σε τομείς όπως η καλή μεταχείριση των ζώων. Η στήριξη της Επιτροπής μέσω κατευθυντήριων γραμμών και η ενίσχυση της αξιοπιστίας θα ήταν ευπρόσδεκτες, αλλά οποιαδήποτε πρόταση αφορά την ανάπτυξη νέων λογοτύπων είναι άσκοπη σε μια αγορά όπου τα υφιστάμενα λογότυπα αναγνωρίζονται και αξιοποιούνται (όπως το γαλλικό λογότυπο «label rouge»). |
25. |
Θεωρεί ότι θα ήταν αντίθετα προτιμότερο να θεσπισθεί ένα σύστημα κυρώσεων σε περίπτωση παράνομης χρήσης προστατευόμενων ονομασιών, καθώς και να οριστούν ειδικοί φορείς σε όλα κράτη μέλη της ΕΕ για τη στενή παρακολούθηση της συμμόρφωσης και την υπόδειξη κυρώσεων. |
26. |
Επισημαίνει, όσον αφορά τις προστατευόμενες ονομασίες, ότι θα ήταν σκόπιμο να επιβληθεί σε όλα τα κράτη μέλη η υποχρέωση να μεριμνούν εξ ιδίας πρωτοβουλίας για την προστασία των ονομασιών προέλευσης από τυχόν αντιποίηση ή απομίμησή τους. Προτείνει επιπλέον τη διαφοροποίηση των μεθόδων και των κανόνων προστασίας των προϊόντων προστατευόμενης ονομασίας, προβαίνοντας σε διάκριση των προϊόντων που χαίρουν υψηλής διεθνούς φήμης και αποτελούν αντικείμενο εκτεταμένων εξαγωγών, αλλά και συγχρόνως αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο παραποίησης και αντιποίησης, από εκείνα που διατίθενται ως επί το πλείστον σε τοπικές αγορές, τα οποία είναι κατά συνέπεια λιγότερο εκτεθειμένα σε ενδεχόμενη μη σύννομη χρήση των σημάτων προέλευσης. Για αυτήν την κατηγορία προϊόντων συνιστά μια απλουστευμένη διαδικασία αναγνώρισης, η οποία καθιστά δυνατή την παροχή προστασίας σε εθνική ή περιφερειακή κλίμακα. Σχετικά με την — εξαιρετικά ταχεία σε ορισμένους τομείς — εξέλιξη των τεχνικών παραγωγής και των τεχνολογιών μεταποίησης, θεωρεί ενδεδειγμένο να προβλεφθεί η δυνατότητα προσαρμογής των προδιαγραφών παραγωγής με την καθιέρωση απλουστευμένων διαδικασιών. |
27. |
Θα ήταν σκόπιμο να προωθηθεί η επέκταση της προστασίας των προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ και στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Πρέπει επίσης να συνεχισθεί με ενεργητικότητα η σύναψη διμερών συμφωνιών με τα διάφορα τρίτα κράτη για την αμοιβαία αναγνώριση των ονομασιών γεωργικών προϊόντων και τροφίμων. Τόσο τα εξαγώγιμα όσο και τα μη εξαγώγιμα προϊόντα πρέπει να μπορούν να επωφεληθούν της αναγνώρισης από την ΕΕ. Η μορφή διεθνούς προστασίας μπορεί τελικά να διαφέρει ανάλογα με τον κίνδυνο παραποίησης των προϊόντων. Για παράδειγμα, τα εξαγώγιμα προϊόντα με υψηλό κίνδυνο παραποίησης χρήζουν διεθνούς προστασίας στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Για τα προϊόντα με μικρότερο κίνδυνο παραποίησης και τα τοπικής εμβέλειας προϊόντα, μπορεί να προταθεί μια απλούστερη διαδικασία, με αναγνώριση από το κράτος μέλος που θα κοινοποιείται στις Βρυξέλλες (συγκρίσιμη με το επίπεδο της υπάρχουσας μεταβατικής προστασίας) και προστασία του προϊόντος δυνάμει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Επίσης, είναι σημαντικό να προβλεφθεί η προστασία των ΓΕ εντός της ΕΕ με υποχρέωση παρέμβασης των κρατών μελών στα εδάφη τους, ούτως ώστε αυτά να έχουν την υποχρέωση να δρουν αυτομάτως σε περίπτωση σφετερισμού ή απομίμησης προστατευόμενων ονομασιών. Προτείνεται ειδική διάταξη στο άρθρο 13 του Κανονισμού 510/06 ως προς αυτό. Η επίσημη προστασία πρέπει να τύχει υποστήριξης από την Επιτροπή σε διεθνές επίπεδο και ιδίως στην ΕΕ. |
28. |
Θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να απαγορευτεί ρητά η χρήση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών σε όλα τα στάδια παραγωγής στις περιοχές ΠΟΠ (προστατευόμενη ονομασία προέλευσης), ΠΓΕ (προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη) και ΕΠΠΕ (ειδικό παραδοσιακό προϊόν εγγυημένο), έτσι ώστε να εξασφαλίζεται και να επιτηρείται η επιβίωση των παραδοσιακών μορφών παραγωγής και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των προϊόντων. |
Συστήματα πιστοποίησης
29. |
Συνιστά να προωθηθεί η ενεργότερη συμμετοχή των οργανώσεων παραγωγών και να αναλάβουν οι αγορές πρωτοβουλία στον τομέα αυτό. Πράγματι, τα καλώς διαρθρωμένα ιδιωτικά συστήματα που διαχειρίζονται παραγωγοί είναι πιο ευαίσθητα από τα νομοθετικά συστήματα. Συνεπώς αντιδρούν ταχύτερα στην τοπική ζήτηση. Παρόμοια συστήματα υπάρχουν συγκεκριμένα στη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία. |
30. |
Πιστεύει ότι τα υφιστάμενα συστήματα πιστοποίησης για τα προϊόντα προστιθέμενης αξίας θα ικανοποιούσαν καλύτερα τις κοινωνικές απαιτήσεις, εάν παρείχαν σαφείς και αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τον τόπο και τις μεθόδους καλλιέργειας, καθώς και τη θρεπτική αξία. |
31. |
Πιστεύει ότι θα ήταν χρήσιμο να τεθούν κοινές κατευθυντήριες γραμμές και ούτως να βελτιωθεί η πληροφόρηση του καταναλωτή για τις ελάχιστες προδιαγραφές για τη βασική ποιότητα των τροφίμων. Οι κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να καταρτιστούν από ανεξάρτητες επιτροπές που είναι αποδεκτές από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς της τροφικής αλυσίδας, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους θέση. |
32. |
Υποστηρίζει ότι το κλειδί της επιτυχίας των ιδιωτικών συστημάτων έγκειται στην ανάμειξη των παραγωγών. Επίσης είναι σημαντικό να ενισχυθούν σφαιρικά οι οργανώσεις παραγωγών. Κατά τον τρόπο αυτό θα διασφαλισθεί ότι οι έλεγχοι, το κόστος και οι κανόνες είναι πραγματικά επωφελείς για τους ευρωπαίους γεωργούς. |
33. |
Υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη τα οικονομικά και διοικητικά έξοδα των μικρών παραγωγών που εφαρμόζουν βιοτεχνικές γεωργικές πρακτικές. Συνιστά να διατηρηθούν σε αυτό το πλαίσιο οι παρεκκλίσεις που παρέχονται σε αυτούς τους παραγωγούς που για διαρθρωτικούς λόγους δεν μπορούν να συμμορφωθούν με ορισμένα πρότυπα. |
Λοιπές παρατηρήσεις
34. |
Καλεί την Επιτροπή να εξετάσει την ανάγκη για μεγαλύτερη ευελιξία και ενίσχυση του προϋπολογισμού «προβολής». Πρέπει να αναθεωρηθούν οι προτεραιότητες του προϋπολογισμού αυτού έτσι ώστε να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στα συστήματα πιστοποίησης, οποιαδήποτε και αν είναι η μορφή τους. |
35. |
Πιστεύει ότι οι ευρωπαίοι γεωργοί θα αποτελούσαν αντικείμενο μεγαλύτερης αναγνώρισης και θα βελτίωναν τα συστήματα εμπορίας τους, εάν οι κανόνες που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις ήταν λιγότερο αυστηροί στον τομέα της προώθησης των γεωργικών προϊόντων διατροφής, ενώ ενδυνάμωναν και βελτίωναν τα κοινοτικά δημόσια συστήματα πιστοποίησης της ποιότητας (ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΠ, γραφικό σύμβολο ΕΑΠ, βιολογική παραγωγή). |
36. |
Συνιστά να δημιουργηθούν δυνατότητες διευκόλυνσης των μικροπιστώσεων για τους μικρούς αγρότες και γεωργούς που επενδύουν στην ενίσχυση της ποιοτικής παραγωγής και της τοπικής διατροφικής ασφάλειας. Σε αυτό το πλαίσιο προτείνει να εξετασθεί η δυνατότητα διοχέτευσης των ενισχύσεων που χορηγούνται για την εφαρμογή μέτρων παρέμβασης, προς παραγωγούς που υιοθετούν μεθόδους παραγωγής οι οποίοες συμβάλλουν στην ανάπτυξη μιας δίκαιης και αειφόρου γεωργίας. |
37. |
Για να αποφευχθεί η δημιουργία σύγχυσης και διοικητικών επιπλοκών, δεν θεωρείται σκόπιμο να ευνοηθεί η δημιουργία νέων κοινοτικών συστημάτων πιστοποίησης. Αντιθέτως θα ήταν σκόπιμο να καταρτισθούν κατευθυντήριες γραμμές που θα διασφαλίζουν ένα αντικειμενικό περιεχόμενο για τις λοιπές πιστοποιήσεις (ISO, BIO, κλπ.) των προϊόντων που δεν εμπίπτουν στα ΠΟΠ και ΠΓΕ. Είναι σκόπιμο επίσης να εντατικοποιηθεί και να συντονισθεί αποτελεσματικότερα η συνεργασία μεταξύ των διάφορων ελεγκτικών φορέων. |
38. |
Προτείνει στην Επιτροπή να επανεξετάσει την πιστοποίηση ΕΠΠΕ (ειδικό παραδοσιακό προϊόν εγγυημένο) και να καθιερώσει μια ειδική κατηγορία ευρωπαϊκού σήματος, το οποίο θα αποτελέσει ένα νέο σύστημα πιστοποίησης της ποιότητας, συνδυάζοντας μια σειρά από βασικές παραμέτρους ποιότητας συνδεδεμένες με άλλες αξίες που έχουν σχέση με την περιοχή παραγωγής, την τοπική/περιφερειακή οικονομία, τη βιώσιμη διαχείριση της γης, τη συμβολή στη διατήρηση του αγροτικού πληθυσμού, τον τουρισμό, την ποιότητα της τοπικής διαβίωσης κ.λπ. Το σύστημα πιστοποίησης πρέπει να χρησιμοποιεί όρους όπως παραδοσιακό προϊόν, τοπικό προϊόν, περιφερειακό προϊόν κ.λπ. |
39. |
Καλείται επειγόντως η Επιτροπή να προσφέρει χρηματοοικονομική ενίσχυση στους κόλπους της εσωτερικής αγοράς αλλά και σε τρίτες χώρες για την πληροφόρηση και τη διενέργεια διαφημιστικών εκστρατειών για την προαγωγή και την εξήγηση του νοήματος των διαφόρων ποιοτικών σημάτων προϊόντων της ευρωπαϊκής γεωργίας, καθώς και των πολυάριθμων προϋποθέσεων παραγωγής και κανόνων που πρέπει να τηρούν οι ευρωπαίοι αγρότες σε σύγκριση με τους ομολόγους τους σε άλλες χώρες (σε σχέση με το περιβάλλον και την ευημερία των ζώων, τα υψηλά πρότυπα ασφαλείας των τροφίμων κ.λπ.). |
Βρυξέλλες, 13 Φεβρουαρίου 2009.
Ο Γενικός Γραμματέας
της Επιτροπής των Περιφερειών
Luc VAN DEN BRANDE