20.5.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 120/76

1.1

Η Συνθήκη του Άμστερνταμ εισήγαγε έναν νέο πυλώνα κοινοτικής πολιτικής ο οποίος βασίζεται στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, και περιλαμβάνει κοινοτικές πολιτικές για τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων, τις θεωρήσεις, το άσυλο και τη μετανάστευση.

1.2

Τον Οκτώβριο του 1999, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε κατήρτισε διάφορες προτάσεις σχετικά με μια κοινή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου στην ΕΕ.

1.3

Μία από τις προτάσεις του Τάμπερε είναι η ενίσχυση της αμοιβαίας συνεργασίας και τεχνικής συνδρομής μεταξύ των υπηρεσιών συνοριακών ελέγχων των κρατών μελών: η πρόταση αυτή επανελήφθη στα Συμβούλια της Σεβίλλης (2002) και της Θεσσαλονίκης (2003).

2.1

Το Πρόγραμμα ARGO προωθεί τη διοικητική συνεργασία στους τομείς των εξωτερικών συνόρων, των θεωρήσεων, του ασύλου και της μετανάστευσης. Υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο στις 13 Ιουνίου 2002, την ίδια ημέρα που εγκρίθηκε Σχέδιο για τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων.

2.2

Οι στόχοι του προγράμματος αυτού είναι να προωθηθεί η συνεργασία, να ενισχυθεί η ομοιόμορφη εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ, να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα κατά την εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων, να εξασφαλιστεί η κοινοτική διάσταση κατά την οργάνωση υπηρεσιών και να αυξηθεί η διαφάνεια των υιοθετούμενων μέτρων.

2.3

Για την επίτευξη των στόχων αυτών, διαρθρώνονται τέσσερα συγκεκριμένα πεδία δράσεως: εξωτερικά σύνορα, πολιτικές θεώρησης, πολιτική ασύλου και πολιτική μετανάστευσης.

2.4

Όσον αφορά τα σύνορα, επιζητείται η θέσπιση ελέγχων σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το δίκαιο της ΕΕ, και ειδικότερα με τα όσα περιλαμβάνονται στο κεκτημένο του Σένγκεν, η εξομοίωση των κριτηρίων επαγρύπνησης και προστασίας των συνόρων και η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των μηχανισμών.

2.5

Σχετικά με τις θεωρήσεις, επιδιώκεται να εξασφαλιστεί ότι οι διαδικασίες αποστολής θα συμμορφώνονται με τα προβλεπόμενα από τις ρυθμίσεις της ΕΕ: να εξομοιωθούν τα μέτρα ελέγχου και ασφάλειας των θεωρήσεων· να εναρμονιστούν τα έντυπα αιτήσεων και οι επιβαλλόμενες απαιτήσεις, καθώς και οι εξαιρέσεις ως προς το γενικό καθεστώς των θεωρήσεων, και παράλληλα να υπάρξει πρόοδος στην ενίσχυση της συνεργασίας των προξενικών αρχών.

2.6

Για θέματα ασύλου, προβλέπεται η προώθηση κοινού καθεστώτος με στόχο να επιτευχθεί ένα ενιαίο νομικό καθεστώς για τους πρόσφυγες, ο καθορισμός, μέσω κατάλληλης διαδικασίας, της χώρας που πρέπει να εξετάσει το αίτημα των αιτούντων άσυλο και η εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών, με την καθιέρωση ελάχιστων κανόνων για τις διαδικασίες χορήγησης ασύλου.

2.7

Για τη μετανάστευση, επιζητείται η κατάρτιση κοινής νομοθεσίας για θέματα προϋποθέσεων εισόδου και διαμονής για τους υπηκόους τρίτων χωρών και η καθιέρωση ευρωπαϊκού καθεστώτος για τους κατοίκους μακράς διάρκειας. Επιχειρείται η διάνοιξη νόμιμων οδών για την οικονομική μετανάστευση και η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης.

2.8

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης ζήτησε από την Επιτροπή να εξετάσει τα προβλήματα που σχετίζονται με την κατανομή του οικονομικού βάρους της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η κατάλληλη λύση θα πρέπει να αναμένεται με την ευκαιρία των δημοσιονομικών προοπτικών για μετά το 2006. Ως εκ τούτου, φρονεί ότι η πρόταση για την τροποποίηση του προγράμματος ARGO αποτελεί προσωρινή προσέγγιση του θέματος, έως ότου υιοθετηθεί το δημοσιονομικό πλαίσιο για το μέλλον.

2.9

Η Επιτροπή, στην αξιολόγηση που πραγματοποίησε για το πρώτο έτος λειτουργίας του (2003), διαπίστωσε ότι το πρόγραμμα ARGO δεν αξιοποιείται επαρκώς. Δαπανήθηκε λιγότερο από το 50 % των διατεθέντων πόρων, λόγω των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι εθνικές διοικήσεις για να συνεργαστούν με τα άλλα κράτη μέλη για την κατάρτιση των σχεδίων που προωθεί και χρηματοδοτεί το πρόγραμμα.

2.10

Ως εκ τούτου, μέσω της παρούσας τροποποίησης του προγράμματος ARGO, επιδιώκεται να μπορεί να επεκτείνεται η χρηματοδοτική ενίσχυση και σε εθνικά σχέδια, στο πεδίο των εξωτερικών συνόρων, για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών των στρατηγικών συνοριακών σημείων, που θα εντοπίζονται σύμφωνα με αντικειμενικά κριτήρια (αξιολόγηση κινδύνων) που θα προσδιορίζονται στο ετήσιο πρόγραμμα εργασιών που θα καταρτίσει η Επιτροπή ύστερα από συνεννόηση με την επιτροπή ARGO.

2.11

Το πρόγραμμα ARGO θα διαθέτει προϋπολογισμό 46,1 εκατομμυρίων ευρώ έως το έτος 2006, με μία συγκέντρωση 21,3 εκατομμυρίων για το έτος 2004.

2.12

Το κοινοτικό ενδιαφέρον διασφαλίζεται βάσει των άρθρων 62, 63 και 66 της Συνθήκης, καθώς και του κεκτημένου του Σένγκεν. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία θα υιοθετήσουν την αντίστοιχη απόφαση στα πλαίσια της Συνθήκης.

3.1

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η τροποποίηση του προγράμματος ARGO είναι κατάλληλη προκειμένου να επεκταθούν οι χρηματοδοτικές ενισχύσεις που καλύπτει και στα εθνικά σχέδια, στο πεδίο των εξωτερικών συνόρων. Επιθυμεί όμως να επισημάνει ότι ο στρατηγικός χαρακτήρας των σχεδίων θα πρέπει να συμφωνείται από την επιτροπή ARGO, κατόπιν προτάσεως της Επιτροπής, μέσω μιας αξιολόγησης κινδύνων βάσει αντικειμενικών κριτηρίων που θα συμφωνήσει μια πλειοψηφία κρατών μελών.

3.2

Οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι εθνικές διοικήσεις ως προς τη μεταξύ τους συνεργασία στα πλαίσια του προγράμματος ARGO κατέστησαν προφανή την έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων.

3.3

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι, στο μέλλον, θα είναι αναγκαίο να υπάρξει πρόοδος πέρα από τη διοικητική συνεργασία και να οικοδομηθεί ένα σύστημα κοινοτικής αλληλεγγύης για θέματα εξωτερικών συνόρων, θεωρήσεων, ασύλου και μετανάστευσης, στα πλαίσια μιας κοινής πολιτικής. Οι δημοσιονομικές προοπτικές από το 2007 και εφεξής θα πρέπει να λάβουν υπόψη την προσέγγιση αυτήν.

3.4

Η ΕΟΚΕ δεν κατανοεί τις καθυστερήσεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζονται στο Συμβούλιο για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα (1).

3.5

Η ΕΟΚΕ απαιτεί, κατά τη διοικητική συνεργασία στους τομείς των εξωτερικών συνόρων, των θεωρήσεων, του ασύλου και της μετανάστευσης, οι αρμόδιες αρχές να εξασφαλίζουν πάντοτε μια ανθρώπινη μεταχείριση σε πλαίσια σεβασμού της αξιοπρέπειας όλων των προσώπων, σύμφωνα με το Χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ και με τις διεθνείς Συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

3.6

Η γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ (2) σχετικά με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τα σύνορα περιελάμβανε τις ακόλουθες παρατηρήσεις, που επαναλαμβάνονται στην παρούσα Γνωμοδότηση:

3.6.1

«Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να μην αποβεί η αποτελεσματικότητα στον έλεγχο των συνόρων εις βάρος του σεβασμού του δικαιώματος ασύλου. Στα εξωτερικά σύνορα φθάνουν μέσω παράνομων οδών πολλά άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Οι αρχές πρέπει να εξασφαλίσουν ότι τα άτομα αυτά μπορούν να υποβάλουν αίτηση προστασίας και ότι η αίτηση αυτή θα εξεταστεί σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις και τους κοινοτικούς και εθνικούς νόμους. Μέχρι να ολοκληρωθούν οι διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες της χορήγησης ασύλου, τα άτομα αυτά δεν μπορούν να απελαθούν και πρέπει να απολαύουν της δέουσας προστασίας.»

3.6.2

«Από την έλλειψη αποτελεσματικότητας στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων επωφελούνται συχνά δίκτυα εγκληματιών που διακινούν ανθρώπους και που δεν διστάζουν να θέσουν σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων αυτών για να αυξήσουν τα αθέμιτα οικονομικά τους οφέλη. Στη γνωμοδότησή της σχετικά με έναν τίτλο παραμονής μικρής διάρκειας που χορηγείται στα θύματα της διευκόλυνσης της λαθρομετανάστευσης ή της διακίνησης ανθρώπων (3), η ΕΟΚΕ δήλωνε ότι, με την ίδια ενεργητικότητα που επιδεικνύουν στην καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων που διακινούν και εκμεταλλεύονται ανθρώπους, οι αρχές πρέπει να προστατεύουν και τα θύματα και, ιδιαίτερα, τα πιο ευάλωτα από αυτά όπως οι ανήλικοι και τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.»

3.6.3

«Η ΕΟΚΕ έχει ήδη δηλώσει σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της ότι, για την καλή διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, είναι απαραίτητη η στενή συνεργασία των συνοριακών αρχών των κρατών μελών και η συνεργασία των αρχών των χωρών προέλευσης και διέλευσης μέσω υπαλλήλων-συνδέσμων.»