16.5.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 120/38

1.1

Η αλλαγή του κλίματος αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η υφήλιος τον 21ο αιώνα. Η ανάληψη δράσης για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου αποτελεί πρωταρχική προτεραιότητα. Είναι, ωστόσο, επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί εγκαίρως ο προγραμματισμός των προσαρμογών στις επερχόμενες αλλαγές δεδομένου ότι είναι πλέον αναπόφευκτες. Η Πράσινη Βίβλος αποτελεί μια ευπρόσδεκτη πρώτη προσπάθεια εκ μέρους της Ευρώπης για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού.

1.2

Η ΕΟΚΕ συνιστά να τεθεί σε εφαρμογή μια γενική στρατηγική προσαρμογής-πλαίσιο η οποία να προσδιορίζει τις δράσεις που θα χρειαστεί να αναληφθούν σε ευρωπαϊκή και εθνική κλίμακα, καθώς και εκ μέρους διαφόρων άλλων παραγόντων.

1.3

Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, κατά την χάραξη των ευρωπαϊκών και εθνικών στρατηγικών προσαρμογής θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα κύρια θέματα:

2.1

Η αλλαγή του κλίματος αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η υφήλιος στον 21ο αιώνα.

2.2

Η υφήλιος έχει μέχρι σήμερα επικεντρώσει, κατά κύριο λόγο, τις προσπάθειές της στον μετριασμό των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος, περιορίζοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, αρχίζει να καθίσταται ολοένα πιο σαφές ότι ακόμη και οι υφιστάμενες εκπομπές θα συμβάλουν, από μόνες τους, σε σημαντικό βαθμό στην περαιτέρω θέρμανση της ατμόσφαιρας και των θαλασσών κατά τον αιώνα που διανύουμε αλλά και εφεξής. Αυτό θα έχει μείζονες επιπτώσεις στο κλίμα και στα φαινόμενα που συνδέονται με τις καιρικές συνθήκες, καθώς και στο φυσικό περιβάλλον σε ολόκληρη την υφήλιο. Συνεπώς, είναι πλέον απαραίτητο να εστιάσουμε σε μεγαλύτερο βαθμό τις προσπάθειές μας στις αναπόφευκτες αυτές επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της αλλαγής του κλίματος και στην εξεύρεση των αποτελεσματικότερων τρόπων προσαρμογής σε αυτές.

2.3

Οι δράσεις αυτές δεν θα πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα να περιοριστούν οι προσπάθειες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου οι οποίες αποσκοπούν στην περιορισμό της έκτασης της αλλαγής του κλίματος. Αντίθετα, εάν γίνει αρκούντως κατανοητό πόσο δύσκολη θα μπορούσε να είναι η προσαρμογή, θα μπορέσει να τονωθεί η αποφασιστικότητα κάθε πολίτη να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Εάν οι εκπομπές εξακολουθήσουν να αυξάνονται ανεξέλεγκτα, οι μελλοντικές γενεές θα είναι καταδικασμένες να υποστούν μια πολύ πιο επώδυνη και πολυδάπανη προσαρμογή.

2.4

Οι στρατηγικές προσαρμογής στην αλλαγή του κλίματος και μετριασμού των επιπτώσεών της πρέπει να χαρακτηρίζονται από συνοχή και να αλληλοσυμπληρώνονται. Πρέπει να προβούμε στη χάραξη αξιόπιστων και εφικτών στρατηγικών για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με βάση στόχους (επίπεδα ή πεδία) που να είναι ανεκτοί, σύμφωνα με ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα. Οι στρατηγικές προσαρμογής πρέπει συνεπώς να σκιαγραφούν πώς η υφήλιος θα μπορούσε να προσαρμοστεί καλύτερα στις πλέον πιθανές επιπτώσεις της —αναπόφευκτης— αλλαγής του κλίματος, όπως αυτή διαγράφεται με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί. Η εκτίμηση και η διαχείριση του κινδύνου πρέπει να αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της διαδικασίας ορισμού προτεραιοτήτων.

2.5

Η Πράσινη Βίβλος της Επιτροπής εκθέτει με εύστοχο τρόπο πολλούς από τους τομείς που θα επηρεαστούν από την αλλαγή του κλίματος και το είδος των ζητημάτων που θα προκύψουν.

2.6

Κατά την ΕΟΚΕ, καθίσταται πλέον σαφές ότι είναι απαραίτητη η χάραξη μιας γενικής στρατηγικής προσαρμογής-πλαίσιο η οποία να προσδιορίζει τις δράσεις που θα χρειαστεί να αναληφθούν σε ευρωπαϊκή και εθνική κλίμακα, καθώς και εκ μέρους διαφόρων άλλων παραγόντων.

2.7

Η εν λόγω ευρωπαϊκή στρατηγική προσαρμογής πρέπει να προβλέπει την χάραξη εθνικών στρατηγικών προσαρμογής εντός του δέοντος χρονικού πλαισίου οι οποίες να αποτελούν αντικείμενο τακτικών εθνικών εκθέσεων με θέμα την εφαρμογή τους.

2.8

Η ευρωπαϊκή στρατηγική προσαρμογής θα πρέπει να περιλαμβάνει μια ισχυρή εξωτερική διάσταση και να σκιαγραφεί με ποιους τρόπους η Ευρώπη σκοπεύει να βοηθήσει άλλα μέρη της υφηλίου να επιλύσουν τα προβλήματα προσαρμογής που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν.

2.9

Η Ευρώπη θα πρέπει να υιοθετήσει ισχυρές και ανεξάρτητες θεσμικές ρυθμίσεις για την ανάπτυξη της απαραίτητης ερευνητικής δραστηριότητας και την εξασφάλιση της σχετικής παρακολούθησης, καθώς και για την υπευθυνοποίηση των πολιτικών οργάνων προκειμένου να λάβουν εγκαίρως τα δέοντα μέτρα. Η κοινωνία των πολιτών πρέπει να διαδραματίσει πλήρη λόγο στις εργασίες των οργάνων αυτών.

3.1

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι οι ειδικοί τομείς δράσης που απαριθμούνται στην Πράσινη Βίβλο είναι σε γενικές γραμμές οι σωστοί. Σε συμφωνία με την Πράσινη Βίβλο, η ΕΟΚΕ συνιστά η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα μέλη της να αναπτύξουν συγκεκριμένα προγράμματα και δράσεις για καθένα από τα ζητήματα αυτά στο πλαίσιο των γενικών στρατηγικών τους. Πρέπει δε να καταρτιστούν χρονοδιαγράμματα και σχέδια και να εξασφαλιστούν οι κατάλληλοι χρηματοδοτικοί πόροι.

3.2

Στην περίπτωση των περισσοτέρων από αυτά τα ζητήματα, την πρωταρχική αρμοδιότητα για την διοργάνωση των απαιτούμενων εργασιών θα έχουν οι εθνικές και οι τοπικές αρχές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο, θα έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό του πλαισίου και στην τόνωση και ενίσχυση των εθνικών προσπαθειών προσαρμογής. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η ΕΕ θα πρέπει:

4.1

Προστασία των παράκτιων ζωνών — Το επίπεδο των θαλασσών θα ανέβει καθώς οι πάγοι θα λιώσουν και η θερμοκρασία της θάλασσας θα αυξηθεί. Σε ορισμένα μέρη της γης είναι πιθανόν να χρειαστεί να κατασκευαστούν φυσικά φράγματα για να προστατευτούν οι γαίες και οι οικισμοί. Σε άλλα, η πλέον κατάλληλη στρατηγική ίσως είναι η σχεδιασμένη οπισθοχώρηση (managed retreat) και η ανασύσταση προστατευτικών θαλάσσιων βάλτων, σε συνδυασμό με προγράμματα μετεγκατάστασης των κατοίκων ευάλωτων ιδιοκτησιών.

4.2

Πλημμύρες — Η αλλαγή του κλίματος είναι πολύ πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα οι καιρικές συνθήκες να καταλήξουν πιο ευμετάβλητες, με μακρύτερες περιόδους ξηρασίας οι οποίες θα διακόπτονται από επεισόδια έντονων βροχοπτώσεων με συνέπεια ταχείες απορροές και πλημμύρες. Τα ήδη υπάρχοντα σχέδια αντιπλημμυρικής προστασίας θα πρέπει να προσαρμοστούν στα τελευταία δεδομένα ώστε να ληφθούν υπόψη οι νέες αυτές καιρικές συνθήκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις θα χρειαστούν νέα προγράμματα αντιπλημμυρικών έργων. Σε άλλες, πιθανόν να χρειαστεί να κατασκευαστούν ή να αναδιαμορφωθούν κοίτες για την διοχέτευση των απορροών ή λεκάνες απορροής. Τα αναπτυξιακά σχέδια ίσως χρειαστεί να περιοριστούν στις περιοχές αυτές και να αντιμετωπιστεί η περίπτωση οργάνωσης μετατοπίσεων πληθυσμών.

4.3

Υδάτινοι πόροι και λειψυδρία — Οι υδάτινοι πόροι υπόκεινται ήδη σε πιέσεις σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και οι πιέσεις αυτές πιθανόν να οξυνθούν όσο η αλλαγή του κλίματος θα οδηγεί σε μεγαλύτερες περιόδους περιορισμένων βροχοπτώσεων και ξηρασίας. Πιθανόν να χρειαστούν μέτρα για να εξασφαλιστεί η υδροδότηση των πληγεισών περιοχών (π.χ. αφαλάτωση ή μεταφορά ύδατος σε μακρινές αποστάσεις) και να βελτιωθεί η χρήση των υδάτων. Πρέπει να ενισχυθούν τα κίνητρα για την προώθηση της αποτελεσματικής χρήσης των υδάτων (συμπεριλαμβανομένης της τιμολόγησης του ύδατος). Επίσης, μπορεί να χρειαστεί να αποθαρρυνθεί η άσκηση δραστηριοτήτων όπως η εντατική γεωργία ή ο τουρισμός στις περιοχές με τα σοβαρότερα προβλήματα. (Η ΕΟΚΕ καταρτίζει σήμερα ιδιαίτερη λεπτομερέστερη γνωμοδότηση σχετικά με τη λειψυδρία και την ξηρασία).

4.4

Ο κίνδυνος και η πιθανότητα σοβαρών πυρκαγιών έχουν ήδη αυξηθεί σε περιοχές όπως η νότια Ευρώπη, οι οποίες γίνονται θερμότερες και ξηρότερες, και μπορεί να γίνει σοβαρότερος καθώς οι θερμοκρασίες ανέρχονται περισσότερο. Τα μέτρα προστασίας και οι ικανότητες ανταπόκρισης πρέπει να ενισχυθούν και να συντονιστούν καλύτερα. (Η ΕΟΚΕ καταρτίζει σήμερα ιδιαίτερη λεπτομερέστερη γνωμοδότηση σχετικά με τις φυσικές καταστροφές και την πολιτική προστασία).

4.5

Δημόσια υγεία — Η αλλαγή του κλίματος μπορεί να έχει διαφόρων ειδών συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Πιθανόν να έχει ως αποτέλεσμα την ευρεία διάδοση ξενιστών νόσων, μεταξύ των οποίων την μετατόπιση προς τα βόρεια ορισμένων νόσων που μέχρι σήμερα περιορίζονταν στις τροπικές περιοχές. Οι ακραίες θερμοκρασίες μπορεί επίσης να έχουν πιο άμεσες επιπτώσεις. Πρέπει να καταρτιστούν σχέδια για την προετοιμασία έναντι των αυτών αλλαγών.

4.6

Γεωργία — Η γεωργία θα επηρεαστεί σε εξαιρετικά σημαντικό βαθμό από την αλλαγή του κλίματος. Οι αλλαγές της θερμοκρασίας και οι βροχοπτώσεις θα έχουν επίπτωση στην καταλληλότητα του εδάφους για διάφορες γεωργικές χρήσεις και θα οδηγήσουν σε μεγάλες αλλαγές στην ποιότητα και στην ποσότητα της προγραμματιζόμενης παραγωγής και συνεπώς στην βιωσιμότητα ορισμένων γεωργικών καθεστώτων σε διάφορα σημεία της Ευρώπης.

4.6.1

Ο υγειονομικός έλεγχος της ΚΓΠ που έχει προγραμματιστεί για το 2008 προβλέπεται ότι θα παράσχει την ευκαιρία για επιπλέον αλλαγές με στόχο την ενθάρρυνση των γεωργών να προσαρμόσουν τις γεωργικές πρακτικές τους στην επικείμενη αλλαγή του κλίματος.

4.6.2

Η γεωργική έρευνα σχετικά με νέες καλλιέργειες και μεθόδους καλλιέργειας που να είναι πιο κατάλληλες για μεταβαλλόμενες κλιματολογικές συνθήκες πρέπει να επεκταθεί. Αντίστοιχα, οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στις προοπτικές εκτροφής ζώων σε διάφορα μέρη της Ευρώπης πρέπει να εκτιμηθούν και να διερευνηθούν οι τρόποι αντιμετώπισης της διάδοσης νόσων που οφείλεται στην αλλαγή του κλίματος. (Η ΕΟΚΕ πρόκειται να καταρτίσει συντόμως ιδιαίτερη λεπτομερέστερη γνωμοδότηση σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τη γεωργία).

4.7

Βιοποικιλότητα — Η αλλαγή του κλίματος θα φέρει μείζονες αλλαγές στους βιοτόπους των δένδρων, των φυτών και των ζώων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ορισμένα είδη δεν θα είναι πλέον σε θέση να επιζήσουν στους μεταβληθέντες βιοτόπους ή θα απειληθούν σε κρίσιμο βαθμό. Κάποια άλλα είδη θα μεταναστεύσουν με επιτυχία σε άλλους βιοτόπους με φυσικές διαδικασίες. Άλλα πάλι θα χρειαστεί να βοηθηθούν κατά το μεταβατικό αυτό στάδιο προκειμένου να μπορέσουν να επιζήσουν. Οι στρατηγικές που ήδη υφίστανται για την προστασία της βιοποικιλότητας θα χρειαστεί να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να διατεθούν πόροι για την εφαρμογή τους, ειδάλλως η μεταβατική αυτή περίοδος θα οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες ειδών.

4.8

Τα δένδρα και τα δάση θα επηρεαστούν δυσμενέστατα από την κλιματική αλλαγή. Ορισμένες περιοχές μπορεί να καταστούν λιγότερο φιλόξενες για συγκεκριμένα είδη. Άλλες περιοχές μπορούν πράγματι να καταστούν πιο κατάλληλες για ορισμένα είδη. Τα προγράμματα φύτευσης, επαναφύτευσης, η μέριμνα των δένδρων, και η διαχείριση των δασών πρέπει να προσαρμοστούν ανάλογα.

4.9

Χωροταξικός σχεδιασμός — Ο σχεδιασμός αστικών και άλλων οικισμών καθώς και ο σχεδιασμός μεταφορών και υποδομών θα χρειαστεί να λαμβάνει ολοένα περισσότερο υπόψη τις αλλαγές που αναμένονται στη θερμοκρασία και τις καιρικές συνθήκες. Κατά συνέπεια, το ζήτημα αυτό πρέπει να συνυπολογίζεται κατά τον σχεδιασμό προτύπων, την υιοθέτηση επαγγελματικών πρακτικών και τον προγραμματισμό επαγγελματικής κατάρτισης. Τα μεμονωμένα αναπτυξιακά προγράμματα και σχέδια θα πρέπει, αντίστοιχα, να λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις αυτές της αλλαγής του κλίματος, οι δε μέθοδοι εκτίμησης του αντίκτυπου θα πρέπει να προσαρμοστούν κατάλληλα.

4.10

Κτήρια — Ο οικοδομικός και κατασκευαστικός τομέας θα επηρεαστεί σημαντικά από την αλλαγή του κλίματος. Είναι απαραίτητη η υιοθέτηση αυστηρότερων ελάχιστων ρυθμίσεων για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, καλύτερων οικοδομικών προδιαγραφών, κλπ. Επίσης, οι πληροφορίες που αφορούν τις ορθές πρακτικές πρέπει να είναι πιο εύκολα προσιτές στους πολίτες, όπως και αυτές που έχουν σχέση με τις μεθόδους, τα υλικά και τις επιδοτήσεις που είναι διαθέσιμα τόσο για την ανακαίνιση παλαιών κτηρίων όσο και για νέες κατασκευές, ούτως ώστε να περιορίζεται η κατανάλωση ενέργειας και να είναι τα κτήρια αυτά κατάλληλα προετοιμασμένα για τις νέες μεταβαλλόμενες θερμοκρασίες και καιρικές συνθήκες.

4.11

Προϋπολογισμός της ΕΕ — Στον ετήσιο προϋπολογισμό, η ΕΟΚΕ συνιστά ο τίτλος «Προσαρμογή» να εμφανίζεται στους τομείς εκείνους πολιτικής στους οποίους θα χρειαστούν άμεσες επενδύσεις (π.χ. στους τομείς της ενέργειας, της γεωργίας, των μεταφορών, των οικοδομικών προδιαγραφών, της παροχής βοήθειας σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, της προστασίας της βιοποικιλότητας, της πολιτικής για τη δημόσια υγεία, κλπ.). Το επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να διαθέτει μεγαλύτερο μέρος των υφιστάμενων πόρων υπέρ προγραμμάτων μετριασμού των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος και της προσαρμογής σε αυτές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να πραγματοποιήσουν, και αυτά, ανάλογες αλλαγές στους εθνικούς τους προϋπολογισμούς και στα προγράμματα δαπανών τους.

4.12

Διαρθρωτικοί πόροι — Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής και το Μέσο Προενταξιακής Βοήθειας προβλέπουν κριτήρια για την υποστήριξη των περιβαλλοντικών σχεδίων, ωστόσο δεν περιλαμβάνουν καμία ρητή αναφορά στην προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος και συχνά οι εκτιμήσεις του αντίκτυπου δεν είναι επαρκείς (πολλά σχέδια μεταφορών κι ενέργειας είναι σαφώς ζημιογόνα για το περιβάλλον και το κλίμα). Κατά τις επόμενες επανεξετάσεις όλων αυτών των προγραμμάτων θα πρέπει να προβλεφθεί η διάθεση πολύ μεγαλύτερου μεριδίου των υφιστάμενων πόρων υπέρ της στήριξης των μέτρων μετριασμού των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος και της προσαρμογής σε αυτές.

4.13

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) θα πρέπει να λάβουν υπόψη την αλλαγή του κλίματος στις δημοσιονομικές διαδικασίες τους και στα κριτήριά που υιοθετούν για την ανάλυση των σχεδίων και προγραμμάτων.

4.14

Η ασφαλιστική βιομηχανία έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για την αλλαγή του κλίματος και εντάσσει ολοένα συχνότερα σκέψεις που συνδέονται με το θέμα αυτό στις αποφάσεις που λαμβάνει σχετικά με τα γεγονότα έναντι των οποίων είναι διατεθειμένη να ασφαλίζει και στους αντίστοιχους όρους. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να καθιερώσουν έναν διαρκή διάλογο με την ασφαλιστική βιομηχανία ώστε να διασφαλιστεί ότι ο ασφαλιστικός τομέας θα παράσχει την πλήρη βοήθειά του στις επιχειρήσεις και σε άλλους παράγοντες προκειμένου να μπορέσουν να προσαρμοστούν στην αλλαγή του κλίματος.

4.15

Αναπτυσσόμενες χώρες — Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες θα αντιμετωπίσουν ακόμη σοβαρότερα προβλήματα προσαρμογής απ' ό,τι η Ευρώπη και θα έχουν στη διάθεσή τους λιγότερους πόρους για την αντιμετώπισή τους. Ορισμένες από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες ευθύνονται ελάχιστα για την αλλαγή του κλίματος και όμως είναι αυτές που θα πληγούν περισσότερο, συνεπώς δικαιούνται απόλυτα να απαιτούν ισότητα και δικαιοσύνη, διεκδικώντας τη συνεργασία και την υποστήριξη του αναπτυσσόμενου κόσμου. Στις χώρες αυτές θα πρέπει να παρασχεθεί στήριξη με τη μορφή ανθρώπινων, τεχνικών και δημοσιονομικών πόρων εκ μέρους των ανεπτυγμένων χωρών, προκειμένου να μπορέσουν να προσαρμοστούν κατάλληλα. Η Ευρώπη θα πρέπει, κατ' επέκταση, να αναλάβει ηγετικό ρόλο, τόσο παρέχοντας επιπλέον πόρους για την λήψη μέτρων προσαρμογής στο πλαίσιο των συλλογικών και εθνικών προγραμμάτων της αναπτυξιακής βοήθειας, όσο και βοηθώντας την διεθνή οικονομική κοινότητα να προσαρμοστεί στην πρόκληση της προσαρμογής.

4.16

Ορισμένα μέρη του κόσμου θα αποβούν λιγότερο φιλόξενα στην εγκατάσταση πληθυσμών (και σε ακραίες περιπτώσεις πιθανόν να καταστούν ακατάλληλα για κατοικία), είτε ως αποτέλεσμα της ανόδου του επιπέδου των θαλασσών είτε ως αποτέλεσμα ακραίων καιρικών συνθηκών. Η αλλαγή του κλίματος ίσως γίνει αιτία να αυξάνονται ολοένα περισσότερο οι πιέσεις για μετανάστευση πληθυσμιακών ομάδων προς τη Ευρώπη από άλλα μέρη της υφηλίου, καθώς και οι μετακινήσεις πληθυσμιακών ομάδων εντός της Ευρώπης. Οι αναπτυξιακοί οργανισμοί και οι συναφείς κυβερνητικές υπηρεσίες θα πρέπει να είναι έτοιμοι να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να αναγνωρίζουν έγκαιρα τις καταστάσεις αυτές και να τις υποστηρίζουν κατά τον σχεδιασμό των απαραίτητων προγραμμάτων μετακίνησης πληθυσμών.

4.17

Οι πιθανές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο στην Ευρώπη, καθώς και ο πιθανός ρυθμός της αλλαγής αυτής, δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητά και θα χρειαστεί να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα και ανάλυση για την βελτίωση και την αναλυτικότερη κατάρτιση προγνώσεων. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος μπορεί να διαδραματίσει χρήσιμο ρόλο ως φορέας συντονισμού της σχετικής έρευνας και των δραστηριοτήτων παρακολούθησης, ανάλυσης και πρόγνωσης στον συγκεκριμένο τομέα, καθώς και ως φορέας διάδοσης των διαθέσιμων ορθών πληροφοριών στους αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων και σε άλλους αρμόδιους που ασχολούνται με την λεπτομερή εφαρμογή των στρατηγικών προσαρμογής. Η ΕΟΚΕ είναι, από την πλευρά της, έτοιμη να διαδραματίσει το δικό της ρόλο στην προώθηση της βαθύτερης και ευρύτερης κατανόησης των επιπτώσεων που θα έχει η αλλαγή του κλίματος στα διάφορα μέρη της Ευρώπης και των απαιτούμενων μέτρων προσαρμογής.

4.18

Η κοινωνία των πολιτών θα χρειαστεί να συμμετάσχει ενεργά στην διαδικασία προσαρμογής στην αλλαγή του κλίματος. Οι τοπικές κοινότητες, οι επιχειρήσεις και άλλες οργανώσεις κάθε είδους θα επηρεάζονται σε ολοένα μεγαλύτερο βαθμό από την αλλαγή του κλίματος και θα χρειαστεί να λάβουν μέρος στις προσπάθειες αντιμετώπισής τους. Όλα τα άτομα και όλες οι οργανώσεις πρέπει να κατανοήσουν σε βάθος της αλλαγές που έχουν ήδη αρχίσει να συμβαίνουν και που προβλέπεται ότι θα συμβούν κατά τη διάρκεια τόσο του δικού τους βίου όσο και των παιδιών τους. Είναι επίσης απαραίτητο να κατανοήσουν καλύτερα τον ρόλο που θα χρειαστεί να αναλάβουν για τον περιορισμό της αλλαγής του κλίματος και την προσαρμογή σε αυτήν. Οι γνώσεις σχετικά με τα θέματα αυτά θα πρέπει να καταλαμβάνουν ολοένα περισσότερο σημαντικό μέρος του διδακτικού προγράμματος τόσο της επίσημης όσο και της άτυπης παιδείας.

4.19

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών σε όλα τα επίπεδα και της επικοινωνίας με τους καταναλωτές και το ευρύ κοινό. Υποστηρίζει πλήρως την υπόδειξη της Πράσινης Βίβλου να συσταθούν, στον συγκεκριμένο τομέα, ειδικές ομάδες με εκπροσώπους των ενδιαφερόμενων μερών προκειμένου να αναπτυχθούν τα απαραίτητα ειδικά μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος. Ένα από τα σημαντικά καθήκοντα αυτών των ομάδων θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη τεχνικών για την εκτίμηση των διαφόρων επίπεδων κινδύνου και ο έλεγχος της ετοιμότητας των διαφόρων οργανώσεων και κοινοτήτων να αντιμετωπίσουν ακραία καιρικά φαινόμενα και άλλες καταστροφές που δεν αποκλείεται να επιδεινωθούν περαιτέρω ή να πληθύνουν όσο εξελίσσεται η αλλαγή του κλίματος.

4.20

Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα έχουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά τον συντονισμό και την προώθηση των σχετικών δραστηριοτήτων σε όλα τα επίπεδα και την κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση του ευρέος κοινού ώστε να αναλάβει την απαιτούμενη δέσμευση στον συγκεκριμένο τομέα. Οι δημόσιες αρχές όλων των επιπέδων μπορούν και αυτές να διαδραματίσουν καίριο ρόλο και να δώσουν το παράδειγμα, υιοθετώντας, στο πλαίσιο των πολιτικών τους για τις δημόσιες συμβάσεις, τον κατάλληλο σχεδιασμό για τα κτήρια και τα αναπτυξιακά τους σχέδια.

4.21

Η Πράσινη Βίβλος συνιστά τη σύσταση μιας Ευρωπαϊκής Συμβουλευτικής Ομάδας για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος αποτελούμενης από εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, υπευθύνους για τη χάραξη της πολιτικής κα επιστήμονες η οποία θα δρα ως ομάδα εμπειρογνωμόνων κατά την ανάπτυξη της πολιτικής. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ιδέα συγκρότησης μιας παρόμοιας ομάδας.

4.22

Εξάλλου, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η ΕΕ πρέπει να εξετάσει τη σκοπιμότητα σύστασης ανεξάρτητου οργάνου με ανεξάρτητο πρόεδρο που θα έχει την ευθύνη του ελέγχουν της διαδικασίας της σφαιρικής στρατηγικής για την κλιματική αλλαγή (τόσο από απόψεως προσαρμογής όσο και μέτρων άμβλυνσης). Θα πρέπει να υποβάλλει τακτικά εκθέσεις και να προειδοποιεί έγκαιρα όταν η σχετική δράση δεν ανταποκρίνεται στις δεσμεύσεις και τις απαιτήσεις της κατάστασης. Η ΕΟΚΕ έχει και αυτή, από την πλευρά της, την πρόθεση να παρακολουθεί τακτικά και με ιδιαίτερη προσοχή την πρόοδο στον συγκεκριμένο τομέα.