[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 8.11.2006

COM(2006) 666 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ TO ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, TΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Έκθεση για τη δεύτερη εξωτερική ενδιάμεση έκθεση αξιολόγησης του προγράμματος Πολιτισμός 2000

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ TO ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, TΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Έκθεση για τη δεύτερη εξωτερική ενδιάμεση έκθεση αξιολόγησης του προγράμματος Πολιτισμός 2000

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Εισαγωγή 5

2. ιστορικο τησ εξωτερικήσ αξιολόγησησ 5

3. Η εξωτερική αξιολόγηση 5

3.1. Οι όροι της αξιολόγησης 5

3.2. Μεθοδολογία 6

3.3. Τα συμπεράσματα του αξιολογητή 6

3.3.1. Δημοσιονομικές πλευρές 6

3.3.2. Εστίαση στον πολιτιστικό τομέα ετησίως 7

3.3.3. Ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία 7

3.3.4. Συνάφεια 7

3.3.5. Αποτελεσματικότητα και αντίκτυπος 7

3.3.6. Αποδοτικότητα και σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας 8

3.3.7. Χρησιμότητα, προστιθέμενη αξία και βιωσιμότητα 8

4. Κύριες συστάσεις της εξωτερικησ αξιολόγησης και σχολία τησ Επιτροπήσ 9

5. Τα συμπεράσματα της Επιτροπής 11

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το πρόγραμμα "Πολιτισμός 2000" είναι το κύριο μέσο χρηματοδότησης και προγραμματισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις δραστηριότητές της στον τομέα της πολιτιστικής συνεργασίας την περίοδο 2000-2006, με προϋπολογισμό ύψους 236 εκατομμύριων € περίπου.

Η έκθεση βασίζεται στη δεύτερη ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος η οποία διεξήχθη από ανεξάρτητο γραφείο μελετών. Παρουσιάζει τα κύρια συμπεράσματα και τις συστάσεις του γραφείου μελετών καθώς επίσης και τη θέση της Επιτροπής όσον αφορά τις συστάσεις αυτές.

Ο αξιολογητής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα έχει επιτύχει τους στόχους του και έχει παράσχει έναν επαρκή μηχανισμό για την ικανοποίηση τόσο των αρχικών όσο και των τρεχουσών αναγκών της πολιτιστικής συνεργασίας στην Ευρώπη. Επίσης, επιβεβαιώνει ότι υπάρχει η ανάγκη για ένα πρόγραμμα που να ασχολείται συγκεκριμένα με τον πολιτιστικό τομέα, ώστε να μην περιλαμβάνεται ο πολιτισμός σε άλλα προγράμματα.

Σύμφωνα με τον αξιολογητή, το πρόγραμμα "Πολιτισμός 2000" καλύπτει με σαφήνεια τις ανεπάρκειες όσον αφορά την προώθηση της διεθνικής συνεργασίας στην Ευρώπη και παράγει ουσιαστική νέα συνεργασία μέσω των νέων ή των ενισχυμένων συνδέσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτιστικών φορέων.

Έχουν εντοπιστεί διάφορα οφέλη για τις οργανώσεις που συμμετέχουν στο πρόγραμμα "Πολιτισμός 2000" : Απόκτηση πείρας στον πολιτιστικό τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο· αυξημένη επαγγελματικότητα μέσω της ενίσχυσης των προσόντων διαχείρισης· καλύτερη οργανωτική και ατομική ικανότητα· αυξημένος διάλογος μεταξύ των πολιτιστικών φορέων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συμμετέχοντες κάλυψαν όλο το καλλιτεχνικό φάσμα και προήλθαν από οργανώσεις παντός τύπου και μεγέθους, ενώ οι μισοί από τους δικαιούχους είχαν λιγότερο από δέκα υπαλλήλους.

Σύμφωνα με τον αξιολογητή, αυτά τα επιτεύγματα και η ευρωπαϊκή διάσταση του προγράμματος έχουν επιφέρει ενισχυμένες πολιτιστικές συνδέσεις μεταξύ των χωρών, βαθύτερη συνείδηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και καλύτερη ένταξη των νέων κρατών μελών.

Παραδείγματος χάριν, οι μισοί από αυτούς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα δήλωσαν ότι δεν θα είχαν καν επινοήσει το έργο τους χωρίς το "Πολιτισμός 2000". Επομένως, το πρόγραμμα αποτέλεσε φυτώριο ιδεών.

Έχει επιτευχθεί επίσης υψηλό επίπεδο βιωσιμότητας. Σχεδόν τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσαν ότι θα συνέχιζαν τις συνδέσεις με τις συμπράξεις που είχαν σχηματίσει. Ομοίως, τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι θα συνέχιζαν τις δραστηριότητές τους μετά το τέλος του έργου τους.

Τέλος, ο αξιολογητής υπέβαλε μερικές συστάσεις, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν ήδη μερικώς ή πλήρως υλοποιηθεί ή θα εγκριθούν στο νέο πρόγραμμα για τον πολιτισμό[1], το οποίο θα αντικαταστήσει το "Πολιτισμός 2000" από το 2007 και μετά. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις συστάσεις που αφορούν την ανάγκη για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και προώθηση των επιτευγμάτων του έργου μέσω μιας δραστήριας στρατηγικής διάδοσης, προβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο περισσότερο τόσο το πρόγραμμα όσο και τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος. Μόνο με τη θέσπιση ιδιαίτερα αποτελεσματικών μηχανισμών διάδοσης μπορούν τα οφέλη του προγράμματος να επιμεριστούν και να αναπτυχθούν καλύτερα, πόσο μάλλον επειδή το "Πολιτισμός 2000" – λόγω του σχετικά μικρού προϋπολογισμού του - δεν προορίζεται να είναι ένα πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας.

1. Εισαγωγή

Η παρούσα έκθεση παρουσιάζεται βάσει της πέμπτης αιτιολογικής σκέψης της απόφασης 626/2004/ΕΚ[2], με την οποία δόθηκε παράταση στο "Πολιτισμός 2000" για τα έτη 2005 και 2006. Περιέχει τη θέση της Επιτροπής σχετικά με τα κύρια συμπεράσματα και τις συστάσεις της δεύτερης ενδιάμεσης έκθεσης αξιολόγησης του προγράμματος, τα οποία διατίθενται στην ακόλουθη διεύθυνση:

http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/evalreports/index_en.htm

2. ιστορικο τησ εξωτερικήσ αξιολόγησησ

Το "Πολιτισμός 2000" θεσπίστηκε με την απόφαση αριθ. 508/2000/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Φεβρουαρίου 2000[3] (εφεξής "η απόφαση"). Αποσκοπεί να υποστηρίξει την πολιτιστική συνεργασία με σκοπό τη συμβολή στην προώθηση ενός κοινού για τους λαούς της Ευρώπης πολιτιστικού χώρου. Γι' αυτόν τον λόγο, οκτώ συγκεκριμένοι στόχοι καθορίζονται στο άρθρο 1 της απόφασης.

Η υποστήριξη επιτυγχάνεται μέσω τριών ειδών ενεργειών. Η ενέργεια 1 υποστηρίζει τα ετήσια έργα, που υλοποιούνται από πολιτιστικούς φορείς[4] από τουλάχιστον τρεις χώρες καθώς επίσης και τα έργα μετάφρασης χωρίς απαιτήσεις για συμπράξεις. Η ενέργεια 2 υποστηρίζει τα πολυετή έργα που καλύπτονται από συμφωνίες συνεργασίας, στις οποίες συμμετέχουν πολιτιστικοί φορείς[5] από τουλάχιστον πέντε χώρες. Τέλος, η ενέργεια 3 προωθεί τις ειδικές πολιτιστικές εκδηλώσεις με ευρωπαϊκή ή/και διεθνή διάσταση.

Το "Πολιτισμός 2000" είναι ένα κεντρικό πρόγραμμα που καλύπτει ένα δίκτυο πολιτιστικών σημείων επαφής (ΠΣΕ) στις συμμετέχουσες χώρες. Τα ΠΣΕ είναι κυρίως αρμόδια για την προώθηση του προγράμματος, τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε αυτό και τη σύνδεσή του με πολιτιστικούς τομείς σε εθνικό επίπεδο.

3. Η εξωτερική αξιολόγηση

3.1. Οι όροι της αξιολόγησης

Κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προσφορών[6], επιλέχθηκε η Ecotec Research and Consulting Ltd για τη διενέργεια της αξιολόγησης. Η αξιολόγηση απέβλεπε να δώσει συνέχεια και να συμπληρώσει την πρώτη αξιολόγηση, η έκθεση της οποίας υποβλήθηκε το 2003. Επομένως, καλύπτει κυρίως τα έτη 2002-2004 για τις ενέργειες 1 και 3 και τα έτη 2000-2001 για την ενέργεια 2.

3.2. Μεθοδολογία

Η μεθοδολογία περιέλαβε συνεντεύξεις με τα μέλη της διαχειριστικής επιτροπής, τους εκπροσώπους των ΠΣΕ, εμπειρογνώμονες, τους επικεφαλής του προγράμματος, τους συνδιοργανωτές και το προσωπικό της Επιτροπής. Δρομολογήθηκε μια ηλεκτρονική έρευνα, απευθυνόμενη στους επικεφαλής του προγράμματος και τους συνδιοργανωτές, ενώ οι περιπτωσιολογικές μελέτες πραγματοποιήθηκαν επί τόπου.

3.3. Τα συμπεράσματα του αξιολογητή

Σε γενικές γραμμές, ο αξιολογητής έκρινε ότι το "Πολιτισμός 2000" είναι ένας επαρκής μηχανισμός για τις ανάγκες της πολιτιστικής συνεργασίας στην Ευρώπη.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2000-2004, χρηματοδοτήθηκαν 1.072 έργα: σχεδόν το 40% των υποψηφίων για την ενέργεια 1 και το 18% για την ενέργεια 2 έλαβαν χρηματοδότηση[7].

Οι συμμετέχοντες στο "Πολιτισμός 2000" αποτελούν ένα ευρύ φάσμα οργανώσεων, όσον αφορά τον πολιτιστικό τομέα, μεγεθών και νομικών μορφών (ΜΚΟ, εθνικά πολιτιστικά ιδρύματα, τοπικές αρχές, ιδιωτικές επιχειρήσεις, κ.λπ....). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι πολιτιστικοί φορείς που έλαβαν χρηματοδότηση είχαν σχετικά περιορισμένη οργανωτική ικανότητα· οι μισοί από τους συμμετέχοντες στην ηλεκτρονική έρευνα απασχολούσαν λιγότερους από 10 υπαλλήλους και οι περισσότεροι από αυτούς λιγότερους από 6.

Όσον αφορά την πτυχή της συνεργασίας, σχεδόν τα δύο τρίτα των έργων δημιούργησαν νέες συμπράξεις[8].

3.3.1. Δημοσιονομικές πλευρές

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η πραγματική συνεργασία όσον αφορά τα έργα, εισήχθη ο κανόνας του 5% το 2001, δηλαδή η απαίτηση για ελάχιστη συμβολή προς το συνολικό προϋπολογισμό από τους επικεφαλής του έργου και τους συνδιοργανωτές. Ο αξιολογητής δεν βρήκε κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι έχουν αποκλειστεί είτε οι οργανώσεις από τα νέα κράτη μέλη είτε οι μικροί φορείς (πρβλ. σημείο 3.3 παραπάνω) ως αποτέλεσμα αυτής της απαίτησης. Όσον αφορά τα νέα κράτη μέλη, η εξήγηση ίσως είναι ο συνδυασμός με την εθνική/περιφερειακή χρηματοδότηση σε επτά από αυτά, καθώς επίσης και στη Ρουμανία. Με τη βοήθεια αυτών των κεφαλαίων, οι επιτυχείς υποψήφιοι για το πρόγραμμα "Πολιτισμός 2000" λαμβάνουν εθνική/περιφερειακή συγχρηματοδότηση. Ο αξιολογητής δηλώνει ότι υπάρχει σοβαρός λόγος να απαιτείται ένα ελάχιστο επίπεδο χρηματοδότησης από όλους τους συνδιοργανωτές ως μέσο εξασφάλισης μιας στέρεας βάσης για την ανάληψη υποχρέωσης[9].

Το 2004 άλλαξε η χρηματοδότηση για τα έργα της ενέργειας 1, από 50% υπό μορφή προκαταβολής και 50% μετά την αποδοχή της τελικής έκθεσης από την Επιτροπή σε κλίμακα κατανομής 70/30. Το 60% των συμμετεχόντων θεώρησαν ότι αυτό είχε βελτιώσει τις ταμειακές ροές[10].

3.3.2. Εστίαση στον πολιτιστικό τομέα ετησίως

Κατά τη διάρκεια του 2002, του 2003 και του 2004, εφαρμόστηκαν οι ετήσιες προτεραιότητες για τους πολιτιστικούς τομείς (εικαστικές τέχνες, τέχνες του θεάματος και πολιτιστική κληρονομιά). Ούτε η τρέχουσα ούτε η προηγούμενη αξιολόγηση επικυρώνει το πρότυπο - η γενική προσέγγιση στον πολιτιστικό τομέα είναι διατομεακή.

3.3.3. Ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία

Πολλοί συμμετέχοντες τόνισαν ότι το πρόγραμμα "Πολιτισμός 2000" είναι ο μόνος μηχανισμός για την υποστήριξη της διεθνικής συνεργασίας στην Ευρώπη, δεδομένου ότι κάθε χώρα έχει τις εγχώριες προτεραιότητές της[11]. Επίσης, σύμφωνα με τον αξιολογητή[12], η συγκέντρωση φορέων με διαφορετικά υπόβαθρα και από διαφορετικούς πολιτισμούς καθεαυτή παράγει νέες ιδέες και είναι το εφαλτήριο για περαιτέρω συνεργασία. Οι ενισχυμένες πολιτιστικές συνδέσεις μεταξύ των χωρών, η βαθύτερη συνείδηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και η καλύτερη ένταξη των νέων κρατών μελών αναφέρονται ενδεικτικά ως επιτεύγματα.

3.3.4. Συνάφεια[13]

Σύμφωνα με την αξιολόγηση, το "Πολιτισμός 2000" παρέχει μια κατάλληλη βάση για την αντιμετώπιση τόσο των αρχικών όσο και των τρεχουσών αναγκών όσον αφορά την πολιτιστική συνεργασία (98% των συμμετεχόντων), και οι πολιτιστικοί τομείς για τους οποίους εφαρμόζεται[14] απεικονίζουν επαρκώς τη φύση του πολιτιστικού τομέα (97% των συμμετεχόντων). Υπάρχει μια διαδεδομένη άποψη ότι το πρόγραμμα εστιάζεται επαρκώς στους στόχους και τους σκοπούς.

Έχει γίνει επίσης ευρέως αντιληπτή η ανάγκη δημιουργίας ενός προγράμματος που να υποστηρίζει συγκεκριμένα τον πολιτιστικό τομέα (και όχι να συμπεριλαμβάνεται ο πολιτισμός σε άλλα προγράμματα).

Επιπλέον, το "Πολιτισμός 2000" σαφώς συμπληρώνει το κενό στη χρηματοδότηση της διεθνικής συνεργασίας στην Ευρώπη, η οποία δεν καλύπτεται από τα εθνικά ή τα περιφερειακά προγράμματα χρηματοδότησης. Το πρόγραμμα έχει παράγει επίσης ουσιαστική νέα διεθνική συνεργασία. Πολλές συνδέσεις και δραστηριότητες συνεργασίας έχουν συνεχιστεί μετά το τέλος της χρηματοδότησης του "Πολιτισμού 2000", και, σε μερικές περιπτώσεις, οι συνδέσεις έχουν οδηγήσει σε επιπλέον διεθνική δραστηριότητα συνεργασίας, ανεξάρτητα από το "Πολιτισμό 2000".

3.3.5. Αποτελεσματικότητα και αντίκτυπος[15]

Με την ίδια την ύπαρξή του, το "Πολιτισμός 2000" συμβάλλει στους κύριους στόχους της αυξανόμενης συνεργασίας, του διαλόγου και των ανταλλαγών μεταξύ των πολιτιστικών φορέων στην Ευρώπη.

Μπορεί επίσης να σημειωθεί ότι οι οκτώ στόχοι που αναφέρονται στο άρθρο 1 της απόφασης έχουν σε μεγάλο βαθμό επιτευχθεί, μερικοί περισσότερο από άλλους, ιδιαίτερα όσον αφορά τη βελτίωση της γνώσης των ευρωπαϊκών πολιτισμών και της κληρονομιάς και την καλύτερη κατανόηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής ποικιλομορφίας.

Ο αξιολογητής προσδιορίζει τα πιθανά εμπόδια κατά την επίτευξη αυτών των στόχων που είναι ειδικότερα: η απόκλιση μεταξύ των γενικών στόχων του προγράμματος και των περιορισμένων πόρων που διαθέτει· η περιπλοκότητα των διοικητικών και οργανωτικών απαιτήσεων· η έλλειψη ενημέρωσης όσον αφορά τους υποψήφιους εταίρους· οι ασθενείς διαχειριστικές ικανότητες των πολιτιστικών φορέων και η έλλειψη πείρας τους σε ευρωπαϊκά έργα καθώς και η έλλειψη πόρων γενικά στον πολιτιστικό τομέα.

3.3.6. Αποδοτικότητα και σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας[16]

Συνολικά, οι πόροι διοίκησης και διαχείρισης που διατίθενται για τη λειτουργία του προγράμματος είναι αρκετά μέτριοι. Ο αξιολογητής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτό φαίνεται ότι συμβάλλει στην αποδοτικότητα από την άποψη της εκτέλεσης. Εντούτοις, έχει επίσης διαπιστωθεί ότι υπάρχει ελλιπής χρήση του προϋπολογισμού για τα διοικητικά έξοδα[17] και υπέρβαση του προϋπολογισμού για τα προγράμματα. Σύμφωνα με τον αξιολογητή, οι αυξανόμενοι διοικητικοί πόροι θα είχαν οδηγήσει σε υψηλότερη αποδοτικότητα εάν είχαν διατεθεί στη βελτίωση της ανάδρασης προς τους υποψηφίους, τη δημιουργία μιας ενημερωμένης βάσης δεδομένων με στοιχεία επαφής και σε μια πιο δραστήρια στρατηγική διάδοσης.

Σχετικά με τα επιτεύγματα και τα αποτελέσματα, ο αξιολογητής δηλώνει ότι, λόγω του συγκριτικά χαμηλού προϋπολογισμού, υπάρχει ένα όριο στον αριθμό των έργων που μπορούν να υποστηριχθούν στο πλαίσιο του "Πολιτισμός 2000". Η ποιότητα και η προβολή είναι, ωστόσο, σημαντικά πλεονεκτήματα και ο αξιολογητής αναφέρει ότι αξίζει να καταβληθούν προσπάθειες και να αξιοποιηθεί ο ενδεχόμενος σημαντικός αντίκτυπος του προγράμματος.

3.3.7. Χρησιμότητα, προστιθέμενη αξία και βιωσιμότητα[18]

Υπάρχουν αποδείξεις ότι οι οργανώσεις και τα άτομα που συμμετέχουν στο "Πολιτισμός 2000" έχουν πολλά οφέλη, μεταξύ άλλων: απόκτηση ευρύτερης πείρας στον πολιτιστικό τομέα και συμμετοχή σε ευρωπαϊκά έργα· αυξημένη επαγγελματικότητα που οφείλεται στα απαιτούμενα προσόντα διαχείρισης· βελτιωμένη οργανωτική ικανότητα και ικανότητα του προσωπικού· ενισχυμένος διάλογος μεταξύ των πολιτιστικών φορέων.

Το "Πολιτισμός 2000" έχει σαφώς διαμορφώσει μια νέα δυναμική: οι περισσότεροι συμμετέχοντες στην έρευνα έδειξαν ότι δεν θα είχαν ξεκινήσει χωρίς το πρόγραμμα, αλλά ίσως ακόμα σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι οι μισοί δεν θα είχαν καν επινοήσει την ιδέα για το έργο τους. Το πρόγραμμα επομένως είναι ένα σημαντικό φυτώριο ιδεών.

Το 20% δήλωσε ότι δεν είχαν συνεργαστεί ποτέ με κανέναν από τους εταίρους πριν από το πρόγραμμα και το 50% δήλωσε ότι είχαν συνεργαστεί μόνο με μερικούς από αυτούς. Το 25% ανέφερε νέες συνδέσεις, ενώ το 33% τόνισε ότι ενίσχυσε τις συνδέσεις με τους πολιτιστικούς φορείς σε άλλες χώρες. Πολλοί συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν επίσης ότι θα συνεχίσουν τις δραστηριότητες συνεργασίας τους με κάποιο τρόπο, και σχεδόν το 67% δήλωσε ότι θα διατηρήσει τις συνδέσεις με τις συνεργασίες που είχαν διαμορφώσει.

Σύμφωνα με τον αξιολογητή, είναι απίθανο οποιοδήποτε άλλο μέσο να ήταν πιο χρήσιμο από το "Πολιτισμός 2000" στην προώθηση της πολιτιστικής συνεργασίας. Το εύρος των στόχων προσφέρει ένα ευρύ πεδίο στους συμμετέχοντες, ενώ η εστίαση στα πειράματα και την καινοτομία ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και τις νέες μορφές πολιτιστικής έκφρασης.

4. Κύριες συστάσεις της εξωτερικησ αξιολόγησης και σχολία τησ Επιτροπήσ

Οι κύριες συστάσεις του αξιολογητή παρουσιάζονται με έντονους χαρακτήρες, ενώ η απάντηση της Επιτροπής με πλάγιους χαρακτήρες.

Η κατανομή της χρηματοδότησης που διατίθεται για κάθε πολιτιστικό τομέα και ενέργεια πρέπει να περιέχεται στην ετήσια πρόσκληση υποβολής προτάσεων, προκειμένου να ενισχυθεί η διαφάνεια κατά τη διαδικασία επιλογής.

Η κατανομή των πόρων μεταξύ των ενεργειών 1 και 2 πράγματι αναφέρεται ήδη στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων σε ποσοστιαίες μονάδες, μαζί με την κατανομή στους πολιτιστικούς τομείς (σε κατά προσέγγιση αριθμούς των έργων ανά τομέα). Το μελλοντικό πρόγραμμα για τον πολιτισμό δεν αναφέρει ρητά κανέναν συγκεκριμένο πολιτιστικό τομέα, επειδή συμπεριλαμβάνονται όλοι χωρίς περιορισμούς. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά είδη ενεργειών (υποστήριξη των έργων · υποστήριξη των ευρωπαϊκών πολιτιστικών φορέων και υποστήριξη για την ανάλυση και την ενημέρωση) και θα αναφέρεται με σαφήνεια η διάθεση των δημοσιονομικών πόρων στα διάφορα σκέλη του προγράμματος.

Η Επιτροπή πρέπει να ζητήσει από όλους τους επικεφαλής του προγράμματος (και από τους απορριφθέντες) να συμπληρώσουν ένα σύντομο ερωτηματολόγιο με στόχο να εκθέσουν τις απόψεις τους για τη διαδικασία αίτησης και επιλογής. Η συλλογή πληροφοριών με αυτόν τον τρόπο αναμένεται να διευκολύνει τη θέσπιση μιας δέσμης βασικών δεικτών απόδοσης για κάθε στόχο του προγράμματος, με βάση τους οποίους θα μπορούσε να μετρηθεί ο αντίκτυπος του προγράμματος.

Γενικά η Επιτροπή συμμερίζεται αυτήν την ανησυχία, δεδομένου ότι τέτοια στοιχεία θα αποτελούσαν τη βάση για αξιόπιστες στατιστικές σχετικά με το πρόγραμμα και την απόδοσή του. Ωστόσο, στην πραγματικότητα και στο τρέχον πλαίσιο, ενδέχεται να είναι δύσκολο να βρεθεί το απαραίτητο ανθρώπινο δυναμικό για να συλλάβει και να εφαρμόσει αυτόν τον στόχο.

Πρέπει να αναπτυχθεί και να δημοσιευθεί μια στρατηγική διάδοσης για την προώθηση του προγράμματος και των επιτευγμάτων του στους βασικούς φορείς.

Η Επιτροπή γνωρίζει καλά την ανάγκη για κατάλληλα στοχοθετημένες δραστηριότητες ενημέρωσης και επικοινωνίας καθώς επίσης για την καλύτερη αξιοποίηση των αποτελεσμάτων και των επιτευγμάτων του προγράμματος. Θα δοθεί μεγάλη έμφαση σε τέτοιες δραστηριότητες επικοινωνίας και διάδοσης στο νέο πρόγραμμα για τον πολιτισμό (σκέλος 3).

Πράγματι, είναι ζωτικής σημασίας να αυξηθεί η προβολή του προγράμματος και των έργων που χρηματοδοτούνται από αυτό προκειμένου να βελτιωθεί ο σημαντικός αντίκτυπός του (σε αντιδιαστολή με την" κρίσιμη μάζα"). Η Επιτροπή θα συνεχίσει να δημοσιεύει το ενημερωτικό δελτίο στο διαδίκτυο και θα καταβληθούν προσπάθειες για τη δημοσίευση περισσότερων άρθρων σε δημοσιεύσεις στον πολιτιστικό τομέα. Επιπλέον, σε συνεργασία με τον εκτελεστικό οργανισμό εκπαίδευσης, οπτικοακουστικών θεμάτων και πολιτισμού (EACEA), αναπτύσσεται αυτήν την περίοδο ο ιστοχώρος Europa με σκοπό να καταστεί φιλικότερος προς το χρήστη και να αυξηθεί ο χώρος που αφιερώνεται στην παρουσίαση των έργων. Τα υψηλής ποιότητας έργα που παρουσιάστηκαν λεπτομερώς θα μπορούσαν στη συνέχεια να αξιοποιηθούν σε άλλα πλαίσια.

Η Επιτροπή πρέπει να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων αναζήτησης εταίρων σε απευθείας σύνδεση ώστε να δίνει την ευκαιρία στους πολιτιστικούς φορείς να αναζητήσουν πιθανούς εταίρους και να παρέχει συνδέσμους από τις ιστοσελίδες του προγράμματος "Πολιτισμός 2000" σε παρόμοιες βάσεις δεδομένων που παρέχονται από τα ΠΣΕ.

Η Επιτροπή σκοπεύει να εξετάσει τον καλύτερο τρόπο ανάπτυξης και συντήρησης ενός πλήρους και αποτελεσματικού εργαλείου με βάση το διαδίκτυο. Τη λειτουργία ενός τέτοιου εργαλείου θα μπορούσαν να αναλάβουν τα ΠΣΕ (που είναι τα καταλληλότερα για τη συλλογή των στοιχείων πολιτιστικών φορέων σε εθνικό/περιφερειακό επίπεδο), από κοινού τόσο με την Επιτροπή όσο και με τον EACEA (που λειτουργεί εποπτικά). Παρακαλείσθε να διαβάσετε επίσης τα σχόλια της Επιτροπής σχετικά με τον ιστοχώρο της: σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσαν να γίνουν πιο άμεσες συνδέσεις με κάθε μηχανισμό για την αναζήτηση εταίρων που έχουν παράσχει ήδη τα ΠΣΕ.

Οι αιτήσεις υποψηφιότητας για το "Πολιτισμός 2007" πρέπει να απλοποιηθούν.

Αυτή η σύσταση θα ληφθεί υπόψη μέσα στα όρια που επιβάλλονται από το δημοσιονομικό κανονισμό και τους κανόνες εφαρμογής του. Ο αξιολογητής έχει κληθεί επανειλημμένα από την Επιτροπή να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση αλλά η καθοδήγηση που πρόσφερε σχετικά ήταν ανεπαρκής.

Κάθε υποψήφιος πρέπει να λάβει λεπτομερή γραπτή ανάδραση σχετικά με την αίτησή του, μαζί με επίσημη επιστολή που να δηλώνει την έκβαση της αίτησής τους.

Από την αρχή του προγράμματος "Πολιτισμός 2000", έχουν καταβληθεί προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης. Οι προσπάθειες θα ενταθούν στο πλαίσιο του νέου προγράμματος για τον πολιτισμό. Εντούτοις, μέχρι σήμερα η Επιτροπή έχει δώσει προτεραιότητα στη χρηματοδότηση του μέγιστου αριθμού έργων, με μάλλον περιορισμένους πόρους προσωπικού. Αυτό σημαίνει ότι είναι ουσιαστικά αδύνατο η Επιτροπή να απαντά λεπτομερώς σε περίπου 700 υποψηφίους ετησίως.

Ο αριθμός των συμβασιούχων μικρής διάρκειας του γραφείου τεχνικής βοήθειας (αρμόδιο για τον έλεγχο της επιλεξιμότητας των αιτήσεων) πρέπει να αυξηθεί προκειμένου να μειωθεί η χρονική διάρκεια της διαδικασίας.

Δεν υπάρχει πλέον κανένα ΓΤΒ. Οι δραστηριότητές του αναλήφθηκαν την 1η Ιανουαρίου 2006 από το EACEA, το οποίο είναι αρμόδιο για τη διαχείριση ορισμένων τμημάτων του προγράμματος για τον πολιτισμό. Αυτός ο ειδικευμένος φορέας πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει καλύτερα διοικούμενες και βελτιωμένες υπηρεσίες στους δικαιούχους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι άλλοι παράγοντες όπως η διαδικασία της επιτροπής διαχείρισης και το επακόλουθο δικαίωμα ελέγχου του ΕΚ έχουν μεγαλύτερες συνέπειες στη μακρά διαδικασία επιλογής[19].

Κάθε αίτηση να μην αξιολογείται πάνω από δύο φορές από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες. Πρέπει να διοργανώνεται ενημέρωση των εμπειρογνωμόνων διάρκειας μίας ημέρας στις Βρυξέλλες πριν ή κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης της αίτησης. Οι εμπειρογνώμονες πρέπει να επιλέγονται σε πολυετή βάση. Πρέπει να επιδιωχθεί η ανάδραση από τις εθνικές αρχές προκειμένου να αναποκαλυφθεί ο λόγος για τον οποίο οι εμπειρογνώμονες τείνουν να μην επιστρέφουν τα επόμενα έτη. Η εργασία κάθε εμπειρογνώμονα πρέπει να αξιολογηθεί κατάλληλα.

Η Επιτροπή γνωρίζει ότι η χρήση των εξωτερικών εμπειρογνωμόνων είναι σημαντική για μια υψηλής ποιότητας και διαφανή διαδικασία επιλογής.

Έως το 2005 έξι εμπειρογνώμονες αξιολόγησαν κάθε αίτηση. Αυτός ο αριθμός μειώθηκε σε δύο για τη διαδικασία επιλογής του 2006. Ωστόσο, πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ο ανοιχτός χαρακτήρας του νέου προγράμματος για τον πολιτισμό· με μεγαλύτερη έμφαση στις διατομεακές δραστηριότητες θα διευρυνθεί το εύρος της γνώσης (και συνεπώς του αριθμού των εμπειρογνωμόνων) που χρειάζεται για την αξιολόγηση του περιεχομένου των αιτήσεων.

Οι εμπειρογνώμονες ενημερώνονται ταχυδρομικώς εκ των προτέρων και κατά τη διάρκεια εισαγωγικής συνεδρίασης κατά την άφιξή τους. Προτείνονται από τις συμμετέχουσες χώρες και η Επιτροπή ζητά να μην προσκαλούνται πάνω από δύο φορές για λόγους αντικειμενικότητας. Ένας εμπειρογνώμονας με χαμηλές επιδόσεις θα παραβίαζε τη σύμβαση που την/τον δεσμεύει με την Επιτροπή και θα λαμβάνονταν μέτρα. Στο πλαίσιο του νέου προγράμματος για τον πολιτισμό, θα μπορούσαν να εξεταστούν εναλλακτικοί τρόποι πρόσληψης εξωτερικών εμπειρογνωμόνων, εναρμονίζοντας τη διαδικασία με την πρακτική που ακολουθήθηκε από άλλα προγράμματα της Γενικής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης και Πολιτισμού.

5. Τα συμπεράσματα της Επιτροπής

Η Επιτροπή συμμερίζεται τη γενική εκτίμηση του αξιολογητή ότι το πρόγραμμα έχει συμβάλει απαράμιλλα στην πολιτιστική συνεργασία στην Ευρώπη. Το "Πολιτισμός 2000" ήταν το μέσο το οποίο έδωσε νέα ώθηση στις πολιτιστικές ανταλλαγές στην Ευρώπη. Είναι απίθανο οποιοδήποτε άλλο μέσο να ήταν πιο χρήσιμο από αυτό το πρόγραμμα στην προώθηση της πολιτιστικής συνεργασίας σε όλη την Ευρώπη. Οι στόχοι που ορίζονται στο άρθρο 151 της Συνθήκης έχουν επομένως επιτευχθεί πλήρως.

Πράγματι, χιλιάδες πολιτιστικές οργανώσεις όλων των μεγεθών και των ειδών - θέατρα, μουσεία, επαγγελματικές ενώσεις, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, πολιτιστικά ιδρύματα, δημόσιες αρχές, κ.λπ. - από όλη την Ευρώπη, από όλο το φάσμα των πολιτιστικών δραστηριοτήτων συνεργάστηκαν από κοινού για τη δημιουργία και την υλοποίηση των πολιτιστικών και των καλλιτεχνικών προγραμμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, ένας ακόμα μεγαλύτερος αριθμός ευρωπαίων πολιτών είχε τη μοναδική ευκαιρία να συναντήσει και να εξερευνήσει άλλους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς.

Επομένως, είναι επιτακτικό να συνεχιστεί η ενίσχυση της Κοινότητας προς τις πολιτιστικές δραστηριότητες συνεργασίας στην Ευρώπη. Αυτό ακριβώς θα επιτευχθεί με το νέο πρόγραμμα για τον πολιτισμό. Αν επικεντρωθεί η δράση της ΕΕ σε τρεις κύριους στόχους που έχει διαπιστωθεί ότι έχουν ισχυρή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία - η διεθνική κινητικότητα των ανθρώπων που εργάζονται στον πολιτιστικό τομέα, η διεθνική κυκλοφορία των έργων της τέχνης καθώς επίσης και των καλλιτεχνικών και πολιτιστικών προϊόντων, και ο διαπολιτισμικός διάλογος - τότε το πρόγραμμα θα σημειώσει ακόμα μεγαλύτερη πρόοδο από τα προηγούμενα όσον αφορά την ενίσχυση της πολιτιστικής συνεργασίας στην Ευρώπη.

[1] COM (2004) 469 τελικό.

[2] ΕΕ L 99 της 03.04.2004

[3] ΕΕ L 63 της 10.03.2000.

[4] Ένας επικεφαλής προγράμματος - υπεύθυνος για το συντονισμό του προγράμματος - και τουλάχιστον δύο συνδιοργανωτές.

[5] Ένας επικεφαλής προγράμματος και τουλάχιστον τέσσερις συνδιοργανωτές.

[6] Πρόσκληση υποβολής προσφορών αριθ. EAC 31/04

[7] Δεύτερη ενδιάμεση αξιολόγηση, πίνακες 3.6 και 3.9.

[8] αυτόθι. πίνακας 4.7

[9] αυτόθι. πίνακας 7.1.3

[10] αυτόθι. πίνακας 4.18

[11] αυτόθι. κεφάλαιο 7.1.5

[12] αυτόθι. κεφάλαιο 7.1.5

[13] Βαθμός στον οποίο οι στόχοι του προγράμματος είναι σχετικοί με τον πολιτιστικό τομέα στην Ευρώπη σήμερα.

[14] Για την περίοδο που καλύφθηκε από αυτήν την αξιολόγηση, ο αιτών κλήθηκε να ταξινομήσει το έργο στο πλαίσιο ενός πολιτιστικού τομέα.

[15] Ο βαθμός στον οποίο επιτυγχάνονται οι στόχοι που έχουν τεθεί.

[16] Βαθμός στον οποίο τα επιθυμητά αποτελέσματα επιτυγχάνονται με λογικό κόστος.

[17] Δεύτερη εξωτερική ενδιάμεση αξιολόγηση, πίνακας 3.4

[18] Ο βαθμός στον οποίο τα θετικά αποτελέσματα είναι πιθανό να διαρκέσουν μετά το τέλος μιας δραστηριότητας.

[19] COM(2003) 722 σελ.11.