[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 11.12.2006

COM(2006) 780 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ SAPARD – Έτος 2005 {SEC(2006) 1628}

1. Εισαγωγή

Από τις αρχές του 2000 η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδυνάμωσε την παρεχόμενη προενταξιακή στήριξη από την πλευρά της για την αγροτική ανάπτυξη δέκα υποψηφίων χωρών της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης με τη δημιουργία του Sapard, του ειδικού προενταξιακού προγράμματος για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη. Για την εφαρμογή του επελέγη να εφαρμοστεί μια ενιαία προσέγγιση: οι εθνικές αρχές στις υποψήφιες χώρες ανέλαβαν τη πλήρη ευθύνη μέσω της απολύτως “αποκεντρωμένης διαχείρισης”, καθιστώντας έτσι δυνατή την υλοποίηση του Sapard. Ένας στόχος του είναι η εφαρμογή πολυάριθμων σχεδίων αγροτικής ανάπτυξης μικρής κλίμακας, ενώ ένας άλλος στόχος συνίσταται στη δημιουργία υποδομών ικανών να εφαρμόσουν το κοινοτικό κεκτημένο , τη στιγμή της προσχώρησης. Αναλυτικές πληροφορίες για την εφαρμογή και τα συστήματα διαχείρισης του Sapard παρατίθενται στην ετήσια έκθεση του 2000.

2. Τα κύρια αποτελέσματα από την εφαρμογη του SAPARD[1]

Από το 2000 έως το 2005 χορηγήθηκαν στις δικαιούχους χώρες συνολικές πιστώσεις 2 663,9 εκατ. € για τη βελτίωση του γεωργικού και αγροτικού τομέα τους. Από το ποσό αυτό χορηγήθηκαν 1 334,2 εκατ. € στα 8 νέα κράτη μέλη που ήταν επιλέξιμα για υποστήριξη από το πρόγραμμα Sapard[2] και ποσό 1 329,7 εκατ. € στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα καταβλήθηκε πράγματι ποσό 1 803,0 εκατ. €[3] στους δικαιούχους. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει 94,4% του συνόλου των διαθέσιμων πιστώσεων βάσει των Ετήσιων Χρηματοδοτικών Συμφωνιών (ΕΧΣ) κατά τα έτη 2000–2003 για τα νέα κράτη μέλη και 40,9% των ΕΧΣ κατά την περίοδο 2000–2005 για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

Κατά το 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) προχώρησε σε ανάληψη πιστώσεων ύψους 250,3 εκατ. € για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία και κατέβαλε συνολικό ποσό 811,9 εκατ. € σε όλες τις δικαιούχους χώρες. Από το ποσό αυτό καταβλήθηκαν 557,5 εκατ. € στα νέα κράτη μέλη και ποσό 254,4 εκατ. € στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Οι πληρωμές που έγιναν κατά το 2005 αντιπροσώπευαν 82% των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα 2000–2004. Το στοιχείο αυτό είναι ενδεικτικό για τη σημαντική αύξηση που υπήρξε στην απορρόφηση πόρων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης και οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι εκτός από τη Λετονία και την Ουγγαρία, όλα τα νέα κράτη μέλη έφθασαν στο ανώτατο όριο του 95%, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παύει τις πληρωμές για επιστροφές έως ότου μπορέσει να γίνει η καταβολή του τελικού υπολοίπου. Η Λετονία (94,6%) και η Ουγγαρία (91,3%) ήταν κοντά στη συμπλήρωση του ορίου αυτού.

Το 2005 ,τα νέα κράτη μέλη συνέχισαν να πληρώνουν για συμβάσεις οι οποίες είχαν συναφθεί βάσει του Sapard. Στο τέλος του 2005 μόνο η Τσεχική Δημοκρατία είχε επίσημα σταματήσει τις δαπάνες για το Sapard και υπέβαλε την αίτηση τελικής πληρωμής, με αποτέλεσμα το πρόγραμμα να μπορέσει να κλείσει μέσα στο 2006.

Σε όλα τα νέα κράτη μέλη οι αναλήψεις πιστώσεων που έγιναν έναντι των δικαιούχων υπερέβησαν σαφώς το όριο του 100% που ήταν διαθέσιμο βάσει του Sapard. Έγιναν αναλήψεις για περισσότερα από 34 000 έργα, για τα οποία το συνολικό ποσό της κοινοτικής συνεισφοράς ανήλθε σε 1 492 εκατ. €.

Συνέπεια αυτού ήταν τα νέα κράτη μέλη να είναι σε θέση να αρχίσουν με ταχείς ρυθμούς την εφαρμογή των μετενταξιακών προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης.

Το συνολικό ποσό των κρατικών πόρων που δαπανήθηκαν βάσει του Sapard στο τέλος του 2005 ανήλθε σε 2 334,9 εκατ. €[4]. Ένα μεγάλο μέρος των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Sapard αποτελούν προσοδοφόρες επενδύσεις, υποστηριζόμενες από κρατικούς πόρους που φτάνουν μέχρι και ποσοστό 50%. Ο συνολικός άμεσος αντίκτυπος της παρεχόμενης υποστήριξης στο πλαίσιο του Sapard (συνολικές επιλέξιμες δαπάνες) ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 4 287,1 εκατ. € για επενδύσεις και παρασχεθείσες υπηρεσίες. Συνεπώς, κάθε 1 € που χορηγήθηκε από την Κοινότητα στο πλαίσιο του Sapard οδήγησε σε συνολική επένδυση 2,4 €.

3. Αποτίμηση της επίτευξης των αντικειμενικών στοχων του SAPARD[5]

Τώρα που η εφαρμογή του Sapard πλησιάζει προς το τέλος της στα νέα κράτη μέλη, διαγράφεται η δυνατότητα αξιολόγησης του συνολικού αντίκτυπου των προγραμμάτων για κάθε συγκεκριμένη χώρα.

Η έκθεση εστιάζεται στα αποτελέσματα της εφαρμογής σε σύγκριση με τους αντικειμενικούς στόχους του προγράμματος Sapard. Αξιολογεί την πορεία εφαρμογής των επενδυτικών μέτρων για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και τη βιομηχανία τροφίμων, οι οποίες συμβάλλουν ιδίως στην επίτευξη των προτύπων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Αξιολογεί επίσης τα δύο άλλα επενδυτικά μέτρα με στόχο τη διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων και των αγροτικών υποδομών τα οποία συμβάλλουν κυρίως στη αειφόρο οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης στις περιοχές της υπαίθρου. Στα μέτρα αυτά αντιστοιχεί το 93% των συνολικών κονδυλίων που διατέθηκαν για το πρόγραμμα Sapard[6].

Η οριζόντια αξιολόγηση με βάση όλους τους δείκτες που έχουν καθοριστεί στα προγράμματα Sapard θα γίνει στο πλαίσιο της εκ των υστέρων αξιολόγησης των προγραμμάτων των 8 νέων κρατών μελών.

Σε ό,τι αφορά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, η παρούσα έκθεση θα εστιαστεί στην πρόοδο που σημειώθηκε κατά η διάρκεια του 2005.

3.1 Νέα κράτη μέλη

Ήδη στο τέλος του 2004 και τα 8 νέα κράτη μέλη είχαν κατορθώσει να συνάψουν συμβάσεις για το συνολικό ποσό των πόρων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης που είχαν διατεθεί γι’ αυτά και να προετοιμάσουν μια σειρά επιλέξιμων έργων στο πλαίσιο των μετενταξιακών προγραμμάτων.

Οι επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και τη βιομηχανία τροφίμων που αποτελούν τους βασικότερους κλάδους από την άποψη της υιοθέτησης των προτύπων του κεκτημένου , αντιπροσωπεύουν το 53% των συνολικών κονδυλίων του Sapard που διατέθηκαν για τα νέα κράτη μέλη. Από το ποσό αυτό, το 24% δαπανήθηκε για επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ενώ το 29% διατέθηκε για τη βιομηχανία τροφίμων.

Στο πλαίσιο του μέτρου για τις επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, το μερίδιο της ζωικής παραγωγής και των αντίστοιχων προϊόντων ανήλθε σε 41% του συνολικού ποσού των συμβατικών δεσμεύσεων στα 8 νέα κράτη μέλη. Οι επενδύσεις στον αμπελοοινικό τομέα και τον κλάδο των οπωροκηπευτικών σχετίζονταν σε πολύ μεγάλο βαθμό με την προσαρμογή στα πρότυπα του κεκτημένου . Οι κλάδοι αυτοί αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% των συνολικών επενδύσεων που έγιναν στο πλαίσιο του μέτρου αυτού.

Οι επενδύσεις στον κλάδο των αροτραίων καλλιεργειών αντιπροσωπεύουν παράλληλα ποσοστό 17%. Παρά το γεγονός ότι ο κλάδος των αροτραίων καλλιεργειών είναι σημαντικός σε ορισμένες χώρες, σε συνάρτηση με τη συνολική γεωργική παραγωγή, το σχετικά υψηλό επίπεδο των επενδύσεων στον κλάδο των αροτραίων καλλιεργειών οφείλεται επίσης εν μέρει στις οικονομικές δυσχέρειες που αντιμετώπισαν οι εντατικοί από την πλευρά του κόστους κλάδοι της ζωικής παραγωγής και των ζωικών προϊόντων. Οι δυσχέρειες αυτές συνδυαζόμενες με την έλλειψη χρηματοδοτικών πόρων για τις αγροτικές πιστώσεις είχαν ως αποτέλεσμα την χαμηλότερη απορρόφηση στους κλάδους του ζωντανού ζωικού κεφαλαίου και την αύξηση του μεριδίου της υποστήριξης προς τον κλάδο των αροτραίων καλλιεργειών. Αυτό συνέβη για παράδειγμα στα τρία κράτη της Βαλτικής, στα οποία το μερίδιο των επενδύσεων που διοχετεύθηκε στον κλάδο των αροτραίων καλλιεργειών ισοδυναμούσε με 45% στην Λετονία, με 47% στη Λιθουανία και με 70% στην Εσθονία.

Όσον αφορά τη μεταποίηση των τροφίμων και την εμπορία τους, οι επενδύσεις στο κρέας και στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, δηλαδή τους δύο βασικούς τομείς από την άποψη της προσαρμογής προς τα πρότυπα του κεκτημένου , έφτασαν αντιστοίχως σε 52% και 21%. Όπως καταδεικνύεται από τα δεδομένα της παρακολούθησης, οι επενδύσεις για τη συμμόρφωση με τα πρότυπα του κεκτημένου αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο των επενδύσεων. Στην Πολωνία για παράδειγμα, τον μεγαλύτερο δικαιούχο του προγράμματος Sapard, οι επενδύσεις που στοχεύουν στην προσαρμογή στα υγειονομικά και κτηνιατρικά πρότυπα της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης αντιπροσωπεύουν το 87% περίπου των συνολικών επενδύσεων στον τομέα του κρέατος και το 72% των επενδύσεων στον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων[7].

Εξάλλου, οι επενδύσεις για την πρωτογενή μεταποίηση, για τη βελτίωση των ποιοτικών ελέγχων και για την επεξεργασία των υποπροϊόντων πήραν σημαντική έκταση σε ορισμένες χώρες. Στην Τσεχική Δημοκρατία για παράδειγμα, οι επενδύσεις για τη βελτίωση των υποδομών ποιοτικού ελέγχου στις μονάδες μεταποίησης ανήλθαν στο ποσό των 23 εκατ. €. Από το ποσό αυτό, το 99% χρησιμοποιήθηκε για την καθιέρωση των συστημάτων HACCP στις μονάδες γαλακτοκομικών προϊόντων και κρέατος.

Τα αποτελέσματα αυτά αποδεικνύουν ότι οι επενδύσεις που έγιναν στο πλαίσιο αυτών των δύο μέτρων συνέβαλαν στην επίτευξη των στόχων του Sapard.

Οι επενδύσεις στις αγροτικές υποδομές και για τη διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων αντιπροσωπεύουν το 40% των συνολικών κονδυλίων του Sapard που δόθηκαν στα νέα κράτη μέλη. Από το ποσό αυτό, το 31% χορηγήθηκε για επενδύσεις στις αγροτικές υποδομές, ενώ το 9% δόθηκε σε επενδύσεις για τη διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων.

Οι επενδύσεις στις αγροτικές υποδομές επικεντρώθηκαν στη διαχείριση των αποβλήτων (39%), την υδροδότηση (19%) και τις οδούς τοπικής πρόσβασης (35%). Το σχετικά υψηλό επίπεδο των επενδύσεων στις αγροτικές υποδομές οφείλεται ιδίως στο υψηλό τους επίπεδο στην Πολωνία (47%), τη στιγμή που άλλα νέα κράτη μέλη διέθεσαν σημαντικά χαμηλότερα ποσά για το μέτρο αυτό.

Όσον αφορά τη διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στις αγροτικές περιοχές , ο κύριος τομέας των επενδύσεων ήταν ο αγροτικός τουρισμός (27%), ενώ οι επενδύσεις για την ανάπτυξη των βασικών υπηρεσιών αντιπροσώπευσαν 11% των κονδυλίων που δόθηκαν για το μέτρο αυτό στα νέα κράτη μέλη.

Οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των δύο αυτών μέτρων βελτίωσαν τις βασικές υποδομές και υποστήριξαν την αειφόρο ανάπτυξη των οικονομικών δραστηριοτήτων στις αγροτικές περιοχές.

3.2 Βουλγαρία[8]

Το 2005, η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση δέσμευσε πιστώσεις 75,1 εκατ. € για τη Βουλγαρία, στο πλαίσιο των ετήσιων χρηματοδοτικών συμφωνιών για το 2005. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το συνολικό ύψος των κοινοτικών πόρων που δεσμεύθηκαν για τη Βουλγαρία στο πλαίσιο των ετήσιων χρηματοδοτικών συμφωνιών για την περίοδο 2000–2005 να ανέλθει σε 362,3 εκατ. €. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέβαλε ταυτόχρονα ποσό 67,2 εκατ. € στη Βουλγαρία ενώ οι αθροιστικές πληρωμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την περίοδο 2000–2005 ανήλθαν στο ποσό των 158,2 εκατ. € (43% των διαθέσιμων πόρων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης) στις 31.12.2005.

Μέχρι την ίδια ημερομηνία, ο οργανισμός Sapard είχε εγκρίνει 1 921 σχέδια βάσει όλων των μέτρων (με εξαίρεση για τα γεωργοπεριβαλλοντικά και αρδευτικά μέτρα), που αφορούσαν ποσό 286,5 εκατ. € από την συνεισφορά της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης (79% των ετήσιων χρηματοδοτικών συμβάσεων κατά την περίοδο 2000–2005). Ωστόσο, συνεπεία του προσωρινού παγώματος των σχεδίων που είχαν εγκριθεί βάσει της αποκαλούμενης “διαδικασίας περιορισμένου χρόνου”, μόλις 1 721 σχέδια εγκρίθηκαν κατά το 2005 που αφορούσαν ποσό 251,8 εκατ. € από τη συνεισφορά της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης (70% των κοινοτικών πιστώσεων κατά την περίοδο 2000–2005)[9]. Η εφαρμογή της διαδικασίας αυτής από τον οργανισμό καθυστέρησε σε σημαντικό βαθμό την εφαρμογή του προγράμματος.

Το 2005 εγκρίθηκαν μόνο 12 σχέδια, λόγω της εξάντλησης των πόρων βάσει των ετήσιων χρηματοδοτικών συμφωνιών για την περίοδο 2000 – 2004 αλλά και λόγω της σχετικά καθυστερημένης κύρωσης των ΕΧΣ για το 2005. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ανασταλεί η προκήρυξη υποβολής αιτήσεων για όλα τα μέτρα, με εξαίρεση την “επαγγελματική κατάρτιση”, τη “συγκρότηση ομάδων παραγωγών”, τη “δασοκομία”, τη “αναδάσωση” και την “τεχνική υποστήριξη” για τα οποία είχαν παραμείνει διαθέσιμοι ορισμένοι περιορισμένοι πόροι.

Στο τέλος του 2005 είχαν ολοκληρωθεί 1 378 σχέδια τα οποία αντιστοιχούσαν σε ποσοστό 72% των εγκεκριμένων σχεδίων μέχρι την ημερομηνία εκείνη, από τα οποία τα 536 ολοκληρώθηκαν μέσα στο 2005. Η κοινοτική συνεισφορά στις επιστροφές των επιδοτήσεων ανήλθε στο ποσό των 159,1 εκατ. €, το οποίο αντιστοιχεί σε 54% του ποσού βάσει των ετήσιων χρηματοδοτικών συμφωνιών κατά την περίοδο 2000–2004.

Τα μέτρα για τα οποία διατέθηκαν οι περισσότερες πιστώσεις ήταν “ επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις” και “ μεταποίηση και εμπορία”, τα οποία κάλυψαν αντιστοίχως το 32% και το 34% των διαθέσιμων πόρων. Με την έγκριση του σχεδόν 81% των πόρων για 1 324 σχέδια “οι επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις” αποτέλεσαν το πιο πετυχημένο μέτρο. Από τα σχέδια αυτά,998 έχουν ολοκληρωθεί (391 το 2005). Στο πλαίσιο της εφαρμογής του δεύτερου επικρατέστερου μέτρου ,“μεταποίηση και εμπορία”, εγκρίθηκαν 238 σχέδια (55 το 2005) που καλύπτουν το 59% όλων των διαθέσιμων πόρων. Το μερίδιο που καταλαμβάνουν οι αροτραίες καλλιέργειες και ο κλάδος των οπωροκηπευτικών στο κεφάλαιο των “επενδύσεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις” εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά υψηλό (77%), γεγονός που δικαιολογείται σε κάποιο βαθμό από την ουσιαστική ανάγκη για εξορθολογισμό και εκμηχάνιση, εξέλιξη που εν μέρει οφείλεται στις οικονομικές δυσχέρειες που πλήττουν τον κλάδο της κτηνοτροφίας αλλά και στις ελλιπείς υπηρεσίες που προσφέρονται στον χώρο της αγροτικής πίστης. Στο κεφάλαιο της “μεταποίησης και εμπορίας”, οι επενδύσεις στο χώρο της μεταποίησης και εμπορίας του κρέατος, των ψαριών, του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων αντιπροσωπεύουν μερίδιο 53% επί του συνόλου των εγκριθέντων σχεδίων.

Το επίπεδο της σύναψης συμβάσεων στο πλαίσιο της “διαφοροποίησης των οικονομικών δραστηριοτήτων” αυξήθηκε επίσης με αποτέλεσμα 291 εγκριθέντα σχέδια να καλύπτουν το 50% του διαθέσιμου ποσού για τη συνολική περίοδο προγραμματισμού. Τα 190 σχέδια έχουν ολοκληρωθεί (88 το 2005). Οι κυριότερες δραστηριότητες στο πλαίσιο του μέτρου αυτού σχετίζονται με τις επενδύσεις στον αγροτουρισμό (43%) και τις επενδύσεις στους τομείς της δομικής και άλλης ξυλείας και των βιοκαυσίμων (33%).

Τα επίπεδα σύναψης συμβάσεων αναφορικά με τα μέτρα “αγροτικές υποδομές” και “ανακαίνιση των αγροτικών κοινοτήτων” έφτασαν αντιστοίχως σε 60% και 50% του διαθέσιμου ποσού για την χρονική περίοδο 2000–2005, με 17 και 30 σχέδια να έχουν αντιστοίχως ολοκληρωθεί στο τέλος του 2005. Στο πλαίσιο των “ αγροτικών υποδομών ”, το 83% των πόρων χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή οδών.

3.3 Ρουμανία[10]

Το 2005, η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση δέσμευσε πιστώσεις 175,2 εκατ. € για τη Ρουμανία, στο πλαίσιο των ετήσιων χρηματοδοτικών συμφωνιών για το 2005. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το συνολικό ύψος των κοινοτικών πόρων που δεσμεύθηκαν για τη Ρουμανία στο πλαίσιο των ετήσιων χρηματοδοτικών συμφωνιών για την περίοδο 2000–2005 να ανέλθει σε 967,4 εκατ. €. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέβαλε το 2005 187,2 εκατ. € στη Ρουμανία, ενώ οι αθροιστικές πληρωμές της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης κατά την περίοδο 2000–2005 ανήλθαν στο ποσό των 385,4 εκατ. € (39,8% των πόρων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης) στις 31.12.2005.

Στο τέλος του 2005, ο οργανισμός Sapard είχε εγκρίνει 1 928 σχέδια για συνολικό ποσό 534,8 εκατ. € από τους πόρους της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης (55% των πιστώσεων Sapard για την περίοδο 2000–2005). Αν ληφθεί υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όφειλε να καταβάλει ποσό 792,2 εκατ. €[11] στη Ρουμανία στο τέλος του 2006 για να αποφευχθεί η αποδέσμευση των πόρων και ότι μόλις ποσό 385,4 εκατ. € είχε καταβληθεί στο τέλος του έτους 2005, η Ρουμανία κινδυνεύει να χάσει σημαντικούς πόρους της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης εάν δεν επιταχύνει σημαντικά τους ρυθμούς εφαρμογής κατά τη διάρκεια του 2006.

Η εφαρμογή του Sapard άρχισε μόλις στα μέσα του 2002 και αντιμετώπισε σοβαρές δυσχέρειες, οι οποίες συνδέονται κυρίως με την αδυναμία της διοίκησης να ανταποκριθεί στα διοικητικά της καθήκοντα αλλά και τις ελλείψεις πιστώσεων για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις ή τις αγροτικές επιχειρήσεις. Αλλά και οι πλημμύρες οι οποίες έπληξαν τη Ρουμανία μέσα στο 2005 παρεμπόδισαν την εκτέλεση του προγράμματος.

Λαμβανομένης υπόψη της έκτασης των ζημιών (που υπολογίζονται σε 1,6 δισεκατ. € και σε ποσοστό 3,4% του ΑΕΠ για το 2003) οι οποίες έπληξαν σχεδόν κάθε επαρχία κατά το χρονικό διάστημα από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο του 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφώνησε να γίνει ανακατανομή σημαντικών πόρων υπέρ του μέτρου “αγροτικές υποδομές” προς αποκατάσταση των ζημιών στις πληγείσες περιοχές. Επιπλέον, συμφώνησε να χρησιμοποιηθούν οι συναφείς διατάξεις της ΠΧΣ (Πολυετούς Χρηματοδοτικής Συμφωνίας) στις περιπτώσεις θεομηνιών, κατά τρόπο ώστε να επιτρέπεται η εφαρμογή ενός αυξημένου ποσοστού συγχρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση (85% αντί του 75%) και ένα υψηλότερο ποσοστό κρατικών ενισχύσεων (75% αντί του 50% για τους ιδιώτες δικαιούχους) για ορισμένα μέτρα. Επιπροσθέτως, δημιουργήθηκε ένα νέο επιμέρους μέτρο για τις επενδύσεις που προορίζονται για την πρόληψη των πλημμυρών.

Το πρόγραμμα χαρακτηρίστηκε εν γένει από την ιδιαίτερη έμφαση που δόθηκε στην αποκατάσταση των αγροτικών υποδομών, ενώ τα μέτρα που συνδέονται με το κεκτημένο άρχισαν μόλις πρόσφατα να απορροφούν πόρους σε μεγαλύτερη έκταση. Συνεπώς, ένας από τους κύριους στόχους του προγράμματος, να υποβοηθηθεί η Ρουμανία να εκπληρώσει τις απαιτήσεις που επιβάλλονται από το κεκτημένο της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης, δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.

Το μεγαλύτερο μερίδιο των πόρων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης διατέθηκε για τις “αγροτικές υποδομές”. Δεν συνομολογήθηκαν όμως συμβάσεις για την εκτέλεση νέων έργων κατά τη διάρκεια του 2005, εφόσον το επίπεδο σύναψης συμβάσεων έφτασε σε επίπεδο 100% των πόρων, ήδη μέσα στο 2004 (49% για το οδικό δίκτυο, 35% για μονάδες πόσιμου νερού, 16% για εγκαταστάσεις αποχέτευσης). Το μέτρο για τις “αγροτικές υποδομές” έδωσε λαβή σε ισχυρισμούς για την χαμηλή ποιότητα του σχεδίου και για τη διάπραξη παρατυπιών στις διαδικασίες προκήρυξης των προσφορών. Η Ρουμανία κατέβαλε προσπάθειες για να ενισχύσει τους ελέγχους της εφαρμογής με αποτέλεσμα καμία από τις επίμαχες παρατυπίες να μην έχει οδηγήσει σε δημοσιονομικές διορθώσεις μέχρι σήμερα. Επιπλέον, πολλά σχέδια που είχαν ολοκληρωθεί υπέστησαν σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια των πλημμυρών του 2005.

Το μέτρο για τη “μεταποίηση και εμπορία” που συνδέεται με το κεκτημένο της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης στο οποίο διατέθηκε το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο πόρων αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα απορρόφησης. Το επίπεδο της σύναψης συμβάσεων έφθασε μόλις στο 54% των διαθέσιμων πόρων για το χρονικό διάστημα 2000–2005. Από το ποσό που διατέθηκε γι’ αυτό το θεματικό πεδίο, ο τομέας των προϊόντων κρέατος έλαβε το 52%, ενώ ο τομέας των γαλακτοκομικών προϊόντων το 19%.

“Οι επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις” αποτελούν το τρίτο κατά σειρά σημαντικότερο μέτρο. Η σύναψη συμβάσεων στο πλαίσιο του μέτρου αυτού έφθασε ωστόσο μόλις σε 28% των διαθέσιμων πόρων (59% για τις αροτραίες καλλιέργειες, 20% για το γάλα, 12% για το κρέας). Κατά την προενταξιακή περίοδο δίνεται έμφαση στην ενίσχυση της εφαρμογής στους τομείς της κτηνοτροφίας.

Το επίπεδο σύναψης συμβάσεων βάσει του μέτρου για τη “διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων” έφθασε μόλις στο 23% των πόρων που είχαν διατεθεί για την χρονική περίοδο 2000–2005, στο τέλος του 2005. Από τους πόρους αυτούς το 86% αφορά τον αγροτουρισμό.

4. Εφαρμογή και διαχείριση του προγράμματος

4.1 Παρακολούθηση της εφαρμογής του προγράμματος

Κατά τη διάρκεια του 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέχισε να συνεργάζεται στενά με τους δικαιούχους σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των συστημάτων παρακολούθησης και αξιολόγησης. Εκτός από το έργο της συνεχιζόμενης παρακολούθησης, οι εργασίες των 14 επιτροπών παρακολούθησης που συνήλθαν το 2005 επικεντρώθηκαν σε τροποποιήσεις του προγράμματος. Το 2005 εγκρίθηκαν 11 αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις οποίες τροποποιούνται τα προγράμματα Sapard 9 χωρών (όλων των χωρών εκτός της Πολωνίας). Από αυτές, 8 αφορούσαν τα νέα κράτη μέλη και 3 τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία (παράρτημα Δ).

Για τα νέα κράτη μέλη, τα οποία έπαυσαν τη σύναψη συμβάσεων για σχέδια μέσα στο 2004, οι τροποποιήσεις αφορούσαν κυρίως την προετοιμασία των τελικών πληρωμών.

Ο βασικός στόχος των τροποποιήσεων που εγκρίθηκαν για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία ήταν η καλύτερη εστίαση των προγραμμάτων στα μέτρα προσχώρησης και η βελτίωση της ικανότητας απορρόφησης. Περαιτέρω εγκρίθηκε η τροποποίηση ενός προγράμματος με την οποία επιτρέπεται η εφαρμογή ειδικών διατάξεων για τις θεομηνίες και η ανακατανομή πόρων για την αποκατάσταση των υποδομών που έχουν πληγεί από τις πλημμύρες στη Ρουμανία.

4.2 Επικαιροποίηση των ενδιάμεσων αξιολογήσεων

Σύμφωνα με τις ΠΧΣ (πολυετείς χρηματοδοτικές συμφωνίες), οι ενδιάμεσες αξιολογήσεις πρέπει να επικαιροποιούνται όπου και όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο. Ως εκ τούτου, αποφασίστηκε η επικαιροποίηση αυτή για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία να πραγματοποιηθεί έως τις 31.12.2005. Καθώς καμία από τις χώρες δεν είχε υποβάλει την αξιολόγηση έως την ημερομηνία αυτή, οι εκθέσεις θα επανεξεταστούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα στο 2006.

4.3 Αγροτική πίστη

Η χρηματοδοτική διευκόλυνση του PHARE για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (SMEFF – ΧΔΜΜΕ) συνδυάζει πόρους της ΕΤΑΑ, της Τράπεζας Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης/του Πιστωτικού Ιδρύματος Ανασυγκρότησης (ΤΑΣΕ/ΠΙΑ) και των επιχορηγήσεων του PHARE με σκοπό να παρασχεθούν στους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στις υποψήφιες χώρες κίνητρα για να

- επεκτείνουν την προσφορά χρηματοδοτήσεων από την πλευρά τους στις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των αγροτικών επιχειρήσεων,

- διευρύνουν την ικανότητά τους να αξιολογούν και να παρακολουθούν τους συναφείς κινδύνους και για να

- διαχειρίζονται την έκθεσή τους σε πιστωτικό κίνδυνο.

Στόχος της Βοηθητικής Αγροτικής Πιστωτικής Ευχέρειας (ΒΑΠΕ) είναι η ενίσχυση της ικανότητας του χρηματοοικονομικού κλάδου να αυξήσει την πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης για τους γεωργούς και τις αγροτικές επιχειρήσεις.

Έως το τέλος του 2005, η ΕΤΑΑ είχε υπογράψει 6 σχέδια ΒΑΠΕ με ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στη Βουλγαρία, την Πολωνία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία και την Τσεχική Δημοκρατία που αφορούσαν συνολικό ποσό ύψους 47 εκατ. € σε πιστωτικά κονδύλια και 6,6 εκατ. € σε κίνητρα από την πλευρά της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Η ΤΑΣΕ/ΠΙΑ υπέγραψε 2 σχέδια με ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στη Σλοβακία (για 5 εκατ. €) και στη Ρουμανία (για 30 εκατ. €), ενώ το συνολικό ποσό των κινήτρων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης ανήλθε σε 3,5 εκατ. €.

4.4 Κροατία

Το πρόγραμμα της Κροατίας εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 8.2.2006. Εξοπλισμένο με χρηματοδοτικές πιστώσεις ύψους 25 εκατ. € για το 2006, το πρόγραμμα καθορίζει 3 προτεραιότητες που πρέπει να υλοποιηθούν μέσω της εφαρμογής 4 μέτρων: 20% των πόρων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης θα διατεθούν για “επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις”, ποσοστό 39% θα διατεθεί για τη βελτίωση της “μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών και αλιευτικών προϊόντων”, ενώ ένα περαιτέρω ποσοστό 40% θα διατεθεί για τη βελτίωση των “αγροτικών υποδομών”, με το υπόλοιπο 1% να χρησιμοποιείται για τους σκοπούς της παροχής τεχνικής υποστήριξης.

Η πολυετής χρηματοδοτική συμφωνία (ΠΧΣ) για την Κροατία εγκρίθηκε στις 6.12.2005 και υπογράφηκε στις 29.12.2005. Η ΠΧΣ καθορίζει τους κοινοτικούς κανόνες διαχείρισης και ελέγχου για το Sapard.

Καθώς η διαχείριση του Sapard γίνεται υπό την απόλυτη ευθύνη της εκάστοτε χώρας, η Κροατία οφείλει να συγκροτήσει και να διαπιστεύσει έναν οργανισμό Sapard, στον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναθέσει στη συνέχεια τη διαχείριση των ενισχύσεων.

5. Δραστηριότητες σχετικές με την ανάθεση της διαχείρισης, τους λογιστικους και λοιπούς ελέγχους

5.1 Εξελίξεις όσον αφορά την ανάθεση της διαχείρισης των ενισχύσεων και τις αποστολές παρακολούθησης[12]

Το 2005 διενεργήθηκε μόνο μία ανατεθείσα αποστολή ελέγχου στη Ρουμανία, η οποία κάλυψε 4 μέτρα. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν εκδόθηκε το 2005, καθώς οι αρχές της Ρουμανίας όφειλαν να τροποποιήσουν και να συμπληρώσουν ορισμένες από τις διαδικασίες του Sapard, προκειμένου να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις που επιβάλλονταν από την ΠΧΣ.

Πολυάριθμες εξεταστικές των πραγμάτων ελεγκτικές αποστολές πραγματοποιήθηκαν εξάλλου στις υποψήφιες χώρες Κροατία και Τουρκία. Ο αντικειμενικός στόχος που επιδιωκόταν για την Κροατία ήταν να παρακολουθηθεί η πρόοδος που είχαν σημειώσει το Εθνικό Ταμείο και ο οργανισμός Sapard στην πορεία προς τη διαπίστευσή τους, ενώ ο αντικειμενικός στόχος που καθορίστηκε για την Τουρκία ήταν να δρομολογηθεί δυναμικά η διαδικασία της διαπίστευσης στο πλαίσιο του Νέου Μέσου Προενταξιακής Βοήθειας (ΝΜΠΒ) που είναι διαθέσιμο από τον Ιανουάριο 2007 και να δοθούν συμβουλές και πληροφοριακά στοιχεία για τα αντίστοιχα καθήκοντα και ευθύνες.

5.2 Απόφαση εκκαθάρισης των λογαριασμών

Η εκκαθάριση των λογαριασμών του έτους 2004 για τις 10 χώρες (την Τσεχική Δημοκρατία, την Εσθονία, την Ουγγαρία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία) έγινε με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής C(2005) 3656 της 30ής Σεπτεμβρίου 2005.

Οι ετήσιοι λογαριασμοί για το οικονομικό έτος 2003 για τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, και την Πολωνία δεν καλύπτονταν από την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 28ης Σεπτεμβρίου 2004. Αυτό είχε ως συνέπεια να πραγματοποιηθούν δύο ελεγκτικές αποστολές πιστοποίησης κατά τη διάρκεια του 2005 στη Ρουμανία και την Πολωνία και να ζητηθεί από τη Βουλγαρία η παροχή πρόσθετων στοιχείων. Οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις 3 αυτές χώρες θα ληφθούν μέσα στο 2006.

5.3 Απόφαση έγκρισης του ελέγχου συμμόρφωσης

Η διαδικασία του ελέγχου συμμόρφωσης, η οποία ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2003, συνεχίστηκε και εντός του 2004 και του 2005. Το 2005, διενεργήθηκαν 5 αποστολές ελέγχου της συμμόρφωσης. Στην Τσεχική Δημοκρατία, την Ουγγαρία τη Λιθουανία και την Πολωνία οι έρευνες επικεντρώθηκαν στην εφαρμογή των διορθωτικών μέτρων προς εκπλήρωση των συστάσεων που είχαν διατυπωθεί κατά τις πρώτες έρευνες που διενεργήθηκαν το 2003 και το 2004. Στη Ρουμανία πραγματοποιήθηκε μια δεύτερη αποστολή ελέγχου, προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες που δηλώθηκαν για το 2005 και να υπάρξει διεξοδική επαλήθευση των διαδικασιών που εφαρμόστηκαν για ένα νέο μέτρο.

Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ελεγκτικών διαδικασιών, εξετάστηκαν δειγματοληπτικά ορισμένοι επιλεγέντες φάκελοι πληρωμών, ενώ διενεργήθηκαν ορισμένες επιτόπιες επιθεωρήσεις σε τελικούς δικαιούχους. Οι αδυναμίες που εξακριβώθηκαν επισημάνθηκαν στις ενδιαφερόμενες αρχές. Η εφαρμογή των ενδεχόμενων δημοσιονομικών διορθώσεων στις αντίστοιχες δαπάνες θα αξιολογηθεί έπειτα από το πέρας των διαδικασιών εκκαθάρισης των λογαριασμών που συνδέονται με την παρούσα έρευνα, σύμφωνα με την ΠΧΣ.

Στις 6.10.2005 εγκρίθηκε η απόφαση έγκρισης της συμμόρφωσης των λογαριασμών C(2005) 3702 βάσει της οποίας αποκλείονται από την κοινοτική χρηματοδότηση ορισμένες δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από τη Βουλγαρία στο πλαίσιο του Sapard, λόγω της απαράδεκτης σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ των δικαιούχων και των συμβούλων που είχαν προσληφθεί για δύο σχέδια και, σε μία περίπτωση, λόγω της μη συμμόρφωσης με τους κανόνες προκήρυξης των συμβάσεων για ιδιωτικές επιχειρήσεις που θεσπίζονται από την κοινοτική νομοθεσία και από την ΠΧΣ.

5.4 Το έργο που επιτελέστηκε σε σχέση με το Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΣ)

Στο πλαίσιο της δήλωσης αξιοπιστίας (DAS) για το έτος 2004, το Ελεγκτικό Συνέδριο έλεγξε τη διαχείριση από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των ετήσιων εκθέσεων εφαρμογής του Sapard, εστιάζοντας την προσοχή του στην τεκμηρίωση στην οποία βασίστηκε η ανάλυση των εκθέσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην τήρηση των προθεσμιών, όπως αυτές καθορίζονται στη ΠΧΣ. Τα σχόλια που έγιναν ελήφθησαν δεόντως υπόψη από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Εξάλλου, στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσής του για το έτος 2004, το Ελεγκτικό Συνέδριο πραγματοποίησε ελέγχους στην Ουγγαρία και τη Σλοβενία. Οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέτασαν τις εκθέσεις αυτές καθώς και τις απαντήσεις που δόθηκαν από τα κράτη μέλη και παρακολούθησαν ορισμένα από τα θέματα που είχαν τεθεί κατά τη διάρκεια των εθνικών ελέγχων σε αμφότερες τις χώρες. Έπειτα από την εξέταση αυτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για εκτεταμένα σφάλματα ή αδυναμίες του συστήματος.

Όπως επισημαίνει το Ελεγκτικό Συνέδριο στα συμπεράσματά του για το οικονομικό έτος 2004, για τους προενταξιακούς πόρους υπήρχαν εν γένει κίνδυνοι διαφορετικού βαθμού στο επίπεδο των εκτελεστικών οργανισμών στις υποψήφιες χώρες. Για το Sapard ειδικότερα, το Ελεγκτικό Συνέδριο σημειώνει ότι ορισμένες αδυναμίες είχαν ήδη εντοπιστεί, είχαν όμως δευτερεύοντα δημοσιονομικό αντίκτυπο. Το Ελεγκτικό Συνέδριο καταλήγει στο συνολικό συμπέρασμα για το Sapard ότι “στα συστήματα συμπεριλαμβάνονται οι βασικές έννοιες, οι διαδικασίες είναι καλώς τεκμηριωμένες, ενώ τα συστήματα, όπως αυτά περιγράφονται και διαπιστεύονται, λειτουργούν γενικώς καλά στην πράξη … Βασιζόμενο στις ελεγκτικές εργασίες που επιτελέστηκαν και έγιναν αποδεκτές, το Ελεγκτικό Συνέδριο επαναλαμβάνει την άποψη ότι τα εποπτικά και ελεγκτικά συστήματα του Sapard λειτούργησαν καλά στην πράξη.”

5.5 Πληροφορίες σχετικές με παρατυπίες

Το 2005, τέθηκαν υπόψη της OLAF 151 νέες περιπτώσεις παρατυπιών: 87 στη Ρουμανία, 21 στην Ουγγαρία, 19 στην Πολωνία, 9 στη Βουλγαρία, 4 στη Λετονία, από 3 στην Εσθονία και τη Σλοβενία, από 2 στη Λιθουανία και την Τσεχική Δημοκρατία και 1 στη Σλοβακία. Ο αριθμός των περιπτώσεων που αναφέρθηκαν από τα νέα κράτη μέλη εμφανίζει σαφή μείωση, ενώ η πλειοψηφία των νέων περιπτώσεων που τέθηκαν υπόψη της OLAF προήλθε από τις χώρες που προσχώρησαν στις οποίες αυξήθηκαν οι δαπάνες του Sapard. Ορισμένες χώρες και ιδίως η Ρουμανία γνωστοποίησαν ότι είχαν διαπραχθεί παρατυπίες για ποσά κατώτερα από 4 000 €, με αποτέλεσμα ο αριθμός των αναφερόμενων παρατυπιών από τις εν λόγω χώρες να είναι αρκετά υψηλός.

Η πλειοψηφία των παρατυπιών που αναφέρθηκαν ήταν συνέπεια της λανθασμένης εφαρμογής των κανόνων δημοσίων προμηθειών, της μη συμμόρφωσης με τους λογιστικούς κανόνες, της μη επιλεξιμότητας ορισμένων δαπανών και της παραχάραξης εγγράφων. Η ανεπαρκής στελέχωση στο επίπεδο του προσωπικού, η έλλειψη επαγγελματικής κατάρτισης και ο μεγάλος βαθμός μετακίνησης του προσωπικού, σε συνδυασμό με την επιθυμία να δεσμευθούν πόροι από το Sapard πριν λήξει η συναφής καθοριζόμενη προθεσμία για την προσχώρηση θεωρούνται ότι αποτελούν παράγοντες κινδύνου.

6. Μελλοντικές εξελίξεις

6.1 Μέσο Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ) (IPA)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοίμασε το 2005 τη νομική βάση για να συνεχιστεί η μεταρρύθμιση των πολιτικών παροχής εξωτερικών ενισχύσεων η οποία προτείνεται στις δημοσιονομικές προοπτικές για τα έτη 2007–2013[13] εξέλιξη που οδήγησε στην επεξεργασία του νέου μέσου ΜΠΒ το οποίο αντικατέστησε τα 5 παλαιότερα μέσα PHARE, ISPA, Sapard, CARDS και την προενταξιακή βοήθεια για την Τουρκία. Επιπλέον, προετοιμάστηκαν οι κανόνες εφαρμογής του ΜΠΒ, συμπεριλαμβανομένης της συνιστώσας του μέσου για την αγροτική ανάπτυξη (IPARD) και εγκαινιάστηκαν οι προπαρασκευαστικές εργασίες για την εφαρμογή του IPARD στις ενδιαφερόμενες υποψήφιες χώρες (την Κροατία, την Τουρκία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας).

6.2 Κροατία

Οι προπαρασκευαστικές εργασίες για τη συνιστώσα IPARD, η οποία θα αρχίσει να εφαρμόζεται από το 2007 επιταχύνθηκαν κατά τη διάρκεια του 2005.

Το πρόγραμμα IPARD θα βασιστεί στο πρόγραμμα Sapard. Θα συμπεριλάβει πρόσθετα μέτρα όπως η “ανάπτυξη και διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων της αγροτικής οικονομίας”, οι “μέθοδοι γεωργικής παραγωγής σχεδιασμένες για την προστασία του περιβάλλοντος και τη διαφύλαξη της υπαίθρου χώρας” και “ένα μέτρο τύπου Leader”. Η Κροατία σχεδιάζει να υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς έγκριση κατά τη διάρκεια του 2006 ένα πρόγραμμα IPARD.

6.3 Τουρκία

Κατά τη διάρκεια των 3 προπαρασκευαστικών αποστολών που έγιναν στην Άγκυρα, τον Απρίλιο, Ιούλιο και Δεκέμβριο του 2005, οι αρχές της Τουρκίας επιβεβαίωσαν την πρόθεσή τους να αρχίσουν να εφαρμόζουν το πρόγραμμα IPARD το ταχύτερο δυνατόν και το αργότερο μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2008, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε συμβουλές για τα βασικά βήματα που πρέπει να γίνουν.

Η λεπτομερής ανάλυση κάθε κλάδου με τη συμμετοχή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων θα αποτελέσει βασική απαίτηση για όλους τους κλάδους που συμπεριλαμβάνονται σε προγράμματα IPARD. Έπειτα από σχετικό αίτημα των τουρκικών αρχών, ο FAO (Οργανισμός Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών) άρχισε να εκπονεί μελέτη για τον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων το φθινόπωρο του 2005. Η μελέτη θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2006.

Σε ό,τι αφορά τους χρηματοδοτικούς πόρους που προορίζονται για την αγροτική πίστη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τόνισε τη σημασία που έχει να υπάρχουν χρηματοδοτικές διευκολύνσεις που λειτουργούν καλά για την απορρόφηση των πόρων IPARD.

6.4 Συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς

Τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλλιέργησε σε αυξανόμενο βαθμό τη συνεργασία με τα Διεθνή Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΔΧΙ – ΙFI) στον τομέα της προενταξιακής βοήθειας για τους σκοπούς της αγροτικής ανάπτυξης. Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξει καλύτερη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του Sapard καθώς και του IPARD αλλά και των πιθανών θεματικών πεδίων συνεργασίας μεταξύ των ΔΧΙ και των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα αυτό.

Στην Κροατία, ο στενός συντονισμός και η συνεργασία με τη Διεθνή Τράπεζα (ΔΤ) άρχισε ευθύς μόλις της παραχωρήθηκε το καθεστώς της υποψήφιας χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διευκόλυνση συνοχής για το αγροτικό κεκτημένο της ΔΤ που προορίζεται για την Κροατία (ύψους 25,5 εκατ. €) είναι έτσι σχεδιασμένη ώστε να δημιουργηθεί το σχετικό δυναμικό στο πλαίσιο του κροατικού Υπουργείου Γεωργίας, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για την ίδρυση ενός οργανισμού Sapard/IPARD και να προετοιμαστούν τα μέτρα Sapard/IPARD.

Στο πλαίσιο του σχεδίου εφαρμογής των αγροτικών μεταρρυθμίσεων (ARIP), ή ΔΤ υποστηρίζει μέτρα της μορφής IPARD στην Τουρκία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εξακολουθήσει να καλλιεργεί στενές επαφές με άλλους διεθνείς χορηγούς, όπως με το UNDP (πρόγραμμα ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών) και τον USAID (οργανισμός διεθνούς ανάπτυξης των ΗΠΑ) με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό των αντίστοιχων δραστηριοτήτων αγροτικής ανάπτυξης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι επιπλέον μέλος της ομάδας East–Agri, η οποία αποτελεί δίκτυο των γεωργικών και αγροεπιχειρηματικών οργανισμών που εργάζονται στην περιοχή της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης υπό το συντονισμό του FAO.

[1] Βλ. παράρτημα A.

[2] Τσεχική Δημοκρατία (CZ), Εσθονία (EE), Ουγγαρία (HU), Λετονία (LV), Λιθουανία (LT), Πολωνία (PL), Σλοβακία (SK), Σλοβενία (SI).

[3] Πληρωμές για προχρηματοδοτήσεις και επιστροφές.

[4] Συμπεριλαμβανομένων των εθνικών συγχρηματοδοτήσεων και πληρωμών από τα νέα κράτη μέλη πέραν του ανωτάτου ορίου του 95%.

[5] Τα παραρτήματα B και Γ περιλαμβάνουν την οριζόντια επισκόπηση.

[6] Παράρτημα Γ.1.

[7] Ετήσια Έκθεση Εφαρμογής για την Πολωνία, 2005.

[8] Στο παράρτημα Γ.3.9 παρέχεται η επισκόπηση της κατανομής των πόρων του Sapard μεταξύ των μέτρων για τη Βουλγαρία.

[9] Η “διαδικασία περιορισμένου χρόνου”, μέσω της εφαρμογής της οποίας τα σχέδια εγκρίνονταν προσωρινά πριν από τον τελικό έλεγχο της επιλεξιμότητας, για να επισπευσθεί η υλοποίησή τους, εφαρμόζεται από τον οργανισμό Sapard από τον Ιούλιο 2004. Όπως ωστόσο αποδείχθηκε, η διαδικασία αμφισβητείται τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο. Αυτό είχε ως συνέπεια να καθυστερήσει η εφαρμογή του προγράμματος Sapard λόγω της προσωρινής αναστολής των σχεδίων, έως ότου ληφθεί η τελική απόφαση για τη συμβατότητα της διαδικασίας.

[10] Στο παράρτημα Γ.3.10 παρέχεται η επισκόπηση της κατανομής των πόρων του Sapard μεταξύ των μέτρων για τη Ρουμανία.

[11] Η προθεσμία αποδέσμευσης των πόρων επεκτάθηκε κατά ένα έτος για τις ΕΧΣ 2004 και 2005 από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1052/2006 της 11ης Ιουλίου 2006 (ΕΕ L 183 της 12.7.2006, σ. 3).

[12] Βλ. παράρτημα E.

[13] COM(2004) 101.