Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τροποποίηση της οδηγίας 91/440/EOΚ του Συμβουλίου για την ανάπτυξη των κοινοτικών σιδηροδρόμων

(υποβληθείσα από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Η υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης αγοράς σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του οράματος της πολιτικής μεταφορών, όπως σκιαγραφήθηκε στη Λευκή Βίβλο που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2001 με θέμα την κοινή πολιτική μεταφορών με ορίζοντα το έτος 2010. Η ανασυγκρότηση του τομέα των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών είναι απαραίτητη προκειμένου να μπορέσει να απορροφήσει μεγαλύτερο μερίδιο της μελλοντικής αυξημένης ζήτησης εμπορευματικών μεταφορών. Στόχος δεν είναι τόσο να αυξηθεί το μερίδιο αγοράς των σιδηροδρόμων έναντι των δυνάμεων της αγοράς παρά να αξιοποιηθούν οι δυνάμεις της αγοράς προκειμένου να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των σιδηροδρόμων στα τμήματα της αγοράς όπου αυτοί διαθέτουν συγκριτικό πλεονέκτημα. Κατά την άποψη της Επιτροπής, το άνοιγμα των αγορών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών θα απελευθερώσει τον ανταγωνισμό που είναι αναγκαίος για να δοθούν στους παράγοντες της αγοράς τα απαραίτητα κίνητρα ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η ανταγωνιστικότητά τους και να έλθουν πιο κοντά στον πελάτη. Το άνοιγμα αυτό προβλέπεται ότι θα προσελκύσει νέα κεφάλαια και επιχειρήσεις, θα λειτουργήσει ως κίνητρο για την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών που θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των πελατών και θα βελτιώσει την οικονομική κατάσταση των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων. Αυτό είναι αναγκαίο προκειμένου το σιδηροδρομικό σύστημα να είναι σε θέση να συμβάλει στη μελλοντική βελτίωση των επιδόσεων στον τομέα των ευρωπαϊκών εμπορευματικών μεταφορών.

Αν και έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος όσον αφορά την προώθηση της ενιαίας αγοράς σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, παρατηρείται σαφής καθυστέρηση σε σχέση με άλλα μέσα μεταφοράς, ιδιαίτερα τις ανταγωνιστικές οδικές και εναέριες μεταφορές. Το 1995 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για άνοιγμα των σιδηροδρομικών δικτύων μεταφοράς εμπορευμάτων και επιβατών στην ΕΕ, η οποία βρήκε ανταπόκριση. Την εποχή εκείνη, το ρυθμιστικό πλαίσιο για τον σιδηροδρομικό τομέα δεν ήταν ακόμα επαρκώς ολοκληρωμένο (π.χ. όσον αφορά την ασφάλεια και τη διαλειτουργικότητα) ώστε να εξασφαλίζει αποτελεσματική λειτουργία των ανοικτών αγορών. Έχει αναγνωριστεί ότι η αγορά των σιδηροδρόμων πρέπει να ολοκληρωθεί σταδιακά λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της.

Η εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών συνεπάγεται δικαιώματα πρόσβασης στη σιδηροδρομική υποδομή για τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες και έχουν λάβει άδεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την οδηγία 91/440 πραγματοποιήθηκε ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή, με την αναγνώριση δικαιωμάτων πρόσβασης στις διεθνείς ενώσεις και τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις για την εκτέλεση διεθνών συνδυασμένων μεταφορών. Με την οδηγία 2001/12 αναγνωρίζονται δικαιώματα πρόσβασης στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Σιδηροδρομικών Εμπορευματικών Μεταφορών και, από το 2008 το αργότερο, σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό δίκτυο σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών για την εκτέλεση διεθνών υπηρεσιών.

Κατά την άποψη της Επιτροπής, υπάρχουν πολλά επιχειρήματα που συνηγορούν υπέρ της επίσπευσης αυτής της διαδικασίας. Οι πρόσφατες αποφάσεις προσέδωσαν δυναμική στην αγορά και δημιούργησαν νέες προσδοκίες σε μεταφορείς, φορείς εκμετάλλευσης και πιθανούς επενδυτές.

Οι προσδοκίες αυτές ενθαρρύνθηκαν επίσης από τη σαφή θέση που έλαβε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπέρ του πλήρους ανοίγματος της αγοράς εμπορευματικών μεταφορών κατά τη συνδιαλλαγή με το Συμβούλιο σχετικά με τη δέσμη μέτρων για την υποδομή, τον Νοέμβριο του 2000, και το επίσημο αίτημα που υπεβλήθη στην Επιτροπή να παρουσιάσει σύντομα νέες προτάσεις για τον σκοπό αυτό. Ακολούθησαν τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Στοκχόλμης, τον Μάρτιο του 2001, τα οποία επιβεβαιώνουν την ανάγκη ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς μεταφορών, υποδηλώνοντας τις σιδηροδρομικές μεταφορές. Θα πρέπει επίσης εξεταστεί η προοπτική της διεύρυνσης.

Είναι επομένως καιρός να προετοιμαστεί το επόμενο στάδιο ολοκλήρωσης της αγοράς, το άνοιγμα των αγορών εγχώριων σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών (δηλ. η τακτική παροχή εγχώριων υπηρεσιών από αλλοδαπή σιδηροδρομική επιχείρηση) συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας ενδομεταφορών (δηλ. περιστασιακή παροχή εγχώριων υπηρεσιών κατά την εκτέλεση διεθνών υπηρεσιών).

Σε ορισμένα κράτη μέλη, όπως η Αυστρία, η Ιταλία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και στην Ελβετία, είναι ήδη δυνατή, βάσει της εθνικής νομοθεσίας, η πρόσβαση στα σιδηροδρομικά δίκτυα εμπορευματικών μεταφορών για την παροχή εγχώριων υπηρεσιών από σιδηροδρομικές επιχειρήσεις πέραν του εθνικού μεταφορέα. Τα αποτελέσματα του ανοίγματος της αγοράς που καταγράφονται στον τομέα της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας των υπηρεσιών είναι εν γένει θετικά.

Ορισμένες θετικές εμπειρίες αποδεικνύουν την ανάγκη να επισπευσθεί η διαδικασία και να υπάρξει δυνατότητα ενίσχυσης της καινοτομίας ως προς τις παρεχόμενες υπηρεσίες:

- δημιουργούνται νέες συμμαχίες μεταξύ παλαιών και νέων φορέων εκμετάλλευσης σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ελβετία, η Γερμανία, η Αυστρία και οι Κάτω Χώρες για την εκτέλεση μεταφορών σε διεθνείς αρτηρίες, και ιδιαίτερα για τη μεταφορά προϊόντων μέσω των Άλπεων, και το πλήρες άνοιγμα της αγοράς θα ωφελήσει τις δραστηριότητές τους επιτρέποντάς τους να ενσωματώσουν τις διεθνείς και εγχώριες υπηρεσίες σε μια ολοκληρωμένη αλυσίδα υλικοτεχνικής οργάνωσης.

- υπάρχουν, όπως μαρτυρεί το παράδειγμα της Γερμανίας, πολλές νέες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις πρόθυμες να συμπληρώσουν τις δραστηριότητες των βασικών μεταφορέων που επιθυμούν να εκσυγχρονίσουν τις επιχειρήσεις τους. Οι μικροί αυτοί μεταφορείς θα πρέπει να εκμεταλλεύονται γραμμές πρόσβασης στο δίκτυο και δεν θα πρέπει να περιορίζεται η δυνατότητα επέκτασής τους πέραν των συνόρων ή μέσω συμμαχιών με άλλες επιχειρήσεις.

- στο πλαίσιο των σχεδίων της IKEA να δημιουργήσει υπηρεσίες κλειστής διαδρομής σε ολόκληρη την Ευρώπη για την τροφοδότηση των καταστημάτων και των αποθηκών της, με μια πρώτη γραμμή μεταξύ Σουηδίας και Duisbourg, στη Γερμανία, θα μπορούσαν να αποσυρθούν από τις οδικές αρτηρίες πολύ περισσότερα φορτηγά εάν στις διεθνείς αυτές κλειστές διαδρομές ενσωματωθούν ομαλά και άλλες εθνικές σιδηροδρομικές διαδρομές έως τον τελικό τους προορισμό.

- παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο διαχειριστής της υποδομής, οι σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές του Ηνωμένου Βασιλείου σημειώνουν σταθερή αύξηση από το 1994.

Επομένως, η παρούσα πρόταση ορίζει ότι όλες οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που έχουν εγκατασταθεί και λάβει άδεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποκτήσουν πρόσβαση στο σιδηροδρομικό δίκτυο για την εκτέλεση εγχώριων και διεθνών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών από την ημερομηνία εφαρμογής της παρούσας οδηγίας. Ο περιορισμός της πρόσβασης για την εκτέλεση διεθνών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Σιδηροδρομικών Εμπορευματικών Μεταφορών (ΔΔΣΕΜ), που δεν ήταν εξάλλου παρά μια μεταβατική ρύθμιση ως το 2008 το αργότερο, θα καταργηθεί. Κατά συνέπεια, η παρούσα πρόταση καταργεί κάθε παραπομπή στο ΔΔΣΕΜ.

Οι διατάξεις της οδηγίας 91/440, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2001/12, που αφορούν την ασφάλεια των σιδηροδρόμων καταργούνται στην παρούσα πρόταση τροποποίησης προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε επικάλυψη με την προτεινόμενη οδηγία για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων.

2002/0025(COD)

Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τροποποίηση της οδηγίας 91/440/EΟΚ του Συμβουλίου για την ανάπτυξη των κοινοτικών σιδηροδρόμων

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 71, παράγραφος 1,

την πρόταση της Επιτροπής [1],

[1] ΕΕ C , , σ. .

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής [2],

[2] ΕΕ C , , σ. .

τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών [3],

[3] ΕΕ C , , σ. .

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της Συνθήκης [4],

[4] ΕΕ C , , σ. .

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Στην οδηγία 91/440/ΕΟΚ της 29ης Ιουλίου 1991 για την ανάπτυξη των κοινοτικών σιδηροδρόμων [5] προβλέπεται ότι στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που έχουν λάβει άδεια παρέχονται δικαιώματα πρόσβασης στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Σιδηροδρομικών Εμπορευματικών Μεταφορών και, από το 2008 το αργότερο, σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο για την εκτέλεση διεθνών υπηρεσιών εμπορευματικών μεταφορών.

[5] ΕΕ J L 237, 24.8.1991, σ. 25. Οδηγία όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2001/12/EΚ (ΕΕ L 75, 15.3.2001, σ. 1)

(2) Η επέκταση αυτών των δικαιωμάτων πρόσβασης σε κάθε είδους υπηρεσία σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, σύμφωνα με την αρχή της παροχής υπηρεσιών, θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των σιδηροδρόμων σε σύγκριση με τους άλλους τρόπους μεταφοράς. Θα συμβάλει επίσης στη βιωσιμότητα των μεταφορών μεταξύ και εντός των κρατών μελών, ενθαρρύνοντας τον ανταγωνισμό και παρέχοντας τη δυνατότητα εισροής νέων κεφαλαίων και δημιουργίας νέων επιχειρήσεων.

(3) Οι υπηρεσίες σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων μεταφορικών υπηρεσιών και τη βελτίωση των υφιστάμενων σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

(4) Προκειμένου οι σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές να γίνουν πλήρως ανταγωνιστικές απαιτείται όλο και περισσότερο η παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών μεταξύ και εντός των κρατών μελών.

(5) Η επέκταση των δικαιωμάτων πρόσβασης σε κάθε είδους υπηρεσία σιδηροδρομικής εμπορευματικής μεταφοράς απαιτεί την κατάργηση της διάταξης βάσει της οποίας περιορίζεται η πρόσβαση για την εκτέλεση διεθνών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Σιδηροδρομικών Εμπορευματικών Μεταφορών (ΔΔΣΕΜ), που δεν ήταν εξάλλου παρά μια μεταβατική ρύθμιση. Κατά συνέπεια, η παρούσα πρόταση καταργεί κάθε παραπομπή στο ΔΔΣΕΜ.

(6) Εφόσον η ασφάλεια των σιδηροδρόμων ρυθμίζεται βάσει της οδηγίας .../.../EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της [ημερομηνία] για τη ρύθμιση της ασφάλειας και τη διερεύνηση των ατυχημάτων και συμβάντων στους κοινοτικούς σιδηροδρόμους [6] ως μέρος ενός νέου συνεκτικού κοινοτικού ρυθμιστικού πλαισίου για τον σιδηροδρομικό τομέα, οι διατάξεις της οδηγίας 91/440/EΟΚ που αφορούν την ασφάλεια θα πρέπει να καταργηθούν.

[6] ΕΕ L , , σ..

(7) Επομένως, η οδηγία 91/440/EΟΚ θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:

Άρθρο 1

Η οδηγία 91/440/EΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2001/12/EΚ, τροποποιείται ως εξής:

(1) Στο άρθρο 3 η πέμπτη περίπτωση καταργείται.

(2) Στο άρθρο 7 η παράγραφος 2 καταργείται.

(3) Το άρθρο 10 τροποποιείται ως εξής:

(α) Η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«2. Στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 2 παρέχεται, υπό δίκαιους όρους, πρόσβαση στην υποδομή όλων των κρατών μελών, με σκοπό την εκτέλεση σιδηροδρομικών υπηρεσιών μεταφοράς φορτίου και υπηρεσιών συνδυασμένων μεταφορών εμπορευμάτων.»

(β) Η παράγραφος 3 καταργείται.

(γ) Η παράγραφος 5 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«5. Κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση που έχει αναλάβει την παροχή υπηρεσιών σιδηροδρομικών μεταφορών κατά τις παραγράφους 1 και 2 συνάπτει τις αναγκαίες διοικητικές, τεχνικές και χρηματοδοτικές συμφωνίες, επί τη βάσει του ιδιωτικού ή του δημοσίου δικαίου, με τους διαχειριστές υποδομής της χρησιμοποιούμενης σιδηροδρομικής υποδομής, προκειμένου να ρυθμίζεται ο έλεγχος της κυκλοφορίας και τα θέματα ασφαλείας τα σχετικά με αυτές τις μεταφορές. Οι όροι που διέπουν αυτές τις συμφωνίες είναι αμερόληπτοι και, κατά περίπτωση, σύμφωνοι με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/14/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2001 σχετικά με την κατανομή της χωρητικότητας των σιδηροδρομικών υποδομών και τις χρεώσεις για τη χρήση σιδηροδρομικής υποδομής καθώς και με την πιστοποίηση ασφαλείας(."

( ΕΕ L 75, 15.3.2001, σ.29

(δ) Η παράγραφος 8 καταργείται.

(4) Το άρθρο 10α καταργείται.

(5) Στο άρθρο 10β το στοιχείο (γ) της παραγράφου 4 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«(γ) την κατάσταση του ευρωπαϊκού δικτύου σιδηροδρομικών μεταφορών»

(6) Το Παράρτημα I καταργείται.

Άρθρο 2

Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία [18 μήνες μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας] το αργότερο. Πληροφορούν αμέσως την Επιτροπή σχετικά.

Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια αναφορά κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Οι λεπτομέρειες της αναφοράς αυτής καθορίζονται από τα κράτη μέλη.

Άρθρο 3

Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει από την ημέρα της δημοσίευσής της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Άρθρο

Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

Η Πρόεδρος Ο Πρόεδρος

ΔΕΛΤΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (ΜΜΕ)

Τιτλοσ της προτασησ

Οδηγία για τροποποίηση της οδηγίας 91/440/ΕΟΚ του Συμβουλίου για την ανάπτυξη των κοινοτικών σιδηροδρόμων, η οποία τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 2001/12/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2001

Αριθμοσ αναφορασ εγγραφου

COM(2002)25

Η προταση

1. Λαμβανομένης υπόψη της αρχής της επικουρικότητας, γιατί απαιτείται κοινοτική νομοθεσία στον τομέα αυτό και ποιο είναι οι κύριοι στόχοι της;

Στόχος της προτεινόμενης οδηγίας είναι να παράσχει το ρυθμιστικό πλαίσιο για την υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής αγοράς σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, σύμφωνα με τα άρθρα 14 και 80 της Συνθήκης. Στα περισσότερα κράτη μέλη οι αγορές σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών παραμένουν κλειστές, ενώ σε ορισμένα έχουν ήδη ανοίξει. Χρειάζεται επομένως να εναρμονιστεί το ρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά την πρόσβαση στο σιδηροδρομικό δίκτυο σε κοινοτικό επίπεδο, προκειμένου να προαχθούν οι απρόσκοπτες σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές εντός και μεταξύ των κρατών μελών.

Οι επιπτωσεισ στις επιχειρησεισ

2. Ποιον θα επηρεάσει η πρόταση;

- ποιους τομείς επιχειρήσεων

Η πρόταση θα επηρεάσει το σύνολο του σιδηροδρομικού τομέα, περιλαμβανομένης της βιομηχανίας προμήθειας των σιδηροδρόμων και των πελατών των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, όπως πράκτορες σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, ολοκληρωτές οργανωτικών συστημάτων και μεταφορείς. Με την εναρμόνιση των εθνικών κανόνων και τη θέσπιση ενός κοινού πλαισίου πρόσβασης στο σιδηροδρομικό δίκτυο υπηρεσιών εμπορευματικών μεταφορών, η πρόταση θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό και θα δημιουργήσει κίνητρα για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, τη βελτίωση της ποιότητας και τη διαμόρφωση ανταγωνιστικών τιμών. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα γίνουν ελκυστικότερες για τους πελάτες του σιδηροδρομικού τομέα οι υπηρεσίες σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών και θα αυξηθεί η ζήτηση για τις υπηρεσίες αυτές. Χάρη στην πρόταση οι εθνικές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που κατά το παρελθόν ήταν υπερβολικά εστιασμένες στην εθνική αγορά θα μπορέσουν να ακολουθήσουν μια πραγματική στρατηγική προσανατολισμένη στην ευρωπαϊκή αγορά. Η ολοκλήρωση των αγορών σιδηροδρομικών υπηρεσιών θα είναι επωφελής και για τις αγορές προμηθειών των σιδηροδρόμων, ενθαρρύνοντας τις ανοικτές και ανταγωνιστικές υποβολές προσφορών για προμήθειες.

- ποια μεγέθη επιχειρήσεων (ποια είναι η συγκέντρωση μικρομεσαίων επιχειρήσεων)

Σήμερα κυριαρχούν στον σιδηροδρομικό τομέα εθνικές μονοπωλιακές επιχειρήσεις. Σε ορισμένα κράτη μέλη υπάρχουν ορισμένες μικρότερες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, στις οποίες όμως δεν αντιστοιχεί παρά ένα μικρό μερίδιο της αγοράς. Η πρόταση πιθανόν να δημιουργήσει κίνητρα για την είσοδο νέων μικρομεσαίων μεταφορέων στην αγορά σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, εξασφαλίζοντας έτσι μεγαλύτερο ανταγωνισμό, καινοτομία και αναζωογόνηση του σιδηροδρομικού τομέα.

- υπάρχουν ιδιαίτερες γεωγραφικές περιοχές της Κοινότητας όπου βρίσκονται αυτές οι επιχειρήσεις;

Εθνικές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις υπάρχουν σε όλα τα κράτη μέλη. Ωστόσο, οι μικρομεσαίες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις είναι συγκεντρωμένες στη Γερμανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία.

3. Πώς πρέπει να ενεργήσουν οι επιχειρήσεις προκειμένου να συμμορφωθούν με την πρόταση;

Ως άμεση συνέπεια της πρότασης, όταν εφαρμοστεί στο πλαίσιο της νομοθεσίας των κρατών μελών, θα καθοριστεί εκ νέου η στρατηγική των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων στην αγορά, καθώς θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τον πιθανό ανταγωνισμό των εγχώριων και αλλοδαπών επιχειρήσεων. Ανάλογα με τον βαθμό ανταγωνιστικής πίεσης που θα προκύψει, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να αναδιαρθρώσουν την οργάνωσή τους ούτως ώστε να επωφεληθούν από τις υφιστάμενες δυνατότητες μείωσης του κόστους και να αναπροσανατολίσουν τη δραστηριότητά τους προς τους αναπτυσσόμενους τομείς της αγοράς. Ενδεχομένως να υπάρξει στροφή από τη σημερινή μορφή συνεργασίας για την παροχή υπηρεσιών διεθνών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών προς άλλους τρόπους παραγωγής, όπως η ανάθεση σε υπεργολάβους και οι υπηρεσίες ανοικτής πρόσβασης.

4. Ποια είναι τα οικονομικά αποτελέσματα που αναμένονται από την πρόταση;

- στην απασχόληση

Το άνοιγμα των αγορών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών θα αυξήσει τον ανταγωνισμό στον τομέα των εν λόγω μεταφορών και θα οδηγήσει σε οικονομικά αποδοτικότερες λύσεις, οι οποίες ενδέχεται να μειώσουν τον αριθμό των εργαζομένων. Εντούτοις, με τη δημιουργία ανταγωνιστικότερων υπηρεσιών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών πιθανόν να αυξηθεί το μερίδιό τους στους τομείς της αγοράς όπου οι μεταφορές αυτές διαθέτουν συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων τρόπων μεταφοράς. Η εν λόγω διεύρυνση των δραστηριοτήτων θα οδηγήσει σε αύξηση των εξασφαλισμένων και ελκυστικών θέσεων εργασίας στον σιδηροδρομικό τομέα, ενώ, σε αντίθετη περίπτωση, εάν δεν ληφθούν μέτρα αναζωογόνησης του τομέα των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, θα υπάρχει μια στοιχειώδης ανάπτυξη που χαρακτηρίζεται από συνεχή μείωση της απασχόλησης.

- στις επενδύσεις και τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων

Ένα ανταγωνιστικότερο σιδηροδρομικό σύστημα το οποίο, ενώ μέχρι πρότινος εξυπηρετούσε κατά κανόνα τις εγχώριες αγορές, επεκτείνεται ώστε να καλύψει ολόκληρη την κοινοτική αγορά θα παράσχει νέες ευκαιρίες επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και θα προσελκύσει επενδύσεις. Οι αγορές ανοικτών υπηρεσιών και οι ιδέες ανάπτυξης νέων υπηρεσιών θα οδηγήσουν σε επενδύσεις π.χ. σε νέο τροχαίο υλικό, συστήματα ελέγχου-χειρισμού τρένων, ηλεκτρονικά συστήματα ανταλλαγής στοιχείων και συστήματα ενημέρωσης των πελατών. Οι ιδέες για νέες υπηρεσίες μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση νέων παραγόντων στην αγορά.

- στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων

Το άνοιγμα των εθνικών αγορών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών θα δημιουργήσει κίνητρα βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών, αυξάνοντας κατά συνέπεια την ανταγωνιστικότητα αυτών των υπηρεσιών. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις ενδέχεται να κατευθύνουν τις δραστηριότητές τους προς την ευρωπαϊκή αγορά. Μια τέτοιου είδους στρατηγική πιθανόν να οδηγήσει σε ενοποίηση του τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενισχύοντας την ανταγωνιστική ικανότητα των επιχειρήσεων σε κοινοτικό επίπεδο.

5. Περιλαμβάνει η πρόταση μέτρα για τη συνεκτίμηση της ιδιαίτερης κατάστασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (μειωμένες ή διαφορετικές απαιτήσεις κ.λπ.);

Η πρόταση πιθανόν να ευνοήσει την είσοδο στην αγορά νέων παραγόντων, ιδίως μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν συσταθεί από μεγάλους πελάτες του τομέα των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών ή παραγόντων επιμέρους τομέων της αγοράς, όπως φορέων εκμετάλλευσης γραμμών μικρού μήκους.

Διαβουλευσεισ

6. Κατάλογος των οργανισμών με τους οποίους πραγματοποιήθηκαν διαβουλεύσεις σχετικά με την πρόταση και συνοπτική παρουσίαση των βασικών απόψεών τους.

Η πρόταση ανταποκρίνεται στα αιτήματα για άνοιγμα της αγοράς των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών που έχουν υποβάλει σημαντικές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις όπως η Deutsche Bahn AG, green cargo, καθώς και μεταφορείς του τομέα των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου, ανεξάρτητοι διαχειριστές σιδηροδρομικής υποδομής και πελάτες του τομέα των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών.

Στις 19 Νοεμβρίου 2001 η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών διοργάνωσε ακρόαση για τα στοιχεία του δεύτερου σιδηροδρομικού πακέτου, συγκεντρώνοντας τις απόψεις όλων των ενδιαφερομένων του κλάδου. Τα αποτελέσματα της ακρόασης συνοψίζονται ως εξής:

Οι εκπρόσωποι των πελατών του τομέα των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, των περιβαλλοντικών ΜΚΟ, των ανεξάρτητων διαχειριστών σιδηροδρομικής υποδομής και των ανεξάρτητων σιδηροδρομικών επιχειρήσεων υποστήριξαν θερμά μια τροποποίηση της οδηγίας 91/440, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2001/12, για άνοιγμα της πρόσβασης σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό δίκτυο για κάθε είδους εμπορευματική υπηρεσία. Η ενίσχυση του ανταγωνισμού στις εγχώριες και διεθνείς αγορές σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών θεωρήθηκε η σημαντικότερη προϋπόθεση για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας των υπηρεσιών σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, καθώς και για την αύξηση του μεριδίου της αγοράς γι' αυτές τις μεταφορές. Υπογραμμίστηκε η σημασία της επίτευξης της διαλειτουργικότητας για την καλή λειτουργία της αγοράς των σιδηροδρομικών υπηρεσιών.

Οι εκπρόσωποι των εθνικών σιδηροδρομικών επιχειρήσεων εξέφρασαν διάφορες απόψεις σχετικά με τον θετικό αντίκτυπο του ανοίγματος της αγοράς στην αναζωογόνηση των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών. Ορισμένοι τάχθηκαν υπέρ, ενώ κάποιοι άλλοι διατύπωσαν αμφιβολίες. Προέβαλαν το επιχείρημα πως ο ανταγωνισμός μπορεί να μην οδηγήσει σε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών, εάν τα εθνικά σιδηροδρομικά συστήματα στερούνται διαλειτουργικότητας, εάν υφίστανται περιορισμοί ως προς την χωρητικότητα και αν δεν εξασφαλίζεται ανταγωνισμός επί ίσοις όροις με τις οδικές μεταφορές, π.χ. όσον αφορά τις χρεώσεις για τη σιδηροδρομική υποδομή και την κοινωνική νομοθεσία.

Επιχειρήσεις/ενώσεις που έλαβαν τον λόγο ή απέστειλαν έγγραφη δήλωση:

- Πελάτες του τομέα των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών: Transfesa, Συμβούλιο Φορτωτών Ολλανδίας, Διεθνής Ένωση Συνδυασμένων Οδικών και Σιδηροδρομικών Μεταφορών (UIRR), Ένωση των Συνομοσπονδιών της Βιομηχανίας και των Εργοδοτών της Ευρώπης (UNICE), Συμβούλιο Ευρωπαίων Φορτωτών

- Εθνικές σιδηροδρομικές επιχειρήσεις: Γαλλικοί Σιδηρόδρομοι (SNCF), Deutsche Bahn AG, Σιδηρόδρομοι της Τσεχίαs

- Ανεξάρτητες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις: Netlog Netzwerk Logistik

- Ενώσεις σιδηροδρομικών επιχειρήσεων: Σουηδική Ένωση Σιδηροδρομικών Μεταφορέων, Κοινότητα Ευρωπαϊκών Σιδηροδρόμων (CER)

- Ανεξάρτητοι διαχειριστές υποδομής: Διαχειριστές Υποδομής της Σκανδιναβίας

- Περιβαλλοντικές ΜΚΟ: T&E