Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την "Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα λιπάσματα"

(2002/C 80/02)

Στις 15 Οκτωβρίου, και σύμφωνα με το άρθρο 95 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει από την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή την κατάρτιση γνωμοδότησης σχετικά με την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα "Ενιαία αγορά, παραγωγή, κατανάλωση" στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 17 Δεκεμβρίου 2001 με βάση εισηγητική έκθεση του κ. J. Bento Gonçalves.

Κατά την 387η σύνοδο ολομέλειας της 16ης και 17ης Ιανουαρίου 2002 (συνεδρίαση της 16ης Ιανουαρίου), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 89 ψήφους υπέρ, και 5 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα λιπάσματα που παρουσίασε η Επιτροπή αποσκοπεί στην εναρμόνιση και συγκέντρωση σε ένα μόνο ενιαίο και ευκολότερα κατανοητό έγγραφο των 18 υφιστάμενων οδηγιών, λόγω του έντονα πολύπλοκου χαρακτήρα και της μεγάλης διασποράς τους.

1.1.1. Η επιλογή του κανονισμού αιτιολογείται από το γεγονός ότι αυτή η πράξη αποτελεί το καταλληλότερο μέσο προώθησης της εν λόγω εναρμονισμένης προσέγγισης. Η χρησιμοποίηση κανονισμού θα διευκολύνει την αποστολή των κρατών μελών ως προς την εφαρμογή και τον έλεγχο των σχετικών διατάξεων καθώς ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες των ευρωπαίων πολιτών και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

1.2. Η παρούσα πρόταση αποτελεί προϊόν αναδιατύπωσης. Ένα μέρος του κειμένου μεταφέρθηκε από τις προηγούμενες οδηγίες με ορισμένες απλώς τροποποιήσεις ώστε να ανταποκρίνεται στη νέα διάρθρωση. Παρά το γεγονός ότι το πνεύμα του κειμένου δεν υπέστη σημαντικές αλλαγές θα πρέπει ωστόσο να επισημανθούν τα ακόλουθα:

- βελτιώθηκε η διατύπωση του κειμένου·

- κωδικοποιήθηκαν τα κείμενα·

- πραγματοποιήθηκαν τροποποιήσεις που περιγράφονται στο σημείο των γενικών και ειδικών παρατηρήσεων που διατυπώνονται·

- οι τεχνικές προδιαγραφές αφαιρέθηκαν από το νομικό μέρος του κειμένου και ενσωματώθηκαν στα διάφορα παραρτήματα, ώστε να διευκολυνθεί τόσο η χρήση των εν λόγω κανονιστικών ρυθμίσεων όσο και η προσθήκη άλλων ομάδων λιπασμάτων χωρίς να απαιτείται η πλήρης αναδιάρθρωση του εξεταζόμενου μέσου.

2. Περιεχόμενο και συνθετική παρουσίαση του εγγράφου της Επιτροπής

2.1. Η πρόταση της Επιτροπής αποτελεί αναδιατύπωση των οδηγιών του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί λιπασμάτων. Ενσωματώνει σε ενιαίο κείμενο τις ακόλουθες οδηγίες:

- οδηγία του Συμβουλίου 76/116/ΕΟΚ της 18ης Δεκεμβρίου 1975 περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών περί λιπασμάτων·

- οδηγία του Συμβουλίου 80/876/ΕΟΚ της 15ης Ιουλίου 1980 περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τα απλά λιπάσματα με βάση το νιτρικό αμμώνιο και με μεγάλη περιεκτικότητα σε άζωτο·

- οδηγία της Επιτροπής 87/94/ΕΟΚ της 8ης Δεκεμβρίου 1986 όσον αφορά την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τις διαδικασίες για τον έλεγχο των χαρακτηριστικών, των ορίων και της εκρηκτικότητας των απλών λιπασμάτων με βάση το νιτρικό αμμώνιο και με μεγάλη περιεκτικότητα σε άζωτο·

- οδηγία της Επιτροπής 77/535/ΕΟΚ της 22ας Ιουνίου 1977 περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με τις μεθόδους δειγματοληψίας και αναλύσεως των λιπασμάτων,

και τις 14 τροποποιήσεις των εν λόγω οδηγιών και προσαρμογές τους στην τεχνική πρόοδο.

2.2. Οι συστάσεις της ομάδας SLIM(1) ως προς την εξέταση ορισμένων ζητημάτων στο πλαίσιο της ανασύνταξης λήφθηκαν υπόψη με τον εξής τρόπο:

α) Δημιουργία μιας ομάδας ad hoc για την παροχή συμβουλών στην Επιτροπή.

β) Κριτήρια για τη λήψη απόφασης σχετικά με νέους τύπους λιπασμάτων (συμπεριλαμβανομένων των οργανικών).

γ) Απαιτήσεις ως προς τους τύπους λιπασμάτων που θα προστεθούν στον κατάλογο.

δ) Απαιτήσεις ως προς τα μείγματα λιπασμάτων από πλευράς συμβατότητας.

ε) Απαιτήσεις ως προς την εξέταση από ομάδα ομολόγων των φακέλων νέων τύπων λιπασμάτων που προκαλούν ανησυχίες όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια.

στ) Όροι για την προσθήκη νέων ομάδων λιπασμάτων.

ζ) Έλεγχοι από δίκτυο εγκεκριμένων εργαστηρίων και εκθέσεις.

η) Ομάδα μελέτης για το κάδμιο.

θ) Μείγματα λιπασμάτων.

2.3. Η παρούσα αναδιατύπωση βάσει της οποίας δεν έγινε καμία σημαντική τροποποίηση επί της ουσίας, έχει δομηθεί με τρόπο ώστε να αποκλείει κατά το δυνατό όλες τις τεχνικές προδιαγραφές από το νομικό κείμενο, συμπεριλαμβάνοντάς τις στα παραρτήματα. Επομένως, καθορίστηκε ως κανόνας να διατηρήσει το νομικό κείμενο όσο το δυνατό γενικότερο χαρακτήρα.

2.4. Τα τεχνικά παραρτήματα αφαιρέθηκαν από τις αρχικές οδηγίες και αναδιατάχθηκαν. Η ομάδα εργασίας επανεξέτασε τα παραρτήματα και εισήγαγε ορισμένες αλλαγές, δευτερεύουσας μάλλον σημασίας. Ειδικότερα, οι τεχνικές προδιαγραφές για την περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά παραμένουν αμετάβλητες και τα ανεκτά περιθώρια διακύμανσης έχουν όλα συμπεριληφθεί στο παράρτημα.

2.5. Επιλέγεται το νομικό μέσο του κανονισμού. Η επιλογή αυτή δικαιολογείται από τις πολυάριθμες προσαρμογές στην τεχνική πρόοδο τις οποίες υπέστη και θα υποστεί η ανωτέρω νομοθεσία.

3. Γενικές παρατηρήσεις

3.1. Η παρούσα αναδιατύπωση έχει διαρθρωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποκλείει κατά το δυνατό όλες τις τεχνικές προδιαγραφές από το νομικό κείμενο, συμπεριλαμβάνοντάς τις στα παραρτήματα. Επομένως, καθορίστηκε ως κανόνας να διατηρήσει το νομικό κείμενο όσο το δυνατό γενικότερο χαρακτήρα. Η ταξινόμηση στα παραρτήματα των διαφόρων ομάδων λιπασμάτων που σήμερα περιλαμβάνονται στο νομοθετικό μέρος συμβάλει στην προώθηση της απλούστερης χρησιμοποίησης των εν λόγω κανονιστικών ρυθμίσεων και παρέχει τη δυνατότητα προσθήκης άλλων ομάδων λιπασμάτων χωρίς να είναι απαραίτητη η πλήρης αναδιάρθρωσης του εξεταζομένου μέσου.

3.2. Η κοινοτική νομοθεσία σχετικά με τα λιπάσματα αποσκοπεί στη διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εν λόγω προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθορίζοντας ταυτόχρονα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχουν τα εν λόγω προϊόντα. Στα εν λόγω χαρακτηριστικά περιλαμβάνονται η σύνθεση, η επισήμανση και η συσκευασία των προϊόντων.

3.3. Η παρούσα πρόταση κανονισμού απευθύνεται κυρίως στις μεγάλες χημικές επιχειρήσεις παραγωγής ανόργανων λιπασμάτων και στους εισαγωγείς ανόργανων λιπασμάτων από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για μία αναδιατύπωση χωρίς να απαιτούνται σημαντικές τροποποιήσεις της βιομηχανικής διαδικασίας.

4. Ειδικές παρατηρήσεις

4.1. Κατάλογος με τις κυριότερες τροποποιήσεις του κειμένου

4.1.1. Οι αιτιολογικές σκέψεις αριθ. 1, 2, 7, 14 και 15 είναι νέες.

4.1.2. Το άρθρο 2 είναι νέο. Εισήχθησαν ορισμοί για τους σημαντικότερους όρους, οι περισσότεροι από τους οποίους αντιστοιχούν με εκείνους που χρησιμοποιεί το CEN (Ευρωπαϊκό Κέντρο Τυποποίησης).

4.1.3. Το άρθρο 4 διατυπώθηκε κατά τρόπο που δίδει μεγαλύτερη έμφαση στην εξασφάλιση του σαφέστερου καθορισμού των αρμοδιοτήτων του υπευθύνου (παρασκευαστή ή εισαγωγέα) για τη διάθεση του λιπάσματος στην αγορά.

4.1.4. Στο άρθρο 9 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 4 και του παραρτήματος ΙΙ της οδηγίας 76/116/ΕΟΚ, του άρθρου 1 της οδηγίας 88/183/ΕΟΚ και του άρθρου 4 της οδηγίας 89/530/ΕΟΚ), προστέθηκαν στο εδάφιο α) οι λέξεις "προκειμένου για σύνθετα λιπάσματα" και "μείγμα" μετά την ονομασία του τύπου.

4.1.5. Στο άρθρο 14 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 8 της οδηγίας 89/530/ΕΟΚ), είναι νέα η αναφορά στην υγεία των φυτών που γίνεται στα εδάφια α) και γ). Η υγεία των φυτών αναφέρεται μετά την υγεία των ανθρώπων και των ζώων στην οποία γινόταν ήδη αναφορά στο παλαιό κείμενο.

4.1.6. Στο άρθρο 15 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 9 της οδηγίας 80/876/ΕΟΚ), προστίθεται το ακόλουθο νέο κείμενο: "και την υγεία ανθρώπων και ζώων καθώς και για το περιβάλλον" στο σημείο 1) και "και όταν αυτό ενδείκνυται, και χωρίς αδικαιολόγητη χρονοτριβή, με την αρμόδια τεχνική ή επιστημονική επιτροπής της Επιτροπής. Η Επιτροπή ενημερώνει τα κράτη μέλη επί των συμπερασμάτων της εν λόγω επιτροπής" στο σημείο 2). Μέχρι σήμερα η σχετική ρήτρα διασφάλισης που προβλέπεται με το άρθρο 15, προβλεπόταν μόνον στην οδηγία 80/876/ΕΟΚ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τα απλά λιπάσματα με νιτρικό αμώνιο και με μεγάλη περιεκτικότητα σε άζωτο. Η εν λόγω ρήτρα ισχύει πλέον για το σύνολο της κοινοτικής νομοθεσίας για τα λιπάσματα.

4.1.7. Το άρθρο 16 είναι νέο.

4.1.8. Στο άρθρο 17 (που αποτελεί προσαρμογή των άρθρων 1 και 2 της οδηγίας 89/284/ΕΟΚ), οι αναφορές στο ασβέστιο που περιλαμβάνονται στο σημείο 1) καθώς και ολόκληρο το σημείο 2) αποτελούν νέο κείμενο.

4.1.9. Στο άρθρο 18 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 7 της οδηγίας 89/284/ΕΟΚ), η αναφορά στο ασβέστιο είναι νέα.

4.1.10. Στο σημείο 4) του άρθρου 19 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 6 της οδηγίας 89/284/ΕΟΚ), το ακόλουθο κείμενο είναι νέο: "Σημειώνεται ένα δεκαδικό ψηφίο, εκτός εάν πρόκειται για θρεπτικά μικροσυστατικά, οπότε ακολουθούνται τα προβλεπόμενα στα τμήματα E.2.2 και E.2.3 του Παραρτήματος I".

4.1.11. Το άρθρο 20 είναι νέο.

4.1.12. Στο σημείο 4) του άρθρου 21 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 6 της οδηγίας 89/284/ΕΟΚ), το ακόλουθο κείμενο είναι νέο: "Σημειώνεται ένα δεκαδικό ψηφίο, εκτός εάν πρόκειται για θρεπτικά μικροσυστατικά, οπότε ακολουθούνται τα προβλεπόμενα στα τμήματα E.2.2 και E.2.3 του Παραρτήματος I".

4.1.13. Το άρθρο 22 είναι νέο.

4.1.14. Στο άρθρο 23 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 4 της οδηγίας 89/530/ΕΟΚ), το σημείο 4 είναι νέο.

4.1.15. Στα άρθρα 25 και 28 (που αποτελούν προσαρμογές των άρθρων 1 έως 7 της οδηγίας 80/876/ΕΟΚ), επεκτάθηκε το πεδίο εφαρμογής από τα απλά λιπάσματα στα σύνθετα λιπάσματα νιτρικού αμωνίου υψηλής περιεκτικότητας σε άζωτο, προκειμένου να ληφθεί υπόψη η νέα κατάσταση στην αγορά. Σύμφωνα με την παλαιά νομοθεσία τα σύνθετα λιπάσματα δεν υποβάλλονταν σε δοκιμές εκρηκτικότητας με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα σημαντικό νομοθετικό κενό την κάλυψη του οποίου επεδίωκαν τα κράτη μέλη για λόγους ασφάλειας.

4.1.16. Στο σημείο 1) το άρθρου 27 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 7 της οδηγίας 80/876/ΕΟΚ), η αναφορά "στην αγορά της επικράτειάς τους" είναι νέα.

4.1.17. Στο άρθρο 29, η δεύτερη πρόταση του σημείου 1) καθώς και το σημείο 4) αποτελούν νέο κείμενο.

4.1.18. Το άρθρο 30 είναι μία νέα διάταξη η οποία παρέχει μία καλύτερη βάση για τις αναλύσεις και τις δοκιμές. Η ομάδα SLIM και τα κράτη μέλη έκριναν αναγκαία την εισαγωγή ενός συστήματος διασφάλισης της ποιότητας όσον αφορά τα εργαστήρια. Λόγω των διαφορετικών καταστάσεων που επικρατούν στα κράτη μέλη, εισήχθησαν επίσης μεταβατικά μέτρα (βλέπε άρθρο 34).

4.1.19. Το σημείο 2 του άρθρου 31 είναι νέο.

4.1.20. Τα σημεία 2) και 3) του άρθρου 32 είναι νέα.

4.1.21. Στο άρθρο 33 (που αποτελεί προσαρμογή του άρθρου 1 της οδηγίας 98/97/ΕΚ), οι αναφορές "Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 5" και "έως τις 31 Δεκεμβρίου 2004" είναι νέες. Η παρέκκλιση για την Αυστρία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία που αναφέρεται στο άρθρο 33 έχει παραταθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2004, προκειμένου να παρασχεθούν επαρκή χρονικά περιθώρια για τη λήψη απόφασης όσον αφορά κοινοτικά μέτρα για το κάδμιο.

4.1.22. Τα άρθρα 34 έως 37 είναι νέα.

4.2. Κατάλογος των κυριότερων τροποποιήσεων των τεχνικών παραρτημάτων

4.2.1. Το περιεχόμενο του Παραρτήματος I δεν τροποποιήθηκε αλλά απλώς η παρουσίαση των πινάκων των τμημάτων B) και Γ) γίνεται σε 6 στήλες αντί για 9 που ήταν αρχικά. Το περιεχόμενο των τριών πρώτων στηλών (ονομασία τύπου, στοιχεία σχετικά με τη μέθοδο παραγωγής, ελάχιστη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά) παρουσιάζεται τώρα οριζόντια και για κάθε τύπο λιπάσματος περιλαμβάνεται ειδικός τίτλος.

4.2.2. Στο παράρτημα ΙΙΙ-3, μέθοδος 1, σημείο 1, το ακόλουθο κείμενο είναι νέο: "Οι μέθοδοι των κλειστών θερμικών κύκλων, που περιγράφονται στο παρόν τμήμα, θεωρείται ότι προσομοιώνουν ικανοποιητικά τις συνθήκες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη αναφορικά με το πεδίο εφαρμογής του τίτλου II, κεφάλαιο IV, μολονότι ενδέχεται να μην προσομοιώνουν κατ' ανάγκη όλες τις συνθήκες που δημιουργούνται κατά τη μεταφορά και την αποθήκευση".

4.2.3. Το παράρτημα V είναι νέο.

5. Συμπεράσματα

Η ΟΚΕ συμφωνεί με την πρόταση της Επιτροπής για την συγκέντρωση σε ένα ενιαίο κανονισμό των 18 υφιστάμενων οδηγιών σχετικά με τα λιπάσματα.

5.1. Το εν λόγω νομοθετικό μέσο, που θα περιλαμβάνει σε παραρτήματα τις τεχνικές προδιαγραφές, θα διευκολύνει την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ μέρους των βιομηχάνων και των εισαγωγέων και θα αποτελέσει ένα σαφέστερο σημείο αναφοράς για τους γεωργούς και τους καταναλωτές γενικότερα.

5.2. Η ΟΚΕ επισημαίνει και συμφωνεί με την ανάγκη σύστασης μίας ad-hoc ομάδας προκειμένου να παρασχεθούν οι κατάλληλες συμβουλές προς την Επιτροπή.

Βρυξέλλες, 16 Ιανουαρίου 2002.

Ο Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Göke Frerichs

(1) Simpler Legislation for the Internal Market - Απλοποίηση της νομοθεσίας της Εσωτερικής Αγοράς.