Πρωτοβουλία της Δημοκρατίας της Αυστρίας για την έκδοση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων προσδιορισμού των κρατών που χαρακτηρίζονται ως ασφαλή τρίτα κράτη προκειμένου να ληφθεί υπόψη η ευθύνη για την εξέταση αίτησης ασύλου που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτου κράτους, καθώς και για τον καθορισμό καταλόγου ασφαλών ευρωπαϊκών τρίτων κρατών

(2003/C 17/06)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 63 παράγραφος 1 στοιχείο δ),

την πρωτοβουλία της Δημοκρατίας της Αυστρίας(1),

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου(2),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στη συνεδρίαση του Τάμπερε, επιβεβαίωσε εκ νέου τη σημασία την οποία αποδίδουν η Ένωση και κράτη μέλη στον απόλυτο σεβασμό του δικαιώματος ασύλου και συμφώνησε να καθιερώσει ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου που θα βασίζεται στην απεριόριστη και καθολική εφαρμογή της σύμβασης της Γενεύης περί του καθεστώτος των προσφύγων, εξασφαλίζοντας ότι ουδείς επαναπροωθείται στη χώρα όπου διατρέχει τον κίνδυνο να υποστεί εκ νέου διώξεις, δηλ. τηρείται η αρχή της μη επαναπροώθησης.

(2) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάκεν συμφώνησε να υιοθετήσει, βάσει των συμπερασμάτων του Τάμπερε, και το συντομότερο δυνατό, κοινή πολιτική στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης, η οποία θα τηρεί την αναγκαία ισορροπία μεταξύ της προστασίας των προσφύγων, σύμφωνα με τις αρχές της σύμβασης της Γενεύης του 1951, της θεμιτής προσδοκίας για καλύτερη ζωή και της ικανότητας υποδοχής της Ένωσης και των κρατών μελών.

(3) Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης υπογράμμισε ότι τα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα μέτρα που λαμβάνονται για την κοινή διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων θα πρέπει να επιδιώκουν την ορθή ισορροπία μεταξύ, αφενός, μιας πολιτικής για την ένταξη των νομίμως εγκατεστημένων μεταναστών και μιας πολιτικής στον τομέα του ασύλου, η οποία θα συνάδει με τις διεθνείς συμβάσεις, κυρίως τη σύμβαση της Γενεύης του 1951, και αφετέρου, μιας αποφασιστικής καταπολέμησης της λαθραίας μετανάστευσης και της εμπορίας ανθρώπων. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να παρέχεται στους πρόσφυγες ταχεία και αποτελεσματική προστασία, ενώ παράλληλα θα λαμβάνονται μέτρα για την πρόληψη της καταστρατήγησης του συστήματος.

(4) Με στόχο τη δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, είναι σκόπιμο να καθορισθούν κριτήρια για τον προσδιορισμό των κρατών που χαρακτηρίζονται ως ασφαλή τρίτα κράτη καθώς και να καταρτισθεί κατάλογος των ασφαλών ευρωπαϊκών τρίτων κρατών, τα οποία θεωρείται ότι παρέχουν στους πρόσφυγες και στους αιτούντες άσυλο, επαρκές επίπεδο προστασίας έναντι της επαναπροώθησής τους στη χώρα προέλευσης και τα οποία πρόκειται να υποδεχτούν αυτά τα άτομα.

(5) Τα τρίτα κράτη που απαριθμούνται στο παράρτημα δεσμεύονται από τις συναφείς διεθνείς υποχρεώσεις (σύμβαση της Γενεύης για την προστασία των προσφύγων και ευρωπαϊκή σύμβαση για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών) και έχουν μεταφέρει τις εκεί καθοριζόμενες διατάξεις στο εσωτερικό τους δίκαιο. Με βάση τον έλεγχο σχετικά με την τήρηση του κοινοτικού κεκτημένου στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων έχει ήδη διαπιστωθεί η εφαρμογή και η ευθυγράμμιση των υποψήφιων κρατών προς το κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα του ασύλου.

(6) Ο κατάλογος των ασφαλών τρίτων κρατών θα αναθεωρείται τακτικά με βάση την εξέταση και την αξιολόγηση των κριτηρίων που βασίζονται στην εφαρμογή και την τήρηση των κανόνων που κατοχυρώνονται βάσει του διεθνούς δικαίου για την προστασία των προσφύγων και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

(7) Η συμμόρφωση των περιλαμβανομένων στον κατάλογο τρίτων κρατών προς τους κανόνες οι οποίοι θεσπίζονται βάσει του διεθνούς δικαίου για την προστασία των προσφύγων και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα παρακολουθείται από την Επιτροπή βάσει πληροφοριών των κρατών μελών, της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (HNHCR), του Συμβουλίου της Ευρώπης και άλλων σχετικών διεθνών οργανισμών.

(8) Όταν τα κράτη μέλη που περιλαμβάνονται στον κατάλογο γίνουν κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παύουν να θεωρούνται πλέον ως τρίτα κράτη για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, εφόσον υπόκεινται πλέον στο καθεστώς του Δουβλίνου.

(9) Κατ' εφαρμογή του άρθρου 3 του πρωτοκόλλου για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, το οποίο προσαρτάται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, τα εν λόγω κράτη μέλη έχουν γνωστοποιήσει ότι επιθυμούν να συμμετάσχουν στη θέσπιση και την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(10) Κατ' εφαρμογή των άρθρων 1 και 2 του πρωτοκόλλου για τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Δανία δεν συμμετέχει στη θέσπιση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή του.

(11) Ο παρών κανονισμός διέπει μία πλευρά της δημιουργίας κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, και ειδικότερα το σκέλος που αφορά τους ελάχιστους κανόνες σχετικά με τις διαδικασίες που ακολουθούνται στα κράτη μέλη για τη χορήγηση ή την ανάκληση του καθεστώτος του πρόσφυγα. Όταν το Συμβούλιο εκδώσει την οδηγία σχετικά με τους ελάχιστους γενικούς κανόνες, για την οποία η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση το 2000, ο παρών κανονισμός μπορεί να καταργηθεί προκειμένου να εφαρμοσθούν πλήρως οι διατάξεις που θεσπίζονται κατά την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Άρθρο 1

Ορισμός των ασφαλών τρίτων κρατών

1. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως ασφαλές τρίτο κράτος νοείται ένα κράτος το οποίο έχει επικυρώσει τη σύμβαση της Γενεύης περί του καθεστώτος των προσφύγων καθώς και το πρωτόκολλο περί του καθεστώτος των προσφύγων, και

α) την ευρωπαϊκή σύμβαση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και, τουλάχιστον, τα πρωτόκολλα αριθ. 6 και 11· ή

β) το διεθνές σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα του 1966 καθώς και το (πρώτο) προαιρετικό πρωτόκολλο του διεθνούς συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα.

2. Υφίσταται αποτελεσματική προστασία σε ένα κράτος σύμφωνα με την παράγραφο 1, όταν ακολουθούνται διαδικασίες οι οποίες επιτρέπουν πράγματι στους αιτούντες άσυλο τη χορήγηση του καθεστώτος του πρόσφυγα σύμφωνα με τη σύμβαση της Γενεύης, όταν οι αιτούντες άσυλο έχουν δικαίωμα παραμονής μέχρι τη λήψη απόφασης και όταν τους παρέχεται προστασία έναντι της απάνθρωπης μεταχείρισης, μεταξύ άλλων και της απέλασής τους στη χώρα καταγωγής, έστω και μέσω άλλων κρατών.

3. Εφόσον υπήκοοι τρίτων χωρών, οι οποίοι εισέρχονται στο έδαφος κράτους μέλους διερχόμενοι ή προερχόμενοι από τρίτο κράτος, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνο για την υποδοχή ή την επανεισδοχή τους, υποβάλλουν στο κράτος μέλος αίτηση για τη χορήγηση ασύλου, το εν λόγω τρίτο κράτος είναι αρμόδιο για την εξέταση της αίτησής τους για τη χορήγηση ασύλου, εφόσον πρόκειται για ασφαλές τρίτο κράτος.

Άρθρο 2

Κατάλογος των ασφαλών ευρωπαϊκών τρίτων κρατών

Τα τρίτα κράτη τα οποία περιλαμβάνονται στον κατάλογο του παραρτήματος, θεωρούνται ως ασφαλή τρίτα κράτη κατά την έννοια του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 3

Προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Ο παρών κανονισμός παύει να ισχύει έναντι των κρατών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο του παραρτήματος, τα οποία προσχωρούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από την ημερομηνία κατά την οποία αρχίζει να ισχύει η προσχώρηση.

Άρθρο 4

Τροποποίηση του καταλόγου

1. Η Επιτροπή παρακολουθεί τη συμμόρφωση των τρίτων κρατών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο προς τα κριτήρια του άρθρου 1 και υποβάλλει, κάθε χρόνο, έκθεση προς το Συμβούλιο. Κατά την αξιολόγηση αυτών των κρατών, η Επιτροπή χρησιμοποιεί τις πληροφορίες των κρατών μελών, της Ύπατης Αρμοστείας των ΗΕ για τους Πρόσφυγες (HNHCR), του Συμβουλίου της Ευρώπης και άλλων σχετικών διεθνών οργανισμών.

2. Κατά την υποβολή της έκθεσής της προς το Συμβούλιο, η Επιτροπή μπορεί να διατυπώνει τις συστάσεις ή προτάσεις που θεωρεί ενδεδειγμένες.

Άρθρο 5

Πεδίο εφαρμογής

Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την αρμοδιότητα κάθε κράτους μέλους να καθορίζει τη διαδικασία για την εξέταση των αιτήσεων για τη χορήγηση ασύλου.

Άρθρο 6

Έναρξη ισχύος

1. Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την ημέρα της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

2. Ο παρών κανονισμός δεν ισχύει έναντι των κρατών που απαριθμούνται στο παράρτημα και επισημαίνονται με αστερίσκο. Όσον αφορά αυτά τα κράτη, το Συμβούλιο αποφασίζει αργότερα σύμφωνα με τη διαδικασία που ισχύει για τη θέσπιση τροποποιήσεων του παρόντος κανονισμού με βάση έκθεση της Επιτροπής δυνάμει του άρθρου 4. Η Επιτροπή υποβάλλει την πρώτη της έκθεση προς το Συμβούλιο το αργότερο στις 30 Ιουνίου 2003.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα στα κράτη μέλη σύμφωνα με τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

...

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

...

(1) ΕΕ C ...

(2) Γνώμη της ...

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Κοινός κατάλογος των ασφαλών ευρωπαϊκών τρίτων κρατών

Βουλγαρία *

Κύπρος

Τσεχική Δημοκρατία

Εσθονία

Ουγγαρία

Ισλανδία

Λετονία

Λιθουανία

Μάλτα

Νορβηγία

Πολωνία

Ρουμανία *

Σλοβακία

Σλοβενία

Ελβετία