Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα την "Έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας"

(2002/C 107/09)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας (COM(2000) 625 τελικό)·

έχοντας υπόψη την απόφαση της Επιτροπής, με ημερομηνία 6 Οκτωβρίου 2000, να ζητήσει τη γνωμοδότησή της επί του θέματος, σύμφωνα με το άρθρο 265, 1η παράγραφος, της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας·

έχοντας υπόψη την απόφαση του Προέδρου της, με ημερομηνία 7 Φεβρουαρίου 2001, να αναθέσει την προετοιμασία της γνωμοδότησης επί του θέματος στην επιτροπή 5 "Κοινωνική πολιτική, δημόσια υγεία, προστασία των καταναλωτών, έρευνα, τουρισμός"·

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της με θέμα την "Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με ορισμένα μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων" (COM (1999) 564 τελικό), την "Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου περί διαμόρφωσης γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και το επάγγελμα" (COM (1999) 565 τελικό - 1999/0225 (CNS), την "Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ανεξάρτητα από την φυλετική ή εθνική τους καταγωγή" (COM(1999) 566 τελικό - 1999/0253 (CNS), και την "Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου περί της θέσπισης κοινοτικού προγράμματος δράσης για την καταπολέμηση των διακρίσεων 2001-2006" (COM(1999) 567 τελικό - 1999/0251 (CNS) (CdR 513/1999 fin(1)·

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της για την "Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με το σχέδιο δράσης κατά του ρατσισμού" (COM(98) 183 τελικό)(2)·

έχοντας υπόψη το σχέδιο γνωμοδότησης (έγγρ. CdR 67/2001 rev.) που υιοθέτησε η επιτροπή 5 στις 16 Ιουλίου 2001 [Εισηγητής: ο κ. Peter Moore (ΗΒ,ΕΛΚ), Δημοτικός Σύμβουλος της πόλεως Sheffield].·

εκτιμώντας

(α) ότι η συνολική εικόνα των μορφών απασχόλησης των εθνοτικών μειονοτήτων στην ΕΕ δεικνύει χαμηλότερα ποσοστά οικονομικής δραστηριότητας, εξαιρετικά υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και περιορισμό της απασχόλησής τους στις χαμηλότερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας της οικονομίας·

(β) ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, ως μείζονες εργοδότες του δημοσίου τομέα και ως διαχειριστές της κοινωνίας των πολιτών έναντι των κατοίκων και των πολιτών, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για την εκτέλεση, την αξιολόγηση και τη συμμετοχή σε σχέδια κατά του ρατσισμού, καθώς και για την ανάπτυξη ορθών πρακτικών·

(γ) ότι ακόμη και οι εθνικές και οι κοινοτικές στρατηγικές πρέπει να τύχουν υποστήριξης εκ μέρους των επικεφαλής των τοπικών και περιφερειακών αρχών, για τη μεγιστοποίηση της βοήθειας και της νομιμότητας σε ολόκληρη την επικράτεια ενός δεδομένου κράτους μέλους, αλλά και στην ευρύτερη ευρωπαϊκή κοινωνία·

(δ) ότι η προετοιμασία ενόψει της διεύρυνσης είναι σημαντική όχι μόνον για την απόκτηση σαφούς συνολικής εικόνας των πραγματικών συνθηκών που επικρατούν επί του παρόντος στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, αλλά και για την επιτυχή αντιμετώπιση των δυνητικών επιπτώσεων της διεύρυνσης έναντι του ενδεχόμενου αύξησης των φόβων σχετικά με τη μετανάστευση, την ανεργία, κλπ.·

(ε) ότι η πλήρης και απερίφραστη στήριξη του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας (EUMC) θα συμβάλει περαιτέρω στην έμπρακτη εφαρμογή των αρχών που έχουν συμφωνηθεί για την κατά προτεραιότητα καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας τόσο σε εθνική όσο και σε διεθνή κλίμακα·

(στ) ότι, μεταξύ των συνιστωσών της έρευνας, αναγνωρίζεται ότι μπορούν να συμπεριλαμβάνονται περιγραφικά και συμπερασματικά στοιχεία, καθώς και στοιχεία περί απτής εφαρμογής·

(ζ) ότι η παρακολούθηση εκ μέρους του ΕUMC, μέσω της συλλογής, αντιπαραβολής, ανάλυσης και διάδοσης των ενδεδειγμένων στοιχείων, θα δώσει τη δυνατότητα στην ΕΕ να αποκτήσει σαφέστερη συνολική εικόνα για τον εντοπισμό της εμφάνισης των φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας, να διαμορφώσει ορθότερα στρατηγικές και μεθόδους για την βελτίωση της διενέργειας συγκρίσεων, της αντικειμενικότητας, της συνοχής και της αξιοπιστίας των δεδομένων σε κοινοτική κλίμακα, καθώς και για την ενδυνάμωση της συνεργασίας με τα εθνικά πανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και τις ομάδες και τα κέντρα που εστιάζουν τις προσπάθειές τους στην αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού·

(η) ότι το ΕUMC, χάρη στο δίκτυο πληροφοριών RAXEN (ευρωπαϊκό δίκτυο πληροφοριών σχετικά με το ρατσισμό και την ξενοφοβία), θα έχει δυνατότητα ανταλλαγής ορθών πρακτικών σε ολόκληρη την Ευρώπη·

(θ) ότι το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα και θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για την επέκταση του έργου του ΕUMC προς όποια κατεύθυνση θεωρείται ζήτημα προτεραιότητας από το Διοικητικό Συμβούλιο·

υιοθέτησε ομόφωνα κατά την 41η σύνοδο ολομέλειας της 14ης και 15ης Νοεμβρίου 2001 (συνεδρίαση της 14ης Νοεμβρίου) την ακόλουθη γνωμοδότηση.

Η Επιτροπή των Περιφερειών

1. θεωρεί σκόπιμη την ευρύτερη συσπείρωση των πολιτών για την καταπολέμηση του ρατσισμού· την αλλαγή του τρόπου διάρθρωσης των κοινωνιών και των θεσμών μας· τη διαφοροποίηση της νοοτροπίας, των συνηθειών και των αξιών· και την αναγνώριση της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας· ως εκ τούτου, επικροτεί την ίδρυση και το ρόλο του ΕUMC.

2. εκτιμά ότι ο αντικειμενικός ρόλος του ΕUMC για την περαιτέρω αφύπνιση της κοινής γνώμης σχετικά με τον τομέα δραστηριότητάς του είναι καθοριστικός για την πραγματοποίηση προόδου στην ΕΕ και χρήζει πλήρους υποστήριξης εκ μέρους της Επιτροπής, του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής των Περιφερειών.

3. συνιστά τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις δραστηριότητες του ΕUMC που αφορούν τη συλλογή και τη διάδοση στοιχείων από και προς τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Τούτο θα προϋπέθετε τα εξής:

(i) συγκεκριμένες επαφές προς το σκοπό αυτό με τα εθνικά κομβικά σημεία·

(ii) εκπροσώπηση της Επιτροπής των Περιφερειών στο Διοικητικό Συμβούλιο·

(iii) υποβολή ετήσιας έκθεσης από το ΕUMC προς την Επιτροπή των Περιφερειών με στόχο την προαγωγή της διενέργειας διαλόγου με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές όσον αφορά την ανάληψη δραστηριοτήτων, την ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών, τη συμμετοχή στην έρευνα και τη συλλογή στοιχείων.

4. προτείνει να εξακολουθήσει το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕUMC να στηρίζεται στο έργο που έχει επιτελεσθεί μέχρι στιγμής, επιδιώκοντας τα εξής:

(i) την προαγωγή της διαμόρφωσης σαφέστερης οργανωτικής ταυτότητας για το ΕUMC και της εστίασης του ενδιαφέροντος σε θέματα προτεραιότητας·

(ii) το συντονισμό των ανωτέρω δια της αναζήτησης περισσότερων στοιχείων και συμβουλών σχετικά με τη στρατηγική και την πορεία του·

(iii) τη συνεκτίμηση των συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, διασφαλίζοντας τη συνοχή, τη συμμετοχή σχετικών εθνικών εμπειρογνωμόνων, καθώς και το συνυπολογισμό ενημερωμένων στοιχείων των ΜΚΟ σε κάθε κράτος μέλος·

(iv) τον περαιτέρω καταμερισμό των λειτουργικών καθηκόντων του Διοικητικού Συμβουλίου με την πιο ενδεδειγμένη εκπροσώπηση εμπειρογνωμόνων επί επιστημονικών/ερευνητικών, χρηματοοικονομικών/δημοσιονομικών και λοιπών θεμάτων·

(v) την ενδυνάμωση των επαφών και της συνεργασίας με τις εθνικές κυβερνήσεις και τα όργανα της ΕΕ·

(vi) την προώθηση εκτενούς και μακρόπνοης συνεργασίας με διάφορους διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας (European Commission against Racism and Intolerance - ECRI), καθώς και με τα δίκτυα των ΜΚΟ προκειμένου, αφενός, να συμπληρωθεί και να ολοκληρωθεί το έργο που επιτελείται και, αφετέρου, να ενθαρρυνθούν οι συνεργίες για την ανάληψη δράσης, με στόχο τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων.

5. συνιστά να αρχίσει το ΕUMC να προετοιμάζεται δεόντως για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των ευκαιριών που διαφαίνονται στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες ενόψει της διεύρυνσης της ΕΕ και, επιπροσθέτως, να εξακολουθήσει το επωφελές και σημαντικό έργο του για την εξάλειψη των κοινωνικών διακρίσεων και να επιδιώξει την ενδυνάμωση της συνεργασίας του με τα όργανα της ΕΕ, παραδείγματος χάρη, όσον αφορά τα εξής:

- τη συστηματική παρακολούθηση των Κριτηρίων της Κοπεγχάγης, συμπεριλαμβανομένης και της καταπολέμησης του ρατσισμού·

- την ετοιμότητα των υποψηφίων προς ένταξη χωρών να συνεργασθούν με το Παρατηρητήριο.

6. συνιστά τη διεύρυνση του Διοικητικού Συμβουλίου με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Επιτροπής των Περιφερειών.

7. καλεί τα κράτη μέλη, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να υποστηρίξουν απόλυτα, ανεπιφύλακτα και δημόσια το σημαντικό έργο του ΕUMC.

8. συνιστά να υποστηριχθεί πλήρως το ΕUMC κατά τρόπο ώστε να επεκτείνει τις αρχικές δυνατότητές του στον τομέα της έρευνας συμπεριλαμβάνοντας, αφενός, συμπερασματικά στοιχεία (επιπτώσεις για τις οργανώσεις, τους θεσμούς, την κοινωνία των πολιτών, τις ΜΚΟ, τις κυβερνήσεις στην ΕΕ από την άποψη της υγείας, της κατοικίας, της εκπαίδευσης, κ.λπ.) και, αφετέρου, στοιχεία περί απτής εφαρμογής (εφηρμοσμένη εκμάθηση όσον αφορά τον προγραμματισμό της ανάληψης μελλοντικής δράσης και συλλογή δεδομένων για την επιδίωξη βέλτιστων πρακτικών). Τούτο θα ευνοήσει περαιτέρω τη συμμετοχή στις εργασίες του ΕUMC εκπροσώπων των ΜΚΟ και ατόμων που αναλαμβάνουν δράση προς αυτή την κατεύθυνση σε τοπική κλίμακα.

9. συνιστά να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα η πλήρης θέση σε λειτουργία του δικτύου πληροφοριών RAXEN, δεδομένου ότι οι αρμοδιότητες του ΕUMC στον τομέα της παρακολούθησης είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτες - αναγνωρίζεται ότι η συστηματική συλλογή δεδομένων και πληροφοριών είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των ακόλουθων ζητημάτων που συνδέονται με το ρατσισμό και την ξενοφοβία:

- επί μονίμου βάσεως περιορισμένη ή ανύπαρκτη κοινοποίηση συμβάντων εξαιτίας πολλών και διαφόρων λόγων·

- εντοπισμός της εμφάνισης τάσεων και πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις και αποτελεσματικά μέτρα για την καταπολέμησή τους.

10. προτείνει η ιστοσελίδα του ΕUMC στο Διαδίκτυο να στηριχθεί στο χρήσιμο έργο που έχει επιτελεσθεί μέχρι στιγμής και να αναπτυχθεί περαιτέρω όσον αφορά τα εξής:

(i) σαφή προσδιορισμό της ταυτότητας του ΕUMC

(ii) μεγαλύτερη ευχρηστία ως προς τη μορφή και τη διάταξη

(iii) αυξημένες υπερκειμενικές ζεύξεις (hyperlinks) με αρχεία τεκμηρίωσης

(iv) περαιτέρω προβολή της ιστοσελίδας μεταξύ των επιζητούμενων χρηστών για τη μεγιστοποίηση της πρόσβασης

(v) εξεύρεση δυνητικών χρήσεων της ιστοσελίδας κατά τρόπο ο οποίος να ευνοεί την αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ των χρηστών που ανήκουν στις ομάδες-στόχους του ΕUMC όσον αφορά τις πληροφορίες, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες.

11. επαναλαμβάνει τις προτάσεις που διατυπώθηκαν από την Επιτροπή των Περιφερειών στη γνωμοδότησή της για το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης κατά του ρατσισμού, με ημερομηνία 11 Μαρτίου 1999, και αιτείται την υλοποίησή τους όπως συμφωνήθηκε. Οι εν λόγω προτάσεις έχουν ως εξής:

(i) σύσταση μίας διοργανικής ομάδας επαφής για το συντονισμό και την προώθηση δραστηριοτήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε συνεργασία με το ΕUMC

(ii) ανάπτυξη της ικανότητας του ΕUMC μέσω του δικτύου RAXEN και, ταυτόχρονα, νέα μορφή συνεργασίας μεταξύ των κοινοτικών οργάνων και της Επιτροπής των Περιφερειών

(iii) διάθεση περισσοτέρων πόρων για ευρωπαϊκές αντιρατσιστικές δραστηριότητες και οργανώσεις ή δίκτυα.

12. εκτιμά ότι το έργο του ΕUMC για την παρακολούθηση και την ενίσχυση του "Χάρτη των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων για μία μη ρατσιστική κοινωνία" (ο οποίος υπεβλήθη στη Διάσκεψη της Ουτρέχτης, τον Φεβρουάριο του 1998) χρήζει ενθάρρυνσης και υποστήριξης.

13. συνιστά την επέκταση των υφισταμένων πρωτοβουλιών - οι οποίες υποστηρίζονται από το ΕUMC μέσω συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης, συνεργασίας με τα ΜΜΕ και διοργάνωσης διασκέψεων - κατά τρόπο ώστε να καλυφθούν οι δραστηριότητες των πολιτικών κομμάτων σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών αρχών.

14. προτρέπει ενθέρμως τα κράτη μέλη να συνεργασθούν με το ΕUMC για τη διαμόρφωση κοινής προσέγγισης όσον αφορά τα δεδομένα και τους ορισμούς, προκειμένου να καταστεί δυνατή η διενέργεια αξιόλογων συγκρίσεων, αντιπαραβολών και αναλύσεων.

15. συνιστά την επίσπευση της παρούσας εξωτερικής αξιολόγησης με στόχο την υποβολή ενδιάμεσης έκθεσης προς το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕUMC, και εντός ενδεδειγμένου χρονικού διαστήματος το οποίο να παρέχει τη δυνατότητα στο ΕUMC να προβεί στις αναγκαίες αλλαγές ενόψει της διεύρυνσης, αλλά και έναντι άλλων προκλήσεων. Λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι μία τριετία δεν επαρκεί για να πραγματοποιηθεί διεξοδική αξιολόγηση των δραστηριοτήτων του Παρατηρητηρίου, η ΕΤΠ προτείνει να προγραμματισθεί περαιτέρω εις βάθος αξιολόγηση για το 2004, προκειμένου να καταστεί δυνατή μία πιο αμερόληπτη και ενδελεχής ανάλυση των δραστηριοτήτων του.

16. προτείνει να εξακολουθήσει να παρέχεται στο προσωπικό κατάλληλη κατάρτιση και δυνατότητα βελτίωσης των ικανοτήτων του στον τομέα της επικοινωνίας και της ανάληψης ρόλου συνδέσμου, της εξοικείωσης με τις διαδικασίες της Επιτροπής και των σχέσεων με τα ΜΜΕ. Η χρηστή διαχείριση των δαπανών και η παροχή συμβουλών θα συμβάλει, επίσης, στην ενθάρρυνση ρεαλιστικών προσδοκιών έναντι των άμεσα ενδιαφερομένων εντός και εκτός Παρατηρητηρίου.

17. επικροτεί την πρόταση που διατυπώνεται στην Έκθεση της Επιτροπής περί συστάσεως εσωτερικής συμβουλευτικής επιτροπής αγορών και συμβάσεων (ΣΕΑΣ), η οποία πρέπει να επικυρωθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο.

18. συνιστά την ανεξάρτητη επιλογή αναγνωρισμένων εμπειρογνωμόνων στον τομέα της καταπολέμησης του ρατσισμού και της ενδεδειγμένης αντιμετώπισης της ποικιλομορφίας, με στόχο την πραγματοποίηση διμερών ανταλλαγών πληροφοριών, οι οποίες θα χρησιμεύσουν ως πρόσθετη πηγή αξιόπιστων και αντικειμενικών δεδομένων για τις εργασίες των Παρατηρητηρίου.

Βρυξέλλες, 14 Νοεμβρίου 2001.

Ο Πρόεδρος

της Επιτροπής των Περιφερειών

Jos CHABERT

(1) ΕΕ C 226 της 8.8.2000, σ. 1.

(2) ΕΕ C 198 της 14.7.1999, σ. 48.