[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 21.02.2006

COM(2006) 83 τελικό

2003/0168 (COD)

Τροποποιημένη πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΓΙΑ ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΙΣ ΕΞΩΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΧΕΣ ("ΡΩΜΗ II")

(υποβληθείσα από την Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 250, παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

Η πρόταση[1] θεσπίστηκε από την Επιτροπή στις 22 Ιουλίου 2003 και διαβιβάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο την ίδια ημερομηνία.

Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή διατύπωσε τη γνώμη της σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής στις 30 Ιουνίου και την 1η Ιουλίου 2004[2].

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που συνήλθε σε ολομέλεια, ενέκρινε 54 τροπολογίες σε πρώτη ανάγνωση στις 6 Ιουλίου 2005[3].

2. ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Η τροποποιημένη πρόταση προσαρμόζει την αρχική πρόταση κανονισμού για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές προκειμένου να ληφθούν υπόψη ορισμένες τροπολογίες που ψηφίστηκαν από το Κοινοβούλιο, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τα αποτελέσματα των εργασιών του Συμβουλίου.

3. ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΩΝ ΠΟΥ ΕΝΕΚΡΙΝΕ ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

3.1 Οι τροπολογίες που έγιναν δεκτές πλήρως από την Επιτροπή

Οι τροπολογίες 2, 12, 17, 19, 22, 24, 35, 38, 39, 40, 44, 45, 48, 51, 52 και 53 μπορούν να γίνουν δεκτές όπως υποβλήθηκαν από το Κοινοβούλιο, δεδομένου ότι αυτές οι τροπολογίες εισάγουν ορισμένες βελτιώσεις όσον αφορά είτε τη σαφήνεια του κειμένου είτε ορισμένα θέματα λεπτομερειών ή προσθηκών που μπορούν να είναι χρήσιμα για την εφαρμογή της αρχικής πρότασης.

3.2 Οι τροπολογίες που έγιναν δεκτές από την Επιτροπή ως προς την ουσία με την επιφύλαξη αναδιατύπωσης

Οι τροπολογίες 1, 5, 18, 20, 21, 23, 25, 28, 34, 36, 37, 46 και 49 μπορούν να γίνουν δεκτές καταρχήν, αλλά με την επιφύλαξη αναδιατύπωσης.

Η τροπολογία 1 αναφέρεται στον κανονισμό « Ρώμη I ». Ωστόσο πριν από τη θέσπιση του κανονισμού αυτού είναι προτιμότερο να γίνει αναφορά στη μελλοντική κοινοτική πράξη που θα αντικαταστήσει τη σύμβαση της Ρώμης του 1980.

Η τροπολογία 5 σκοπό έχει να διευκρινίσει ότι οι εξωσυμβατικές ενοχές που βασίζονται σε καθεστώς αντικειμενικής ευθύνης καθώς και η ικανότητα ανάληψης ευθύνης για αδικοπραξία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού. Αν και η Επιτροπή δέχεται αυτή την ανάλυση, προτιμά να συγκεντρώσει όλες τις διευκρινίσεις που αφορούν το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού σε μία μόνο αιτιολογική σκέψη, και συγκεκριμένα στην αιτιολογική σκέψη 5, χωρίς ωστόσο να επαναλάβει τα θέματα που αποτελούν ήδη αντικείμενο ρητής μνείας στο άρθρο 12 που αφορά το πεδίο του εφαρμοστέου δικαίου.

Η τροπολογία 18 σκοπό έχει να διευκρινίσει ότι ο αδικαιολόγητος πλουτισμός και η διοίκηση αλλοτρίων θεωρούνται ως εξωσυμβατικές ενοχές κατά την έννοια του κανονισμού. Η Επιτροπή συμμερίζεται αυτή την ανάλυση. Ωστόσο για να μην επιβαρυνθεί το κείμενο, επιθυμεί να συγκεντρώσει όλες τις διευκρινίσεις που αφορούν το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού σε μία μόνο αιτιολογική σκέψη. Κυρίως η Επιτροπή κρίνει προτιμότερο να υπενθυμιστεί ότι οι νομικές έννοιες που χρησιμοποιούνται στις πράξεις "Βρυξέλλες Ι", "Ρώμη ΙΙ" και στη Σύμβαση της Ρώμης του 1980 - ή την κοινοτική πράξη που θα την αντικαταστήσει - πρέπει να αποτελούν αντικείμενο αυτόνομης και συνεπούς ερμηνείας από το Δικαστήριο, αντί να προβλεφθεί ένας μακρύς κατάλογος διευκρινίσεων ο οποίος εκ φύσεως θα είναι ελλιπής. Εξάλλου, η τροπολογία αυτή σκοπό έχει να αποκλείσει από το πεδίο εφαρμογής την ευθύνη του κράτους κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας. Η Επιτροπή δέχεται αυτή την τροπολογία ως προς την ουσία, αλλά προτιμά την σύνταξη που γίνεται συνήθως δεκτή στις διεθνείς συμβάσεις.

Η τροπολογία 20 σκοπό έχει να αποκλείσει από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού εξωσυμβατικές ενοχές που αποτελούν αντικείμενο ειδικής ρύθμισης στο πλαίσιο του δικαίου των εταιρειών ή ειδικών διατάξεων που εφαρμόζονται σε άλλα νομικά πρόσωπα όπως οι ενώσεις. Η Επιτροπή δέχεται αυτή την τροπολογία ως προς την ουσία, αλλά προτείνει απλούστερη διατύπωση.

Η τροπολογία 21 διευκρινίζει ότι αποκλείονται οι εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο ενός trust. Μολονότι η Επιτροπή δέχεται την τροπολογία ως προς την ουσία, προτιμά τη σύνταξη που επελέγη στη σύμβαση της Χάγης της 1ης Ιουλίου 1985.

Η τροπολογία 23 διευκρινίζει τον αποκλεισμό της ευθύνης του κράτους, ιδίως όσον αφορά ορισμένες πράξεις διαπραττόμενες από δημόσιους λειτουργούς. Μολονότι η Επιτροπή μπορεί να δεχθεί την προτεινόμενη λύση επί της ουσίας, θεωρεί ότι αυτή η τροποποίηση επαναλαμβάνει την τροπολογία 18.

Η τροπολογία 25 σκοπό έχει να εισαγάγει τη δυνατότητα ορισμένων μερών που διατηρούν ήδη συμβατικές σχέσεις να επιλέγουν το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές τους ενοχές πριν από την επέλευση της ζημίας. Η Επιτροπή μπορεί να δεχθεί την αρχή μιας εκ των προτέρων επιλογής και συμμερίζεται την ανάλυση ότι η επιλογή αυτή πρέπει να συνοδεύεται από αυστηρούς όρους για να προστατεύει ιδίως τα αδύναμα μέρη. Ωστόσο είναι σημαντικό οι όροι αυτής της επιλογής να εκφράζονται απλά και σαφώς. Πράγματι, αν υπάρχουν όροι ανεπαρκώς σαφείς σε νομικό επίπεδο, τα μέρη ενδέχεται να ωθούνται στην επίλυση των διαφορών με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της διαδικασίας ως προς τη διάρκεια και το κόστος και αυτό θα αντιβαίνει στον στόχο που επιδιώκει ο κανονισμός. Η διατύπωση που προτείνει η Επιτροπή επιτρέπει αφενός την προστασία των καταναλωτών και των μισθωτών κατά της απερίσκεπτης επιλογής και αποκλείει αφετέρου τη δυνατότητα να περιλαμβάνεται η επιλογή αυτού του είδους σε σύμβαση προσχώρησης.

Η αρχή των τροπολογιών 28 και 34 , που τροποποιούν τη δομή καθώς και τον τίτλο των τμημάτων προκειμένου να γίνει καλύτερη διάκριση του γενικού κανόνα από τους ειδικούς κανόνες για ορισμένες κατηγορίες αδικημάτων, μπορεί να γίνει δεκτή από την Επιτροπή. Προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα των εργασιών στο Συμβούλιο και οι διαφορές που χαρακτηρίζουν τα νομικά συστήματα των κρατών μελών, η πρόταση της Επιτροπής εισάγει πρόσθετη διάκριση μεταξύ των ειδικών κανόνων που εφαρμόζονται σε ορισμένες κατηγορίες αδικημάτων και των κανόνων που αφορούν τον αδικαιολόγητο πλουτισμό και τη διοίκηση αλλοτρίων.

Οι τροπολογίες 36 και 37 αντικαθιστούν τον ενιαίο κανόνα του άρθρου 9 της αρχικής πρότασης της Επιτροπής που εφαρμόζεται σε όλες τις οιονεί συμβάσεις, από δύο ειδικούς κανόνες, εκ των οποίων ο ένας εφαρμόζεται στον αδικαιολόγητο πλουτισμό και ο άλλος στη διοίκηση αλλοτρίων. Η Επιτροπή μπορεί να δεχθεί αυτή την πρόσθετη διαφοροποίηση. Πάντως επιθυμεί στην τροποποιημένη πρότασή της να λάβει επίσης υπόψη ορισμένες βελτιώσεις τεχνικής φύσης του κειμένου που είναι το αποτέλεσμα των εργασιών του Συμβουλίου.

Η τροπολογία 46 σκοπό έχει να διευκρινίσει τον κανόνα για την ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή του υπευθύνου χωρίς να την τροποποιήσει ως προς την ουσία. Η Επιτροπή μπορεί να δεχθεί την αρχή της τροποποιημένης διατύπωσης φροντίζοντας να διευκολυνθεί η καλή κατανόηση του κανόνα. Ωστόσο, προτιμά τη διατύπωση που προκύπτει από τις εργασίες του Συμβουλίου και η οποία αποβλέπει στον ίδιο στόχο.

Η τροπολογία 49 σκοπό έχει να διευκρινίσει τον τόπο συνήθους διαμονής του φυσικού προσώπου που εργάζεται κατ’ οίκον. Η Επιτροπή μπορεί να δεχθεί την αρχή της διευκρίνισης αυτής, αλλά προτιμά διατύπωση πλησιέστερη εκείνης που προκύπτει από τις εργασίες του Συμβουλίου, που καλεί τον δικαστή να προτιμήσει τον πραγματικό τόπο άσκησης δραστηριότητας από την επίσημη διεύθυνση που θα μπορούσε να αποδειχθεί καθαρά πλασματική.

3.3 Οι τροπολογίες που έγιναν δεκτές εν μέρει από την Επιτροπή

Η τροπολογία 3 έχει ως σκοπό να προσαρμόσει την αιτιολογική σκέψη 7 της αρχικής πρότασης στις τροποποιήσεις που επέφερε η τροπολογία 26, που αφορά το γενικό κανόνα του άρθρου 3. Στο μέτρο που η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί παρά μόνο εν μέρει την τροπολογία 26, πρέπει επίσης να απορρίψει τις αντίστοιχες τροποποιήσεις της αιτιολογικής σκέψης. Όσον αφορά την τελευταία φράση αυτής της τροπολογίας, που υπενθυμίζει την ανάγκη να γίνονται σεβαστές οι προθέσεις των μερών, αυτή η ιδέα εμφαίνεται στην αιτιολογική σκέψη 8 της τροποποιημένης πρότασης της Επιτροπής.

Η τροπολογία 14 που αφορά τους κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς που ισχύουν στη χώρα του ζημιογόνου γεγονότος έχει διπλό στόχο: αφενός σκοπός είναι να τονιστεί και πάλι, με την προσθήκη των όρων «εφόσον ενδείκνυται», ότι η εφαρμογή αυτών των κανόνων εξαρτάται από την κυρίαρχη διακριτική ευχέρεια του δικαστή και, αφετέρου, να αποκλειστεί αυτή η δυνατότητα όσον αφορά τη δυσφήμηση και τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Η Επιτροπή μπορεί να δεχθεί τη διευκρίνιση που προτείνεται για την πρώτη φράση αυτής της αιτιολογικής σκέψης. Αντίθετα, η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δεν περιλαμβάνει αιτιολόγηση του αποκλεισμού αυτού του κανόνα όσον αφορά τη δυσφήμηση και τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Συνεπώς η Επιτροπή κρίνει ότι δεν υπάρχει λόγος να στερηθούν οι δράστες αυτών των δύο κατηγοριών αδικοπραξιών την προστασία που τους παρέχει αυτός ο κανόνας.

Η τροπολογία 26 που αφορά το γενικό κανόνα του άρθρου 3 της αρχικής πρότασης της Επιτροπής μπορεί να γίνει δεκτή όσον αφορά τις συντακτικές βελτιώσεις που εισάγονται στην παράγραφο 1 που επιβεβαιώνει εξάλλου τον κανόνα που πρότεινε η Επιτροπή. Αντίθετα, η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί τις τροποποιήσεις που εισάγονται στις παραγράφους 2 και 3. Η παράγραφος 2 εισάγει ειδικό κανόνα για τα τροχαία ατυχήματα που υποβάλλει σε δύο χωριστά δίκαια, αφενός, την εξωσυμβατική ενοχή και, αφετέρου, το ποσό της αποζημίωσης. Μολονότι η Επιτροπή κατανοεί τις προσπάθειες του Κοινοβουλίου να βρει δίκαιη λύση για τα πολυάριθμα θύματα των τροχαίων ατυχημάτων, η λύση αυτή που αποκλίνει σημαντικά από το ισχύον στα κράτη μέλη θετικό δίκαιο, δεν θα μπορούσε να υιοθετηθεί χωρίς προηγούμενη σε βάθος ανάλυση. Για το λόγο αυτό, προτείνεται να μελετηθεί με μεγαλύτερες λεπτομέρειες αυτό το θέμα στο πλαίσιο της έκθεσης εφαρμογής που αποτελεί το αντικείμενο της τροπολογίας 54. Όσον αφορά την παράγραφο 3, η τροπολογία θα οδηγούσε σε ουσιαστική αλλοίωση του πνεύματος της πράξης. Βεβαίως διευκρινίζεται ότι η ρήτρα εξαίρεσης που έχει στη διάθεσή του ο δικαστής πρέπει να εφαρμόζεται «κατ’ εξαίρεσιν» . Ωστόσο υπάρχει κίνδυνος η επιλεγείσα διατύπωση να μεταδώσει μήνυμα που αντιβαίνει στο στόχο της προβλεψιμότητας που επιδιώκεται με τον κανονισμό. Πράγματι, το απλό γεγονός ότι η παράγραφος αυτή απαριθμεί τουλάχιστον 5 παράγοντες που μπορούν να ληφθούν υπόψη για να αιτιολογηθεί η χρησιμοποίηση της ρήτρας εξαίρεσης υπάρχει κίνδυνος να καλέσει τα μέρη και το δικαστή να αναρωτιούνται συστηματικά αν είναι βάσιμη η λύση στην οποία θα είχε οδηγήσει η εφαρμογή του γενικού κανόνα, ακόμη και όταν αυτή φαίνεται ικανοποιητική εκ πρώτης όψεως. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτό το μέρος της τροπολογίας 26 και διατηρεί την αρχική της προσέγγιση, το βάσιμο της οποίας φαίνεται εξάλλου να επιβεβαιώνεται από τις εργασίες του Συμβουλίου. Η Επιτροπή αναγνωρίζει ωστόσο το βάρος ορισμένων παραγόντων που απαριθμούνται στην παράγραφο 3, ιδίως όσον αφορά την κοινή συνήθη κατοικία των μερών, προϋπάρχουσα νομική ή de facto σχέση ή ακόμη τις εύλογες προσδοκίες των μερών. Δεδομένου ότι τα δύο πρώτα στοιχεία αποτελούν ήδη αντικείμενο ρητής μνείας στις παραγράφους 2 και 3 της αρχικής πρότασης, το άρθρο 5 παράγραφος 3 της τροποποιημένης πρότασης περιλαμβάνει στο εξής ρητή αναφορά στις εύλογες προσδοκίες των μερών.

Η τροπολογία 50 που αφορά το μηχανισμό εξαίρεσης για λόγους δημόσιας τάξης, εισάγει καταρχήν μία νέα παράγραφο 1 α) που αποβλέπει στη διευκρίνιση της έννοιας της δημόσιας τάξης του forum με απαρίθμηση κειμένων αναφοράς. Μολονότι οι δημόσιες τάξεις των κρατών μελών περιλαμβάνουν ασφαλώς κοινά στοιχεία, υπάρχουν ωστόσο αποκλίσεις από ένα κράτος μέλος στο άλλο. Συνεπώς, η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί την απαρίθμηση αυτή. Η νέα προτεινόμενη παράγραφος 1 β) ασχολείται με το θέμα των αποζημιώσεων, το ποσό των οποίων θεωρείται ως υπερβολικό, όπως ορισμένοι τύποι αποζημιώσεων με χαρακτήρα παραδειγματισμού ή ποινής που αποτελούσαν ήδη αντικείμενο ειδικού κανόνα στο άρθρο 24 της αρχικής πρότασης της Επιτροπής. Με την επιφύλαξη συντακτικών τροποποιήσεων που έχουν ως σκοπό να διευκρινίσουν ότι οι αποζημιώσεις με χαρακτήρα ποινής δεν είναι ipso facto υπερβολικές, η Επιτροπή μπορεί να δεχθεί να περιληφθεί αυτός ο κανόνας στο άρθρο που αφορά τη δημόσια τάξη του forum. Η νέα παράγραφος 1 γ) που προτείνεται έχει ως σκοπό να περιορίζει την επίκληση της ρήτρας εξαίρεσης μόνο στα μέρη. Ωστόσο εναπόκειται στο δικαστή να φροντίζει για την τήρηση των θεμελιωδών αξιών του forum κι αυτό το καθήκον δεν μπορεί να παραχωρηθεί στα μέρη, ακόμη περισσότερο δε εφόσον αυτά δεν εκπροσωπούνται πάντοτε από δικηγόρο. Ο κανονισμός "Βρυξέλλες Ι" προβλέπει εξάλλου τη δυνατότητα του δικαστή να αρνηθεί την κήρυξη της εκτελεστότητας για απόφαση άλλου κράτους μέλους σε περίπτωση που αυτή αντιβαίνει στη δημόσια τάξη του forum. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί την προτεινόμενη παράγραφο 1 γ).

Η τροπολογία 54 προβλέπει την υποχρέωση της Επιτροπής να υποβάλει έκθεση εφαρμογής μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού. Μολονότι η Επιτροπή αναγνωρίζει τη χρησιμότητα αυτής της έκθεσης, δεν μπορεί να δεχθεί όλους τους όρους που προβλέπονται από αυτή την τροπολογία. Καταρχήν, η προβλεπόμενη προθεσμία των τριών ετών μετά τη θέσπιση του κανονισμού δεν επιτρέπει να υπάρχει επαρκής αριθμός δικαστικών αποφάσεων για την αποτελεσματική αξιολόγηση της λειτουργίας αυτής της πράξης. Κατά το παράδειγμα του κανονισμού «Βρυξέλλες Ι», η Επιτροπή προτείνει προθεσμία πέντε ετών μετά την έναρξη ισχύος της πράξης. Όσον αφορά το περιεχόμενο αυτής της έκθεσης, το θέμα του ποσού των αποζημιώσεων που χορηγούνται από τα δικαστήρια καθώς και της δημιουργίας κώδικα δεοντολογίας των ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης υπερβαίνει κατά πολύ το πλαίσιο των κανόνων σύγκρουσης των νόμων. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί να εξετάζονται αυτά τα θέματα στο πλαίσιο έκθεσης εφαρμογής που αφορά τον παρόντα κανονισμό. Αντίθετα, η Επιτροπή συμμερίζεται την ανάλυση του Κοινοβουλίου όσον αφορά την ανάγκη προβληματισμού σχετικά με την μεγαλύτερη ομοιογένεια εφαρμογής του αλλοδαπού δικαίου από το δικαστήριο των κρατών μελών. Μολονότι η Επιτροπή θεωρεί ότι στο παρόν στάδιο είναι πρώιμη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία (βλ. τροπολογία 43), μπορεί να δεχθεί την ιδέα εμπεριστατωμένης ανάλυσης αυτού του θέματος στο πλαίσιο της έκθεσης εφαρμογής.

3.4 Οι απορριφθείσες τροπολογίες

Οι τροπολογίες 4, 9, 10, 15, και 16 δεν μπορούν να γίνουν δεκτές από την Επιτροπή δεδομένου ότι αυτή απορρίπτει τις τροπολογίες 26, 30, 54 (παράγραφος 3), 31 και 42 στις οποίες αντιστοιχούν.

Οι τροπολογίες 6, 7, 8, 11 και 13 έχουν ως σκοπό να προσαρμοστούν οι αιτιολογικές σκέψεις στην κατάργηση πολλών ειδικών κανόνων για ορισμένα ειδικά αδικήματα, η οποία κατάργηση προτείνεται στις τροπολογίες 27, 29 και 33. Στο μέτρο που η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί την κατάργηση αυτών των ειδικών κανόνων (βλ. παραπάνω), απορρίπτει τις αντίστοιχες τροποποιήσεις στις αιτιολογικές σκέψεις. Στην έκθεσή του, το Κοινοβούλιο δεν αποκλείει ωστόσο τη δυνατότητα διατήρησης των ειδικών κανόνων υπό τον όρο ότι αυτοί θα περιλαμβάνουν ορισμό του πεδίου εφαρμογής τους ιδίως όσον αφορά τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και τις ζημίες του περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό οι αιτιολογικές σκέψεις 12, 13 και 14 της τροποποιημένης πρότασης αναφέρονται στο εξής στην παράγωγη κοινοτική νομοθεσία που ασχολείται με αυτά τα θέματα. Επιπλέον, η νομική ορολογία αυτών των άρθρων τροποποιήθηκε προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με αυτήν που χρησιμοποιείται στο παράγωγο δίκαιο. Μολονότι το ουσιαστικό κοινοτικό δίκαιο επιτρέπει έτσι να γίνονται καλύτερα αντιληπτές οι χρησιμοποιούμενες έννοιες, είναι σημαντικό ωστόσο να τονιστεί ότι - για τις ανάγκες χαρακτηρισμού αδικοπραξίας κατά την έννοια του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου - αυτές μπορούν να έχουν ευρύτερο ορισμό από ό,τι στο κοινοτικό ουσιαστικό δίκαιο.

Η τροπολογία 27 έχει ως σκοπό να καταργηθεί ο ειδικός κανόνας όσον αφορά την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων. Όπως και για τα άλλα ειδικά αδικήματα που είναι οι προσβολές του ανταγωνισμού και οι ζημίες του περιβάλλοντος, η Επιτροπή θεωρεί, αντίθετα, ότι ο γενικός κανόνας δεν επιτρέπει να προβλεφθεί το εφαρμοστέο δίκαιο με εύλογη βεβαιότητα. Πράγματι ο τόπος της ζημίας μπορεί να αποδειχθεί καθαρά τυχαίος λόγω της μεγάλης κινητικότητας των καταναλωτικών αγαθών (παράδειγμα ενός στεγνωτήρα μαλλιών κατασκευής Κάτω Χωρών τον οποίο κατέχει Γερμανός τουρίστας που ταξιδεύει στην Ταϊλάνδη). Επιπλέον, δεδομένου ότι το θέμα αποτελεί συχνά αντικείμενο φιλικού διακανονισμού μεταξύ ασφαλιστών, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να βρεθεί ένας σαφής και προβλέψιμος κανόνας προκειμένου να διευκολύνονται αυτές οι συμφωνίες. Συνεπώς, η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί την προτεινόμενη κατάργηση.

Η τροπολογία 29 έχει ως σκοπό να καταργήσει τον ειδικό κανόνα όσον αφορά τις προσβολές του ανταγωνισμού. Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την τροπολογία: το άρθρο 5 της αρχικής πρότασης δεν αποσκοπούσε στην εισαγωγή κανόνα διαφορετικού από το γενικό κανόνα ουσίας, αλλά μόνο στη συγκεκριμενοποίηση του τόπου επέλευσης της ζημίας, συγκεκριμενοποίηση που δεν είναι πάντα εύκολη στον τομέα αυτό. Η διατύπωση του άρθρου 7 της τροποποιημένης πρότασης τροποποιήθηκε ελαφρά προκειμένου να είναι σαφέστερο ότι πρόκειται για απλή συγκεκριμενοποίηση του τόπου της ζημίας. Επιπλέον, για να ανταποκριθεί στα αιτήματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσον αφορά τους ορισμούς, η Επιτροπή επέλεξε να χρησιμοποιήσει, στο άρθρο 7 της τροποποιημένης πρότασης, ορολογία που εμπνέεται άμεσα από την οδηγία 2005/29 της 11ης Μαΐου 2005. Αντίθετα προκύπτει ότι οι εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από αντιανταγωνιστικές εμπορικές πρακτικές, οι οποίες τιμωρούνται ιδίως στο πλαίσιο των άρθρων 81 και 82 της συνθήκης ή από ισοδύναμους κανόνες των κρατών μελών, δεν καλύπτονται από το άρθρο 7· αυτές εξακολουθούν συνεπώς να υπόκεινται στο γενικό κανόνα του άρθρου 5. Ωστόσο, στο πλαίσιο του πράσινου βιβλίου της «Αγωγές αποζημίωσης που προκύπτουν από προσβολή του κοινοτικού δικαίου ανταγωνισμού», η δημοσίευση του οποίου προβλέπεται το Δεκέμβριο του 2005, η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει σε συζήτηση το θέμα του εφαρμοστέου δικαίου στις αστικές αγωγές αποζημίωσης λόγω ζημίας η οποία προκαλείται από αντιανταγωνιστική εμπορική πρακτική. Ανάλογα με τις απαντήσεις που θα λάβει, η Επιτροπή διατηρεί τη δυνατότητα να υποστηρίξει διαφορετική λύση στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης.

Η τροπολογία 57 έχει ως σκοπό να τροποποιήσει ως προς την ουσία τον κανόνα που εφαρμόζεται όσον αφορά τις προσβολές της ιδιωτικής ζωής, ιδίως μέσω του τύπου. Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την τροπολογία που ευνοεί υπερβολικά τον εκδότη σε σχέση με το εικαζόμενο θύμα δυσφήμισης μέσω του τύπου και που δεν αντιστοιχεί στην ισχύουσα λύση στη μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών. Δεδομένου ότι το κείμενο του Συμβουλίου και το κείμενο που εγκρίθηκε σε πρώτη ανάγνωση από το Κοινοβούλιο είναι ασυμβίβαστα, η Επιτροπή κρίνει, σχετικά με αυτό το αμφισβητούμενο θέμα, ότι η πιο αποδεκτή λύση θα ήταν να αποκλειστούν από το πεδίο εφαρμογής της τροποποιημένης πρότασής της τα αδικήμτα τύπου και τα εξομοιούμενα αδικήματα και να καταργηθεί το άρθρο 6 της αρχικής πρότασης. Οι λοιπές προσβολές του ιδιωτικού βίου θα καλύπτονται συνεπώς από το άρθρο 5 της τροποποιημένης πρότασης.

Η τροπολογία 31 έχει ως σκοπό να εισαγάγει νέο ειδικό κανόνα σχετικά με τη ζημία που προκύπτει από την άσκηση του δικαιώματος απεργίας από τους μισθωτούς. Μολονότι η Επιτροπή κατανοεί τα υπονοούμενα πολιτικά επιχειρήματα, δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την τροπολογία λόγω του υπερβολικά άκαμπτου χαρακτήρα του προτεινόμενου κανόνα.

Η τροπολογία 32 υπενθυμίζει ότι, εν αναμονή ειδικού κανόνα σε κοινοτικό επίπεδο όσον αφορά τα τροχαία ατυχήματα, τα κράτη μέλη θα εφαρμόζουν είτε τη σύμβαση της Χάγης του 1971 είτε τους γενικούς κανόνες του κανονισμού « Ρώμη II ». Στο μέτρο που δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι η έκθεση εφαρμογής, που προβλέπεται στο εξής στο άρθρο 26 της τροποποιημένης πρότασης, θα επιβεβαιώνει ότι οι γενικοί κανόνες του κανονισμού αποτελούν ικανοποιητική λύση, η Επιτροπή δεν μπορεί να δεσμευθεί ήδη από τώρα για μελλοντική νομοθετική πρόταση και απορρίπτει συνεπώς αυτή την τροπολογία. Η παράγραφος 2 αυτής της τροπολογίας επαναλαμβάνει την πρόταση που εμφαίνεται ήδη στην τροπολογία 26 και που αφορά την εισαγωγή νέου ειδικού κανόνα όσον αφορά την αξιολόγηση του ποσού των ζημιών που επήλθαν στο πλαίσιο τροχαίου ατυχήματος, την οποία η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί (βλ. παραπάνω τροπολογία 26).

Η τροπολογία 33 έχει ως σκοπό να καταργήσει τον ειδικό κανόνα όσον αφορά τις προσβολές του περιβάλλοντος. Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την τροπολογία διότι ο προτεινόμενος κανόνας αντιστοιχεί στην αρχή « ο ρυπαίνων πληρώνει » την οποία προωθεί η Κοινότητα και η οποία ισχύει ήδη σε πολλά κράτη μέλη. Κατά την ψηφοφορία αυτής της τροπολογίας στην ολομέλεια, η ομάδα των Πράσινων δήλωσε εξάλλου αποχή.

Η τροπολογία 41 αφορά και πάλι το θέμα της αξιολόγησης του ποσού της αποζημίωσης που θα διέπεται γενικά (εκτός των τροχαίων ατυχημάτων) από την lex fori. Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την τροπολογία. Πράγματι αυτό το θέμα είναι ζωτικής σημασίας για το θύμα, όχι μόνο όσον αφορά τα τροχαία ατυχήματα αλλά επίσης και άλλα θέματα ιδίως σε περίπτωση σωματικών ζημιών, και συνεπώς οι κανόνες που ορίζονται από τον κανονισμό επιτρέπουν να βρεθεί δίκαιη λύση που λαμβάνει υπόψη τις εύλογες προσδοκίες τόσο του θύματος όσο και του δράστη της ζημίας.

Οι τροπολογίες 42 και 43 αφορούν το θέμα της εφαρμογής του αλλοδαπού δικαίου από το δικαστήριο. Η πρώτη έχει ως σκοπό να υποχρεώνει τα μέρη να αναφέρουν, στην αγωγή, ποιο είναι το εφαρμοστέο δίκαιο μετά από αίτημά τους. Μολονότι η Επιτροπή είναι ευνοϊκή στην ιδέα διευκόλυνσης του έργου του δικαστή που βρίσκεται αντιμέτωπος με διεθνή διαφορά, αυτός ο κανόνας είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί διότι όλα τα μέρη δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν το εφαρμοστέο δίκαιο στην κατάστασή τους, ιδίως όταν δεν εκπροσωπούνται από δικηγόρο. Η δεύτερη τροπολογία έχει ως σκοπό να επισημοποιήσει τον κανόνα που ισχύει ήδη σε ορισμένα κράτη μέλη, σύμφωνα με τον οποίο το δικαστήριο πρέπει να καθορίζει αυτεπαγγέλτως το περιεχόμενο του εφαρμοστέου αλλοδαπού δικαίου, ενώ μπορεί παράλληλα να ζητεί από τα μέρη να το βοηθήσουν. Η Επιτροπή κρίνει ότι μέχρι σήμερα, τα περισσότερα κράτη μέλη δεν είναι σε θέση να εφαρμόσουν τον κανόνα αυτό εφόσον δεν έχουν δημιουργήσει αποτελεσματικές δομές που θα διευκολύνουν την εφαρμογή του αλλοδαπού δικαίου από το δικαστή, και απορρίπτει αυτή την τροπολογία. Θεωρεί ωστόσο ότι πρόκειται για πολύ ενδιαφέρον θέμα προβληματισμού στο οποίο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο πλαίσιο της έκθεσης εφαρμογής του κανονισμού.

Η τροπολογία 47 είναι παρεμφερής με την τροπολογία 22 την οποία η Επιτροπή προτιμά για λόγους διατύπωσης. Κατά συνέπεια, η τροπολογία 47 απορρίπτεται.

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Δυνάμει του άρθρου 250 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ, η Επιτροπή τροποποιεί την πρότασή της ως εξής.

2003/0168 (COD)

Τροποποιημένη πρόταση

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΓΙΑ ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ ΣΤΙΣ ΕΞΩΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΧΕΣ ("ΡΩΜΗ II")

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 61, σημείο γ),

την πρόταση της Επιτροπής [4],

τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής [5],

αποφασίζοντας σύμφωνα με την προβλεπόμενη στο άρθρο 251 της συνθήκης διαδικασία[6],

Εκτιμώντας τα εξής:

(1) Η Ένωση έχει θέσει ως στόχο τη διατήρηση και ανάπτυξη ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Προς το σκοπό αυτό, η Κοινότητα οφείλει κυρίως να θεσπίζει μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές επιπτώσεις, στο μέτρο που είναι αναγκαία για την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και στοχεύουν, μεταξύ άλλων, να προωθήσουν τη συμβατότητα των κανόνων που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη όσον αφορά τη σύγκρουση νόμων.

(2) Με σκοπό την αποτελεσματική εφαρμογή των σχετικών διατάξεων της συνθήκης του Άμστερνταμ, το Συμβούλιο Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις θέσπισε, στις 3 Δεκεμβρίου 1998, ένα πρόγραμμα δράσης το οποίο εξειδικεύει διευκρινίζει ότι η θέσπιση νομικού μέσου για το εκπόνηση νομικής πράξης σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των μέτρων που πρέπει να ληφθούν εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος της συνθήκης του Άμστερνταμ.[7]

(3) Κατά τη σύνοδό του στο Τάμπερε στις 15 και 16 Οκτωβρίου 1999[8], το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων ως δράση προτεραιότητας για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου δικαιοσύνης. Το πρόγραμμα αμοιβαίας αναγνώρισης[9] προσδιορίζει ότι τα μέτρα που αφορούν την εναρμόνιση των κανόνων σύγκρουσης νόμων αποτελούν συνοδευτικά μέτρα που διευκολύνουν την εφαρμογή αυτής της αρχής.

(4) Η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς προϋποθέτει, για να εξασφαλιστεί η προβλεψιμότητα του αποτελέσματος των διαφορών, η ασφάλεια δικαίου και η ελεύθερη κυκλοφορία των δικαστικών αποφάσεων, ότι οι κανόνες σύγκρουσης νόμων που ισχύουν στα κράτη μέλη προσδιορίζουν το ίδιο εθνικό δίκαιο ανεξάρτητα από το επιλαμβανόμενο δικαστήριο.

(5) Το πεδίο εφαρμογής καθώς και οι διατάξεις του κανονισμού, που αποτελούν αντικείμενο αυτόνομης ερμηνείας από το Δικαστήριο, πρέπει να οριστούν κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η συνοχή με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001[10], της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (Βρυξέλλες Ι) [11] , και τη σύμβαση της Ρώμης του 1980[12].[13] και την κοινοτική πράξη που θα την αντικαταστήσει. Συνεπώς, ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται μόνον στις αγωγές αποζημίωσης για ήδη επελθούσα ζημία, αλλά και στις αγωγές με σκοπό την πρόληψη των απειλούμενων ζημιών. Καλύπτει επίσης τις ενοχές που βασίζονται σε καθεστώς αντικειμενικής ευθύνης.

(6) Μόνον ομοιόμορφοι κανόνες οι οποίοι εφαρμόζονται ανεξάρτητα από το εφαρμοστέο δίκαιο που αυτοί ορίζουν επιτρέπουν να αποφευχθούν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού μεταξύ κοινοτικών υπηκόων.

(7) Παρά το γεγονός ότι η αρχή lex loci delicti commissi αποτελεί τη βασική λύση όσον αφορά τις εξωσυμβατικές ενοχές στο σύνολο σχεδόν των κρατών μελών, η συγκεκριμενοποίηση αυτής της αρχής σε περίπτωση διασποράς των στοιχείων σε περισσότερες χώρες αποτελεί το αντικείμενο διαφορετικών λύσεων. Αυτή η κατάσταση αποτελεί πηγή νομικής αβεβαιότητας.

(7) Η ανάγκη συνοχής του κοινοτικού δικαίου επιτάσσει ότι ο παρών κανονισμός δεν επηρεάζει τις διατάξεις που αφορούν το εφαρμοστέο δίκαιο ή που έχουν επίπτωση επί του εφαρμοστέου δικαίου, οι οποίες περιλαμβάνονται στις συνθήκες ή στις πράξεις παραγώγου δικαίου πέραν του προτεινόμενου κανονισμού, όπως οι κανόνες σύγκρουσης νόμων σε ιδιαίτερα ζητήματα, οι κανόνες δημόσιας τάξης κοινοτικής προέλευσης, ή οι θεμελιώδεις νομικές αρχές της εσωτερικής αγοράς. Συνεπώς ο παρών κανονισμός πρέπει να προάγει την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και ειδικότερα την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών.

(8) Προς το συμφέρον της αυτονομίας της βούλησης των μερών, αυτά πρέπει να μπορούν να επιλέγουν το εφαρμοστέο σε εξωσυμβατική ενοχή δίκαιο. Ωστόσο, είναι σκόπιμο να περιβάλλεται αυτή η επιλογή με ορισμένες προϋποθέσεις καθώς και να αποκλείεται η δυνατότητα των καταναλωτών και των μισθωτών να επιλέγουν το εφαρμοστέο δίκαιο πριν από την επέλευση του ζημιογόνου γεγονότος.

(9) Παρά το γεγονός ότι η αρχή lex loci delicti commissi αποτελεί τη βασική λύση όσον αφορά τις εξωσυμβατικές ενοχές στο σύνολο σχεδόν των κρατών μελών, η συγκεκριμενοποίηση αυτής της αρχής σε περίπτωση διασποράς των στοιχείων σε περισσότερες χώρες αποτελεί το αντικείμενο διαφορετικών λύσεων. Αυτή η κατάσταση αποτελεί πηγή νομικής αβεβαιότητας.

(8 10) Ο ομοιόμορφος κανόνας πρέπει να βελτιώσει την προβλεψιμότητα των δικαστικών αποφάσεων και να εξασφαλίσει εύλογη ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων του υπαιτίου φερόμενου ως υπεύθυνου και του ζημιωθέντος. Η σύνδεση με τη χώρα του τόπου στον οποίον επήλθε η άμεση ζημία ( lex loci delicti commissi ) δημιουργεί δίκαιη ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων του υπαιτίου και του ζημιωθέντος και ανταποκρίνεται επίσης στη σύγχρονη έννοια του δικαίου της αστικής ευθύνης και στην ανάπτυξη των συστημάτων αντικειμενικής ευθύνης.

(9 11) Πρέπει να προβλεφθούν ειδικοί κανόνες για τα ειδικά αδικήματα για τα οποία ο γενικός κανόνας δεν επιτρέπει να επιτευχθεί εύλογη ισορροπία μεταξύ των παρουσιαζομένων συμφερόντων.

(10 12) Όσον αφορά την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων, όπως αυτή προβλέπεται ιδίως στο πλαίσιο της οδηγίας 85/374/ΕΟΚ της 25ης Ιουλίου 1985 για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σε θέματα ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων[14], ο κανόνας σύγκρουσης πρέπει να ανταποκρίνεται στους στόχους που είναι η δίκαιη κατανομή των κινδύνων, οι οποίοι είναι εγγενείς σε μία σύγχρονη κοινωνία χαρακτηριζόμενη από υψηλό βαθμό τεχνικότητας, η προστασία της υγείας των καταναλωτών, η προώθηση της καινοτομίας, η κατοχύρωση μη νοθευμένου ανταγωνισμού και η διευκόλυνση των εμπορικών συναλλαγών. Η σύνδεση με το δίκαιο της συνήθους διαμονής του ζημιωθέντος, συνδυασμένη με ρήτρα προβλεψιμότητας, αποτελεί ισορροπημένη λύση σε σχέση με αυτούς τους στόχους

(11 13) Όσον αφορά τον αθέμιτο ανταγωνισμό τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως αυτές προβλέπονται ιδίως στο πλαίσιο της οδηγίας 2005/29/EK της 11ης Μαΐου 2005, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά[15], ο γενικός κανόνας σύγκρουσης πρέπει να προστατεύει τους επιτρέπει την προστασία των ανταγωνιστέςών, τους των καταναλωτέςών και του κοινόού εν γένει καθώς και την εξασφαλίζει εξασφάλιση τηνς καλή ομαλής λειτουργίας της οικονομίας αγοράς. Η σύνδεση με το δίκαιο της θιγόμενης αγοράς επιτρέπει την υλοποίηση αυτών των στόχων, εκτός από ειδικές περιπτώσεις που δικαιολογούν την προσφυγή σε άλλους κανόνες. Η πρόβλεψη, σε ειδικό άρθρο, ότι τόπος επέλευσης της ζημίας είναι ο τόπος της θιγόμενης αγοράς συμβάλλει στην ενίσχυση της ασφάλειας του δικαίου.

(12) Λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις του τον Χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σύμβασης για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο κανόνας σύγκρουσης πρέπει να εξασφαλίζει εύλογη ισορροπία όσον αφορά τις προσβολές του ιδιωτικού βίου ή των δικαιωμάτων στην προσωπικότητα. Η τήρηση των θεμελιωδών αρχών που ισχύουν στα κράτη μέλη όσον αφορά την ελευθερία του τύπου πρέπει να κατοχυρώνεται χάρη σε ειδική ρήτρα διασφάλισης.

(1314) Όσον αφορά την προσβολή του περιβάλλοντος, την περιβαλλοντική ζημία, όπως αυτή αναφέρεται ιδίως στην οδηγία 2004/35/ΕΚ της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας [16] , η λύση που συνίσταται στην παροχή επιλογής στον ζημιωθέντα δικαιολογείται πλήρως σύμφωνα με το άρθρο 174 της Συνθήκης, - το οποίο προβλέπει υψηλό επίπεδο προστασίας και το οποίο θεμελιώνεται στις αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης, στην αρχή της επανόρθωσης, κατά προτεραιότητα στην πηγή, και στην αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει". - δικαιολογεί πλήρως την προσφυγή στην αρχή της εύνοιας του ζημιωθέντος.

(14 15) Όσον αφορά τις προσβολές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, πρέπει να τηρηθεί η αρχή " lex loci protectionis " η οποία αναγνωρίζεται παγκοσμίως. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, η έκφραση δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας καλύπτει το δικαίωμα του δημιουργού, τα συγγενικά δικαιώματα, το δικαίωμα sui generis για την προστασία των βάσεων δεδομένων καθώς και τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

(15 16) Πρέπει να προβλεφθούν ανάλογοι ειδικοί κανόνες για τις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από σε περίπτωση ζημίας που προκαλείται από γεγονός άλλο εκτός αδικοπραξίας όπως ο αδικαιολόγητος πλουτισμός και η ή διοίκηση αλλοτρίων.

(16) Προς το συμφέρον της αυτονομίας της βούλησης των μερών, αυτά πρέπει να μπορούν να επιλέγουν το εφαρμοστέο σε εξωσυμβατική ενοχή δίκαιο. Πρέπει να προστατεύονται τα ασθενή μέρη περιβάλλοντας αυτήν την επιλογή με ορισμένες προϋποθέσεις.

(17) Λόγοι δημοσίου συμφέροντος δικαιολογούν, σε εξαιρετικές περιστάσεις, την προσφυγή εκ μέρους των δικαστηρίων των κρατών μελών σε μηχανισμούς όπως η επιφύλαξη δημόσιας τάξης και οι κανόνες δημόσιας τάξης.

(18) Η μέριμνα εύλογης ισορροπίας μεταξύ των μερών επιβάλλει να λαμβάνονται υπόψη οι κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς που ισχύουν στη χώρα στην οποία διεπράχθη η ζημιογόνος πράξη, ακόμα και στην περίπτωση που η εξωσυμβατική ενοχή διέπεται από άλλο δίκαιο, εφόσον αυτό ενδείκνυται.

(19) Η ανάγκη συνοχής του κοινοτικού δικαίου επιτάσσει ότι ο παρών κανονισμός δεν επηρεάζει τις διατάξεις που αφορούν το εφαρμοστέο δίκαιο ή που έχουν επίπτωση επί του εφαρμοστέου δικαίου, οι οποίες περιλαμβάνονται στις συνθήκες ή στις πράξεις παραγώγου δικαίου πέραν του προτεινόμενου κανονισμού, όπως οι κανόνες σύγκρουσης νόμων σε ιδιαίτερα ζητήματα, οι κανόνες δημόσιας τάξης κοινοτικής προέλευσης, η επιφύλαξη κοινοτικής δημόσιας τάξης ή οι αρχές της εσωτερικής αγοράς. Περαιτέρω, ο παρών κανονισμός δεν στοχεύει- και η εφαρμογή του δεν πρέπει να οδηγεί- στην παρεμπόδιση της καλής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και ειδικότερα της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών και υπηρεσιών.

(2019) Η τήρηση των διεθνών δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί από τα κράτη μέλη δικαιολογεί ότι ο κανονισμός δεν επηρεάζει τις συμβάσεις στις οποίες έχουν προσχωρήσει τα κράτη μέλη και οι οποίες αφορούν ειδικά ζητήματα. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η καλύτερη κατανόηση των ισχυόντων στο συγκεκριμένο τομέα κανόνων, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει, βασιζόμενη στις πληροφορίες που θα διαβιβαστούν από τα κράτη μέλη, τον κατάλογο των σχετικών συμβάσεων στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(2120) Δεδομένου ότι ο στόχος της προβλεπόμενης δράσης, δηλαδή η καλύτερη προβλεψιμότητα των δικαστικών αποφάσεων που προϋποθέτει αληθώς ομοιόμορφους κανόνες καθορισμένους από δεσμευτική και άμεσα εφαρμοστέα κοινοτική νομική πράξη, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, τα οποία δεν είναι σε θέση να υπαγορεύσουν ομοιόμορφους κανόνες σε κοινοτικό επίπεδο και μπορεί κατά συνέπεια λόγω των αποτελεσμάτων που συνεπάγεται στο σύνολο της Κοινότητας να υλοποιηθεί καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο, η Κοινότητα μπορεί να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο εν λόγω άρθρο, ο κανονισμός, ο οποίος ενισχύει την ασφάλεια δικαίου χωρίς ωστόσο να αξιώνει εναρμόνιση των ουσιαστικών κανόνων εσωτερικού δικαίου, δεν υπερβαίνει αυτό που είναι απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου.

(2221) [Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία, σύμφωνα με το άρθρο 3 του πρωτοκόλλου για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας που προσαρτάται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ανακοίνωσαν την επιθυμία τους να συμμετάσχουν στην έγκριση θέσπιση και την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. / Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου για τη θέση του Ηνωμένου Βασίλείου και της Ιρλανδίας, που προσαρτάται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, δεν συμμετέχουν στην έγκριση του παρόντος κανονισμού, ο οποίος κατά συνέπεια δεν δεσμεύει αυτά τα δύο κράτη μέλη]

(2322) Η Δανία, σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου για τη θέση της Δανίας που προσαρτάται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, δεν συμμετέχει στην έγκριση θέσπιση του παρόντος κανονισμού, ο οποίος κατά συνέπεια δεν δεσμεύει αυτό το κράτος μέλος.

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Κεφάλαιο Ι - Πεδίο εφαρμογής

Άρθρο 1 – Καθ’ύλην πεδίο εφαρμογής

1. Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού εφαρμόζονται στις εξωσυμβατικές ενοχές αστικού και εμπορικού δικαίου, σε περιπτώσεις που εμπεριέχουν σύγκρουση νόμων.

Δεν εφαρμόζονται σε φορολογικά, τελωνειακά ή διοικητικά ζητήματα.

2. Αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού:

α) οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από οικογενειακές σχέσεις ή εξομοιούμενες προς οικογενειακές σχέσεις, που παράγουν συγκρίσιμα αποτελέσματα δυνάμει του εφαρμοστέου σε αυτές τις σχέσεις δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων διατροφής·

β) οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από περιουσιακές σχέσεις των συζύγων και κληρονομικές σχέσεις ή σχέσεις που παράγουν συγκρίσιμα αποτελέσματα δυνάμει του εφαρμοστέου σε αυτές τις σχέσεις δικαίου·

γ) οι εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από συναλλαγματικές, τραπεζογραμμάτια, γραμμάτια σε διαταγή και άλλα αξιόγραφα, κατά το μέτρο που οι ενοχές απορρέουν από το χαρακτήρα τους ως αξιογράφων ·

δ) η κατά νόμο ατομική ευθύνη των εταίρων και των οργάνων για τα χρέη εταιρείας, ένωσης ή νομικού προσώπου και η κατά νόμο ατομική ευθύνη των προσώπων που είναι επιφορτισμένα με τον κατά νόμο έλεγχο των λογιστικών καταστάσεων οι εξωσυμβατικές ενοχές, ιδίως η ευθύνη των εταίρων, των οργάνων και των προσώπων που είναι επιφορτισμένα με τον κατά νόμο έλεγχο των λογιστικών καταστάσεων εταιρείας, ένωσης ή νομικού προσώπου, υπό τον όρο ότι αποτελούν αντικείμενο ειδικής ρύθμισης στο πλαίσιο του δικαίου των εταιρειών ή στο πλαίσιο άλλων ειδικών διατάξεων που εφαρμόζονται στα πρόσωπα αυτά·

ε) οι εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από τις σχέσεις μεταξύ των ιδρυτών, των trustees και των δικαιούχων trust το οποίο έχει συσταθεί οικειοθελώς και το οποίο αποδεικνύεται εγγράφως·

στ) οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από πυρηνική ζημία·

ζ) οι εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο της ευθύνης του κράτους για τις πράξεις που διαπράττονται κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας (« acta iure imperii ») ·

η) η διεξαγωγή αποδείξεων και τα δικονομικά ζητήματα με την επιφύλαξη του άρθρου 20 οι προσβολές του ιδιωτικού βίου και του δικαιώματος στην προσωπικότητα που διαπράττονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης·

θ) η διεξαγωγή αποδείξεων και τα δικονομικά ζητήματα με την επιφύλαξη του άρθρου 2019.

3. Στον παρόντα κανονισμό, με το όρο «κράτος μέλος» νοούνται όλα τα κράτη μέλη με εξαίρεση [το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και] τη Δανία.

Άρθρο 2 - Οικουμενικός χαρακτήρας Εφαρμογή του δικαίου τρίτης χώρας

Το καθοριζόμενο από τον παρόντα κανονισμό δίκαιο εφαρμόζεται ακόμα και αν δεν πρόκειται για δίκαιο κράτους μη μέλους.

Άρθρο 3 – Σχέση με άλλες διατάξεις του κοινοτικού δικαίου

1. Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την εφαρμογή ή τη θέσπιση των πράξεων των θεσμικών οργάνων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, οι οποίες :

α) σε ειδικά ζητήματα ρυθμίζουν τις συγκρούσεις νόμων όσον αφορά τις εξωσυμβατικές ενοχές, ή

β) θεσπίζουν κανόνες που εφαρμόζονται ανεξάρτητα από το εθνικό δίκαιο που διέπει, δυνάμει του παρόντος κανονισμού, την οικεία εξωσυμβατική ενοχή, ή

γ) αντιτίθενται στην εφαρμογή διάταξης ή διατάξεων του δικαίου του forum ή του δικαίου που ορίζεται από τον παρόντα κανονισμό,

δ) θεσπίζουν κανόνες που αποσκοπούν να συμβάλουν στην ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, στο βαθμό που οι κανόνες αυτοί δεν μπορούν να εφαρμοστούν από κοινού με το δίκαιο που ορίζουν οι κανόνες του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου.

Κεφάλαιο II - Ομοιόμορφοι κανόνες

Τμήμα 1 Εφαρμοστεοι κανόνες στισ Εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από αδικοπραξία Ελευθερια επιλογης

Άρθρο 3 - Γενικός κανόνας Άρθρο 4 – Ελευθερία επιλογής

1. Εξαιρουμένων των εξωσυμβατικών ενοχών που διέπονται από το άρθρο 8, Τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν, με σύμβαση μεταγενέστερη της γένεσης της διαφοράς τους, να υποβάλουν την εξωσυμβατική ενοχή στο δίκαιο που αυτά επιλέγουν. Αυτή η επιλογή πρέπει να είναι ρητή ή να απορρέει μετά βεβαιότητας από τις περιστάσεις. Δεν θίγει δικαιώματα τρίτων.

2. Όταν όλα τα μέρη ασκούν εμπορική δραστηριότητα, η επιλογή αυτή μπορεί επίσης να περιλαμβάνεται σε σύμβαση που αποτέλεσε αντικείμενο ελεύθερης διαπραγμάτευσης πριν από την επέλευση του ζημιογόνου γεγονότος.

3. Η επιλογή δικαίου από τα μέρη δεν είναι δυνατόν, όταν όλα τα άλλα στοιχεία της περίπτωσης εντοπίζονταν, κατά τη στιγμή επέλευσης της ζημίας, σε χώρα διαφορετική από εκείνη το δίκαιο της οποίας επελέγη, να θίξει την εφαρμογή των διατάξεων εκείνων από τις οποίες το δίκαιο της χώρας αυτής δεν επιτρέπει παρέκκλιση με σύμβαση, καλούμενες στο εξής «διατάξεις αναγκαστικού δικαίου».

4. Η επιλογή δικαίου τρίτης χώρας από τα μέρη δεν είναι δυνατόν, όταν όλα τα άλλα στοιχεία της περίπτωσης εντοπίζονταν, κατά τη στιγμή επέλευσης της ζημίας, σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, να θίξει την εφαρμογή των διατάξεων του κοινοτικού δικαίου.

Τμήμα 2Γενικος κανόνας για τισ Εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από αδικοπραξία

Άρθρο 5 – Γενικός κανόνας

1. Ελλείψει επιλογής δικαίου κατά την έννοια του άρθρου 4, το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από αδικοπραξία είναι εκείνο της χώρας στην οποία επέρχεται ή απειλεί να επέλθει η ζημία, ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποία συνέβη το ζημιογόνο γεγονός και ανεξάρτητα από την/τις χώρα/ες στην/στις οποία/ες παράγονται έμμεσα αποτελέσματα της ζημίας.

2. Εντούτοις, αν ο αυτουργός του ζημιογόνου γεγονότος το άτομο που φέρεται ως υπεύθυνο και ο ζημιωθείς έχουν, κατά τη στιγμή επέλευσης της ζημίας, τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα, η εξωσυμβατική ενοχή διέπεται από το δίκαιο αυτής της χώρας.

3. Υπό την επιφύλαξη των παραγράφων 1 και 2, εάν από το σύνολο των περιστάσεων συνάγεται ότι μία εξωσυμβατική ενοχή εμφανίζει πρόδηλα στενότερους δεσμούς με άλλη χώρα, εφαρμόζεται το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας. Ο πρόδηλα στενότερος δεσμός με άλλη χώρα μπορεί να βασίζεται ιδίως σε προϋφιστάμενη σχέση μεταξύ των μερών, όπως σύμβαση η οποία συνδέεται στενά με την εν λόγω εξωσυμβατική ενοχή. Κατά την εκτίμηση της ύπαρξης πρόδηλα στενότερων δεσμών με άλλη χώρα, μπορούν να ληφθούν ιδίως υπόψη οι προσδοκίες των μερών ως προς το εφαρμοστέο δίκαιο.

Τμήμα 3Κανόνες για τισ εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από ορισμενα ειδικα αδικηματα

Άρθρο 4 6 - Ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων

Υπό την επιφύλαξη του άρθρου 3 5, παράγραφοι 2 και 3, το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή σε περίπτωση ζημίας ή ενδεχόμενης ζημίας προκαλούμενης από ελαττωματικό προϊόν είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία έχει τη συνήθη διαμονή του ο ζημιωθείς κατά τη στιγμή επέλευσης αυτής της ζημίας, εκτός εάν το άτομο που φέρεται ως υπεύθυνο αποδεικνύει ότι το προϊόν κυκλοφόρησε στο εμπόριο στη συγκεκριμένη χώρα χωρίς τη συναίνεσή του, στην οποία περίπτωση το εφαρμοστέο δίκαιο είναι εκείνο της χώρας στην οποία το άτομο που φέρεται ως υπεύθυνο έχει τη συνήθη διαμονή του.

Άρθρο 5 - Αθέμιτος ανταγωνισμόςΆρθρο 7 – Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές

1. Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από πράξη αθέμιτου αθέμιτη εμπορική πρακτική ανταγωνισμού είναι ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1. Η χώρα στην οποία επέρχεται ή απειλεί να επέλθει η ζημία είναι η χώρα το δίκαιο της χώρας στην επικράτεια της οποίας θίγονται ή ενδέχεται να θιγούν κατά τρόπο άμεσο και ουσιαστικό οι σχέσεις ανταγωνισμού ή τα συλλογικά συμφέροντα των καταναλωτών.

2. Στην περίπτωση που πράξη αθέμιτου ανταγωνισμού θίγει αποκλειστικά τα συμφέροντα συγκεκριμένου ανταγωνιστή εφαρμόζεται επίσης το άρθρο 3 5, παράγραφοι 2 και 3.

Άρθρο 6- Προσβολή του ιδιωτικού βίου και του δικαιώματος στην προσωπικότητα

1. Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από προσβολή του ιδιωτικού βίου και του δικαιώματος στην προσωπικότητα είναι εκείνο του forum όταν η εφαρμογή του δικαίου που ορίζεται από το άρθρο 3 5 θα ήταν αντίθετη προς θεμελιώδεις αρχές του forum όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης.

2. Το εφαρμοστέο δίκαιο στο δικαίωμα απάντησης ή στα ισοδύναμα μέτρα είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία έχει τη συνήθη διαμονή του ο οργανισμός ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης ή ο εκδότης εφημερίδων.

Άρθρο 7 Προσβολή του περιβάλλοντος Άρθρο 8 – Περιβαλλοντική ζημία

Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από προσβολή περιβαλλοντική ζημία του περιβάλλοντος ή στις ζημίες που προκαλούνται σε πρόσωπα ή αγαθά από περιβαλλοντική ζημία είναι το δίκαιο που απορρέει από την εφαρμογή του άρθρου 3 5, παράγραφος 1, εκτός εάν ο ζημιωθείς επιλέξει να θεμελιώσει τις αξιώσεις του στο δίκαιο της χώρας στην οποία συνέβη το ζημιογόνο γεγονός.

Άρθρο 89 - Προσβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας

1. Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από προσβολή δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας είναι το δίκαιο της χώρας για την οποία αξιώνεται η προστασία.

2. Σε περίπτωση εξωσυμβατικής υποχρέωσης ενοχής που απορρέει από προσβολή ενός δικαιώματος κοινοτικής βιομηχανικής ιδιοκτησίας ενιαίου χαρακτήρα, εφαρμόζεται ο σχετικός κοινοτικός κανονισμός. Για οποιοδήποτε ζήτημα μη ρυθμιζόμενο από αυτόν τον κανονισμό, το εφαρμοστέο δίκαιο είναι εκείνο του κράτους μέλους στο οποίο επήλθε η προσβολή αυτού του δικαιώματος.

3. Με την επιφύλαξη των τμημάτων 1, 2 και 4, το παρόν άρθρο διέπει όλες τις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από την προσβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Τμήμα 2 Εφαρμοστεοι κανόνες στισ εξωσυμβατικεσ ενοχές που απορρέουν από άλλο γεγονός πλην αδικοπραξίας

Άρθρο 9 – Προσδιορισμός του εφαρμοστέου δικαίου

Τμημα 4Ειδικοι κανονεσ για τις εξωσυμβατικες ενοχεσ που απορρεουν από τον αδικαιολογητο πλουτισμο και τη διοικηση αλλοτριων

Άρθρο 10– Αδικαιολόγητος πλουτισμός

1. Αν Όταν μια εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από γεγονός άλλο πλην αδικοπραξίας βασιζόμενη σε αδικαιολόγητο πλουτισμό, συμπεριλαμβανομένης και της πληρωμής αχρεωστήτως καταβληθέντων, είναι συναφής προς προϋπάρχουσα σχέση μεταξύ των μερών, όπως σύμβαση ή αδικοπραξία κατά την έννοια των τμημάτων 2 και 3, που εμφανίζει στενό σύνδεσμο με την εξωσυμβατική ενοχή, το εφαρμοστέο δίκαιο είναι εκείνο που διέπει τη συγκεκριμένη σχέση.

2. Με την επιφύλαξη της παραγράφου Όταν η παράγραφος 1 δεν επιτρέπει τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου δικαίου και, αν κατά τη στιγμή επέλευσης της ζημίας όταν τα μέρη έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα όπου επέρχεται το γενεσιουργό γεγονός του αδικαιολόγητου πλουτισμού, το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή είναι το δίκαιο αυτής της χώρας.

3. Όταν οι παράγραφοι Με την επιφύλαξη των παραγράφων 1 και 2 δεν επιτρέπουν τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου δικαίου, το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που βασίζεται σε αδικαιολόγητο πλουτισμό είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία επήλθε κατά κύριο λόγο το γενεσιουργό γεγονός του αδικαιολόγητου πλουτισμού. ο πλουτισμός.

4. Με την επιφύλαξη των παραγράφων 1 και 2, το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από διοίκηση αλλοτρίων είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία έχει τη συνήθη διαμονή του κατά τη στιγμή της διαχείρισης ο κύριος της υπόθεσης. Εντούτοις, εάν εξωσυμβατική ενοχή η οποία απορρέει από διοίκηση αλλοτρίων αφορά τη φυσική προστασία προσώπου ή την προάσπιση συγκεκριμένου ενσώματου αγαθού, το εφαρμοστέο δίκαιο είναι εκείνο της χώρας στην οποία ευρίσκεται το πρόσωπο ή το αγαθό κατά τη στιγμή της διαχείρισης.

5. Παρά τις παραγράφους 1, 2, 3 και 4, εάν προκύπτει από το σύνολο των περιστάσεων ότι η εξωσυμβατική ενοχή εμφανίζει πρόδηλα στενότερους δεσμούς με άλλη χώρα, εφαρμόζεται το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας.

6. Με την επιφύλαξη του παρόντος άρθρου, όλες οι εξωσυμβατικές ενοχές στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας διέπονται από το άρθρο 8.

4. Όταν προκύπτει από το σύνολο των περιστάσεων ότι η εξωσυμβατική ενοχή εμφανίζει πρόδηλα στενότερο δεσμό με χώρα διαφορετική από εκείνη, το δίκαιο της οποίας προσδιορίζεται από τις παραγράφους 1 έως 3, εφαρμόζεται το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας.

Άρθρο 11– Διοίκηση αλλοτρίων

1. Όταν μια εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από διοίκηση αλλοτρίων είναι συναφής προς προϋπάρχουσα σχέση μεταξύ των μερών, όπως σύμβαση ή αδικοπραξία κατά την έννοια των τμημάτων 2 και 3, που εμφανίζει στενό σύνδεσμο με την εξωσυμβατική ενοχή, το εφαρμοστέο δίκαιο είναι εκείνο που διέπει τη συγκεκριμένη σχέση.

2. Όταν η παράγραφος 1 δεν επιτρέπει τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου δικαίου και όταν τα μέρη έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα κατά τη στιγμή επέλευσης της ζημίας, το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή είναι το δίκαιο αυτής της χώρας.

3. Όταν οι παράγραφοι 1 και 2 δεν επιτρέπουν τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου δικαίου, το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που βασίζεται σε διοίκηση αλλοτρίων είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία ενήργησε ο διοικητής.

4. Όταν προκύπτει από το σύνολο των περιστάσεων ότι η εξωσυμβατική ενοχή εμφανίζει πρόδηλα στενότερο δεσμό με χώρα διαφορετική από εκείνη, το δίκαιο της οποίας προσδιορίζεται από τις παραγράφους 1 έως 3, εφαρμόζεται το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας.

Τμήμα 3 Κοινοί κανόνες εφαρμοστεοι στις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από αδικοπραξία και σε εκείνες που απορρέουν από άλλο γεγονός πλην αδικοπραξίας

Άρθρο 10 – Ελευθερία επιλογής

1. Εξαιρουμένων των εξωσυμβατικών ενοχών που διέπονται από το άρθρο 8, τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν, με σύμβαση μεταγενέστερη της γένεσης της διαφοράς τους, να υποβάλουν την εξωσυμβατική ενοχή στο δίκαιο που αυτά επιλέγουν. Αυτή η επιλογή πρέπει να είναι ρητή ή να απορρέει μετά βεβαιότητας από τις περιστάσεις. Δεν θίγει δικαιώματα τρίτων.

2. Η επιλογή δικαίου από τα μέρη δεν είναι δυνατόν, όταν κατά το χρόνο επέλευσης της ζημίας, όλα τα άλλα δεδομένα της περίπτωσης εντοπίζονταν σε χώρα διαφορετική από εκείνη το δίκαιο της οποίας επελέγη, να θίξει την εφαρμογή των διατάξεων εκείνων από τις οποίες το δίκαιο της χώρας αυτής δεν επιτρέπει παρέκκλιση με σύμβαση.

3. Η επιλογή δικαίου τρίτης χώρας από τα μέρη δεν είναι δυνατόν, όταν κατά τη στιγμή επέλευσης της ζημίας όλα τα άλλα στοιχεία της περίπτωσης εντοπίζονταν σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, να θίξει την εφαρμογή των διατάξεων του κοινοτικού δικαίου.

Τμημα 5Κοινοι κανονες

Άρθρο 11 12 – Πεδίο του εφαρμοστέου δικαίου στις εξωσυμβατικές ενοχές

Το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές δυνάμει των άρθρων 34 έως 101112 του παρόντος κανονισμού διέπει κυρίως:

α) τις προϋποθέσεις και την έκταση της ευθύνης, συμπεριλαμβανομένου του προσδιορισμού των προσώπων που υπέχουν ευθύνη λόγω των πράξεων τους·

β) τους λόγους απαλλαγής, καθώς και κάθε περιορισμό και καταμερισμό της ευθύνης·

γ) την ύπαρξη και τη φύση των ζημιών που μπορούν να αποκατασταθούν·

δ) εντός των ορίων των εξουσιών που απονέμονται στο δικαστήριο από το δικονομικό του δίκαιο, τα μέτρα που μπορεί να λάβει ο δικάζων δικαστής για να εξασφαλίσει την πρόληψη, την παύση της ζημίας ή την αποκατάστασή της·

ε) την αποτίμηση της ζημίας, στο μέτρο που διέπεται από κανόνες δικαίου·

στ) τη δυνατότητα μεταβίβασης του δικαιώματος αποζημίωσης ιδίως με εκχώρηση ή κληρονομική διαδοχή·

ζ) τα πρόσωπα που δικαιούνται αποκατάστασης της ζημίας που υπέστησαν ατομικά·

η) την ευθύνη προσώπου για πράξεις τρίτου·

θ) τους διάφορους τρόπους απόσβεσης των ενοχών καθώς και τις παραγραφές και αποσβεστικές προθεσμίες που βασίζονται στην εκπνοή προθεσμίας, συμπεριλαμβανομένου του σημείου έναρξης, διακοπής και αναστολής των προθεσμιών.

Άρθρο 12 13 – Κανόνες δημόσιας τάξης

21. Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού δεν θίγουν την εφαρμογή των κανόνων δικαίου της χώρας του δικάζοντος δικαστή που ρυθμίζουν αναγκαστικά την περίπτωση ανεξάρτητα από το εφαρμοστέο στην εξωσυμβατική ενοχή δίκαιο.

1.2. Κατά την εφαρμογή του δικαίου μιας συγκεκριμένης χώρας σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, είναι δυνατό να δοθεί ισχύς στις αναγκαστικού δικαίου διατάξεις άλλης χώρας με την οποία η περίπτωση παρουσιάζει στενό σύνδεσμο, αν και στο μέτρο που, σύμφωνα με το δίκαιο της τελευταίας αυτής χώρας, οι διατάξεις αυτές είναι εφαρμοστέες οποιοδήποτε δίκαιο και αν διέπει την εξωσυμβατική ενοχή. Για να αποφασισθεί αν θα δοθεί ισχύς σε αυτές τις αναγκαστικού δικαίου διατάξεις, θα ληφθεί υπόψη η φύση και ο σκοπός τους καθώς και οι συνέπειες της εφαρμογής ή μη εφαρμογής τους.

Άρθρο 1314 – Κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς

Ανεξαρτήτως του εφαρμοστέου δικαίου, κατά τον καθορισμό της ευθύνης, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, ως πραγματικά στοιχεία, οι κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς που ισχύουν στον τόπο και κατά το χρόνο επέλευσης του γενεσιουργού της εξωσυμβατικής ενοχής ζημιογόνου γεγονότος, εφόσον τούτο ενδείκνυται.

Άρθρο 1415 – Ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή του υπευθύνου

Το δικαίωμα του Ο ζημιωθέντοςείς μπορεί να στραφεί απευθείας κατά του ασφαλιστή του φερόμενου ως υπευθύνου, εφόσον η αγωγή αυτή προβλέπεται είτε διέπεται από το εφαρμοστέο στην εξωσυμβατική ενοχή δίκαιο, εκτός εάν ο ζημιωθείς έχει επιλέξει να θεμελιώσει τις αξιώσεις του είτε από στο εφαρμοστέο στην ασφαλιστική σύμβαση δίκαιο.

Άρθρο 1516 – Εκ του νόμου Υυποκατάσταση και περισσότεροι υπόχρεοι

1. Σε περίπτωση που, στο πλαίσιο εξωσυμβατικής ενοχής, ένα πρόσωπο, ο δανειστής, έχει απαίτηση έναντι άλλου προσώπου, του οφειλέτη, και ένας τρίτος έχει την υποχρέωση να ικανοποιήσει τον δανειστή ή τον έχει ικανοποιήσει εκπληρώνοντας την υποχρέωση αυτή, το εφαρμοστέο σε αυτήν την υποχρέωση του τρίτου δίκαιο καθορίζει αν ο τρίτος μπορεί να ασκήσει το σύνολο ή μέρος των δικαιωμάτων που έχει ο δανειστής έναντι του οφειλέτη σύμφωνα με το δίκαιο που διέπει τις σχέσεις τους.

2. Ο ίδιος κανόνας εφαρμόζεται όταν περισσότερα πρόσωπα υποχρεούνται δυνάμει της ίδιας ενοχής και ένα από αυτά έχει ικανοποιήσει τον δανειστή.

Όταν τρίτος, π.χ. ασφαλιστής, έχει την υποχρέωση να ικανοποιήσει δανειστή εξωσυμβατικής ενοχής, το δικαίωμα αναγωγής αυτού του τρίτου κατά του οφειλέτη της εξωσυμβατικής ενοχής διέπεται από το εφαρμοστέο δίκαιο στην υποχρέωση ικανοποίησης αυτού του τρίτου που απορρέει π.χ. από ασφαλιστική σύμβαση.

Άρθρο 1617 - Περισσότεροι υπόχρεοι

Όταν δανειστής έχει δικαιώματα έναντι περισσότερων του ενός οφειλετών που ευθύνονται από κοινού, και όταν ένας από τους οφειλέτες αυτούς ικανοποίησε ήδη τον δανειστή, το δικαίωμα αυτού του οφειλέτη να στραφεί κατά των άλλων οφειλετών διέπεται από το εφαρμοστέο δίκαιο στην υποχρέωση αυτού του οφειλέτη έναντι του δανειστή.

Άρθρο 18– Τύπος

Μονομερής δικαιοπραξία σχετική με εξωσυμβατική ενοχή είναι έγκυρη ως προς τον τύπο αν πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις είτε του δικαίου που διέπει την εν λόγω εξωσυμβατική ενοχή είτε του δικαίου της χώρας όπου επιχειρήθηκε η δικαιοπραξία αυτή.

Άρθρο 1719 – Απόδειξη

1. Το δίκαιο που, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, διέπει την εξωσυμβατική ενοχή εφαρμόζεται, στο μέτρο που καθιερώνει τεκμήρια ή κατανέμει το βάρος της απόδειξης, σε θέματα εξωσυμβατικών ενοχών.

2. Οι δικαιοπραξίες μπορούν να αποδειχθούν με κάθε αποδεικτικό μέσο παραδεκτό σύμφωνα είτε με το δίκαιο του δικάζοντος δικαστή forum είτε με ένα από τα αναφερόμενα στο άρθρο 1618 δίκαια, κατά το οποίο η δικαιοπραξία είναι έγκυρη ως προς τον τύπο, εφόσον η απόδειξη μπορεί να διεξαχθεί με το μέσο αυτό ενώπιον του δικάζοντος δικαστή.

Κεφάλαιο III - Λοιπές διατάξεις

Άρθρο 18 - Εξομοίωση προς την επικράτεια κράτους

Για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού εξομοιώνονται προς την επικράτεια κράτους:

α) οι εγκαταστάσεις και άλλοι εξοπλισμοί για την εξόρυξη και εκμετάλλευση φυσικών πόρων που ευρίσκονται μέσα, επάνω ή κάτω από το τμήμα του θαλάσσιου πυθμένα που ευρίσκεται εκτός των χωρικών υδάτων αυτού του κράτους, στο μέτρο που το συγκεκριμένο κράτος είναι εξουσιοδοτημένο να ασκεί εκεί, δυνάμει του διεθνούς δικαίου, κυριαρχικά δικαιώματα για την εξόρυξη και εκμετάλλευση φυσικών πόρων·

β) σκάφος ευρισκόμενο σε ανοικτή θάλασσα, το οποίο έχει νηολογηθεί ή διαθέτει πιστοποιητικό νηολόγησης ή παρόμοιο έγγραφο, από αυτό το κράτος ή για λογαριασμό του, ή το οποίο, ελλείψει νηολόγησης, πιστοποιητικού νηολόγησης ή παρομοίου εγγράφου, ανήκει σε υπήκοο αυτού του κράτους·

γ) αεροσκάφος ευρισκόμενο στον εναέριο χώρο, το οποίο είναι καταχωρημένο από αυτό το κράτος ή για λογαριασμό του ή το οποίο είναι εγγεγραμμένο στο εθνικό μητρώο αυτού του κράτους, ή το οποίο, ελλείψει καταχώρησης ή εγγραφής στο εθνικό μητρώο, ανήκει σε υπήκοο αυτού του κράτους.

Άρθρο 1920 – Εξομοίωση προς τη συνήθη διαμονή

1. Ως συνήθης διαμονή εταιρείας, ένωσης ή νομικού προσώπου νοείται η κύρια εγκατάσταση. Παρά ταύτα, όταν το γενεσιουργό γεγονός διεπράχθη ή η ζημία επήλθε επ' ευκαιρία της εκμετάλλευσης υποκαταστήματος, αντιπροσωπείας ή οποιασδήποτε άλλης εγκατάστασης, ως συνήθης διαμονή νοείται αυτή η εγκατάσταση.

2. Όταν το γενεσιουργό γεγονός της εξωσυμβατικής ενοχής παράγεται ή η ζημία επέρχεται κατά την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας φυσικού προσώπου, ως συνήθης διαμονή νοείται η κύρια επαγγελματική εγκατάσταση.

3. Για τους σκοπούς του άρθρου 6, παράγραφος 2, ως τόπος συνήθους διαμονής του οργανισμού ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης νοείται ο τόπος στον οποίο είναι εγκατεστημένος κατά την έννοια της οδηγίας 89/552/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/36/ΕΚ.

Άρθρο 2021 – Αποκλεισμός της αναπαραπομπής

Ως δίκαιο μιας χώρας η εφαρμογή του οποίου ορίζεται από τον παρόντα κανονισμό νοούνται οι ισχύοντες κανόνες δικαίου στη χώρα αυτή, εκτός από τους κανόνες ιδιωτικού διεθνούς δικαίου.

Άρθρο 2122 – Κράτη χωρίς ενοποιημένο σύστημα δικαίου

1. Σε περίπτωση που ένα κράτος αποτελείται από περισσότερες εδαφικές ενότητες η κάθε μία από τις οποίες έχει τους δικούς της κανόνες για τις εξωσυμβατικές ενοχές, κάθε εδαφική ενότητα θεωρείται ως χώρα για τον καθορισμό του εφαρμοστέου δικαίου σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

2. Κράτος, στο οποίο διάφορες εδαφικές ενότητες έχουν τους δικούς τους κανόνες δικαίου για τις εξωσυμβατικές ενοχές, δεν υποχρεούται να εφαρμόζει τον παρόντα κανονισμό στις συγκρούσεις νόμων που αφορούν αποκλειστικά αυτές τις εδαφικές ενότητες.

Άρθρο 2223 – Δημόσια τάξη του forum

Η εφαρμογή μιας διάταξης του δικαίου που καθορίζεται από τον παρόντα κανονισμό δεν μπορεί να αποκλεισθεί παρά μόνον εάν αυτή η εφαρμογή είναι πρόδηλα ασυμβίβαστη με την δημόσια τάξη του forum. Μπορεί ιδίως να θεωρηθεί ως ασυμβίβαστη με τη δημόσια τάξη του forum η εφαρμογή, δυνάμει του παρόντος κανονισμού, δικαίου που θα οδηγούσε στη χορήγηση μη αντισταθμιστικών αποζημιώσεων υπερβολικού ποσού.

Άρθρο 2324 – Σχέση με άλλες διατάξεις του κοινοτικού δικαίου τις διεθνείς συμβάσεις

1. Ο παρών κανονισμός δεν επηρεάζει την εφαρμογή των διατάξεων που περιλαμβάνονται στις ιδρυτικές συνθήκες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ή στις πράξεις που εκδίδουν τα θεσμικά όργανα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και οι οποίες Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την εφαρμογή των πολυμερών διεθνών συμβάσεων στις οποίες τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη κατά τη στιγμή της έκδοσης του παρόντος κανονισμού και οι οποίες ρυθμίζουν, σε ειδικά θέματα, τις συγκρούσεις νόμων στον τομέα των εξωσυμβατικών ενοχών και οι οποίες κοινοποιήθηκαν στην Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 265.

- σε ειδικά θέματα, ρυθμίζουν τις συγκρούσεις νόμων σε υποθέσεις εξωσυμβατικών ενοχών, ή

- τάσσουν κανόνες εφαρμοστέους ανεξαρτήτως του ποιο εθνικό δίκαιο διέπει, δυνάμει του παρόντος κανονισμού, την εκάστοτε εξωσυμβατική ενοχή, ή

- αντιτάσσονται στην εφαρμογή διάταξης ή διατάξεων του δικαίου του δικάζοντος δικαστή ή του δικαίου που προσδιορίζεται δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

2. Ο παρών κανονισμός δεν επηρεάζει τις κοινοτικές πράξεις οι οποίες, σε ειδικά θέματα, και στον τομέα που συντονίζεται από τις εν λόγω πράξεις, υποβάλλουν την παροχή υπηρεσιών στην τήρηση των εθνικών διατάξεων που εφαρμόζονται στην επικράτεια του κράτους μέλους όπου είναι εγκατεστημένος ο φορέας παροχής τους και οι οποίες, στον συντονισμένο τομέα, απαγορεύουν τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών ή αγαθών που προέρχονται από άλλο κράτος μέλος παρά μόνο, ενδεχομένως, υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Άρθρο 24 - Μη αντισταθμιστικές αποζημιώσεις

Είναι αντίθετη προς την κοινοτική δημόσια τάξη η εφαρμογή διάταξης του εφαρμοστέου δυνάμει του παρόντος κανονισμού δικαίου η οποία θα οδηγούσε στη χορήγηση μη αντισταθμιστικών αποζημιώσεων, όπως οι αποζημιώσεις παραδειγματικού ή ποινικού χαρακτήρα..

Άρθρο 25 – Σχέση με τις ισχύουσες διεθνείς συμβάσεις

Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων στις οποίες τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη τη στιγμή της έκδοσης του παρόντος κανονισμού και οι οποίες ρυθμίζουν, σε ειδικά θέματα, συγκρούσεις νόμων στον τομέα των εξωσυμβατικών ενοχών.

2. Ωστόσο, όταν όλα τα συναφή στοιχεία της κατάστασης εντοπίζονται, κατά τη στιγμή επέλευσης της ζημίας, σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, ο παρών κανονισμός υπερισχύει έναντι των ακόλουθων συμβάσεων :

- Σύμβαση της Χάγης της 4ης Μαΐου 1971 για τα τροχαία ατυχήματα·

- Σύμβαση της Χάγης της 2ας Οκτωβρίου 1973 για το εφαρμοστέο δίκαιο στην ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων.

Κεφάλαιο ΙV - Τελικές διατάξεις

Άρθρο 2625 - Κατάλογος των συμβάσεων που αναφέρονται στο άρθρο 2524

1. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή, το αργότερο στις 30 Ιουνίου 2004….,, τον κατάλογο των συμβάσεων που αναφέρονται στο άρθρο 245. Μετά από αυτήν την ημερομηνία, τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή κάθε καταγγελία αυτών των συμβάσεων.

2. Η Επιτροπή δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον κατάλογο των αναφερομένων στην παράγραφο 1 συμβάσεων εντός προθεσμίας έξι μηνών από την παραλαβή αυτού του πλήρους καταλόγου.

Άρθρο 26 – Έκθεση εφαρμογής

Το αργότερο πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, έκθεση για την εφαρμογή του. Η έκθεση αυτή συνοδεύεται, ενδεχομένως, από προτάσεις προσαρμογής του κανονισμού.

Κατά τη σύνταξη της έκθεσής της, η Επιτροπή αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται στην πράξη το αλλοδαπό δίκαιο ενώπιον των δικαστηρίων των διαφόρων κρατών μελών. Η έκθεση θα περιλαμβάνει ενδεχομένως συστάσεις όσον αφορά τη σκοπιμότητα κοινής προσέγγισης σχετικά με την εφαρμογή του αλλοδαπού δικαίου.

Η έκθεση θα εξετάζει επίσης τη σκοπιμότητα ειδικής κοινοτικής νομοθεσίας όσον αφορά το εφαρμοστέο δίκαιο στα τροχαία ατυχήματα.

Άρθρο 27 - Έναρξη ισχύος και μη αναδρομική ισχύς

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την 1η Ιανουαρίου …..

Εφαρμόζεται στις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα μετά την έναρξη ισχύος του.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα στα κράτη μέλη σύμφωνα με τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Βρυξέλλες,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος Ο Πρόεδρος

[1] COM (2003) 427 τελικό – 2003/0168 (COD) δεν δημοσιεύθηκε ακόμη στην ΕΕ.

[2] ΕΕ C 241, 28.9.2004, σ. 1.

[3] A6-0211/2005.

[4] ΕΕ C της , σ.. Δεν δημοσιεύθηκε ακόμη στην ΕΕ

[5] ΕΕ C 241 της 28.9.2004, σ.1.

[6] Γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της [...] (ΕΕ C [...] της [...], [...]. 6ης Ιουλίου 2005.

[7] Πρόγραμμα δράσης του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την άριστη δυνατή εφαρμογή των διατάξεων της συνθήκης του Άμστερνταμ για τη δημιουργία ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, ΕΕ C 19 της 23.1.1999, σ. 1.

[8] Συμπεράσματα της προεδρίας της 16ης Οκτωβρίου 1999, σημεία 28 έως 39.

[9] ΕΕ C 12 της 15.1.2001, σ. 1.

[10] ΕΕ L 12 της 16.1.2001, σ. 1.

[11] ΕΕ L 12 της 16.1.2001, σ. 1.

[12] Για το κείμενο της σύμβασης όπως τροποποιήθηκε από τις διάφορες συμβάσεις προσχώρησης, τις δηλώσεις και τα συνημμένα πρωτόκολλα, βλ. την ενοποιημένη έκδοση που δημοσιεύθηκε στην ΕΕ αριθ. C 27 της 26.1.1998, σ. 34.

[13] Για το κείμενο της σύμβασης όπως τροποποιήθηκε από τις διάφορες συμβάσεις προσχώρησης, τις δηλώσεις και τα συνημμένα πρωτόκολλα, βλ. την ενοποιημένη έκδοση που δημοσιεύθηκε στην ΕΕ αριθ. C 27 της 26.1.1998, σ. 34.

[14] ΕΕ L 210 της 7.8.1985, σ. 29, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 34/1999/ΕΚ της 10ης Μαΐου 1999, ΕΕ L 141 της 4.6.1999, σ. 20.

[15] ΕΕ L 149 της 11.6.2005, σ. 22.

[16] ΕΕ L 143 της 30.4.2004, σ. 56.