ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ - για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης του βορείου τμήματος της Κύπρου και την προσέγγισή του στην Ένωση

Εισαγωγή

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (Συμπεράσματα των Βρυξελλών της 21ης Μαρτίου 2003) εξέφρασε τη λύπη του γιατί οι προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, στη Χάγη στις 10 και 11 Μαρτίου 2003, για τη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού απέτυχαν. Υποστήριξε ένθερμα ότι πρέπει να συνεχιστούν τόσο η αποστολή καλών υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα όσο και οι διαπραγματεύσεις με βάση τις προτάσεις του. Κάλεσε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να μη φειστούν προσπαθειών προκειμένου να επιτευχθεί μία συνολική διευθέτηση. Η Επιτροπή υποστηρίζει συνεχώς τη διαδικασία αυτή και έχει επανειλημμένα διατυπώσει την επιθυμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εξεύρεση λύσης σύμφωνης με τις αρχές επί των οποίων έχει θεμελιωθεί η ΕΕ.

Η έκθεση του Γενικού Γραμματέα για την αποστολή του καλών προθέσεων στην Κύπρο υποβλήθηκε την 1η Απριλίου 2003 στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ. [1]

[1] Έκθεση του Γενικού Γραμματέα για την αποστολή του καλών υπηρεσιών στην Κύπρο, της 1ης Απριλίου 2003, Έγγραφο ΗΕ, S/2003/398.

Το ψήφισμα 1475 του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ της 14ης Απριλίου 2003 εγκρίθηκε ομόφωνα. Το Συμβούλιο Ασφαλείας χαιρετίζει την έκθεση και παρέχει την "πλήρη υποστήριξή του στο ιδιαίτερα ισορροπημένο σχέδιο του Γενικού Γραμματέα της 26ης Φεβρουαρίου ως μοναδική βάση για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων". Τέλος, ζητά από τον Γενικό Γραμματέα να συνεχίσει να προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες.

Το σχέδιο Ανάν παραμένει επί της τράπεζας των διαπραγματεύσεων. Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών κατέστησε γνωστό ότι δεν θα προτείνει καμία νέα πρωτοβουλία μέχρις ότου διαμορφωθεί η βάσιμη πεποίθηση ότι υφίσταται η αναγκαία πολιτική βούληση για μία επιτυχή έκβαση.

Η Επιτροπή είναι έτοιμη να στηρίξει κάθε νέα προσπάθεια στο πλαίσιο αυτό. Έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι υποστηρίζει ένθερμα μία συνολική διευθέτηση βάσει του σχεδίου των ΗΕ. Στην περίπτωση που επιτευχθεί διευθέτηση, έχει προβλεφθεί συμπληρωματικό ποσό ύψους 206 εκατομμυρίων ευρώ για το διάστημα 2004-2006, με σκοπό τη στήριξη του βορείου τμήματος της Κύπρου.

Στις 23 Απριλίου, χαλάρωσαν οι περιορισμοί διέλευσης της νεκρής ζώνης που ελέγχεται από τα ΗΕ. Έκτοτε καταγράφηκε ένας εντυπωσιακός αριθμός διελεύσεων.

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Κοπεγχάγης αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι « εάν δεν υπάρξει διευθέτηση [...] το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή, σε συνεννόηση με την κυπριακή κυβέρνηση, να εξετάσει τρόπους για να προωθηθεί η οικονομική ανάπτυξη του βορείου τμήματος της Κύπρου και για να έλθει πιό κοντά στην Ένωση » (παράγραφος 12 των συμπερασμάτων της Προεδρίας).

Η παρούσα ανακοίνωση ανταποκρίνεται στην πρόσκληση αυτή και προτείνει μέτρα στους ακόλουθους τομείς:

*χρηματοδοτική βοήθεια

-για την οικονομική ανάπτυξη, και

-για τη λήψη μέτρων προσέγγισης του βορείου τμήματος της Κύπρου την ΕΕ.

*προώθηση του εμπορίου

Η προτεινόμενη βοήθεια θα αρχίσει να εφαρμόζεται το 2003.

Με αυτή τη δέσμη μέτρων, η ΕΕ αποστέλλει ισχυρό πολιτικό μήνυμα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.

1. Χρηματοδοτική βοήθεια

Μέχρι τώρα, η βοήθεια της ΕΕ προς το βόρειο τμήμα της Κύπρου χορηγείτο στο πλαίσιο των δικοινοτικών έργων που χρηματοδοτούνται βάσει διμερών χρηματοδοτικών πρωτοκόλλων (1978-1999), και βάσει του προενταξιακού κανονισμού για την Κύπρο και την Μάλτα που αναφέρεται στη συνέχεια (2000-2003). Έχουν χρηματοδοτηθεί έργα στους ακόλουθους τομείς:

-έργα αποκατάστασης στην αποκλεισμένη πόλη της Λευκωσίας (Ενιαίο ρυθμιστικό σχέδιο Λευκωσίας στο 2ο χρηματοδοτικό πρωτόκολλο και σε όλα τα προενταξιακά προγράμματα από το 2000 και μετά, αποχετευτικό σύστημα Λευκωσίας στο 1ο, το 2ο και το 3ο χρηματοδοτικό πρωτόκολλο),

-δραστηριότητες για την προσέγγιση των συνδικαλιστικών οργανώσεων των δύο κοινοτήτων μεταξύ τους (προενταξιακό έργο 2001),

-επιχειρηματική στήριξη των ΜΜΕ μέσω των εμπορικών επιμελητηρίων (προενταξιακά έργα 2002 και 2003),

-πρόγραμμα για την κοινωνία των πολιτών.

Η βοήθειας στο βόρειο τμήμα της Κύπρου χορηγείται σε στενή συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη. Η διαχείριση της βοήθειας αυτής εξασφαλίζεται επί τόπου βάσει της συμφωνίας του 1999 μεταξύ των ΗΕ και της ΕΚ [2]. Το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP) έχει υλοποιήσει τα έργα αυτά επιτυχώς στο πλαίσιο της αποκαλούμενης "Εταιρική σχέση για το μέλλον".

[2] Συμφωνία μεταξύ των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τις αρχές που εφαρμόζονται στη χρηματοδότηση ή τη συγχρηματοδότηση εκ μέρους της Κοινότητας προγραμμάτων και έργων τα οποία διαχειρίζονται τα Ηνωμένα Έθνη, της 9ης Αυγούστου 1999.

1.1 Οικονομική ανάπτυξη

Το 2003, η Επιτροπή προτίθεται να χορηγήσει την επιπλέον βοήθεια σε τομείς, όπως :

-έργα υποδομών για τις κυριότερες πόλεις του βορείου τμήματος της νήσου (Λευκωσία, Αμμόχωστος, Κυρήνεια) που επίκεντρο κυρίως προβλήματα λυμάτων, πόσιμου νερού και αποχέτευσης ή την αποκατάσταση. Τα έργα αυτά θα βασίζονται στην εμπειρία που αποκτήθηκε στο πλαίσιο του Ενιαίου Ρυθμιστικού Σχεδίου Λευκωσίας,

-καθεστώτα επιχορηγήσεων για τη στήριξη των ΜΜΕ

-μελέτες σκοπιμότητας για να προετοιμαστεί η οικονομική ενσωμάτωση του βορείου τμήματος της Κύπρου στην ΕΕ μετά την επίτευξη πολιτικής λύσης, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η εκπόνηση προγραμμάτων για τη μελλοντική συμμετοχή στη διαρθρωτική πολιτική της ΕΕ.

Το κόστος των πρωτοβουλιών αυτών εκτιμάται σε 9 εκατομμύρια ευρώ.

1.2 Προσέγγιση του βορείου τμήματος της Κύπρου στην ΕΕ

Η ΕΕ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι προτιμά να προσχωρήσει στην Ένωση μία ενωμένη Κύπρος. Παρουσιάζεται μία νέα ευκαιρία να έχει πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο μέχρι την 1η Μαΐου 2004.

Για το λόγο αυτό, η τουρκοκυπριακή κοινότητα πρέπει να ενημερωθεί για τις επιπτώσεις της προσχώρησης στην ΕΕ και κυρίως για το κοινοτικό κεκτημένο.

Οι ακόλουθες δράσεις έχουν ήδη οργανωθεί επιτυχώς από την Επιτροπή τα τελευταία χρόνια:

-σεμινάρια στο βόρειο τμήμα της νήσου για το κοινοτικό κεκτημένο,

-κατάρτιση νομικών εμπειρογνωμόνων,

-συνεδριάσεις με τα εμπορικά επιμελητήρια,

-συνεδριάσεις με τη Συνομοσπονδία Εργατών Κύπρου,

-ενημερωτική δράση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Κύπρου σχετικά με την ΕΕ,

-μετάφραση του κοινοτικού κεκτημένου στην τουρκική γλώσσα.

Η Επιτροπή προτίθεται να συνεχίσει και να αυξήσει σημαντικά τις προαναφερθείσες δραστηριότητες ενημέρωσης το 2003, στις οποίες θα περιλαμβάνονται:

-ενημερωτικά σεμινάρια για το κεκτημένο, που θα διοργανωθούν στη νήσο με εμπειρογνώμονες της Επιτροπής,

-επισκέψεις επιλεγμένων ομάδων στα όργανα της ΕΕ, που θα διοργανωθούν από την Επιτροπή με σκοπό την ενημέρωση σχετικά με την ΕΕ,

-διαβουλεύσεις με τις κυπριακές αρχές για την εξεύρεση τρόπων ενθάρρυνσης της συμμετοχής τουρκοκυπρίων σε κοινοτικά προγράμματα,

-συνεργασία με τα κράτη μέλη στο πλαίσιο αυτό,

-στήριξη της κοινωνίας των πολιτών και των κοινωνικών εταίρων,

-συνέχιση της μετάφρασης του κοινοτικού κεκτημένου στην τουρκική γλώσσα.

Το κόστος των πρωτοβουλιών αυτών εκτιμάται σε 3 εκατομμύρια ευρώ.

1.3 Χρηματοδότηση

Ως νομική βάση για τις δαπάνες λαμβάνεται ο σημερινός κανονισμός για την προενταξιακή χρηματοδοτική στήριξη της Κύπρου και της Μάλτας (Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 555/2000 του Συμβουλίου) που ισχύει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2003.

Στην περίπτωση μη συνολικής διευθέτησης πριν από το 2004, η Επιτροπή θα προβλέψει και άλλες ειδικές και στοχοθετημένες δράσεις. Σε εύθετο χρόνο θα παρουσιαστεί παρόμοια πρόταση για τη νομική βάση για τη συνέχιση της βοήθειας το 2004.

Στο παράρτημα 2 παρατίθεται ενδεικτικός κατάλογος των προτεινόμενων έργων.

2. Προώθηση του εμπορίου

Σύμφωνα με απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων του 1994, τα πιστοποιητικά κυκλοφορίας που εκδίδουν "αρχές της Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου" δεν γίνονται δεκτά στο πλαίσιο της συμφωνίας σύνδεσης μεταξύ Κύπρου και ΕΕ. [3] Ως εκ τούτου, η ντε φάκτο διαίρεση της νήσου έχει εμποδίσει τις άμεσες εξαγωγές προϊόντων παραγομένων ή λαμβανόμενων στο βόρειο τμήμα της νήσου να επωφεληθούν από το ευεργέτημα της προτιμησιακής δασμολογικής μεταχείρισης που προβλέπει η συμφωνία σύνδεσης.

[3] Υπόθεση C-432/92, The Queen v. Minister of Agriculture, Fisheries and Food, ex parte S.P. Anastasiou (Pissouri) Ltd and Others, Συλλογή ΔΕΚ 1994 I, 3087, παρ. 40.

Πριν από την προσχώρηση της Κύπρου στην ΕΕ, και εν αναμονή της επίλυσης του Κυπριακού, θα μπορούσε να καθιερωθεί, σε ευθυγράμμιση με τη συμφωνία σύνδεσης, ο ακόλουθος τρόπος εξαγωγής στην Ένωση [4] προϊόντων παραγομένων ή λαμβανομένων στο βόρειο τμήμα της Κύπρου:

[4] Το 2001, οι εξαγωγές του βορείου τμήματος της Κύπρου ανήλθαν σε 46 εκατομμύρια περίπου δολάρια ΗΠΑ. Το 62% του ποσού αυτού αφορούσε προϊόντα γεωργίας (23% εσπεριδοειδή, 25% μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα. Τα προηγούμενα έτη, το 50% περίπου των εξαγωγών είχαν προορισμό την Τουρκία, το 30% το Ηνωμένο Βασίλειο και το 15% περίπου τα λοιπά κράτη μέλη.

Θα μπορούσε να δοθεί στο τουρκοκυπριακό εμπορικό επιμελητήριο η εξουσία να εκδίδει πιστοποιητικά κυκλοφορίας, σύμφωνα με το άρθρο 8 του σχετικού πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης [5], για προϊόντα που παράγονται ή λαμβάνονται στο βόρειο τμήμα της νήσου.

[5] Πρωτόκολλο περί του ορισμού της έννοιας "καταγόμενα προϊόντα" ή "προϊόντα καταγωγής" και περί των μεθόδων διοικητικής συνεργασίας, ΕΕ 1977, L 339, σ. 19.

Το τουρκοκυπριακό εμπορικό επιμελητήριο θα δεχόταν να εκδίδει τέτοια πιστοποιητικά υπό τον όρο ότι ο αιτών εξαγωγέας δέχεται να προσκομίζει, εφόσον του ζητηθεί από το επιμελητήριο, κάθε αποδεικτικό στοιχείο που θα του ζητηθεί και δεσμεύεται ότι θα επιτρέπει κάθε έλεγχο των λογαριασμών του και κάθε επαλήθευση της διαδικασίας παρασκευής των εμπορευμάτων, που θα διενεργούνται παρουσία των αρμοδίων αρχών.

Η προαναφερθείσα διάταξη αφορά μόνο εμπορεύματα για τα οποία απαιτείται πιστοποιητικό κυκλοφορίας. Όσον αφορά τα υπόλοιπα εμπορεύματα, όπως τα προϊόντα γεωργίας, οι αρμόδιες αρχές θα εκδίδουν συμπληρωματικά πιστοποιητικά (π.χ. φυτοϋγειονομικά) σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη συμμόρφωση με την κοινοτική νομοθεσία όσον αφορά τους οργανισμούς που είναι επιβλαβείς για τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα. Η βασική οδηγία στον τομέα αυτό [6] απαιτεί για τα εσπεριδοειδή και τις πατάτες [7], που αποτελούν και τις κυριότερες εξαγωγές, να δηλώνεται επίσημα η καταγωγή του προϊόντος ή/και η μη απουσία βλαβερών οργανισμών στον τόπο παραγωγής.

[6] Οδηγία 2000/29/ΕΚ του Συμβουλίου.

[7] Παράρτημα IV A I σημείο 16 (1, 2, 3, 4, 5) και σημείο 25 (1, 2, 3, 8) αντίστοιχα.

Για να θεσπιστεί η προαναφερθείσα διαδικασία, το συμβούλιο σύνδεσης ΕΚ-Κύπρου θα εγκρίνει απόφαση που θα συμπληρωθεί το πρωτόκολλο σχετικά με τον ορισμό της έννοιας "καταγόμενα προϊόντα" και τις μεθόδους διοικητικής συνεργασίας. Θα ορίσει επίσης, ανάλογα με την περίπτωση, τις λοιπές προϋποθέσεις από τις οποίες θα εξαρτάται η προτιμησιακή πρόσβαση στις αγορές της ΕΕ των προϊόντων που παράγονται ή λαμβάνονται στο βόρειο τμήμα της νήσου.

Όσον αφορά τη διαδικασία που θα ισχύσει μετά την προσχώρηση της Κύπρου στην ΕΕ, σε εύθετο χρόνο θα παρουσιαστούν όλα τα μέτρα βάσει του άρθρου 2 παράγραφος 1 (καθορισμός των λεπτομερειών εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ) του Πρωτοκόλλου της συνθήκης προσχώρησης σχετικά με την Κύπρο.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ // [.....]

// ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: [....]

1. ΚΟΝΔΥΛΙΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: B7-041 - Προενταξιακή χρηματοδοτική βοήθεια στην Κύπρο

2. ΤΙΤΛΟΣ: Ανακοίνωση στην Επιτροπή στο Συμβούλιο για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης του βορείου τμήματος της Κύπρου και την προσέγγισή του στην Ένωση

3. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ: Κανονισμός αριθ. 555/2000 του Συμβουλίου της 13ης Μαρτίου 2000

4. ΣΤΟΧΟΙ:

Γενικός στόχος είναι, μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης του Δεκεμβρίου 2002 το οποίο συνεπέρανε ότι "εάν δεν υπάρξει διευθέτηση [...] το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή, σε συνεννόηση με την κυπριακή κυβέρνηση, να εξετάσει τρόπους για να προωθηθεί η οικονομική ανάπτυξη του βορείου τμήματος της Κύπρου και για να έλθει πιό κοντά στην Ένωση" (παράγραφος 12 των συμπερασμάτων της Προεδρίας), να δοθεί ισχυρό πολιτικό μήνυμα από την Ένωση προς υποστήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Η Επιτροπή προτείνει την ανάληψη δράσης υπέρ του βορείου τμήματος της Κύπρου μέσω μιας δέσμης θετικών μέτρων, τα οποία θα εμπεριέχουν τις ακόλουθες μορφές στήριξης:

*χρηματοδοτική βοήθεια

-για την οικονομική ανάπτυξη, και

-για την προσέγγιση του βορείου τμήματος της Κύπρου στην ΕΕ,

*προώθηση του εμπορίου

Ειδικός στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι η παρουσίαση της προτεινόμενης δέσμης βοήθειας.

5. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ // Οικονομικό έτος:

2003

5.0 ΔΑΠΑΝΕΣ (εκατ. EUR)

- ΠΟΥ ΒΑΡΥΝΟΥΝ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΩΝ ΕΚ // 12

6.0 ΔΥΝΑΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΔΙΑ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΟΧΙ

6.1. ΔΥΝΑΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΔΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΝΑΙ

6.2.ΑΝΑΓΚΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΟΧΙ

6.3. ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΓΓΡΑΦΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΥΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ ΟΧΙ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Η χρηματοδοτική βοήθεια το 2003 θα χορηγηθεί μέσω μεταφοράς μεταξύ κεφαλαίων του προϋπολογισμού, με χρηματοδότηση από το κονδύλιο B7-660, του οποίου οι πιστώσεις είναι καταχωρημένες ως αποθεματικό στο κεφάλαιο B0-40.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

Ενδεικτικός κατάλογος των μέτρων που εμπίπτουν σε χρηματοδοτικό δέσμη του 2003

για το βόρειο τμήμα της Κύπρου

(Μάιος 2003)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>