[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 04.08.2006

COM(2006) 441 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Γενική Διεύθυνση Ανθρωπιστικής Βοήθειας - (ECHO)Ετήσια Έκθεση 2005 {SEC(2006) 1058}

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Εισαγωγή 3

2. Πτυχές γενικής πολιτικής 4

3. Επισκόπηση των επιχειρήσεων ανθρωπιστικής βοηθειας της ΓΔ ECHO 5

3.1. Κατανομή κεφαλαίων 5

3.2. Κύριες παρεμβάσεις το 2005, ανά περιοχή 7

3.2.1. Αφρική, Καραϊβική και Ειρηνικός (χώρες ΑΚΕ) 7

3.2.2. Ρωσική Ομοσπονδία 8

3.2.3. Μεσόγειος και Μέση Ανατολή 8

3.2.4. Ασία 8

3.2.5. Λατινική Αμερική 9

3.3. Δραστηριότητες σχετικά με την ετοιμότητα για την αντιμετώπιση καταστροφών (DIPECHO) 9

3.4. Βασικοί εταίροι στις επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας 10

4. Σχέσεις με άλλα όργανα της ΕΕ, κράτη μέλη, σημαντικούς εταίρους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας και χορηγούς εκτός ΕΕ 11

4.1. Όργανα της ΕΕ και κράτη μέλη 11

4.2. Σχέσεις με διεθνείς οργανισμούς και με τους σημαντικότερους χορηγούς εκτός ΕΕ 12

4.3. Θεματική χρηματοδότηση 13

5. Άλλες δραστηριοτητες 14

5.1. Τοπικοί εμπειρογνώμονες 14

5.2. Θέματα ασφάλειας 14

5.3. Επικοινωνία και πληροφόρηση 15

5.4. Δημοσιονομικός έλεγχος και αξιολογήσεις 15

5.4.1. Επισκοπήσεις με στόχο την ανάπτυξη ικανοτήτων. 16

5.4.2. Αξιολόγηση εταιρικής σχέσης 16

5.4.3. Αξιολόγηση επιχειρήσεων 16

5.5. Κατάρτιση και μελέτες 17

6. Συμπέρασμα 17

Εισαγωγή

Η Γενική Διεύθυνση Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΓΔ ECHO) είναι υπεύθυνη για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε θύματα συγκρούσεων ή καταστροφών, τόσο φυσικών όσο και ανθρωπογενών, σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εντολή της είναι να διασώζει και να διαφυλάσσει τη ζωή, να μειώνει ή να αποτρέπει τη δυστυχία και τον πόνο και να διασφαλίζει την ακεραιότητα και την αξιοπρέπεια πληθυσμών μη κοινοτικών χωρών που πλήττονται από ανθρωπιστικές κρίσεις[1]. Η ΓΔ ECHO έχει αναλάβει τη δέσμευση να παρέχει αυτή τη βοήθεια αποκλειστικά βάσει των αναγκών και να μη την εξαρτά από πολιτικές σκοπιμότητες.

Από ανθρωπιστική άποψη, το 2005 ήταν ιδιαίτερα επιβαρυμένο, καθότι μια αλληλουχία μεγάλων φυσικών καταστροφών προστέθηκε στις προϋπάρχουσες ανθρωπιστικές κρίσεις, σε ορισμένες από τις οποίες, π.χ. στο Νταρφούρ, η ανθρωπιστική κατάσταση επιδεινώθηκε. Το έτος ξεκίνησε με τα άμεσα επακόλουθα του τσουνάμι του Δεκεμβρίου 2004, μιας από τις μεγαλύτερες καταστροφές ενός αιώνα, που έπληξε 12 χώρες στις ακτές του Ινδικού Ωκεανού, ενώ ακολούθησε η ξηρασία που σημειώθηκε στην υποσαχάρια Αφρική, μια έντονη περίοδος τυφώνων στην Κεντρική Αμερική και, τέλος, ο σεισμός στο Πακιστάν τον Οκτώβριο του 2005.

Εντούτοις, χιλιάδες ακόμη άνθρωποι πέθαναν σε άλλες κρίσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, συχνά χωρίς το κοινό να γνωρίζει τη συμφορά τους. Πρόκειται για καταστάσεις που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ονομάζει «ξεχασμένες κρίσεις», κρίσεις οι οποίες δεν έχουν καλυφθεί – ή δεν καλύπτονται πλέον – από τα μέσα ενημέρωσης και των οποίων τα θύματα λαμβάνουν λιγοστή βοήθεια. Ένας από τους στόχους της ΓΔ ECHO είναι να ανακουφίζει τη δυστυχία των θυμάτων τέτοιων κρίσεων, οι οποίες τις περισσότερες φορές είναι παρατεταμένες.

Γενικά, οι φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές πλήττουν ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο αριθμός και η ένταση των φυσικών καταστροφών έχει αυξηθεί, καθώς και ο αριθμός των θυμάτων ενώ, σύμφωνα με τις προβλέψεις, η τάση αυτή θα συνεχιστεί. Παράλληλα, οι συγκρούσεις τείνουν να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και είναι ολοένα και πιο καταστροφικές, μολονότι ο αριθμός των προσφύγων μειώνεται.

Η ΓΔ ECHO εστίασε μεν στην εξέλιξη των παγκόσμιων ανθρωπιστικών αναγκών, αλλά ταυτόχρονα συνέχισε να δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε οριζόντια θέματα, όπως η σύνδεση βοήθειας έκτακτης ανάγκης και αναπτυξιακής βοήθειας (ΣΑΑΑ[2]), η ετοιμότητα για την αντιμετώπιση καταστροφών, το HIV/AIDS, το νερό και τα παιδιά.

Η παρούσα έκθεση συνοψίζει τις κύριες δραστηριότητες της ΓΔ ECHO κατά το 2005. Στο παράρτημα περιλαμβάνονται λεπτομερέστερα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένης επισκόπησης, ανά χώρα, των ανθρωπιστικών δράσεων που υποστηρίχθηκαν από τη ΓΔ ECHO.

Πτυχές γενικής πολιτικής

Πέραν των ανθρωπιστικών δράσεων, η εμπειρία από πρόσφατες κρίσεις, όπως το τσουνάμι (Δεκέμβριος 2004) και ο σεισμός στο Πακιστάν (Οκτώβριος 2005) δημιούργησε προβληματισμό σε διεθνές επίπεδο σχετικά με τη βελτίωση της ικανότητας ανταπόκρισης του ανθρωπιστικού συστήματος συνολικά. Η ανταπόκριση σε διεθνές επίπεδο έδειξε ότι το παρόν σύστημα δεν διασφαλίζει πάντοτε την έγκαιρη κάλυψη των βασικών αναγκών των πληγέντων πληθυσμών. Επίσης, επιβεβαίωσε την εμφάνιση νέων παραγόντων στην ανθρωπιστική σκηνή, όπως οι μονάδες πολιτικής προστασίας των κρατών μελών ή ο στρατός, του οποίου οι υλικοτεχνικές δυνατότητες αποδείχθηκαν σημαντικές κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων ανθρωπιστικής βοήθειας έκτακτης ανάγκης.

Κατόπιν της διαδικασίας αυτής, το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένης της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, του ECOSOC[3] και της Μόνιμης Διοργανικής Επιτροπής Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, ενέκρινε σειρά μεταρρυθμίσεων του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών στον τομέα των ανθρωπιστικών υποθέσεων με στόχο τη βελτίωση της προβλεψιμότητας, του έγκαιρου χαρακτήρα και της αποτελεσματικότητας των ανθρωπιστικών παρεμβάσεων. Το πρόγραμμα μεταρρύθμισης περιλαμβάνει στοιχεία όπως η ενίσχυση της ικανότητας ανθρωπιστικής παρέμβασης, η ενίσχυση του συστήματος συντονιστών ανθρωπιστικής βοήθειας και η διασφάλιση προβλέψιμης χρηματοδότησης.

Καθόλη τη διάρκεια του 2005, η ΓΔ ECHO μερίμνησε δραστικά και ήταν σε επαγρύπνηση για να διασφαλιστεί ότι ο σεβασμός των ανθρωπιστικών αρχών της αμεροληψίας, της ουδετερότητας και της ανεξαρτησίας παραμένει προτεραιότητα στο πρόγραμμα εργασίας, τόσο των οργάνων της ΕΕ, όσο και στα διεθνή φόρα. Αυτό αποτυπώνεται και στο σχέδιο δράσης που υιοθέτησε η ΕΕ μετά το τσουνάμι για την ενίσχυση της ικανότητας αντιμετώπισης καταστροφών της ΕΕ, όπου ορίζεται ότι στο πλαίσιο των κοινοτικών επιχειρήσεων ανθρωπιστικής βοήθειας πρέπει να γίνονται σεβαστές οι ανθρωπιστικές αρχές.

Επίσης, το 2005 η ΓΔ ECHO συνέχισε να ακολουθεί την πρωτοβουλία «Χρηστή Ανθρωπιστική Χορηγία» και συμμετείχε σε αρκετές τεχνικές συναντήσεις της ομάδας υλοποίησης στη Γενεύη και στο Λονδίνο. Το 2005, οι εργασίες στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής επικεντρώθηκαν σε κριτήρια αξιολόγησης/δείκτες, αξιολογήσεις από ομοτίμους και από τον ΟΟΣΑ/ΕΑΒ, καθώς και στην εναρμόνιση των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων. Τον Ιούλιο του 2005, η ΓΔ ECHO συμμετείχε σε συνάντηση υψηλού επιπέδου που διοργανώθηκε στη Νέα Υόρκη από την κυβέρνηση του Καναδά για να εξεταστεί η πρόοδος του Σχεδίου Υλοποίησης της Στοκχόλμης. Στο περιθώριο της συνόδου ανθρωπιστικών υποθέσεων του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών το 2005, η ΓΔ ECHO συμμετείχε επίσης σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα «Χρηστή Ανθρωπιστική Χορηγία – Αξιολόγηση προόδου της διετίας».

Τέλος, η ΓΔ ECHO εξετάζει τομεακές και οριζόντιες προτεραιότητες και ευνοεί– όποτε τούτο είναι δυνατό και σκόπιμο – τη διαδικασία μετάβασης σε αναπτυξιακές δραστηριότητες (ΣΑΑΑ), η οποία αποτελεί προϋπόθεση για μια επιτυχημένη στρατηγική εξόδου. Στο πλαίσιο αυτό, η ΓΔ ECHO μείωσε σταδιακά τη δράση της στην Αγκόλα, ενώ στο Τατζικιστάν και στην Καμπότζη τη μεταβίβασε σε αναπτυξιακούς φορείς, με σκοπό να αποσυρθεί πλήρως το 2006. Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η ΓΔ ECHO είχε τη δυνατότητα να μεταβιβάσει τις δραστηριότητές της σε ορισμένους τομείς στη ΓΔ Ανάπτυξη και στην Παγκόσμια Τράπεζα, γεγονός που της επέτρεψε να εστιάσει στις πλέον ευάλωτες και ταραγμένες περιοχές στα ανατολικά της χώρας.

Όσον αφορά τα παιδιά , το 2005 συνεχίστηκε το έργο χάραξης κατευθυντήριων γραμμών πολιτικής για τα παιδιά που πλήττονται από ανθρωπιστικές κρίσεις. Οι κατευθυντήριες γραμμές θα οριστικοποιηθούν το 2006. Το 2005, 42 συμβάσεις επικεντρώθηκαν σε δραστηριότητες που συνδέονται με τα παιδιά (π.χ. θεραπευτική διατροφή, εμβολιασμός, επανένταξη των παιδιών στρατιωτών) για συνολικό ποσό 30 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, πολλές άλλες συμβάσεις με πολλαπλούς δικαιούχους περιλαμβάνουν ένα σκέλος που αφορά ειδικά τα παιδιά.

Στο τέλος του 2005, δημοσιεύθηκαν στο δικτυακό τόπο της ΓΔ ECHO μια επισκόπηση και κατευθυντήριες γραμμές για την ύδρευση και την αποχέτευση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Τα ανωτέρω παρουσιάστηκαν στους κύριους εταίρους της και έτυχαν θερμής υποδοχής.

Επισκόπηση των επιχειρήσεων ανθρωπιστικής βοηθειας της ΓΔ ECHO

Κατανομή κεφαλαίων

Η απάντηση της ΓΔ ECHO στις επείγουσες ανθρωπιστικές ανάγκες εξελίχθηκε σε συνάρτηση με τις αλλαγές των παγκόσμιων ανθρωπιστικών αναγκών το 2005, όπως φαίνεται από την περιφερειακή κατανομή των πόρων της ΓΔ, ενώ ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στις λεγόμενες «ξεχασμένες κρίσεις». Για να διασφαλιστεί ότι οι δράσεις της ΓΔ ECHO ανταποκρίνονται στις ανάγκες, το πρόγραμμα εργασίας της βασίζεται στη μέθοδο της παγκόσμιας εκτίμησης των αναγκών (ΠΕΑ). Η μέθοδος αυτή έγκειται στη σύγκριση της κατάστασης που επικρατεί σε πάνω από 130 αναπτυσσόμενες χώρες, βάσει δεικτών (ανθρώπινη ανάπτυξη, φτώχεια, κίνδυνος φυσικών καταστροφών, συγκρούσεις, πρόσφυγες, άτομα εκτοπισμένα στο εσωτερικό της χώρας, υποσιτισμός παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών, θνησιμότητα και συνεισφορές άλλων χορηγών).

Τα αποτελέσματα αυτής της εκτίμησης παρουσιάζονται στο δικτυακό τόπο Europa http://ec.europa.eu/comm/echo/information/strategy/index_fr.htm.

Το 2005, η συμβολή της ΓΔ ECHO στις ανθρωπιστικές κρίσεις αποτέλεσε το αντικείμενο 91 αποφάσεων χρηματοδότησης για συνολικό ποσό 652,5 εκατ. ευρώ, από τα οποία 629,33 εκατ. προήλθαν από τον προϋπολογισμό της Επιτροπής και 23,2 εκατ. από το ΕΤΑ. Το ποσοστό εκτέλεσης των πιστώσεων αναλήψεων υποχρεώσεων έφθασε στο 100%. Οι χώρες ΑΚΕ ήταν οι κύριοι αποδέκτες της ενίσχυσης (244,2 εκατ. ευρώ), ακολουθούμενες σε μικρή απόσταση από την Ασία (239,25 εκατ. ευρώ – συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων για το τσουνάμι). Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η γεωγραφική κατανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας που χορηγήθηκε δυνάμει των σχετικών αποφάσεων που εκδόθηκαν το 2005 (ποσά σε εκατ. ευρώ):

Μονάδα/Περιοχή | Ποσό σε εκατ. ευρώ |

ECHO -1: Αφρική, Καραϊβική, Ειρηνικός | 244,217 | 37% |

Κέρας της Αφρικής[4] | 85,120 | 13% |

Περιοχή των Μεγάλων Λιμνών | 71,000 | 11% |

Δυτική Αφρική | 52,550 | 8% |

Καραϊβική, Ειρηνικός, Ινδικός Ωκεανός | 8,297 | 1% |

Μεσημβρινή Αφρική | 27,250 | 4% |

ECHO -2: Ανατολική Ευρώπη, Ρωσική Ομοσπονδία, Μεσημβρινός Καύκασος, Κεντρική Ασία (συμπεριλαμβανομένης της Μογγολίας), Μέση Ανατολή, Λεκάνη της Μεσογείου | 84,087 | 13% |

Ρωσική Ομοσπονδία, Μεσημβρινός Καύκασος και Κεντρική Ασία (συμπεριλαμβανομένης της Μογγολίας) | 35,200 | 6% |

Χώρες της Μεσογείου | 9,311 | 1% |

Μέση Ανατολή | 39,576 | 6% |

ECHO -3: Ασία, Κεντρική και Νότιος Αμερική | 256,945 | 40% |

Ασία (συμπεριλαμβανομένων 122,83 εκατ. ευρώ για το τσουνάμι) | 239,245 | 37% |

Κεντρική και Νότιος Αμερική | 17,700 | 3% |

Dipecho - Ετοιμότητα αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών [5] | 17,500 | 3% |

Θεματική χρηματοδότηση | 20,500 | 3% |

Τεχνική βοήθεια (εμπειρογνώμονες και πάγιες προκαταβολές) | 22,750 | 3% |

Δαπάνες υποστήριξης (έλεγχοι, αξιολόγηση, ενημέρωση και επικοινωνία, κλπ.) | 6,500 | 1% |

ΣΥΝΟΛΟ 2005 | 652,499 | 100% |

Οι χώρες που βρίσκονται στο πρώτο τέταρτο της ταξινόμησης της ΠΕΑ είναι αυτές με τις υψηλότερες ανάγκες, οι χώρες που βρίσκονται στο δεύτερο και τρίτο τέταρτο θεωρούνται χώρες με μεσαίες ανάγκες και αυτές του τελευταίου τετάρτου είναι χώρες με χαμηλές ανάγκες. Η ταξινόμηση αυτή δίνει τη δυνατότητα στη ΓΔ ECHO να εξακριβώνει, σε παγκόσμιο επίπεδο, το ποσοστό επιτυχίας της εφαρμογής της βασιζόμενης στις ανάγκες στρατηγικής της.

Η εφαρμογή αυτής της μεθόδου στα αποτελέσματα του 2005 (κατάσταση έως τις 31 Δεκεμβρίου 2005), δείχνει ότι 48% (δηλ. 312 εκατ. ευρώ) των 652,5 εκατ. ευρώ[6] που ανελήφθησαν από το κεφάλαιο 23 02 του προϋπολογισμού και από το ΕΤΑ κατανεμήθηκαν σε περιοχές με τις μεγαλύτερες ανάγκες, το 21% (δηλ. 136,8 εκατ. ευρώ) στις περιοχές με μεσαίες ανάγκες και 1,0% (δηλ. 6,9 εκατ. ευρώ) σε περιοχές με τις χαμηλότερες ανάγκες («θύλακες ανάγκης»). Το υπόλοιπο ποσό (196,6 εκατ. ευρώ ή 30%) αφιερώθηκε σε δραστηριότητες αντιμετώπισης του τσουνάμι (122,83 εκατ. ευρώ), δραστηριότητες ετοιμότητας αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών (πρόγραμμα «DIPECHO»), θεματικές δράσεις, τεχνική βοήθεια και δαπάνες στήριξης.

Η στρατηγική βοήθειας της ΓΔ ECHO εστιάστηκε και πάλι σε ξεχασμένες κρίσεις. Πρόκειται για καταστάσεις όπου σημαντικές ανθρωπιστικές ανάγκες τυγχάνουν ελάχιστης προσοχής από πλευράς χορηγών – γεγονός που αποτυπώνεται στο ύψος της χορηγούμενης ενίσχυσης – και μέσων ενημέρωσης. Η ανάλυση και η μεθοδολογία της ΓΔ ECHO για τον προσδιορισμό των παραμελημένων κρίσεων βασίζεται τόσο σε ποσοτικά δεδομένα (έλλειψη κάλυψης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή χαμηλή στήριξη εκ μέρους των χορηγών σε συνδυασμό με υψηλές ανάγκες) όσο και σε ποιοτικούς δείκτες (επιτόπου αξιολόγηση από τους εμπειρογνώμονες και τους αρμοδίους υπαλλήλους της ΓΔ ECHO). Οι ξεχασμένες κρίσεις που προσδιορίστηκαν το 2005 έπληξαν τις εξής χώρες ή περιοχές: Αλγερία (Δυτική Σαχάρα), Ινδονησία, Μιανμάρ/Ταϊλάνδη, Νεπάλ, Βόρειο Καύκασο (Τσετσενία), Τατζικιστάν, Σομαλία και Ουγκάντα. Κατά τη διάρκεια του έτους, χορηγήθηκαν συνολικά 89,1 εκατ. ευρώ για τις κρίσεις αυτές, δηλ. το 13,6% του συνολικού ποσού των 652,5 εκατ. ευρώ που ανελήφθησαν από το κεφάλαιο 23 02 του προϋπολογισμού και από το ΕΤΑ και 20% των ποσών που ανελήφθησαν για αποφάσεις χρηματοδότησης γεωγραφικών περιοχών (462,4 εκατ. ευρώ), εκτός του τσουνάμι.

Κύριες παρεμβάσεις το 2005, ανά περιοχή

Λεπτομέρειες σχετικά με τις παρεμβάσεις αυτές περιέχονται στο παράρτημα – μέρος I.

Αφρική, Καραϊβική και Ειρηνικός (χώρες ΑΚΕ)

Το 2005, η ΓΔ ECHO χορήγησε 244 εκατ. ευρώ στις χώρες ΑΚΕ. Οι σημαντικότερες δράσεις πραγματοποιήθηκαν στις ακόλουθες χώρες ή περιοχές:

- Σουδάν : η ειρηνευτική διαδικασία που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2005 μετά από μία εικοσαετία συγκρούσεων μεταξύ Βορρά και Νότου δεν επεκτάθηκε στο Νταρφούρ, όπου η κατάσταση έγινε ακόμη πιο χαοτική και ασταθής. Στο Νταρφούρ διεξάγεται η μεγαλύτερη ανοικτή σύγκρουση στην αφρικανική ήπειρο. Ο αριθμός των ανθρώπων που πλήττονται από τις συγκρούσεις και χρειάζονται βοήθεια εξακολούθησε να αυξάνεται, φτάνοντας το ήμισυ του πληθυσμού της περιοχής του Νταρφούρ. Τα 20 εκατ. ευρώ που είχαν εγγραφεί αρχικά στον προϋπολογισμό απορροφήθηκαν γρήγορα και κατά τη διάρκεια του έτους έγιναν αιτήσεις για πρόσθετα κονδύλια, συνολικού ύψους 45 εκατ. ευρώ, στα οποία θα πρέπει να προστεθούν 12 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκαν για τους σουδανούς πρόσφυγες στο Τσαντ.

- Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) , με συνολική ενίσχυση 38 εκατ. ευρώ. Η ανασφάλεια στην ανατολική περιοχή της χώρας (Ιτούρι, Κίβου και Κατάνγκα) συνεχίστηκε παρά τη σχετική βελτίωση που σημειώθηκε λόγω της επιθετικότερης ανάπτυξης των δυνάμεων των Ηνωμένων Εθνών. Το 2005, οι εκτοπισμένες και οι επανεγκατεστημένες οικογένειες, καθώς και οι οικογένειες υποδοχής έλαβαν ένα ολοκληρωμένο πακέτο ενίσχυσης βασιζόμενο σε κοινοτικούς πόρους με στόχο να αντιμετωπιστούν οι άμεσες ανάγκες τους και να ανοίξει ο δρόμος για ταχεία επιστροφή σε παραγωγικές δραστηριότητες συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη σταθεροποίηση των περιοχών που πλήττονται από τις συγκρούσεις.

- Παράκτια Δυτική Αφρική (Γουινέα, Λιβερία και Ακτή Ελεφαντοστού): ο προϋπολογισμός που διατέθηκε το 2005 (29,2 εκατ. ευρώ) είχε ως αποδέκτη τους πολυάριθμους πρόσφυγες και εκτοπισμένους στο εσωτερικό της χώρας που ενισχύθηκαν ώστε να επανέλθουν σε κανονικές συνθήκες διαβίωσης.

- Νίγηρας και Μάλι: η ΓΔ ECHO χορήγησε άμεσα 8,3 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των αιφνίδιων επισιτιστικών κρίσεων το 2005 στον Νίγηρα και στο Μάλι. Δόθηκε προτεραιότητα στη λειτουργία επισιτιστικών κέντρων έκτακτης ανάγκης και στην καλύτερη πρόσβαση στην πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη για τον πιο ευάλωτο πληθυσμό.

Ρωσική Ομοσπονδία

Στο Βόρειο Καύκασο δεν φάνηκε να επιτυγχάνεται βιώσιμη ειρηνική διευθέτηση της κατάστασης και οι συνέπειες των άλυτων συγκρούσεων στην Τσετσενία έγιναν αισθητές σε ολόκληρη την περιοχή, όπου η βία εξαπλώθηκε κατά τη διάρκεια του έτους. Η διεθνής κοινότητα εξακολούθησε να παραμελεί σε μεγάλο βαθμό τις βασικές ανάγκες του πληθυσμού, μετά από πέντε και πλέον χρόνια συγκρούσεων. Αυτή η παραμελημένη ανθρωπιστική κρίση παρέμεινε μία από τις επιχειρησιακές προτεραιότητες της ΓΔ ECHO, για την οποία η χρηματοδότηση ανήλθε σε 26,3 εκατ. ευρώ.

Μεσόγειος και Μέση Ανατολή

Σημαντική χρηματοδοτική ενίσχυση εξακολούθησε να χορηγείται για τη στήριξη του παλαιστινιακού πληθυσμού στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, στη Συρία, στην Ιορδανία και στον Λίβανο (36,6 εκατ. ευρώ), λαμβάνοντας υπόψη τη δεινή ανθρωπιστική κατάσταση και την απουσία πολιτικής λύσης της σύγκρουσης, ενώ ενισχύθηκαν και οι πρόσφυγες Σαχράουι στην Αλγερία, οι οποίοι παραμένουν απόλυτα εξαρτημένοι από την ανθρωπιστική βοήθεια (9,3 εκατ. ευρώ).

Ασία

Καθότι το τσουνάμι σημειώθηκε τις τελευταίες ημέρες του 2004 και οι αποφάσεις χορήγησης βοήθειας έκτακτης ανάγκης ελήφθησαν τις επόμενες ημέρες, όλες σχεδόν οι δραστηριότητες υλοποιήθηκαν το 2005. Το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκε στην Ινδονησία και στη Σρι Λάνκα, ενώ μικρότερες επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκαν στην Ινδία, στις Μαλδίβες και στην Ταϊλάνδη. Οι διαδικασίες της Επιτροπής κατέστησαν δυνατή την ταχεία ανταπόκριση στις ανάγκες που προκάλεσε το τσουνάμι, με τη χορήγηση 3 εκατ. ευρώ την ημέρα που σημειώθηκε η καταστροφή, ενώ ακολούθησαν άλλα 20 εκατ. ευρώ μέσα σε πέντε ημέρες. Ένα επιπλέον ποσό 80 εκατ. ευρώ χορηγήθηκε τον Φεβρουάριο του 2005, ενώ ακολούθησαν ακόμη 20 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2005, ήτοι 123 εκατ. ευρώ συνολικά. Το υψηλό επίπεδο της χρηματοδότησης αποδείχθηκε ενδεδειγμένο, ιδίως διότι η μετάβαση από τη φάση της αρωγής στη φάση της ανασυγκρότησης διήρκεσε περισσότερο από το αναμενόμενο[7].

Τον Οκτώβριο του 2005, ένας καταστροφικός σεισμός έπληξε το Πακιστάν και την Ινδία σκοτώνοντας 75.000 ανθρώπους[8]. Δύο ημέρες μετά την καταστροφή χορηγήθηκε βοήθεια έκτακτης ανάγκης ύψους 3 εκατ. ευρώ, ενώ 4 ημέρες αργότερα κινητοποιήθηκαν συμπληρωματικά κονδύλια (10 εκατ. ευρώ), κυρίως από το αποθεματικό έκτακτης ανάγκης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ΓΔ ECHO ήταν σε θέση να διαθέσει ένα συνολικό ποσό 48 εκατ. ευρώ πριν από το τέλος του έτους.

Η ΓΔ ECHO κινητοποίησε 20 εκατ. ευρώ για τα θύματα της κρίσης του Αφγανιστάν, ποσό το οποίο κάλυψε την καταγραφή και μεταφορά των προσφύγων από το Πακιστάν και το Ιράν στο Αφγανιστάν, την παροχή καταλυμάτων, ύδρευσης και αποχέτευσης για τα άτομα με τις μεγαλύτερες ανάγκες στο Αφγανιστάν, καθώς και τη συνέχιση της στήριξης των πλέον ευάλωτων από τους εναπομείναντες πρόσφυγες.

Στη Βόρεια Κορέα, η δράση της ΓΔ ECHO εξακολούθησε να είναι σημαντική το 2005, με χρηματοδοτική ενίσχυση ύψους 13,7 εκατ. ευρώ για υπηρεσίες υγείας, ύδρευσης και αποχέτευσης καθώς και για την παροχή ζωτικών ιατρικών εφοδίων.

Λατινική Αμερική

Η σημαντικότερη παρέμβαση πραγματοποιήθηκε στην Κολομβία, όπου διατέθηκαν 12 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των ανθρώπων που πλήττονται από τη βία. Το πρώτο οκτάμηνο του 2005, περισσότεροι από 39.000 άνθρωποι έλαβαν τροφή και άλλα είδη κατά της διάρκεια των πρώτων τριών μηνών μετά τον εκτοπισμό τους. Ύστερα από αυτή τη φάση έκτακτης ανάγκης, περισσότερα από 70.000 άτομα εκτοπισμένα στο εσωτερικό της χώρας, αποκομμένες και απομονωμένες κοινότητες, καθώς και ευάλωτες κοινότητες υποδοχής έλαβαν βοήθεια υπό μορφή διαφόρων ειδών εκτός τροφίμων, πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό, πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων για παιδιά και ψυχοκοινωνικής βοήθειας.

Δραστηριότητες σχετικά με την ετοιμότητα για την αντιμετώπιση καταστροφών (DIPECHO)

Όπως προβλέπεται στο άρθρο 2 στοιχείο στ) του κανονισμού αριθ. 1257/96, η ΓΔ ECHO στηρίζει δραστηριότητες ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών σε διάφορες περιοχές του κόσμου επιρρεπείς σε φυσικές καταστροφές, με σκοπό να βοηθήσει τους πληθυσμούς να δράσουν άμεσα σε περίπτωση νέας καταστροφής και, με τον τρόπο αυτό, να σώσει ζωές. Οι τεράστιες καταστροφές που έπληξαν τον παγκόσμιο πληθυσμό το 2005 έχουν καταδείξει την αξία τέτοιων δράσεων.

Οι δραστηριότητες ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών υλοποιούνται κατά κύριο λόγο σε χώρες όπου η ΓΔ ECHO παρέχει ήδη στήριξη σε ανθρωπιστικές δράσεις, ωστόσο τα έργα DIPECHO μπορούν επίσης να αποτελούν τη μοναδική παρουσία της ΓΔ ECHO στην περιοχή, όπως στο Βιετνάμ, στη Νικαράγουα ή στις χώρες των Άνδεων το 2005. Στο πλαίσιο του προγράμματος DIPECHO, η ΓΔ ECHO ενέκρινε το 2005 σχέδια δράσης για την Κοινότητα των Άνδεων, την Κεντρική Ασία, τη Νότια Ασία και την Καραϊβική, συνολικού ύψους 17,5 εκατ. ευρώ. Οι περιοχές αυτές επιλέχθηκαν λόγω του υψηλού κινδύνου φυσικών καταστροφών που παρουσιάζουν και του ιδιαίτερα ευάλωτου πληθυσμού τους, ενώ ελήφθη επίσης υπόψη η έλλειψη τοπικών πόρων και ικανοτήτων αντιμετώπισης.

Επιπλέον, οι δραστηριότητες ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών εντάσσονται πλέον πιο συστηματικά στις ανθρωπιστικές δράσεις για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Για παράδειγμα αυτό συνέβη στην περίπτωση των αποφάσεων που ελήφθησαν για τη στήριξη των θυμάτων του τσουνάμι, του σεισμού στο Πακιστάν ή των τυφώνων στην περιοχή της Καραϊβικής.

Βασικοί εταίροι στις επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας

Η ανθρωπιστική βοήθεια που παρέχεται από τη ΓΔ ECHO υλοποιείται μέσω εταίρων. Η ΓΔ ECHO συνεργάζεται με 200 περίπου μη κυβερνητικές οργανώσεις, οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών και διεθνείς οργανισμούς, όπως η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και η Διεθνής Ομοσπονδία των Εταιρειών του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC).

Η συνεργασία με ευρύ φάσμα εταίρων είναι σημαντική για τη ΓΔ ECHO. Της δίνει τη δυνατότητα να καλύπτει αποτελεσματικά τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες ολόκληρο τον κόσμο. Η ΓΔ ECHO αναπτύσσει ολοένα και στενότερες σχέσεις συνεργασίας με τους εταίρους της σε επίπεδο ζητημάτων πολιτικής αλλά και διαχείρισης ανθρωπιστικών επιχειρήσεων.

Το 2005, η ΓΔ ECHO υλοποίησε τις επιχειρήσεις της κυρίως μέσω ΜΚΟ (54%), οργανώσεων των Ηνωμένων Εθνών (32%) και διεθνών οργανισμών (11%). Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ετήσια κατανομή μεταξύ οικογενειών εταίρων παρατίθενται στο παράρτημα, σημεία II.5 και II.6.

Τέλος, σε ετήσια βάση προβλέπεται μια διευκόλυνση μη επιστρεπτέας ενίσχυσης για την προώθηση της καλύτερης συνεργασίας με τις εταίρους ΜΚΟ και την ενίσχυση των ικανοτήτων τους. Παρέχεται στο πλαίσιο προτεραιοτήτων που καθορίζονται από την ΓΔ ECHO και έχει ως στόχο τη χορήγηση μικρών μη επιστρεπτέων ενισχύσεων για πρωτοβουλίες κατάρτισης ή μελέτες. Επίσης συμβάλλει στην κατανόηση ανθρωπιστικών ζητημάτων και στην ανάπτυξη κατάλληλων μέτρων πολιτικής. Μετά από πρόσκληση υποβολής προτάσεων, τον Αύγουστο του 2005 χορηγήθηκαν μη επιστρεπτέες ενισχύσεις συνολικού ύψους 500.000 ευρώ. Τα τέσσερα έργα που επιλέχθηκαν είχαν ως στόχο τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας ανθρωπιστικών ΜΚΟ και της ποιότητας του προγραμματισμού, του σχεδιασμού και της εφαρμογής των δράσεων.

Σχέσεις με άλλα όργανα της ΕΕ, κράτη μέλη, σημαντικούς εταίρους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας και χορηγούς εκτός ΕΕ

Όργανα της ΕΕ και κράτη μέλη

Το 2005, η ΓΔ ECHO παρέμεινε δραστήρια σε κοινοτικό επίπεδο για να εξασφαλίσει ότι η τήρηση των ανθρωπιστικών αρχών παραμένει προτεραιότητα στο επίπεδο των κοινοτικών οργάνων.

Η ΓΔ Ανθρωπιστικής Βοήθειας διατήρησε στενές επαφές με άλλες υπηρεσίες της Επιτροπής (ΓΔ «Εξωτερικές Σχέσεις», ΓΔ «Ανάπτυξη», γραφείο συνεργασίας EuropeAid και ΓΔ «Περιβάλλον») προκειμένου να διασφαλίσει τη συνοχή του συνόλου των κοινοτικών δράσεων αντιμετώπισης. Επιπλέον, η ΓΔ ECHO συμμετείχε σε διάφορες συνεδριάσεις και ομάδες εργασίας του Συμβουλίου, όπου εξήγησε την ειδική εντολή και τις σχέσεις της με άλλα κοινοτικά μέσα που χρησιμοποιούνται σε δράσεις αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.

Μετά το τσουνάμι εγκρίθηκε ένα κοινοτικό σχέδιο δράσης, βάσει του ξεκίνησε μια διαδικασία περαιτέρω ανάπτυξης της ικανότητας αντιμετώπισης καταστροφών στην ΕΕ. Στο κοινοτικό σχέδιο δράσης προσδιορίστηκαν τα πιθανά μέτρα – συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης χρήσης υφιστάμενων μέσων που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν – για την αντιμετώπιση καταστροφών εντός και εκτός της ΕΕ. Η ΓΔ ECHO συνεισέφερε στην ανακοίνωση της Επιτροπής «Ενίσχυση των ικανοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την αντιμετώπιση καταστροφών και κρίσεων σε τρίτες χώρες», η οποία εκδόθηκε μετά το σχέδιο δράσης (20 Απριλίου 2005)[9]. Στην ανακοίνωση αυτή, η ΓΔ ECHO καθόρισε ορισμένα μέτρα με στόχο να ενισχυθεί η υλοποίηση και η συνοχή της κοινοτικής ανθρωπιστικής δράσης για την αντιμετώπιση καταστροφών εκτός της ΕΕ, όπως τα εξής: (1) αύξηση του αριθμού των τοπικών εμπειρογνωμόνων; (2) κατάρτιση εμπειρογνωμόνων στις μεθόδους αξιολόγησης και συντονισμού του Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (OCHA), της ομάδας των Ηνωμένων Εθνών που είναι επιφορτισμένη με την αξιολόγηση και τον συντονισμό σε περίπτωση καταστροφής (UNDAC) και της ομάδας FACT του Ερυθρού Σταυρού που είναι επιφορτισμένη με την αξιολόγηση και τον συντονισμό επιτόπου[10] (για την επίτευξη συνεργιών και την ανταλλαγή εμπειριών κατά την αξιολόγηση των αναγκών), και τέλος (3) εξασφάλιση ικανοτήτων άμεσης επέμβασης στο επίπεδο των περιφερειακών γραφείων εκπροσώπησης της ΓΔ ECHO, έτσι ώστε να είναι δυνατή η συγκρότηση πολυτομεακών ειδικευμένων ομάδων άμεσης δράσης, εντός ενός 24ώρου.

Η Επιτροπή έχει ορίσει δύο αντιπροσώπους στην Πολιτικο-Στρατιωτική Μονάδα, η οποία εδρεύει στο Στρατιωτικό Επιτελείο της ΕΕ (EUMS) στη Γραμματεία του Συμβουλίου. Η ΓΔ ECHO διατηρεί στενές σχέσεις με το νεοσύστατο αυτό φορέα προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι ανθρωπιστικές αρχές και οι κατευθυντήριες γραμμές των Ηνωμένων Εθνών λαμβάνονται επαρκώς υπόψη στο έργο της μονάδας και, ειδικότερα, στα τυχόν συναφή σενάρια στρατηγικού σχεδιασμού που εκπονεί η μονάδα.

Η ΓΔ ECHO συνέβαλε επίσης στην ανάπτυξη του ανθρωπιστικού σκέλους ενός σεναρίου διαχείρισης κρίσεων. Με την ευκαιρία αυτή η ΓΔ ECHO θέλησε να υπενθυμίσει ότι δεν είναι ένα εργαλείο διαχείρισης κρίσεων· η δράση της δεν εξαρτάται από πολιτικές σκοπιμότητες, αλλά έχει ως γνώμονα μόνο τις ανάγκες των θυμάτων θεομηνιών ή ανθρωπογενών καταστροφών σύμφωνα με τις ανθρωπιστικές αρχές και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Τέλος, το 2005 πραγματοποιήθηκαν οκτώ συνεδριάσεις της Επιτροπής Ανθρωπιστικής Βοήθειας με αντιπροσώπους από τα κράτη μέλη. Εξάλλου, οι προεδρίες του Λουξεμβούργου και του Ηνωμένου Βασιλείου συγκάλεσαν δύο άτυπες συνεδριάσεις της Επιτροπής Ανθρωπιστικής Βοήθειας με θέμα το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και την ανθρωπιστική μεταρρύθμιση αντίστοιχα.

Σχέσεις με διεθνείς οργανισμούς και με τους σημαντικότερους χορηγούς εκτός ΕΕ

Όπως έχει ήδη αναφερθεί στις πτυχές γενικής πολιτικής, η διεθνής απάντηση στις επείγουσες ανθρωπιστικές ανάγκες έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ότι το υπάρχον σύστημα παρέχει τη δυνατότητα ανάληψης δράσεων αντιμετώπισης που ποικίλλουν από κρίση σε κρίση, ενώ σε μεγάλες κρίσεις τα υφιστάμενα επίπεδα ικανότητας ανταπόκρισης συχνά δεν είναι επαρκή για την ικανοποιητική κάλυψη ακόμη και στοιχειωδών αναγκών. Το 2005 ήταν μια γόνιμη χρονιά έντονου προβληματισμού σχετικά με τις πιθανές προοπτικές μεταρρύθμισης του διεθνούς ανθρωπιστικού συστήματος.

Τον Μάρτιο του 2005, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών παρουσίασε έκθεση με τίτλο «Για μεγαλύτερη ελευθερία». Όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, η έκθεση ανέφερε ότι είναι απαραίτητη η αναβάθμιση του συστήματος σε 3 βασικούς τομείς: πιο προβλέψιμη και έγκαιρη χρηματοδότηση των επιχειρησιακών υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών και των εταίρων τους ΜΚΟ στον τομέα της υλοποίησης για την ανάληψη δραστηριοτήτων έκτακτης ανάγκης, καλύτερος συντονισμός τόσο σε τοπικό όσο και σε κεντρικό επίπεδο και βελτίωση της ικανότητας αντιμετώπισης , συμπεριλαμβανομένου του σαφέστερου καθορισμού της τομεακής ευθύνης και των υποχρεώσεων λογοδοσίας.

Καθόλη τη διάρκεια του 2005, η ΓΔ ECHO παρακολούθησε στενά όλες αυτές τις εξελίξεις. Συμμετείχε σε συνεδριάσεις σχετικά με την ανθρωπιστική μεταρρύθμιση και συνεισέφερε στις διαφορετικές πρωτοβουλίες που συζητήθηκαν.

Τον Δεκέμβριο του 2005, ο Επίτροπος Michel κλήθηκε να παραστεί στη συνεδρίαση της Μόνιμης Διοργανικής Επιτροπής (IASC). Η Μόνιμη Διοργανική Επιτροπή (IASC) είναι ένα μοναδικό διυπηρεσιακό φόρουμ συντονισμού, χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων με τη συμμετοχή των σημαντικότερων ανθρωπιστικών εταίρων εντός και εκτός Ηνωμένων Εθνών. Ο Επίτροπος Michel συναντήθηκε με τους επικεφαλής όλων των επιχειρησιακών οργανώσεων των Ηνωμένων Εθνών, της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Εταιρειών του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου, του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, καθώς και με εκπροσώπους μη κυβερνητικών οργανώσεων. Ο Επίτροπος Michel συζήτησε με τα μέλη της IASC τις απόψεις της Επιτροπής σχετικά με τη μεταρρύθμιση του ανθρωπιστικού συστήματος.

Στο πλαίσιο του ετήσιου διαλόγου για τον στρατηγικό προγραμματισμό, το 2005 πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με τους σημαντικότερους εταίρους (OCHA, UNICEF, ΠΟΥ, Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, Διεθνής Ομοσπονδία των Εταιρειών του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου, Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, VOICE και Γιατροί Χωρίς Σύνορα) με σκοπό να συζητηθούν οι στρατηγικές και οι κύριες προτεραιότητες κάθε οργανισμού.

Προκειμένου να αντληθούν τα πρώτα διδάγματα από την αντιμετώπιση του τσουνάμι, η ΓΔ ECHO συμμετείχε στην εκδήλωση «Έξι μήνες μετά το τσουνάμι: Απολογισμός από την ΕΕ και τον ΟΗΕ» ("Six Months after the Tsunami: Stocktaking by the EU and the UN "), η οποία διοργανώθηκε από την προεδρία της ΕΕ (Λουξεμβούργο) και το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (OCHA).

Η ΓΔ ECHO έλαβε επίσης μέρος σε διάφορες συναντήσεις στις οποίες συζητήθηκαν σε βάθος με άλλους σημαντικούς χορηγούς θέματα όπως οι ανθρωπιστικές αρχές ή η χρήση μέσων στρατιωτικής και πολιτικής άμυνας σε ανθρωπιστικές επιχειρήσεις.

Όσον αφορά τις σχέσεις της με τους σημαντικότερους χορηγούς εκτός ΕΕ, η ΓΔ ECHO συνέχισε τον διάλογό της με την αμερικανική διοίκηση για τον συντονισμό των ανθρωπιστικών πολιτικών/δράσεων και τη συζήτηση θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος όσον αφορά τις ανθρωπιστικές εξελίξεις σε τρέχουσες καταστάσεις κρίσεων. Πραγματοποιήθηκε επίσης για άλλη μία φορά η ετήσια συνάντηση στρατηγικού διαλόγου ECHO/ΗΠΑ.

Το πρώτο τρίμηνο του 2005 πραγματοποιήθηκε κοινή αποστολή με τις ΗΠΑ στη Λιβερία και στη Γουινέα με σκοπό την παρακολούθηση της εθελούσιας επιστροφής στα σπίτια τους Λιβεριανών προσφύγων και ατόμων εκτοπισμένων στο εσωτερικό της χώρας. Κοινές συστάσεις της αποστολής με θέμα «Συντονισμός, επαναπατρισμός, άτομα εκτοπισμένα στο εσωτερικό της χώρας, επισιτιστική κατάσταση και μετάβαση» διαβιβάστηκαν από κοινού στην Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, στο OCHA, στο Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, καθώς και στον συντονιστή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λιβερία.

Η ΓΔ ECHO είχε επίσης συναντήσεις με αντιπροσώπους του Καναδικού Οργανισμού Διεθνούς Ανάπτυξης (CIDA) με σκοπό να διερευνήσει την πιθανότητα μελλοντικής συνεργασίας.

Θεματική χρηματοδότηση

Δεδομένου ότι οι βασικοί διεθνείς ανθρωπιστικοί οργανισμοί (ΟΗΕ και κίνημα Ερυθρού Σταυρού) διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην αποτελεσματική παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, η ΓΔ ECHO εξακολούθησε να στηρίζει την ενίσχυση των θεσμικών τους ικανοτήτων μέσω προγραμμάτων θεματικής χρηματοδότησης.

Το 2005, η ΓΔ ECHO χρηματοδότησε την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων από το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (OCHA) (4 εκατ. ευρώ), η οποία περιλάμβανε την ανάπτυξη κέντρων ενημέρωσης για την ανθρωπιστική βοήθεια (π.χ. Σρι Λάνκα, Aceh, Νίγηρας, Πακιστάν), της πρωτοβουλίας ReliefWeb, καθώς και την ανάπτυξη του παγκόσμιου συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και συντονισμού για τις καταστροφές (GDACS). Επίσης, στήριξε την ενίσχυση της ικανότητας ανταπόκρισης του ΠΟΥ σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας (4 εκατ. ευρώ), δραστηριότητες προστασίας θυμάτων ένοπλων συγκρούσεων από τη Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού ( ICRC) (4 εκατ. ευρώ) (π.χ. Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Δημοκρατία του Κονγκό, Ρουάντα, Αζερμπαϊτζάν, Φιλιππίνες και Πακιστάν), καθώς και πρόγραμμα προστασίας της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) (5 εκατ. ευρώ). Η θεματική χρηματοδότηση συνεισέφερε επίσης στο πρόγραμμα διαχείρισης καταστροφών της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Εταιρειών του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC) (3,5 εκατ. ευρώ). Τέλος, το 2005 υλοποιήθηκαν επίσης έργα για την προστασία των παιδιών (2 εκατ. ευρώ) και την ετοιμότητα αντιμετώπισης καταστροφών (5,7 εκατ. ευρώ) που τελούν υπό τη διαχείριση της UNICEF , με κονδύλια από το προηγούμενο έτος.

Άλλες δραστηριοτητες

Τοπικοί εμπειρογνώμονες

Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ενίσχυση της ικανότητας αντιμετώπισης καταστροφών σε τρίτες χώρες (βλέπε σημείο 4.1.), προέβλεπε σημαντική αύξηση του αριθμού των τοπικών εμπειρογνωμόνων της ECHO.

Η ΓΔ ECHO έθεσε ως ενδιάμεσο στόχο να διαθέτει επί τόπου περίπου 100 εμπειρογνώμονες έως το τέλος του 2005. Για τον σκοπό αυτό, δημιουργήθηκαν 41 νέες θέσεις, εκ των οποίων οι 5 συνδέονταν άμεσα με το τσουνάμι. Οι 28 προορίζονταν για την ενίσχυση των 6 γραφείων περιφερειακής στήριξης και 8 αποτελούσαν νέες θέσεις για την ενίσχυση υφιστάμενων αλλά και νέων γραφείων. Μέχρι το τέλος του 2005 είχαν ήδη καταλάβει τις θέσεις τους 83 εμπειρογνώμονες, ενώ είχαν οριστεί άλλοι 13 εμπειρογνώμονες, των οποίων οι συμβάσεις επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ στις αρχές του 2006.

Η ενίσχυση των γραφείων περιφερειακής στήριξης περιλάμβανε τον καθορισμό τυποποιημένων δομών για κάθε γραφείο και την ανάθεση ορισμένων εξειδικευμένων θέσεων ανάλογα με τις ανάγκες, π.χ. συντονιστής ταχείας επέμβασης, μετακινούμενος υπάλληλος, υπεύθυνος ασφάλειας και τομεακοί ειδικοί σε θέματα ιατρικά, επισιτιστικής βοήθειας, διατροφής και ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών. Επίσης περιλάμβανε τη δημιουργία ομάδας εμπειρογνωμόνων για τη θεματική χρηματοδότηση.

Ο στόχος ήταν να μπορεί η ΓΔ να αποστέλλει ταχέως τους εμπειρογνώμονές της σε νέες καταστάσεις κρίσης προκειμένου να αξιολογούν τις ανθρωπιστικές ανάγκες και να συμμετέχουν στο συντονισμό των επιτόπιων ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων μαζί με τους υπόλοιπους κύριους εμπλεκομένους. Η ΓΔ ECHO είχε τη δυνατότητα να δοκιμάσει την ενισχυμένη της δομή τον Οκτώβριο του 2005 μετά από ένα μεγάλο σεισμό που έπληξε το Πακιστάν, την Ινδία και το Αφγανιστάν, οπότε οι εμπειρογνώμονές της κινητοποιήθηκαν αυθημερόν για τη διενέργεια επειγουσών αξιολογήσεων, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την άμεση έγκριση απόφασης βάσει της διαδικασίας ιδιαίτερα επείγουσας κατάστασης.

Συστάθηκαν εξειδικευμένα δίκτυα εμπειρογνωμόνων και ομάδες εργασίας για την παροχή τεχνικών συμβουλών και υποστήριξης τόσο σε επίπεδο κεντρικών γραφείων όσο και επί τόπου, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέπεια και η συνοχή των πολιτικών της ΓΔ ECHO και να διατυπωθούν επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές και πρακτικές κοινής αποδοχής.

Θέματα ασφάλειας

Η ασφάλεια του τοπικού ανθρωπιστικού προσωπικού δημιουργεί ολοένα αυξανόμενο προβληματισμό για όλους τους οργανισμούς ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο αριθμός των θανάτων εργαζομένων στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Για τον λόγο αυτό, το 2005 η ΓΔ ECHO προέβη σε επανεξέταση των θεμάτων ασφάλειας, σε συνέχεια ανάλογης επανεξέτασης που ολοκληρώθηκε το 2004. Κατά την επανεξέταση του 2004 είχαν προσδιοριστεί ορισμένα θέματα που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής από πλευράς των φορέων ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως τα εξής: κατάρτιση εκπαιδευτών σε θέματα ασφάλειας, συλλογή πληροφοριών (συμπεριλαμβανομένης της συγκέντρωσης στατιστικών), ανάλυση και διάδοση των συλλεγόμενων πληροφοριών και μηχανισμοί συντονισμού των ΜΚΟ σε θέματα ασφάλειας.

Η πρόθεση της ΓΔ ECHO, με αυτή τη δεύτερη επανεξέταση, ήταν να εξακολουθήσει να βοηθά τις ΜΚΟ να ανταποκριθούν στις ευθύνες τους όσον αφορά την ασφάλεια του προσωπικού ανθρωπιστικής βοήθειας. Η επανεξέταση αυτή θα προσφέρει προστιθέμενη αξία κυρίως μέσω της ανάπτυξης μεθόδων κατάρτισης εκπαιδευτών των ΜΚΟ σε θέματα ασφαλείας, οι οποίες θα δοκιμαστούν επί τόπου, αλλά και μέσω της ανάπτυξης άλλων εργαλείων, τα οποία θα είναι διαθέσιμα σε δημόσια χρήση ώστε να βοηθήσουν τις ΜΚΟ να αναπτύξουν και να διατηρήσουν τις ικανότητές τους στον τομέα διαχείρισης της ασφάλειας.

Η ΓΔ ECHO έχει αναλάβει τη δέσμευση, αφενός, να βοηθά τους εταίρους της στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν ότι το τοπικό προσωπικό θα μπορεί να επιτελεί το έργο του αποτελεσματικά και με ασφάλεια και, αφετέρου, να προωθεί την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον ανθρωπιστικό χώρο. Ο καλύτερος τρόπος για να διαφυλαχθεί τούτο είναι να τηρούνται πιστά οι αρχές της χρηστής χορηγίας, να υπάρχει μέριμνα για υψηλής ποιότητας βοήθεια και να παραμένει ανοικτός ένας διαφανής διάλογος με άλλους βασικούς φορείς, τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε πολυμερή ανθρωπιστικά φόρα.

Επικοινωνία και πληροφόρηση

Όσον αφορά την επικοινωνιακή της στρατηγική, η ΓΔ ECHO υλοποίησε σειρά δράσεων θέλοντας να προβάλει τις αξίες, τις αρχές και τα πρακτικά επιτεύγματα της κοινοτικής ανθρωπιστικής βοήθειας. Εξακολούθησε να ενημερώνει το ευρύ κοινό σχετικά με το έργο της μέσω τηλεόρασης, ραδιοφώνου και άλλων μέσων ενημέρωσης.

Παρήγαγε οπτικοακουστικά προγράμματα σχετικά με τις μεγάλες καταστροφές – τσουνάμι και σεισμός στη νότια Ασία – σε συνεργασία με υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών και ΜΚΟ.

Άλλα προϊόντα επικοινωνίας περιλάμβαναν δελτία τύπου, μαρτυρίες που δημοσιεύθηκαν στον δικτυακό της τόπο και άρθρα στα περιοδικά που διανέμονται στις πτήσεις αεροπορικών εταιρειών.

Μια ολοκληρωμένη εκστρατεία ευαισθητοποίησης υλοποιήθηκε σε πιλοτική βάση στην Τσεχική Δημοκρατία, η οποία περιλάμβανε εκδήλωση για τα μέσα ενημέρωσης στην Πράγα (ανθρωπιστικό χωριό), επισκέψεις σε σχολεία, εκδόσεις και ειδικό δικτυακό τόπο.

Η ΓΔ ECHO συνέχισε επίσης να επικεντρώνει τις προσπάθειές της στην επικοινωνία με ειδικά κοινά-στόχους, ιδίως νέους και φορείς διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, μέσω της συμμετοχής της σε συνέδρια, εκθέσεις ή άλλες δημόσιες εκδηλώσεις.

Δημοσιονομικός έλεγχος και αξιολογήσεις

Η ΓΔ ECHO έχει επίσημα συστήματα για την τακτική παρακολούθηση των δημοσιονομικών πληροφοριών και την παροχή των κατάλληλων πληροφοριών σε θέματα διαχείρισης. Συγκεκριμένοι δημοσιονομικοί δείκτες έχουν ενσωματωθεί σε ένα γενικό πίνακα αποτελεσμάτων. Οι ανθρωπιστικές δραστηριότητες υπόκεινται σε δημοσιονομικούς ελέγχους , τόσο στα κεντρικά γραφεία όσο και επί τόπου. Το 2005 142 συνολικά λογιστικοί έλεγχοι είχαν ολοκληρωθεί ή βρίσκονταν υπό εξέλιξη στα κεντρικά γραφεία των ανθρωπιστικών οργανώσεων, ενώ διενεργήθηκαν 24 επιχειρησιακοί έλεγχοι (επί τόπου και στα γραφεία).

Κάθε χρόνο, η ΓΔ ECHO πραγματοποιεί από οκτώ έως δέκα αξιολογήσεις των επιχειρήσεών της σε γεωγραφική και θεματική βάση, αλλά και με βάση τους εταίρους της.

Επισκοπήσεις με στόχο την ανάπτυξη ικανοτήτων.

- Επισκόπηση θεμάτων ύδρευσης και αποχέτευσης σχετικά με τη χρηματοδότηση ανθρωπιστικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο του κοινοτικού κανονισμού για την ανθρωπιστική βοήθεια .

Η μελέτη είχε ως αποτέλεσμα τη σύνταξη εγγράφου εννοιολογικού πλαισίου και πρότυπων κατευθυντήριων γραμμών. Στο έγγραφο εννοιολογικού πλαισίου εξετάστηκαν ο κοινοτικός κανονισμός για την ανθρωπιστική βοήθεια, θέματα πολιτικής και χρηματοδότησης, οι τάσεις στην ανθρωπιστική βοήθεια, καίρια ζητήματα στον τομέα της ύδρευσης και της αποχέτευσης, η εφαρμογή προτύπων, καθώς επίσης βασικά συμπεράσματα και προτάσεις. Οι πρότυπες κατευθυντήριες γραμμές βασίζονται στο έγγραφο εννοιολογικού πλαισίου και παρέχουν πρακτικές οδηγίες: τρόπος αντιμετώπισης οριζόντιων θεμάτων, θεμάτων φύλου, περιβάλλοντος κ.λπ., εδραίωση αλλαγών συμπεριφοράς σε θέματα υγιεινής, ορθή πρακτική ανά σενάριο έκτακτης ανάγκης, περιορισμός καταστροφών και ετοιμότητα, εφαρμογή προτύπων. Επίσης περιλαμβάνουν παραπομπές στην υπάρχουσα βιβλιογραφία και σε υλικό αναφοράς.

- Επισκόπηση οριζόντιων και άλλων βασικών ζητημάτων σχετικά με τη χρηματοδότηση ανθρωπιστικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο του κοινοτικού κανονισμού για την ανθρωπιστική βοήθεια.

Αξιολόγηση εταιρικής σχέσης

- Αξιολόγηση της εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΓΔ ECHO και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες ( UNHCR) καθώς και των δραστηριοτήτων της UNHCR που χρηματοδοτούνται από τη ΓΔ ECHO.

Στο πλαίσιο της αξιολόγησης διατυπώθηκε σειρά σαφών πορισμάτων, συμπερασμάτων και συστάσεων για την UNHCR και για τη ΓΔ ECHO όσον αφορά τον τρόπο βελτίωσης της συνολικής εταιρικής σχέσης ΓΔ ECHO-UNHCR, τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε θεματικό επίπεδο.

Αξιολόγηση επιχειρήσεων

Το 2005 ξεκίνησαν αξιολογήσεις για την Αϊτή, το Μπουρούντι, την Ουγκάντα, τη Σρι Λάνκα[11]και τη Βόρεια Κορέα, καθώς και για τις δραστηριότητες ετοιμότητας για την αντιμετώπιση καταστροφών στην Καραϊβική. Η γενική εκτίμηση των αξιολογητών ήταν ότι οι δράσεις που χρηματοδοτήθηκαν από τη ΓΔ ECHO στις χώρες αυτές εκπλήρωσαν όντως στους βασικούς ανθρωπιστικούς στόχους.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις αξιολογήσεις αυτές διατίθενται στον δικτυακό τόπο της ΓΔ ECHO http://ec.europa.eu/comm/echo/evaluation/index_en.htm.

Κατάρτιση και μελέτες

Το 2005 καταβλήθηκαν σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση των γνώσεων του προσωπικού της ΓΔ ECHO και των εταίρων της όσον αφορά τη νέα σύμβαση-πλαίσιο εταιρικής σχέσης (FPA), η οποία διέπει τις σχέσεις μεταξύ της ΓΔ ECHO και των εταίρων της. Περίπου 500 άνθρωποι επωφελήθηκαν από τις σχετικές συνεδρίες. Επιπλέον, στον δικτυακό τόπο της ΓΔ ECHO διατίθεται σειρά υποστηρικτικών εγγράφων σχετικά με τις διάφορες πτυχές της FPA.

Η ΓΔ ECHO συνέχισε να υποστηρίζει το Δίκτυο Ανθρωπιστικής Βοήθειας (NOHA), το οποίο προσφέρει διεπιστημονικό δίπλωμα μονοετών μεταπτυχιακών σπουδών, μέσω της συνεργασίας επτά πανεπιστημίων από όλη την Ευρώπη (Université Catholique de Louvain - Βέλγιο, Université Paul Cézanne Aix-Marseille III (UPCAM) – Γαλλία, Ruhr-Universität Bochum - Γερμανία, University College of Dublin - Ιρλανδία, Universidad de Deusto - Ισπανία, University of Uppsala - Σουηδία και University of Gröningen – Κάτω Χώρες) με την υποστήριξη μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), διακυβερνητικών οργανισμών και άλλων φορέων ανθρωπιστικής βοήθειας.

Συμπέρασμα

Το 2005 ήταν ένα έτος σημαντικών προκλήσεων για τη ΓΔ ECHO λόγω του αριθμού και της σοβαρότητας των ανθρωπιστικών κρίσεων. Ωστόσο, η ΓΔ ECHO κατάφερε να εκπληρώσει τον ρόλο της σύμφωνα με την εντολή της. Στο μέλλον, η ΓΔ ECHO θα αντιμετωπίσει και άλλες προκλήσεις, όπως οι σχέσεις της με νέους δρώντες στον ανθρωπιστικό τομέα (ειδικότερα φορείς πολιτικής προστασίας) και η εφαρμογή της μεταρρύθμισης του ανθρωπιστικού συστήματος που ξεκίνησε το 2005[12].

Η ΓΔ ECHO θα υποστηρίξει ενεργά τη διαδικασία μεταρρύθμισης, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η διαδικασία αυτή θα βελτιώσει τόσο την ικανότητα ανταπόκρισης, όσο και την αποτελεσματικότητα των ανθρωπιστικών δράσεων σε παγκόσμιο επίπεδο.

[1] Κανονισμός αριθ. 1257 του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 1996

[2] Σύνδεση αρωγής, αποκατάστασης και ανάπτυξης.

[3] Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο των Ηνωμένων Εθνών

[4] Συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων της υπηρεσίας ECHO-Flight

[5] Βλέπε κατανομή πόρων προγράμματος Dipecho ανά περιοχή στο παράρτημα, σημείο II.4

[6] Εξαιρουμένων των δραστηριοτήτων αντιμετώπισης του τσουνάμι, το σύνολο των αναλήψεων υποχρεώσεων ανέρχεται σε 529,7 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 59% κατανεμήθηκε σε περιοχές με τις μεγαλύτερες ανάγκες, 21% στις περιοχές με μεσαίες ανάγκες και 1% σε περιοχές με τις χαμηλότερες ανάγκες. Το υπόλοιπο ποσό ανέρχεται σε 73,8 εκατ. ευρώ ή 14% και αφιερώθηκε σε δραστηριότητες ετοιμότητας αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών (πρόγραμμα «DIPECHO»), θεματικές δράσεις, τεχνική βοήθεια και δαπάνες στήριξης.

[7] Ειδική έκθεση αριθ. 3/2006 σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια που χορήγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανταποκρινόμενη στις ανάγκες που προκλήθηκαν από το τσουνάμι συνοδευόμενη από τις απαντήσεις της Επιτροπής (υποβαλλόμενη βάσει του άρθρου 248 παράγραφος 4 δεύτερο εδάφιο της Συνθήκης ΕΚ).

[8] Ενημερωτικό δελτίο USAID (USAID Factsheet) – 24 Φεβρουαρίου 2006 http://www.usaid.gov/press/factsheets/2006/fs060227.html

[9] COM (2005) 153 τελικό.

[10] http://www.ifrc.org/what/disasters/fact/

[11] Αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε επίσης σε καταυλισμούς προσφύγων Ταμίλ στο Tamil Nadu της Ινδίας.

[12] Για λεπτομέρειες σχετικά με τη μεταρρύθμιση του ανθρωπιστικού συστήματος, βλ. μέρος 2.