17.3.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 65/27

1.1

Η Σύμβαση Σένγκεν που αποσκοπούσε στο να προωθηθεί η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και των αγαθών, υπογράφηκε το 1990 και τέθηκε σε λειτουργία το 1995. Η Σύμβαση Σένγκεν ορίζει ποιες αρχές έχουν πρόσβαση στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS) και για ποιους σκοπούς μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι πληροφορίες αυτές. Το πρώτο κείμενο της Σύμβασης δεν επέτρεπε την πρόσβαση στο SIS στις αρχές που είναι υπεύθυνες για την έκδοση αδειών κυκλοφορίας οχημάτων.

1.2

Στις 21 Αυγούστου 2003, η Επιτροπή υπέβαλε «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της σύμβασης εφαρμογής της συμφωνίας του Σένγκεν της 14ης Ιουνίου 1985 σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα όσον αφορά την πρόσβαση των υπηρεσιών των κρατών μελών που είναι υπεύθυνες για την έκδοση αδειών κυκλοφορίας οχημάτων στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν» (1). Στόχος της πρότασης αυτής ήταν να επιτραπεί η πρόσβαση στην κατηγορία δεδομένων του SIS που αφορούν αντικείμενα που έχουν κλαπεί (οχήματα και ρυμούλκες, ασυμπλήρωτα επίσημα έγγραφα ή ήδη εκδοθέντα έγγραφα ταυτότητας, όπως διαβατήρια, δελτία ταυτότητας, άδειες οδήγησης) προκειμένου να ελέγχεται εάν τα οχήματα για τα οποία ζητείται η επανέκδοση άδειας κυκλοφορίας έχουν κλαπεί, υπεξαιρεθεί, απολεσθεί και εάν τα άτομα που υποβάλλουν αίτηση χορήγησης άδειας κυκλοφορίας χρησιμοποιούν για αυτό το σκοπό κλεμμένα έγγραφα ταυτότητας ή άδειας κυκλοφορίας οχήματος.

1.3

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εξέδωσε σχετική γνωμοδότηση στις 25 Φεβρουαρίου 2004 (2). Η ΕΟΚΕ συμφωνούσε με τη θέση της Επιτροπής σχετικά με την επέκταση της πρόσβασης στα στοιχεία του SIS ώστε να περιλαμβάνονται και οι εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την έκδοση και τον έλεγχο των αδειών κυκλοφορίας οχημάτων. Η ΕΟΚΕ εξέφραζε επίσης την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι στην πρόταση είχε ληφθεί υπόψη η ύπαρξη, σε ορισμένα κράτη μέλη, ιδιωτικών υπηρεσιών αρμόδιων για την έκδοση αδειών κυκλοφορίας οχημάτων, και πρότεινε να μπορούν οι εν λόγω ιδιωτικές υπηρεσίες να λαμβάνουν εμμέσως τις απαραίτητες πληροφορίες για την πραγματοποίηση των εργασιών τους, προσφεύγοντας σε μια από τις δημόσιες αρχές που διαθέτουν πρόσβαση στο SIS, με την προϋπόθεση της διασφάλισης της προστασίας των δεδομένων.

1.4

Στη συνέχεια, και μετά τη διεύρυνση της Ένωσης, κατέστη σαφές ότι η ανάπτυξη μιας δεύτερης γενιάς του SIS (δηλ. SIS II) ήταν απαραίτητη προκειμένου τα νέα κράτη μέλη να μπορέσουν να συνδεθούν με το σύστημα και να επεκταθεί ο χώρος Σένγκεν και στη δική τους επικράτεια.

1.5

Δεδομένου ότι το SIS II απαιτεί το κατάλληλο νομικό πλαίσιο, και λαμβανομένων υπόψη των διαφόρων πολιτικών που εμπλέκονται, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε τρεις διαφορετικές προτάσεις: η πρώτη αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, η δεύτερη την αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικά θέματα, ενώ η τρίτη συμπληρώνει τις δύο προηγούμενες και επιδιώκει να παράσχει στις αρχές που είναι υπεύθυνες για την έκδοση αδειών κυκλοφορίας οχημάτων την πρόσβαση στο SIS II.

1.6

Επί του παρόντος, ζητείται η γνώμη της EOKE για την τρίτη πρόταση, η οποία αποτελεί την απαραίτητη συνέχεια στον προηγούμενο, προαναφερθέντα κανονισμό (3), ο οποίος υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο στις 2 Ιουλίου 2005.

2.1

Η νέα πρόταση της Επιτροπής επιδιώκει να διασφαλίσει τη συνεκτικότητα με τα νέα νομικά μέσα για την εγκαθίδρυση, λειτουργία και χρήση της δεύτερης γενιάς του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν (SIS II). Η Επιτροπή αναφέρει ότι ο κύριος στόχος της υπό εξέταση πρότασης παραμένει ο ίδιος με εκείνον του Αυγούστου 2003, δηλαδή η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, με βάση την αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών για την καταπολέμηση της απάτης και της διακίνησης κλεμμένων οχημάτων. Ακόμη, η Επιτροπή αναφέρει ότι η πρόταση έχει ως στόχο να διασφαλιστεί ότι οι υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για την έκδοση αδειών κυκλοφορίας οχημάτων θα έχουν πρόσβαση στα ίδια στοιχεία του SIS βάσει του νέου νομοθετικού πλαισίου που ισχύει για το SIS II όπως ίσχυε μέχρι τον Ιούνιο 2005, όταν άρχισε να ισχύει ο κανονισμός που προτάθηκε το 2003.

2.2

Το ζήτημα συνεχίζει να είναι σημαντικό διότι 1,3 εκατομμύριο οχήματα αποτελούν αντικείμενο κλοπής ετησίως στην ΕΕ και περίπου 500.000 οχήματα εξαφανίζονται (4). Επιπλέον, τα εγκλήματα που αφορούν τα οχήματα σχετίζονται και με άλλα εγκλήματα, όπως η διακίνηση, το λαθρεμπόριο και η τρομοκρατία (βομβιστικές ενέργειες με αυτοκίνητα).

2.3

Η EOKE επαναλαμβάνει ότι συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά το γεγονός ότι η πρόσβαση στο SIS II πρέπει να διευρυνθεί προκειμένου να συμπεριλάβει τις εθνικές αρχές που είναι υπεύθυνες για την έκδοση και τον έλεγχο των προαναφερθέντων εγγράφων (βλ. σημείο 1. 2). Ακόμη, η EOKE θεωρεί ότι οι ιδιωτικές υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για την έκδοση αδειών κυκλοφορίας οχημάτων πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν εμμέσως τις απαραίτητες πληροφορίες μέσω των δημοσίων αρχών που διαθέτουν πρόσβαση στο SIS ΙΙ, με την προϋπόθεση της διασφάλισης της προστασίας των δεδομένων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διασφαλιστούν οι μηχανισμοί για τον περιορισμό της πρόσβασης σε άλλες πληροφορίες του συστήματος, οι οποίες διατίθενται μόνο στις αρχές που προβλέπονται στο άρθρο 101 της σύμβασης Σένγκεν.

2.4

Τα γενικά και άλλα σχόλια που διατύπωσε η EOKE στη γνωμοδότηση της 25ης Φεβρουαρίου 2004 θα πρέπει ακόμα να ληφθούν υπόψη. Παρατίθενται στη συνέχεια ορισμένα από τα σχόλια αυτά. Για παράδειγμα, η EOKE θεωρεί ότι η πρόταση θα ενισχύσει την ασφάλεια και θα επιταχύνει τις δικαστικές διαδικασίες. Επίσης θα λειτουργήσει ως κίνητρο για τα κράτη μέλη προκειμένου να επιτρέψουν την ελεύθερη κυκλοφορία των οχημάτων στο εσωτερικό της ΕΕ. Ωστόσο, κρίνεται σημαντικό να είναι η πρόταση συμβατή με τους εθνικούς νόμους και κανονισμούς. Επίσης θα πρέπει να δίνει πρόσβαση στα κράτη μέλη που δεν έχουν υπογράψει τη σύμβαση Σένγκεν και να αυξήσει την συνεργασία με την Ιντερπόλ και την Europol, προκειμένου να καταπολεμήσει τη διακίνηση κλεμμένων ή υπεξαιρεθέντων οχημάτων εκτός των χωρών που έχουν πρόσβαση στο SIS II. Η EOKE επισημαίνει ακόμη τη σημασία της συγκέντρωσης, επεξεργασίας και δημοσίευσης στατιστικών δεδομένων όσον αφορά το έγκλημα αυτού του είδους, προκειμένου να ενισχυθεί η προσέγγιση την αντιμετώπισή του.

3.1

Η πρόταση της Επιτροπής συνάδει με την απόφαση του Συμβουλίου της 22ας Δεκεμβρίου 2004 για την αντιμετώπιση της διασυνοριακής εγκληματικότητας σχετικά με οχήματα (2004/919/ΕΚ) (5). Στην απόφαση αναφέρεται ότι «η συνεργασία μεταξύ αρχών επιβολής του νόμου και αρχών καταγραφής, καθώς και η διαβίβαση πληροφοριών προς τα ενδιαφερόμενα μέρη, είναι ιδιαιτέρως σημαντική». Το άρθρο 7 της απόφασης αναφέρει ότι οι εθνικές αρχές για την καταχώρηση οχημάτων ενημερώνονται από τις αρχές επιβολής του νόμου σχετικά με το εάν ένα όχημα για το οποίο έχει κινηθεί διαδικασία καταχώρησης, έχει αναφερθεί ως κλαπέν. Η πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων για το σκοπό αυτόν πραγματοποιείται λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου. Η EOKE εκφράζει την ικανοποίησή της διότι οι θέσεις που διατυπώνονται στην απόφαση του Συμβουλίου, έχουν ενσωματωθεί στην πρόταση της Επιτροπής.

3.2

Αν και η πρόταση της Επιτροπής αναφέρεται μόνο στην πρόσβαση των αρχών καταχώρησης σε ορισμένες από τις πληροφορίες του SIS II, η EOKE υπογραμμίζει την ανάγκη μεγαλύτερης συνεργασίας για την καταπολέμηση των εγκλημάτων που αφορούν οχήματα. Όπως αναφέρεται στο άρθρο 4 της απόφασης του Συμβουλίου, «τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για τη διοργάνωση τακτικών διαβουλεύσεων, αναλόγως των αναγκών, μεταξύ των εθνικών αρμόδιων αρχών, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, στις οποίες μπορούν να συμμετέχουν οι εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα (όπως κάτοχοι ιδιωτικών μητρώων απωλεσθέντων οχημάτων, ασφαλιστικές εταιρείες και έμποροι αυτοκινήτων) με σκοπό το συντονισμό των πληροφοριών και την από κοινού ευθυγράμμιση των δραστηριοτήτων στον τομέα αυτό». Η EOKE θεωρεί ότι η Επιτροπή οφείλει να συνεκτιμήσει τις απόψεις αυτές στις μελλοντικές εργασίες της για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας όσον αφορά τα οχήματα.

3.3

Ως παράδειγμα, η ΕΟΚΕ μπορεί να αναφέρει ένα παλαιότερο σχέδιο της Ιντερπόλ Stop Register Stolen Cars (StoreSto Car, το οποίο ονομάστηκε στη συνέχεια Vehicle Identification, Research and Analysis, VIRA 17). Στόχος του σχεδίου ήταν να συγκεντρωθούν όλες οι πληροφορίες σχετικά με τα αυτοκίνητα σε μια βάση δεδομένων· οι πληροφορίες αυτές παρέχονται από τον αναγνωριστικό αριθμό οχήματος (VIN), εάν το αυτοκίνητο έχει αναφερθεί ως κλεμμένο, έχει εγγραφεί στο μητρώο, έχει εξαχθεί ή εισαχθεί, κατασκευαστεί ή καταστραφεί. Μια τέτοια βάση δεδομένων αποτελεί αφετηρία για συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου, των αρχών καταγραφής, των τελωνειακών αρχών, των κατασκευαστών αυτοκινήτων και των ασφαλιστικών εταιρειών.

3.4

Όσον αφορά την υπό εξέταση πρόταση, η EOKE επισημαίνει ακόμα ότι, σε γενικές γραμμές, υφίστανται περιορισμένες δυνατότητες για την εξέταση του ίδιου του οχήματος, προκειμένου να καθοριστεί η ταυτότητα του και να διαπιστωθεί εάν έχει αναφερθεί ως κλεμμένο. Σε πολλές χώρες, η εγγραφή ενός οχήματος σε μητρώο συνδυάζεται με έλεγχο. Κατά συνέπεια, κατά την εγγραφή ενός οχήματος σε μητρώο, υφίσταται η ευκαιρία να ελεγχθεί εάν το όχημα είναι κλεμμένο ή όχι. Είναι, επομένως, σημαντικό να δοθεί στις αρχές καταγραφής αυτό το μέσο ανίχνευσης των οχημάτων που έχουν κλαπεί, υπεξαιρεθεί ή απολεσθεί.

3.5

Όπως αναφέρεται στο σημείο 3.2 ανωτέρω, χρειάζεται μεγαλύτερη συνεργασία για την καταπολέμηση των εγκλημάτων που αφορούν οχήματα. Μια άλλη ευκαιρία για τον έλεγχο ενός οχήματος προκύπτει κατά την εξαγωγή ή την εισαγωγή του. Η EOKE συνιστά οι τελωνειακές αρχές να προβαίνουν σε ελέγχους μέσω της ίδιας βάσης δεδομένων SIS II που χρησιμοποιούν και οι αρχές καταγραφής, κατά την εισαγωγή ή εξαγωγή ενός οχήματος.

3.6

Κατά τον έλεγχο ενός οχήματος προκειμένου να διαπιστωθεί εάν έχει δηλωθεί ως κλεμμένο ή όχι, πρέπει να υπάρχει και δυνατότητα καθορισμού της ταυτότητας του οχήματος. Συχνά, η ταυτότητα του οχήματος προσδιορίζεται από τον αναγνωριστικό αριθμό οχήματος (VIN). Είναι συχνό φαινόμενο η παραποίηση ή διπλή χρήση της ταυτότητας ενός οχήματος. Η EOKE υπογραμμίζει ότι στο μέλλον είναι πολύ σημαντικό να αυξηθούν οι δυνατότητες ταυτοποίησης ενός οχήματος. Προτάσεις όπως η ηλεκτρονική αναγνώριση ενός οχήματος (EVI) ή η ταυτοποίηση των ανταλλακτικών, πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά και να αξιολογηθούν.

3.7

Τέλος, η ΕΟΚΕ προτείνει να πραγματοποιηθεί ακόμα ένα βήμα στο προσεχές μέλλον προκειμένου να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής του εν λόγω κανονισμού. Πράγματι, η υπό εξέταση πρόταση της Επιτροπής που αφορά τον έλεγχο ενδεχόμενης κλοπής, υπεξαίρεσης ή απώλειας οχημάτων θα μπορούσε να συνδυαστεί με τη δυνατότητα επαναπατρισμού τους. Η δυνατότητα αυτή διαφέρει σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο και εξαρτάται από τις διάφορες διατάξεις των διαφόρων χωρών σε ό,τι αφορά την καλή πίστη. Σε ορισμένες χώρες, είναι δυνατόν να γίνεται δεκτή η κυριότητα κλεμμένου οχήματος εάν τούτο έχει αποκτηθεί καλή τη πίστη, ενώ σε άλλες όχι. Ακόμη, πρέπει να εξεταστούν και να αξιολογηθούν στο μέλλον οι δυνατότητες επαναπατρισμού οχημάτων που έχουν αποδεδειγμένα κλαπεί.