28.11.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

CE 289/68


ΚΟΙΝΉ ΘΈΣΗ (ΕΚ) αριθ. 22/2006

που καθορίστηκε από το Συμβούλιο στις 25 Σεπτεμβρίου 2006

για την έκδοση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. …/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της …, για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές («ΡΩΜΗ II»)

(2006/C 289 E/04)

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 61, στοιχείο γ), και το άρθρο 67,

την πρόταση της Επιτροπής,

τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (1),

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της Συνθήκης (2),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)

Η Κοινότητα έχει θέσει ως στόχο τη διατήρηση και ανάπτυξη ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Για την προοδευτική δημιουργία του χώρου αυτού, η Κοινότητα πρέπει να θεσπίσει μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές συνέπειες, στο μέτρο που είναι αναγκαίο για την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

(2)

Σύμφωνα με το άρθρο 65, στοιχείο β), της Συνθήκης, στα μέτρα αυτά συγκαταλέγονται και όσα ευνοούν τη συμβατότητα των κανόνων που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη όσον αφορά τη σύγκρουση νόμων και δικαιοδοσίας.

(3)

Κατά τη σύνοδό του στο Τάμπερε, στις 15 και 16 Οκτωβρίου 1999, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών και άλλων αποφάσεων οργάνων της δικαστικής εξουσίας, ως ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις, και κάλεσε το Συμβούλιο και την Επιτροπή να υιοθετήσουν πρόγραμμα μέτρων για την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης.

(4)

Στις 30 Νοεμβρίου 2000 το Συμβούλιο υιοθέτησε κοινό πρόγραμμα μέτρων της Επιτροπής και του Συμβουλίου για την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. (3) Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, τα μέτρα εναρμόνισης των κανόνων περί σύγκρουσης δικαίων μπορούν να συμβάλλουν στην προώθηση της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων.

(5)

Το Πρόγραμμα της Χάγης (4), το οποίο υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 5 Νοεμβρίου 2004, κάλεσε τα κράτη μέλη να συνεχίσουν δυναμικά τις εργασίες σχετικά με τους κανόνες περί σύγκρουσης νόμων όσον αφορά εξωσυμβατικές ενοχές («Ρώμη ΙΙ»).

(6)

Η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς προϋποθέτει, για τη βελτίωση της δυνατότητας πρόβλεψης της έκβασης των διαφορών, της ασφάλειας του εφαρμοστέου δικαίου και της ελεύθερης κυκλοφορίας των δικαστικών αποφάσεων, ότι οι κανόνες περί σύγκρουσης δικαίων που ισχύουν στα κράτη μέλη ορίζουν ως εφαρμοστέο το αυτό εθνικό δίκαιο ανεξαρτήτως του κράτους ενώπιον των δικαστηρίων του οποίου ασκείται η αγωγή.

(7)

Το καθ'ύλην πεδίο εφαρμογής και οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συνάδουν προς τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (5) («Βρυξέλλες Ι») και τη Σύμβαση της Ρώμης του 1980 σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές. (6)

(8)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται ασχέτως του είδους του επιληφθέντος δικαστηρίου.

(9)

Στις αξιώσεις που απορρέουν από πράξεις τελούμενες κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας «acta iure imperii» θα πρέπει να περιλαμβάνονται αξιώσεις κατά υπαλλήλων που ενεργούν εξ ονόματος του κράτους καθώς και η ευθύνη για πράξεις δημοσίων αρχών, συμπεριλαμβανομένης της ευθύνης δημοσίων λειτουργών. Τα θέματα αυτά θα πρέπει, επομένως, να εξαιρεθούν του πεδίου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

(10)

Οι οικογενειακές σχέσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις συγγενικές σχέσεις εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, σε ευθεία ή πλάγια γραμμή καθώς και τις σχέσεις των συζύγων. Η μνεία του άρθρου 1, παράγραφος 2, σε σχέσεις που παράγουν παρόμοια αποτελέσματα με τον γάμο και άλλες οικογενειακές σχέσεις θα πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους του επιληφθέντος δικαστηρίου.

(11)

Η έννοια της εξωσυμβατικής ενοχής ποικίλλει ανάλογα στα κράτη μέλη. Επομένως, για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού οι εξωσυμβατικές ενοχές θα πρέπει να νοηθούν ως αυτοτελής έννοια.

(12)

Ο κίνδυνος στρεβλώσεων του ανταγωνισμού μεταξύ διαδίκων στην Κοινότητα μπορεί να αποφευχθεί με τη θέσπιση ενιαίων κανόνων, οι οποίοι εφαρμόζονται ανεξαρτήτως του δικαίου το οποίο ορίζουν ως εφαρμοστέο.

(13)

Παρά το γεγονός ότι η αρχή lex loci delicti commissi αποτελεί τη βασική λύση όσον αφορά τις εξωσυμβατικές ενοχές στο σύνολο σχεδόν των κρατών μελών, η αρχή αυτή δεν εφαρμόζεται πάντα με τον ίδιο τρόπο σε περίπτωση διασποράς των στοιχείων της υπόθεσης σε περισσότερες χώρες. Αυτή η κατάσταση αποτελεί πηγή αβεβαιότητας για το εφαρμοστέο δίκαιο.

(14)

Η ύπαρξη ενιαίων κανόνων θα πρέπει να βελτιώσει την προβλεψιμότητα των δικαστικών αποφάσεων και να εξασφαλίσει εύλογη ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων του φερομένου ως υπαιτίου και του ζημιωθέντος. Η σύνδεση με τη χώρα στην οποία επήλθε η άμεση ζημία (lex loci damni) εξισορροπεί κατά δίκαιο τρόπο τα συμφέροντα του φερομένου ως υπαιτίου και του ζημιωθέντος, και επίσης αντικατοπτρίζει τον σύγχρονο τρόπο προσέγγισης του ζητήματος της αστικής ευθύνης καθώς και την ανάπτυξη των συστημάτων αντικειμενικής ευθύνης.

(15)

Το εφαρμοστέο δίκαιο θα πρέπει να ορίζεται βάσει του τόπου επέλευσης της ζημίας, ασχέτως της χώρας ή των χωρών όπου θα μπορούσαν να επέλθουν οι έμμεσες συνέπειες. Συνεπώς, σε περιπτώσεις προσωπικής ή περιουσιακής ζημίας, η χώρα επέλευσης της ζημίας θα πρέπει να είναι η χώρα στην οποία επήλθε η προσωπική ή η περιουσιακή ζημία, αντιστοίχως.

(16)

Ο γενικός κανόνας του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να είναι η αρχή «lex loci damni» που προβλέπει το άρθρο 4, παράγραφος 1. Το άρθρο 4, παράγραφος 2, θα πρέπει να νοείται ως παρέκκλιση από τη γενική αυτή αρχή. Στο πλαίσιο της διάταξης αυτής, καθιερώνεται ως ειδικό συνδετικό στοιχείο η συνήθης διαμονή των μερών στην αυτή χώρα. Το άρθρο 4, παράγραφος 3, θα πρέπει να νοείται ως «ρήτρα διαφυγής» από το άρθρο 4, παράγραφοι 1 και 2, όταν από όλες τις περιστάσεις της υπόθεσης συνάγεται σαφώς ότι η αδικοπραξία έχει προδήλως στενότερη σύνδεση με άλλη χώρα.

(17)

Θα πρέπει να προβλεφθούν ειδικοί κανόνες για ειδικές αδικοπραξίες για τις οποίες ο γενικός κανόνας αδυνατεί να διασφαλίσει την εύλογη ισορροπία μεταξύ των σχετικών συμφερόντων.

(18)

Όσον αφορά την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων, ο κανόνας σύγκρουσης θα πρέπει να ανταποκρίνεται στους στόχους της δίκαιης κατανομής των κινδύνων που ενυπάρχουν σε μία σύγχρονη κοινωνία υψηλής τεχνολογίας, της προστασίας της υγείας των καταναλωτών, της προώθησης της καινοτομίας, της εξασφάλισης ανταγωνισμού χωρίς στρεβλώσεις και της διευκόλυνσης των εμπορικών συναλλαγών. Η δημιουργία μιας ιεραρχικής κλίμακας συνδετικών στοιχείων, σε συνδυασμό με ρήτρα προβλεψιμότητας, αποτελεί ισορροπημένη λύση σε σχέση με τους στόχους αυτούς. Το πρώτο στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία ο ζημιωθείς είχε τη συνήθη κατοικία του κατά τον χρόνο επέλευσης της ζημίας, εφόσον το προϊόν διετίθετο στην αγορά της εν λόγω χώρας. Τα λοιπά στοιχεία προβλεπόμενης ιεραρχικής κλίμακας ενεργοποιούνται αν το προϊόν δεν διετίθετο στην αγορά της χώρας αυτής, με την επιφύλαξη του άρθρου 4, παράγραφος 2, και της ενδεχόμενης, προδήλως στενότερης σύνδεσης με άλλη χώρα.

(19)

Ο ειδικός κανόνας του άρθρου 6 δεν αποτελεί εξαίρεση του γενικού κανόνα του άρθρου 4 αλλά μάλλον διευκρίνισή του. Όσον αφορά τον αθέμιτο ανταγωνισμό, ο κανόνας σύγκρουσης θα πρέπει να προστατεύει τους ανταγωνιστές, τους καταναλωτές και το ευρύ κοινό και να εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία της οικονομίας αγοράς. Η καθιέρωση ως εφαρμοστέου δικαίου του δικαίου της χώρας, στην οποία θίγονται ή ενδέχεται να θιγούν σχέσεις ανταγωνισμού ή τα συλλογικά συμφέροντα των καταναλωτών ικανοποιεί γενικά αυτούς τους στόχους.

(20)

Οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από περιορισμούς του ανταγωνισμού, περιπτώσεις τις οποίες αφορά το άρθρο 6, παράγραφος 3, θα πρέπει να καλύπτουν παραβάσεις τόσο του εθνικού όσο και του κοινοτικού δικαίου περί ανταγωνισμού. Το εφαρμοστέο δίκαιο στις εν λόγω εξωσυμβατικές ενοχές θα πρέπει να είναι το δίκαιο της χώρας, στην αγορά της οποίας ενδέχεται να έχει αποτέλεσμα ο περιορισμός, εφόσον το αποτέλεσμα αυτό είναι άμεσο και ουσιαστικό. Όταν η ζημία επέρχεται σε περισσότερες από μια χώρες, η εφαρμογή του δικαίου οποιασδήποτε από τις χώρες αυτές θα πρέπει να περιορίζεται στη ζημία που επήλθε στη χώρα αυτή.

(21)

Παραδείγματα των περιπτώσεων που εμπίπτουν στο άρθρο 6, παράγραφος 3, είναι οι απαγορεύσεις συμφωνιών μεταξύ επιχειρήσεων, αποφάσεων περί ενώσεων επιχειρήσεων και εναρμονισμένων πρακτικών οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών και έχουν ως αντικείμενό τους την πρόληψη, τον περιορισμό ή τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στο εσωτερικό κράτους μέλους ή εντός της εσωτερικής αγοράς, καθώς και τις απαγορεύσεις της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης στο εσωτερικό κράτους μέλους ή εντός της εσωτερικής αγοράς.

(22)

Όσον αφορά τις προσβολές του περιβάλλοντος, το άρθρο 174 της Συνθήκης, το οποίο προβλέπει υψηλό επίπεδο προστασίας και θεμελιώνεται στις αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης, στην αρχή της επανόρθωσης κατά προτεραιότητα στην πηγή, και στην αρχή ο «ρυπαίνων πληρώνει», δικαιολογεί πλήρως την προσφυγή στην αρχή της εύνοιας του ζημιωθέντος. Το χρονικό σημείο κατά το οποίο το πρόσωπο που ζητά αποζημίωση μπορεί να επιλέγει το εφαρμοστέο δίκαιο θα πρέπει να καθορίζεται σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους του επιληφθέντος δικαστηρίου.

(23)

Όσον αφορά τις προσβολές των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, θα πρέπει να τηρείται η αρχή «lex loci protectionis» η οποία αναγνωρίζεται παγκοσμίως. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ο όρος «δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας» θα πρέπει να ερμηνεύεται, παραδείγματος χάριν, ως το δικαίωμα του δημιουργού, τα συγγενικά δικαιώματα, το sui generis δικαίωμα για την προστασία των βάσεων δεδομένων καθώς και τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

(24)

Η ακριβής έννοια της συλλογικής δράσης, όπως η απεργία ή η ανταπεργία, διαφέρει από κράτος σε κράτος και διέπεται από τους εσωτερικούς κανόνες του κάθε κράτους. Για τον λόγο αυτό και προς προστασία των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των εργοδοτών και των εργαζομένων, ο παρών κανονισμός προβλέπει την εφαρμογή του δικαίου της χώρας στην οποία έλαβε χώρα η συλλογική δράση.

(25

Ο ειδικός κανόνας περί συλλογικής δράσης του άρθρου 9 δεν θίγει τις προϋποθέσεις άσκησης της εν λόγω δράσης σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ούτε το νομικό καθεστώς των συνδικαλιστικών οργανώσεων ή των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των εργαζομένων όπως προβλέπεται στο δίκαιο των κρατών μελών.

(26)

Θα πρέπει να προβλεφθούν ειδικοί κανόνες όταν η ζημία προκαλείται από πράξη η κατάσταση που δεν συνιστά αδικοπραξία, όπως ο αδικαιολόγητος πλουτισμός, η διοίκηση αλλοτρίων και η ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo).

(27)

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, η ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo) είναι αυτοτελής έννοια και δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται κατ'ανάγκην σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Η έννοια αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει την αθέτηση της υποχρέωσης γνωστοποίησης και τη διακοπή των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη της σύμβασης. Το άρθρο 12 περικλείει μόνον τις εξωσυμβατικές ενοχές που συνδέονται άμεσα με τις συζητήσεις που πραγματοποιούνται πριν από τη σύναψη της σύμβασης. Τούτο σημαίνει ότι, εάν κατά τις διαπραγματεύσεις επέλθει προσωπική ζημία, θα πρέπει να εφαρμοσθεί το άρθρο 4 ή άλλες συναφείς διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

(28)

Προκειμένου να γίνονται σεβαστές η βούληση των μερών και να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου, τα μέρη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα ρητής επιλογής του εφαρμοστέου στην εξωσυμβατική ενοχή δικαίου. Η προστασία των ασθενέστερων συμβαλλομένων θα πρέπει να εξασφαλισθεί με την καθιέρωση ορισμένων προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα είναι δυνατή η επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου.

(29)

Λόγοι δημοσίου συμφέροντος δικαιολογούν την αναγνώριση στα δικαστήρια των κρατών μελών της δυνατότητας να κάνουν χρήση, σε εξαιρετικές περιστάσεις, της επιφυλάξεως της δημόσιας τάξεως και του μηχανισμού των διατάξεων αμέσου εφαρμογής.

(30)

Προκειμένου να επιτευχθεί εύλογη ισορροπία μεταξύ των μερών, επιβάλλεται να λαμβάνονται προσηκόντως υπόψη οι κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς που ισχύουν στη χώρα στην οποία διεπράχθη η ζημιογόνος πράξη, ακόμα και στην περίπτωση που η εξωσυμβατική ενοχή διέπεται από το δίκαιο άλλης χώρας. Ο όρος «κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς» θα πρέπει να ερμηνεύεται ως αναφερόμενος σε όλες τις ρυθμίσεις που αφορούν θέματα ασφάλειας και συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων, παραδείγματος χάριν, των κανόνων οδικής ασφάλειας σε περίπτωση ατυχήματος.

(31)

Θα πρέπει να αποφεύγεται η διασπορά των κανόνων περί σύγκρουσης δικαίων μεταξύ διαφόρων νομικών πράξεων καθώς και οι διαφορές μεταξύ των κανόνων αυτών. Ωστόσο, ο παρών κανονισμός δεν αποκλείει τη δυνατότητα συμπερίληψης, στο πλαίσιο διατάξεων κοινοτικού δικαίου, κανόνων περί σύγκρουσης δικαίων που αφορούν ειδικά θέματα.

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την εφαρμογή άλλων πράξεων που θεσπίζουν διατάξεις οι οποίες σκοπό έχουν να συμβάλουν στην ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς κατά τον βαθμό που δεν μπορούν να εφαρμοσθούν σε συνδυασμό με το δίκαιο που ορίζεται δυνάμει των κανόνων τού παρόντος κανονισμού.

(32)

Η τήρηση διεθνών δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί από τα κράτη μέλη συνεπάγεται ότι ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την ισχύ διεθνών συμβάσεων στις οποίες συμμετέχουν, ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, κατά τον χρόνο έκδοσης του παρόντος κανονισμού. Για να καταστούν οι κανόνες αυτοί πιο προσπελάσιμοι, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί στη δημοσίευση σχετικού καταλόγου στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βασιζόμενη στα στοιχεία που θα τις διαβιβάσουν τα κράτη μέλη.

(33)

Η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο όσον αφορά τις διαδικασίες και τους όρους σύμφωνα με τους οποίους τα κράτη μέλη θα δικαιούνται να διαπραγματεύονται και να συνάπτουν για ίδιον λογαριασμό συμφωνίες με τρίτες χώρες σε μεμονωμένες και εξαιρετικές περιπτώσεις, για τομεακά θέματα, οι οποίες θα περιέχουν διατάξεις περί του εφαρμοστέου στις εξωσυμβατικές ενοχές δικαίου.

(34)

Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, και μπορεί κατά συνέπεια, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων του, να επιτευχθεί καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο, η Κοινότητα μπορεί να θεσπίσει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαραίτητα για την επίτευξη του στόχου αυτού όρια.

(35)

Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Πρωτοκόλλου για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας που προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ανακοίνωσαν την επιθυμία τους να συμμετάσχουν στην έκδοση και εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(36)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του Πρωτοκόλλου για τη θέση της Δανίας που προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Δανία δεν συμμετέχει στην υιοθέτηση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή του,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι

ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Άρθρο 1

Καθ'ύλην πεδίο εφαρμογής

1.   Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στις εξωσυμβατικές ενοχές αστικού και εμπορικού δικαίου, σε περίπτωση που περιλαμβάνουν σύγκρουση δικαίων. Δεν εφαρμόζεται, ιδίως, σε φορολογικές, τελωνειακές ή διοικητικές υποθέσεις ούτε στην ευθύνη του κράτους για πράξεις ή παραλείψεις κατά την άσκηση κρατικής εξουσίας («acta iure imperii»).

2.   Εξαιρούνται του πεδίου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού:

α)

οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από οικογενειακές σχέσεις και από σχέσεις οι οποίες, σύμφωνα με το εφαρμοστέο σε αυτές δίκαιο, παράγουν ανάλογα αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων διατροφής,

β)

οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από περιουσιακές σχέσεις των συζύγων, από το περιουσιακό καθεστώς που πηγάζει από σχέσεις οι οποίες, σύμφωνα με το εφαρμοστέο σε αυτές δίκαιο, παράγουν αποτελέσματα ανάλογα με τα αποτελέσματα του γάμου, καθώς και από διαθήκες και κληρονομική διαδοχή,

γ)

οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από συναλλαγματικές, επιταγές, γραμμάτια σε διαταγή και άλλα αξιόγραφα, κατά το μέτρο που οι ενοχές πηγάζουν από τον χαρακτήρα τους ως αξιογράφων,

δ)

οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από το δίκαιο των εταιριών και άλλων ενώσεων ή νομικών προσώπων όσον αφορά θέματα όπως η ίδρυση, με εγγραφή στο μητρώο ή κατ'άλλον, η ικανότητα δικαίου, η εσωτερική λειτουργία ή η εκκαθάριση εταιριών και άλλων ενώσεων ή νομικών προσώπων, καθώς και από την προσωπική ευθύνη των εταίρων και των οργάνων για τις υποχρεώσεις της εταιρίας ή άλλων ενώσεων και νομικών προσώπων και από την προσωπική ευθύνη των ελεγκτών μίας εταιρίας ή των οργάνων της κατά τον νόμιμο έλεγχο των λογιστικών εγγράφων,

ε)

οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από τις σχέσεις μεταξύ των ιδρυτών, των εμπιστευματοδόχων (trustees) και των δικαιούχων εμπιστεύματος (trust) που συστήθηκε δια της ιδιωτικής βουλήσεως,

στ)

οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από ζημία από πυρηνική ενέργεια,

ζ)

οι εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της δυσφήμισης.

3.   Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε ζητήματα σχετικά με την απόδειξη και τη διεξαγωγή δίκης, με την επιφύλαξη των άρθρων 21 και 22.

4.   Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, με τον όρο «κράτος μέλος» νοούνται όλα τα κράτη μέλη με εξαίρεση τη Δανία.

Άρθρο 2

Εξωσυμβατικές ενοχές

1.   Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, η έννοια της ζημίας περικλείει όλες τις συνέπειες των αδικοπραξιών, του αδικαιολογήτου πλουτισμού, της διοίκησης αλλοτρίων ή της ευθύνης κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo).

2.   Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται επίσης σε εξωσυμβατικές ενοχές που ενδέχεται να προκύψουν.

3.   Τυχόν αναφορά στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού σε:

α)

ζημιογόνο γεγονός, περιλαμβάνει τα ζημιογόνα γεγονότα τα οποία ενδέχεται να επέλθουν, και

β)

ζημία, περιλαμβάνει τις ζημίες οι οποίες ενδέχεται να επέλθουν.

Άρθρο 3

Οικουμενικός χαρακτήρας

Το καθοριζόμενο από τον παρόντα κανονισμό δίκαιο εφαρμόζεται ακόμη και αν δεν είναι το δίκαιο κράτους μέλους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

ΑΔΙΚΟΠΡΑΞΙΕΣ

Άρθρο 4

Γενικός κανόνας

1.   Το εφαρμοστέο δίκαιο επί εξωσυμβατικής ενοχής η οποία απορρέει από αδικοπραξία, είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία επέρχεται η ζημία, ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία έλαβε χώρα το ζημιογόνο γεγονός καθώς και της χώρας ή των χωρών στις οποίες το εν λόγω γεγονός παράγει έμμεσα αποτελέσματα, εκτός αν ορίζεται άλλως στον παρόντα κανονισμό.

2.   Ωστόσο, αν ο φερόμενος ως υπαίτιος και ο ζημιωθείς έχουν, κατά τον χρόνο επέλευσης της ζημίας, τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας αυτής.

3.   Εάν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται ότι η αδικοπραξία εμφανίζει προδήλως στενότερο δεσμό με χώρα άλλη από εκείνη που ορίζεται στις παραγράφους 1 ή 2, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας αυτής. Ο προδήλως στενότερος δεσμός με άλλη χώρα μπορεί να βασίζεται ιδίως σε προϋπάρχουσα σχέση μεταξύ των μερών, όπως σύμβαση, η οποία συνδέεται στενά με την εν λόγω αδικοπραξία.

Άρθρο 5

Ευθύνη λόγω ελαττωματικού προϊόντος

1.   Με την επιφύλαξη του άρθρου 4, παράγραφος 2, οι εξωσυμβατικές ενοχές οι οποίες οφείλονται σε ζημία λόγω ελαττωματικού προϊόντος διέπονται από:

α)

το δίκαιο της χώρας στην οποία ο ζημιωθείς είχε τη συνήθη κατοικία του κατά τον χρόνο επέλευσης της ζημίας, εάν το προϊόν διετίθετο στην αγορά της εν λόγω χώρας, ή ελλείψει τούτου,

β)

το δίκαιο της χώρας στην οποία αποκτήθηκε το προϊόν, εάν το προϊόν διετίθετο στην αγορά της εν λόγω χώρας, ή ελλείψει τούτου,

γ)

το δίκαιο της χώρας στην οποία επήλθε η ζημία, εάν το προϊόν διετίθετο στην αγορά της εν λόγω χώρας.

Πάντως, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας της συνήθους διαμονής του φερομένου ως υπαιτίου, εφόσον αυτός δεν μπορούσε ευλόγως να προβλέψει τη διάθεση στην αγορά του συγκεκριμένου προϊόντος, ή προϊόντος του αυτού τύπου, στη χώρα της οποίας το δίκαιο είναι εφαρμοστέο δυνάμει των στοιχείων α), β) ή γ).

2.   Εάν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται ότι η αδικοπραξία εμφανίζει προδήλως στενότερο σύνδεσμο με άλλη χώρα, από εκείνη που ορίζεται στην παράγραφο 1, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας. Ο προδήλως στενότερος δεσμός με άλλη χώρα θα μπορούσε να βασίζεται ιδίως σε προϋπάρχουσα σχέση μεταξύ των μερών, όπως σύμβαση, η οποία συνδέεται στενά με την εν λόγω αδικοπραξία.

Άρθρο 6

Αθέμιτος ανταγωνισμός και πράξεις που περιορίζουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό

1.   Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή η οποία απορρέει από πράξη αθέμιτου ανταγωνισμού είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία θίγονται ή ενδέχεται να θιγούν οι σχέσεις ανταγωνισμού ή τα συλλογικά συμφέροντα των καταναλωτών.

2.   'Αν πράξη αθέμιτου ανταγωνισμού θίγει αποκλειστικά τα συμφέροντα συγκεκριμένου ανταγωνιστή, εφαρμόζεται το άρθρο 4.

3.   Το εφαρμοστέο δίκαιο σε εξωσυμβατική ενοχή η οποία απορρέει από περιορισμό του ανταγωνισμού είναι το δίκαιο της χώρας στην αγορά της οποίας ο περιορισμός παράγει ή ενδέχεται να παραγάγει αποτέλεσμα.

4.   Δεν χωρεί παρέκκλιση από το εφαρμοστέο σύμφωνα με το παρόν άρθρο δίκαιο δυνάμει συμφωνίας κατ'εφαρμογήν του άρθρου 14.

Άρθρο 7

Περιβαλλοντική ζημία

Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από περιβαλλοντική ζημία ή ζημία σε βάρος προσώπων ή περιουσιακών στοιχείων συνεπεία της περιβαλλοντικής ζημίας, είναι το δίκαιο που καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1, εκτός εάν το πρόσωπο που ζητεί αποζημίωση επιλέξει να θεμελιώσει τις αξιώσεις του στο δίκαιο της χώρας στην οποία έλαβε χώρα το ζημιογόνο γεγονός.

Άρθρο 8

Προσβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας

1.   Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από προσβολή δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας, είναι το δίκαιο της χώρας για την οποία ζητείται η προστασία.

2.   Σε περίπτωση εξωσυμβατικής ενοχής που απορρέει από προσβολή κοινοτικού δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας ενιαίου χαρακτήρα, εφαρμοστέο δίκαιο για κάθε ζήτημα που δεν διέπεται από σχετική κοινοτική πράξη είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία διαπράχθηκε η προσβολή.

3.   Δεν χωρεί παρέκκλιση από το εφαρμοστέο σύμφωνα με το παρόν άρθρο δίκαιο δυνάμει συμφωνίας κατ'εφαρμογήν του άρθρου 14.

Άρθρο 9

Συλλογική δράση

Με την επιφύλαξη του άρθρου 4, παράγραφος 2, το εφαρμοστέο δίκαιο σε εξωσυμβατική ενοχή σχετική με την ευθύνη προσώπου υπό την ιδιότητά του ως εργαζομένου ή ως εργοδότη ή με την ευθύνη των οργανώσεων που εκπροσωπούν τα επαγγελματικά τους συμφέροντα για ζημία προκληθείσα από επικείμενη ή πραγματοποιηθείσα συλλογική δράση, είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία πρόκειται να λάβει ή έλαβε χώρα η δράση.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ

ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟς ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ, ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΛΛΟΤΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ (CULPA IN CONTRAHENDO)

Άρθρο 10

Αδικαιολόγητος πλουτισμός

1.   Αν εξωσυμβατική ενοχή, η οποία απορρέει από αδικαιολόγητο πλουτισμό, συμπεριλαμβανομένης της καταβολής αχρεωστήτου, συνδέεται με υφιστάμενη σχέση μεταξύ των μερών, όπως εξωσυμβατική ενοχή απορρέουσα από σύμβαση ή αδικοπραξία, που εμφανίζει στενό σύνδεσμο με αυτόν τον αδικαιολόγητο πλουτισμό, εφαρμόζεται το δίκαιο που διέπει την εν λόγω σχέση.

2.   Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει της παραγράφου 1 και τα μέρη έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα κατά τη στιγμή που λαμβάνει χώρα το γεγονός το οποίο στοιχειοθετεί αδικαιολόγητο πλουτισμό, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας αυτής.

3.   Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει των παραγράφων 1 ή 2, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας στην οποία επήλθε ο αδικαιολόγητος πλουτισμός.

4.   Όταν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται σαφώς ότι η εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από αδικαιολόγητο πλουτισμό, συνδέεται προδήλως στενότερα με χώρα άλλη από εκείνη που ορίζεται στις παραγράφους 1, 2 και 3, εφαρμόζεται το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας.

Άρθρο 11

Διοίκηση αλλοτρίων

1.   Αν εξωσυμβατική ενοχή, η οποία απορρέει από πράξη διοίκησης αλλοτρίων άνευ εντολής, συνδέεται με υφιστάμενη σχέση μεταξύ των μερών, όπως εξωσυμβατική ενοχή πηγάζουσα από σύμβαση ή αδικοπραξία, που εμφανίζει στενό σύνδεσμο με την εξωσυμβατική αυτήν ενοχή, εφαρμόζεται το δίκαιο που διέπει την εν λόγω σχέση.

2.   Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει της παραγράφου 1 και τα μέρη έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα κατά τη στιγμή που λαμβάνει χώρα το ζημιογόνο γεγονός, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας αυτής.

3.   Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει των παραγράφων 1 ή 2, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας στην οποία τελείται η συγκεκριμένη πράξη.

4.   Όταν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται σαφώς ότι η εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από πράξη διοίκησης αλλοτρίων άνευ εντολής, συνδέεται προδήλως στενότερα με χώρα άλλη από εκείνη που ορίζεται με τις παραγράφους 1, 2 και 3, εφαρμόζεται το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας.

Άρθρο 12

Ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (Culpa in contrahendo)

1.   Το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από συζητήσεις πριν από τη σύναψη σύμβασης, ανεξαρτήτως του εάν συνήφθη τελικά η σύμβαση, είναι το δίκαιο που είναι, ή που θα ήταν, εφαρμοστέο στη σύμβαση, εάν αυτή είχε συναφθεί.

2.   Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει της παραγράφου 1, εφαρμόζεται:

α)

το δίκαιο της χώρας στην οποία επέρχεται η ζημία, ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία συνέβη το ζημιογόνο γεγονός και ανεξαρτήτως της χώρας ή των χωρών στις οποίες το εν λόγω γεγονός παράγει έμμεσα αποτελέσματα, ή

β)

αν τα μέρη έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα κατά τον χρόνο επέλευσης του ζημιογόνου γεγονότος, το δίκαιο της χώρας αυτής, ή

γ)

όταν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται σαφώς ότι η εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από συζητήσεις πριν από τη σύναψη σύμβασης συνδέεται προδήλως στενότερα με χώρα άλλη από εκείνη που ορίζεται στα στοιχεία α) και β), το δίκαιο της εν λόγω άλλης χώρας.

Άρθρο 13

Εφαρμοσιμότητα του άρθρου 8

Για τους σκοπούς του παρόντος κεφαλαίου, το άρθρο 8 διέπει τις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από προσβολή δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

Άρθρο 14

Ελευθερία επιλογής δικαίου

1.   Τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν την υπαγωγή της εξωσυμβατικής ενοχής στο δίκαιο που αυτά επιλέγουν:

α)

με συμφωνία μεταγενέστερη της επέλευσης του ζημιογόνου γεγονότος,

ή

β)

εφόσον όλα τα μέρη ασκούν εμπορική δραστηριότητα, επίσης με συμφωνία η οποία αποτέλεσε αντικείμενο ελεύθερης διαπραγμάτευσης πριν από την επέλευση του ζημιογόνου γεγονότος.

Η επιλογή αυτή πρέπει να είναι ρητή ή να συνάγεται με βεβαιότητα από τα δεδομένα της υπόθεσης και δεν θίγει δικαιώματα τρίτων.

2.   Εφόσον, κατά τον χρόνο επέλευσης του ζημιογόνου γεγονότος, όλα τα σχετικά με την περίπτωση δεδομένα εντοπίζονται σε χώρα διαφορετική από εκείνη της οποίας το δίκαιο επελέγη, η επιλογή των μερών δεν θίγει την εφαρμογή των διατάξεων του δικαίου αυτής της χώρας από τις οποίες δεν επιτρέπεται παρέκκλιση με συμφωνία.

3.   Εφόσον, κατά τον χρόνο επέλευσης του ζημιογόνου γεγονότος, όλα τα σχετικά με την περίπτωση δεδομένα εντοπίζονται σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, η επιλογή από τα μέρη εφαρμοστέου δικαίου άλλου από εκείνο κράτους μέλους δεν θίγει την εφαρμογή των διατάξεων του κοινοτικού δικαίου, από τις οποίες δεν επιτρέπεται παρέκκλιση με συμφωνία, ενδεχομένως όπως αυτές εφαρμόζονται στο κράτος μέλος του δικάζοντος δικαστή.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ V

ΚΟΙΝΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Άρθρο 15

Περιεχόμενο του εφαρμοστέου δικαίου

Το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές δυνάμει του παρόντος κανονισμού διέπει ιδίως:

α)

την βάση και την έκταση της ευθύνης, συμπεριλαμβανομένου του προσδιορισμού των προσώπων που δύνανται να φέρουν ευθύνη για τις πράξεις τους,

β)

τους λόγους αποκλεισμού της ευθύνης/απαλλαγής από την ευθύνη, καθώς και κάθε περιορισμό και καταμερισμό της ευθύνης,

γ)

την ύπαρξη, τον χαρακτήρα και την αποτίμηση των ζημιών ή της επιδιωκόμενης αποκατάστασης της ζημίας,

δ)

τα μέτρα τα οποία μπορούν να ληφθούν για την πρόληψη ή την παύση βλάβης ή ζημίας ή για την εξασφάλιση της παροχής αποζημίωσης, εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων του επιληφθέντος δικαστηρίου δυνάμει του οικείου δικονομικού δικαίου,

ε)

τη δυνατότητα μεταβίβασης του δικαιώματος αποζημίωσης ή αποκατάστασης της ζημίας, συμπεριλαμβανομένης της κληρονομικής διαδοχής,

στ)

τα πρόσωπα που δικαιούνται αποκατάστασης της προσωπικής ζημίας που υπέστησαν,

ζ)

την ευθύνη για πράξεις τρίτου,

η)

τους διάφορους τρόπους απόσβεσης των ενοχών καθώς και τους κανόνες παραγραφών και αποσβεστικών προθεσμιών, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων σχετικά με την έναρξη της παραγραφής ή αποσβεστικής προθεσμίας και τη διακοπή ή την αναστολή τους.

Άρθρο 16

Διατάξεις αμέσου εφαρμογής

Ο παρών κανονισμός δεν περιορίζει την εφαρμογή των διατάξεων αναγκαστικού δικαίου της χώρας του δικάζοντος δικαστή, οι οποίες εφαρμόζονται ανεξαρτήτως του δικαίου που διέπει κατά τα άλλα την εξωσυμβατική ενοχή.

Άρθρο 17

Κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς

Κατά την αξιολόγηση της συμπεριφοράς του φερομένου ως υπαιτίου, λαμβάνονται υπόψη, ως πραγματικό στοιχείο και στο μέτρο που είναι αναγκαίο, οι κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς που ίσχυαν στον τόπο και κατά τον χρόνο επέλευσης του γεγονότος που θεμελιώνει την ευθύνη.

Άρθρο 18

Ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή του υπευθύνου

Ο ζημιωθείς δύναται να στραφεί απευθείας κατά του ασφαλιστή του υποχρέου για την καταβολή αποζημίωσης, εφόσον αυτό προβλέπεται από το δίκαιο που εφαρμόζεται στην εξωσυμβατική ενοχή ή το δίκαιο που διέπει τη σύμβαση ασφαλίσεως.

Άρθρο 19

Υποκατάσταση

Σε περίπτωση που ένα πρόσωπο («ο δανειστής») έχει αξίωση βασιζόμενη σε εξωσυμβατική ενοχή έναντι άλλου προσώπου («ο οφειλέτης»), και ένας τρίτος έχει την υποχρέωση να ικανοποιήσει τον δανειστή, ή τον έχει όντως ικανοποιήσει εκπληρώνοντας την υποχρέωση αυτή, το εφαρμοστέο σ'αυτή την υποχρέωση του τρίτου δίκαιο καθορίζει εάν και σε ποιόν βαθμό αυτός ο τρίτος δικαιούται να ασκήσει τα δικαιώματα που έχει ο δανειστής κατά του οφειλέτη σύμφωνα με το δίκαιο που διέπει τη σχέση τους.

Άρθρο 20

Παθητική ενοχή εις ολόκληρον

Αν ο δανειστής έχει αξιώσεις κατά πολλών οφειλετών οι οποίοι ευθύνονται για την αυτή αξίωση, και ένας από τους οφειλέτες τον έχει ήδη ικανοποιήσει εν όλω ή εν μέρει, το δικαίωμα του συγκεκριμένου οφειλέτη να στραφεί κατά των υπολοίπων διέπεται από το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική σχέση αυτού προς τον δανειστή.

Άρθρο 21

Τύπος

Μονομερής δικαιοπραξία σχετική με εξωσυμβατική ενοχή είναι έγκυρη ως προς τον τύπο αν πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις είτε του δικαίου που διέπει την εν λόγω εξωσυμβατική ενοχή είτε του δικαίου της χώρας όπου καταρτίστηκε η δικαιοπραξία αυτή.

Άρθρο 22

Βάρος αποδείξεως

1.   Το δίκαιο το οποίο, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, διέπει την εξωσυμβατική ενοχή εφαρμόζεται στο μέτρο που καθιερώνει νόμιμα τεκμήρια ή κατανέμει το βάρος αποδείξεως σε θέματα εξωσυμβατικών ενοχών.

2.   Οι δικαιοπραξίες αποδεικνύονται με κάθε αποδεικτικό μέσο παραδεκτό σύμφωνα είτε με το δίκαιο του δικάζοντος δικαστή είτε με ένα από τα δίκαια περί των οποίων το άρθρο 21, κατά το οποίο η δικαιοπραξία είναι έγκυρη ως προς τον τύπο, εφόσον η απόδειξη μπορεί να διεξαχθεί με το μέσο αυτό ενώπιον του δικάζοντος δικαστή.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VΙ

ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 23

Συνήθης διαμονή

1.   Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως συνήθη διαμονή εταιριών και άλλων ενώσεων ή νομικών προσώπων νοείται ο τόπος στον οποίο βρίσκεται η κεντρική τους διοίκηση.

Όταν το ζημιογόνο γεγονός ή η ίδια η ζημία επέρχεται στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων υποκαταστήματος, αντιπροσωπίας ή οποιασδήποτε άλλης εγκατάστασης, ως συνήθης διαμονή νοείται ο τόπος στον οποίο βρίσκεται το υποκατάστημα, η αντιπροσωπία ή η οποιαδήποτε άλλη εγκατάσταση.

2.   Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως συνήθης διαμονή φυσικού προσώπου το οποίο ενεργεί στο πλαίσιο της επαγγελματικής του δραστηριότητας, νοείται ο τόπος στον οποίο το πρόσωπο αυτό έχει την κύρια εγκατάστασή του.

Άρθρο 24

Αποκλεισμός της αναπαραπομπής

Ως δίκαιο μιας χώρας που ορίζεται ως εφαρμοστέο από τον παρόντα κανονισμό, νοούνται οι ισχύοντες στη χώρα αυτή κανόνες δικαίου, εκτός από τους κανόνες ιδιωτικού διεθνούς δικαίου.

Άρθρο 25

Κράτη με πλείονα συστήματα δικαίου

1.   Σε περίπτωση που ένα κράτος αποτελείται από περισσότερες εδαφικές ενότητες, η κάθε μία από τις οποίες έχει τους δικούς της κανόνες για τις εξωσυμβατικές ενοχές, κάθε εδαφική ενότητα θεωρείται ως χώρα για τον σκοπό του καθορισμού του εφαρμοστέου δικαίου σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

2.   Τα κράτη μέλη, στα οποία διάφορες εδαφικές ενότητες έχουν τους δικούς τους κανόνες δικαίου για τις εξωσυμβατικές ενοχές, δεν υποχρεούνται να εφαρμόζουν τον παρόντα κανονισμό στις συγκρούσεις νόμων που αφορούν αποκλειστικά τις εδαφικές αυτές ενότητες.

Άρθρο 26

Δημόσια τάξη του δικάζοντος δικαστή

Η εφαρμογή μιας διάταξης του δικαίου που ορίζεται ως εφαρμοστέο από τον παρόντα κανονισμό δεν μπορεί να αποκλεισθεί παρά μόνον εάν η εφαρμογή αυτή είναι προδήλως ασυμβίβαστη με τη δημόσια τάξη («ordre public») του δικάζοντος δικαστή.

Άρθρο 27

Σχέση με άλλες διατάξεις κοινοτικού δικαίου

Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την εφαρμογή διατάξεων του κοινοτικού δικαίου οι οποίες, σε ειδικά θέματα, θεσπίζουν κανόνες περί σύγκρουσης δικαίων στον τομέα των εξωσυμβατικών ενοχών.

Άρθρο 28

Σχέση με τις ισχύουσες διεθνείς συμβάσεις

1.   Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την εφαρμογή διεθνών συμβάσεων των οποίων ένα ή περισσότερα κράτη μέλη είναι μέρη κατά τον χρόνο έκδοσης του παρόντος κανονισμού και οι οποίες θεσπίζουν κανόνες περί σύγκρουσης δικαίων στον τομέα των εξωσυμβατικών ενοχών.

2.   Ωστόσο, μεταξύ κρατών μελών, ο παρών κανονισμός υπερισχύει των συμβάσεων που έχουν συναφθεί αποκλειστικά μεταξύ δύο ή περισσότερων εξ αυτών στο μέτρο που οι εν λόγω συμβάσεις διέπουν θέματα τα οποία ρυθμίζονται με τον παρόντα κανονισμό.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VΙΙ

ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 29

Κατάλογος συμβάσεων

1.   Έως τις … (7), τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τις συμβάσεις του άρθρου 28, παράγραφος 1. Μετά την παρέλευση της ημερομηνίας αυτής, τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή όλες τις καταγγελίες αυτών των συμβάσεων.

2.   Η Επιτροπή δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντός προθεσμίας έξι μηνών από την παραλαβή τους:

i)

τον κατάλογο των συμβάσεων της παραγράφου 1,

ii)

τις καταγγελίες των συμβάσεων της παραγράφου 1.

Άρθρο 30

Ρήτρα αναθεώρησης

Όχι αργότερα από τις … (8), η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, έκθεση ως προς την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Η έκθεση αυτή συνοδεύεται, ενδεχομένως, από προτάσεις προσαρμογής του παρόντος κανονισμού. Η έκθεση εξετάζει ιδίως εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από τροχαία ατυχήματα και από προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της δυσφήμησης.

Άρθρο 31

Χρονική εφαρμογή

Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στα ζημιογόνα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα μετά την έναρξη της ισχύος του .

Άρθρο 32

Ημερομηνία εφαρμογής

Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται από τις … (9), εκτός από το άρθρο 29, το οποίο εφαρμόζεται από τις … (7).

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα στα κράτη μέλη σύμφωνα με τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Βρυξέλλες,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ο Πρόεδρος

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος


(1)  ΕΕ C 241, 28.9.2004, σ. 1.

(2)  Γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 6ης Ιουλίου 2005 (ΕΕ C 157 Ε, 6.7.2006, σ. 371), κοινή θέση του Συμβουλίου της 25ης Σεπτεμβρίου 2006 και θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της ... (δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα)

(3)  ΕΕ C 12, 15.1.2001, σ. 1.

(4)  ΕΕ C 53, 3.3.2005, σ. 1.

(5)  ΕΕ L 12, 16.1.2001, σ. 1. Κανονισμός όπως τροποποιήθηκε τελευταία με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2245/2004 της Επιτροπής (ΕΕ L 381, 28.12.2004, σ. 10).

(6)  ΕΕ C 27, 26.1.1998, σ. 34.

(7)  12 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος κανονισμού.

(8)  Τέσσερα έτη από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού.

(9)  18 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος κανονισμού.


ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Ι.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το Συμβούλιο κατέληξε σε γενική συμφωνία ως προς το κείμενο του σχεδίου κανονισμού για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές στις 1-2 Ιουνίου 2006. Η συμφωνία αυτή οδήγησε στην υιοθέτηση κοινής θέσης στις 25 Σεπτεμβρίου 2006 δυνάμει της διαδικασίας συναπόφασης.

Το Συμβούλιο αποφάσισε με ειδική πλειοψηφία. Οι αντιπροσωπίες της Εσθονίας και της Λετονίας καταψήφισαν το κείμενο λόγω των επιφυλάξεών τους ως προς το άρθρο 9 σχετικά με τη συλλογική δράση και τις επιπτώσεις της επί της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών. (1)

Κατά την υιοθέτηση της θέσης του, το Συμβούλιο έλαβε υπόψη τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που δόθηκε σε πρώτη ανάγνωση στις 6 Ιουλίου 2005. (2)

Στόχος της πρότασης αυτής είναι η θέσπιση ενός ενιαίου συνόλου κανόνων εφαρμοστέων στις εξωσυμβατικές ενοχές, ανεξαρτήτως της χώρας του δικαστηρίου ενώπιον του οποίου ασκείται η προσφυγή. Το γεγονός αυτό θα αυξήσει τη βεβαιότητα ως προς το εφαρμοστέο δίκαιο και θα βελτιώσει την προβλεψιμότητα των νομικών διαφορών και την ελεύθερη κυκλοφορία των αποφάσεων.

ΙΙ.   ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΘΕΣΗΣ

Ι.   Γενικά

Η κοινή θέση του Συμβουλίου ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό την ίδια γραμμή που ακολουθεί η αρχική πρόταση της Επιτροπής όπως τροποποιήθηκε από την τροποποιημένη πρόταση που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο στις 22 Φεβρουαρίου 2006. (3)

Οι κυριότερες αλλαγές που έγιναν στο κείμενο είναι οι εξής:

1.

Σε σύγκριση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής, το πεδίο εφαρμογής της πράξης έχει διασαφηνιστεί και υποστεί περαιτέρω επεξεργασία. Τα αστικά και εμπορικά θέματα δεν καλύπτουν ευθύνη του κράτους για πράξεις και παραλείψεις κατά την άσκηση κρατικής εξουσίας («acta iure imperii»). Προστέθηκε μία ακόμη εξαίρεση στο άρθρο 1 παρ. 2 ζ) προκειμένου να αντικατοπτριστούν οι συζητήσεις και ο τελικός συμβιβασμός σχετικά με την προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα.

2.

Ο κανονισμός ακολουθεί την ίδια λογική όπως και η αρχική πρόταση της Επιτροπής υπό την έννοια ότι ο κανονισμός θέτει έναν γενικό κανόνα για το δίκαιο που εφαρμόζεται σε αδικοπραξία. Ο γενικός κανόνας συνίσταται στο ότι εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας όπου προέκυψε η ζημία. Αυτό δεν άλλαξε σε σύγκριση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής. Το άρθρο 4 παρ. 2 προβλέπει εξαίρεση από τη γενική αρχή, δημιουργώντας ειδικό συνδετικό στοιχείο όταν οι διάδικοι έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα. Το άρθρο 4 παρ. 3 πρέπει να εννοείται ως «ρήτρα διαφυγής» από το άρθρο 4 παρ. 1 και παρ. 2, όπου είναι σαφές από όλες τις περιστάσεις της υπόθεσης ότι η αδικοπραξία συνδέεται σαφώς στενότερα με άλλη χώρα.

Ως ζήτημα αρχής, ο γενικός κανόνας πρέπει να εφαρμόζεται σε όλες τις εξωσυμβατικές ενοχές που καλύπτονται από τον κανονισμό. Μόνον σε ορισμένες περιορισμένες, δεόντως αιτιολογημένες περιστάσεις υπάρχει παρέκκλιση από το γενικό κανόνα και εφαρμογή ειδικών κανόνων. Σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 14 τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν να υπαγάγουν εξωσυμβατικές ενοχές στο δίκαιο της επιλογής τους.

3.

Σε σύγκριση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής, το πεδίο εφαρμογής των ειδικών κανόνων έχει διασαφηνιστεί περαιτέρω προκειμένου να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή τους. Ο κανονισμός περιλαμβάνει ειδικούς κανόνες σε θέματα ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων, αθέμιτου ανταγωνισμού, προσβολών του περιβάλλοντος, προσβολών των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και συλλογικής δράσης.

4.

Οι διαπραγματεύσεις σχετικά με προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα προκάλεσαν δυσκολίες σε πολλές αντιπροσωπίες. Το Συμβούλιο εξέτασε το θέμα αυτό σε πολλές περιστάσεις και μελέτησε προσεκτικά όλες τις εναλλακτικές λύσεις που τέθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, συμπεριλαμβανομένης της πρότασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ωστόσο, ως τελική συμβιβαστική λύση και σε μια απόπειρα συμφιλίωσης των αντιτιθέμενων συμφερόντων, το Συμβούλιο αποφάσισε να διαγράψει τον ειδικό κανόνα για την προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα στο στάδιο αυτό. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, τα θέματα αυτά έχουν εξαιρεθεί από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού δυνάμει του άρθρου 1 παρ. 2, ζ).

Εντούτοις, η ρύθμιση αυτή πρέπει να διαβαστεί σε συνδυασμό με το άρθρο 30. Αυτή η ρήτρα αναθεώρησης, που προτάθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και περιλαμβάνεται στο άρθρο 30, προβλέπει την υποβολή έκθεσης από την Επιτροπή το αργότερο τέσσερα χρόνια μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού. Η έκθεση εξετάζει ιδίως εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της δυσφήμησης.

5.

Διαφέροντας από την αρχική πρόταση της Επιτροπής, ο κανονισμός τώρα περιλαμβάνει επίσης έναν κανόνα για τη συλλογική δράση σύμφωνα με την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Με στόχο την εξισορρόπηση των συμφερόντων των εργαζομένων και των εργοδοτών, ο κανόνας αυτός συνίσταται στην εφαρμογή του δικαίου της χώρας στην οποία έλαβε χώρα η συλλογική δράση. Ωστόσο, η διάταξη αυτή προκάλεσε τόσες δυσκολίες σε δύο αντιπροσωπίες, ώστε να καταψηφίσουν την κοινή θέση.

6.

Η αρχική πρόταση της Επιτροπής περιελάμβανε μια διάταξη για εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από πράξεις που δεν συνιστούν αδικοπραξία. Ο κανονισμός τώρα συμπεριλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο με χωριστές διατάξεις για αδικαιολόγητο πλουτισμό, διοίκηση αλλοτρίων (negotiorum gestio) και ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo).

7.

Απλουστεύτηκαν περαιτέρω τα άρθρα όσον αφορά διατάξεις αναγκαστικού δικαίου, σχέση με άλλες διατάξεις κοινοτικού δικαίου και σχέση με υπάρχουσες διεθνείς συμβάσεις.

8.

Ο κανονισμός περιλαμβάνει, όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ρήτρα αναθεώρησης, η οποία υποχρεώνει την Επιτροπή να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έκθεση ως προς την εφαρμογή του κανονισμού. Συγκεκριμένα, η έκθεση θα εξετάζει εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από τροχαία ατυχήματα και από προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της δυσφήμησης.

Άλλες τροπολογίες είναι περισσότερο τυπικού χαρακτήρα και αποσκοπούν στο να καταστήσουν το κείμενο ευκολότερο προς ανάγνωση.

Μετά την αναθεώρησή του από τους Γλωσσομαθείς/Νομικούς, το κείμενο και οι αιτιολογικές παράγραφοι αριθμήθηκαν εκ νέου. Σε πίνακα στο Παράρτημα εκτίθενται οι αντίστοιχοι αριθμοί όπως περιέχονται στην κοινή θέση και όπως αναφέρονταν στην αρχική πρόταση.

2.   Τροπολογίες του Κοινοβουλίου

Το Συμβούλιο δέχτηκε πολλές από τις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, οι συζητήσεις στο Συμβούλιο και η αναθεώρηση του κειμένου από τους Γλωσσομαθείς/Νομικούς έδειξαν ότι είναι ανάγκη να γίνουν ορισμένες τεχνικές διασαφηνίσεις. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αντιστοιχία με τις διατάξεις του κανονισμού, προσαρμόστηκαν και ενημερώθηκαν οι παράγραφοι του αιτιολογικού.

Οι αλλαγές που έγιναν στα άρθρα, 1, 2, 4, 9, 10, 11, 12, 28 και 30 απαιτούν να συμπεριληφθούν πρόσθετες παράγραφοι του αιτιολογικού.

Οι παράγραφοι 1-5 του αιτιολογικού ενημερώθηκαν προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι τελευταίες εξελίξεις σε πολιτικό επίπεδο. Ωσαύτως, η αναφορά στο σχέδιο δράσης του 1998 αντικαταστάθηκε από κατευθυντήριες γραμμές που περιέχονται στο Πρόγραμμα της Χάγης που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2004.

α)   Τροπολογίες που έγιναν δεκτές στην ολότητά τους

Οι τροπολογίες 12, 17, 21, 22, 35, 37, 39, 40, 45, 51, 52 και οι προφορικές τροπολογίες μπορούν να γίνουν δεκτές όπως υποβλήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δεδομένου ότι συμβάλλουν είτε στη διασαφήνιση και την ομοιογένεια της πράξης, είτε σε θέματα λεπτομερειών.

β)   Τροπολογίες που έγιναν κατ' ουσίαν δεκτές

Οι τροπολογίες 2, 15, 18, 19, 20, 23, 24, 28, 31, 34, 38, 45, 54 μπορούν να γίνουν κατ' ουσίαν δεκτές εφόσον αναδιατυπωθούν.

Η τροπολογία 2 καλύπτεται από τις παραγράφους 29 και 31 του αιτιολογικού.

Η ουσία της τροπολογίας 15 περιλαμβάνεται στην αιτιολογική παράγραφο 24.

Οι αλλαγές που προτείνονται από την τροπολογία 18 αντικατοπτρίζονται επί της ουσίας στα άρθρα 2 και 1 παρ. 1.

Οι τροπολογίες 19 και 20 συμπεριλαμβάνονται στο κείμενο των άρθρων 1 παρ. 2 β και 1 παρ. 2 δ. Ωστόσο, η διατύπωση έχει απλουστευθεί, ιδιαίτερα λόγω της συμπερίληψης του άρθρου 2.

Η τροπολογία 23 γίνεται κατ' ουσίαν δεκτή. Εντούτοις, το Συμβούλιο θεωρεί ότι ενόψει των αλλαγών που έγιναν στην αιτιολογική παράγραφο 9 και στο άρθρο 1 παρ. 1, η τροπολογία αυτή είναι περιττή.

Το Συμβούλιο θεωρεί ότι οι αλλαγές που προτείνονται από την τροπολογία 24 καλύπτονται κατ' ουσίαν από τις αλλαγές που έγιναν στα άρθρα 16, 26 και 27, καθώς και στην αιτιολογική παράγραφο 31.

Το Συμβούλιο μπορεί να δεχτεί την αρχή των τροπολογιών 28 και 34, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν τη διάρθρωση και τον τίτλο των τμημάτων. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι αυτό αντικατοπτρίζεται στην τρέχουσα διάρθρωση του κανονισμού, ο οποίος χωρίζεται σε, Κεφάλαιο Ι — Πεδίο εφαρμογής, Κεφάλαιο ΙΙ — Αδικοπραξίες, Κεφάλαιο ΙΙΙ — Αδικαιολόγητος πλουτισμός, διοίκηση αλλοτρίων και ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις, Κεφάλαιο ΙV — Ελευθερία επιλογής και Κεφάλαιο V — Κοινοί κανόνες, και εξυπηρετεί τον ίδιο σκοπό.

Η τροπολογία 31 εισάγει νέα διάταξη για τη συλλογική δράση, η οποία συμβαδίζει με τις διαπραγματεύσεις που έγιναν στα πλαίσια του Συμβουλίου. Ωστόσο, η ουσία του κανόνα έχει υποστεί περαιτέρω επεξεργασία στο άρθρο 9 και από τις αιτιολογικές παραγράφους 24 και 25.

Η ουσία της τροπολογίας 38 περιλαμβάνεται στο άρθρο 14. Ωστόσο, το Συμβούλιο προσπάθησε να απλουστεύσει τη διατύπωση και να την καταστήσει πλέον ευέλικτη.

Η ουσία της τροπολογίας 46 περιλαμβάνεται στο άρθρο 18.

γ)   Τροπολογίες που έγιναν εν μέρει δεκτές

Οι τροπολογίες 3, 14, 25, 26, 36, 44, 53 και 54 μπορούν να γίνουν εν μέρει δεκτές.

Η τροπολογία 3 είναι μόνον εν μέρει δεκτή δεδομένου ότι η αιτιολογική παράγραφος σχετίζεται με το άρθρο 4 και η τροπολογία 26 για το άρθρο 4 δεν είναι πλήρως δεκτή. Η πρώτη πρόταση της τροπολογίας αντικατοπτρίζεται ουσιαστικά στο κείμενο των παραγράφων 13 και 14 του αιτιολογικού. Το τελευταίο τμήμα της τροπολογίας αντικατοπτρίζεται στο κείμενο της αιτιολογικής παραγράφου 28.

Με την τροπολογία 14 προτείνεται, πρώτον, να προστεθούν οι λέξεις «εφόσον ενδείκνυται» ούτως ώστε να δοθεί έμφαση στη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου και, δεύτερον, να αποκλειστεί αυτή η δυνατότητα σε θέματα προσβολής του ιδιωτικού βίου και του αθέμιτου ανταγωνισμού. Μολονότι το Συμβούλιο μπορεί να δεχτεί το πρώτο τμήμα της τροπολογίας, θέματα προσβολής του ιδιωτικού βίου έχουν αποκλειστεί από το πεδίο εφαρμογής, και το Συμβούλιο δεν βλέπει το λόγο να προβλεφθεί εξαίρεση για περιπτώσεις αθέμιτου ανταγωνισμού.

Η τροπολογία 25 είναι δεκτή κατ' αρχήν. Ωστόσο, οι όροι για την έκφραση εκ των προτέρων επιλογής θα πρέπει, σύμφωνα με το Συμβούλιο, να τεθούν με σαφή και αδιαμφισβήτητο τρόπο.

Η τροπολογία 26 σχετίζεται με τον γενικό κανόνα που περιλαμβάνεται στο άρθρο 4.

Σε σχέση με το άρθρο 4 παρ. 1 το Συμβούλιο μπορεί να δεχτεί τις προτεινόμενες αλλαγές.

Από την άλλη πλευρά το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχτεί τις αλλαγές στην παράγραφο 2. Η παράγραφος 2 προβλέπει έναν ειδικό κανόνα για τα τροχαία ατυχήματα που υποβάλλει σε δύο χωριστά δίκαια την εξωσυμβατική ενοχή και το ποσό της αποζημίωσης. Όπως αναφέρει η Επιτροπή στην αναθεωρημένη της πρόταση (4) η λύση αυτή διαφέρει από το ισχύον δίκαιο στα κράτη μέλη και δεν μπορεί, συνεπώς, να υιοθετηθεί χωρίς προηγούμενη διεξοδική ανάλυση. Προτείνεται, κατά συνέπεια, να εξεταστεί το θέμα διεξοδικά στην έκθεση που προβλέπεται από το άρθρο 30.

Όσον αφορά το άρθρο 4 παρ. 3, πρέπει να θεωρηθεί ως ρήτρα διαφυγής από το άρθρο 4 παρ. 1 και 2, όπου συνάγεται σαφώς από το σύνολο των περιστάσεων της υπόθεσης ότι η αδικοπραξία εμφανίζει στενότερο δεσμό με άλλη χώρα. Κατόπιν τούτου, το Συμβούλιο δεν θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να παρατεθεί κατάλογος ειδικών παραγόντων που ενδέχεται να συνδέουν εξωσυμβατική ενοχή με άλλη χώρα.

Η τροπολογία 36 σχετίζεται με το νέο άρθρο 10. Μολονότι κατ' αρχήν, οι προτεινόμενες αλλαγές είναι αποδεκτές, το Συμβούλιο θεωρεί ότι το δίκαιο της χώρας στην οποία επήλθε ο πλουτισμός είναι καταλληλότερος συνδετικός παράγοντας σε περίπτωση που το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθοριστεί με βάση το άρθρο 10 παρ. 1 ή 2.

Το πρώτο τμήμα της τροπολογίας 44 είναι αποδεκτό από το Συμβούλιο. Ωστόσο, κατά τις διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε να διαγραφεί η παράγραφος 2 η οποία θα δημιουργήσει βασικά προβλήματα σε ορισμένα κράτη μέλη και, συνεπώς, το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχτεί αυτό το τμήμα της τροπολογίας.

Η τροπολογία 53 έγινε εν μέρει δεκτή. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι θα ήταν σκοπιμότερο να υπερέχει αυτομάτως ο κανονισμός έναντι των συμβάσεων που έχουν συναφθεί αποκλειστικά μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών, στο βαθμό που οι συμβάσεις αυτές αφορούν θέματα που ρυθμίζει ο κανονισμός. Η τροπολογία που προτείνεται στο άρθρο 28 παρ. 3 δεν είναι αποδεκτή δεδομένου ότι η Σύμβαση της Χάγης προβλέπει ειδικό καθεστώς για τα τροχαία ατυχήματα και πολλά από τα κράτη μέλη που είναι συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης εξέφρασαν την επιθυμία τους να διατηρήσουν το καθεστώς αυτό. Εν προκειμένω, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ρήτρα αναθεώρησης του άρθρου 30, στην οποία γίνεται ειδική αναφορά στα τροχαία ατυχήματα.

Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για τη ρήτρα αναθεώρησης όπως προτείνεται από την τροπολογία 54. Ωστόσο, το Συμβούλιο θεωρεί ότι μια γενικότερη ρήτρα αναθεώρησης είναι καταλληλότερη για τη διασφάλιση αποτελεσματικής αξιολόγησης στα πλαίσια των υφισταμένων αρμοδιοτήτων (βλ. άρθρο 30).

δ)   Τροπολογίες που απορρίφθηκαν

Οι τροπολογίες 1, 4, 5, 6, 8, 10, 11, 13, 16, 27, 29, 32, 33, 41, 42, 43, 47, 49, 50, 56 και 57 απορρίφθηκαν.

Η τροπολογία 1 αναφέρεται στον κανονισμό Ρώμη Ι. Ωστόσο, μέχρι να εκδοθεί ο κανονισμός είναι σκοπιμότερο να γίνεται αναφορά στην ισχύουσα Σύμβαση Ρώμη Ι του 1980 για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές.

Η τροπολογία 4 σχετίζεται με τις αλλαγές που προτείνονται στο γενικό κανόνα (τροπολογία 26). Δεδομένου ότι η τροπολογία 26 απορρίφθηκε εν μέρει, θα πρέπει να απορριφθούν και οι αντίστοιχες αλλαγές της παραγράφου του αιτιολογικού.

Δεδομένων των αλλαγών που έγιναν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, το Συμβούλιο δεν θεωρεί ότι χρειάζεται η τροπολογία 5.

Οι τροπολογίες 6, 8, 11 και 13 προσαρμόζουν τις παραγράφους του αιτιολογικού, έτσι ώστε να αντικατοπτριστεί η διαγραφή διαφόρων ειδικών κανόνων από τον κανονισμό όπως προτείνεται με τις τροπολογίες 27 (ευθύνη λόγω ελαττωματικού προϊόντος), 29 (αθέμιτος ανταγωνισμός και πράξεις που περιορίζουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό) και 33 (προσβολή του περιβάλλοντος). Το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχτεί τη διαγραφή αυτών των ειδικών κανόνων, συνεπώς, θα πρέπει να απορριφθούν και οι αντίστοιχες τροπολογίες των παραγράφων του αιτιολογικού. Ωστόσο, το Συμβούλιο έχει καταβάλει προσπάθεια να ορίσει σαφώς το πεδίο εφαρμογής αυτών των ειδικών κανόνων προκειμένου να διευκολυνθεί η πρακτική τους εφαρμογή.

Οι τροπολογίες 10 και 56 πρέπει να απορριφθούν δεδομένου ότι οι εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της συκοφαντικής δυσφήμησης, έχουν αποκλειστεί από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού.

Η τροπολογία 16 δεν έγινε δεκτή από το Συμβούλιο, δεδομένου ότι το Συμβούλιο απέρριψε την τροπολογία 42 στην οποία αντιστοιχεί η τροπολογία αυτή.

Η τροπολογία 27 καταργεί τον ειδικό κανόνα για την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι η εφαρμογή των γενικών κανόνων σε περιπτώσεις ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων δεν θα επέτρεπε να προβλέπεται το εφαρμοστέο δίκαιο με εύλογη βεβαιότητα. Η δημιουργία μιας ιεραρχικής κλίμακας συνδετικών στοιχείων, σε συνδυασμό με ρήτρα προβλεψιμότητας, αποτελεί ισορροπημένη λύση σε σχέση με τους στόχους αυτούς.

Η τροπολογία 29 προτείνει να διαγραφεί ο ειδικός κανόνας για τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχτεί την πρόταση αυτή. Ο κανόνας του άρθρου 6 δεν συνιστά εξαίρεση του γενικού κανόνα που περιλαμβάνεται στο άρθρο 4 παρ. 1 αλλά μάλλον τον αποσαφηνίζει προκειμένου να καθοριστεί ο τόπος της ζημίας. Σε θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού, ο κανόνας πρέπει να προστατεύει τους ανταγωνιστές, τους καταναλωτές και το κοινό εν γένει και να διασφαλίζει ότι η οικονομία της αγοράς λειτουργεί εύρυθμα. Η σύνδεση με τον τόπο όπου θίγονται οι σχέσεις ανταγωνισμού ή τα συλλογικά συμφέροντα των καταναλωτών, ή σε περίπτωση περιορισμού του ανταγωνισμού, με τη χώρα όπου ο περιορισμός έχει ή ενδέχεται να πραγματοποιηθεί, ικανοποιεί, γενικότερα, τους στόχους αυτούς. Οι εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από περιορισμούς του ανταγωνισμού στο άρθρο 6 παρ. 3 πρέπει να καλύπτουν παραβιάσεις τόσο του κοινοτικού, όσο και του εθνικού δικαίου περί ανταγωνισμού.

Η τροπολογία 32 σχετίζεται με την τροπολογία 26 η οποία έχει απορριφθεί από το Συμβούλιο στο βαθμό που αφορά τροχαία ατυχήματα. Για τους ίδιους λόγους όπως αναφέρεται παραπάνω, η τροπολογία αυτή απορρίφθηκε.

Το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχτεί τη διαγραφή του ειδικού κανόνα για την προσβολή του περιβάλλοντος όπως προτείνεται από την τροπολογία 33. Ο προτεινόμενος κανόνας αντικατοπτρίζει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» η οποία προωθείται από την Κοινότητα και εφαρμόζεται σε διάφορα κράτη μέλη.

Το Συμβούλιο δεν μπορεί να δεχτεί την τροπολογία 41 δεδομένου ότι φαίνεται να αντιφάσκει προς τις αλλαγές που προτείνονται από την τροπολογία 40 την οποία δέχεται το Συμβούλιο.

Οι τροπολογίες 42 και 43 αντιμετωπίζουν το θέμα της εφαρμογής αλλοδαπού δικαίου από το δικαστήριο. Το Συμβούλιο απορρίπτει τις τροπολογίες αυτές, δεδομένου ότι το θέμα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί σε διαφορετικά πλαίσια.

Δεδομένου ότι η τροπολογία 22 έγινε δεκτή, η τροπολογία 47 είναι περιττή, κατά την άποψη του Συμβουλίου.

Το Συμβούλιο θεωρεί ότι η διασαφήνιση που περιλαμβάνεται στο άρθρο 23 παρ. 2 είναι επαρκής για τους σκοπούς των φυσικών προσώπων τα οποία ενεργούν στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους δραστηριότητας. Συνεπώς, απορρίπτεται η τροπολογία 49.

Η τροπολογία 50 αποσκοπεί στην αποσαφήνιση της έννοιας της δημόσιας τάξης. Θα είναι δύσκολο προς το παρόν να καθιερωθούν κοινά κριτήρια και πράξεις αναφοράς για τον καθορισμό της δημόσιας τάξης. Για τους λόγους αυτούς απορρίπτεται η τροπολογία 50.

Η τροπολογία 57 σχετίζεται με το άρθρο 6 της αρχικής πρότασης της Επιτροπής. Το Συμβούλιο εξέτασε το θέμα αρκετές φορές και μελέτησε προσεκτικά όλες τις εναλλακτικές λύσεις που τέθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, συμπεριλαμβανομένης της λύσης που προτείνεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, ως τελική συμβιβαστική λύση και προσπαθώντας να συμφιλιώσει τα αντιτιθέμενα συμφέροντα, το Συμβούλιο προτείνει να διαγραφεί ο ειδικός κανόνας σχετικά με την προσβολή του ιδιωτικού βίου και των δικαιωμάτων των συναφών με την προσωπικότητα στο στάδιο αυτό. Συνεπώς, πρέπει να απορριφθεί η τροπολογία 57. Αντιθέτως, ο κανονισμός προβλέπει στο άρθρο 1 παρ. 2 ζ) εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής.

Εντούτοις, η ρύθμιση αυτή νοείται σε συνδυασμό με το άρθρο 30. Η ρήτρα αναθεώρησης, που περιλαμβάνεται στο άρθρο 30, προβλέπει την υποβολή έκθεσης από την Επιτροπή το αργότερο τέσσερα χρόνια μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του κανονισμού. Η έκθεση εξετάζει ιδίως εξωσυμβατικές ενοχές που προκύπτουν από προσβολή του ιδιωτικού βίου και δικαιωμάτων συναφών με την προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένης της δυσφήμησης.

ΙΙΙ.   ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Το Συμβούλιο θεωρεί ότι το κείμενο της κοινής θέσης σχετικά με τον κανονισμό για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές δημιουργεί ένα ισορροπημένο σύστημα κανόνων περί σύγκρουσης δικαίων στον τομέα των εξωσυμβατικών ενοχών και επιτυγχάνει την επιθυμητή ομοιομορφία των κανόνων του εφαρμοστέου δικαίου. Επιπλέον, η κοινή θέση είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνη με την αρχική πρόταση της Επιτροπής και τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.


(1)  Βλ. αναφ. στο σημείωμα σημείου Ι/Α έγγρ. 12219/2006 CODEC 838 JUSTCIV 181.

(2)  Βλ. έγγρ. 10812/05 CODEC 590 JUSTCIV 132.

(3)  Βλ. έγγρ. 6622/06 JUSTCIV 32 CODEC 171.

(4)  Βλ. έγγρ. 6622/06 JUSTCIV 32 CODEC 171.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΩΝ

Η αρχική πρόταση της Επιτροπής

Η κοινή θέση του Συμβουλίου

Αιτιολογική παράγραφος (1)

Αιτιολογική παράγραφος (1)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (2)

Αιτιολογική παράγραφος (2)

διαγράφεται

Αιτιολογική παράγραφος (3)

Αιτιολογική παράγραφος (3)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (4)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (5)

Αιτιολογική παράγραφος (4)

Αιτιολογική παράγραφος (6)

Αιτιολογική παράγραφος (5)

Αιτιολογική παράγραφος (7)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (8)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (9)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (10)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (11)

Αιτιολογική παράγραφος (6)

Αιτιολογική παράγραφος (12)

Αιτιολογική παράγραφος (7)

Αιτιολογική παράγραφος (13)

Αιτιολογική παράγραφος (8)

Αιτιολογική παράγραφος (14)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (15)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (16)

Αιτιολογική παράγραφος (9)

Αιτιολογική παράγραφος (17)

Αιτιολογική παράγραφος (10)

Αιτιολογική παράγραφος (18)

Αιτιολογική παράγραφος (11)

Αιτιολογική παράγραφος (19)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (20)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (21)

Αιτιολογική παράγραφος (12)

διαγράφεται

Αιτιολογική παράγραφος (13)

Αιτιολογική παράγραφος (22)

Αιτιολογική παράγραφος (14)

Αιτιολογική παράγραφος (23)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (24)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (25)

Αιτιολογική παράγραφος (15)

Αιτιολογική παράγραφος (26)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (27)

Αιτιολογική παράγραφος (16)

Αιτιολογική παράγραφος (28)

Αιτιολογική παράγραφος (17)

Αιτιολογική παράγραφος (29)

Αιτιολογική παράγραφος (18)

Αιτιολογική παράγραφος (30)

Αιτιολογική παράγραφος (19)

Αιτιολογική παράγραφος (31)

Αιτιολογική παράγραφος (20)

Αιτιολογική παράγραφος (32)

νέα

Αιτιολογική παράγραφος (33)

Αιτιολογική παράγραφος (21)

Αιτιολογική παράγραφος (34)

Αιτιολογική παράγραφος (22)

Αιτιολογική παράγραφος (35)

Αιτιολογική παράγραφος (23)

Αιτιολογική παράγραφος (36)

Άρθρο 1

Άρθρο 1

νέα

Άρθρο 2

Άρθρο 2

Άρθρο 3

Άρθρο 3

Άρθρο 4

Άρθρο 4

Άρθρο 5

Άρθρο 5

Άρθρο 6

Άρθρο 6

διαγράφεται

Άρθρο 7

Άρθρο 7

Άρθρο 8

Άρθρο 8

νέα

Άρθρο 9

Άρθρο 9(1)

Άρθρο 12

Άρθρο 9(2)

Άρθρο 10(2), 11(2), 12(2)b

Άρθρο 9(3)

Άρθρο 10

Άρθρο 9(4)

Άρθρο 11

Άρθρο 9(5)

Άρθρο 10(4), 11(4), 12(2)c

Άρθρο 9(6)

Άρθρο 13

Άρθρο 10

Άρθρο 14

Άρθρο 11

Άρθρο 15

Άρθρο 12

Άρθρο 16

Άρθρο 13

Άρθρο 17

Άρθρο 14

Άρθρο 18

Άρθρο 15(1)

Άρθρο 19

Άρθρο 15(2)

Άρθρο 20

Άρθρο 16

Άρθρο 21

Άρθρο 17

Άρθρο 22

Άρθρο 18

διαγράφεται

Άρθρο 19

Άρθρο 23

Άρθρο 20

Άρθρο 24

Άρθρο 21

Άρθρο 25

Άρθρο 22

Άρθρο 26

Άρθρο 23

Άρθρο 27

Άρθρο 24

διαγράφεται

Άρθρο 25

Άρθρο 28

Άρθρο 26

Άρθρο 29

νέα

Άρθρο 30

Άρθρο 27 δεύτερο τμήμα

Άρθρο 31

Άρθρο 27 πρώτο και τρίτο τμήμα

Άρθρο 32