ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης ΕΕ για τα ναρκωτικά (2000-2004)

1. εισαγωγη

Η αντιμετώπιση των ναρκωτικών αποτελεί υψηλή προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως λαμβανομένων υπόψη των συνεχιζόμενων υψηλών επιπέδων κατάχρησης και λαθρεμπορίας ναρκωτικών και της ζημίας που προξενούν στις κοινωνίες μας μέσω του εγκλήματος που σχετίζεται με τα ναρκωτικά , των προβλημάτων υγείας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Οι πολίτες της ΕΕ, επίσης, πιστεύουν ότι η αντιμετώπιση των ναρκωτικών θα έπρεπε να αποτελεί υψηλή προτεραιότητα της ΕΕ.

Πρόσφατα, επιτεύχθηκε σημαντική πρόοδος με την επικύρωση της στρατηγικής της ΕΕ για τα ναρκωτικά 2000-2004 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Feira μετέτρεψε τη στρατηγική της ΕΕ για τα ναρκωτικά σε ένα λεπτομερές σχέδιο δράσης ΕΕ για τα ναρκωτικά (2000-2004) το οποίο ορίζει ρητά τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν στα επόμενα πέντε χρόνια από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και από τα κράτη μέλη. Τα μέτρα καλύπτουν τόσο τη μείωση της ζήτησης όσο και της προσφοράς και τονίζουν την ανάγκη για διεθνή συνεργασία και αποτελεσματική πληροφόρηση, αξιολόγηση και συντονισμό σε όλα τα επίπεδα. Οι στόχοι της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης είναι:

- η παροχή ενός οδηγού σε όλους τους φορείς στην ΕΕ για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων τους στον τομέα των ναρκωτικών κατά τη διάρκεια των επομένων πέντε ετών.

- η εξασφάλιση ότι στο ζήτημα των ναρκωτικών παρέχεται η απαραίτητη υποστήριξη υψηλού επιπέδου, παρά την πολύπλοκη και πολύπλευρη φύση του. και

- η παροχή μιας σταθερής βάσης για τις αξιολογήσεις, προς μεσοπρόθεσμη διεξαγωγή (2002) και προς περάτωση από την Επιτροπή, της δραστηριότητας της ΕΕ εναντίον των ναρκωτικών κατά τη διάρκεια αυτής της πενταετούς περιόδου.

Η στρατηγική θέτει έντεκα γενικούς σκοπούς και έξι κύριους στόχους για την ΕΕ σε αυτή την περίοδο [1], και εξετάζει μερικά από τα σχετικά ζητήματα. Το σχέδιο δράσης μετατρέπει τους σκοπούς και τους στόχους που έθεσε η στρατηγική σε περίπου μια εκατοντάδα απτών δραστηριοτήτων που θα έπρεπε να αναληφθούν κατά τη σχετική περίοδο για να εξασφαλισθεί η εφαρμογή της στρατηγικής.

[1] Οι έντεκα γενικοί σκοποί της στρατηγικής είναι: (α) να εξασφαλίσει ότι τα ναρκωτικά παραμένουν μια υψηλή προτεραιότητα για την ΕΕ. (β) να εξασφαλίσει ότι οι δράσεις αξιολογούνται. (γ) να συνεχίσει την ισορροπημένη προσέγγιση στα ναρκωτικά. (δ) να δοθεί υψηλότερη προτεραιότητα στην πρόληψη των ναρκωτικών, στη μείωση της ζήτησης και στη μείωση των αρνητικών αποτελεσμάτων από χρήση ναρκωτικών (ε) να ενισχύσει την καταπολέμηση της λαθρεμπορίας ναρκωτικών και να αυξήσει την αστυνομική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. (στ) να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ πολλών φορέων και τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. (ζ) να χρησιμοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρονται από τη συνθήκη του Άμστερνταμ, και ιδίως από το άρθρο 31, παράγραφος ε σχετικά με τους ελάχιστους κανόνες για την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών. (η) να εξασφαλίσει τη συλλογή και τη διάδοση αξιόπιστων και συγκρίσιμων στοιχείων για τα ναρκωτικά στην ΕΕ. (θ) να αφομοιώσει προοδευτικά τις υποψήφες χώρες και να ενισχύσει τη διεθνή συνεργασία. (ι) να προωθήσει τη διεθνή συνεργασία, που βασίζεται στις αρχές της ΕΣΓΣΗΕ. και (κ) να τονίσει ότι η εφαρμογή της στρατηγικής θα απαιτήσει τους απαραίτητους όρους.

Στόχος της ανακοίνωσης, η οποία βασίζεται στη συμβολή της Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κέντρου παρακολούθησης ναρκωτικών και τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ) και της EUROPOL, είναι να εξασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις φιλόδοξες προκλήσεις του σχεδίου δράσης για τα ναρκωτικά μέσα στην προκαθορισμένη προθεσμία. Ειδικότερα η ανακοίνωση:

(i) προτείνει ένα μέσο υπό μορφή πίνακα παρακολούθησης για τον έλεγχο της προόδου της εφαρμογής του σχεδίου δράσης.

(ii) περιγράφει περιληπτικώς τη μέθοδο με την οποία η Επιτροπή προτίθεται να διεξάγει τις αξιολογήσεις της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης σχετικά με τα ναρκωτικά.

(iii) περιγράφει περιληπτικώς πώς η Επιτροπή εννοεί να διασφαλίσει ότι οι υποψήφιες χώρες ασχολούνται με το πρόβλημα των ναρκωτικών όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα και προτείνει ότι η Επιτροπή θα έπρεπε να τηρήσει μια βάση δεδομένων για όλες τις δραστηριότητες ΕΕ, οι οποίες χρηματοδοτούνται από την Επιτροπή ή τα κράτη μέλη στις υποψήφιες χώρες.

(iv) προτείνει ότι η ΕΕ θα έπρεπε να εξετάσει πώς θα ενισχύσει κατά τον καλύτερο τρόπο την ανταλλαγή πληροφοριών για τα σχέδια στις μη υποψήφιες χώρες. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για τις ετήσιες συζητήσεις που αφορούν τη διεθνή συνεργασία για τα ναρκωτικά και

(v) εξετάσει τους τρόπους βελτίωσης της συνεργασίας σε επίπεδο της ΕΕ.

2. εξεταση τησ προοδου στην εφαρμογη του σχεδιου δρασησ ΕΕ για τα ναρκωτικα

Το σχέδιο δράσης ΕΕ για τα ναρκωτικά τονίζει την ανάγκη για μια συνολική, πολυδιάστατη και ολοκληρωμένη απάντηση που βασίζεται στα ακόλουθα κύρια στοιχεία: (i) μείωση της ζήτησης, (ii) μείωση της προσφοράς και καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης, (iii) διεθνής συνεργασία και (iv) συντονισμός σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο.

Η Επιτροπή εκπόνησε ένα πίνακα παρακολούθησης (Βλέπε Παράρτημα 1) για να παρακολουθήσει κατά πόσον οι δραστηριότητες που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης εκτελούνται εντός των τακτών ορίων και για να κρατήσει υπό έλεγχο την πρόοδο. Το ΕΚΠΝΤ και η EUROPOL συνέβαλαν από κοινού σε τούτο. Για κάθε δραστηριότητα στο σχέδιο δράσης που απαιτεί ενέργεια από την Επιτροπή, το ΕΚΠΝΤ ή την EUROPOL, ο πίνακας παρακολούθησης καταγράφει την κατάσταση προόδου, το χρονοδιάγραμμα για δράση και την προτεραιότητα που δόθηκε σε αυτό.

Κατά την άποψη της Επιτροπής ο πίνακας παρακολούθησης θα πρέπει να τηρηθεί με εταιρική σχέση μεταξύ όλων των σχετικών φορέων για να είναι σε θέση να παρακολουθήσει κάθε δράση που προβλέπεται στο σχέδιο δράσης. Συνεπώς, η Επιτροπή ενθαρρύνει τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς στην εφαρμογή του σχεδίου δράσης, και ειδικά τα κράτη μέλη, να αναλάβουν παρόμοια δράση. Όταν ολοκληρωθούν όλοι οι πίνακες παρακολούθησης η Επιτροπή θα αναζητήσει τον καλύτερο τρόπο για τη σύνδεσή τους. Η Επιτροπή ευνοεί την παρουσίαση ενός απλού πίνακα παρακολούθησης που βασίζεται στις συμβολές των κρατών μελών, πίνακας που θα πρέπει:

- να παρέχει ένα ευπροσάρμοστο μέσο για την καταχώριση και αξιολόγηση της προόδου στην εφαρμογή του σχεδίου δράσης ΕΕ.

- να συμβάλει στην καλύτερη κατανομή των ανθρώπινων και οικονομικών πόρων για μια αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου δράσης. και

- να συνδράμει όλους τους φορείς στην ετοιμασία των μεσοπρόθεσμων και των τελικών αξιολογήσεων.

3. αξιολογηση της στρατηγικησ εε για τα ναρκωτικα

Η στρατηγική για τα ναρκωτικά και το σχέδιο δράσης επιβάλλουν στην Επιτροπή να οργανώσει μια αξιολόγηση της συνολικής στρατηγικής για τα ναρκωτικά καθώς και της επίπτωσής της. Το σχέδιο δράσης ΕΕ για τα ναρκωτικά διακρίνει τρεις φάσεις για την αξιολόγηση:

- Φάση 1: αξιολόγηση του βαθμού επίτευξης των δράσεων που περιγράφονται στο σχέδιο δράσης.

- Φάση 2: αξιολόγηση του μεγέθους κατά το οποίο το σχέδιο δράσης κάλυψε τους στόχους της στρατηγικής για τα ναρκωτικά. και

- Φάση 3: αξιολόγηση της επίπτωσης στην κατάσταση σχετικά με τα ναρκωτικά, ειδικά σε ό,τι αφορά τους έξι κύριους στόχους που καταγράφονται στη στρατηγική, των αναληφθεισών δράσεων στα πλαίσια του σχεδίου δράσης και της στρατηγικής.

Για την πρώτη φάση, η έγκριση κοινών τεχνικών αξιολόγησης και πινάκων παρακολούθησης από όλους τους ενδιαφερόμενους θα επιτρέψει στην Επιτροπή να εκτιμήσει την πρόοδο που έγινε στην επίτευξη των δράσεων που περιγράφονται στο σχέδιο δράσης. Το ΕΚΠΝΤ αναπτύσσει κοινά μεθοδολογικά εργαλεία για την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων κατά των ναρκωτικών. Θα ήταν χρήσιμο εάν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς χρησιμοποιούσαν αυτά τα εργαλεία ΕΚΠΝΤ κατά την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων τους εναντίον των ναρκωτικών και κατά τη συμπλήρωση των δικών τους πινάκων παρακολούθησης. Τούτο θα εξασφαλίζει ότι τα αποτελέσματα από διάφορους τομείς στα πλαίσια της ΕΕ θα είναι συγκρίσιμα. Οι πίνακες παρακολούθησης θα πρέπει να ενημερώνονται σε τακτικές περιόδους και ιδίως στη μέση περίοδο και στην περάτωση του σχεδίου δράσης.

Η δεύτερη φάση θα απαιτήσει από την Επιτροπή να συγκρίνει το βαθμό επίτευξης των δράσεων τού σχεδίου δράσης με τους στόχους της στρατηγικής για τα ναρκωτικά. Τούτο θα επιτρέψει την αξιολόγηση του βαθμού κάλυψης των στόχων της στρατηγικής για τα ναρκωτικά.

Η τρίτη φάση θα εκτιμήσει την επίπτωση των αναληφθεισών δράσεων αναφορικά με τα ναρκωτικά, και ιδίως τους κύριους στόχους που ορίσθηκαν στη στρατηγική. Η Επιτροπή για να είναι σε θέση να εκτιμήσει κατά πόσο επιτεύχθηκαν αυτοί οι στόχοι θα χρειαστεί πληροφορίες για την τάση τόσο στη ζήτηση ναρκωτικών όσο και στην προσφορά. Οι πληροφορίες αυτές θα παρέχονται από το ΕΚΠΝΤ και από την EUROPOL.

Οι πληροφορίες στις οποίες το ΕΚΠΝΤ και οι εταίροι του θα επικεντρώσουν τις εργασίες τους κατά τα επόμενα τρία χρόνια, ιδίως σε ό,τι αφορά τους τρεις πρώτους στόχους, δίδονται συνοπτικά στο παράρτημα 2. Το ΕΚΠΝΤ και η EUROPOL από κοινού σύστησαν, σε συμφωνία με το σημείο 2.2.2 του σχεδίου δράσης, δύο ομάδες εργασίας "κριτηρίων αξιολόγησης της επίπτωσης" για να καταγράψουν, αντλώντας από την εμπειρία των κρατών μελών, τα κριτήρια και τις τεχνικές που θα συμβάλουν στην τελική αξιολόγηση της επίπτωσης, και για να εξασφαλίσουν τη συνοχή μεταξύ των προσπαθειών αξιολόγησης του ΕΚΠΝΤ και της EUROPOL. Η EUROPOL εκπονεί στατιστικές του εγκλήματος που συνδέεται με τα ναρκωτικά. Το ΕΚΠΝΤ εστίασε το πρόγραμμα εργασίας 2001-2003 στις αλλαγές της παρακολούθησης της κατάστασης των ναρκωτικών μέσω της καθιέρωσης μιας μονάδας επιδημιολογικών συντελεστών και σημαντικών κεντρικών δεδομένων. Το ΕΚΠΝΤ για να διευκολύνει τη σύγκριση σε επίπεδο ΕΕ ετοίμασε ήδη κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή στα κράτη μέλη των πέντε βασικών επιδημιολογικών δεικτών [2] οι οποίες θα εγκριθούν από το διοικητικό του συμβούλιο τον Σεπτέμβριο 2001. Η εφαρμογή των βασικών δεικτών θα απαιτήσει ισχυρή δέσμευση από τα κράτη μέλη και θα πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατό.

[2] Οι βασικοί δείκτες είναι: - η έκταση και ο τύπος της χρήσης ναρκωτικών στο σύνολο του πληθυσμού. - η επικράτηση του προβλήματος χρήσης ναρκωτικών. - η ζήτηση για θεραπευτική αγωγή από τους τοξικομανείς. - ο αριθμός των θανάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά και η θνησιμότητα των τοξικομανών. και -τα ποσοστά των μεταδοτικών ασθενειών που συνδέονται με τα ναρκωτικά (HIV, ηπατίτιδα).

Η Επιτροπή θα προσπαθήσει να λάβει υπόψη της τις απόψεις των άλλων μερών σε αυτή τη φάση, αλλά θα αναλάβει φυσικά την τελική ευθύνη για το περιεχόμενο της αξιολόγησης. Στόχος θα είναι η προσπάθεια αξιολόγησης της επίπτωσης της εφαρμογής της στρατηγικής για τα ναρκωτικά και του σχεδίου δράσης όσον αφορά την κατάσταση σχετικά με τα ναρκωτικά. Με βάση αυτή την αξιολόγηση η Επιτροπή θα κρίνει εάν και κατά πόσο θα προτείνει τροποποιήσεις στη μελλοντική πολιτική για τα ναρκωτικά.

Τέλος, η Επιτροπή επιθυμεί να πληροφορήσει τους εταίρους ότι, δεδομένης της υφιστάμενης έλλειψης αξιόπιστων και συγκρίσιμων πληροφοριών για την επιδημιολογική και εγκληματική όψη του προβλήματος των ναρκωτικών στην ΕΕ, προτίθεται να περιορίσει τη μεσοπρόθεσμη αξιολόγηση (δηλαδή εκείνη του έτους 2002) στην πρώτη φάση που επισημάνθηκε ανωτέρω. Η EUROPOL και το ΕΚΠΝΤ θα πρέπει να είναι σε θέση να παράσχουν αυτές τις πληροφορίες στο τέλος της περιόδου εφαρμογής της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης, ούτως ώστε και οι τρεις φάσεις που περιγράφησαν λεπτομερώς ανωτέρω να εφαρμοστούν το 2004.

4. διευρυνση

Η Επιτροπή θεωρεί ως προτεραιότητα την ενίσχυση της καταπολέμησης των ναρκωτικών στις υποψήφιες χώρες.

Το προενταξιακό σύμφωνο για το οργανωμένο έγκλημα, το οποίο επισήμανε τη σπουδαιότητα της πληροφόρησης και της λειτουργικής συνεργασίας, δέσμευσε την ΕΕ και τις υποψήφιες χώρες (ΧΚΑΕ και Κύπρο- το σύμφωνο θα έπρεπε να επεκταθεί και στη Μάλτα και στην Τουρκία) να εκπονούν κάθε έτος μια κοινή ετήσια στρατηγική με την αρωγή της Europol, για να καταγράφουν τις πιο σημαντικές απειλές που σχετίζονται με το οργανωμένο έγκλημα, συμπεριλαμβανομένου και του εγκλήματος λόγω ναρκωτικών.

Η στήριξη τις υποψήφιες χώρες περιλαμβάνει την αφομοίωση του κοινοτικού κεκτημένου, την ανάπτυξη σχεδίων δράσης και τη συμμετοχή στις δραστηριότητες του ΕΚΠΝΤ. Ειδική προσοχή θα δοθεί στη συνεργασία με την Τουρκία.

Η στρατηγική για τα ναρκωτικά ΕΕ 2000-2004 έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην καταπολέμηση της κατάχρησης ναρκωτικών και της παράνομης διακίνησης στις υποψήφιες χώρες. Οι δύο κύριοι σκοποί της ΕΕ είναι να δοθεί η δυνατότητα στις υποψήφιες χώρες να εφαρμόσουν το κεκτημένο που αφορά τα ναρκωτικά και να πετύχουν στενότερη συνεργασία για τα ναρκωτικά μεταξύ των ίδιων και της ΕΕ. Η Επιτροπή συμμερίζεται πλήρως αυτή την προσέγγιση.

Το κοινό σχέδιο δράσης ΕΕ/υποψήφιες χώρες για τα ναρκωτικά θα πρέπει να καλύψει το πλήρες φάσμα των θεμάτων ζήτησης και προσφοράς και θα πρέπει να διευκολύνει την εργασία με κάθε υποψήφια χώρα για να παρακολουθήσει και να αξιολογήσει τα προγράμματα κατά των ναρκωτικών. Η Επιτροπή υπογραμμίζει την ανάγκη για συμπληρωματικότητα μεταξύ του σχεδίου δράσης και των διαπραγματεύσεων για την ένταξη.

Το Συμβούλιο εξέδωσε, τον Μάρτιο 2001, απόφαση που επιτρέπει στην Επιτροπή να διαπραγματευθεί τη συμμετοχή των υποψηφίων χωρών στο δίκτυο REITOX (ευρωπαϊκό δίκτυο πληροφόρησης για τα ναρκωτικά και την τοξικομανία) του ΕΚΠΝΤ. Η Επιτροπή θεωρεί τη συμμετοχή των υποψηφίων χωρών στο ΕΚΠΝΤ ως ένα σημαντικό βήμα στην ενσωμάτωση του κεκτημένου που αφορά τα ναρκωτικά και οι διαπραγματεύσεις γι' αυτό το θέμα θα αρχίσουν στα μέσα του 2001.

53 εκατ. ευρώ, συνολικά, δεσμεύθηκαν στα πλαίσια του PHARE, ήδη από το 1992, για τον τομέα των ναρκωτικών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε, στο τέλος του 1999, να ενσωματώσει τον έλεγχο των ναρκωτικών στα εθνικά προγράμματα PHARE. Σ' αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή αποφάσισε να χορηγήσει ένα ειδικό κονδύλιο 1 εκατ. ευρώ σε κάθε υποψήφια χώρα, με σκοπό την ανάπτυξη μιας ειδικής συνιστώσας για τα ναρκωτικά. Τα κύρια θέματα που αντιμετωπίσθηκαν στα εθνικά σχέδια για τα ναρκωτικά στο PHARE 2000 είναι η καθιέρωση του θεσμού των εθνικών σημείων επαφής για την πληροφόρηση σχετικά με τα ναρκωτικά, ενόψει της μελλοντικής συμμετοχής των υποψηφίων χωρών στις δραστηριότητες του ΕΚΠΝΤ και η ενίσχυση των εθνικών στρατηγικών για τα ναρκωτικά και του διυπουργικού συντονισμού. Τα περισσότερα σχέδια εκτελούνται ως αδελφοποιημένα σχέδια.

Ένας προϋπολογισμός 2 εκατ. ευρώ χορηγήθηκε από το πρόγραμμα Phare του 1998 για την καταπολέμηση των ναρκωτικών που απευθύνεται σε πολλούς δικαιούχους σε ένα κοινό ΕΚΠΝΤ/ΧΚΑΕ σχέδιο, για να επιτρέψει στο ΕΚΠΝΤ να συνδράμει απευθείας τις υποψήφιες χώρες στην προετοιμασία της συμμετοχής τους στα καθήκοντα του κέντρου.

Επιπλέον, η Επιτροπή αποφάσισε να δεσμεύσει 10 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση του προγράμματος Phare 2000 για την καταπολέμηση των ναρκωτικών που απευθύνεται σε πολλούς δικαιούχους και το οποίο έχει ως στόχο την ενίσχυση των δυνατοτήτων και την αύξηση της αποτελεσματικότητας της περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της μείωσης της προσφοράς μεταξύ των υποψηφίων χωρών και των κρατών μελών της ΕΕ, κυρίως για την καταπολέμηση των συνθετικών ναρκωτικών, την ενίσχυση της συνεργασίας για την επιβολή του νόμου και την αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η Επιτροπή θα προσπαθήσει επίσης να χρηματοδοτήσει τη συνεργασία κατά των ναρκωτικών με τις υποψήφιες χώρες που δεν καλύπτονται από το πρόγραμμα PHARE (Μάλτα, Κύπρος και Τουρκία). Η Επιτροπή προτίθεται, ιδίως, να ενισχύσει τη συνεργασία της με την Τουρκία, και γι' αυτό προτίθεται να αρχίσει σύντομα διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας με στόχο την πρόληψη της μεταστροφής των χημικών προδρόμων ουσιών.

Η Επιτροπή, για να αποφύγει τις επαναλήψεις και τα κενά στην αρωγή για τα ναρκωτικά στις υποψήφιες χώρες, προτείνει τη σύσταση μιας βάσης δεδομένων όλων των σχεδίων βοήθειας που χρηματοδοτούνται από τα κράτη μέλη ή την Επιτροπή στις υποψήφιες χώρες, με βάση τις πληροφορίες που παρέχουν τα κράτη μέλη σε τακτά διαστήματα.

5. εξωτερικη δραση

Η Επιτροπή θεωρεί τη διεθνή συνεργασία ως ένα βασικό στοιχείο για την καταπολέμηση των ναρκωτικών. Σ' αυτόν τον τομέα η Επιτροπή θα δώσει ιδιαίτερη σημασία στις κύριες οδούς παράνομης διακίνησης και προσφοράς στην ΕΕ.

Η Επιτροπή επί του παρόντος έχει σχέδια που συνδέονται με τα ναρκωτικά σε 100 χώρες, με συνολικό ποσό άνω των 100 εκατ. ευρώ. Τα σχέδια καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης, της θεραπευτικής αγωγής, της κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης των τοξικομανών, της επιδημιολογίας, της εναλλακτικής καλλιέργειας, των ελέγχων χημικών προδρόμων ουσιών, των τελωνείων και της αστυνομικής συνεργασίας, της θεσμικής στήριξης στην ανάπτυξη των εθνικών πολιτικών, της αντιμετώπισης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της σύνταξης νέας νομοθεσίας.

Η Επιτροπή, όπως διατυπώθηκε και στο σχέδιο δράσης, θα συγκεντρώσει τις προσπάθειές της στις χώρες παραγωγής και διακίνησης, και ιδίως στις δυο κύριες οδούς παράνομης διακίνησης προς την ΕΕ: την οδό της ηρωίνης από το Αφγανιστάν στην ΕΕ μέσω της Κεντρικής Αίας, του Ιράν, του Καυκάσου, της Τουρκίας, της Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων. και την οδό της κοκαΐνης από τη Λατινική Αμερική μέσω της Καραϊβικής. Όπως προβλέπεται στη μεταρρύθμιση της εξωτερικής ενίσχυσης, η χορήγηση πόρων για τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ναρκωτικά θα συμπεριληφθεί στα πολυετή προγράμματα. Ο προγραμματισμός αυτός θα λάβει υπόψη του την ανάγκη για μια συνολική προσέγγιση για κάθε οδό παράνομης διακίνησης.

Η εστίαση, κατ´ αυτό τον τρόπο, στις δυο κύριες οδούς παράνομης διακίνησης θα δώσει στην Επιτροπή μια συνεπή προσέγγιση και θα της επιτρέψει να συγκεντρώσει τις προσπάθειές της στο πεδίο της μείωσης της προσφοράς στις κύριες οδούς, που προμηθεύουν περισσότερο από το 80% των παράνομων ναρκωτικών στην Ευρώπη.

Η Επιτροπή, σε ό,τι αφορά την οδό της κοκαΐνης, άρχισε ήδη σημαντικά προγράμματα. 20 εκατ. ευρώ για το σχέδιο δράσης για τις Μπαρμπάντος και 60 εκατ. ευρώ για εναλλακτικά σχέδια ανάπτυξης στο Περού και στη Βολιβία. Η έμφαση στην εναλλακτική ανάπτυξη, που περιλαμβάνει μεγάλες προσπάθειες που ευνοούν τη δημιουργία τρόπων ζωής εναλλακτικών της παραγωγής και της λαθρεμπορίας ναρκωτικών, ξεχωρίζει την εξωτερική δράση της ΕΕ από εκείνη των άλλων εταίρων. Σε ό,τι αφορά την Κολομβία, η Επιτροπή προτίθεται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη στήριξη της διαδικασίας ειρήνευσης και προς τούτο δέσμευσε, στα πλαίσια ενός συνολικού πακέτου ενισχύσεων ΕΕ, ένα ποσό 105 εκατομμυρίων ευρώ. Πέραν αυτού του ποσού, 30 εκατομμύρια ευρώ θα χορηγηθούν για τη στήριξη προγραμμάτων εναλλακτικής ανάπτυξης. Σε περιφερειακή βάση, η Επιτροπή στηρίζει, επίσης, ορισμένες πρωτοβουλίες υπέρ των χωρών των Άνδεων, στους τομείς της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, του ελέγχου προδρόμων ουσιών και της εναρμόνισης της νομοθεσίας Τα τελευταία έτη, εννέα λατινοαμερικανικές χώρες έλαβαν στήριξη ύψους περίπου 2 εκατομμυρίων ευρώ από την Επιτροπή για σχέδια πρόληψης. Η πιο πρόσφατη κοινοτική πρωτοβουλία αφορούσε την ενίσχυση της κυβέρνησης της Βενεζουέλας για τη δημιουργία Εθνικού Κέντρου Παρακολούθησης των ναρκωτικών (2 εκατομμύρια ευρώ). Επιπλέον, υπενθυμίζεται ότι οι χώρες των Άνδεων και της Κεντρικής Αμερικής, για τη στήριξη των προσπαθειών τους για την καταπολέμηση των ναρκωτικών, απολαύουν ειδικής μεταχείρισης στα πλαίσια του Γενικού Συστήματος Προτιμήσεων (ΓΣΠ για τα ναρκωτικά). Αυτή η γενναιόδωρη αντιμετώπιση, μαζί με τη ρήτρα ΜΕΚ, διασφαλίζει μέχρι και στο 80% των εξαγωγών των χωρών των Άνδεων αδασμολόγητη είσοδο στην αγορά της ΕΕ. Η ΕΕ, οι ΗΠΑ και το UNDCP (πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για τον διεθνή έλεγχο των ναρκωτικών) συνεργάζονται στενά για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης για τις Μπαρμπάντος το οποίο ασχολείται με το ζήτημα των ναρκωτικών στην Καραϊβική.

Αναφορικά με την οδό της ηρωίνης, μια σειρά δράσεων έχει ήδη ξεκινήσει στην Κεντρική Ασία και στον Καύκασο, στην Ανατολική Ευρώπη και στην Τουρκία, που έχουν ως στόχο τη σύσταση ενός "συστήματος φίλτρου" μεταξύ του Αφγανιστάν και της Δυτικής Ευρώπης. Τούτες θα αναπτυχθούν μέσω συμπληρωματικών προγραμμάτων που απευθύνονται τόσο στη μείωση της προσφοράς όσο και στη μείωση της ζήτησης. Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ναρκωτικά στην Κεντρική Ασία προβλέπεται να υπογραφεί στο προσεχές μέλλον και θα παράσχει ένα πλαίσιο για τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ναρκωτικά για ολόκληρη την ΕΕ σ' αυτή την περιοχή. Η ΕΕ είναι ενήμερη των προβλημάτων που δημιουργεί στην Ινδία η γειτνίαση με το Αφγανιστάν και τη Μυανμάρ, τους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς παράνομης ηρωΐνης, καθώς και της ανάγκης για περαιτέρω συνεργασία. Επιπλέον, το ζήτημα των ναρκωτικών συζητείται στα πλαίσια της εταιρικής σχέσης και του διαλόγου συνεργασίας με τη Ρωσία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία, ιδίως στα πλαίσια των εξελίξεων στους τομείς της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων. Οι κοινές στρατηγικές για την Ομοσπονδία της Ρωσίας και την Ουκρανία καθώς και το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κοινή δράση για την Ομοσπονδία της Ρωσίας σχετικά με την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος τονίζουν, μεταξύ άλλων, το κοινό συμφέρον για την προώθηση της συνεργασίας για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης των ναρκωτικών. Σήμερα, είναι υπό εξέταση η ανάπτυξη του σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Δικαιοσύνη και τις Εσωτερικές Υποθέσεις στην Ουκρανία. Πρόσφατα, ορισμένες δραστηριότητες για τη στήριξη των προσπαθειών της Λευκορωσίας, της Μολδαβίας και της Ουκρανίας να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των ναρκωτικών έχουν επισημανθεί και οδεύουν προς υλοποίηση. Στο Ιράν είναι υπό ετοιμασία σχέδια σε εταιρική σχέση με το UNDCP (πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για τον διεθνή έλεγχο ναρκωτικών) για να στηρίξουν τις σημαντικές ιρανικές προσπάθειες για την καταπολέμηση της κατάχρησης ναρκωτικών και της παράνομης διακίνησης αυτών. Η συνεργασία με την Τουρκία θα πραγματοποιηθεί στα πλαίσια της διεύρυνσης. Στα Βαλκάνια, η υλοποίηση του προγράμματος CARDs για θέματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων θα θεωρήσει τα ναρκωτικά και ιδίως το λαθρεμπόριό τους ως βασική προτεραιότητα που θα πρέπει να αντιμετωπισθεί, κατά πρώτο λόγο, με αύξηση της συνολικής ικανότητας καταπολέμησης του εγκλήματος (νομοθετική, ερευνητική, δικαστική σε κάθε χώρα, καθώς και περιφερειακή συνεργασία) και κατά δεύτερο λόγο, με την παροχή κατάρτισης εξειδικευμένης στα ναρκωτικά συμπεριλαμβανομένης της στήριξης ενός περιφερειακού δικτύου πληροφοριών για τα ναρκωτικά.

Σε ό,τι αφορά την περιοχή της Μεσογείου, υπενθυμίζεται ότι η οδός της καννάβεως συνδέει το Μαρόκο, ως την κύρια χώρα παραγωγής και εξαγωγής καννάβεως, με την ΕΕ όπου η κάνναβις παραμένει το πιο ευρέως διαθέσιμο και το πιο κοινής χρήσης ναρκωτικό.

Στον τομέα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η Επιτροπή στηρίζει μαζί με τις ΗΠΑ και το ΗΒ στα πλαίσια του σχεδίου δράσης για τις Μπαρμπάντος ένα πρόγραμμα 8 εκατ. ευρώ στην Καραϊβική. Επίσης, η Επιτροπή ξεκίνησε πρόσφατα ένα πρόγραμμα για τη Νοτιοανατολική Ασία. Τέλος, οι προεργασίες για ένα νέο πρόγραμμα αναφορικά με την Ουκρανία, Ρωσία, Λευκορωσία, Μολδαβία και Καζακστάν έχουν προχωρήσει σημαντικά.

Ο πολιτικός διάλογος που η ΕΕ διατηρεί με πολλές περιφερειακές και υποπεριφερειακές ομάδες (συμπεριλαμβανομένης της Λατινικής Αμερικής, της Καραϊβικής, της Μεσογείου και διαφόρων εταίρων από την Ασία) φανερώνει την ακλόνητη βούληση της ΕΕ να εκφράσει τις απόψεις της σχετικά με τα ναρκωτικά. Σ' αυτό το πλαίσιο, είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο εξειδικευμένος διάλογος για τα ναρκωτικά με τις χώρες των Άνδεων, καθώς και η συνεργασία και ο μηχανισμός συνεργασίας σχετικά με τα ναρκωτικά μεταξύ της ΕΕ, της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να κινητοποιεί την εμπειρογνωμοσύνη της ΕΕ για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής ταυτότητας της εξωτερικής δράσης της ΕΕ αναφορικά με τα ναρκωτικά και για τη στήριξη της ανάπτυξης των σχέσεων μεταξύ των τρίτων χωρών και της ΕΕ.

Η Επιτροπή είναι ένας από τους κύριους χορηγούς του UNDCP και θα συνεχίσει να συνεργάζεται με όλα τα αρμόδια γραφεία των Ηνωμένων Εθνών στον τομέα των ναρκωτικών, καθώς και με άλλους χορηγούς. Ένα νέο πεδίο συνεργασίας με τις ΗΠΑ αφορά τα συνθετικά ναρκωτικά.

Σε ό,τι αφορά την παρακολούθηση της τοξικομανίας, η Επιτροπή θα θεωρήσει ως ειδική προτεραιότητα την ανάπτυξη των κατάλληλων δεικτών και μεθοδολογιών στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.

Η υλοποίηση του σχεδίου δράσης για τα ναρκωτικά μπορεί να οδηγήσει σε ένα καλύτερο συντονισμό των δραστηριοτήτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά που ανέλαβαν η Επιτροπή και τα κράτη μέλη, με βάση ρητώς ορισθέντες και συμφωνηθέντες στόχους και έναν σαφή καταμερισμό των ευθυνών μεταξύ όλων των φορέων.

6. ενισχυση του συντονισμου

Ο καλός συντονισμός μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και όλων των εμπλεκομένων φορέων αποτελεί κύρια απαίτηση για την καταπολέμηση των ναρκωτικών, δεδομένης της πολύπλοκης και πολύπλευρης φύσης του ζητήματος των ναρκωτικών. Ήδη από την έγκριση του δευτέρου σχεδίου δράσης της ΕΕ για τα ναρκωτικά το 1995 ο συντονισμός αποτέλεσε κύριο μέλημα της ΕΕ.

Το σημείο 1.1.7 του πιο πρόσφατου σχεδίου δράσης απαιτεί από την Επιτροπή, με την αρωγή του ΕΚΠΝΤ, να παρουσιάσει έκθεση για τις ισχύουσες συμφωνίες συντονισμού και τις δυνατές βελτιώσεις σε αυτές. Τον Μάρτιο 2001, το ΕΚΠΝΤ παρέσχε στην Επιτροπή τη συνεισφορά του για την έκθεση σχετικά με τις συμφωνίες συντονισμού ανάμεσα στα κράτη μέλη. Η Επιτροπή προτίθεται να προωθήσει την έκθεσή της, με βάση τις εργασίες του ΕΚΠΝΤ, στο προσεχές μέλλον.

Η Επιτροπή, για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων σχετικά με τα ναρκωτικά, δεν διαθέτει ένα κεντρικό κονδύλιο προϋπολογισμού, όμως έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει διάφορα κονδύλια προϋπολογισμού. Το σχέδιο δράσης δεν δημιουργεί αφ' εαυτού του νέες δημοσιονομικές υποχρεώσεις. Σύνοψη των διαθέσιμων κονδυλίων και ποσών τον Νοέμβριο 2000 επισυνάπτεται στο παράρτημα 3, η δε Επιτροπή προτίθεται να ενημερώνει ετησίως τις εν λόγω πληροφορίες. Το σημείο 1.4.1 του σχεδίου δράσης καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να εκπονήσουν, με βάση τις τρέχουσες προσπάθειες του ΕΚΠΝΤ και της ομάδας Pompidou σ' αυτόν τον τομέα, μια προσέγγιση για τη σύσταση ενός πίνακα όλων των δημοσίων δαπανών σχετικά με τα ναρκωτικά. Όταν το ΕΚΠΝΤ και η ομάδα Pompidou θα παρουσιάσουν τις συστάσεις τους για τον τρόπο ταξινόμησης των δαπανών, η Επιτροπή θα προσπαθήσει να προσαρμόσει τις πληροφορίες της για τον προϋπολογισμό για να λάβει υπόψη της αυτές τις συστάσεις. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εξετάσουν αυτό το θέμα και να της γνωστοποιήσουν οποιαδήποτε πληροφορία το συντομώτερο δυνατόν, και, οπωσδήποτε, εγκαίρως για τη μεσοπρόθεσμη αξιολόγηση.

Η Επιτροπή θα συμβάλλει στην ετήσια συζήτηση για όλα τα σχέδια ενίσχυσης της ΕΕ σχετικά με τα ναρκωτικά και θα συνεχίσει να παρέχει τις κατάλληλες πληροφορίες για τα δικά της σχέδια συνεργασίας κατά των ναρκωτικών με τις τρίτες χώρες και με τις υποψήφιες χώρες.

Πάντως, υφίσταται η ανάγκη για αυξημένο συντονισμό των εξωτερικών δράσεων μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής. Ειδική προσοχή θα πρέπει να δοθεί στον συντονισμό της δράσης της ΕΕ σχετικά με τις δυο κύριες οδούς παράνομης διακίνησης, οι οποίες προμηθεύουν την ΕΕ και τις υποψήφιες χώρες. Η συνεργασία με πολυμερείς ή διεθνείς οργανισμούς θα πρέπει να υπόκειται σε ενισχυμένο συντονισμό.

Παρόλο που η Επιτροπή και τα κράτη μέλη υποχρεούνται να αλληλοενημερώνονται για όλα τα σχέδια στις τρίτες χώρες, δεν έχουν ακόμα θεσπισθεί οι σχετικές λεπτομέρειες. Ως αποτέλεσμα αυτού, η ανταλλαγή πληροφοριών δεν λειτουργεί πραγματικά. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει προτάσεις στο επίπεδο της οριζόντιας ομάδας για τα ναρκωτικά του Συμβουλίου για να συμφωνηθούν οι πρακτικές λεπτομέρειες.

7. συμπερασμα

Η Επιτροπή

* προτρέπει όλους τους άλλους φορείς της στρατηγικής ΕΕ για τα ναρκωτικά και του σχεδίου δράσης για τα ναρκωτικά για την περίοδο 2000-2004, και ιδίως τα κράτη μέλη, να προετοιμάσουν και να ενημερώσουν τακτικά πίνακες παρακολούθησης όμοιους με εκείνον που προετοίμασε η ίδια, το ΕΚΠΝΤ και η EUROPOL.

* ζητά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από το Συμβούλιο να εγκρίνουν την αρχή του ενιαίου πίνακα παρακολούθησης που καλύπτει το πλήρες φάσμα των δραστηριοτήτων που αναφέρεται στα σχέδια δράσης.

* προτρέπει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να λάβουν υπόψη τους τη μέθοδο με την οποία η Επιτροπή προτίθεται να διεξάγει τις αξιολογήσεις της στρατηγικής για τα ναρκωτικά και του σχεδίου δράσης και να το σχολιάσουν.

* ζητά από τους άλλους ενεχόμενους φορείς, και ιδίως από τα κράτη μέλη, να παρέχουν όσο το δυνατόν πιο πλήρεις και ακριβείς πληροφορίες για την υλοποίηση εκ μέρους τους της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης, ειδικότερα κατά τη μέση περίοδο και κατά την περάτωσή τους, για να επιτρέψουν στην Επιτροπή να διεξάγει ενδελεχείς αξιολογήσεις.

* συστήνει στα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν τα κριτήρια και τις τεχνικές παρακολούθησης και αξιολόγησης που προετοίμασε το ΕΚΠΝΤ και οι εθνικοί του εταίροι κατά την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων τους, ούτως ώστε να διασφαλίσουν ότι τα αποτελέσματα θα είναι συγκρίσιμα.

* καλεί το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να σημειώσουν και να στηρίξουν την προσέγγισή της στα ναρκωτικά και στη διεύρυνση της ΕΕ.

* ζητά από τα κράτη μέλη να της παρέχουν πληροφορίες για όλα τα σχέδια ενίσχυσης στις υποψήφιες χώρες, ούτως ώστε η ίδια να μπορεί να διατηρήσει ένα ακριβές και ενημερωμένο μητρώο. και

* προτείνει στο Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο να σημειώσουν τις συμφωνίες συντονισμού που υπάρχουν σε επίπεδο ΕΕ και επίσης ότι όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα λάβουν τις κατάλληλες πρωτοβουλίες για να εντείνουν τον τρέχοντα διαθεσμικό συντονισμό.

ANNEX 1

IMPLEMENTATION OF THE EU ACTION PLAN ON DRUGS (2000-2004):

FOLLOW-UP TABLE FOR THE COMMISSION, THE EMCDDA AND EUROPOL

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ANNEX 2

EMCDDA Indicators and core data and their links to the evaluation of the EU Drug Strategy (2000-2004)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ANNEX 3

November 2000

Overview of the programmes and actions in the fight against drugs and the budget lines which can be drawn upon

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>