27.7.2007   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 175/78

1.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) προσυπογράφει την ανακοίνωση της Επιτροπής Μια στρατηγική της ΕΕ για τη στήριξη των κρατών μελών στην προσπάθειά τους να μειώσουν τις βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ λυπάται που η ανακοίνωση υπολείπεται κατά πολύ της «συνολικής στρατηγικής» που αναφερόταν στα Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2001.

1.2

Η παρούσα γνωμοδότηση πραγματεύεται το ζήτημα δημόσιας υγείας που αφορά τη μείωση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα: την επιβλαβή και επικίνδυνη κατανάλωση οινοπνεύματος, καθώς και την κατανάλωση οινοπνεύματος από τους ανηλίκους η οποία συμβάλλει στην πρόκληση βλαβών εξαιτίας του οινοπνεύματος.

1.3

Η ΕΟΚΕ θα περίμενε από την Επιτροπή να παράσχει πιο ολοκληρωμένη και διαφανή ανάλυση όλων των σχετικών τομέων πολιτικής της ΕΕ, όπως αυτοί προσδιορίστηκαν κατά την εκτίμηση αντικτύπου, και των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν ορισμένα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή ποιοτικών πολιτικών δημόσιας υγείας όσον αφορά το οινόπνευμα λόγω των κανόνων της ΕΕ για την αγορά.

1.4

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή, αναγνωρίζοντας τις υποχρεώσεις που της επιβάλλουν οι Συνθήκες, να λάβει δυναμικά τα ηνία, να υποστηρίξει ενεργά τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να παράσχουν υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας, μειώνοντας τις βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα, και να εξασφαλίσει ότι η κοινοτική δράση συμπληρώνει τις εθνικές πολιτικές.

1.5

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ποικιλομορφία των πολιτισμικών συνηθειών στην Ευρώπη. Οι διαφορές αυτές πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στις διάφορες πρωτοβουλίες και δράσεις που προτείνονται.

1.6

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την ανάπτυξη μιας κοινής βάσης τεκμηρίωσης με τυποποιημένους ορισμούς των συλλεγόμενων στοιχείων, η οποία θα παράσχει μια σημαντική διάσταση κοινοτικής προστιθέμενης αξίας. Η ΕΟΚΕ λυπάται που οι περισσότεροι από τους τομείς προτεραιότητας που προσδιορίζονται δεν περιλαμβάνουν συγκεκριμένους στόχους με σαφείς, μετρήσιμες επιδιώξεις και χρονοδιαγράμματα.

1.7

Η ΕΟΚΕ λυπάται για το γεγονός ότι πουθενά στην ανακοίνωση η Επιτροπή δεν αναγνωρίζει πως ένας από τους λόγους για τους οποίους το οινόπνευμα προξενεί τόσες βλάβες είναι ότι πρόκειται για ένα ψυχοτρόπο ναρκωτικό, για τοξική ουσία όταν χρησιμοποιείται σε υπερβολικές ποσότητες και για εθιστική ουσία για ορισμένους.

1.8

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά τα δικαιώματα των παιδιών και πιστεύει ότι τα παιδιά, λόγω της ευάλωτης κατάστασής τους και των ειδικών τους αναγκών, χρειάζονται ειδικές διασφαλίσεις και μέριμνα, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης νομικής προστασίας. Η ΕΟΚΕ συνιστά, για τους σκοπούς της συγκεκριμένης στρατηγικής, ως παιδί να οριστεί κάθε άτομο κάτω των 18 ετών, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

1.9

Για να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη προστασία των παιδιών, η ΕΟΚΕ ζητά να συμπεριληφθεί ως ειδικός στόχος η μείωση της έκθεσης των παιδιών στα οινοπνευματώδη προϊόντα και στη διαφήμιση και την προώθησή τους.

1.10

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τις οικονομικές επιπτώσεις των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα. Οι αρνητικές επιδράσεις τους αντιβαίνουν στους στόχους της στρατηγικής της Λισσαβώνας και έχουν συνέπειες για τον χώρο εργασίας, την κοινωνία και την οικονομία.

1.11

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της όσον αφορά την ίδρυση του φόρουμ για το οινόπνευμα και την υγεία, το οποίο μπορεί να αποτελέσει χρήσιμη βάση για διάλογο μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών, και να οδηγήσει στην ανάληψη συγκεκριμένης δράσης με στόχο τη μείωση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα. Η ΕΟΚΕ θα συμμετείχε ευχαρίστως ως παρατηρητής στο φόρουμ για το οινόπνευμα και την υγεία.

1.12

Η ΕΟΚΕ συνιστά να ενταχθούν οι πρωτοβουλίες εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε μια συνολική, ολοκληρωμένη στρατηγική για τη μείωση των βλαβών που προκαλεί το οινόπνευμα.

1.13

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για την ενοχλητική ασυνέπεια που υπάρχει μεταξύ των ερευνητικών πορισμάτων όσον αφορά τα αποτελεσματικά μέτρα για τη μείωση των βλαβών από το οινόπνευμα και των προτεινόμενων κοινοτικών δράσεων. Από την αρχή ως το τέλος της ανακοίνωσης της Επιτροπής, η εκπαίδευση και η ενημέρωση αναφέρονται συχνά ως τα σκοπούμενα μέτρα. Ωστόσο, από την έρευνα προκύπτει ότι τα μέτρα αυτά είναι ελάχιστα αποτελεσματικά για τη μείωση των βλαβών που προκαλεί το οινόπνευμα.

2.1

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την αρμοδιότητα και την ευθύνη να ασχολείται με τα προβλήματα δημόσιας υγείας που σχετίζονται με την επιβλαβή και επικίνδυνη κατανάλωση οινοπνεύματος. Το άρθρο 152, παράγραφος 1 της Συνθήκης (1) δηλώνει ότι «κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Κοινότητας, εξασφαλίζεται υψηλού επιπέδου προστασία της υγείας του ανθρώπου». Στη συνέχεια δηλώνει ότι «η δράση της Κοινότητας, η οποία συμπληρώνει τις εθνικές πολιτικές, αποβλέπει στη βελτίωση της δημόσιας υγείας καθώς και στην πρόληψη της ανθρώπινης ασθενείας σε όλες τις μορφές της και στην αποτροπή των πηγών κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία».

2.2

Το 2001 το Συμβούλιο εξέδωσε σύσταση σχετικά με την κατανάλωση οινοπνεύματος από νέους και, ιδιαίτερα, από τα παιδιά και τους εφήβους (2), στην οποία καλεί την Επιτροπή να παρακολουθήσει, να αξιολογήσει και να ελέγξει τις εξελίξεις και τα μέτρα που λαμβάνονται και να υποβάλει έκθεση σχετικά με την ανάγκη για περαιτέρω ενέργειες.

2.3

Στα Συμπεράσματά του της 5ης Ιουνίου 2001, το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για μια συνολική κοινοτική στρατηγική για τον περιορισμό των βλαβών που οφείλονται στο οινόπνευμα, η οποία να συμπληρώνει τις εθνικές πολιτικές. Τον Ιούνιο του 2004, το Συμβούλιο επανέλαβε την έκκλησή του (3).

3.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής Μια στρατηγική της ΕΕ για τη στήριξη των κρατών μελών στην προσπάθειά τους να μειώσουν τις βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα  (4).

3.1.1

Υπάρχουν σημαντικές διαφορές όσον αφορά την κατανάλωση οινοπνεύματος και τις βλάβες που προκαλούνται εξαιτίας της από τη μια χώρα στην άλλη, είτε από πλευράς ποσότητας είτε από πλευράς σοβαρότητας του φαινομένου είτε ακόμη από πλευράς κινδύνου για την υγεία και την κοινωνία. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι «οι κοινοτικές δράσεις» που πρέπει να αναληφθούν «σε σχέση με τις αρμοδιότητες των κρατών μελών» είναι σκόπιμο να εννοούνται ως «κοινές κατευθύνσεις» με στόχο την καταπολέμηση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα, σε όλες του τις μορφές. Στο πλαίσιο αυτών των κοινών κατευθύνσεων κάθε κράτος μέλος πρέπει να καθορίσει τους τρόπους, τις τεχνικές και την ένταση των δράσεων που θα αναλάβει.

3.2

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ λυπάται που η ανακοίνωση υπολείπεται κατά πολύ της «συνολικής στρατηγικής» που είχε ζητήσει το Συμβούλιο στα Συμπεράσματά του, παρά τη μακρά διαδικασία της κατάρτισής της και τα στοιχεία για πανευρωπαϊκής κλίμακας προβλήματα από την κατανάλωση οινοπνεύματος και για τον αντίκτυπό τους στην υγεία, στην κοινωνική ευημερία και στην οικονομική ευμάρεια των ευρωπαίων πολιτών.

3.3

Το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να παρουσιάσει ένα φάσμα κοινοτικών δραστηριοτήτων σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής, προκειμένου να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας. Στους σχετικούς τομείς πολιτικής συγκατέλεγε τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, τις μεταφορές, τη διαφήμιση, το μάρκετινγκ, τη χορηγία, την προστασία των καταναλωτών και την έρευνα, ενώ ταυτόχρονα τα κράτη μέλη διατηρούσαν τις αρμοδιότητές τους.

3.4

Η ΕΟΚΕ σημειώνει με ικανοποίηση ότι αναγνωρίζεται πως η επιβλαβής και επικίνδυνη κατανάλωση οινοπνεύματος αποτελεί βασικό καθοριστικό παράγοντα της υγείας και μία από τις κύριες αιτίες της νοσηρότητας και των πρόωρων θανάτων στην ΕΕ. Σε πολλές περιστάσεις που συνδέονται με την κατανάλωση οινοπνεύματος, δεν υπάρχει «ασφαλές» όριο στην κατανάλωση οινοπνεύματος (5).

3.5

Η ΕΟΚΕ λυπάται για το γεγονός ότι πουθενά στην ανακοίνωση η Επιτροπή δεν αναγνωρίζει πως ένας από τους λόγους για τους οποίους το οινόπνευμα προξενεί τόσες βλάβες είναι ότι πρόκειται για ένα ψυχοτρόπο ναρκωτικό, για τοξική ουσία όταν χρησιμοποιείται σε υπερβολικές ποσότητες και για εθιστική ουσία για ορισμένους. Αυτό είναι απογοητευτικό, δεδομένου ότι της στρατηγικής πρωτοστατεί η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Επιτροπής, η οποία διαθέτει εκτενή ιατρική εμπειρογνωσία.

3.6

Η ΕΟΚΕ σημειώνει με ικανοποίηση ότι αναγνωρίζεται πως η επιβλαβής και επικίνδυνη κατανάλωση οινοπνεύματος επιδρά αρνητικά όχι μόνο σε όσους πίνουν, αλλά και σε άλλα άτομα, ιδίως όταν σχετίζεται με ατυχήματα, σωματικές βλάβες και βία. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η πιο ευάλωτη ομάδα κινδύνου είναι τα παιδιά και ότι στις άλλες ευάλωτες ομάδες συγκαταλέγονται τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες, με προβλήματα ψυχικής υγείας ή με εθισμό στο οινόπνευμα και άλλα ναρκωτικά.

3.7

Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα σε πολλές χώρες (6). Η ΕΟΚΕ ζητά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα αυτό, λόγω της στενής σύνδεσης που υπάρχει μεταξύ της ενδοοικογενειακής βίας και της κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας οινοπνεύματος (7). Αν και μπορεί να υπάρξει ενδοοικογενειακή βία και χωρίς κατανάλωση οινοπνεύματος, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων οινοπνεύματος συμβάλλει στην εμφάνιση βίας σε ορισμένους ανθρώπους κάτω από ορισμένες συνθήκες. Η μεγάλη κατανάλωση οινοπνεύματος μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των πράξεων βίας. Η θεραπεία για την απεξάρτηση από το οινόπνευμα έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνονται οι πράξεις βίας κατά των συντρόφων των αλκοολικών. Η μείωση της μεγάλης κατανάλωσης οινοπνεύματος δεν ωφελεί μόνο τα θύματα της βίας και τους δράστες, αλλά και τα παιδιά που ζουν σε οικογένειες με τέτοια προβλήματα.

3.8

Το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται από την υγεία και την παραγωγικότητα του πληθυσμού της. Η ΕΟΚΕ βρίσκει, συνεπώς, πολύ ανησυχητικά τα στοιχεία που δείχνουν ότι η μεγαλύτερη επιβάρυνση της υγείας από την επιβλαβή και επικίνδυνη χρήση οινοπνεύματος παρατηρείται στους νέους (8).

3.9

Αν και οι πολιτιστικές συνήθειες όσον αφορά την κατανάλωση οινοπνεύματος στα διάφορα κράτη της Ευρώπης εξακολουθούν να διαφέρουν, τελευταία οι μορφές κατανάλωσης των νέων ενηλίκων και των παιδιών συγκλίνουν. Η ΕΟΚΕ ανησυχεί για την αύξηση των επιβλαβών και επικίνδυνων μορφών κατανάλωσης μεταξύ των νέων ενηλίκων και των παιδιών σε πολλά κράτη μέλη την τελευταία δεκαετία και, ιδιαίτερα, για την ευκαιριακή άμετρη κατανάλωση (binge drinking). Η κοινωνική αποδοχή ενός τρόπου ζωής όπου το οινόπνευμα είναι πανταχού παρόν ενθαρρύνει τις επιβλαβείς αυτές μορφές κατανάλωσης.

3.10

Η ΕΟΚΕ ζητεί από την Επιτροπή να αναγνωρίσει ότι οι μέτριοι συνήθως πότες, που περιστασιακά καταναλώνουν οινοπνευματώδη με επιβλαβείς τρόπους, συμβάλλουν στις σοβαρές βλάβες που οφείλονται στο οινόπνευμα, για παράδειγμα οδηγώντας υπό την επήρεια οινοπνεύματος, ξεσπώντας σε εκδηλώσεις βίας εξαιτίας του οινοπνεύματος σε δημόσιους χώρους ή πίνοντας υπερβολικά σε αθλητικές ή άλλες ειδικές εκδηλώσεις. Οι περιστασιακές αυτές επιβλαβείς εκδηλώσεις κατανάλωσης οινοπνεύματος στην πλειονότητα των μετριοπαθών καταναλωτών μπορούν να καταλήξουν σε σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας και δημόσιας ασφάλειας (9).

3.11

Η στρατηγική υπογραμμίζει σαφώς την αρμοδιότητα της ΕΕ, βάσει της Συνθήκης, να συμπληρώνει τις εθνικές πολιτικές που αποσκοπούν στην προστασία της δημόσιας υγείας. Αναφέρει επίσης ότι το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει επανειλημμένως επιβεβαιώσει πως η καταπολέμηση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα αποτελεί σημαντικό και έγκυρο στόχο δημόσιας υγείας, ο οποίος πρέπει να επιδιώκεται με τα κατάλληλα μέτρα και σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας.

3.12

Κατόπιν των ανωτέρω, η ΕΟΚΕ θα περίμενε από την Επιτροπή να παράσχει πιο ολοκληρωμένη και διαφανή ανάλυση όλων των σχετικών τομέων πολιτικής της ΕΕ.

3.13

Η εκτίμηση αντικτύπου, στην οποία προέβη η Επιτροπή, δεν προσδιόρισε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ορισμένα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή ποιοτικών πολιτικών δημόσιας υγείας όσον αφορά το οινόπνευμα λόγω διασυνοριακών δραστηριοτήτων, όπως η έκθεση σε διασυνοριακές εισαγωγές από ιδιώτες και η διασυνοριακή διαφήμιση. Ωστόσο, η στρατηγική για το οινόπνευμα δεν περιλαμβάνει καμία πρόταση για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.

4.1

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η περιοχή με τη μεγαλύτερη κατανάλωση οινοπνεύματος στον κόσμο: 11 λίτρα καθαρής αλκοόλης ανά άτομο ετησίως (10). Αν και η συνολική κατανάλωση παρουσιάζει φθίνουσα τάση, υπάρχει επίσης μια τάση προς πιο επιβλαβείς συνήθειες κατανάλωσης.

4.2

Παρότι σημειώνει ότι οι περισσότεροι καταναλωτές κάνουν τον περισσότερο καιρό υπεύθυνη χρήση του οινοπνεύματος, η ΕΟΚΕ ανησυχεί για την εκτίμηση ότι 55 εκατομμύρια ενήλικοι στην ΕΕ (το 15 % του ενήλικου πληθυσμού) πίνουν τακτικά σε επιβλαβές επίπεδο (11). Εκτιμάται ότι η επιβλαβής κατανάλωση οινοπνεύματος ευθύνεται για περίπου 195 000 θανάτους ετησίως στην ΕΕ λόγω ατυχημάτων, κίρρωσης του ήπατος, καρκίνων και ούτω καθεξής. Η επιβλαβής κατανάλωση οινοπνεύματος είναι η τρίτη μεγαλύτερη αιτία πρόωρων θανάτων και νοσηρότητας στην ΕΕ (12).

4.3

Η επιβλαβής κατανάλωση οινοπνεύματος έχει αρνητικό αντίκτυπο και στην οικονομία, λόγω των μεγαλύτερων δαπανών για υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική πρόνοια και της απώλειας παραγωγικότητας. Το κόστος της ζημίας στην οικονομία της ΕΕ από την κατανάλωση οινοπνεύματος υπολογίστηκε σε 125 δισ. ευρώ το 2003, ποσό που ισοδυναμεί με το 1,3 % του ΑΕγχΠ και στο οποίο περιλαμβάνονται η εγκληματικότητα, τα τροχαία ατυχήματα, η υγεία, οι πρόωροι θάνατοι και η θεραπεία και πρόληψη των ασθενειών (13).

5.1

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι, για τέσσερις από τους πέντε τομείς προτεραιότητας, η ανακοίνωση δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένους στόχους με σαφείς, μετρήσιμες επιδιώξεις και χρονοδιαγράμματα.

5.2

Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα. Υπολογίζεται ότι 5-9 εκατομμύρια παιδιά που ζουν με την οικογένειά τους πλήττονται από την κατανάλωση οινοπνεύματος, ότι το οινόπνευμα είναι αιτιώδης παράγοντας για το 16 % των περιπτώσεων κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών και ότι 60 000 περίπου λιποβαρείς γεννήσεις κάθε χρόνο αποδίδονται στην κατανάλωση οινοπνεύματος (14).

5.3

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ήδη τα δικαιώματα των παιδιών και υποστηρίζει τις απαραίτητες δράσεις για την κάλυψη των βασικών αναγκών τους. Αναγνωρίζει τα δικαιώματα των παιδιών ως προτεραιότητα και έχει δηλώσει ότι τα παιδιά δικαιούνται αποτελεσματική προστασία από την οικονομική εκμετάλλευση και από κάθε μορφή κακομεταχείρισης (15).

5.4

Η ΕΟΚΕ έχει υποστηρίξει σθεναρά τα δικαιώματα των παιδιών και πιστεύει ότι τα παιδιά, λόγω της ευάλωτης κατάστασής τους και των ειδικών τους αναγκών, χρειάζονται ειδικές διασφαλίσεις και μέριμνα, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης νομικής προστασίας. Η ΕΟΚΕ έχει αναγνωρίσει, επίσης, τον σημαντικό ρόλο της οικογένειας και την ευθύνη των κρατών μελών να βοηθούν τους γονείς στα καθήκοντά τους ως γονέων (16).

5.5

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η έκθεση των παιδιών σε βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες για αυτά, όπως παραμέληση, φτώχεια, κοινωνικό αποκλεισμό, κακοποίηση και βία, οι οποίες μπορούν να βλάψουν την υγεία, τη μόρφωση και την ευημερία τους τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον.

5.6

Η ΕΟΚΕ ζητεί να συμπεριληφθεί η προστασία των παιδιών από τις βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα στους ειδικούς στόχους της προταθείσας στρατηγικής της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, από την άποψη του καθορισμού των προτεραιοτήτων και της διαδικασίας διαβούλευσης.

5.7

Η ΕΟΚΕ συνιστά, στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για τη μείωση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα, να οριστεί ως παιδί κάθε άτομο κάτω των 18 ετών, σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (UNCRC) και όπως αναγνωρίζεται στην Ανακοίνωση σχετικά με μια στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού.

5.8

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει την ανάληψη δράσεως από την τοπική κοινότητα, δεδομένου ότι τα αποτελέσματα των ερευνών είναι θετικά όσον αφορά τον ρόλο αυτών των προσεγγίσεων στη μείωση της κατανάλωσης οινοπνεύματος από ανηλίκους και των βλαβών που οφείλονται στο οινόπνευμα. Η αποτελεσματική ανάληψη δράσης εκ μέρους της τοπικής κοινότητας συνδυάζει τη διαμόρφωση τοπικών πολιτικών και πρακτικών με την ενημέρωση και τη διαπαιδαγώγηση και περιλαμβάνει όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες. (17)

5.9

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αναγνωρίσει τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για το Οινόπνευμα (18) της ΠΟΥ, που υιοθετήθηκε από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ το 1995, και ειδικότερα την ηθική αρχή ότι όλα τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν το δικαίωμα να μεγαλώνουν σε περιβάλλον προστατευμένο από τις αρνητικές συνέπειες της κατανάλωσης οινοπνεύματος και, στο μέτρο του δυνατού, από την προώθηση οινοπνευματωδών ποτών.

5.10

Το Συμβούλιο της ΕΕ, στη σύστασή του, καλούσε τα κράτη μέλη να θεσπίσουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς στους τομείς της προώθησης, της διάθεσης στην αγορά και της λιανικής πώλησης και να διασφαλίσουν ότι τα οινοπνευματώδη ποτά ούτε θα σχεδιάζονται ούτε θα προωθούνται έτσι ώστε να προσελκύουν τα παιδιά και τους εφήβους. Σχετικά με το σημείο αυτό, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στην τάση που υπάρχει σήμερα στην Ευρώπη να καταναλώνουν οι έφηβοι αλκοολούχα αναψυκτικά — γνωστά ως «alcopops (19)».

5.11

Η αυξανόμενη τάση της ευκαιριακής άμετρης κατανάλωσης οινοπνεύματος (binge drinking) και η έναρξη της κατανάλωσης ήδη από την παιδική ηλικία σε πολλά κράτη μέλη υποδηλώνει ότι οι τρέχουσες πολιτικές δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Στην ανακοίνωσή της, η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη να εξεταστούν περαιτέρω ενέργειες για να μειωθεί η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών από ανηλίκους και οι επιβλαβείς μορφές κατανάλωσης μεταξύ της νεολαίας.

5.12

Η ΕΟΚΕ ζητά να συμπεριληφθεί στους ειδικούς στόχους η μείωση της έκθεσης των παιδιών στα οινοπνευματώδη ποτά και στη διαφήμιση και προώθησή τους, ώστε να τους παρέχεται καλύτερη προστασία.

5.13

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη συμπερίληψη στην ανακοίνωση της δήλωσης των φορέων που συμμετέχουν στην αλυσίδα παραγωγής και διανομής οινοπνευματωδών ποτών ότι είναι πρόθυμοι να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο στην επιβολή κανονιστικών και αυτορρυθμιστικών μέτρων. Οι φορείς της βιομηχανίας των οινοπνευματωδών μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση ότι τα προϊόντα τους παράγονται, διανέμονται και προωθούνται στο εμπόριο με υπεύθυνο τρόπο και να συμβάλουν έτσι στη μείωση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα.

5.14

Για την προστασία των νέων, η ΕΟΚΕ ζητεί να μπορούν τα κράτη μέλη να διατηρήσουν την ευελιξία να χρησιμοποιούν φόρους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που ενδέχεται να προκληθούν από συγκεκριμένα αλκοολούχα ποτά που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή μεταξύ των νέων, όπως τα αλκοολούχα αναψυκτικά (alcopops).

5.15

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον ειδικό στόχο που έχει τεθεί για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων (να μειωθεί κατά το ήμισυ σε μία δεκαετία ο αριθμός των ατόμων που σκοτώνονται στους ευρωπαϊκούς δρόμους, από 50 000 το 2000 σε 25 000 το 2010) (20). Τα τροχαία ατυχήματα που οφείλονται στην κατανάλωση οινοπνεύματος μπορεί επίσης να προκαλέσουν μακροχρόνιες αναπηρίες.

5.16

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι η επιβολή συχνών και συστηματικών τυχαίων αλκοτέστ συμβάλλει πιο αποτελεσματικά στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων που οφείλονται στην κατανάλωση οινοπνεύματος και ότι οι εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης είναι μια συνοδευτική στρατηγική, που δεν έχει όμως αποδειχθεί αποτελεσματική για τη μείωση των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων (21). Η ΕΟΚΕ συνιστά να θεσπιστεί ως ανώτατο όριο αλκοολαιμίας το 0,5 mg/ml ή λιγότερο και χαμηλότερα όρια για τους νέους οδηγούς και τους οδηγούς επαγγελματικών οχημάτων, σύμφωνα με τη σύσταση της ΕΕ για την οδική ασφάλεια (22). Η αυστηρότερη νομοθεσία όσον αφορά τα ποσοστά αλκοολαιμίας πρέπει να συνοδευθεί με αποτελεσματική παρακολούθηση και επιβολή.

5.17

Η ΕΟΚΕ προτρέπει την Επιτροπή να εξετάσει τις οικονομικές επιπτώσεις των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα. Οι αρνητικές επιδράσεις τους αντιβαίνουν στους στόχους της στρατηγικής της Λισσαβώνας και έχουν συνέπειες για τον χώρο εργασίας, την κοινωνία και την οικονομία.

5.18

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι χρειάζονται αποτελεσματικές ρυθμίσεις όσον αφορά τη διαθεσιμότητα, τη διανομή και την προώθηση του οινοπνεύματος, π.χ. τα ωράρια λειτουργίας, τις προσφορές «δύο ποτά στην τιμή του ενός» και τα όρια ηλικίας. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι δεν ενδείκνυται η αυτορρύθμιση σ' αυτόν τον τομέα.

5.19

Ο χώρος εργασίας είναι ένα πλαίσιο όπου το οινόπνευμα μπορεί να βλάψει όχι μόνο το συγκεκριμένο άτομο, αλλά και τρίτους. Θα πρέπει να εξεταστούν και οι βλάβες που οφείλονται στην κατανάλωση οινοπνεύματος στον χώρο εργασίας, στο πλαίσιο των κανόνων για την υγεία και την ασφάλεια, που εμπίπτουν κυρίως στην αρμοδιότητα του εργοδότη. Οι πολιτικές για το οινόπνευμα στον χώρο εργασίας θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μείωση των ατυχημάτων λόγω κατανάλωσης οινοπνεύματος, στην μείωση των αδικαιολόγητων απουσιών και στην αύξηση της ικανότητας προς εργασία (23).

5.20

Η ΕΟΚΕ προτρέπει τους εργοδότες, τις ενώσεις των εργαζομένων, τις τοπικές αρχές και άλλες σχετικές οργανώσεις να εξετάσουν πιο σοβαρά αυτό το ζήτημα και να συνεργαστούν για τη μείωση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα στον χώρο εργασίας. Υπάρχουν στα κράτη μέλη παραδείγματα στενής και μακροχρόνιας συνεργασίας των κοινωνικών εταίρων με στόχο τη δημιουργία χώρων εργασίας χωρίς οινόπνευμα (24).

5.21

Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ως έναν από τους σπουδαιότερους ρόλους της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης την κινητοποίηση της δημόσιας υποστήριξης για την εφαρμογή αποτελεσματικών παρεμβάσεων. Ένας δεύτερος σημαντικός ρόλος, που αναγνωρίζεται στην ανακοίνωση, είναι ότι παρέχονται αξιόπιστες και χρήσιμες πληροφορίες για τους κινδύνους που εγκυμονούνται για την υγεία και για τις επιπτώσεις της επιβλαβούς και επικίνδυνης κατανάλωσης οινοπνεύματος.

5.22

Η ΕΟΚΕ συνιστά να ενταχθούν οι εκστρατείες εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε μια συνολική, ολοκληρωμένη στρατηγική. Η εκπαίδευση δεν πρέπει να απευθύνεται μόνο στους νέους, αλλά να βασίζεται στην αναγνώριση του ενδεχομένου ότι η επιβλαβής κατανάλωση οινοπνεύματος πλήττει όλες τις ηλικίες. Οι σχετικές πρωτοβουλίες θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους νέους να επιλέγουν υγιή τρόπο ζωής και να προσπαθούν να διορθώσουν τις λαμπερές εικόνες της κατανάλωσης οινοπνεύματος και μάλιστα σε υπερβολικές ποσότητες, τις οποίες προβάλλουν συνήθως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

5.23

Η ΕΟΚΕ θεωρεί θετικό το ότι η Επιτροπή αποφάσισε να αναπτύξει και να υποστηρίξει μια κοινή βάση τεκμηρίωσης με σκοπό να θεσπιστεί ένας τυποποιημένος ορισμός για τα στοιχεία που αφορούν την κατανάλωση οινοπνεύματος και τις βλάβες που προκαλούνται απ' αυτήν, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές των φύλων, τις ηλικιακές ομάδες και τις κοινωνικές τάξεις. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει επίσης την αξιολόγηση του αντικτύπου της πολιτικής για το οινόπνευμα και των πρωτοβουλιών που αναφέρονται στην ανακοίνωση. Η ΕΟΚΕ ζητεί να αναπτυχθεί ένα φάσμα μετρήσιμων δεικτών για την παρακολούθηση της προόδου στη μείωση των βλαβών που προκαλούνται από την κατανάλωση του οινοπνεύματος στην Ευρώπη. Οι προτεινόμενες δράσεις στον τομέα αυτόν παρέχουν υψηλή κοινοτική προστιθέμενη αξία.

6.1

Δεδομένου ότι η Επιτροπή, πριν προβεί στην ανάπτυξη αυτής της στρατηγικής της ΕΕ, ανέθεσε την εκπόνηση μιας σφαιρικής έκθεσης για την τρέχουσα κατάσταση των πραγμάτων, με ερευνητικά πορίσματα σχετικά με τους αποτελεσματικούς τρόπους μείωσης των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι τα στοιχεία αυτά ουδόλως λαμβάνονται υπόψη στη στρατηγική (25).

6.2

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για την ενοχλητική ασυνέπεια που υπάρχει μεταξύ των ερευνητικών πορισμάτων όσον αφορά τα αποτελεσματικά μέτρα για τη μείωση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα και των προτεινόμενων κοινοτικών δράσεων. Από την αρχή ως το τέλος της ανακοίνωσης της Επιτροπής, η εκπαίδευση και η ενημέρωση αναφέρονται συχνά ως τα σκοπούμενα μέτρα για τη μείωση των βλαβών του οινοπνεύματος. Ωστόσο, από την έρευνα προκύπτει ότι η εκπαίδευση και ενημέρωση είναι ελάχιστα αποτελεσματικές για τη μείωση των βλαβών που προκαλεί το οινόπνευμα.

6.3

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι, στην καταγραφή των δράσεων που εκτελούν τα κράτη μέλη, η Επιτροπή παρέλειψε δύο από τις αποτελεσματικές στρατηγικές, συγκεκριμένα την πολιτική τιμολόγησης με υψηλή φορολόγηση του οινοπνεύματος και τη ρύθμιση της διάθεσης του οινοπνεύματος μέσω της νομοθεσίας, οι οποίες εφαρμόζονται επιτυχώς από ορισμένα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των βλαβών που προκαλεί η κατανάλωση οινοπνεύματος.

7.1

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή, αναγνωρίζοντας τις υποχρεώσεις που της επιβάλλουν οι Συνθήκες, να λάβει δυναμικά τα ηνία, να υποστηρίξει ενεργά τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να παράσχουν υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας, μειώνοντας τις βλάβες που προκαλούνται από το οινόπνευμα, και να εξασφαλίσει ότι η κοινοτική δράση συμπληρώνει τις εθνικές πολιτικές.

7.2

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ευχαρίστησή της για τον ρόλο της Επιτροπής στη διευκόλυνση της διάδοσης των βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών και την δέσμευσή της να βελτιώσει τη συνοχή μεταξύ των πολιτικών της ΕΕ που ασκούν επίδραση στις βλάβες που προκαλεί η κατανάλωση οινοπνεύματος.

7.3

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της όσον αφορά την ίδρυση του φόρουμ για το οινόπνευμα και την υγεία το οποίο, υπό τον όρο να εκπληρώνει το ρόλο που καθορίζεται για αυτό στην Ανακοίνωση της Επιτροπής, μπορεί να αποτελέσει χρήσιμη βάση για διάλογο μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων παραγόντων και να οδηγήσει στην ανάληψη συγκεκριμένης δράσης με στόχο τη μείωση των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα. Η ΕΟΚΕ θα συμμετείχε ευχαρίστως ως παρατηρητής στο φόρουμ για το οινόπνευμα και την υγεία.

7.4

Με εξαίρεση την ανάπτυξη ισχυρότερης ευρωπαϊκής βάσης τεκμηρίωσης, η στρατηγική της ΕΕ για το οινόπνευμα επαφίεται στα κράτη μέλη και στο αν θα συνεχίσουν να πρωτοστατούν στη λήψη μέτρων πολιτικής για τη μείωση των βλαβών που προκαλεί η κατανάλωση οινοπνεύματος. Ωστόσο, οι κανόνες της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ θα συνεχίσουν να προκαλούν προβλήματα σε ορισμένα κράτη μέλη και υπάρχει το ενδεχόμενο να επιβραδύνουν το ρυθμό μείωσης των βλαβών που προκαλούνται από το οινόπνευμα. Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της που η στρατηγική της ΕΕ για το οινόπνευμα δεν συνιστά δράσεις για την αντιμετώπιση αυτής της ανεπάρκειας.

7.5

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αναλάβει τη δέσμευση να προβεί σε αξιολογήσεις του αντικτύπου επί της υγείας ως μέτρο βέλτιστης πρακτικής για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας σε άλλους τομείς κοινοτικών πολιτικών, πράγμα που θα ενίσχυε την τήρηση της υποχρέωσής της βάσει του άρθρου 152 της Συνθήκης.