ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 251 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο της συνθήκης ΕΚ σχετικά με την κοινή θέση του Συμβουλίου για την έγκριση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί της υγιεινής των τροφίμων

2000/0178 (COD)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 251 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο της συνθήκης ΕΚ σχετικά με την κοινή θέση του Συμβουλίου για την έγκριση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί της υγιεινής των τροφίμων

1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η πρόταση (έγγραφο COM(2000)438 τελικό - 2000/0178 (COD)) διαβιβάστηκε στο ΕΚ και στο Συμβούλιο στις: // 14 Ιουλίου 2000.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή γνωμοδότησε στις: // 28 Μαρτίου 2001

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο γνωμοδότησε σε πρώτη ανάγνωση στις: // 15 Μαΐου 2002

Η τροποποιημένη πρόταση υποβλήθηκε στις: // 28 Ιανουαρίου 2003.

Η κοινή θέση εγκρίθηκε στις: // 27 Οκτωβρίου 2003 (με ομοφωνία)

2. ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Πρόκειται για την πρώτη πρόταση δέσμης πέντε προτάσεων που υποβάλλονται με σκοπό την ενοποίηση και τον εκσυγχρονισμό των ισχυόντων κοινοτικών κανόνων για την υγιεινή των τροφίμων.

Αποσκοπεί, ιδίως, στην ανασύνταξη των κοινοτικών κανόνων που αφορούν την υγιεινή των τροφίμων εν γένει. Περιλαμβάνει τα ακόλουθα βασικά ζητήματα:

- εφαρμόζεται σε όλα τα στάδια από την παραγωγή έως την κατανάλωση,

- οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίμων έχουν την κύρια ευθύνη για την ασφάλεια των τροφίμων,

- το σύστημα HACCP (ανάλυση κινδύνων και κρίσιμα σημεία ελέγχου) προτείνεται ως μέσο που πρέπει να εφαρμοστεί από τους υπεύθυνους των επιχειρήσεων τροφίμων προκειμένου να ελέγχουν τους μικροβιολογικούς και χημικούς παράγοντες κινδύνου στα τρόφιμα και να προάγουν έτσι την ασφάλεια των τροφίμων,

- την εκπόνηση οδηγών ορθής πρακτικής από τους κλάδους τροφίμων προκειμένου να καθοδηγούνται οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίμων σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων και την εφαρμογή του συστήματος HACCP,

- την ευελιξία για τις επιχειρήσεις τροφίμων σε απομακρυσμένες περιοχές, για τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής τροφίμων και για την εφαρμογή του συστήματος HACCP σε μικρές επιχειρήσεις,

- την καταχώριση όλων των επιχειρήσεων τροφίμων στις αρμόδιες αρχές,

- τα τεχνικά ζητήματα (εγκαταστάσεις, εξοπλισμός κτλ.) που πρέπει να τηρούνται από τις επιχειρήσεις τροφίμων.

3. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΘΕΣΗ

3.1. Γενικά σχόλια

Ο κ. Byrne είχε επισημάνει στη συνεδρίαση της ολομέλειας στις 14 Μαίου 2002 ότι θα μπορούσε να αποδεχτεί τις περισσότερες από τις τροπολογίες, εν όλω ή εν μέρει, και υπό την προϋπόθεση της ανασύνταξης ορισμένων τροπολογιών, πλην των τροπολογιών 5, 8, 13, 14, 28-30, 35, 37-39, 47, 48, 53, 55, 58, 59, 67, 69, 71, 76, 77, 83, 89, 92, 93, 95, 105, 107 και 108.

Το Συμβούλιο κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για να λάβει υπόψη τις ανησυχίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε αυτόν τον τεχνικά περίπλοκο φάκελο. Μολονότι το Συμβούλιο δεν κατόρθωσε πάντοτε να περιλάβει τις τροπολογίες με την ίδια ακριβώς διατύπωση όπως αυτή της γνώμης του Κοινοβουλίου, πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι καταβλήθηκαν προσπάθειες ώστε να γίνουν σεβαστοί οι στόχοι που επιδιώκει το Κοινοβούλιο. Οι τροπολογίες που έγιναν αποδεκτές από την Επιτροπή έχουν ληφθεί υπόψη σε μεγάλο βαθμό. Το Συμβούλιο περιέλαβε επίσης στην κοινή θέση τους στόχους που επιδιώκονται με ορισμένες τροπολογίες που δεν έγιναν αποδεκτές από την Επιτροπή.

3.2. Σχέση με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 178/2002 (γενική νομοθεσία για τα τρόφιμα)

Οι τροπολογίες 1, 3, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 27, 50, 54, 56, 57 και 61 αποσκοπούν στην ευθυγράμμιση της πρότασης με τη γενική νομοθεσία για τα τρόφιμα.

Ο στόχος αυτών των τροπολογιών έχει ληφθεί υπόψη στην κοινή θέση.

3.3. Πεδίο εφαρμογής

Το άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της κοινής θέσης συνάδει με την τροπολογία 103, η οποία αποσκοπεί στο να αποσαφηνίσει ότι η πρόταση δεν εφαρμόζεται στην άμεση παροχή μικρών ποσοτήτων πρωτογενών προϊόντων στον τελικό καταναλωτή ή στο τοπικό λιανικό εμπόριο.

3.4. Ορισμοί

Η τροπολογία 26 διευκρινίζει ότι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης περιλαμβάνουν το αίμα. Το Συμβούλιο θεώρησε ότι ο ορισμός αυτός ανήκει στην πρόταση COD 2000/179 και, ως εκ τούτου, τον μετέφερε, λαμβάνοντας υπόψη την τροπολογία 26, στο σημείο 8.1 του παραρτήματος I της εν λόγω πρότασης.

3.5. Επιτροπολογία

Οι τροπολογίες 28 και 29 θα στερούσαν από την Επιτροπή το δικαίωμα χρήσης της διαδικασίας επιτροπολογίας για την προσθήκη νέων τεχνικών παραρτημάτων στον κανονισμό. Απορρίφθηκαν από την Επιτροπή, αλλά τις ακολουθεί το Συμβούλιο.

Οι τροπολογίες 30, 58 και 59 δεν θα επέτρεπαν στην Επιτροπή να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία της επιτροπολογίας για τη χορήγηση παρεκκλίσεων ή για την πραγματοποίηση τροποποιήσεων στα παραρτήματα. Η Επιτροπή απέρριψε αυτές τις τροπολογίες. Το Συμβούλιο ακολούθησε την Επιτροπή στο σημείο αυτό. Το άρθρο 13 της κοινής θέσης θα επέτρεπε, επομένως, υπό ορισμένους σαφώς καθορισμένους όρους, την παροχή παρεκκλίσεων ή την πραγματοποίηση τροποποιήσεων μέσω της διαδικασίας της επιτροπολογίας.

3.6. Mικροβιολογικά και άλλα κριτήρια ή πρότυπα

Η τροπολογία 106 προβλέπει την αναδιατύπωση της πρότασης της Επιτροπής όσον αφορά τον καθορισμό των μικροβιολογικών κριτηρίων, των κριτηρίων σχετικά με τη θερμοκρασία, των στόχων της ασφάλειας τροφίμων και των προτύπων απόδοσης. Ο στόχος αυτής της τροπολογίας επιτυγχάνεται μέσω του άρθρου 4 παράγραφος 3 και του άρθρου 4 παράγραφος 4 της κοινής θέσης.

3.7. Ευελιξία

Η πρόταση εισάγει ευελιξία για τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής τροφίμων και για τις επιχειρήσεις τροφίμων στις απομακρυσμένες περιοχές. Οι τροπολογίες 31 και 32 έχουν σκοπό να αποσαφηνίσουν πού και πώς εφαρμόζεται η ευελιξία. Το άρθρο 13 παράγραφοι 3 έως 7 της κοινής θέσης επιτυγχάνει τους στόχους αυτών των τροπολογιών.

3.8. Σύστημα ανάλυσης κινδύνων και κρίσιμων σημείων ελέγχου (HACCP)

Σχετικά με την εφαρμογή του συστήματος HACCP στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις

Η τροπολογία 7 ορίζει ότι η εφαρμογή των αρχών του συστήματος HACCP σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης δεν είναι επί του παρόντος δυνατή, αλλά ότι η εφαρμογή τους πρέπει να προωθηθεί. Πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η αιτιολογική σκέψη 14 της κοινής θέσης και η δυνατότητα χρήσης οδηγών ορθής πρακτικής (άρθρο 7) επιτυγχάνουν τον στόχο αυτό.

Οι τροπολογίες 8, 9 - πρώτο μέρος, 35, 37, 38 και 67 αποσκοπούν στην εισαγωγή του συστήματος HACCP σε επίπεδο πρωτογενούς παραγωγής. Δεν έγιναν αποδεκτές από την Επιτροπή ούτε τις ακολούθησε το Συμβούλιο.

Ωστόσο το Συμβούλιο εισήγαγε τροπολογία η οποία επιβάλλει στην Επιτροπή την υποχρέωση να εξετάσει, σε έκθεση η οποία θα υποβληθεί εντός πέντε ετών ύστερα από τη θέση σε ισχύ του κανονισμού, εάν θα ήταν σκόπιμο και εφικτό να προβλεφθεί επέκταση της απαίτησης να εφαρμόζεται το σύστημα HACCP στους υπεύθυνους των επιχειρήσεων τροφίμων που πραγματοποιούν πρωτογενή παραγωγή.

Σχετικά με την ευελιξία των διαδικασιών HACCP

Μια τροπολογία εισάγει ευελιξία για την εφαρμογή του συστήματος HACCP (36-πρώτο μέρος). Έγινε ευνοϊκά δεκτή από την Επιτροπή. Παρόλο που διατυπώνονται διαφορετικά, πρέπει να θεωρηθεί ότι το άρθρο 5 παράγραφος 4 και το άρθρο 5 παράγραφος 5 ικανοποιούν τις ανησυχίες του Κοινοβουλίου.

3.9. Οδηγοί ορθών πρακτικών

Ο στόχος των τροπολογιών 40 και 45 να καταστήσουν σαφές ότι οι οδηγοί ορθών πρακτικών αποτελούν προαιρετικά όργανα, επιτυγχάνεται με το άρθρο 7 (δεύτερο εδάφιο) της κοινής θέσης.

Η τροπολογία 44, η οποία αποσκοπεί στη διατήρηση του καθεστώτος των οδηγών που έχουν ήδη εκπονηθεί σύμφωνα με προηγούμενες διατάξεις, καλύπτεται με το άρθρο 8 παράγραφος 5.

Η ιδέα ότι οι οδηγοί πρέπει να εκπονούνται από τους κλάδους των επιχειρήσεων τροφίμων σε διαβούλευση με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς (τροπολογίες 42, 43 και 46) εκφράζεται στα άρθρα 8 και 9.

3.10. Καταχώρηση των επιχειρήσεων τροφίμων

Οι τροπολογίες 49 και 52 αποσκοπούν στη θέσπιση διαδικασιών καταχώρησης και έγκρισης των επιχειρήσεων τροφίμων, οι οποίες πρέπει να εφαρμόζονται από την αρμόδια αρχή. Το Συμβούλιο δεν έλαβε πλήρως υπόψη τις τροπολογίες αυτές με το σκεπτικό ότι αυτές οι διαδικασίες αφορούν τις αρμόδιες αρχές και δεν πρέπει, επομένως, να περιλαμβάνονται στον κανονισμό για την ασφάλεια των τροφίμων (ο οποίος απευθύνεται στους υπεύθυνους των επιχειρήσεων τροφίμων). Η Επιτροπή θεωρεί βάσιμο το επιχείρημα αυτό και περιέλαβε τις διαδικασίες καταχώρησης και έγκρισης, με την ευελιξία που ζητά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο άρθρο 31 της πρότασής της για κανονισμό για τη διεξαγωγή επίσημων ελέγχων στις ζωοτροφές και τα τρόφιμα [COM(2003)52].

Οι άλλες τροπολογίες (50, 51) για την καταχώρηση και την έγκριση των επιχειρήσεων τροφίμων έχουν ληφθεί υπόψη από το Συμβούλιο (άρθρο 6 παράγραφος 3).

3.11. Έκθεση για την εφαρμογή

Η πρόταση περιέχει μια διάταξη σύμφωνα με την οποία η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εντός 7 ετών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού, επανεξετάζοντας την εμπειρία που αποκτήθηκε από την εφαρμογή του κανονισμού.

Η τροπολογία 62 αποσκοπεί στη μείωση της περιόδου των επτά ετών σε πέντε έτη. Το Συμβούλιο ακολούθησε αυτή την τροπολογία (άρθρο 16).

3.12. Ημερομηνία έναρξης ισχύος

Η τροπολογία 63 καθιστά τον κανονισμό εφαρμοστέο «ένα χρόνο μετά την έναρξη ισχύος του». Η ίδια τροπολογία έχει εισαχθεί στη συνέχεια για τις υπόλοιπες προτάσεις της δέσμης προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι αυτές οι τέσσερις προτάσεις θα έχουν την ίδια ημερομηνία έναρξης ισχύος.

Κύριο μέλημα του Συμβουλίου όσον αφορά την παρούσα πρόταση ήταν να εξασφαλίσει ότι όλες οι προτάσεις της δέσμης θα ισχύουν από την ίδια ημερομηνία και ότι τα κράτη μέλη θα έχουν επαρκές χρονικό περιθώριο ώστε να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Το Συμβούλιο, επομένως, αποφάσισε ότι για όλες τις προτάσεις της δέσμης τα μέτρα εφαρμόζονται 18 μήνες μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού και το νωρίτερο από την 1η Ιανουαρίου 2006. Το άρθρο 18 της κοινής θέσης εκφράζει τη θέση αυτή.

Μολονότι η ημερομηνία εφαρμογής στην κοινή θέση δεν ταυτίζεται με την ημερομηνία που προτείνεται στην τροπολογία 63 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πρέπει να θεωρηθεί ότι οι στόχοι που επιδιώκει το Συμβούλιο δεν βρίσκονται σε σύγκρουση με τους στόχους που επιδιώκει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις σχετικές τροπολογίες για τις διάφορες προτάσεις της δέσμης.

3.13. Τεχνική αξιολόγηση

Οι τεχνικές τροπολογίες τις οποίες, εν μέρει ή κατόπιν αναδιατύπωσης, αποδέχθηκε η Επιτροπή, έχουν σε μεγάλο βαθμό ληφθεί υπόψη (τροπολογίες 2, 4, 6, 9, 10, 25, 41, 60, 65, 66, 68, 70, 72, 73, 74, 75, 78, 79, 80, 81, 82, 84, 85, 86, 87, 88, 90, 91, 94, 96, 99, 100, 102). Ωστόσο, το περιεχόμενο του παραρτήματος ΙΙ, κεφάλαιο X (πρώτη και δεύτερη συσκευασία) έχει απλοποιηθεί στην κοινή θέση. Οι τροπολογίες 99 και 100 δεν λαμβάνονται, επομένως, πλήρως υπόψη.

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η κοινή θέση αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου οι οποίες έγιναν αποδεκτές από την Επιτροπή.

Επιπλέον, η κοινή θέση αντανακλά ιδέες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που δεν έγιναν αποδεκτές από την Επιτροπή. Αυτές αφορούν, ιδίως, την πιθανή εφαρμογή του συστήματος HACCP στο επίπεδο της πρωτογενούς παραγωγής, την υποχρέωση υποβολής έκθεσης από την Επιτροπή και, σχετικά με την επιτροπολογία, την κατάργηση της δυνατότητας προσθήκης νέων παραρτημάτων στον κανονισμό. Η Επιτροπή συμφώνησε με αυτές τις τροποποιήσεις της αρχικής της πρότασης προκειμένου να υπάρξει συμβιβασμός.