9.5.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 110/68

1.1

Η παρούσα διερευνητική γνωμοδότηση καταρτίστηκε κατόπιν αιτήσεως της βρετανικής Προεδρίας. Η ανάπτυξη στρατηγικής εταιρικής σχέσης με την Κίνα συγκαταλέγεται στις προτεραιότητες της βρετανικής Προεδρίας. Ο Επίτροπος κ. Mandelson τόνισε επίσης την ανάγκη να αναπτυχθούν με την Κίνα σχέσεις, οι οποίες θα βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην έννοια μιας πιο αναπτυγμένης πλουραλιστικής κοινωνίας των πολιτών.

1.2

Η ΕΕ βασίζεται σε αξίες κοινές σε όλα τα κράτη μέλη της, τις οποίες επιβεβαιώνει και προωθεί στις σχέσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο. Οι αξίες αυτές περιλαμβάνουν τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με βάση τις αξίες αυτές, η ΕΕ προσπαθεί να οικοδομήσει εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες και διεθνείς, περιφερειακούς ή παγκόσμιους οργανισμούς που συμμερίζονται τις αρχές της οικουμενικότητας και του αδιαιρέτου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.

1.3

Η Ευρώπη έχει μεγάλο πολιτικό και οικονομικό συμφέρον να υποστηρίξει την επιτυχή μετατροπή της Κίνας σε μια σταθερή, ευημερούσα και ανοιχτή χώρα που ασπάζεται πλήρως τη δημοκρατία, τις αρχές της ελεύθερης αγοράς και το κράτος δικαίου.

1.4

Η Κίνα βίωσε μια εξαιρετικά ταχεία οικονομική ανάπτυξη και αλλαγή των κοινωνικών διαρθρώσεων, η οποία συνέβαλε μεν στην αύξηση του εισοδήματος ορισμένων τμημάτων του πληθυσμού, αλλά συνοδεύθηκε από αυξανόμενες ανισότητες όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης, περιβάλλοντος, υγείας και εργασίας για τις λιγότερο ευνοημένες ομάδες που έμειναν πίσω. Η ανυπαρξία διαύλων μέσω των οποίων να μπορούν οι θιγόμενοι να εκφράσουν νόμιμα και αποτελεσματικά τα δικαιώματα και τις προσδοκίες τους οδήγησε σε ένα αυξανόμενο κύμα κοινωνικής αναταραχής, που απειλεί τις ελπίδες της κινεζικής κυβέρνησης, τις οποίες συμμερίζεται πλήρως και η ΕΕ, για την ανάπτυξη μιας ευημερούσας και αρμονικής κοινωνίας.

1.5

Η ΕΟΚΕ έχει εκφράσει στο παρελθόν την άποψη ότι μια ισχυρή και ανεξάρτητη κοινωνία των πολιτών συμβάλλει σημαντικά στη χρηστή διακυβέρνηση και στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική σταθερότητα. Οι επαφές της με την κοινωνία των πολιτών εκτός της ΕΕ, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες, επιβεβαιώνουν αυτήν την πεποίθηση. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει, συνεπώς, την ανάπτυξη ελεύθερων, ανεξάρτητων και αντιπροσωπευτικών μη κυβερνητικών οργανώσεων των εργοδοτών, των εργαζομένων, των αγροτών, των καταναλωτών, των οικολόγων, των συνεταιρισμών κλπ. Ζητεί νομοθεσία που εγγυάται τα δικαιώματα αυτών των οργανώσεων και κύρωση και εφαρμογή στον νόμο και στην πράξη των διεθνών μέσων που καλύπτουν αυτά τα δικαιώματα. Αυτές είναι οι θεμελιώδεις απόψεις στις οποίες στηρίζεται το έντονο ενδιαφέρον της ΕΟΚΕ να συνεργαστεί τόσο με την καθιερωμένη όσο και με τη νεοεμφανιζόμενη κοινωνία των πολιτών στην Κίνα. Η ΕΟΚΕ θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει τη συμμετοχή των ευρωπαϊκών ομοσπονδιών των οργανώσεων που εκπροσωπούνται στους κόλπους της σε αυτή τη συνεργασία.

1.6

Σκοπός της παρούσας γνωμοδότησης είναι να εξετάσει τη φύση, τη λειτουργία και το επιχειρησιακό πλαίσιο εντός του οποίου λειτουργούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην Κίνα και να διατυπώσει συστάσεις που θα δώσουν τη δυνατότητα στην ευρωπαϊκή και την κινεζική κοινωνία των πολιτών να βελτιώσουν τις σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Κίνας. Πριν παρουσιάσει εν συντομία τα κυριότερα ζητήματα, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να επισημάνει ότι οι παρατηρήσεις της θα γίνουν σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού. Εάν πρόκειται για διεθνή πρότυπα υπέρ των οποίων έχουν δεσμευθεί τόσο τα κράτη μέλη της ΕΕ όσο και η Κίνα, οι παραβιάσεις αυτών των προτύπων δεν μπορούν να θεωρηθούν εσωτερική υπόθεση μιας χώρας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο σεβασμός των προτύπων στον νόμο και στην πράξη αποτελεί συλλογική ευθύνη της διεθνούς κοινότητας.

2.1.1.1

Οι ΜΚΟ άρχισαν να αναπτύσσονται στην Κίνα μόνο από τότε που ξεκίνησαν οι μεταρρυθμίσεις, το 1978. Μέχρι το τέλος του 2004 στην Κίνα υπήρχαν 289.476 καταχωρημένες ΜΚΟ. Δεν είναι γνωστό πόσες από αυτές είναι αρκετά ισχυρές για να μπορέσουν να δράσουν ως εταίροι των οργανώσεων της ΕΕ. Επιπροσθέτως, υπολογίζεται ότι σήμερα λειτουργούν στη χώρα άλλες 3.000-6.500 ξένες ΜΚΟ.

2.1.1.2

Ο κινεζικός ορισμός των ΜΚΟ περιλαμβάνει οργανώσεις τόσο από την κοινωνική όσο και από την οικονομική σφαίρα, οπότε οι εμπορικές και οι βιομηχανικές ενώσεις θεωρούνται ΜΚΟ. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι ομοσπονδίες των εργοδοτών και οι συνδικαλιστικές ενώσεις αποτελούν σημαντικό τμήμα της κοινωνίας των πολιτών, αλλά δεν είναι ΜΚΟ με τη στενή έννοια του όρου.

2.1.1.3

Οι κινεζικές ΜΚΟ χωρίζονται σε «κοινωνικές οργανώσεις», οι οποίες είναι οργανώσεις με μέλη, και σε «ιδιωτικές μη επιχειρηματικές μονάδες», οι οποίες είναι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις κοινωνικών υπηρεσιών χωρίς μέλη, όπως τα ιδιωτικά σχολεία και νοσοκομεία.

2.1.1.4

Υπάρχουν οκτώ μεγάλες εθνικές κοινωνικές οργανώσεις, που συχνά αναφέρονται ειδικότερα ως «λαϊκές» ή «μαζικές» οργανώσεις. Οι οργανώσεις αυτές, στις οποίες συγκαταλέγονται η Παν-Κινεζική Ομοσπονδία Συνδικαλιστικών Ενώσεων (ΠΚΟΣΕ), ο Σύνδεσμος Κομουνιστικής Νεολαίας (ΣΚΝ) και η Παν-Κινεζική Ομοσπονδία Γυναικών (ΠΚΟΓ), δημιουργήθηκαν στην πραγματικότητα από το κράτος και επιτελούν διοικητικές και άλλες λειτουργίες για λογαριασμό του. Η ΠΚΟΣΕ, ο ΣΚΝ και η ΠΚΟΓ λειτουργούν ως τα τμήματα εργαζομένων, νεολαίας και γυναικών του Κομουνιστικού Κόμματος, αντιστοίχως. Είναι, συνεπώς, παραπλανητικό να αποκαλούνται αυτού του είδους οι οργανώσεις ΜΚΟ.

2.1.1.5

Για να αποκτήσουν νομική ύπαρξη, οι κινεζικές ΜΚΟ πρέπει να εγκριθούν και να καταχωρηθούν από το Υπουργείο Πολιτικών Υποθέσεων ή τα τοπικά του παραρτήματα. Η καταχώρηση των ΜΚΟ διέπεται από τρεις κανονισμούς:

2.1.1.6

Οι ισχύοντες κανονισμοί δυσχεραίνουν την καταχώρηση ορισμένων ΜΚΟ, για δύο κυρίως λόγους:

2.1.1.7

Ως αποτέλεσμα αυτών των κανόνων, πολλές ΜΚΟ στο επίπεδο της βάσης αδυνατούν να καταχωρηθούν, είτε επειδή δεν καταφέρνουν να βρουν κρατικές υπηρεσίες πρόθυμες να δράσουν ως επαγγελματική μονάδα διαχείρισής τους είτε επειδή έχει ήδη καταχωρηθεί άλλη ΜΚΟ με παρόμοια αποστολή στη γεωγραφική περιοχή όπου προτίθενται να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους. Για να αποκτήσουν νομική ύπαρξη, ορισμένες ΜΚΟ έχουν καταχωρηθεί στα Γραφεία Βιομηχανίας και Εμπορίου σαν επιχειρήσεις, παρόλο που επιδίδονται σε κοινωφελείς δραστηριότητες και που δεν είναι κερδοσκοπικές.

2.1.1.8

Μερικές ΜΚΟ, πάλι, προτιμούν να μην καταχωρηθούν καθόλου. Παρότι η μη καταχώρηση τις καθιστά παράνομες, η κυβέρνηση έχει αφήσει πολλές τέτοιες οργανώσεις ανενόχλητες, κυρίως επειδή θεωρεί τις δραστηριότητές τους αβλαβείς. Ωστόσο, το μη νόμιμο καθεστώς τους σημαίνει ότι αυτές οι ΜΚΟ είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις περιοδικές προσπάθειες της κυβέρνησης «να εκκαθαρίσει και να συμμορφώσει» τον τομέα των ΜΚΟ. Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι τον τελευταίο χρόνο οι κινεζικές αρχές επιδίδονται πιο ενεργά στην παρακολούθηση και τον έλεγχο της δραστηριότητας αυτών των ΜΚΟ, πιστεύοντας ότι οι μη εγκεκριμένες ΜΚΟ είναι στην πραγματικότητα ή εν δυνάμει αντικυβερνητικές οργανώσεις, που μπορεί να αποδειχθούν αποσταθεροποιητική δύναμη.

2.1.1.9

Η ΕΟΚΕ πληροφορείται ότι αυτόν τον καιρό καταρτίζεται ένας νέος κανονισμός για τις ΜΚΟ, ο οποίος θα απαιτήσει, για πρώτη φορά, να καταχωρηθούν και όλες οι ξένες ΜΚΟ.

2.1.1.10

Συχνά στην Κίνα γίνεται διάκριση μεταξύ «οργανωμένων από την κυβέρνηση» και «λαϊκών» ΜΚΟ. Οι πρώτες (ΚΜΚΟ) ιδρύονται από την κυβέρνηση και λαμβάνουν κρατικές επιδοτήσεις. Το προσωπικό τους συχνά μισθοδοτείται από το κράτος και στις ηγετικές τους θέσεις βρίσκονται συνήθως συνταξιούχοι κρατικοί αξιωματούχοι. Αντίθετα, οι λαϊκές ΜΚΟ ιδρύονται από μεμονωμένους πολίτες και δεν λαμβάνουν κρατική επιδότηση. Το προσωπικό τους δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι και δεν έχουν κρατικούς αξιωματούχους στις κορυφαίες διευθυντικές τους θέσεις.

2.1.1.11

Οι ΚΜΚΟ έχουν ενίοτε καλύτερες συνδέσεις με την κυβέρνηση. Λόγω των συνδέσεων αυτών, η κυβέρνηση ίσως να εμπιστεύεται τις ΚΜΚΟ περισσότερο και να υιοθετεί απέναντί τους λιγότερο παρεμβατική προσέγγιση, παρέχοντάς τους έτσι στην πράξη μεγαλύτερη αυτονομία. Οι ΚΜΚΟ έχουν επίσης καλύτερη πρόσβαση στην κυβέρνηση και περισσότερες δυνατότητες συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων.

2.1.1.12

Η συντριπτική πλειονότητα των λαϊκών ΜΚΟ επιζητεί τη συνεργασία με την κυβέρνηση αντί να τονίζει την ανεξαρτησία της. Έπειτα από πάνω από δύο δεκαετίες μεταρρύθμισης της αγοράς, η κυβέρνηση της Κίνας έχει μειώσει τον άμεσο έλεγχό της στις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες· ωστόσο, διατηρεί ακόμη σημαντική κυριαρχία σε αυτές τις σφαίρες. Χωρίς κάποιο βαθμό υποστήριξης και ενίσχυσης από τις υπηρεσίες και τους υπαλλήλους του κράτους, καμία ΜΚΟ δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Η πρόσβαση στην κυβέρνηση είναι ο μόνος τρόπος να είναι αποτελεσματικές οι ΜΚΟ, γι' αυτό οι ΜΚΟ της Κίνας εκτιμούν γενικά την πρόσβαση και την επιρροή στην κυβέρνηση περισσότερο από ό,τι την ανεξαρτησία, γνωρίζοντας ότι η κυβέρνηση έχει ακόμη τη δύναμη να τις ελέγξει και ότι θα χρησιμοποιήσει εάν περάσουν ορισμένα όρια.

2.1.1.13

Στη διαχείριση των ΜΚΟ, η κυβέρνηση της Κίνας ταλαντεύεται ανάμεσα σε δύο αλληλοσυγκρουόμενους στόχους. Από τη μία πλευρά, ενθαρρύνει την ανάπτυξη ΜΚΟ, προκειμένου να τους μεταβιβάσει ορισμένες λειτουργίες, τις οποίες στο μοντέλο της σχεδιασμένης οικονομίας επιτελούσε η ίδια. Ελπίζει, για παράδειγμα, ότι οι ΜΚΟ θα μπορέσουν να μοιραστούν μαζί της το βάρος της κοινωνικής πρόνοιας και θα βοηθήσουν να κινητοποιηθούν κοινωνιακοί πόροι για να συμπληρώσουν τις κοινωνικές δαπάνες του κράτους. Από την άλλη, η κυβέρνηση φοβάται μήπως ο ακτιβισμός των ΜΚΟ εξελιχθεί σε κοινωνικά κινήματα, τα οποία ίσως την αμφισβητήσουν πολιτικά και προκαλέσουν αστάθεια. Ως αποτέλεσμα, κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες η κυβέρνηση ξεκίνησε πολλές εκστρατείες «εκκαθάρισης και συμμόρφωσης» για να παγιώσει τον έλεγχό της επί των δραστηριοτήτων των ΜΚΟ όποτε αισθανόταν ότι διέφευγαν του ελέγχου της. Παρά τις περιοδικές αυτές εκστρατείες, η τάση ανάπτυξης και διεύρυνσης της κοινωνίας των πολιτών δεν ανακόπηκε, όπως μαρτυρεί η συνεχιζόμενη αύξηση του αριθμού των ΜΚΟ.

2.1.1.14

Στις επίσημες εκδόσεις, η κυβέρνηση δηλώνει ότι διευκολύνει το έργο των εκατοντάδων ξένων ΜΚΟ, που αναπτύσσουν δραστηριότητες σε πάνω από 20 διαφορετικούς τομείς στην Κίνα, χορηγώντας τους νόμιμο καθεστώς.

Ωστόσο, δείχνει επίσης έντονη ανησυχία για τις ΜΚΟ που έχουν την έδρα τους στο εξωτερικό και για τις εταίρους οργανώσεις τους στην Κίνα. Πολλές κινεζικές ΜΚΟ αναφέρουν ότι υπήρξαν στόχος εντατικού ελέγχου. Εφιστούν επίσης την προσοχή στο γεγονός ότι τα θέματα του περιβάλλοντος και του φύλου θεωρούνται τώρα από τις αρχές «ευαίσθητα».

2.1.1.15

Η κυριότερη δικαιολογία της κυβέρνησης είναι ότι η κοινωνική σταθερότητα και η δημιουργία μιας «αρμονικής κοινωνίας» αποτελούν απόλυτες προτεραιότητες. Τους ίδιους λόγους προβάλλει και για τις συλλήψεις αντιφρονούντων και τη λογοκρισία του Διαδικτύου. Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι δυτικές εταιρείες έχουν πωλήσει στην Κίνα εργαλεία ασφαλείας και «τοίχους προστασίας» (firewalls) για τον έλεγχο και τον περιορισμό της ελεύθερης έκφρασης και ενημέρωσης. Μερικές από αυτές τις εταιρείες έχουν φθάσει μάλιστα μέχρι το σημείο να υπογράψουν δεσμεύσεις «αυτοπειθαρχίας», όπου υπόσχονται να τηρούν τους νόμους της Κίνας για τη λογοκρισία.

2.1.1.16

Προξενεί κατάπληξη το γεγονός ότι, παρόλο που η διαφθορά αποτελεί διαδεδομένο και επίκαιρο θέμα στην Κίνα, οι τοπικές ΜΚΟ δεν έχουν αρχίσει ακόμη να ασχολούνται με αυτό το ζήτημα.

2.1.1.17

Οι ακαδημαϊκοί αποτελούν σημαντικές επαφές τόσο για τις ξένες όσο και για τις κινεζικές ΜΚΟ. Οι ξένες ΜΚΟ, αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συνεργάζονται συχνά μαζί τους και υποστηρίζουν τις ερευνητικές τους δραστηριότητες.

2.1.1.18

Το Χονγκ Κονγκ εξακολουθεί να διαθέτει μία σφύζουσα κοινότητα ΜΚΟ, οι οποίες αναπτύσσουν δραστηριότητα τόσο στην παροχή υπηρεσιών όσο και στην προάσπιση διάφορων στόχων. Και στις δύο περιπτώσεις διατηρούν επαφές με ΜΚΟ σε γειτονικές περιοχές της ηπειρωτικής Κίνας.

2.2.1

Τόσο η ΕΕ όσο και η Κίνα έχουν δηλώσει ότι επιθυμούν να προωθήσουν τις διεπαφές ανάμεσα στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών τους. Το «Έγγραφο πολιτικής για την ΕΕ» της Κίνας του 2003 δηλώνει ότι «θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι προσωπικές ανταλλαγές και οι ανταλλαγές μεταξύ των μη κυβερνητικών οργανώσεων της Κίνας και της ΕΕ».

2.2.2

Παρότι υπήρξαν ανταλλαγές μεταξύ οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών της ΕΕ και της Κίνας, οι ανταλλαγές αυτές δεν έχουν ακόμη σημαντικό αντίκτυπο στις διμερείς σχέσεις. Στη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ για τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας του 2003 διατυπώνονταν αρκετές συστάσεις για την ενίσχυση του διαλόγου της κοινωνίας των πολιτών. Στο σημείο 4.7, για παράδειγμα, η ΕΟΚΕ συνιστούσε στην ΕΕ «να υποστηρίξει και να ενθαρρύνει τον διάλογο μεταξύ της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, των ομάδων οικονομικών και κοινωνικών συμφερόντων στην Κίνα και στην ΕΕ επί θεμάτων όπως η κοινωνική δικαιοσύνη (μείωση της φτώχειας, ισότητα ευκαιριών, μεγαλύτερη συμμετοχή, περιβαλλοντική προστασία κλπ.) και να διευρύνει τον διάλογο σε θέματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη χρηστή διακυβέρνηση και τις πολιτικές για τις μειονότητες».

2.2.3

Στο σημείο 4.14, η ΕΟΚΕ πρότεινε να μην χρησιμοποιηθούν οι μελλοντικές επισκέψεις της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής στην Κίνα «μόνο για την ενίσχυση των επαφών με το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο της Κίνας, αλλά και για την ανανέωση και τη διεύρυνση των επαφών με το σύνολο των ΜΚΟ στην Κίνα (και, ειδικότερα με τις ελεύθερες και ανεξάρτητες εξ αυτών) που δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως η υγεία και η προστασία του περιβάλλοντος, όπως ακριβώς έγινε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ιουλίου 2002».

2.2.4

Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμία σημαντική πρόοδος σε σχέση με αυτά τα θέματα. Κατά την επίσκεψη της ΕΟΚΕ στην Κίνα τον Οκτώβριο του 2005, οι Πρόεδροι της ΕΟΚΕ και του κινεζικού ΟΚΣ υπέγραψαν μια προσθήκη στην Κοινή Δήλωση των Προέδρων του 2002. Στην προσθήκη αυτή προτείνεται να καθιερωθεί ένας μηχανισμός ετήσιων συναντήσεων για την εντατικοποίηση των επαφών της κοινωνίας των πολιτών της ΕΕ και της Κίνας. Προτείνεται επίσης να ζητηθεί από την επόμενη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Κίνας να ζητήσει τη σύσταση Στρογγυλής Τραπέζης της Κοινωνίας των Πολιτών ΕΕ-Κίνας.

2.2.5

Οι προτάσεις αυτές αποτελούν συγκεκριμένα βήματα για την ενίσχυση των συνδέσμων μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών της ΕΕ και της Κίνας. Μπορούν δυνητικά να δώσουν στην κοινωνία των πολιτών τη δυνατότητα να διαδραματίσει πιο σημαντικό ρόλο στις σχέσεις ΕΕ-Κίνας, «συμπεριλαμβανομένων των Ειδικών Διοικητικών Περιφερειών του Χονγκ Κονγκ και του Μακάο».

2.2.7

Η νομοθεσία για τα δικαιώματα των εργαζομένων και τις συνδικαλιστικές ελευθερίες στην Κίνα είναι πιο περιοριστική από ό,τι οι κανονισμοί για τις ΜΚΟ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η ίδια η ΕΟΚΕ έχουν επιστήσει επανειλημμένα την προσοχή σε αυτούς τους περιορισμούς, που παραβιάζουν τα διεθνή πρότυπα εργασίας, υπέρ των οποίων έχουν δεσμευθεί τόσο η Κίνα όσο και τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η Κίνα, ειδικότερα, παραβιάζει τακτικά τις Συμβάσεις αριθ. 87 και 98 της ΔΟΕ για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης.

2.2.8

Η κυβέρνηση της Κίνας ισχυρίζεται ότι υπάρχει ολοκληρωμένη νομοθεσία που καλύπτει τα δικαιώματα των εργαζομένων και τις συνδικαλιστικές ελευθερίες· ωστόσο, υπάρχει σοβαρό χάσμα ανάμεσα στη νομοθεσία και στην επικρατούσα πρακτική. Η κυβέρνηση της Κίνας το αναγνώρισε αυτό πολύ πρόσφατα. Μία επιτροπή του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου της Κίνας μελέτησε την κατάσταση σε 200 επιχειρήσεις και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στο 80 % αυτών των εταιρειών τα δικαιώματα των εργαζομένων, όπως ορίζονται στη νομοθεσία, υφίστανται σοβαρές παραβιάσεις. Τα προβλήματα είναι οξύτερα στην ελαφρά βιομηχανία και στον οικοδομικό/κατασκευαστικό και στον εξορυκτικό τομέα.

2.2.9

Κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ, μια πλήρης συζήτηση του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών στις σχέσεις ΕΕ-Κίνας πρέπει να περιλαμβάνει και τη συζήτηση αυτών των δυσκολιών. Είναι σημαντικό να εκφράσει η ΕΟΚΕ τις απόψεις της για αυτές και να διατυπώσει προτάσεις για συνεργασία ΕΕ-Κίνας σε αυτόν τον τομέα, προκειμένου να συμβάλει στη βελτίωση της κατάστασης. Οι προτάσεις αυτές θα πρέπει να μελετηθούν και να συζητηθούν στο πλαίσιο της συνεργασίας ΕΟΚΕ-κινεζικού ΟΚΣ.

2.2.10

Ως μέλος της ΔΟΕ, η Κίνα οφείλει να σέβεται τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται από τις Συμβάσεις αριθ. 87 και 98. Τα δικαιώματα αυτά είναι ενσωματωμένα στη Δήλωση της Φιλαδέλφειας, η οποία αποτελεί τμήμα του Συνταγματικού Χάρτη της ΔΟΕ. Οι παραβιάσεις αυτών των δικαιωμάτων από κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμα κυρώσει της Συμβάσεις 87 και 98 μπορούν να συζητηθούν στο πλαίσιο του εποπτικού συστήματος της ΔΟΕ και, πιο συγκεκριμένα, στην Επιτροπή Ελευθερίας του Συνεταιρίζεσθαι του Διοικητικού της Συμβουλίου. Βάση για τις αξιολογήσεις αυτής της επιτροπής είναι η εκτενής νομολογία για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης, η οποία αναπτύσσεται εδώ και πολλές δεκαετίες και θεωρείται παγκοσμίως ότι αποτελεί αποτέλεσμα αντικειμενικών, αμερόληπτων και ανεξάρτητων νομικών αναλύσεων.

2.2.11

Η Κίνα έχει επικριθεί επανειλημμένα τα τελευταία χρόνια, μερικές φορές μάλιστα έντονα, για παραβιάσεις των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται από τις Συμβάσεις 87 και 98. Η σημαντικότερη διαφορά ανάμεσα στη νομοθεσία της Κίνας για τις συνδικαλιστικές ενώσεις και τη Σύμβαση 87 είναι το συνδικαλιστικό μονοπώλιο που έχει χορηγηθεί στην Παν-Κινεζική Ομοσπονδία Συνδικαλιστικών Ενώσεων (ΠΚΟΣΕ). Η Σύμβαση δεν αποκλείει την ύπαρξη μίας και μοναδικής συνδικαλιστικής ένωσης που να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εργαζομένων· εάν αυτή είναι η επιθυμία των εργαζομένων, είναι απόλυτα συμβατή με το πρότυπο της ΔΟΕ. Αυτό που αντιβαίνει στη Σύμβαση είναι η διά νόμου καθιέρωση συνδικαλιστικού μονοπωλίου, η οποία καθιστά παράνομες τις προσπάθειες των εργαζομένων που επιθυμούν να συγκροτήσουν μία εναλλακτική οργάνωση εκτός του πλαισίου της ΠΚΟΣΕ.

2.2.12

Ο Νόμος για τις Συνδικαλιστικές Ενώσεις καθορίζει επίσης τον πολιτικό προσανατολισμό της μοναδικής ένωσης, ορίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι οφείλει να υποστηρίζει την ηγεσία του Κομουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Καθιερώνει, επιπλέον, την αρχή του «δημοκρατικού συγκεντρωτισμού», η οποία, όπως εφαρμόζεται στην Κίνα, είναι άγνωστη σε οποιαδήποτε δημοκρατική οργάνωση.

2.2.13

Νόμος για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις δεν υπάρχει στην Κίνα. Υπάρχουν ρυθμίσεις για τις συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες έχουν χαρακτήρα περισσότερο διαβούλευσης παρά διαπραγμάτευσης. Οι «συλλογικές διαβουλεύσεις» θεωρούνται το καταλληλότερο μέσο για τη ρύθμιση των διαφορών συμφερόντων μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών. Τίποτα στις ρυθμίσεις αυτές δεν αντικατοπτρίζει τις βασικές συνιστώσες της Σύμβασης αριθ. 98 της ΔΟΕ για το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης, όπως η προαγωγή των συλλογικών διαπραγματεύσεων από την κυβέρνηση και η αρχή ότι κανένα από τα διαπραγματευόμενα μέρη δεν πρέπει να παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις του άλλου.

2.2.14

Όσον αφορά την εφαρμογή του δικαιώματος οργάνωσης, στην πράξη δεν επιτρέπεται να υπάρχει καμία ανεξάρτητη συνδικαλιστική ένωση στην Κίνα και κάθε προσπάθεια σύστασής της καταστέλλεται σθεναρά. Οι υποκινητές τέτοιων προσπαθειών αντιμετωπίζουν σύλληψη, συνήθως ποινή φυλάκισης και μερικές φορές «αναμόρφωση μέσω της εργασίας» (εγκλεισμό σε στρατόπεδα ή ψυχιατρεία). Παρά την καταστολή αυτή, υπάρχει σαφής τάση για ανάληψη συλλογικής δράσης εκτός της ΠΚΟΣΕ, συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης δραστηριοτήτων. Ανεξάρτητοι ακτιβιστές και ΜΚΟ που υποστηρίζουν τους εργαζόμενους που προσπαθούν να υπερασπιστούν τα νόμιμα δικαιώματά τους διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη του κράτους δικαίου στην Κίνα, αλλά υπέστησαν όλο και μεγαλύτερη διοικητική και αστυνομική πίεση κατά τη διάρκεια του 2005.

Η προαναφερθείσα έκθεση του Λαϊκού Κογκρέσου σημειώνει, όσον αφορά την εφαρμογή του νόμου του 1995 για τις συλλογικές συμβάσεις στην πράξη, ότι στο 80 % των εταιρειών του ιδιωτικού τομέα οι συμβάσεις δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του νόμου. Εάν υπάρχει σύμβαση, η ισχύς της είναι συνήθως μικρότερη του ενός έτους. Οι συμβάσεις περιέχουν περισσότερα άρθρα για τις υποχρεώσεις των εργαζομένων παρά για τα δικαιώματά τους. Σύμφωνα με την έκθεση, η κατάσταση είναι ελαφρώς καλύτερη στις εταιρείες κρατικής ιδιοκτησίας.

2.2.15

Ένα πεδίο των δικαιωμάτων των εργαζομένων, το οποίο αναφέρεται συχνά στις διαφημίσεις για τις συνθήκες εργασίας όπου δεν υπάρχει συνδικαλιστική δραστηριότητα, είναι η υγεία και η ασφάλεια στον χώρο εργασίας. Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα είναι η εξορυκτική βιομηχανία.

2.2.16

Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον πεδίο για συζήτηση και συνεργασία κατά τη διερεύνηση του ρόλου που θα μπορούσε να διαδραματίσει η κοινωνία των πολιτών στις σχέσεις ΕΕ-Κίνας. Το ζήτημα της υγείας και της ασφάλειας στον χώρο εργασίας είναι, φυσικά, διαφορετικής φύσεως από τα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων και τις συνδικαλιστικές ελευθερίες. Η Κίνα δεν έχει κυρώσει καμία από τις σχετικές Συμβάσεις της ΔΟΕ, πολλές από τις οποίες δεν έχουν κυρωθεί άλλωστε ούτε από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Προφανώς, το δικαίωμα οργάνωσης είναι χρήσιμο για την εφαρμογή ορισμένων διατάξεων των πολιτικών για την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας.

2.2.17

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ επικροτεί την απόφαση της κυβέρνησης της Κίνας να διορίσει 100.000 αντιπροσωπείες ασφάλειας των εργαζομένων στα 24.000 ανθρακωρυχεία της Κίνας και την προθυμία της να συμβάλει στην κατάρτισή τους.

2.2.18

Σε σχέση με τα δικαιώματα των εργαζομένων και τις συνδικαλιστικές ελευθερίες, το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο του ΟΗΕ, στην αντίδρασή του στην πρώτη έκθεση της Κίνας σχετικά με την εφαρμογή του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, επεσήμανε ιδιαίτερα τα ακόλουθα θέματα ανησυχίας, επιπροσθέτως της απαγόρευσης του δικαιώματος οργάνωσης και των επικίνδυνων συνθηκών εργασίας:

2.3.1

Οι Συμβάσεις αριθ. 87 και 98 της ΔΟΕ δεν προστατεύουν μόνο τα δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά και τα δικαιώματα των εργοδοτών. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 η Συνομοσπονδία Εργοδοτών της Κίνας (ΣΕΚ) προσπαθεί να αναπτύξει μερικές βασικές λειτουργίες μιας αντιπροσωπευτικής οργάνωσης των εργοδοτών. Μέχρι στιγμής η πρόοδος είναι βραδεία, αν και όχι λόγω κρατικής παρέμβασης. Οι κυριότεροι λόγοι του πολύ περιορισμένου ρόλου της είναι η οικονομική αδυναμία, η κυριαρχία των μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων και η ανυπαρξία συστήματος βιομηχανικών σχέσεων στο οποίο θα μπορούσε να διαδραματίσει κάποιο ρόλο. Οι θυγατρικές των ξένων πολυεθνικών δεν διαδραματίζουν κανένα ρόλο στη ΣΕΚ.

2.3.2

Η ΣΕΚ δεν φαίνεται να έχει τη διάθεση να επιδοθεί πλήρως στην εκπροσώπηση των συμφερόντων των μελών της. Πιστεύει ότι το Κόμμα είναι ικανό να εκπροσωπεί όλα τα συμφέροντα στην Κίνα χωρίς αντιφάσεις και, κατά συνέπεια, ορίζει τον ρόλο της με μετριοπαθείς όρους: να καθοδηγεί τα μέλη της στην εφαρμογή των μακροοικονομικών και μικροοικονομικών ρυθμίσεων της κυβέρνησης, να βοηθά στην επίλυση ειδικών προβλημάτων και να ζητά δίκαιη μεταχείριση όταν είναι αναγκαίο. Η άλλη μεγάλη οργάνωση εργοδοτών, η Παν-Κινεζική Ομοσπονδία Βιομηχανίας και Εμπορίου, έχει τις ίδιες απόψεις.

Είναι ενδιαφέρον, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι υπάρχουν ορισμένες νέες οργανώσεις, όπως η Παν-Κινεζική Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Επιχειρήσεων, οι οποίες εκπροσωπούν τα συμφέροντα των «νεοκαπιταλιστών». Υπάρχουν επίσης ορισμένες κοινωνικο-επαγγελματικές οργανώσεις που εκπροσωπούν ακαδημαϊκά και επαγγελματικά συμφέροντα, οι οποίες εξασφαλίζουν τη στενή σύνδεση των επαγγελματιών με την κυβέρνηση και παρέχουν ένα χώρο συνάντησης και συζήτησης ιδεών και προόδου.

2.4.1

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ οφείλει να επαναλάβει την ανησυχία της για τη συνεχιζόμενη και αυξανόμενη κοινωνική δυσφορία και αναταραχή. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 2004 εκδηλώθηκαν γύρω στις 74.000 σοβαρές διαμαρτυρίες των εργαζομένων, στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 3,7 εκατομμύρια άτομα. Το 2003 η κυβέρνηση μέτρησε 58.000 ενέργειες. Από το 1994, που ήταν 10.000, ο αριθμός αυτός συνεχώς αυξάνεται. Η ευρεία κοινωνική αναταραχή αποτελεί σημαντική απειλή για τη σταθερότητα. Προφανώς, το Κόμμα και η κυβέρνηση εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η συνεχιζόμενη μεγάλη οικονομική ανάπτυξη και οι προσπάθειές τους να περιορίσουν τις πιο κραυγαλέες ανισότητες θα είναι αποδεκτές από το εργατικό δυναμικό της Κίνας. Έτσι, πρέπει να ακροβατούν ανάμεσα στη ραγδαία ανάπτυξη και τη σταθερότητα.

2.4.2

Η ΕΟΚΕ παραμένει πεπεισμένη ότι η ανάπτυξη από νωρίς ενός σύγχρονου συστήματος βιομηχανικών σχέσεων με ελεύθερους και ανεξάρτητους φορείς είναι μία από τις κρίσιμες διασφαλίσεις της σταθερής οικονομικής μετάβασης. Οι γνήσιες τριμερείς διαβουλεύσεις, που συμφωνούν με τον ορισμό της Σύμβασης αριθ. 144 της ΔΟΕ, ο οποίος βασίζεται στην έννοια των αυτόνομων οργανώσεων των εργαζομένων και των εργοδοτών, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ακρογωνιαίο λίθο αυτού του συστήματος.

2.4.3

Υπό τις παρούσες συνθήκες, ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία ανάπτυξης αυτού του συστήματος δεν μπορεί να είναι παρά πολύ περιορισμένος.

Από την πλευρά των εργοδοτών, οι θυγατρικές των ξένων πολυεθνικών και το Ευρωπαϊκό Εμπορικό Επιμελητήριο στο Πεκίνο θα μπορούσαν να συμμετάσχουν περισσότερο σε αυτή τη διαδικασία. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχουν επιδείξει μεγάλη δέσμευση. Ίσως το μέσο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, για το οποίο η κυβέρνηση της Κίνας έχει δείξει κάποιο ενδιαφέρον μέχρι σήμερα, να μπορέσει να διαδραματίσει κάποιο ρόλο.

Οι συνδικαλιστικές ενώσεις στην ΕΕ είναι γενικά απρόθυμες να συνεργαστούν με την ΠΚΟΣΕ όσο η οργάνωση αυτή δεν φαίνεται διατεθειμένη να εισέλθει στον χώρο της εκπροσώπησης των συμφερόντων των μελών τους. Υπάρχει ενδιαφέρον για την υποστήριξη δραστηριοτήτων στην Κίνα σε σχέση με την ενημέρωση των εργαζομένων για τα δικαιώματά τους, την κατάρτισή τους σε πεδία όπως η επαγγελματική υγεία και ασφάλεια και την παροχή νομικής συνδρομής στο δικαστήριο. Μερικές φορές υπάρχει συνεργασία με τοπικές ΜΚΟ. Αν οι δραστηριότητες αυτές οδηγήσουν τελικά στην καθιέρωση κατάλληλου συστήματος βιομηχανικών σχέσεων, τότε αποτελούν τα πρώτα (και αναγκαστικά πολύ επιφυλακτικά) βήματα μιας πολύ μακράς πορείας.

3.1

Είναι σαφές ότι δεν θα είναι εύκολο να επιτευχθεί ουσιαστική συνεργασία της ΕΕ και της Κίνας στο επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών. Οι δύο πολιτισμοί και τα δύο πολιτικά συστήματα είναι πολύ διαφορετικά και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει πολύ καλή αλληλοκατανόηση. Όσο έχουν έτσι τα πράγματα, υπάρχει κίνδυνος να απαντήσει η Κίνα στις ανησυχίες της ΕΕ λέγοντας ότι η δική μας εμπειρία δεν έχει σχέση με την εκεί κατάσταση: το να της λέμε να «μας μοιάσει περισσότερο» δεν θα αποδώσει. Ωστόσο, η συνεργασία θα είναι επωφελής και πρέπει να ξεκινήσει.

3.2

Η ΕΕ πρέπει να κατανοήσει καλύτερα τον περίπλοκο τρόπο ανάπτυξης της κοινωνίας των πολιτών στην Κίνα. Παρότι η έμφαση στη συνεργασία με πραγματικά ανεξάρτητες οργανώσεις της κινεζικής κοινωνίας των πολιτών είναι κατανοητή και θα πρέπει να διατηρηθεί, η ΕΕ πρέπει να καταλάβει ότι ακόμη και οι λαϊκές (σε αντιδιαστολή προς τις οργανωμένες από την κυβέρνηση) ΜΚΟ συχνά έχουν άτυπους δεσμούς με την κυβέρνηση και αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στην πρόσβαση στην κυβέρνηση παρά στη δική τους ανεξαρτησία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να συνεχίσει να διερευνά το δυναμικό ορισμένων μαζικών κρατικών οργανώσεων, όπως η Παν-Κινεζική Ομοσπονδία Γυναικών, για την προαγωγή της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στην Κίνα. Τα τελευταία χρόνια οι κρατικές ΜΚΟ (ΚΜΚΟ), οι μαζικές οργανώσεις και τα τοπικά τους παραρτήματα ξεκίνησαν μερικές νέες πρωτοβουλίες και καινοτόμα σχέδια σε αυτά τα μέτωπα.

3.3

Συνιστάται, συνεπώς, να υιοθετήσει η ΕΕ μια πολυσχιδή προσέγγιση και να συνεργαστεί ταυτόχρονα με διάφορους τύπους ΜΚΟ, αναπτύσσοντας διαφορετικό τρόπο συνεργασίας με την καθεμία ανάλογα με τη δύναμη και την αρμοδιότητά της. Θα πρέπει, επίσης, να διευρύνει τις επαφές της με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στο περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο.

Η πρόσθετη συμφωνία για την ενίσχυση της συνεργασίας των ευρωπαϊκών Οικονομικών και Κοινωνικών Συμβουλίων (ΟΚΣ) και του κινεζικού ομολόγου τους προσπαθεί να εντατικοποιήσει τις σχέσεις εργασίας τους καθιερώνοντας ετήσιες συναντήσεις προεδρικού επιπέδου, όπου η αντιπροσωπεία κάθε πλευράς θα αποτελείται από εκπροσώπους διάφορων οικονομικών και κοινωνικών συνιστωσών της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών. Περιλαμβάνει, επίσης, την κοινή πρόταση να ζητηθεί από τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Κίνας να συστήσει διμερή Στρογγυλή Τράπεζα με βάση την υφιστάμενη συνεργασία των ευρωπαϊκών και του κινεζικού ΟΚΣ. Αν γίνει δεκτή αυτή η πρόταση, συνιστάται να μην περιλαμβάνει η κινεζική αντιπροσωπεία μόνο μέλη των κρατικών οργανώσεων, αλλά και σημαντική εκπροσώπηση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και να προβλέπεται η δυνατότητα των εκπροσώπων να συναντούν ανεξάρτητες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στο περιθώριο των συνεδριάσεων της Στρογγυλής Τραπέζης.

3.4

Όσον αφορά το κράτος δικαίου στην Κίνα, πολλοί εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών που συναντήθηκαν με την αντιπροσωπεία της ΕΟΚΕ συνέστησαν να δοθεί προτεραιότητα στην επιβολή των υφιστάμενων νόμων και όχι στη σύνταξη νέων. Πολλά προβλήματα και ελλείψεις στη διακυβέρνηση, στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στον εκδημοκρατισμό μπορούν να αποδοθούν στην έλλειψη σεβασμού και συμμόρφωσης με τις υφιστάμενες νομικές διατάξεις. Συνιστάται, συνεπώς, στην ΕΕ, κατά την προάσπιση των βελτιώσεων σε αυτά τα πεδία, να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγκη σεβασμού των υφιστάμενων νόμων. Το να ζητήσει από την κυβέρνηση της Κίνας να τηρεί τους νόμους που η ίδια έχει συντάξει μπορεί να δώσει ακόμη μεγαλύτερη δύναμη στην προάσπιση της ΕΕ.

3.5

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η κυβέρνηση της Κίνας παραμένει πολύ ανήσυχη για τη διατήρηση της πολιτικής και κοινωνικής σταθερότητας και φοβάται μήπως η ανεξέλεγκτη δραστηριότητα των ΜΚΟ οδηγήσει σε αστάθεια. Συνιστάται να συνεχίσει η ΕΕ τις προσπάθειές της να τονίσει στην κυβέρνηση της Κίνας ότι η σταθερότητα δεν είναι ασύμβατη με μια δυναμική κοινωνία των πολιτών, εφόσον υπάρχει σεβασμός του κράτους δικαίου. Αυτό μπορεί να το κάνει χρησιμοποιώντας δικά της παραδείγματα, ιδίως από τα νέα κράτη μέλη της από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, για να δείξει στην κυβέρνηση της Κίνας ότι μια καλά αναπτυγμένη κοινωνία των πολιτών μπορεί να συντελέσει στη βελτίωση της διακυβέρνησης και στην αύξηση της σταθερότητας.

3.6

Δεδομένης της άκρας ευαισθησίας των εργασιακών θεμάτων στην Κίνα αυτή τη στιγμή, η κυβέρνηση της Κίνας ίσως να μην είναι πρόθυμη να χαλαρώσει τον έλεγχό της επί των οργανώσεων των εργαζομένων. Μόνο εάν θίγεται συστηματικά στον διεθνή διάλογο με την Κίνα το βασικό ζήτημα της συνδικαλιστικής ελευθερίας, μπορούμε να ελπίζουμε ότι η κυβέρνηση θα χαλαρώσει την πυγμή της επί των συνδικαλιστικών ενώσεων.

3.7

Ενόψει της βούλησης της κινεζικής κυβέρνησης να αναπτυχθούν εμπορικές και βιομηχανικές ενώσεις, συνιστάται να επωφεληθεί η ΕΕ από αυτή την ευκαιρία για να βοηθήσει τις εμπορικές και βιομηχανικές ενώσεις της Κίνας να διδαχθούν από την πείρα των ευρωπαϊκών ομολόγων τους. Η θετική εξέλιξη σε οποιοδήποτε τμήμα της κοινωνίας των πολιτών θα μπορούσε να εξαπλωθεί τελικά και σε άλλα τμήματα.

3.8

Στο πλαίσιο της πιθανής μείωσης της αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ για την Κίνα, τόσο οι επικεφαλής των κινεζικών ΜΚΟ όσο και οι εκπρόσωποι των ξένων ΜΚΟ στην Κίνα υποστηρίζουν ότι η ΕΕ θα πρέπει να διατηρήσει τουλάχιστον το σημερινό επίπεδο της χρηματοδοτικής της στήριξης για τις οργανώσεις της κινεζικής κοινωνίας των πολιτών. Σήμερα οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών λαμβάνουν πολύ περιορισμένη χρηματοδοτική βοήθεια από την κυβέρνηση της Κίνας, ενώ ούτε η χορηγία δραστηριοτήτων των ΜΚΟ από τον ιδιωτικό τομέα είναι αρκετά αναπτυγμένη. Συνιστάται, συνεπώς, να εξετάσει η ΕΕ τη δυνατότητα διατήρησης ή ακόμη και αύξησης της χρηματοδοτικής της στήριξης για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην Κίνα, αλλά στοχοθετώντας τη σε δράσεις που προωθούν επίσης τα θεμελιώδη δικαιώματα και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Η ΕΟΚΕ επικροτεί τα προγράμματα στήριξης που παρέχει και που προτείνει η Επιτροπή για την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών στην Κίνα και συνιστά στην ΕΕ να εξετάσει τη δυνατότητα αύξησης της χρηματοδοτικής της στήριξης για τις οργανώσεις της κινεζικής κοινωνίας των πολιτών, αλλά τονίζει ότι είναι σημαντικό να προβλέπεται και στήριξη για τις οργανώσεις της βάσης, με τη μορφή μικροεπιδοτήσεων με απλοποιημένη διαδικασία υποβολής αιτήσεων, μεταξύ άλλων και για την παροχή τεχνικής βοήθειας για τη σύνταξη αυτών των αιτήσεων.

3.9

Εξίσου σημαντικό είναι να συνεχιστεί η στήριξη της ΕΕ για προγράμματα αύξησης των ικανοτήτων των κινεζικών ΜΚΟ. Ο σχεδιασμός αυτών των προγραμμάτων θα πρέπει να βελτιωθεί έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ειδικές ανάγκες των κινεζικών ΜΚΟ και να περιλαμβάνει διαβούλευση μαζί τους.

3.10

Οι εκπρόσωποι της κινεζικής κοινωνίας των πολιτών υποστηρίζουν, επίσης, ότι η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσει την επιρροή της για να προωθήσει τις εταιρικές σχέσεις μεταξύ κρατικών και επιχειρηματικών ΜΚΟ στην Κίνα. Θα πρέπει να ενθαρρύνει την κυβέρνηση της Κίνας να δημιουργήσει διαύλους μέσω των οποίων οι ΜΚΟ θα μπορούν να εκφράζουν στην κυβέρνηση τις απόψεις τους για δημόσια θέματα. Αυτό είναι ένα ζήτημα στο οποίο η ΕΕ θα πρέπει να ανταποκριθεί. Στη γνωμοδότησή της του 2003 για τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας, η ΕΟΚΕ δήλωνε ότι η επιτυχής εκπροσώπηση συμφερόντων από τις ΜΚΟ μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο στη βάση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι (σημείο 3.13). Παρόλο που η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι είναι περιορισμένη σήμερα στην Κίνα, υπάρχει ακόμη περιθώριο για αύξηση της συμμετοχής των ΜΚΟ στη λήψη των αποφάσεων. Η ΕΕ μπορεί να δείξει στην κυβέρνηση και στις ΜΚΟ της Κίνας πώς οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην Ευρώπη επιτελούν λειτουργίες προάσπισης, παρακολουθούν τις επιδόσεις της κυβέρνησης και παρέχουν τη συμβολή τους στη δημόσια πολιτική, ώστε να μπορέσει η Κίνα να αντλήσει θετικά διδάγματα από την ευρωπαϊκή πείρα.

3.11

Παρά τους διάφορους περιορισμούς της ελευθερίας του Τύπου, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Κίνας διαδραματίζουν τα τελευταία χρόνια καθοριστικό ρόλο στην προαγωγή της ανάπτυξης της κοινωνίας των πολιτών. Συνιστάται να διερευνήσει η ΕΕ τρόπους υποστήριξης της συνέχισης του ενεργού ρόλου των μέσων μαζικής ενημέρωσης στην Κίνα, μεταξύ άλλων μέσω της ενδεχόμενης ανταλλαγής επισκέψεων Ευρωπαίων και Κινέζων δημοσιογράφων.

3.12

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η κοινωνία των πολιτών στο Χονγκ Κονγκ εξακολουθεί να διαδραματίζει έναν άκρως απαραίτητο ρόλο στην υπεράσπιση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Χονγκ Κονγκ και να χρησιμεύει ως σημαντική πηγή έμπνευσης και υποστήριξης για την κοινωνία των πολιτών στην ηπειρωτική Κίνα. Συνιστάται να διατηρηθούν οι επαφές και η συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών του Χονγκ Κονγκ.

3.13

Συνιστάται να παρακολουθεί η ΕΟΚΕ συστηματικά, μαζί με άλλες σημαντικές ευρωπαϊκές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, και να παροτρύνει να την ακολουθήσει και η Επιτροπή, τις παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων, παράλληλα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το κινεζικό ΟΚΣ.

3.14

Η συζήτηση του δικαιώματος οργάνωσης και του δικαιώματος συλλογικής διαπραγμάτευσης θα πρέπει να κατέχει κεντρική θέση στις εργασίες της ΕΟΚΕ με το κινεζικό ΟΚΣ για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Επιτροπή πρέπει να συνεχίσει τον διάλογό της με την κυβέρνηση της Κίνας προκειμένου να τη βοηθήσει να ξεπεράσει τη βαθιά καχυποψία της έναντι των «αντικυβερνητικών οργανώσεων», του «φαινομένου Αλληλεγγύη» και των «έγχρωμων επαναστάσεων». Θα πρέπει να προσπαθήσει να δώσει θετικό περιεχόμενο στα «διάφορα είδη συνεργασίας των εργαζομένων» που έχει αναγνωρίσει η Κίνα ως σημαντικό σημείο στις προτάσεις της για την οικονομική συνεργασία και το εμπόριο στο έγγραφο πολιτικής της για την ΕΕ του Οκτωβρίου 2003. Ο διαρθρωμένος διάλογος ΕΕ-Κίνας για την εργασία, την απασχόληση και τις κοινωνικές υποθέσεις, που συμφώνησαν ο Επίτροπος κ. Špidla και ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης της Κίνας, ίσως να παράσχει μια καλή ευκαιρία για αυτό. Η ΕΟΚΕ θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει με παρόμοιο τρόπο τις δικές της επαφές με το ΟΚΣ της Κίνας.

3.15

Η ΕΟΚΕ θα διερευνήσει τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν η εταιρική κοινωνική ευθύνη και οι διεθνείς κώδικες δεοντολογίας για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις (ιδίως οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ) στη συμβολή των ξένων εταιρειών στην ανάπτυξη συστήματος βιομηχανικών σχέσεων στην Κίνα.

Συνιστάται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι συνδικαλιστικές ενώσεις, οι οργανώσεις των εργοδοτών και, όπου ενδείκνυται, οι ΜΚΟ στην προαγωγή πιο ασφαλών και πιο υγιεινών συνθηκών στον χώρο εργασίας.