13.7.2007   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 161/48

1.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι είναι σημαντικό να καταστεί η χρήση των φυτοφαρμάκων περισσότερο αειφόρος προκειμένου να μεγιστοποιηθούν τα θετικά αποτελέσματά τους και να μειωθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, στους καταναλωτές, στους χρήστες των φυτοφαρμάκων και στην κοινωνία συνολικά.

1.2

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει κατ' αρχήν την πρόταση της Επιτροπής, δεδομένου ότι ασχολείται με ένα ζήτημα που είναι πολύ σημαντικό για την ευημερία των ευρωπαίων πολιτών, για τη διαφύλαξη της ποιότητας ζωής και για την προστασία του οικοσυστήματος, για την αγροτική ανάπτυξη, καθώς επίσης και για την προώθηση των προϊόντων ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικά τόσο στην εσωτερική όσο και στη διεθνή αγορά με συνεχώς βελτιούμενη ποιότητα.

1.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο να καταρτίζονται τα σχέδια δράσης σε εθνικό επίπεδο για τον καθορισμό των στόχων μείωσης των κινδύνων και για τη χάραξη μιας πραγματικής πολιτικής εναρμόνισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

1.3.1

Το περιεχόμενο των σχεδίων πρέπει να υλοποιείται σε κατάλληλα εθνικά, περιφερειακά και τοπικά μέτρα, αφού ληφθούν υπόψη οι τρεις πτυχές αειφορίας, δηλαδή ο οικονομικός, ο κοινωνικός και ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος.

1.4

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η κατάρτιση και η ενημέρωση αποτελούν ουσιαστικές συνιστώσες μιας ορθολογικής και αειφόρου χρήσης των συστημάτων προστασίας της γεωργικής παραγωγής και καθιστούν δυνατή την αποφυγή ενδεχόμενων δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

1.4.1

Η κατάρτιση πρέπει να επεκταθεί σε όλους τους ενδιαφερομένους κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων αρχών και οργανισμών, καθώς και των μη επαγγελματιών χρηστών. Είναι προφανές ότι πρέπει να διατηρηθούν τα εθνικά συστήματα κατάρτισης, τα οποία αποτελούν ήδη αντικείμενο διαχείρισης δεόντως εγκεκριμένων οργανισμών.

1.5

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης θα πρέπει να είναι αντικειμενικές και ουδέτερες, να προβάλλουν τα οφέλη και τους κινδύνους για την παραγωγή και να απευθύνονται ειδικότερα στους μη επαγγελματίες χρήστες, κυρίως δε στις τοπικές δημόσιες υπηρεσίες και αρχές.

1.6

Κατά τη θέσπιση προληπτικών μέτρων σε ιδιαίτερα ευαίσθητες καταστάσεις, όπως ο καθορισμός των κανόνων για τους αεροψεκασμούς, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι θα ήταν προτιμότερο να εξασφαλίζεται ένας ορισμένος βαθμός επικουρικότητας.

1.7

Η ΕΟΚΕ κρίνει σημαντικό να προωθηθεί δεόντως η γεωργική έρευνα και η έρευνα για τη φυτοπροστασία, με στόχο την ελαχιστοποίηση του κινδύνου που είναι πάντοτε υπαρκτός όταν χρησιμοποιούνται χημικές ουσίες και μείγματα χημικών ουσιών.

1.8

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο να τύχει ενδεδειγμένης αντιμετώπισης η συνεργασία τόσο με τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ), ο ΟΟΣΑ και η ΠΟΥ, όσο και με τις γειτονικές περιοχές.

1.9

Η παγκοσμιοποίηση της αγοράς των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων απαιτεί, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, μια κοινοτική δράση, για τη διάδοση των ευρωπαϊκών παραγωγικών και υγειονομικών προτύπων ποιότητας σε παγκόσμια κλίμακα, ιδίως μέσω της μεταφοράς τους στον Codex Alimentarius.

2.1

Με τον όρο «φυτοφάρμακα» υποδεικνύονται οι δραστικές ουσίες και τα προϊόντα που έχουν σχεδιαστεί για να επιδρούν σε θεμελιώδεις λειτουργίες των ζωντανών οργανισμών και που έχουν, ως εκ τούτου, τη δυνατότητα να θανατώνουν ή να καταπολεμούν επιβλαβείς οργανισμούς (1). Στην πρόταση της Επιτροπής γίνεται ωστόσο αναφορά ακόμη και στον ειδικότερο ορισμό των «φυτοπροστατευτικών προϊόντων» (2).

2.2

Τα φυτοφάρμακα θεωρούνται βασικά για την προστασία των καλλιεργειών από τα έντομα, τα τρωκτικά και τους φυσικούς παθογόνους μικροοργανισμούς, αλλά μπορούν επίσης να συσσωρευτούν στο περιβάλλον και να προκαλέσουν σοβαρούς κινδύνους στην υγεία του ανθρώπου και των ζώων, ιδιαίτερα όταν καταλήγουν να μολύνουν το πόσιμο νερό. Μεταξύ των πιθανών κινδύνων για τον άνθρωπο περιλαμβάνεται ο καρκίνος, οι γενετικές διαταραχές, καθώς και η πρόκληση μόνιμων βλαβών στο ανοσοποιητικό σύστημα.

2.3

Οι κίνδυνοι για την υγεία του ανθρώπου είναι δυνατόν να προκύψουν από άμεση ή έμμεση έκθεση σε φυτοφάρμακα, από την ακατάλληλη χρήση τους, από ακούσια γεγονότα, ιδίως κατά ή μετά τη χρήση τους στη γεωργία, στην αρχιτεκτονική τοπίου ή σε άλλες δραστηριότητες.

2.4

Οι κίνδυνοι που ενέχει κάθε επιμέρους δραστική ουσία των φυτοφαρμάκων αξιολογούνται στο πλαίσιο των αντίστοιχων διαδικασιών έγκρισης, δεν διενεργείται όμως ικανοποιητική αξιολόγηση σε επίπεδο κρατών μελών, των αποτελεσμάτων της έκθεσης σε μείγματα χημικών ουσιών. Είναι επομένως ιδιαίτερα δύσκολο να αξιολογηθεί το σύνολο των επιπτώσεων όλων των χρησιμοποιούμενων σήμερα ουσιών στην υγεία του ανθρώπου (3).

2.5

Η έμμεση έκθεση διερχομένων, κατοίκων (μέσω της μετακίνησης του ψεκαστικού νέφους) και καταναλωτών (μέσω των υπολειμμάτων των φυτοφαρμάκων στα γεωργικά προϊόντα ή στο νερό) μπορεί να έχει μεγαλύτερες συνέπειες στην περίπτωση των ιδιαίτερα ευπαθών ομάδων του πληθυσμού. Συγκεκριμένα, πρόσφατες μελέτες (4) έχουν καταδείξει την ειδική ευαισθησία των εμβρύων, η νευρολογική ανάπτυξη των οποίων επηρεάστηκε στις περιπτώσεις που οι μητέρες τους εκτέθηκαν στα φυτοφάρμακα.

2.6

Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι κίνδυνοι για το περιβάλλον από τις ακούσιες και υπέρμετρες ροές χημικών ουσιών στο νερό, στην ατμόσφαιρα και στο έδαφος με δυσμενείς επιπτώσεις στα φυτά, στην άγρια χλωρίδα και πανίδα, στην ποιότητα των στοιχείων του περιβάλλοντος και στη βιοποικιλότητα εν γένει.

2.6.1

Δεν πρέπει, επίσης, να αγνοηθεί το γεγονός ότι η σύγχρονη κοινωνία στηρίζεται στη χρήση ευρείας ποικιλίας λιπασμάτων, βιοκτόνων, προσθέτων τροφίμων, εντομοκτόνων, φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων τα οποία έχουν πολυάριθμα ευεργετικά αποτελέσματα εφόσον εξασφαλίζουν υψηλότερα επίπεδα ποιότητας ασφάλειας των τροφίμων.

2.7

Εφόσον χρησιμοποιούνται υπεύθυνα, οι ουσίες αυτές εξασφαλίζουν την ύπαρξη στην αγορά πρώτων υλών, ειδών διατροφής και οπωροκηπευτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας σε χαμηλές τιμές, προσιτές σε όλους τους καταναλωτές. Η χρήση προστατευτικών προϊόντων των καλλιεργειών εξασφαλίζει υψηλές αποδόσεις, μειώνει τα φυσικά επίπεδα τοξινών, που προκαλούνται από τους μύκητες και τα βακτηρίδια, μειώνει τις απώλειες της συγκομιδής και βοηθά ώστε να εξασφαλιστεί επαρκής και βιώσιμη προσφορά τροφίμων στην εσωτερική και στην παγκόσμια αγορά.

2.7.1

Άλλωστε, όλα τα μυκητοκτόνα, τα εντομοκτόνα και τα ζιζανιοκτόνα υπόκεινται ήδη σε μια αυστηρή διαδικασία έγκρισης προτού επιτραπεί η εμπορία και η χρήση τους.

2.8

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι είναι σημαντικό να καταστεί η χρήση των φυτοφαρμάκων περισσότερο αειφόρος προκειμένου να μεγιστοποιηθούν τα θετικά αποτελέσματά τους και να μειωθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, στους καταναλωτές και στους καλλιεργητές, με στόχο να βελτιωθεί η εικόνα των καλλιεργητών και των γεωργικών εκμεταλλεύσεων που χρησιμοποιούν τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα με προσοχή.

2.9

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι πρέπει να προβληθούν περισσότερο τα οφέλη που συνεπάγεται για τους αγρότες μια πιο ορθολογική και εκλογικευμένη χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Οι ίδιοι οι αγρότες έχουν δεσμευτεί, εδώ και αρκετά χρόνια, για την ανάπτυξη ορθολογικότερων τεχνικών, όπως, παραδείγματος χάρη, η ολοκληρωμένη διαχείριση καλλιεργειών και η ολοκληρωμένη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών, επιδιώκοντας την προώθηση της ολοκληρωμένης καλλιέργειας με περισσότερο απτό τρόπο, τάση η οποία πρέπει να ενθαρρυνθεί.

2.10

Η πραγματική πρόκληση για το μέλλον δεν αφορά μόνον την παροχή προϊόντων υψηλής ποιότητας και συμβατικών και βιολογικών προϊόντων τα οποία να είναι ασφαλή για τους «πιο προσεκτικούς καταναλωτές», αλλά και την ικανοποίηση εκείνων που αναζητούν προϊόντα σε «συγκρατημένη» τιμή τα οποία όμως να παρέχουν εξίσου έγκυρες εγγυήσεις ποιότητας.

2.11

Η προβληματική σχετικά με την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών παραμέτρων της χρήσης των φυτοφαρμάκων εντάσσεται στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων που καθορίζονται στο Έκτο Πρόγραμμα Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Περιβάλλον (2002-2012), το οποίο προβλέπει τη χάραξη και την ανάληψη επτά θεματικών στρατηγικών.

2.12

Υπάρχει μια σαφής αλληλεπίδραση μεταξύ των όσων προτείνονται στις εγκριθείσες θεματικές στρατηγικές — και ιδιαίτερα σε εκείνες που αφορούν την προστασία των υδροφόρων οριζόντων και των φυσικών πόρων πανίδας και χλωρίδας, την προστασία του εδάφους, τη διαχείριση των αποβλήτων, τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας — και της υπό εξέτασης πρότασης οδηγίας.

2.12.1

Στη θεματική στρατηγική για την αειφόρο χρήση των φυτοφαρμάκων προβλέπονται τέσσερα νέα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένης και της πρότασης οδηγίας για τον καθορισμό πλαισίου κοινοτικής δράσης με σκοπό την επίτευξη αειφόρου χρήσης των φυτοφαρμάκων, η οποία είναι το θέμα της παρούσας γνωμοδότησης.

2.12.2

Η Επιτροπή διενήργησε επίσης μια εκτίμηση του αντικτύπου των διαφόρων σεναρίων, τα οποία ενδέχεται να προκύψουν από την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται για την αειφόρο χρήση των φυτοφαρμάκων, και του κόστους των εν λόγω μέτρων: «οι ζημίες (για τη βιομηχανία ΦΠΠ και για τους γεωργούς που πληρώνουν για την κατάρτιση καθώς και για την πιστοποίηση και τη συντήρηση του εξοπλισμού εφαρμογής) και τα οφέλη (για τους γεωργούς που καταναλώνουν μικρότερες ποσότητες φυτοφαρμάκων και για τις εταιρείες που αναλαμβάνουν την κατάρτιση, συντήρηση ή πιστοποίηση) εξισώνονται»  (5) .

2.13

Η καθαρή συνολική επίπτωση που αντιστοιχεί στη μείωση του εξωτερικού κόστους είναι συνεπώς θετική: «Η παρέκταση των αποτελεσμάτων συνολικής μελέτης που εκπονήθηκε στη Γερμανία καταδεικνύει ότι η βελτιστοποιημένη χρήση φυτοφαρμάκων αναμένεται να αποφέρει, στην ΕΕ, συνολικό όφελος άνω των 200 εκατ. ευρώ ετησίως, χάρη στη μείωση εξωτερικών συντελεστών κόστους, όπως επί παραδείγματι των δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον και στην υγεία του ανθρώπου» (6).

2.14

Η ΕΟΚΕ είχε ήδη την ευκαιρία, το 2003 (7), να υποστηρίξει την πρωτοβουλία της Επιτροπής σχετικά με τη χάραξη μιας θεματικής στρατηγικής για τα φυτοφάρμακα. Εν προκειμένω, η ΕΟΚΕ θεωρεί επίσης σκόπιμη τη ρητή αναφορά τόσο στην λειτουργία της προστασίας των καλλιεργειών που μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση των φυτοφαρμάκων, όσο και σε άλλες τεχνικές, όπως π.χ. βιολογικά φυτοφάρμακα, εκχυλίσματα φυτών, προληπτικές μέθοδοι, βιολογικές μέθοδοι και ανθεκτικότητα των φυτών σε συγκεκριμένα φυτοφάρμακα των οποίων οι κίνδυνοι και τα οφέλη πρέπει να αξιολογηθούν σύμφωνα με μια στέρεη επιστημονική βάση.

3.1

Η πρόταση της Επιτροπής αποσκοπεί στην προστασία τόσο της υγείας του ανθρώπου και των ζώων όσο και του περιβάλλοντος από την επικίνδυνη, ακατάλληλη ή υπερβολική χρήση των φυτοφαρμάκων στη γεωργία και στο οικοσύστημα, με τη μείωση των κινδύνων και των δυσμενών επιπτώσεών τους «κατά τρόπο που να συμβιβάζεται με την αναγκαία προστασία των καλλιεργειών».

3.2

Η πρόταση προβλέπει, ειδικότερα, τα εξής:

4.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής, δεδομένου ότι ασχολείται με ένα ζήτημα το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την ευημερία των ευρωπαίων πολιτών και καταναλωτών, για τη διαφύλαξη της ποιότητας ζωής και για την προστασία της γεωργίας και του οικοσυστήματος.

4.2

Η αξία των ετήσιων πωλήσεων φυτοφαρμάκων, παγκοσμίως, υπολογίζεται σε 25 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου και η χρήση τους εξακολουθεί να είναι πολύ εκτεταμένη στις αναπτυσσόμενες χώρες, ακόμη και εάν πρόκειται για στάσιμες ή συρρικνούμενες αγορές (8). Από την άλλη πλευρά, η παγκοσμιοποίηση των γεωργικών αγορών και των αγορών τροφίμων απαιτεί ολοένα και μεγαλύτερη προσοχή όσον αφορά την καθολική τήρηση των κατάλληλων παραγωγικών και υγειονομικών προτύπων του Codex Alimentarius, προκειμένου να αποφευχθεί να αντικατοπτριστεί και σε αυτές τις αγορές ο νόμος του Γκρέσαμ (9).

4.3

Επιπλέον, σε διάφορα μέρη του κόσμου, σπαταλιέται ή χρησιμοποιείται άνευ λόγου τεράστια ποσότητα φυτοφαρμάκων και ένας μεγάλος αριθμός ατόμων παθαίνει δηλητηρίαση επειδή οι αγρότες, οι χρήστες και οι τοπικές αρχές δεν γνωρίζουν ή δεν έχουν ενημερωθεί σχετικά με τις νέες τεχνολογικές εφαρμογές, καθώς και επειδή ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για τα φυτοφάρμακα είναι συχνά πεπαλαιωμένος ή κακοσυντηρημένος. Εξάλλου, επικίνδυνες ουσίες που έχουν ήδη απαγορευτεί στην ΕΕ εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες (10).

4.4

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η καθιέρωση Εθνικών Σχεδίων Δράσης με ποσοτικούς στόχους και χρονοδιαγράμματα είναι εξαιρετικά ενδεδειγμένη προκειμένου να καθοριστούν τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση των κινδύνων, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τις τρεις πτυχές της αειφορίας, δηλαδή τον οικονομικό, τον κοινωνικό και τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

4.5

Η κοινωνικά υπεύθυνη χρήση προϊόντων για την προστασία της γεωργικής παραγωγής είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την επίτευξη ολοένα και σημαντικότερων κοινωνικών στόχων, κατά τρόπο ώστε να αναλάβουν οι αγρότες τις ευθύνες τους εντός της τροφικής αλυσίδας, εξασφαλίζοντας στους καταναλωτές τρόφιμα υψηλής ποιότητας, καθώς και να διασφαλισθούν ικανοποιητικά επίπεδα γεωργικής ανταγωνιστικότητας στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισσαβώνας τόσο στην εσωτερική όσο και στην παγκόσμια αγορά.

4.6

Η οικονομική πτυχή της αειφορίας εγγυάται ότι τα προϊόντα χρησιμοποιούνται στον βαθμό που επιτρέπουν να διατηρούνται τα παράσιτα και οι υπόλοιπες ασθένειες κάτω από το όριο κινδύνου, βελτιώνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο το επίπεδο απόδοσης και διαθεσιμότητας των γεωργικών προϊόντων, πέραν της αποδοτικότητας της γεωργικής διαχείρισης.

4.7

Σε επίπεδο περιβάλλοντος, θα πρέπει να αποφεύγονται οι κίνδυνοι που οφείλονται σε ακούσια και υπερβολική παρουσία χημικών ουσιών στο νερό, στο έδαφος, στον αέρα στα γεωργικά προϊόντα και στα μεταποιημένα τρόφιμα. Οι ουσίες αυτές έχουν βλαβερές συνέπειες στον άνθρωπο, στην πανίδα και στη χλωρίδα, στην ποιότητα του περιβάλλοντος και στην βιοποικιλότητα εν γένει. Ενδείκνυται επίσης να ληφθεί υπόψη ότι είναι απαραίτητη η πρόληψη της διάδοσης και του πολλαπλασιασμού των ασθενειών των φυτών.

4.8

Κατά την καθιέρωση Εθνικών Σχεδίων Δράσης, κρίνεται σημαντικό — προς αποφυγήν στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά — τα μέτρα τα οποία θα υιοθετηθούν να βασίζονται σε κοινά κριτήρια και οδηγίες για ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ.

4.9

Η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η πληροφόρηση αποτελούν ουσιαστικές συνιστώσες στο πλαίσιο μιας ορθολογικής και αειφόρου χρήσης των συστημάτων προστασίας της γεωργικής παραγωγής, αλλά και αναγκαίο προαπαιτούμενο τόσο για τη διασφάλιση των καλύτερων γεωργικών πρακτικών όσο και για την αποφυγή ενδεχόμενων δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, κυρίως όσον αφορά την ολοκληρωμένη κατάρτιση όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων αρχών και οργανισμών, καθώς και των μη επαγγελματιών χρηστών.

4.10

Τα κράτη μέλη έχουν διαμορφώσει διαφορετικά συστήματα κατάρτισης, τα οποία βασίζονται σε εθνικές νομοθετικές διατάξεις και απαιτήσεις και εμπίπτουν ήδη στη διαχείριση δεόντως εγκεκριμένων οργανισμών. Κατά την ΕΟΚΕ, απαιτείται συνεπώς ένα ευπροσάρμοστο κοινοτικό πλαίσιο αναφοράς, το οποίο να καθιστά δυνατή την επίτευξη ολοκλήρωσης με τη συνεκτίμηση των απαιτήσεων των διαφόρων ομάδων χρηστών, κυρίως βάσει διδακτικών μεθόδων και εκπαιδευτικού περιεχομένου αποδεκτών από τους ενδιαφερομένους φορείς σε ευρωπαϊκό επίπεδο (11) και εξεταζόμενων στο πλαίσιο τομεακού διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ των τοπικών κοινωνικών εταίρων.

4.11

Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση των εκστρατειών πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης, οι οποίες πρέπει να είναι αντικειμενικές και ουδέτερες όσον αφορά τα οφέλη των δυνητικών πρακτικών για την προστασία της παραγωγής και τους κινδύνους βλαβερών συνεπειών. Οι εκστρατείες αυτές θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν στα μεμονωμένα κράτη μέλη μέσω της επιβολής μιας εισφοράς στα προϊόντα προστασίας των καλλιεργειών. Τα χρήματα που θα συλλεχθούν κατ' αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν για την ευαισθητοποίηση των χρηστών, ιδιαίτερα των μη επαγγελματιών εξ αυτών, παραδείγματος χάρη με τη βοήθεια απλών τεχνικών οδηγών που θα ενημερώνονται μέσω του Διαδικτύου.

4.12

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικό να συγκροτήσουν τα κράτη μέλη συστήματα τακτικού τεχνικού ελέγχου και συντήρησης του εν χρήσει εξοπλισμού εφαρμογής φυτοφαρμάκων, σύμφωνα με κοινά και εναρμονισμένα πρότυπα, στηριζόμενα στις προβλεπόμενες βασικές απαιτήσεις.

4.13

Όσον αφορά τη θέσπιση προληπτικών μέτρων σε ιδιαίτερα ευαίσθητους τομείς, όπως η προστασία των υδάτων (12) — τα οποία πρέπει να είναι σύμφωνα προς τις διατάξεις της οδηγίας-πλαίσιο επί του θέματος — και στους τομείς που καθορίζονται στο πλαίσιο του Δικτύου Natura 2000, κρίνεται σκόπιμη η συνεκτίμηση των τοπικών συνθηκών και του είδους των καλλιεργειών, όπως η ρυζοκαλλιέργεια.

4.13.1

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι ακολουθούνται οι βέλτιστες πρακτικές για τη μείωση των κινδύνων, καθορίζοντας — κατά τρόπο ισορροπημένο και ορθολογικό — κοινές διατάξεις και ελάχιστες παραμέτρους, ενώ η επιλογή των μέτρων και η αυστηρή παρακολούθηση της εφαρμογής τους θα πρέπει να εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, χωρίς την καθιέρωση γενικευμένης απαγόρευσης, την οποία η ΕΟΚΕ θεωρεί ως υπερβολικό μέτρο.

4.14

Όσον αφορά τη θέσπιση αυστηρών ορίων για τους αεροψεκασμούς, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι πρέπει να εξεταστεί με μεγάλη προσοχή το γεγονός ότι υπάρχουν γεωγραφικές περιοχές και καταστάσεις στις οποίες η πρακτική αυτή δεν μπορεί να αντικατασταθεί από άλλες τεχνικές και ότι, ενδεχομένως ενδείκνυται να επιτραπούν πολύ περιορισμένες παρεκκλίσεις γι αυτού του είδους τις παρεμβάσεις, να εξασφαλιστεί το ύψιστο επίπεδο ασφάλειας και επαγγελματικής ικανότητας των χρηστών προκειμένου να αποφευχθούν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον. Τα κράτη μέλη και οι αρμόδιες στις διάφορες βαθμίδες δημόσιες αρχές θα πρέπει να προβαίνουν σε συστηματική παρακολούθηση των επιπέδων ασφάλειας και ικανότητας χρησιμοποιώντας ομοιόμορφες διαδικασίες αξιολόγησης των κινδύνων.

4.15

Στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής υποστηρίζεται ολοένα και περισσότερο η ανάπτυξη (13) τεχνικών ολοκληρωμένης διαχείρισης των καλλιεργειών (Integrated Crop Management — ICM) (14) στις οποίες θα ήταν σκόπιμο να συμπεριληφθούν, σταδιακά και κατόπιν συμφωνίας, νέες μέθοδοι ολοκληρωμένης διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών (Integrated Pest Management — IPM). Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά τις τεχνικές ICM οι οποίες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της αειφορίας των συστημάτων καλλιέργειας.

4.16

Εξάλλου, είναι πολύ δύσκολο να διαχωριστούν τα διάφορα αποτελέσματα της προστασίας των καλλιεργειών από τα αποτελέσματα μιας ολόκληρης σειράς άλλων γεωργικών πρακτικών (εναλλασσόμενη καλλιέργεια, κλπ.): εάν αποφασισθεί η διαμόρφωση και η υποχρεωτική εφαρμογή γενικών προτύπων/στόχων εκ μέρους των κρατών μελών έως το 2014, τότε η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι θα απαιτηθεί προς το σκοπό αυτό η πλήρης συμμετοχή των χρηστών, καθώς και η πλήρης συνεκτίμηση των γενικών τεχνικών ICM, της τεχνικής προόδου και της τεχνολογικής έρευνας στον τομέα, που θα πρέπει να υποστηριχθεί και να ενισχυθεί και στα προγράμματα εργασίας του 7ου κοινοτικού προγράμματος πλαισίου Ε&ΤΑ.

4.17

Η ΕΟΚΕ κρίνει σημαντικό να προωθηθεί περαιτέρω η γεωργική έρευνα και η έρευνα για τη φυτοπροστασία όσον αφορά τα επίπεδα μη βλαβερότητας των νέων προηγμένων τεχνολογιών καθώς και να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος που σχετίζεται με τη χρήση χημικών ουσιών και μειγμάτων χημικών ουσιών, στο πλαίσιο των προγραμμάτων εργασίας και των προσκλήσεων υποβολής προσφορών που προβλέπονται από το Έβδομο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Ε&ΤΑ 2007-2013.

4.18

Στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της ΕΟΚΕ με θέμα «Το μέλλον της ΚΓΠ»  (15), αναφέρονται διάφορες δυνατότητες για την καλύτερη ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών πτυχών στη γεωργική πολιτική. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι στον αποκαλούμενο «δεύτερο πυλώνα» της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής προβλέπεται ότι τα κράτη μέλη, στη νέα περίοδο προγραμματισμού 2007-2013 των διαρθρωτικών ταμείων και στα εθνικά και περιφερειακά σχέδια αγροτικής ανάπτυξης, πρέπει να αναπτύξουν μηχανισμούς για την ενίσχυση των γεωργών που μειώνουν τους κινδύνους που συνεπάγεται η χρήση χημικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων (16).

4.19

Ο καθορισμός των τεχνικών IPC πρέπει να είναι σύμφωνος προς τις νέες διατάξεις για τη διάθεση στην αγορά των προϊόντων προστασίας των καλλιεργειών, ενώ όσον αφορά τα πρότυπα για τις τεχνικές IPM κρίνεται σκόπιμη η συνεκτίμηση των διαφόρων φυσικών και κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στην ΕΕ.

4.20

Ο χειρισμός και η αποθήκευση των προϊόντων προστασίας της γεωργικής παραγωγής πρέπει να πραγματοποιούνται κατά τρόπο ο οποίος να καθιστά δυνατή την αποτροπή παντός δυνητικού κινδύνου για την υγεία και το περιβάλλον. Πέραν των προτάσεων που διατυπώνονται, η ΕΟΚΕ θεωρεί ενδεδειγμένη τη διαμόρφωση, σε κοινοτικό επίπεδο, ενός πλαισίου ελαχίστων προτύπων για την αποθήκευση των εν λόγω προϊόντων από τους χονδρεμπόρους, τους λιανοπωλητές και τους γεωργούς (17).

4.21

Όσον αφορά το σύστημα εναρμονισμένων δεικτών για την υποχρεωτική συγκέντρωση και αναφορά των στατιστικών στοιχείων σχετικά με τη διάθεση στην αγορά και τη χρήση των φυτοφαρμάκων, η ΕΟΚΕ συμφωνεί απόλυτα τόσο με το γεγονός ότι απαιτούνται στατιστικές πληροφορίες όσο και με την υποχρεωτική και τακτική συλλογή δεδομένων, βάσει εναρμονισμένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεικτών κινδύνου και χρήσης.

4.22

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία της ομοιογένειας των στοιχείων που πρέπει να ζητούνται από όλους τους ενδιαφερομένους φορείς, αποφεύγοντας οποιαδήποτε επικάλυψη και κάθε υπερβολική επιβάρυνση, από πλευράς γραφειοκρατίας και τεχνικής πολυπλοκότητας.

4.23

Οι δείκτες θα ήταν προτιμότερο να βασίζονται στον κίνδυνο παρά στην ποσότητα των χρησιμοποιούμενων προϊόντων ή των υπαρχόντων υπολειμμάτων, στις επιπτώσεις στην υγεία, ακόμη και μέσω των αναλύσεων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και να αφορούν επίσης τα επίπεδα διάδοσης των ασθενειών και παθογόνων φαινομένων που πλήττουν τις καλλιέργειες.

4.24

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο να τύχουν ενδεδειγμένης αντιμετώπισης οι διεθνείς πτυχές της συνεργασίας τόσο με τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ) (18) και ο ΟΟΣΑ (19), όσο και με τις γειτονικές περιοχές και κυρίως με τις χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, με τα Βαλκάνια και με τις όμορες χώρες.