52007SC0188

Σύσταση για Γνωμη του συμβουλιου κατ' εφαρμογή του άρθρου 5 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου της 7ης Ιουλίου 1997 σχετικά με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Πορτογαλίας, για την περίοδο 2006-2010 /* SEC/2007/0188 τελικό */


[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 13.2.2007

SEC(2007) 188 τελικό

Σύσταση για

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

κατ' εφαρμογή του άρθρου 5 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου της 7 ης Ιουλίου 1997 σχετικά με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Πορτογαλίας, για την περίοδο 2006-2010

(υποβάλλεται από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Γενικα

Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 1998, βασίζεται στον στόχο της επίτευξης υγιών δημόσιων οικονομικών ως μέσο ενίσχυσης των προϋποθέσεων για σταθερότητα των τιμών και ισχυρή διατηρήσιμη ανάπτυξη, οι οποίες ευνοούν τη δημιουργία απασχόλησης Η μεταρρύθμιση του συμφώνου το 2005 αναγνώριζε τη χρησιμότητα του συμφώνου για την εδραίωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αλλά είχε ως σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και των οικονομικών του ερεισμάτων, καθώς επίσης τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών.

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου για την ενίσχυση της εποπτείας της δημοσιονομικής κατάστασης και την εποπτεία και το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών[1], ο οποίος αποτελεί στοιχείο του συμφώνου, ορίζει ότι τα κράτη μέλη υποβάλλουν υποχρεωτικά, στο Συμβούλιο και την Επιτροπή, προγράμματα σταθερότητας ή σύγκλισης, καθώς και ετήσιες επικαιροποιήσεις τους (τα κράτη μέλη που έχουν ήδη υιοθετήσει το ενιαίο νόμισμα υποβάλλουν (επικαιροποιημένα) προγράμματα σταθερότητας, ενώ τα κράτη μέλη που δεν το έχουν υιοθετήσει ακόμη υποβάλλουν (επικαιροποιημένα) προγράμματα σύγκλισης). Το πρώτο πρόγραμμα σταθερότητας της Πορτογαλίας υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 1998. Κατ’ εφαρμογή του κανονισμού, το Συμβούλιο εξέδωσε γνώμη επί του προγράμματος στις 8 Φεβρουαρίου 1999 βάσει σύστασης της Επιτροπής και μετά από διαβουλεύσεις με την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή. Βάσει της ίδιας διαδικασίας, τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης αξιολογούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εξετάζονται από την προαναφερθείσα επιτροπή, ενώ το Συμβούλιο δύναται να τα εξετάσει.

Ιστορικο για την Αξιολογηση του επικαιροποιημένου προγραμματος

Η Επιτροπή εξέτασε το πλέον πρόσφατο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Πορτογαλίας, που υποβλήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2006, και εξέδωσε σύσταση για την έκδοση γνώμης του Συμβουλίου επ’ αυτού (βλ. πλαίσιο για τα κυριότερα σημεία της αξιολόγησης).

Προκειμένου να σχηματισθεί μια εικόνα του πλαισίου εντός του οποίου αξιολογείται η δημοσιονομική στρατηγική του νέου προγράμματος σταθερότητας, στις παραγράφους που ακολουθούν περιγράφονται συνοπτικά τα εξής:

1. οι οικονομικές και δημοσιονομικές επιδόσεις κατά την τελευταία δεκαετία,

2. η κατάσταση της χώρας βάσει του διορθωτικού σκέλους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης (διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος),

3. η πλέον πρόσφατη αξιολόγηση της κατάστασης της χώρας βάσει του προληπτικού σκέλους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης (περίληψη της γνώμης του Συμβουλίου σχετικά με το προηγούμενο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας), και

4. η αξιολόγηση της Επιτροπής σχετικά με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του Οκτωβρίου 2006.

Πρόσφατες οικονομικές και δημοσιονομικές επιδόσεις

Μετά από μια περίοδο έντονης οικονομικής ανάπτυξης που αντικατόπτριζε τη δυναμική εγχώρια ζήτηση και την άνοδο της παραγωγικότητας κατά το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του '90, ενόψει της υιοθέτησης του ευρώ, η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης μετά το 2000 είχε ως συνέπεια την αναστολή της διαδικασίας σύγκλισης. Αυτό προέκυπτε από την περιορισμένη πρόοδο στα βασικά μεγέθη της οικονομίας της χώρας. Πρώτον η προσαρμογή από την πλευρά της προσφοράς φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετή ώστε να στηρίξει ουσιαστικότερα τη διαδικασία κάλυψης της υστέρησης της οικονομίας της χώρας. Ταυτόχρονα, σημαντικοί τομείς εξακολουθούν να προσαρμόζονται στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Δεύτερον, επειδή τα έσοδα δεν αυξήθηκαν με τον ίδιο ρυθμό όπως οι δαπάνες, το χρέος της χώρας κινείται σε υψηλά επίπεδα ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών είναι σημαντικό κυρίως λόγω του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Τρίτον, τα δημόσια οικονομικά είναι ευάλωτα κυρίως λόγω της χαμένης ευκαιρίας για εξυγίανση "σε περίοδο ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας" και της σημαντικής αύξησης του ελλείμματος κατά την περίοδο της ύφεσης.

Διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για την Πορτογαλία

Στις 20 Σεπτεμβρίου 2005, το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση στην οποία διαπιστωνόταν η ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος στην Πορτογαλία βάσει του άρθρου 104 παράγραφος 6. Ταυτόχρονα, το Συμβούλιο απηύθυνε σύσταση βάσει του άρθρου 104 παράγραφος 7 προσδιορίζοντας ότι το υπερβολικό έλλειμμα έπρεπε να διορθωθεί έως το 2008. Συγκεκριμένα, έγινε στην Πορτογαλία η σύσταση να περιορίσει την επιδείνωση της δημοσιονομικής της θέσης το 2005, να εξασφαλίσει διόρθωση του διαρθρωτικού ελλείμματος κατά 1,5% περίπου του ΑΕΠ το 2006, και στη συνέχεια να προβεί σε περαιτέρω μείωση τουλάχιστον κατά ¾% του ΑΕΠ το 2007 και το 2008.

Μετά την παρέλευση της εξαμηνιαίας προθεσμίας που έταξε το Συμβούλιο στην πορτογαλική κυβέρνηση προκειμένου να αναλάβει αποτελεσματική δράση ούτως ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του 2006 ως προς το έλλειμμα, η Επιτροπή προέβη σε αξιολόγηση των προσπαθειών που κατέβαλαν οι πορτογαλικές αρχές. Τα συμπεράσματα της ανακοίνωσης της Επιτροπής που εκδόθηκε στις 22 Ιουνίου 2006 είχαν ως εξής: βάσει των διαθέσιμων την εποχή εκείνη πληροφοριών, θεωρήθηκε ότι η Πορτογαλία είχε αναλάβει δράση που αντιπροσώπευε ικανοποιητική πρόοδο ως προς τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος εντός της προθεσμίας που είχε τάξει το Συμβούλιο και ότι δεν απαιτούντο περαιτέρω ενέργειες στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος που είχε κινηθεί στην περίπτωση της Πορτογαλίας. Στη συνεδρίασή του, στις 11 Ιουλίου 2006, το Συμβούλιο συμφώνησε με την αξιολόγηση αυτή.

Η αξιολόγηση που διατυπώνεται στη γνώμη του Συμβουλίου σχετικά με το προηγούμενο πρόγραμμα

Στις 14 Μαρτίου 2006, το Συμβούλιο εξέδωσε γνώμη σχετικά με το προηγούμενο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας, για την περίοδο 2005-2009. Το Συμβούλιο ήταν της γνώμης ότι «το πρόγραμμα είναι γενικά συνεπές με τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος ως το 2008, εφόσον εφαρμοστούν πλήρως τα μέτρα που ανακοινώνει το πρόγραμμα, τα οποία θα πρέπει να ενισχυθούν για τα έτη 2007 και μετά ώστε να αντισταθμιστούν οι κίνδυνοι μη επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων.» Το Συμβούλιο καλούσε την Πορτογαλία:

«(i) να εγκρίνει και να εφαρμόσει αυστηρά τα διαρθρωτικά μέτρα του προγράμματος ώστε να διασφαλίσει τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος ως το 2008 κατά τρόπο αξιόπιστο και διατηρήσιμο· να εξασφαλίσει τη συνεχή προσαρμογή προς την κατεύθυνση του ΜΠΣ, όταν θα έχει πλέον διορθωθεί το υπερβολικό έλλειμμα, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΣΑΑ· να δημιουργήσει περιθώρια ώστε να αντιμετωπίσει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις από πιθανή χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη σε σχέση με τις προβλέψεις·

(ii) να εφαρμόσει αποφασιστικά τα σχεδιαζόμενα μέτρα για τον έλεγχο των δαπανών· να βελτιώσει τις δημοσιονομικές διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα της γενικής κυβέρνησης, ίσως μέσω της συχνότερης χρήσης δεσμευτικών ανώτατων ορίων δαπανών και, όπως περιγράφει το πρόγραμμα, με την ενίσχυση μηχανισμών παρακολούθησης, ελέγχου και πληροφόρησης για την εξέλιξη των δαπανών και των εσόδων·

(iii) να βελτιώσει τη μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών, ειδικότερα με την εφαρμογή μέτρων που περιλαμβάνονται ήδη στο πρόγραμμα και με την υλοποίηση περαιτέρω μεταρρυθμίσεων στους τομείς των συντάξεων και της περίθαλψης·

(iv) να θέσει τον δείκτη ακαθάριστου χρέους σε σταθερά πτωτική τροχιά διασφαλίζοντας ότι αντικατοπτρίζει τόσο την πρόοδο ως προς τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος όσο και τις σχεδιαζόμενες διαδικασίες ιδιωτικοποίησης και εξετάζοντας προσεκτικά τις επιπτώσεις μεγάλων δημόσιων επενδυτικών προγραμμάτων για το χρέος της χώρας, περιλαμβανομένων και των συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα.»

Η αξιολόγηση της Επιτροπής σχετικά με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του Οκτωβρίου 2006.

Η έκθεση εφαρμογής του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων της Πορτογαλίας, που υποβλήθηκε στο πλαίσιο της ανανεωμένης στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση, κατατέθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2006. Το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Πορτογαλίας αναγνωρίζει ως βασικές προκλήσεις/προτεραιότητες τα εξής: ενίσχυση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, υποστήριξη της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης και αύξηση του επιπέδου των επαγγελματικών προσόντων του πληθυσμού.

Η αξιολόγηση του εν λόγω προγράμματος από την Επιτροπή (που εκδόθηκε στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης προόδου του Δεκεμβρίου 2006[2]) έδειξε ότι η Πορτογαλία σημειώνει ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή των μέτρων του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων, ιδίως στους τομείς της μακροοικονομίας και της μικροοικονομίας. Όσον αφορά τις πολιτικές που συνδέονται με την απασχόληση, υπήρξε επίσης πρόοδος, ιδίως όσον αφορά την μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, αλλά το σημαντικό ζήτημα της προσαρμοστικότητας της αγοράς εργασίας και της ευελιξίας με ασφάλεια στην απασχόληση δεν έχει ακόμη αντιμετωπιστεί πλήρως. Αν ληφθεί υπόψη ο ευπρόσδεκτα φιλόδοξος χαρακτήρας των στόχων του προγράμματος, καθώς και το σημείο εκκίνησης της Πορτογαλίας, θα απαιτηθούν σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες σε όλους τους τομείς πολιτικής προκειμένου να επιτευχθούν στο ακέραιο οι στόχοι αυτοί.

Με βάση τις αρετές και αδυναμίες που διαπιστώθηκαν έγινε στην Πορτογαλία η σύσταση να αναλάβει δράση όσον αφορά: τη δημοσιονομική εξυγίανση και τη δημόσια διοίκηση, την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, καθώς και την προστασία της απασχόλησης και τον κατακερματισμό της αγοράς εργασίας.

Πλαίσιο: Κυριότερα σημεία της αξιολόγησης Όπως απαιτεί το άρθρο 5 παράγραφος 1 (για τα προγράμματα σταθερότητας) και το άρθρο 9 παράγραφος 1 (για τα προγράμματα σύγκλισης) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου, κατά την αξιολόγηση εξετάζεται: αν είναι ευλογοφανείς οι οικονομικές παραδοχές στις οποίες βασίζεται το πρόγραμμα, ο μεσοπρόθεσμος δημοσιονομικός στόχος (ΜΔΣ) που καθόρισε το κράτος μέλος και αν η πορεία προσαρμογής για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι κατάλληλη, αν τα μέτρα που λαμβάνονται ή/και προτείνονται για την τήρηση της πορείας προσαρμογής επαρκούν για την επίτευξη του ΜΔΣ κατά τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου, κατά την αξιολόγηση της πορείας προσαρμογής για την επίτευξη του ΜΔΣ, αν καταβάλλεται μεγαλύτερη προσπάθεια προσαρμογής σε περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας, ενώ η προσπάθεια μπορεί να είναι πιο περιορισμένη σε περιόδους δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας και, για τη ζώνη του ευρώ και κράτη μέλη του ΜΣΙ ΙΙ, αν το κράτος μέλος προβλέπει ετήσια βελτίωση του κυκλικά προσαρμοσμένου αποτελέσματος, μείον έκτακτα και λοιπά προσωρινά μέτρα, ίση προς 0,5% του ΑΕΠ ως ένδειξη προόδου για την επίτευξη του ΜΔΣ του, κατά τον προσδιορισμό της πορείας προσαρμογής για την επίτευξη του ΜΔΣ (για κράτη μέλη που δεν τον έχουν ακόμη επιτύχει) ή την προσωρινή απόκλιση από αυτόν (για κράτη μέλη που τον έχουν επιτύχει), αν εφαρμόζονται μείζονες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που οδηγούν άμεσα στην εξοικονόμηση πόρων μακροπρόθεσμα (μεταξύ άλλων, μέσω της αύξησης της δυνητικής ανάπτυξης) και, ως εκ τούτου, έχουν απτά αποτελέσματα για τη μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών (υπό τον όρο ότι εξασφαλίζεται κατάλληλο περιθώριο ασφαλείας σε σχέση με την τιμή αναφοράς 3% του ΑΕΠ και εφόσον η δημοσιονομική θέση αναμένεται να επανέλθει στα επίπεδα του ΜΔΣ εντός της περιόδου του προγράμματος), με ιδιαίτερη προσοχή στις μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος που εισάγουν πολυπυλωνικό σύστημα που περιλαμβάνει έναν υποχρεωτικό και πλήρως κεφαλαιοποιητικό πυλώνα, αν οι οικονομικές πολιτικές του κράτους μέλους παρουσιάζουν συνοχή με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών. Η ευλογοφάνεια των μακροοικονομικών παραδοχών του προγράμματος αξιολογείται με βάση τις φθινοπωρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του 2006, χρησιμοποιώντας επίσης την από κοινού συμφωνηθείσα μεθοδολογία για την εκτίμηση του δυνητικού προϊόντος και των κυκλικά προσαρμοσμένων αποτελεσμάτων. Η αξιολόγηση της συνεκτικότητας με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών πραγματοποιείται με βάση τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών στον τομέα των δημόσιων οικονομικών όπως παρουσιάζονται στις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την περίοδο 2005-2008. Κατά την αξιολόγηση εξετάζεται επίσης: η εξέλιξη του δείκτη χρέους και οι προοπτικές της μακροπρόθεσμης διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών τα οποία, σύμφωνα με την έκθεση του Συμβουλίου της 20ής Μαρτίου 2005 για τη «Βελτίωση της εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης», πρέπει να αποτελούν αντικείμενο «αρκετής προσοχής […] κατά την εποπτεία των δημοσιονομικών θέσεων». Σε ανακοίνωση της Επιτροπής, της 12ης Οκτωβρίου 2006, περιγράφεται η προσέγγιση που πρέπει να τηρείται κατά την αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης διατηρησιμότητας[3], ο βαθμός συνοχής με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που υπέβαλε το κράτος μέλος στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Στο διαβιβαστικό σημείωμα της 7ης Ιουνίου 2005 προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών για την περίοδο 2005-2008, το Συμβούλιο ΕCOFIN δήλωσε ότι τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων πρέπει να παρουσιάζουν συνοχή με τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης, η συμμόρφωση με τον κώδικα δεοντολογίας[4] ο οποίος, μεταξύ άλλων, προβλέπει μια κοινή διάρθρωση και τυποποιημένους πίνακες δεδομένων για τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης. |

- Σύσταση για

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

κατ' εφαρμογή του άρθρου 5 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου της 7 ης Ιουλίου 1997 σχετικά με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Πορτογαλίας, για την περίοδο 2006-2010

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου, της 7ης Ιουλίου 1997, για την ενίσχυση της εποπτείας της δημοσιονομικής κατάστασης και την εποπτεία και το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών[5], και ιδίως το άρθρο 5 παράγραφος 3,

τη σύσταση της Επιτροπής,

Έπειτα από διαβουλεύσεις με την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΓΝΩΜΗ:

5. Στις [27 Φεβρουαρίου 2007] το Συμβούλιο εξέτασε το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Πορτογαλίας, το οποίο καλύπτει την περίοδο 2006 - 2010.

6. Το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο θεμελιώνεται το πρόγραμμα προβλέπει επιτάχυνση της αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ από 1,4% το 2006 σε 1,8% το 2007 και σε 2,4% το 2008 και τελικά σε 3% ετησίως κατά το υπόλοιπο της περιόδου του προγράμματος. Με βάση τις διαθέσιμες σήμερα πληροφορίες, θεωρείται ότι το σενάριο αυτό βασίζεται σε ευνοϊκές αναπτυξιακές παραδοχές, ιδίως όσον αφορά τα τελευταία έτη του προγράμματος, και ότι το κενό παραγωγής καλύπτεται με ταχύ ρυθμό. Οι προβλέψεις του προγράμματος για τον πληθωρισμό κρίνονται ρεαλιστικές.

7. Για το 2006, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης υπολογίζεται σε 4,6% του ΑΕΠ στις φθινοπωρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του 2006 και στο νέο επικαιροποιημένο πρόγραμμα, ποσοστό που ανταποκρίνεται στον στόχο που είχε τεθεί στο προηγούμενο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας. Σύμφωνα με το νέο επικαιροποιημένο πρόγραμμα, επιτυγχάνονται κατά μεγάλο μέρος οι στόχοι ως προς τα συνολικά έσοδα και τις συνολικές δαπάνες του δημοσίου. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, αμφότεροι οι δείκτες είναι ελαφρά κατώτεροι από ό,τι αναφέρεται στις φθινοπωρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του 2006.

8. Κύριος στόχος της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής του προγράμματος είναι η μόνιμη διόρθωση των μεγάλων δημοσιονομικών ανισορροπιών, κυρίως μέσω της μείωσης του ελλείμματος γενικής κυβέρνησης κάτω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ το 2008 και περαιτέρω δημοσιονομικής εξυγίανσης στη συνέχεια. Καθ' όλη την διάρκεια του προγράμματος προβλέπονται σημαντικά μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης: στόχος είναι να μειωθεί προοδευτικά το δημόσιο έλλειμμα από 4,6% του ΑΕΠ το 2006 σε 0,4% το 2010· η πορεία προσαρμογής του πρωτογενούς αποτελέσματος είναι ανάλογη, με βελτίωση από έλλειμμα 1,7% του ΑΕΠ το 2006 σε πλεόνασμα 2,5% το 2010. Η προγραμματιζόμενη μείωση του ελλείμματος πρόκειται να επιτευχθεί κυρίως με περικοπή των πρωτογενών δαπανών, το συνολικό ύψος των οποίων θα μειωθεί σε πραγματικούς όρους κατά την περίοδο του προγράμματος χάρη σε διορθωτικά μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα επικεντρωμένα στην αναδιάρθρωση της κεντρικής κυβέρνησης, του προσωπικού και των δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και στον έλεγχο των δαπανών κοινωνικής ασφάλισης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Κατά τα πρώτα έτη του προγράμματος, στη δημοσιονομική εξυγίανση θα συμβάλουν και υψηλότερα φορολογικά έσοδα προερχόμενα από την αύξηση ορισμένων φορολογικών συντελεστών και τη μείωση των φοροαπαλλαγών. Το πρόγραμμα επιβεβαιώνει την προγραμματιζόμενη προσαρμογή που περιγράφεται στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας του Δεκεμβρίου του 2005 με βάση ένα εν πολλοίς αμετάβλητο μακροοικονομικό σενάριο.

9. Το διαρθρωτικό αποτέλεσμα (δηλαδή το κυκλικά προσαρμοσμένο αποτέλεσμα, πλην έκτακτων και λοιπών προσωρινών μέτρων), υπολογιζόμενο με βάση την από κοινού συμφωνηθείσα μεθοδολογία, προβλέπεται να βελτιωθεί από 3½% του ΑΕΠ περίπου το 2006 σε ½% έως το 2010. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, το διαρθρωτικό αποτέλεσμα προβλέπεται να μειωθεί κατά μέσο όρο περίπου ¾% του ΑΕΠ ετησίως. Το πρόγραμμα θέτει ως μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο (ΜΔΣ) τη διαμόρφωση του διαρθρωτικού ελλείμματος σε 0,5% του ΑΕΠ, τον οποίο το πρόγραμμα σκοπεύει να επιτύχει έως το 2010, ένα έτος ενωρίτερα από ό,τι απέρρεε από το προηγούμενο πρόγραμμα. Δεδομένου ότι ο ΜΔΣ είναι απαιτητικότερος από το σχετικό κατώτατο όριο αναφοράς (που εκτιμάται ως διαρθρωτικό έλλειμμα 1½% του ΑΕΠ περίπου), η επίτευξή του θα επιτρέψει την εκπλήρωση του στόχου της δημιουργίας περιθωρίου ασφαλείας για την αποτροπή της εμφάνισης υπερβολικού ελλείμματος. Ο ΜΔΣ βρίσκεται εντός του φάσματος που υποδεικνύεται για τη ζώνη του ευρώ και τα κράτη μέλη του ΜΣΙ ΙΙ στο σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης και στον κώδικα δεοντολογίας και αντικατοπτρίζει επαρκώς τον δείκτη χρέους και τη μέση αύξηση του δυνητικού προϊόντος μακροπρόθεσμα.

10. Τα δημοσιονομικά αποτελέσματα υπόκεινται σε κινδύνους που απορρέουν, ειδικότερα, από τον αντίκτυπο των μέτρων συγκράτησης των δημόσιων δαπανών. Μέσα σε ένα δυσχερές μακροοικονομικό περιβάλλον, η κυβέρνηση έλαβε πρόσφατα αποφασιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της αύξησης των δαπανών, ιδίως στους τομείς της δημόσιας διοίκησης, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της κοινωνικής πρόνοιας, και θέσπισε ένα νέο νομικό πλαίσιο για τη βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης της περιφερειακής και της τοπικής αυτοδιοίκησης Υπό προπαρασκευή βρίσκονται και άλλα μέτρα που επίσης αφορούν εν μέρει τον τομέα του δημοσίου. Ωστόσο, η δημοσιονομική ελάφρυνση που αναμένεται ότι θα επιφέρουν τα μέτρα αυτά υπόκειται σε μεγάλη αβεβαιότητα, ιδίως από το 2008 και μετά. Δεδομένου ότι κρίσιμο στοιχείο της δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι ο περιορισμός των δαπανών, η επίτευξη περαιτέρω προόδου στο θέμα της συνεχιζόμενης βελτίωσης του δημοσιονομικού πλαισίου και η εφαρμογή μηχανισμών αξιολόγησης και ελέγχου της εκτέλεσης του προϋπολογισμού θα συμβάλλουν επίσης στην υλοποίηση των δημοσιονομικών στόχων. Όπως προαναφέρεται, το ευνοϊκό μακροοικονομικό σενάριο αυξάνει τον κίνδυνο η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας να είναι λιγότερο έντονη και, ως εκ τούτου, να είναι μικρότερη η ανακούφιση των δημόσιων οικονομικών. Οι παραδοχές σχετικά με την ελαστικότητα των φορολογικών εσόδων έναντι της οικονομικής δραστηριότητας φαίνονται κάπως αισιόδοξες για το 2007 και εξαρτώμενες από την περαιτέρω βελτίωση της είσπραξης των φόρων. Ωστόσο θεωρούνται εύλογες για το υπόλοιπο της περιόδου του προγράμματος. Τέλος, οι επιδόσεις των δημόσιων επιχειρήσεων αντιπροσωπεύουν δημοσιονομικό κίνδυνο μεσοπρόθεσμα.

11. Με βάση την ανωτέρω αξιολόγηση των κινδύνων, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός του προγράμματος συμβαδίζει εν γένει με τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος έως το 2008 όπως συνέστησε το Συμβούλιο, υπό την προϋπόθεση της πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής των μέτρων που εξαγγέλλονται στο πρόγραμμα και της ενίσχυσής τους σε περίπτωση χαμηλότερης από το προβλεπόμενο οικονομικής ανάπτυξης. Μετά τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος, το πρόγραμμα στοχεύει σε προσαρμογή που συμβαδίζει με τα όσα ορίζει το σύμφωνο. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους που περιβάλλουν τους δημοσιονομικούς στόχους, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός του προγράμματος δεν φαίνεται να παρέχει επαρκές περιθώριο ασφάλειας για την αποτροπή της υπέρβασης του ορίου του 3% του ΑΕΠ όσον αφορά το έλλειμμα, υπό κανονικές συνθήκες μακροοικονομικών διακυμάνσεων, μέχρι τα τέλη της περιόδου του προγράμματος. Συνεπώς, ο ΜΔΣ δεν πρόκειται να επιτευχθεί έως το 2010, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα. Ως εκ τούτου, κατά τα έτη που θα ακολουθήσουν τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος, η προσαρμογή για την επίτευξη του ΜΔΣ του προγράμματος θα απαιτήσει ενδεχομένως την ενίσχυση των μέτρων ώστε να συμβαδίζουν με το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης, το οποίο ορίζει ότι, για τη ζώνη του ευρώ και τα κράτη μέλη του ΜΣΙ II, η ετήσια βελτίωση του διαρθρωτικού αποτελέσματος πρέπει να είναι 0,5% του ΑΕΠ, ποσοστό που αποτελεί τη σχετική τιμή αναφοράς, καθώς επίσης ότι η προσαρμογή επιβάλλεται να είναι μεγαλύτερη σε περιόδους ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας ενώ μπορεί να είναι μικρότερη σε περιόδους δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας.

12. Εκτιμάται ότι το ακαθάριστο δημόσιο χρέος ανήλθε στο 67½% του ΑΕΠ το 2006, υπερβαίνοντας έτσι τη σχετική τιμή αναφοράς βάσει της συνθήκης (60% του ΑΕΠ). Το πρόγραμμα προβλέπει αύξηση του δείκτη χρέους το 2007 και τη μείωσή του κατά 6 εκατοστιαίες μονάδες περίπου κατά το υπόλοιπο της περιόδου του προγράμματος. Η εξέλιξη του δείκτη χρέους υπόκειται στους προαναφερόμενους κινδύνους που περιβάλλουν την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και στη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα ως προς την προσαρμογή των αποθεμάτων-ροών, η οποία στο παρελθόν έτεινε να είναι μεγάλη και, ως επί το πλείστον, αυξητική για το χρέος Με βάση αυτή την εκτίμηση κινδύνων, ο δείκτης χρέους θα αρχίσει να υποχωρεί αρκετά προς την τιμή αναφοράς στα τέλη της περιόδου του προγράμματος.

13. Η Πορτογαλία πρόσφατε θέσπισε μεταρρυθμίσεις στον τομέα των συντάξεων που αποβλέπουν στην ενίσχυση της διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών. Από τις εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα συνάγεται ότι η συνολική αύξηση των δαπανών που σχετίζονται με την δημογραφική γήρανση κατά τις επόμενες δεκαετίες θα είναι μεν σημαντικά χαμηλότερες χάρη στη μεταρρύθμιση, αλλά θα παραμείνουν αξιόλογες. Η αρχική δημοσιονομική θέση, παρά το ότι βελτιώθηκε σε σύγκριση με το 2005, εξακολουθεί να συνιστά απειλή για τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών, ακόμη και χωρίς να ληφθεί υπόψη ο μακροπρόθεσμος δημοσιονομικός αντίκτυπος της δημογραφικής γήρανσης. Επιπλέον, το τρέχον επίπεδο του ακαθάριστου χρέους βρίσκεται πάνω από την τιμή αναφοράς που ορίζει η Συνθήκη. Συνολικά, η Πορτογαλία φαίνεται ότι αντιμετωπίζει μεγάλο κίνδυνο όσον αφορά τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών της. Η προγραμματιζόμενη δημοσιονομική εξυγίανση σε συνδυασμό με την περαιτέρω συγκράτηση των δαπανών που σχετίζονται με τη δημογραφική γήρανση θα συνέβαλλε στη μείωση των εν λόγω κινδύνων.

14. Το πρόγραμμα σταθερότητας περιλαμβάνει μια ποιοτική αξιολόγηση του συνολικού αντίκτυπου της έκθεσης εφαρμογής του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων του Οκτωβρίου 2006 στο πλαίσιο της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής. Επιπλέον, παρέχει συστηματικές πληροφορίες σχετικά με το δημοσιονομικό κόστος ή την εξοικονόμηση πόρων που συνδέονται άμεσα με τις κυριότερες μεταρρυθμίσεις του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων ενώ οι δημοσιονομικές προβλέψεις του λαμβάνουν ρητά υπόψη τις επιπτώσεις που θα έχουν για τα δημόσια οικονομικά οι δράσεις που προβλέπονται σε αυτό. Τα προβλεπόμενα στο πρόγραμμα σταθερότητας μέτρα για τον τομέα των δημόσιων οικονομικών φαίνεται να συμβαδίζουν με τα μέτρα που προβλέπονται στο εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Συγκεκριμένα, αμφότερα τα προγράμματα πραγματεύονται τους δεσμούς μεταξύ μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης και στρατηγικής για τη δημοσιονομική εξυγίανση, και παρέχουν συμπληρωματικές πληροφορίες για διάφορα μέτρα πολιτικής.

15. Η στρατηγική του προγράμματος στον τομέα των δημόσιων οικονομικών συμβαδίζει εν πολλοίς με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών, που περιλαμβάνονται στις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την περίοδο 2005-2008.

16. Όσον αφορά τις απαιτήσεις δεδομένων που ορίζει ο κώδικας δεοντολογίας για τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης, το πρόγραμμα παρουσιάζει όλα τα υποχρεωτικά και τα περισσότερα προαιρετικά δεδομένα[6]. Ωστόσο, το πρόγραμμα αποκλίνει σε ορισμένα ουσιώδη σημεία από το υπόδειγμα που παρέχει ο κώδικας δεοντολογίας[7].

Συνολικά συνάγεται ότι το πρόγραμμα συμβαδίζει εν πολλοίς με τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος ως το 2008, υπό την προϋπόθεση της πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής των μέτρων που εξαγγέλλονται σε αυτό και της ενίσχυσης των εν λόγω μέτρων σε περίπτωση χαμηλότερης από το προβλεπόμενο οικονομικής ανάπτυξης. Μετά τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος, το πρόγραμμα προβλέπει ικανοποιητική πρόοδο για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου στόχου. Ωστόσο υφίστανται κίνδυνοι όσον αφορά την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Με βάση την ανωτέρω αξιολόγηση και λαμβανομένης υπόψη της σύστασης που διατυπώθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2005 κατ’ εφαρμογή του άρθρου 104 παράγραφος 7, η Πορτογαλία καλείται:

(i) να εφαρμόσει αυστηρά τα διαρθρωτικά μέτρα που προβλέπονται στο πρόγραμμα έτσι ώστε να διορθωθεί το υπερβολικό έλλειμμα ως το 2008 και να είναι έτοιμη να ενισχύσει τα μέτρα αυτά ώστε να αντιμετωπίσει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις από ενδεχόμενη χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη σε σχέση με τις προβλέψεις·

(ii) μετά τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος, να πραγματοποιήσει την προβλεπόμενη προσαρμογή έναντι του ΜΔΣ, με τη λήψη και ενισχυμένων μέτρων εφόσον είναι απαραίτητο· και να διασφαλίσει ότι ο δείκτης χρέους προς το ΑΕΠ μειώνεται αντίστοιχα·

(iii) να συνεχίσει την υπό εξέλιξη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης· να συνεχίσει την ενίσχυση του δημοσιονομικού πλαισίου, περιλαμβανομένης της αξιολόγησης και του ελέγχου της εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε όλα τα επίπεδα της γενικής κυβέρνησης, ιδίως προκειμένου να τηρηθεί η προβλεπόμενη συγκράτηση των δαπανών·

(iv) ενόψει του επιπέδου του χρέους και της προβλεπόμενης αύξησης των δαπανών σχετικά με τη δημογραφική γήρανση, να βελτιώσει την μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών επιτυγχάνοντας τον ΜΔΣ και διασφαλίζοντας ή και ενισχύοντας, ενδεχομένως, τα οφέλη από τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν εγκριθεί.

Σύγκριση βασικών μακροοικονομικών και δημοσιονομικών προβλέψεων

2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 |

Πραγματικό ΑΕΠ(% μεταβολής) | ΠΣ Δεκ. 2006 | 0,4 | 1,4 | 1,8 | 2,4 | 3,0 | 3,0 |

COM Noεμ. 2006 | 0,4 | 1,2 | 1,5 | 1,7 | μ.δ.σ. | μ.δ.σ. |

ΠΣ Δεκ. 2005 | 0,5 | 1,1 | 1,8 | 2,4 | 3,0 | μ.δ.σ. |

Πληθωρισμός ΕνΔΤΚ(%) | ΠΣ Δεκ. 20066 | 2,5 | 3,2 | 2,2 | 2,2 | 2,1 | 2,1 |

COM Noεμ. 2006 | 2,1 | 2,9 | 2,2 | 2,1 | μ.δ.σ. | μ.δ.σ. |

ΠΣ Δεκ. 20056 | 2,3 | 2,3 | 2,2 | 2,2 | 2,1 | μ.δ.σ. |

Κενό παραγωγής(% του δυνητικού ΑΕΠ) | ΠΣ Δεκ. 20061 | -2,5 | -2,6 | -2,4 | -1,8 | -0,7 | 0,μ2 |

COM Noεμ. 20065 | -2,0 | -2,0 | -1,8 | -1,5 | μ.δ.σ. | μ.δ.σ. |

ΠΣ Δεκ. 20051 | -2,3 | -2,7 | -2,5 | -1,8 | -0,7 | μ.δ.σ. |

Αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης(% του ΑΕΠ) | ΠΣ Δεκ. 2006 | -6,0 | -4,6 | -3,7 | -2,6 | -1,5 | -0,4 |

COM Noεμ. 2006 | -6,0 | -4,6 | -4,0 | -3,9 | μ.δ.σ. | μ.δ.σ. |

ΠΣ Δεκ. 2005 | -6,0 | -4,6 | -3,7 | -2,6 | -1,5 | μ.δ.σ. |

Πρωτογενές αποτέλεσμα(% του ΑΕΠ) | ΠΣ Δεκ. 2006 | -3,3 | -1,7 | -0,7 | 0,4 | 1,5 | 2,5 |

COM Noεμ. 2006 | -3,3 | -1,7 | -1,0 | -0,7 | μ.δ.σ. | μ.δ.σ. |

ΠΣ Δεκ. 2005 | -3,2 | -1,7 | -0,6 | 0,6 | 1,5 | μ.δ.σ. |

Κυκλικά προσαρμοσμένο αποτέλεσμα(% του ΑΕΠ) | ΠΣ Δεκ. 20061 | -4,9 | -3,4 | -2,6 | -1,8 | -1,2 | -0,5 |

COM Noεμ. 2006 | -5,1 | -3,7 | -3,2 | -3,2 | μ.δ.σ. | μ.δ.σ. |

ΠΣ Δεκ. 20051 | -5,0 | -3,4 | -2,6 | -1,8 | -1,2 | μ.δ.σ. |

Διαρθρωτικό αποτέλεσμα2 (% του ΑΕΠ) | ΠΣ Δεκ. 20063 | -4,9 | -3,4 | -2,6 | -1,8 | -1,2 | -0,5 |

COM Noεμ. 20064 | -5,1 | -3,7 | -3,2 | -3,2 | μ.δ.σ. | μ.δ.σ. |

ΠΣ Δεκ. 2005 | -5,0 | -3,4 | -2,6 | -1,8 | -1,2 | μ.δ.σ. |

Ακαθάριστο δημόσιο χρέος(% του ΑΕΠ) | ΠΣ Δεκ. 2006 | 64,0 | 67,4 | 68,0 | 67,3 | 65,2 | 62,2 |

COM Noεμ. 2006 | 64,0 | 67,4 | 69,4 | 70,7 | μ.δ.σ. | μ.δ.σ. |

ΠΣ Δεκ. 2005 | 65,5 | 68,7 | 69,3 | 68,4 | 66,2 | μ.δ.σ. |

Σημειώσεις: |

1Οι υπολογισμοί των υπηρεσιών της Επιτροπής πραγματοποιήθηκαν βάσει των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα |

2Κυκλικά προσαρμοσμένο αποτέλεσμα (όπως και στις προηγούμενες γραμμές) πλην εκτάκτων και λοιπών προσωρινών μέτρων. |

3Tο πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει έκτακτα και λοιπά προσωρινά μέτρα. |

4Στις φθινοπωρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του 2006 δεν περιλαμβάνονται έκτακτα και λοιπά προσωρινά μέτρα. |

5Bάσει εκτιμώμενης δυνητικής ανάπτυξης 1,2% την περίοδο 2005-2007 και 1,4% το 2008. |

6Αποπληθωριστής ιδιωτικής κατανάλωσης. |

Πηγή : |

Πρόγραμμα σταθερότητας (ΠΣ)· φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του 2006 (COM)· υπολογισμοί των υπηρεσιών της Επιτροπής. |

[1] ΕΕ L 209, 2.8.1997, σ. 1. Κανονισμός όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1055/2005 (ΕΕ L 174 της 7.7.2005, σ. 1). Όλα τα έγγραφα που αναφέρονται στο παρόν κείμενο διατίθενται στον ακόλουθο δικτυακό τόπο:

http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm

[2] Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, "Εφαρμογή της ανανεωμένης στρατηγικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση - Ένα έτος επίτευξης αποτελεσμάτων", 12.12.2006, COM(2006)816.

[3] Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών στην ΕΕ, της 12.10.2006, COM (2006) 574 τελικό και έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων (2006), «Μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση», Ευρωπαϊκή Οικονομία, τεύχος αριθ. 4/2006.

[4] «Λεπτομερείς ρυθμίσεις για την εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και κατευθυντήριες γραμμές για τη μορφή και το περιεχόμενο των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης», που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο ECOFIN στις 11 Οκτωβρίου 2005.

[5] ΕΕ L 209, 2.8.1997, σ. 1. Κανονισμός όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1055/2005 (ΕΕ L 174 της 7.7.2005, σ. 1). Τα έγγραφα που αναφέρονται στο παρόν κείμενο διατίθενται στον ακόλουθο δικτυακό τόπο:

http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm

[6] Συγκεκριμένα δεν παρέχονται στοιχεία σχετικά με τον πληθωρισμό ΕνΔΤΚ και τις αποζημιώσεις των δημοσίων υπαλλήλων.

[7] Το πρόγραμμα, αντιθέτως, αποτελείται από πέντε μέρη: Σύνοψη, Μακροοικονομική και Δημοσιονομική Κατάσταση, Μακροοικονομικές και Δημοσιονομικές Προβλέψεις, Μακροπρόθεσμη Διατηρησιμότητα των Δημόσιων Οικονομικών, και Θεσμικά όργανα, Διαδικασίες και Δημοσιονομικοί Κανόνες.