Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την "Προετοιμασία της Εσθονίας ενόψει της ένταξης"

(2000/C 268/08)

Κατά τη σύνοδο ολομέλειάς της 21ης Οκτωβρίου 1999, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 23 παράγραφος 3 του Εσωτερικού της Κανονισμού, να προβεί στην κατάρτιση πρόσθετης γνωμοδότησης πρωτοβουλίας σχετικά με την "Προετοιμασία της Εσθονίας ενόψει της ένταξης".

Το τμήμα εξωτερικών σχέσεων, στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 22 Ιουνίου 2000 με βάση εισηγητική έκθεση του κ. Filip Hamro-Drotz.

Κατά την 374η σύνοδο ολομέλειάς της 12ης και 13ης Ιουλίου 2000 (συνεδρίαση της 12ης Ιουλίου), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 83 ψήφους υπέρ και 2 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η Εσθονία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991 και σύντομα ανέπτυξε σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

1.2. Το 1992 η Εσθονία συνήψε συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών με την Φινλανδία, το 1993 με τη Σουηδία και το 1995 με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 1995 συνήφθη μια Ευρωπαϊκή Συμφωνία μεταξύ της Εσθονίας και της ΕΕ, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Φεβρουαρίου 1998, μετά από μακρά διαδικασία επικύρωσης. Η Εσθονία έχει συνάψει, εξάλλου, μια περιφερειακή συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών με τις άλλες χώρες της Βαλτικής και την Ουκρανία, καθώς και με τις χώρες ΕΖΕΣ, την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Δημοκρατία της Τσεχίας, τη Σλοβακία και την Σλοβενία.

1.3. Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία αποτελεί την επίσημη βάση για τις σχέσεις ΕΕ και Εσθονίας. Η συμφωνία αφορά τις ελεύθερες συναλλαγές για τα βιομηχανικά προϊόντα και αποσκοπεί στην προετοιμασία της Εσθονίας για την πλήρη ένταξή της στην ΕΕ, στην εναρμόνιση της νομοθεσίας της με την νομοθεσία της ΕΕ και στην αύξηση της πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας.

1.4. Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία προβλέπει ένα υπουργικού επιπέδου συμβούλιο σύνδεσης, μια επιτροπή σύνδεσης από ανώτατους δημόσιους υπαλλήλους, καθώς και μια μικτή κοινοβουλευτική επιτροπή. Η συμφωνία προβλέπει επίσης τη δυνατότητα σύστασης μιας συμβουλευτικής επιτροπής ίσης εκπροσώπησης, που θα συγκεντρώνει τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους. Ωστόσο, η επιτροπή αυτή δεν έχει ακόμη συσταθεί στην Εσθονία.

1.5. Η ΕΕ άρχισε τις διαπραγματεύσεις ένταξης με την Εσθονία τον Νοέμβριο του 1998. Η Εσθονία αποτελούσε μέρος του "πρώτου κύματος" των υποψήφιων χωρών (οι άλλες ήταν η Πολωνία, η Κύπρος, η Σλοβενία, η Δημοκρατία της Τσεχίας και η Ουγγαρία). Εκείνο τον καιρό οι άλλες χώρες της Βαλτικής - η Λεττονία και η Λιθουανία - δεν πληρούσαν ακόμη τα κριτήρια για την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στη Διάσκεψη Κορυφής του Ελσίνκι τον Δεκέμβριο του 1999, αποφάσισε να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με όλες τις υποψήφιες χώρες (Ρουμανία, Σλοβακία, Λεττονία, Λιθουανία, Βουλγαρία και Μάλτα). Οι διμερείς διαπραγματεύσεις άρχισαν τον Μάρτιο του 2000. Η βασική αντίληψη είναι κάθε χώρα να προχωρήσει προς την ένταξη με το δικό της ρυθμό. Στη Διάσκεψη Κορυφής του Ελσίνκι το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας απονεμήθηκε επίσημα και στην Τουρκία.

1.6. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης συμπεριλαμβανόταν στις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Λουξεμβούργου (Δεκέμβριος 1997) για την προετοιμασία της διεύρυνσης της ΕΕ. Η προενταξιακή στρατηγική διαρθρώνεται γύρω από δύο άξονες, τις εταιρικές σχέσεις για την προετοιμασία της ένταξης και την ενίσχυση της προενταξιακής υποστήριξης.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η Εσθονία καταβάλλει κάθε προσπάθεια να εκπληρώσει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την ένταξή της παρά τους περιορισμένους πόρους που διαθέτει.

1.7. Η Εσθονία συμμετέχει, εξάλλου, στη διαπεριφερειακή συνεργασία μεταξύ των χωρών της Βαλτικής Θάλασσας, καθώς και στις προσπάθειες ενίσχυσης της βόρειας διάστασης της ΕΕ. Στόχος αυτών των φόρουμ είναι η βελτίωση της ασφάλειας και των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών των χωρών που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα της Ευρώπης μέσω της ενίσχυσης της περιφερειακής συνεργασίας, στην οποία συμμετέχει επίσης και η Ρωσία.

2. Κύριος στόχος της γνωμοδότησης

2.1. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, με τη γνωμοδότηση αυτή, επιθυμεί να επιστήσει την προσοχή στα θέματα που θεωρεί σημαντικά για την επιτυχία των προενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Εσθονία και των άλλων δράσεων που διεξάγονται στο πλαίσιο της προετοιμασίας της Εσθονίας για την ένταξη.

2.2. Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να πληρούν ορισμένες υποχρεώσεις, οι οποίες είναι κυρίως η υιοθέτηση του κοινοτικού κεκτημένου, η ύπαρξη βιώσιμης οικονομίας της αγοράς και η εφαρμογή των αρχών του κράτους δικαίου. Επιπλέον, κάθε κράτος μέλος πρέπει να διαθέτει ένα περιβάλλον που να του επιτρέπει να προσαρμοσθεί εύκολα στην αρχή μιας πραγματικής αλληλεπίδρασης όλων των επιπέδων της κοινωνίας, που ισχύει στην Ένωση.

2.3. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη είναι η ύπαρξη ελεύθερων, ανεξάρτητων και δημοκρατικών οργανώσεων πολιτών και ιδίως οργανώσεων που εκπροσωπούν τα συμφέροντα των διάφορων οικονομικών και κοινωνικών φορέων που συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία και που έχουν τη δυνατότητα και την ικανότητα να συμβάλουν εποικοδομητικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων.

2.4. Κάθε κράτος μέλος πρέπει επίσης να διασφαλίζει ότι οι αρχές του αξιοποιούν στο έπακρο την πείρα των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας και την προετοιμασία της για την ένταξη. Οι σχέσεις των αρχών και αυτών των φορέων αναπτύσσονται βασικά με τις εξής ενέργειες: ενημέρωση, διαβούλευση, άσκηση πίεσης ή διαπραγματεύσεις. Ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί η επιτυχία της ένταξης είναι να ληφθούν υπόψη οι απόψεις των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων για τις συνέπειες της ένταξης κατά τη φάση της προετοιμασίας. Η ύπαρξη ανοιχτών και εποικοδομητικών σχέσεων μεταξύ των αρχών και των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων κατά τη διάρκεια των προενταξιακών διαπραγματεύσεων έχει κεφαλαιώδη σημασία.

Η ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ

2.5. Η παρούσα γνωμοδότηση επικεντρώνεται στην κοινωνική και οικονομική κατάσταση της Εσθονίας από την άποψη των οργανωμένων οικονομικών και κοινωνικών φορέων. Περιλαμβάνει παρατηρήσεις και συστάσεις που αφορούν κυρίως τις προτεραιότητες και τα σημαντικότερα προβλήματα των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων, καθώς και τον ρόλο τους στην οικονομική και κοινωνική προετοιμασία της Εσθονίας για την ένταξή της στην ΕΕ. Οι συστάσεις απευθύνονται και στις δύο πλευρές που εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις.

2.6. Για την προετοιμασία της γνωμοδότησης, η ΟΚΕ διοργάνωσε στο Τάλιν μια ακρόαση με εκπροσώπους των διάφορων υπουργείων και των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων της Εσθονίας. Οι παρατηρήσεις και οι συστάσεις που διατυπώνονται στην παρούσα γνωμοδότηση λαμβάνουν υπόψη τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν σε εκείνη την ακρόαση, αλλά αναγνωρίζεται ότι δεν αντικατοπτρίζουν αναγκαστικά τις συνθήκες που επικρατούν στο σύνολο της χώρας.

2.7. Η ΟΚΕ έχει συντάξει αρκετές γνωμοδοτήσεις για το ίδιο θέμα(1), το περιεχόμενο των οποίων ελήφθη υπόψη κατά τη σύνταξη της παρούσας γνωμοδότησης, έστω και αν δεν γίνεται ούτε άμεση ούτε έμμεση αναφορά σε αυτά τα έγγραφα. Εξάλλου, στη γνωμοδότηση δεν επαναλαμβάνονται οι παρατηρήσεις και οι πληροφορίες που περιέχονται στα προπαρασκευαστικά έγγραφα και, ιδιαίτερα, στις μακροσκελείς εκθέσεις και άλλα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ένταξη της Εσθονίας.

3. Παρατηρήσεις και συστάσεις

3.1. Η σημερινή οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Εσθονίας

3.1.1. Από τότε που ανέκτησε την ανεξαρτησία της, η Εσθονία επιδίδεται σθεναρά στην ανάπτυξη και την ενίσχυση των διάφορων πολιτικών της. Έχουν καταβληθεί έτσι τεράστιες πολιτικές προσπάθειες για να γίνει η Εσθονία ένα κράτος βιώσιμο, βιομηχανικό και ανταγωνιστικό στη διεθνή σκηνή.

3.1.2. Η κυβέρνηση της Εσθονίας έχει αναγνωρίσει τον καθοριστικό ρόλο των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων στην ανάπτυξη της χώρας και έχει θεσπίσει έναν μηχανισμό διαλόγου με τους φορείς αυτούς. Η διαβούλευση με τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους γίνεται κυρίως κατά την προετοιμασία των νομοθετικών πράξεων και σε πολλές περιπτώσεις έχουν δημιουργηθεί επίσημες σχετικές διαδικασίες. Υπάρχει λοιπόν και αναπτύσσεται ένας επίσημος διάλογος, αλλά είναι σαφές ότι διάφορα κενά τον εμποδίζουν να λειτουργήσει με απόλυτα ικανοποιητικό τρόπο, λόγω της επισφαλούς θέσης της πλειονότητας των εταίρων εξαιτίας του σχετικά χαμηλού επιπέδου οργάνωσης. Πρέπει, συνεπώς, να καταβληθούν προσπάθειες για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων, ιδίως με την κατάρτιση των δημοσίων υπαλλήλων, τη δημιουργία ηλεκτρονικών συνδέσεων, τη βελτίωση των υφιστάμενων πρακτικών (συμπεριλαμβανομένων των μεθόδων αίτησης γνωμοδότησης) και την ταχύτερη πρόσβαση στις πληροφορίες.

3.1.3. Η αγορά εργασίας της Εσθονίας χαρακτηρίζεται από σχετικά καρποφόρο συνεργασία των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων μεταξύ τους, καθώς και με τις κρατικές αρχές. Στον ιδιωτικό τομέα, οι συνθήκες εργασίας ορίζονται κατά κανόνα σε επίπεδο επιχείρησης, αλλά υπάρχουν και ορισμένοι τομείς που καλύπτονται από τομεακές συμφωνίες. Οι εργοδοτικές και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, που διεκδικούν επέκταση του πεδίου εφαρμογής των τομεακών συμφωνιών, αντιμετωπίζουν σειρά προβλημάτων, που οφείλονται στην έλλειψη οργάνωσης σ' αυτόν τον τομέα. Στον δημόσιο τομέα, οι σχέσεις των κοινωνικών εταίρων βασίζονται σε μια τριμερή συνεργασία που επιτρέπει τη διευθέτηση θεμάτων όπως ο κατώτατος μισθός και η φορολογία. Εξάλλου, οι αρχές διαπραγματεύονται τους μισθούς του δημοσίου απευθείας με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, καθώς δεν υπάρχει σαφής εργοδότης στο εθνικό και το τοπικό επίπεδο. Στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας αναπτύσσεται επίσης η εργατική νομοθεσία και τα βασικά πρότυπα εργασίας, όπως η υγεία και η ασφάλεια στον χώρο εργασίας, η συνταξιοδότηση και άλλα ζητήματα κοινωνικής ασφάλισης.

Η Εσθονία προβαίνει αυτόν τον καιρό σε εκτενή αναθεώρηση της εργατικής της νομοθεσίας: μαζικές απολύσεις, ισότητα ευκαιριών, υγεία και ασφάλεια στον χώρο εργασίας κ.λπ. Η αναθεώρηση καλύπτει επίσης την κοινωνική ασφάλιση και τη συνταξιοδοτική πολιτική. Οι αρμόδιες εσθονικές αρχές αναπτύσσουν ένα σύστημα συνταξιοδότησης με τρία επίπεδα: εθνική σύνταξη/σύνταξη γήρατος/σύνταξη αναπηρίας, υποχρεωτική επαγγελματική πρόνοια και εθελοντική συνταξιοδότηση. Σήμερα ασχολούνται συγκεκριμένα με την αναθεώρηση της υποχρεωτικής επαγγελματικής πρόνοιας και τον εκσυγχρονισμό της εκπαιδευτικής πολιτικής. Η διάρθρωση του εργατικού δυναμικού, από την πλευρά της, εξελίσσεται σύμφωνα με τις μεταβολές της οικονομίας. Το ποσοστό ανεργίας φθάνει περίπου το 10 %, με σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των τομέων και των περιφερειών.

Η Εσθονία έχει πολυάριθμες μειονότητες, με πιο σημαντική τη ρωσόφωνη, που αποτελεί το 28 % του εσθονικού πληθυσμού και εντάσσεται σιγά-σιγά στην κοινωνία. Το κυριότερο πρόβλημα για την κοινωνική ενσωμάτωση είναι η καλή γνώση της εσθονικής γλώσσας ως προϋπόθεση για την απόκτηση της υπηκοότητας. Πρόσφατα η Εσθονία τροποποίησε, ωστόσο, τη νομοθεσία της σχετικά με τη χρήση των γλωσσών, για να μετριάσει αυτό το πρόβλημα. Πράγματι, οι ρωσόφωνοι που δυσκολεύονται να μάθουν την εθνική γλώσσα είναι αυτοί που δυσκολεύονται περισσότερο να βρουν απασχόληση. Είναι σαφές ότι για την επίλυση του προβλήματος των μειονοτήτων απαιτείται σθεναρή πολιτική βούληση εκ μέρους των αρχών, ιδίως ενόψει των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των μειονοτήτων και την απαγόρευση των διακρίσεων. Το πρόγραμμα "Ένταξη στην εσθονική κοινωνία 2000-2007", που υιοθετήθηκε από την εσθονική κυβέρνηση τον Μάρτιο του 2000, αποτελεί χρήσιμο μέσο για την επίτευξη αυτού του στόχου.

3.1.4. Τα τελευταία χρόνια η οικονομική ανάπτυξη της Εσθονίας φαινόταν πολύ υποσχόμενη, παρά την ύπαρξη ορισμένων παραγόντων αβεβαιότητας όπως το δημόσιο έλλειμμα, οι βαθιές αλλαγές στην αγορά και τη διάρθρωση της παραγωγής, ο καλπάζων πληθωρισμός και η αύξηση της προσφυγής σε καταναλωτικά δάνεια. Η βιομηχανία της Εσθονίας και οι άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται χωρίς ουσιαστική βοήθεια από το κράτος και η έλλειψη ανταγωνιστικότητας ανάγκασε πολλές από αυτές να παύσουν οριστικά τις δραστηριότητές τους.. Μια υπερφιλελεύθερη οικονομική πολιτική και το ανταγωνιστικό κόστος παραγωγής προσέλκυσαν σημαντικές επενδύσεις στη χώρα. Η ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Η διεθνοποίηση των εσθονικών επιχειρήσεων, οι επενδύσεις ξένων εταιρειών και η συνεργασία τους με εσθονικές εταιρείες ήταν εντυπωσιακές. Οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις πολλαπλασιάζονται σταθερά. Οι διαρθρωτικές μεταβολές της οικονομίας είναι συνεπώς σημαντικές. Οι οικονομικές προτεραιότητες έχουν στραφεί στις υπηρεσίες και στον χρηματοπιστωτικό τομέα, ενώ οι επιχειρήσεις του τομέα της ενέργειας και οι παλιές βιομηχανίες αντιμετωπίζουν επείγουσα ανάγκη εκσυγχρονισμού. Γενικές πληροφορίες για την οικονομική κατάσταση της Εσθονίας παρέχονται στο παράρτημα 1. Ο κόσμος των επιχειρηματικών οργανώσεων τελεί υπό πλήρη εξέλιξη, έστω και αν π.χ. το Εμπορικό και το Βιομηχανικό Επιμελητήριο κατέχουν κυρίαρχη θέση. Οι όμιλοι επιχειρηματικών συμφερόντων διατηρούν σχετικά καλές σχέσεις με τις αρχές. Εξάλλου, πολλές διεθνοποιημένες εσθονικές επιχειρήσεις που λειτουργούν στην Εσθονία είναι μέλη των ομίλων αυτών. Οι ξένες επιχειρήσεις που λειτουργούν στην Εσθονία θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της εσθονικής αγοράς εργασίας, ιδίως μεταδίδοντας τις γνώσεις τους για τους σύγχρονους μηχανισμούς της αγοράς.

3.1.5. Είναι σαφές ότι η Εσθονία οφείλει, για παράδειγμα με σθεναρή πολιτική βούληση υπέρ της εκπαίδευσης, να εξασφαλίσει επαρκείς ανθρώπινους πόρους, ιδίως ενόψει των μεταβολών που υφίσταται η οικονομία της. Η Εσθονία απειλείται, επίσης, από τη διαρροή επιστημονικού δυναμικού (σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 1995-1997 το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ της Εσθονίας ήταν το ένα τρίτο περίπου του κοινοτικού μέσου όρου). Οι ξένες επιχειρήσεις που λειτουργούν στην Εσθονία μπορούν επίσης να συμβάλουν στη βελτίωση των προσόντων των εργαζομένων σε διάφορα επίπεδα.

Οι περισσότεροι Εσθονοί έχουν διαμορφώσει άποψη για την ένταξη και τα περί αυτής: το ένα τρίτο είναι υπέρ της ένταξης, ενώ περίπου άλλο ένα τρίτο κατά. Το ποσοστό των αντιθέτων έχει αυξηθεί τον τελευταίο καιρό.

3.1.6. Ο γεωργικός τομέας και η βιομηχανία τροφίμων βρίσκονται ενόψει σημαντικών αλλαγών. Πριν ανακτήσει την ανεξαρτησία της η Εσθονία, οι τομείς αυτοί αποτελούσαν τη βάση της οικονομίας της. Το ήμισυ της παραγωγής γάλακτος και κρέατος εξαγόταν στη Ρωσία και οι ανατολικές αγορές αποτελούν ακόμη στόχο για πολλές επιχειρήσεις. Πριν από μερικά χρόνια η ποικιλία των γεωργικών προϊόντων στην αγορά ήταν μεγαλύτερη. Κατά τη δεκαετία του 1990 η γεωργική παραγωγή σημείωσε κάθετη πτώση και η ύπαιθρος αντιμετωπίζει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα. Μέχρι σήμερα οι προσπάθειες για την ανάπτυξη της υπαίθρου και τη διατήρηση της ζωτικότητάς της ήταν σπάνιες. Η Εσθονία άσκησε σκοπίμως φιλελεύθερη γεωργική και εμπορική πολιτική αποκλείοντας οποιαδήποτε επιδότηση της παραγωγής, καθώς και τους περιορισμούς των εισαγωγών και των εξαγωγών. Οι οργανώσεις των γεωργών διατηρούν ιδιαίτερα καλές σχέσεις συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές του τομέα τους.

3.1.7. Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις στην Εσθονία δεν είναι τόσο σημαντικές όσα στα κράτη μέλη της ΕΕ, παρότι τα οφέλη που αποκομίζουν τα μέλη τους δεν είναι αμελητέα. Υπάρχουν καλές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της καλλιέργειας οπωροκηπευτικών.

3.1.8. Οι ενώσεις καταναλωτών της Εσθονίας έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους, έστω και αν οι δυνατότητες επιρροής τους είναι ακόμη σχετικά περιορισμένες. Επιδιώκουν κυρίως τη βελτίωση της προστασίας του καταναλωτή, την ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων, καθώς και τον καθορισμό των τιμών των δημόσιων επιχειρήσεων ηλεκτρισμού, θέρμανσης κ.λπ. Υπάρχουν επαφές με τις αρχές, αλλά η προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών αποτελεί σχετικά πρόσφατο φαινόμενο στην Εσθονία.

3.1.9. Οι κοινωνικοοικονομικές οργανώσεις της Εσθονίας είναι σχετικά νέες. Το επίπεδο οργάνωσης των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων είναι χαμηλό και οι υπάρχουσες διαρθρώσεις τελούν ακόμη υπό πλήρη εξέλιξη. Η χρηματοδότησή τους (που βασίζεται κυρίως στην καταβολή μιας εισφοράς) και η διοικητική τους διαχείριση χρειάζονται βελτίωση και δεν διαθέτουν επαρκείς ανθρώπινους πόρους ιδίως για την ανάλυση των διάφορων θεμάτων. Συνέπεια τούτου είναι η αδυναμία πολλών οργανώσεων τόσο σε επίπεδο κεντρικής οργάνωσης όσο και τομεακής και η έλλειψη αξιοπιστίας τους ως ομάδων συμφερόντων έναντι της κρατικής διοίκησης. Οι διαχειριστικές συνήθειες που είχαν αποκτηθεί πριν από την ανάκτηση της ανεξαρτησίας εξηγούν τη σχετικά επιφυλακτική στάση ενός τμήματος του πληθυσμού όσον αφορά την ένταξη των διάφορων ομάδων συμφερόντων στην κοινωνία.

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΜΠΟΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΣΘΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΕ

3.1.10. Η ΟΚΕ φρονεί ότι, παρόλο που οι κοινωνικές σχέσεις στην Εσθονία χρήζουν περαιτέρω βελτίωσης, το θεσμικό και το πρακτικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσονται οι οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι δεν δημιουργεί αμφισβήτηση της ένταξης της Εσθονίας στην ΕΕ βάσει της θέσης των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων.

3.1.11. Για τη βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων στην Εσθονία, η ΟΚΕ συνιστά ακόμη να ληφθούν τα ακόλουθα μέτρα:

- να αναπτυχθεί στην Εσθονία ένα ιδιαίτερο πρότυπο συγκριτικής αξιολόγησης, για τη σύγκριση της κατάστασης της Εσθονίας με την κατάσταση των κρατών μελών και των άλλων υποψήφιων χωρών όσον αφορά τη θέση των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων και την πρόοδο που επιτελούν·

- να δημιουργηθούν νέα προγράμματα ή να παγιωθούν τα υφιστάμενα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, προκειμένου να συμβάλουν στην ενίσχυση του διαλόγου των εσθονικών αρχών και των διαφόρων φορέων της χώρας με την αξιοποίηση των τεχνολογιών των πληροφοριών·

- να ενθαρρυνθούν και να υποστηριχθούν, χάρη στους κοινοτικούς πόρους, οι διάφοροι φορείς των κρατών μελών και οι οργανώσεις τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο (UNICE, ΟΚΕ, Eurochambre, UEΑPME, COPA/COGECA κ.λπ.), καθώς και οι διατομεακές και άλλες συναφείς οργανώσεις να παγιώσουν την τεχνική βοήθεια (κατάρτιση, προετοιμασία) που παρέχεται στους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους της Εσθονίας· να διασφαλισθεί ο αποτελεσματικός συντονισμός των διαφόρων πηγών τεχνικής βοήθειας· να αναγνωρισθεί ο σημαντικός ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι ξένες επενδύσεις στη μεταφορά τεχνογνωσίας· επίσης, να υπογραμμιστεί η σημασία του ρόλου του Συμβουλίου των Σκανδιναβικών και Βόρειων Κρατών όσον αφορά την παροχή βοήθειας·

- να βοηθηθούν οι εσθονικές αρχές, χάρη στους κοινοτικούς πόρους, να αναπτύξουν και να ενισχύσουν την περιφερειακή πολιτική, για να μειωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των διάφορων περιφερειών της χώρας από άποψη οικονομικής ανάπτυξης και επιπέδου διαβίωσης· προς τούτο, θα πρέπει να καταβληθεί ιδιαίτερη μέριμνα για τη βελτίωση της θέσης της ρωσόφωνης μειονότητας και της ένταξής της στην κοινωνία·

- να βοηθηθούν οι εσθονικές αρχές, χάρη στους κοινοτικούς πόρους, να αναπτύξουν μια ουσιαστική πολιτική κατάρτισης, να διευρύνουν την πρόσβαση στην πληροφορική και να αναπτύξουν τις απαραίτητες υποδομές για την αξιοποίηση των τεχνολογιών των πληροφοριών και των τηλεπικοινωνιών (ΤΠΤ) σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της ευρωπαϊκής στρατηγικής·

- να βοηθηθούν, χάρη στους κοινοτικούς πόρους, η χώρα και οι διάφοροι φορείς να αναπτύξουν περιφερειακή συνεργασία (ιδίως στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας) με τις γειτονικές χώρες και τους εκεί ομολόγους τους.

3.2. Η διεργασία της προετοιμασίας για την ένταξη

3.2.1. Διαδικασίες προετοιμασίας

3.2.1.1. Η εσθονική κυβέρνηση έχει καταρτίσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα προετοιμασίας για την ένταξη, με κύριο στόχο την ένταξη της χώρας στην Ένωση στις αρχές του 2003. Έχει επιστρατευθεί κάθε μέσο για να εξασφαλισθεί η επιτυχία αυτής της προπαρασκευαστικής φάσης. Οι προσπάθειες αυτές είναι αξιέπαινες. Υπάρχει, ωστόσο, ένας πραγματικός κίνδυνος να βλάψει η υπερβολική βιασύνη τα αποτελέσματα των προπαρασκευαστικών εργασιών. Είναι φανερό ότι δεν είχε προετοιμαστεί επαρκώς το έδαφος πριν ξεκινήσουν οι διάφορες φάσεις των διαπραγματεύσεων και αντληθούν τα σχετικά συμπεράσματα, με αποτέλεσμα αυτά τα συμπεράσματα να μην μπορούν πάντοτε να εφαρμοσθούν.

3.2.1.2. Η εσθονική κυβέρνηση, από την πλευρά της, φροντίζει να ακουστεί η γνώμη των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων κατά την προπαρασκευαστική φάση των διαπραγματεύσεων ένταξης. Για τον σκοπό αυτό έχει θεσπίσει ειδικό μηχανισμό διαβούλευσης, βασισμένο σε μια σειρά ομάδες εργασίας που αναλαμβάνουν να εξετάσουν τους διάφορους φακέλους των διαπραγματεύσεων. Οι ομάδες αυτές συνέρχονται τακτικά και ενίοτε προσκαλούν εμπειρογνώμονες ειδικευμένους στα εξεταζόμενα θέματα. Τον Νοέμβριο του 1999 το Υπουργείο Εξωτερικών συνέστησε μια παράλληλη συμβουλευτική επιτροπή, για να επικουρεί τον επικεφαλής της αντιπροσωπείας για τις διαπραγματεύσεις. Τα αποτελέσματα αυτών των διαπραγματεύσεων δημοσιεύονται σε τακτική βάση.

3.2.1.3. Η Εσθονία διαθέτει, επομένως, επίσημο μηχανισμό διαβούλευσης, ο οποίος σύμφωνα με τις αρχές λειτουργεί σχετικά καλά. Ωστόσο, οι ενδιαφερόμενοι φορείς θεωρούν ότι δεν ενημερώνονται πάντοτε εγκαίρως και ότι σπάνια έχουν τη δυνατότητα να επέμβουν στο περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων. Στο κυβερνητικό επίπεδο η πρόοδος των εργασιών είναι εξαιρετικά ταχεία και οι κοινωνικοί εταίροι συχνά δυσκολεύονται, λόγω και των περιορισμένων πόρων τους, να διαμορφώσουν εμπεριστατωμένη άποψη για τα εξεταζόμεναα θέματα. Γνωμοδοτήσεις - που συχνά αφορούν πολλά θέματα που εξετάζονται ταυτόχρονα - πρέπει να εκδοθούν σε πολύ σύντομες προθεσμίες. Μένει έτσι πολύ λίγος χρόνος στα μέλη των ενεχόμενων οργανώσεων, ιδίως στον τομέα των ΜΜΕ, για να προετοιμάσουν αυτές τις γνωμοδοτήσεις. Στην παρούσα φάση ενδέχεται να τίθεται και πρόβλημα γλωσσικής φύσεως, όταν τα έγγραφα αναφοράς διατίθενται μόνο στις επίσημες γλώσσες της ΕΕ. Συχνά οι φορείς της Εσθονίας δεν μπορούν να συμμετάσχουν στις συζητήσεις, επειδή δεν έχουν τη δυνατότητα να προετοιμαστούν και να προβάλουν τη συμβολή τους. Οι οικονομικοί και κοινωνικοί φορείς αντιδρούν σ' αυτήν την κατάσταση με την άρνησή τους να υιοθετήσουν ορισμένες αποφάσεις ή ακόμη και με την δυναμικότερη αντίθεσή τους σε αυτές (όπως συνέβη κατά την αξιολόγηση των επιπτώσεων της ένταξης στο ελεύθερο εμπόριο μεταξύ των χωρών της Βαλτικής). Φαίνεται, επίσης, ότι τα μέλη του Κοινοβουλίου που έχουν αναλάβει την εξέταση των θεμάτων που σχετίζονται με την ένταξη δεν έχουν πάντοτε επαρκή ενημέρωση. Οι επιχειρήσεις, τέλος, βρίσκονται σε πολύ λεπτή θέση, διότι πρέπει συνεχώς να προσαρμόζονται σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα στους πολυάριθμους νέους κανόνες.

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΝ ΔΙΑΡΘΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΣΘΟΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ

3.2.1.4. Η ΟΚΕ συνιστά να αναθεωρηθεί η διεργασία προετοιμασίας της Εσθονίας για την ένταξη, ούτως ώστε να αυξηθεί η συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων Εσθονών φορέων στην εξέταση των διάφορων πτυχών της ένταξης. Η ΟΚΕ καλεί την ΕΕ να εξετάσει αυτό το πρόβλημα κατά τις διαπραγματεύσεις ένταξης και δηλώνει διατεθειμένη να συνεχίσει τη βοήθειά τους προς την Εσθονία και τους φορείς της, για να υπάρξουν ικανοποιητικά αποτελέσματα σ' αυτόν τον τομέα.

3.2.1.5. Η εσθονική κυβέρνηση κατέβαλε προσπάθειες για την ανάπτυξη μιας δημόσιας διοίκησης επαρκώς κατατοπισμένης γύρω από τα θέματα που εξετάζονται στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων ένταξης. Σήμερα η διοίκηση αυτή είναι ακόμη νέα σε ηλικία και το επίπεδο των επαγγελματικών της γνώσεων στο σύνολό του σχετικά υψηλό. Ωστόσο, οι ανθρώπινοι πόροι είναι περιορισμένοι και οι δημόσιοι υπάλληλοι με βαθιά γνώση του θέματος σπανίζουν. Είναι, συνεπώς, δύσκολη η συλλογή των πληροφοριών που απαιτούνται για την αξιολόγηση των πρακτικών συνεπειών της ένταξης όσον αφορά τα θέματα που εξετάζονται κατά τις διαπραγματεύσεις (ιδίως τα οικονομικά ζητήματα και εκείνα που σχετίζονται με τον κόσμο της εργασίας), όπως και η πρόσβαση σ' αυτές τις πληροφορίες. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση αναγνώρισε την ανάγκη μαζικών επενδύσεων για την προστασία του περιβάλλοντος στο επίπεδο της παραγωγής. Γνωρίζει, βέβαια, ότι τα μέτρα αυτά θα έχουν σημαντικό κόστος, το οποίο κατά τη γνώμη της πρέπει να το επωμισθεί βασικά ο ιδιωτικός τομέας. Όμως, ο ιδιωτικός τομέας δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για τον σκοπό αυτό. Οι εσθονικές αρχές πρέπει, επομένως, να βρουν μια ρεαλιστική λύση για αυτό το πρόβλημα.

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΣΘΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΝΑ ΠΡΟΒΕΙ ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥΣ

3.2.1.6. Η ΟΚΕ καλεί εντόνως την κυβέρνηση της Εσθονίας να εντείνει τις προσπάθειές της για τη βελτίωση των επαγγελματικών γνώσεων των δημοσίων υπαλλήλων της. Η σύσταση αυτή αφορά τους εθνικούς και τους περιφερειακούς δημόσιους υπαλλήλους, καθώς και τους υπαλλήλους των οργάνων που είναι αρμόδια για την εφαρμογή και την τήρηση των νομοθετικών διατάξεων (πιστοποίηση, δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, ανταγωνισμός, τελωνειακοί δασμοί, δημόσια τάξη και δικαστήρια, προστασία των καταναλωτών, γεωργία, περιφερειακή ανάπτυξη κ.λπ). Πρέπει επίσης να βελτιωθούν οι γνώσεις των υπευθύνων για τη δημόσια τάξη, όπως η αστυνομία και η τελωνειακή αστυνομία, σε σχέση με την καταπολέμηση του διασυνοριακού οργανωμένου εγκλήματος, οικονομικού και μη. Ταυτόχρονα πρέπει να προσδιορισθούν τα κατάλληλα μέσα για τη βελτίωση της ικανότητας των οικονομικών και κοινωνικών φορέων να αποτελούν αξιόπιστους συνομιλητές κατά την υπεράσπιση των συμφερόντων τους. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα, αφενός, στα μέτρα τεχνικής βοήθειας και κατάρτισης και, αφετέρου, στα μέτρα που αποσκοπούν στην εξοικείωση των Εσθονών φορέων με τις πρακτικές που ισχύουν στα κράτη μέλη και στην εφαρμογή αυτών των πρακτικών στην Εσθονία.

3.2.1.7. Η εσθονική κυβέρνηση προσπάθησε να βελτιώσει τις υπηρεσίες ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τις διαπραγματεύσεις ένταξης. Δημιουργήθηκαν "σημεία επαφής" της ΕΕ σε τοπικό επίπεδο, συστάθηκαν γραμματείες για θέματα ένταξης στα διάφορα υπουργεία και τυπώθηκαν σε κοινοτικό επίπεδο και έπειτα διανεμήθηκαν ενημερωτικά φυλλάδια, ιδίως για τις πηγές πληροφόρησης. Αν και οι διαρθρώσεις είναι γενικά ικανοποιητικές, στη διάδοση των πληροφοριών εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα από πολλές απόψεις. Έτσι, ακόμη και οι οργανωμένοι κοινωνικοί φορείς δεν έχουν επαρκή ενημέρωση. Τα κενά αυτά εξηγούν επίσης την έλλειψη ευνοΐκής προδιάθεσης και ενδιαφέροντος που επικρατεί στην Εσθονία. Πρέπει οπωσδήποτε να σταματήσουν οι αστήρικτες φήμες που κυκλοφορούν ανάμεσα στον πληθυσμό, όπως για παράδειγμα ότι η μελλοντική ένταξη στην ΕΕ θα επιφέρει αύξηση τιμών και φόρων.

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΕΙ Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΣΘΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΕ

3.2.1.8. Η ΟΚΕ υποστηρζει την απόφαση που έλαβε η Επιτροπή τον Μάιο του 2000 που αφορά την υλοποίηση της στρατηγικής επικοινωνίας σχετικά με τη διεύρυνση και με την οποία χρηματοδοτείται η ενημέρωση του κοινού. Η ΟΚΕ ενθαρρύνει τη δράση για συνεργασία με την κυβέρνηση της Εσθονίας προκειμένου να βελτιωθεί η ενημέρωση και ο δημόσιος διάλογος. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενισχυθεί η συμμετοχή των διαφόρων φορέων όσον αφορά τη διάδοση των πληροφοριών και το δημόσιο διάλογο για τις προκλήσεις που θέτει η ένταξη στην ΕΕ. Μεταξύ άλλων, η γραπτή ενημέρωση πρέπει να καταστεί απλούστερη. Τα κυριότερα έγγραφα που αφορούν την ένταξη πρέπει να διατίθενται στα εσθονικά και στα ρωσικά. Επίσης οι φορείς αυτοί, για θέματα που αφορούν την ΕΕ, πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν δικά τους μέσα (π.χ. δελτία) για τη διάδοση των πληροφοριών.

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΤΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΒΕΛΤΙΣΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

3.2.1.9. Η ΟΚΕ θεωρεί ότι με βάση τις προαναφερθείσες απόψεις, η Εσθονία πρέπει να σταθεροποιήσει τις εσωτερικές της διαδικασίες προετοιμασίας για την ένταξη και να προσαρμόσει την πορεία των διαπραγματεύσεων ώστε να διασφαλιστούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Πρέπει να ληφθεί υπόψη η πραγματική ετοιμότητα της κοινωνίας για την αποδοχή των μεταρρυθμίσεων. Κατά την άποψη της ΟΚΕ τούτο θα έχει σημαντικές συνέπειες στην κοινή γνώμη καθώς και στον τρόπο με τον οποίο οι κύκλοι συμφερόντων και οι πολίτες της Εσθονίας ανταποκρίνονται στην ένταξη στην ΕΕ, εφόσον η στάση έναντι της ένταξης θα καθοριστεί με βάση τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων ένταξης.

3.2.1.10. Επίσης το ενδιαφέρον πρέπει να επικεντρωθεί στην προώθηση της έρευνας και των εκθέσεων για ευρωπαϊκά θέματα. Πολλά σημαντικά ζητήματα που αφορούν την ένταξη στην ΕΕ είναι ελάχιστα γνωστά. Για παράδειγμα, οι συνέπειες των νέων κανόνων ανταγωνισμού και εξωτερικών δασμών στους διάφορους τομείς της οικονομικής ζωής, οι συνέπειες της ένταξης στους διάφορους κλάδους, στην κοινωνική ασφάλιση, στην απασχόληση, τα θέματα που συνδέονται με την κυκλοφορία προσώπων και υπηρεσιών, οι συνέπειες της ένταξης σε οικονομικά ζητήματα (εισοδήματα, τιμές, φορολογία, κ.λπ.), οι συνέπειες στην ασφάλεια των προϊόντων και στην προστασία των καταναλωτών είναι θέματα καθοριστικής σημασίας τόσο για τη λήψη αποφάσεων και την αξιοπιστία της προετοιμασίας όσο και για τη στάση των πολιτών έναντι της ένταξης στην ΕΕ. Πρέπει να διενεργηθεί ανεξάρτητη έρευνα στην οποία να συμμετέχουν οι φορείς της Εσθονίας. Με τον τρόπο αυτό θα συμβάλουν στην αποτελεσματικότητά της.

3.2.2. Προετοιμασία ανά τομέα

3.2.2.1. Οι μεγαλύτερες προκλήσεις που θέτει η ένταξη στην ΕΕ για τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις είναι οι αλλαγές στις υφιστάμενες συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών, η προστασία του περιβάλλοντος και τα πρότυπα για την ασφάλεια των τροφίμων και την ευθύνη για τα ελαττωματικά προϊόντα, καθώς και η διατήρηση και η βελτίωση του ανταγωνισμού στο εσωτερικό της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Η κατάσταση αλλάζει σημαντικά από τομέα σε τομέα. Στον χρηματοπιστωτικό τομέα, στις μεταφορές και άλλες υπηρεσίες ή στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών, η Εσθονία είναι απόλυτα ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο. Αντίθετα, οι πιο παραδοσιακοί τομείς όπως η βαριά βιομηχανία, είναι συχνά σε ασθενή θέση επειδή έχουν να αντιμετωπίσουν διαρθρωτικές αλλαγές, ορθολογισμό της παραγωγής και προστασία του περιβάλλοντος. Οι υπουργοί βιομηχανίας της ΕΕ και των υποψήφιων χωρών άρχισαν τον Μάιο του 2000 διάλογο για την αναδιάρθρωση και την ανταγωνιστική ικανότητα της βιομηχανίας, ο οποίος συνεχίζεται και εμβαθύνεται.

ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΧΑΡΑΞΗ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

3.2.2.2. Η ΟΚΕ συνιστά τη χάραξη τομεακών στρατηγικών για τους διάφορους οικονομικούς τομείς, καθώς και τη χάραξη μιας στρατηγικής βιομηχανικής συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο με στόχο τη βελτίωση των οικονομικών σχέσεων μεταξύ της Εσθονίας και των γειτόνων της, ιδίως όσον αφορά τις επενδύσεις και τη χρηματοδότηση. Πρέπει να αναληφθούν σταθερές δεσμεύσεις υπέρ της εφαρμογής των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προτεραιοτήτων της οικονομικής πολιτικής, οι οποίες αποτέλεσαν αντικείμενο αξιολόγησης τον Μάρτιο του 2000. Θα πρέπει να χαραχθεί μια στρατηγική για την απασχόληση σε εθνικό τριμερές επίπεδο, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση της ΕΕ. Εν προκειμένω πρέπει να χρησιμεύσει σαν παράδειγμα η πρόσφατη αξιολόγηση για την απασχόληση που πραγματοποίησαν από κοινού η ΕΕ και η Δημοκρατία της Τσεχίας.

3.2.2.3. H προετοιμασία της Εσθονίας για την ένταξη και η προσαρμογή της στις τέσσερις θεμελιώδεις ελευθερίες απαιτεί την προσαρμογή στα ευρωπαϊκά πρότυπα της κοινωνικής πολιτικής και της νομοθεσίας για τον επαγγελματικό βίο. Αυτό ισχύει και για την εφαρμογή της εν λόγω νομοθεσίας. Για την επίτευξη τούτου, είναι απαραίτητη η συμμετοχή των φορέων της αγοράς εργασίας και οι γενικές συνθήκες της αγοράς εργασίας πρέπει να εναρμονιστούν με την οικονομία της αγοράς.

ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

3.2.2.4. Η ΟΚΕ επισημαίνει ότι η Εσθονία πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την εναρμόνιση της νομοθεσίας για την απασχόληση και των υπηρεσιών απασχόλησης σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ καθώς και να βελτιώσει τη νομοθεσία της όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στο χώρο εργασίας, κυρίως σε ό,τι αφορά την εφαρμογή και τον έλεγχο. Η ανάπτυξη τριμερών σχέσεων θα συμβάλει εξάλλου στη βελτίωση της συνεργασίας εργοδοτών και εργαζομένων σε διάφορα επίπεδα. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα πρέπει να υποστηρίξουν τις προσπάθειες των φορέων της αγοράς εργασίας της Εσθονίας για την ανάπτυξη αποτελεσματικής αγοράς εργασίας και την ενίσχυση των συνθηκών για διάλογο.

3.2.2.5. Η Εσθονική γεωργία και η βιομηχανία τροφίμων αποτελούν σχετικά μικρό ποσοστό της συνολικής οικονομίας της Εσθονίας. Ο πρωτογενής τομέας αποτελεί περίπου το 7 % του ΑΕγχΠ. Ωστόσο, η βιομηχανία τροφίμων είναι σημαντικός παραγωγικός τομέας της Εσθονίας και αντιπροσωπεύει το 25 % της βιομηχανικής παραγωγής της χώρας. Η γεωργία και η βιομηχανία τροφίμων πρέπει να εκσυγχρονιστούν ενόψει της ένταξης στην ΕΕ. Η Εσθονία δεν διαθέτει ακόμη ολοκληρωμένο κτηματολόγιο και κατά συνέπεια δεν υπάρχει κατάλληλα οργανωμένη αγορά. Τούτο δυσχεραίνει σε μεγάλο βαθμό τη χρηματοδότηση της γεωργίας. Η αργή πορεία της ιδιωτικοποίησης οφείλεται κυρίως στο ασαφές καθεστώς ιδιοκτησίας και στον ανεπαρκή αριθμό χωρομετρών. Η άσκηση της γεωργικής πολιτικής και των ελεύθερων συναλλαγών από την Εσθονία έχει συμβάλει στη δημιουργία αβέβαιου κλίματος για τους κτηματίες. Η παραγωγή τροφίμων στην Εσθονία παρουσιάζει πολλές αδυναμίες σε σύγκριση με τις απαιτήσεις της ΕΕ. Η ποιότητα των τροφίμων, σε πολλές περιπτώσεις, πόρρω απέχει από τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η κτηνοτροφική παραγωγή της Εσθονίας σε σύγκριση με την παραγωγή των κρατών μελών έχει συγκεντρωθεί σε μεγάλες μονάδες.

ΑΝΑΓΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

3.2.2.6. Η ΟΚΕ επισημαίνει ότι ο εκσυγχρονισμός της γεωργίας και της βιομηχανίας τροφίμων της Εσθονίας πρέπει να επικεντρωθεί στα ακόλουθα:

- Πρέπει να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για τη δημιουργία λειτουργικού περιβάλλοντος για τους γεωργούς. Τούτο θα συμβάλει στη σταθεροποίηση του όγκου παραγωγής·

- Πρέπει να ενισχυθούν οι διασυνοριακοί έλεγχοι της Εσθονίας και να δημιουργηθεί τελωνειακός μηχανισμός αποτελεσματικών ελέγχων των εισαγωγών και πιστοποίησης·

- Πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία ιδιωτικοποίησης της χώρας και να συνταχθεί χωρίς καθυστέρηση το κτηματολόγιο·

- Πρέπει να ελέγχεται συνεχώς η ποιότητα της αλυσίδας παραγωγής τροφίμων της Εσθονίας από τον αγρό έως το τραπέζι. Μεταξύ άλλων χρήζουν εκσυγχρονισμού τα μηχανήματα παραγωγής και η τεχνολογία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και της βιομηχανίας τροφίμων. Η Εσθονία πρέπει να σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη των επιπέδων υγιεινής και ασφάλειας της Ευρώπης. Με την επίτευξη του στόχου αυτού, η Εσθονία θα μπορέσει να αποκτήσει δυνατότητες εξαγωγών σε νέες αγορές πράγμα που θα συμβάλει στη σταθερότητα τόσο των γεωργών όσο και της βιομηχανίας τροφίμων. Η ΕΕ πρέπει να διευκρινίσει τον τρόπο με τον οποίο θα υποστηρίξει αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές καθώς και τον τρόπο με τον οποίο θα λυθούν τα προβλήματα εμπορίας των γεωργικών προϊόντων, πράγμα που θα έχει σαν αποτέλεσμα μια δυναμική γεωργία και βιομηχανία τροφίμων. Χρειάζονται κεφάλαια για τις επενδύσεις σε μηχανήματα παραγωγής και την επαγγελματική κατάρτιση γενικά στη γεωργία για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων. Εξάλλου στο πλαίσιο ανάπτυξης της γεωργίας πρέπει να ληφθεί υπόψη η προστασία του περιβάλλοντος και η ποιότητα των υδάτων·

- Πρέπει να ενθαρρυνθούν οι οικογενειακές εκμεταλλεύσεις και η παραγωγή, η επεξεργασία και η πώληση σύμφωνα με τις αρχές του συνεταιρίζεσθαι. Η ΕΕ πρέπει να ενθαρρύνει αυτές τις προσπάθειες εφόσον το ευρωπαϊκό γεωργικό πρότυπο βασίζεται στην πολυλειτουργικότητα της γεωργίας και στις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις.

3.2.3. Γενική αξιολόγηση του βαθμού προετοιμασίας της Εσθονίας ενόψει της ένταξής της στην ΕΕ

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΣΘΟΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ

3.2.3.1. Με βάση τα ανωτέρω, το γενικό συμπέρασμα της ΟΚΕ είναι ότι το πραγματικό εμπόδιο που αντιμετωπίζει η Εσθονία για να επιτύχει τη βιώσιμη ένταξή της στην ΕΕ είναι οι περιορισμένοι πόροι πράγμα που πρέπει να ληφθεί υπόψη για τον καθορισμό των θέσεών της, την εναρμόνιση της νομοθεσίας, την εφαρμογή και τον έλεγχο της εφαρμογής της καθώς και για την ανάπτυξη του δημόσιου διαλόγου. Επίσης πρέπει να βρεθούν αποτελεσματικές λύσεις για τη χρηματοδότηση των διοικητικών βελτιώσεων και την πραγματοποίηση των απαιτούμενων επενδύσεων. Οι περιορισμένοι πόροι αποτελούν εμπόδιο για μια μικρής κλίμακας οικονομία. Συνεπώς είναι καθοριστικής σημασίας ο αποτελεσματικός καταμερισμός και η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων.

3.2.3.2. Τούτο όμως δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα που πρέπει να λύσει η Εσθονία. Η ΕΕ οφείλει να τηρήσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της ένταξης της Εσθονίας και, επομένως, να συμμετάσχει στις προσπάθειες για την υπερνίκηση των ανωτέρω εμποδίων. Πρέπει να αποδείξει με συγκεκριμένες δράσεις - στο επίπεδο των διαπραγματεύσεων, των διάφορων σχεδίων προετοιμασίας για την ένταξη, του δημόσιου διαλόγου - τη βούλησή της να υποστηρίξει την Εσθονία στην πορεία της προς την ένταξη. Η ΟΚΕ καλεί την ΕΕ να συμπεριλάβει στις προτεραιότητές της την ανάπτυξη προενταξιακών προγραμμάτων ενίσχυσης για την Εσθονία. Η ΕΕ πρέπει να επισπεύσει την εφαρμογή των προγραμμάτων ISPA και Sapard και να διασφαλίσει ότι τα προγράμματα αυτά θα έχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα, θα είναι ευέλικτα και να μπορούν να προσαρμόζονται γρήγορα ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης. Πρέπει, επίσης, να διασφαλίσει την αποτελεσματικότητα του προγράμματος Phare μέσω της διαρκούς και αντικειμενικής παρακολούθησής του. Τα προγράμματα ενίσχυσης πρέπει να έχουν ως στόχο την κάλυψη των κυριότερων κενών που αναφέρθηκαν στην παρούσα γνωμοδότηση. Εάν δε χρειαστεί, πρέπει να δημιουργηθούν νέα μέσα στήριξης. Ιδιαίτερα πρέπει να διασφαλισθεί ότι θα παρασχεθούν στους Εσθονούς επαρκείς δυνατότητες συμμετοχής στα κοινοτικά προγράμματα έρευνας και ανταλλαγής σπουδαστών.

3.2.3.3. Η ΟΚΕ προτίθεται να συνεχίσει να διατηρεί στενές επαφές με τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους της Εσθονίας και να τους παρέχει την υποστήριξή της για να βελτιώσουν την ικανότητα συμμετοχής τους στην προετοιμασία της ένταξης στην ΕΕ. Πιστεύει ότι, με την ευρεία υποστήριξη που παρέχει τόσο στους Εσθονούς όσο και στους πολίτες των κρατών μελών, θα μπορέσει να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην προετοιμασία της Εσθονίας για την ένταξή της. Για να προσφέρει σε όλους τους ενεχόμενους φορείς - στην Εσθονία και στα κράτη μέλη - καλύτερες δυνατότητες συμμετοχής στις διαπραγματεύσεις της ένταξης, η ΟΚΕ καλεί την ΕΕ και την Εσθονία να συστήσουν το συντομότερο δυνατό μια Μικτή Συμβουλευτική Επιτροπή ΕΕ/Εσθονίας βάσει των ευρωπαϊκών συμφωνιών.

Βρυξέλλες, 12 Ιουλίου 2000.

Η Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Beatrice Rangoni Machiavelli

(1) Βλ. μεταξύ άλλων "Οι σχέσεις της ΕΕ και των παράκτιων κρατών της Βαλτικής", ΕΕ C 73 της 9.3.1998, και "Η ενίσχυση της προενταξιακής στρατηγικής", ΕΕ C 157 της 25.5.1998.

ΠAΡΑΡΤΗΜΑ I

στη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Βασικά στοιχεία για την οικονομία της Εσθονίας

Εθνικό νόμισμα: κορώνα (kroon) (EEK) (100 σέντς = 1 κορώνα)

Νομισματικό σύστημα: μηχανισμός "πίνακα συναλλαγματικών ισοτιμιών"

Συναλλαγματική ισοτιμία: 8 EEK = 1 DEM

Το νομισματικό σύστημα και η σταθερότητα του νομίσματος αποτελούν αντικείμενο νομικών διατάξεων από τον Ιούνιο του 1992

Επίσημη τιμή συναλλάγματος από την Κεντρική Τράπεζα την 25η Μαΐου 2000: 1 USD = 17,1743 EEK, 1 EUR = 15,6466 EEK (υπολογίζεται μέσω του DEM).

Φορολογικό σύστημα:: 26 % κατ' αποκοπή φόρος επί του εισοδήματος (απαλλάσσονται του φόρου τα επανεπενδυόμενα κέρδη των εταιρειών), ΦΠΑ 18 %

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>