28.5.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 120/47


Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα: «Πιο οικολογικές Μεταφορές»

2009/C 120/09

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι για πρώτη φορά προβλέπεται σε μια πρόταση για τη θέσπιση νέας οδηγίας η αρχή της συνεκτίμησης του εξωτερικού κόστους καθώς και το γεγονός ότι, πριν από την πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας για το κόστος των μεταφορών προηγήθηκαν εκτενείς μελέτες στις οποίες το θέμα αυτό εξετάσθηκε εμπεριστατωμένα·

υπενθυμίζει ότι στη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές αναφέρονται ως στόχοι της ευρωπαϊκής πολιτικής μεταφορών η αποκατάσταση ισορροπημένης σχέσης μεταξύ των τρόπων μεταφοράς, η φορολόγηση σύμφωνα με ενιαίες αρχές, ανεξαρτήτως τρόπου μεταφοράς, η καλύτερη χρέωση του κόστους των μεταφορών, η διασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους τους μεταφορείς, η προώθηση της πλήρους ενσωμάτωσης του κοινωνικού και περιβαλλοντικού κόστους, η συνεκτίμηση του κόστους των υποδομών και του εξωτερικού κόστους που σχετίζεται με τα τροχαία ατυχήματα, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την ηχορύπανση και τη συμφόρηση και η εφαρμογή των αρχών αυτών σε όλους τους μεταφορείς και όλες τις κατηγορίες χρηστών·

επισημαίνει ότι ένας από τους σημαντικότερους στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής μεταφορών και ειδικά των διασυνοριακών εμπορευματικών μεταφορών, είναι η μετατόπιση των μεταφορών από το οδικό προς το σιδηροδρομικό δίκτυο και ·ότι η ΕΕ οφείλει να διασφαλίσει την επίτευξη αυτού του στόχου μέσω κατάλληλων μέτρων, εφόσον υπάρχουν κατάλληλα περιθώρια μεταφορικής ικανότητας, καθώς και να μεριμνήσει για την ενεργοποίηση των αναγκαίων υποδομών, ειδικότερα δε εντός των πλαισίων των ήδη εγκριθέντων διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών·

είναι πεπεισμένη ότι ο καταμερισμός του εξωτερικού κόστους δεν πρέπει να υπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών αλλά ότι χρειάζεται ένα διαφανές σύστημα το οποίο να περιέχει κατάλληλα κριτήρια, ενώ τα κράτη μέλη θα πρέπει να παροτρύνονται να καταλογίζουν το εξωτερικό κόστος και να δεσμεύονται ως προς τη χρήση των εισπράξεων.

Εισηγητής

:

ο κ. Herwig van Staa (AT/EPP) Πρόεδρος της τοπικής βουλής του Τιρόλ

Έγγραφα αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Πιο οικολογικές Μεταφορές»

COM(2008) 433 τελικό

Ανακοίνωση της Επιτροπής για την «Στρατηγική για την εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους»

COM(2008) 435 τελικό

Πρόταση για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/62/ΕΚ περί επιβολής τελών στα βαρέα φορτηγά οχήματα που χρησιμοποιούν ορισμένα έργα υποδομής

COM(2008) 436 τελικό

Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο: «Μέτρα περιορισμού του σιδηροδρομικού θορύβου για τον υφιστάμενο στόλο»

COM(2008) 432 τελικό

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

Εισαγωγή

1.

υπενθυμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στη Λευκή Βίβλο «Η ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών με ορίζοντα το έτος 2010: η ώρα των επιλογών» της 12ης Σεπτεμβρίου 2001, COM(2001)370, παραπέμπει, όσον αφορά το θέμα του πραγματικού καταλογισμού του κόστους, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Γκέτεμποργκ και τάσσεται υπέρ της προώθησης της πλήρους εσωτερίκευσης του κοινωνικού και περιβαλλοντικού κόστους μέσω μιας αειφόρου πολιτικής μεταφορών.

2.

παρατηρεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει την ανάγκη δράσης για σημαντική αποσύνδεση της αύξησης των μεταφορών από την αύξηση του ΑΕΠ, ιδίως με μετατόπιση από τις οδικές στις σιδηροδρομικές και τις πλωτές μεταφορές καθώς και στις δημόσιες συγκοινωνίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμπληρώνει ότι η φορολόγηση πρέπει να εφαρμόζεται με βάση ενιαίους κανόνες προκειμένου να επιτευχθεί ένας καλύτερος καταλογισμός του κόστους των μεταφορών και να διασφαλισθούν ίσες ευκαιρίες για όλους τους μεταφορείς. Τονίζει ότι το κόστος που συνεπάγεται η χρήση των υποδομών πρέπει να καλύπτει τόσο το κόστος τους όσο και το εξωτερικό κόστος που συνεπάγονται τα ατυχήματα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ηχορύπανση και η συμφόρηση του δικτύου.

3.

εκφράζει τη λύπη της επειδή η ενδιάμεση επανεξέταση της Λευκής Βίβλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Μεταφορές (Ανακοίνωση της Επιτροπής της 22 Ιουνίου 2006, COM(2006)314), περιέχει ελάχιστες πρωτοβουλίες για την επίτευξη πραγματικού καταλογισμού του κόστους στις μεταφορές. Μόνο στο κεφάλαιο «ευφυής χρέωση» ανακοινώνεται η θέσπιση ενός νέου μέσου για την επιβολή τελών χρήσης του οδικού δικτύου με στόχο τη χρηματοδότηση των υποδομών και τη βελτίωση της κυκλοφορίας. Τα τέλη είναι δυνατόν να διαμορφώνονται ανάλογα με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ή τους κινδύνους συμφόρησης, ιδίως στις περιβαλλοντικά ευαίσθητες και στις αστικές περιοχές. Στις περιοχές αυτές, μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλες μορφές ελευθέρωσης της μεταφορικής ικανότητας, όπως είναι η ανταλλαγή δικαιωμάτων κυκλοφορίας στην αγορά.

4.

διαπιστώνει ότι με την δέσμη μέτρων για πιο οικολογικές μεταφορές (Greening Transport Package) και την συναφή πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας για το κόστος των υποδομών, η Επιτροπή ανταποκρίνεται στην υποχρέωσή της που απορρέει από το άρθρο 11 της οδηγίας 2006/38/ΕΚ να υποβάλει ένα γενικής εφαρμογής διαφανές και αναλυτικό μοντέλο για την εκτίμηση όλου του εξωτερικού κόστους, το οποίο θα χρησιμεύσει ως βάση του μελλοντικού υπολογισμού των τελών υποδομής. Το μοντέλο αυτό θα συνοδεύεται από ανάλυση των επιπτώσεων της ενσωμάτωσης του εξωτερικού κόστους για όλους τους τρόπους μεταφοράς και από μια στρατηγική για τη σταδιακή εφαρμογή του προτύπου αυτού σε όλα τα μέσα μεταφοράς.

5.

Υπενθυμίζει ότι η εσωτερίκευση του κόστους των μεταφορών συνιστά ένα αναγκαίο βήμα, αλλά ότι πρέπει να συνδυαστεί με άλλα μέτρα, προκειμένου να καταστεί πιο ελκυστική η προσφορά μεταφορών, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους ιδιώτες, που για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους πρέπει να μπορούν να υπολογίζουν σε επαρκείς υποδομές. Από αυτή την άποψη, είναι αναγκαίο να σημειωθεί πρόοδος ως προς τη δέσμη μέτρων που αποβλέπουν στη δημιουργία σιδηροδρομικών δικτύων για τις εμπορευματικές μεταφορές, και κυρίως στη δημιουργία διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών και να αναπτυχθούν όσο το δυνατόν καλύτερα συστήματα σιδηροδρομικών σημείων σύνδεσης προκειμένου να επιλυθεί σύντομα το πρόβλημα που δημιουργεί η ύπαρξη σιδηροτροχιών με διαφορετικό πλάτος.

Η οδηγία για το κόστος των υποδομών

6.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι για πρώτη φορά προβλέπεται σε μια πρόταση για τη θέσπιση νέας οδηγίας η αρχή της συνεκτίμησης του εξωτερικού κόστους καθώς και το γεγονός ότι, πριν από την πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας για το κόστος των μεταφορών προηγήθηκαν εκτενείς μελέτες στις οποίες το θέμα αυτό εξετάσθηκε εμπεριστατωμένα.

7.

επιδοκιμάζει επίσης το γεγονός ότι στο πλαίσιο της υλοποίησης του άρθρου 11 της οδηγίας 2006/38/ΕΚ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθέτει την εκπόνηση μελέτης σχετικά με αξιόπιστες διαδικασίες εκτίμησης του εξωτερικού κόστους καθώς και ότι το 2007 υπέβαλε ένα εγχειρίδιο για την εκτίμηση του εξωτερικού κόστους στον τομέα των μεταφορών.

8.

επισημαίνει ότι ένας από τους σημαντικότερους στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής μεταφορών και ειδικά των διασυνοριακών εμπορευματικών μεταφορών, είναι η μετατόπιση των μεταφορών από το οδικό προς το σιδηροδρομικό δίκτυο και ·ότι η ΕΕ οφείλει να διασφαλίσει την επίτευξη αυτού του στόχου μέσω κατάλληλων μέτρων, εφόσον υπάρχουν κατάλληλα περιθώρια μεταφορικής ικανότητας, καθώς και να μεριμνήσει για την ενεργοποίηση των αναγκαίων υποδομών, ειδικότερα δε εντός των πλαισίων των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών.

9.

υπενθυμίζει ότι στη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές αναφέρονται ως στόχοι της ευρωπαϊκής πολιτικής μεταφορών η αποκατάσταση ισορροπημένης σχέσης μεταξύ των τρόπων μεταφοράς, η φορολόγηση σύμφωνα με ενιαίες αρχές, ανεξαρτήτως τρόπου μεταφοράς, η καλύτερη χρέωση του κόστους των μεταφορών, η διασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους τους μεταφορείς, η προώθηση της πλήρους ενσωμάτωσης του κοινωνικού και περιβαλλοντικού κόστους, η συνεκτίμηση του κόστους των υποδομών και του εξωτερικού κόστους που σχετίζεται με τα τροχαία ατυχήματα, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την ηχορύπανση και τη συμφόρηση και η εφαρμογή των αρχών αυτών σε όλους τους μεταφορείς και όλες τις κατηγορίες χρηστών.

10.

υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή δεν έχει συμπεριλάβει το κόστος των ατυχημάτων στην εσωτερίκευση του εξωτερικού κόστους της οδικής κυκλοφορίας. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το κόστος αυτό ενσωματώνεται στα ασφάλιστρα των ασφαλιστικών εταιρειών. Η Επιτροπή των Περιφερειών εκτιμά ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα ασφάλιστρα δεν αποτελούν επαρκές κίνητρο για μια ασφαλή οδική συμπεριφορά. Εξάλλου στα ασφάλιστρα δεν λαμβάνεται υπόψη το κοινωνικό κόστος των ατυχημάτων. Ενδείκνυται συνεπώς να δημιουργήσει η ΕΕ ένα πλαίσιο καθορισμού των όρων εκτίμησης και υπολογισμού του εξωτερικού κόστους των ατυχημάτων. Στη συνέχεια, εναπόκειται στο κάθε κράτος μέλος να αποφασίσει εάν το εξωτερικό κόστος των ατυχημάτων πρέπει να εσωτερικευθεί μέσα από τα ασφάλιστρα ή με άλλον τρόπο.

11.

επισημαίνει επίσης ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χρειάζεται να τροποποιηθούν τα κοινωνικά πρότυπα όσον αφορά τις μεταφορές, προτρέποντας τους πολίτες να χρησιμοποιούν ευρύτερα τις δημόσιες μεταφορές, διότι τα κοινωνικά πρότυπα συμπεριφοράς αποτελούν μέρος των γενικών περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων της ΕΕ. Σημειώνει επίσης ότι τα μέτρα της ΕΕ όσον αφορά την αειφόρο κινητικότητα θα πρέπει να αξιολογούνται όχι μόνο σύμφωνα με το άρθρο 71 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας αλλά και σύμφωνα με τα άρθρα 6, 174 και επ. και 176 της Συνθήκης αυτής, δεδομένου ότι η βελτίωση της φιλικότητας προς το περιβάλλον και η αποτελεσματικότητα αποτελούν θεμελιώδη στόχο κάθε κοινής πολιτικής μεταφορών.

12.

εκφράζει, ωστόσο επιφυλάξεις σχετικά με την καταλληλότητα του σχεδίου αυτού να συμβάλλει στην επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων της ευρωπαϊκής πολιτικής μεταφορών, δεδομένου ότι, τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο, δεν φαίνεται να επιδιώκεται ο καταλογισμός όλου του εξωτερικού κόστους, όπως είχε προταθεί στην οδηγία 2006/38/ΕΚ και ότι σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η επιβολή ή όχι τελών διοδίων και σε ποιές διαδρομές των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (ΔΔΜ) εξακολουθεί να επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ειδικό συνταγματικό νομικό καθεστώς των σκανδιναβικών κρατών αναφορικά με τη φορολογία των οδικών μεταφορών εμπορευμάτων.

13.

τονίζει, όμως, ότι στα αιτιολογικά σημεία αναφέρεται ως στόχος του νομικού πλαισίου και η εναρμόνιση των συστημάτων τελών, η οποία δεν είναι παρά ένα από τα διαθέσιμα μέσα, προκειμένου να εξαλειφθούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, καθώς και ότι έχει ήδη καθοριστεί ως στόχος η επίτευξη πιο οικολογικών μεταφορών μέσω της διαφοροποίησης των τελών με βάση την ευρωπαϊκή κλάση κατάταξης του οχήματος.

14.

ευελπιστεί, ωστόσο, ότι οι μελλοντικές προτάσεις της Επιτροπής θα ανταποκρίνονται κατά τρόπο πιο αποτελεσματικό στις ανεπιθύμητες εξελίξεις που προέκυψαν λόγω των μεγάλων διαφορών μεταξύ των τελών και των φόρων με αποτέλεσμα την μη ισορροπημένη χρήση των μέσων μεταφοράς ή την υπερβολική επιβάρυνση ορισμένων υποδομών, κυρίως αν ληφθεί υπόψη ότι και το ισχύον νομικό πλαίσιο για τα τέλη χρήσης των οδικών υποδομών δεν συνέβαλε στην αποκατάσταση της ισορροπίας.

15.

διαπιστώνει ότι οι προσπάθειες της Επιτροπής για την εναρμόνιση των φόρων καυσίμων δεν οδήγησαν ακόμη στην εναρμόνιση της φορολογίας επί των καυσίμων στα κράτη μέλη της ΕΕ και ότι εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλες διαφορές όσον αφορά τις τιμές καυσίμων στην Ευρώπη. Είναι βασικό να συνεχίσει η Επιτροπή τις προσπάθειές της προκειμένου να εξαλείψει τις έντονες διαφορές που υφίστανται ακόμη όσον αφορά τη φορολογία των καυσίμων. Μέχρι να επιτευχθεί μια όσο το δυνατό μεγαλύτερη προσαρμογή των φόρων για τα καύσιμα πρέπει τα κράτη μέλη να μπορούν να εσωτερικεύουν το εξωτερικό κόστος που οφείλεται στην κλιματική αλλαγή

16.

ζητά να επιδιωχθεί μακροπρόθεσμα η σταδιακή μείωση των σημαντικών αποκλίσεων που υφίστανται και όσον αφορά το φορολογικό σύστημα στον τομέα των μεταφορών (π.χ. φόροι κυκλοφορίας οχημάτων, φόροι καυσίμων, κλπ.) και να επιδιωχθεί διαφάνεια σχετικά με τη χρήση των πόρων.

17.

εκφράζει τη λύπη της επειδή εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικές διαφορές όσον αφορά το ύψος του κόστους των υποδομών στις διασυνοριακές εμπορευματικές μεταφορές καθώς και επειδή ορισμένα μη κράτη μέλη, όπως η Ελβετία, βρίσκονται σχετικά με το θέμα αυτό σε πιο πλεονεκτική θέση απ' ό,τι κράτη μέλη· τονίζει ότι οι τροποποιήσεις ή επαναξιολογήσεις των τελών χρήσης των υποδομών των τελευταίων ετών επέφεραν ελάχιστες αλλαγές, ότι τα τέλη διοδίων για διαδρομές συγκρίσιμου μήκους παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές, ότι η άνιση κατανομή του κόστους ενθάρρυνε τη χρήση παρακαμπτήριων οδών και ότι αυτό συνεπώς προκαλεί στρέβλωση του ανταγωνισμού και καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει μέτρα και να στηρίξει τα κράτη μέλη ώστε να λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις της επιλογής των οδικών διαδρομών για το περιβάλλον, την ασφάλεια των μεταφορών και την κατάσταση του οδικού δικτύου.

18.

αντιλαμβάνεται ότι αφετηρία κάθε σκεπτικού της Επιτροπής σχετικά με την κοινή πολιτική μεταφορών είναι η διασφάλιση των τεσσάρων βασικών ελευθεριών και ιδιαίτερα της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών και υπηρεσιών καθώς και ότι στόχος της ευρωπαϊκής πολιτικής μεταφορών είναι η διασφάλιση μιας από τεχνική άποψη απρόσκοπτης λειτουργίας των μεταφορών σε χαμηλό για την εθνική οικονομία κόστος.

19.

επισημαίνει, ωστόσο, ότι ειδικά σε ευαίσθητες περιοχές που πλήττονται άμεσα από το εξωτερικό κόστος των μεταφορών, οι επιπτώσεις των μεταφορών των βαρέων οχημάτων έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων και στο περιβάλλον και ότι συνεπώς, η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων έχει ιδιαίτερα σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις σε ευαίσθητες περιοχές. Επισημαίνει, επίσης, ότι, σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, επιβάλλεται η εφαρμογή περιβαλλοντικών κριτηρίων καθώς και ότι η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας συνιστούν ιδιαίτερες προκλήσεις για τη ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών και ότι επομένως ο γενικός στόχος της δημιουργίας ενός σύγχρονου συστήματος μεταφορών πρέπει να συνεκτιμά εκτός από τις οικονομικές και κοινωνικές και τις περιβαλλοντικές πτυχές καθώς και την προστασία της δημόσιας υγείας ώστε να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο και μακροπρόθεσμο σύστημα.

20.

υπογραμμίζει, επίσης, ότι η υγεία των πολιτών της Ευρώπης συνιστά σημαντικό αγαθό και ότι το δικαίωμα στην υγεία και σε ένα καθαρό περιβάλλον δεν πρέπει να τίθεται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με την απεριόριστα ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων·· επομένως, πρέπει να καταστεί συμβατό με την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας ανθρώπων και εμπορευμάτων, μέσω της υιοθέτησης κατάλληλων μέτρων. Στα πλαίσια αυτά, καθοριστική σημασία έχει η εφαρμογή μέτρων εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης στον τομέα της οδικής ασφάλειας από τα σχολεία και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

21.

διαπιστώνει ότι, αν και η οδηγία 1999/62/ΕΚ λαμβάνει ως βάση για τον καταλογισμό των τελών χρήσης των οδικών υποδομών το σταθμισμένο μέσο τέλος διοδίων που εισπράττονται για την κατασκευή, τη λειτουργία και την επέκταση ενός δεδομένου οδικού δικτύου, η νέα πρόταση δεν προσφέρει καμία λύση όσον αφορά τις έντονες διαφορές όσον αφορά τα τέλη χρήσης του οδικού δικτύου, διότι εξακολουθεί να μην προβλέπει την υποχρέωση των κρατών μελών να επιβάλουν τέλη διοδίων στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών, εναρμονίζει μόνο το ανώτατο όχι όμως το κατώτατο τέλος ενώ τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να αποφασίζουν σχετικά με τη χρήση των εισπράξεων από τέλη χρήσης των οδικών υποδομών χωρίς να προβλέπεται καμία δεσμευτική χρήση.

22.

στηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να χρησιμοποιούνται τα έσοδα της εσωτερίκευσης για τη μείωση του αρνητικού αντικτύπου των μεταφορών στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών. Το κόστος της κυκλοφοριακής συμφόρησης πρέπει αν υπολογίζεται μόνον εάν υπάρχει ένα σχέδιο δράσης που να καθορίζει τη διαχείριση των προβλημάτων της κυκλοφοριακής συμφόρησης, χωρίς ωστόσο να συνδέεται με τον ίδιο τρόπο μεταφοράς.

23.

εκφράζει αμφιβολίες σχετικά με την εφαρμογή του συστήματος καταμερισμού πρόσθετου εξωτερικού κόστους από όλα τα κράτη μέλη, λόγω της αμφιλεγόμενης πρότασης της Επιτροπής, της μεγάλης ανασφάλειας που επικρατεί στις χρηματαγορές και των κινδύνων οικονομικής ύφεσης.

24.

είναι πεπεισμένη ότι ο καταμερισμός του εξωτερικού κόστους για τις διαδρομές στα ΔΔΜ δεν πρέπει να υπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών. Χρειάζεται ένα διαφανές σύστημα με κατάλληλα κριτήρια, ενώ τα κράτη μέλη θα πρέπει να παροτρύνονται με διάφορα μέτρα να καταλογίζουν το εξωτερικό κόστος και να δεσμεύονται ως προς τη χρήση των εισπράξεων.

25.

επισημαίνει ότι σε πολλά κράτη μέλη το μεγαλύτερο τμήμα του οδικού δικτύου υπάγεται στην αρμοδιότητα των περιφερειών και των δήμων. Η εισαγωγή διοδίων σε μια περιοχή ή σε ένα τμήμα δρόμου μπορεί να συμβάλλει σε ανεπιθύμητες παρακάμψεις της κυκλοφορίας. Είναι συνεπώς σημαντικό να διευκρινίζεται στην οδηγία ότι όλοι οι υπεύθυνοι των οδικών υποδομών πρέπει να συμμετέχουν στη λήψη απόφασης επιβολής διοδίων σε συγκεκριμένα τμήματα των οδών. Είναι δε επίσης σημαντικό οι τοπικοί και περιφερειακοί φορείς υπεύθυνοι των οδικών υποδομών να συμμετέχουν στη διαμόρφωση του συστήματος χρέωσης και στη χρήση για την οποία προορίζονται τα έσοδα.

26.

ζητά τον καταμερισμό όλου του εξωτερικού κόστους (όπως, δημόσια υγεία, προστασία του κλίματος, του περιβάλλοντος, κόστος ατυχημάτων, κόστος της παραγωγής ενέργειας, κόστος της παραγωγής, συντήρησης και απόσυρσης οχημάτων, των επιπτώσεων για τους πεζούς και τους ποδηλάτες, της χρήσης της γης) και καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την πρόταση υπό το πρίσμα αυτό και να συμπεριλάβει ένα χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του καταλογισμού του εξωτερικού κόστους.

27.

εκφράζει τη λύπη της επειδή στο προτεινόμενο σχέδιο, ο καταμερισμός του εξωτερικού κόστους στοχεύει κατά κύριο λόγο στην ανεύρεση εξειδικευμένων λύσεων για τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα ενώ δεν προβλέπει πραγματικό καταμερισμό του εξωτερικού κόστους που επιβαρύνει το υπεραστικό οδικό δίκτυο και διαπιστώνει ότι δεδομένου ότι δεν θα επιτευχθεί ενσωμάτωση του εξωτερικού κόστους σε όλο το οδικό δίκτυο, δεν θα επιτευχθεί μετατόπιση των ροών των μεταφορών εμπορευμάτων προς το σιδηροδρομικό δίκτυο και ότι επομένως θα υπάρξει μόνο περιθωριακή επίδραση προς μια πιο φιλική προς το περιβάλλον συμπεριφορά οδήγησης.

28.

φοβάται ότι ακόμη και το σχετικά υψηλό κόστος της συμφόρησης του οδικού δικτύου δεν πρόκειται να επιφέρει τις αναμενόμενες ρυθμιστικές επιπτώσεις λόγω των απαιτήσεων του οικονομικού τομέα (έγκαιρη παράδοση)

29.

υπογραμμίζει ότι οι φιλόδοξοι στόχοι της Επιτροπής (αξιόπιστος υπολογισμός του κόστους, ισότιμη επιβάρυνση όλων των μέσων μεταφοράς) μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσω μιας γενικής και ευρείας κλίμακας εφαρμογής του συστήματος.

30.

ζητά γι αυτό να προωθηθεί και να υποστηριχθεί η εφαρμογή του συστήματος ώστε να μην πληρούνται οι προϋποθέσεις για τον καταμερισμό του κόστους, ενόψει της οικονομικής κατάστασης, μόνο περιστασιακά, σε πυκνοκατοικημένα αστικά κέντρα (συμφόρηση της κυκλοφορίας και ατμοσφαιρική ρύπανση)

31.

εκφράζει τη λύπη της επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα συνδυασμού αλληλοχρηματοδότησης και εξωτερικού κόστους, δεδομένου ότι η αλληλοχρηματοδότηση συνιστά κυρίως χρηματοδοτικό μέσο ενώ το εξωτερικό κόστος μπορεί καταρχήν να χρησιμοποιηθεί και για άλλους σκοπούς.

32.

διαπιστώνει ότι δεν προτείνεται ο γενικός καταλογισμός όλου του εξωτερικού κόστους στο σύνολο του οδικού δικτύου, που θα ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την μετατόπιση των οδικών μεταφορών εμπορευμάτων προς φιλικότερα για το περιβάλλον μέσα μεταφοράς και θα οδηγούσε σε μια μακροπρόθεσμη μετατόπιση της ροής των μεταφορών εμπορευμάτων προς το σιδηροδρομικό δίκτυο, λόγω των υψηλών τελών χρήσης του οδικού δικτύου.

33.

τονίζει ότι, λόγω της ανομοιομορφίας των φόρων και ιδιαίτερα, λόγω της μη υποχρεωτικής επιβολής ελάχιστων τελών σε συνδυασμό με την έλλειψη γενικής χρέωσης του εξωτερικού κόστους, διαιωνίζεται η έλλειψη ισορροπίας του κόστους των υποδομών στους άξονες διαμετακόμισης

34.

Υπογραμμίζει ότι, για λόγους ασφάλειας των οδικών μεταφορών, πρέπει να αποφευχθεί κάθε δυσανάλογη επιβάρυνση μεμονωμένων διαδρομών διαμετακόμισης και να προωθηθεί η βελτίωση ορισμένων διαδρομών και η δημιουργία εναλλακτικών και φιλικών προς το περιβάλλον συνδέσεων σιδηροδρομικών και θαλασσίων μεταφορών. Για το λόγο αυτό, πρέπει να προωθηθούν οι θαλάσσιες αρτηρίες και να αναπτυχθούν κατάλληλες νέες διαδρομές με σκοπό να μειωθεί ο όγκος των οδικών μεταφορών εμπορευμάτων

35.

φρονεί ότι η πρόταση αποτελεί ένα πρώτο βήμα προς την αποσυμφόρηση των υποδομών του οδικού δικτύου γενικά ή στη διασφάλιση μεγαλύτερων μεριδίων στην αγορά για φιλικότερα προς το περιβάλλον μέσα μεταφοράς.

36.

επισημαίνει ότι η πρόταση τροποποίησης της οδηγίας εφαρμόζεται αρχικά μόνο στα οχήματα άνω των 12 τόνων. Κατά την άποψη της ΕΤΠ δεν υπάρχει λόγος να μην συμπεριλαμβάνονται όλα τα βαρέα οχήματα αφ' ης στιγμής τεθεί σε ισχύ.

37.

επισημαίνει ότι λόγω της δυσανάλογης αύξησης των οδικών μεταφορών εμπορευμάτων, σε συνδυασμό με τις ισχύουσες τιμές των ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών προτύπων, η βιομηχανία και το εμπόριο διαθέτουν πλέον ελάχιστα περιθώρια ανάπτυξης και επομένως, εκτός από την προστασία της δημόσιας υγείας περιορίζονται δραστικά και οι οικονομικές δυνατότητες του πληθυσμού

38.

τονίζει ότι ειδικά οι μεταφορές μέσω παρακαμπτήριων οδών επιβαρύνουν σε απαράδεκτα μεγάλο βαθμό ορισμένους άξονες διαμετακόμισης και προκαλούν λόγω διαφορετικής κατανομής του κόστους απαράδεκτη στρέβλωση του ανταγωνισμού εντός της ΕΕ.

39.

καλεί γι αυτό τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να λάβουν κάθε δυνατό ρυθμιστικό μέτρο ώστε να διασφαλιστεί η συγκρισιμότητα του κόστους των υποδομών στους επιμέρους άξονες διαμετακόμισης και να επιτευχθεί μακροπρόθεσμα και αποτελεσματικά ο περιορισμός των μεταφορών μέσω παρακαμπτήριων οδών, με συνυπολογισμό των αναγκών της αγοράς και των αναγκών ανάπτυξης των επηρεαζόμενων περιοχών, κατά τη μελέτη της κατάστασης και της μεταφορικής ικανότητας των διαφόρων διαδρομών.

40.

παραπέμπει για ενημέρωση στις γραφικές παραστάσεις που παρατίθενται στο παράρτημα σχετικά με τις εμπορικές μεταφορές που διανύουν τις Άλπεις, και οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις αποκλίσεις μεταξύ των διαφορετικών τελών χρήσης του οδικού δικτύου που ισχύουν στους κυριότερους άξονες στη Γαλλία, την Ελβετία και την Αυστρία.

Μέτρα για την μείωση ηχορύπανσης των σιδηροδρομικών μεταφορών

41.

συμφωνεί με την Επιτροπή για την ανάγκη υιοθέτησης μιας σειράς μέτρων για τη μείωση της ηχορύπανσης που προκαλούν οι σιδηροδρομικές μεταφορές εμπορευμάτων και επιδοκιμάζει τα βήματα που προτείνει. Ο εξοπλισμός ιδιαιτέρα των υφιστάμενων εμπορικών αμαξοστοιχιών με αντιθορυβικό σύστημα τροχοπέδησης υπόσχεται υψηλή αποτελεσματικότητα έναντι χαμηλού κόστους. Προτείνει να καθορισθούν στην Τεχνική Προδιαγραφή Διαλειτουργικότητας για τις εκπομπές θορύβου των σιδηροδρομικών οχημάτων (TSI-Noise), μεταξύ άλλων, και οριακές τιμές για τον θόρυβο των υφιστάμενων εμπορικών αμαξοστοιχιών, καθώς και ένα χρονοδιάγραμμα για τη μετατροπή αυτή. Καλεί την Επιτροπή να εξετάσει κατά πόσον πρέπει να εντοπιστούν και να καθορισθούν οριακές τιμές για τυχόν βλαβερά στοιχεία της φθοράς των φρένων, προκειμένου να αποφευχθούν μακροπρόθεσμα ζημιές στις σιδηροτροχιές εξαιτίας της λειτουργίας των φρένων. Ζητεί από την Επιτροπή να λάβει υπόψη της το γεγονός ότι μέσω σύγχρονων λειτουργικών διαδικασιών και μέτρων υποδομής για την αύξηση της χωρητικότητας, η τροχοπέδηση των συρμών θα μπορεί να επιτυγχάνεται σε μικρότερο βαθμό μέσω συστήματος φρένων τριβής. Κατ' αυτόν τον τρόπο μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω η ενεργειακή αποτελεσματικότητα των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών και να μειωθούν παραπάνω οι εκπομπές θορύβου καθώς και η φθορά.

Βρυξέλλες, 12 Φεβρουαρίου 2009.

Ο Πρόεδρος

της Επιτροπής των Περιφερειών

Luc VAN DEN BRANDE