Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την «Πρόταση για οδηγία του Συμβουλίου περί θεσπίσεως ελαχίστων απαιτήσεων για την προστασία των ορνίθων ωοπαραγωγής που εκτρέφονται στα διάφορα συστήματα ορνιθοτροφίας» () (98/C 407/36)

Στις 30 Μαρτίου 1998, και σύμφωνα με τα άρθρα 43 και 198 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα γεωργίας και αλιείας, στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, επεξεργάσθηκε τη γνωμοδότησή του στις 23 Ιουλίου 1998 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Gardner.

Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή κατά την 357η σύνοδο ολομέλειας της 9ης και 10ης Σεπτεμβρίου 1998 (συνεδρίαση της 10ης Σεπτεμβρίου), υιοθέτησε με 62 ψήφους υπέρ, 37 κατά και 5 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η πρόταση της Επιτροπής βασίζεται στην έκθεση της Επιστημονικής Κτηνιατρικής Επιτροπής, η οποία υποβλήθηκε τον Οκτώβριο 1996 και η οποία ενημερώνει την προηγούμενη έκθεση του 1992.

1.2. Το 93 % όλων των ορνίθων στην ΕΕ (περίπου 320 εκατομμύρια το 1997) εκτρέφονται σε κλωβούς υπό συνθήκες που θεσπίζονται από την οδηγία 88/116/ΕΟΚ, με υποχρεωτική εφαρμογή σε όλα τα κράτη μέλη από το 1995. Επί του παρόντος, δεν υφίστανται ελάχιστες ευρωπαϊκές προδιαγραφές για την καλή διαβίωση των ορνίθων ωοπαραγωγής που εκτρέφονται σε συστήματα διαφορετικά από το σύστημα εκτροφής σε κλωβούς.

1.3. Η πρόταση αποβλέπει στην αντικατάσταση της οδηγίας αυτής και στη θέσπιση προδιαγραφών για τα λοιπά συστήματα ορνιθοτροφίας. Βασίζεται σε πρόσφατη έκθεση της Επιστημονικής Κτηνιατρικής Επιτροπής για την καλή διαβίωση των ορνίθων που καταρτίστηκε σύμφωνα με την οδηγία του 1988. Πολλές από τις λεπτομερείς αλλαγές θα επιτρέψουν τη διάθεση μεγαλύτερου χώρου για τα πουλερικά. Ως αποτέλεσμα, θα χρειαστεί πολλές από τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις να αντικατασταθούν από μεγαλύτερες. Ως εκ τούτου, η πρόταση προβλέπει δεκαετή μεταβατική περίοδο.

1.4. Εντούτοις, δεν έχει υποβληθεί πρόταση για τη σταδιακή εξάλειψη των κλωβών εκτροφής ορνίθων.

1.5. Όσον αφορά τις κοινωνικοοικονομικές πτυχές, πρέπει να υπενθυμισθεί ότι η εκτροφή πουλερικών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της γεωργίας και της αγροτικής οικονομίας, το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό σε ορισμένες περιφέρειες της ΕΕ. Η εκτροφή πουλερικών στην Ευρώπη δεν επιβαρύνει ουσιαστικά τους φορολογούμενους και απορροφά μεγάλες ποσότητες σιτηρών που παράγονται στην ΕΕ. Επιπλέον, λειτουργεί σε μία αυξανόμενα ελευθερούμενη και ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά.

2. Γενικές παρατηρήσεις

2.1. Η έκθεση της Επιστημονικής Κτηνιατρικής Επιτροπής καθιστά σαφές ότι οι συνθήκες ορνιθοτροφίας θα πρέπει να βελτιωθούν. Διάφορες εκθέσεις σε επιμέρους χώρες έχουν καταλήξει στα ίδια γενικά συμπεράσματα π.χ. η έκθεση του Farm Animal Welfare Council του ΗΒ.

2.1.1. Για παράδειγμα, αναφέρεται ότι ένας κλωβός 450 cm2 ανά όρνιθα περιορίζει αισθητά την κίνηση, καθιστά αδύνατη τη φυσιολογική συμπεριφορά, όπως είναι το χτύπημα των πτερύγων, ενώ παράλληλα το ύψος των 40 εκατοστών εμποδίζει τις περισσότερες όρνιθες από το να στέκονται όρθιες.

2.2. Υπάρχει σοβαρό ενδιαφέρον στην ΕΕ για την καλή διαβίωση των ζώων. Ωστόσο, υφίστανται μεγάλες διαφορές στα κράτη μέλη σχετικά με την επίγνωση των προβλημάτων των ορνίθων ωοπαραγωγής και, κατά συνέπεια, η πίεση της κοινής γνώμης διαφέρει από χώρα σε χώρα. Σε ορισμένα κράτη μέλη, το κοινό θεωρεί ότι η βελτίωση της διαβίωσης των πουλερικών έχει μεγάλη σημασία, ενώ σε άλλα δεν ασκούνται πιέσεις για αλλαγές. Ωστόσο, σε μία ενιαία αγορά, κάθε αλλαγή των ελάχιστων προδιαγραφών πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη, τόσο σε εκείνα που ασκείται πίεση από το κοινό όσο και εκείνα που δεν ασκείται ανάλογη πίεση.

2.3. Η βελτίωση των προδιαγραφών καλής διαβίωσης των ορνίθων αυξάνει την τιμή των ωών, καθώς και των προϊόντων με βάση τα ωά, με προφανείς επιπτώσεις στην τιμή κατανάλωσης. Ωστόσο, έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε 5 κράτη μέλη (), καταδεικνύουν ότι οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ακριβότερα τα ωά που παράγονται με καλύτερες συνθήκες διαβίωσης των πουλερικών.

2.4. Για τους παραγωγούς, θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις κόστους, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο τμήμα των υποδομών που διαθέτουν πρέπει να προσαρμοστεί ή να αντικατασταθεί πλήρως. Η δυσκολία αυτή θα ενταθεί και από τους περιορισμούς στο περιβαλλοντικό και οικιστικό επίπεδο, δεδομένου ότι πολλές εγκαταστάσεις πρέπει να επεκταθούν. Επίσης είναι πιθανόν να αυξηθεί το κόστος συντήρησης, γεγονός που θα οδηγήσει σε χαμηλότερα εισοδήματα. Ορισμένοι παραγωγοί ενδέχεται να χρεοκοπήσουν, με αποτέλεσμα τη συνολική μείωση του αριθμού των πουλερικών στην ΕΕ.

2.5. Οι προτεινόμενες βελτιώσεις της διαβίωσης θα καταστήσουν τα προϊόντα της ΕΕ λιγότερο ανταγωνιστικά, με ενδεχόμενες επιπτώσεις τόσο στο εισόδημα των παραγωγών όσο και στις θέσεις απασχόλησης στην ΕΕ, λόγω των αυξανόμενων εισαγωγών από χώρες όπου ισχύουν ανεκτικότερες προδιαγραφές καλής διαβίωσης, όπως είναι οι ΗΠΑ ή η Κίνα.

2.6. Η Επιτροπή προτείνει να ζητηθεί η βοήθεια άλλων χωρών για τη θέσπιση ελάχιστων προδιαγραφών προστασίας για τις όρνιθες ωοπαραγωγής που εκτρέφονται σε διάφορους τύπους συστημάτων. Εν προκειμένω, είναι σκόπιμο να επισημανθεί ότι μόνο στην ΕΕ και την Ελβετία προβλέπονται υποχρεωτικές προδιαγραφές για την καλή διαβίωση των ορνίθων.

2.7. Στα πλαίσια των συμφωνιών ΠΟΕ, δεν είναι δυνατόν να απαγορεύονται πλέον οι εισαγωγές αυτές. Η αιτιολογική έκθεση αναφέρεται στη δυνατότητα τροποποίησης των συμφωνιών ΠΟΕ, ώστε να συμπεριληφθεί το ζήτημα της καλής διαβίωσης των ζώων. Η ΟΚΕ επιμένει ότι η Επιτροπή πρέπει να δεσμευθεί σε αυτήν την πολιτική κατά τις διαπραγματεύσεις για το επόμενο στάδιο του Γύρων ΠΟΕ. Ωστόσο, αυτό θα αποτελέσει μακροπρόθεσμα στόχο που ξεπερνά κατά πολύ τη χρονική εμβέλεια της πρότασης.

2.8. Πρόσφατα, η Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι η δήλωσή της προς το Συμβούλιο, του 1986, όσον αφορά τη λήψη κατάλληλων μέτρων προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι χρηματοδοτικές συνέπειες της εν λόγω οδηγίας, εξακολουθεί να ισχύει. Η ΟΚΕ αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη θέση αυτή της Επιτροπής.

2.9. Η ΕΕ επιβάλει τελωνειακά τέλη στα ωά και στα προϊόντα με βάση τα ωά, στο πλαίσιο της διαδικασίας διαμόρφωσης της τιμής. Στο πλαίσιο των συμφωνιών ΠΟΕ για τα γεωργικά θέματα, αυτά τα τέλη θα περιορισθούν κατά το 1/3 έως το 2000. Ωστόσο, το ζήτημα των τιμών δεν είναι το σημαντικότερο στον κατάλογο των απαράδεκτων μέτρων στα θέματα του εμπορίου της ΠΟΕ. Ως προς τα ωά και τα προϊόντα με βάση τα ωά, οι μελλοντικές παραχωρήσεις όσον αφορά την τιμή μπορεί να γίνουν υπό την προϋπόθεση αποδοχής εκ μέρους των τρίτων χωρών ότι η εφαρμογή κατώτερων ή μηδενικών τελών θα ισχύει μόνο για τις χώρες στις οποίες η παραγωγή ωών ανταποκρίνεται στις ελάχιστες προδιαγραφές της ΕΕ.

2.10. Μία άλλη μακροπρόθεσμη λύση θα ήταν να χρησιμοποιηθεί η πίεση των καταναλωτών, προκειμένου να αποθαρρυνθεί η πώληση προϊόντων εισαγωγής που δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές καλής διαβίωσης. Προς το παρόν, η αναφορά των συνθηκών παραγωγής είναι προαιρετική. Η Επιτροπή επιθυμεί να την καταστήσει υποχρεωτική (12ο εδάφιο). Εάν αυτό συντελεστεί, η αναφορά αυτή μπορεί να συνίσταται στη φράση «παραγωγή βάσει των εγκεκριμένων από την ΕΕ προδιαγραφών» ή απλώς στο σύνηθες λογότυπο CE. Η πείρα σε άλλα πεδία καταδεικνύει ότι η ενημέρωση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε αντίδραση του εμπορίου διανομής, το οποίο τελικά να προτιμήσει τα προϊόντα που παράγονται με τρόπους που ευνοούνται από τους καταναλωτές. Η σήμανση αυτή επιπλέον θα πρέπει να εφαρμόζεται και στα προϊόντα με βάση τα ωά, όταν αυτά περιλαμβάνονται στον κατάλογο των συστατικών.

3. Συμπεράσματα

3.1. Η πρόταση θα βελτιώσει αισθητά την καλή διαβίωση των ζώων αλλά θα προκαλέσει την αύξηση της τιμής των ωών και του κόστους για τους παραγωγούς. Σταθμίζοντας αυτά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, η ΟΚΕ δεν είναι δυνατόν να εγκρίνει μία θεμελιώδη τροποποίηση της οδηγίας, εφόσον δεν διασφαλίζεται:

- η πραγματική μεταφορά των ελάχιστων προδιαγραφών της προηγούμενης οδηγίας στη νομοθεσία όλων των κρατών μελών της ΕΕ,

- η επιβολή στις εισαγωγές από τρίτες χώρες των ίδιων προδιαγραφών παραγωγής και εκτροφής,

- η διάθεση επαρκών κοινοτικών ενισχύσεων για την εφαρμογή των προτεινόμενων προδιαγραφών.

4. Ειδικές παρατηρήσεις

4.1. Ο όρος «εμπλουτισμένος κλωβός» δεν είναι ο σωστός όρος σε όλες τις γλώσσες και χρειάζεται να τροποποιηθεί.

4.2. Άρθρο 2.6 (νέο)

Από τη σκοπιά της καλής διαβίωσης των ζώων, η τομή της άκρης του ράμφους των ορνίθων θα πρέπει να καταργηθεί, όπου αυτό είναι δυνατό, αρχίζοντας από εκείνα τα συστήματα παραγωγής όπου δεν είναι απολύτως αναγκαίο. Εν τω μεταξύ, χρειάζεται να προσδιορισθεί η τομή αυτή, προκειμένου να απαγορευθεί τελείως η ολοκληρωτική αφαίρεση του ράμφους. Προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση: «Αφαίρεση της αρπάγης της άνω γνάθου και του άκρου της κάτω γνάθου».

4.3. Άρθρο 3

Η ημερομηνία 1η Ιανουαρίου 1999 και όλες οι άλλες ημερομηνίες που προβλέπονται στην πρόταση, χρειάζεται να τροποποιηθούν σε:

«x μήνες/έτη από την υιοθέτηση της πρότασης».

4.4. Άρθρο 3.1.α)

Να προστεθεί:

«Οι ατομικές ή οι ομαδικές φωλιές θα πρέπει να κλείνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, προκειμένου να παρεμποδιστεί το κούρνιασμα και η μόλυνση από τα κόπρανα.»

4.5. Άρθρο 3.1.ε)

Θα πρέπει να προστεθούν συστήματα παροχής ύδατος με ηχητικό σήμα.

4.6. Άρθρο 3.2 (νέο)

Επιβάλλεται η πρόβλεψη συνολικής επιφάνειας χρησιμοποιήσιμου χώρου ανά πτηνό, καθώς και συνολικής πυκνότητας πληθυσμού. Το ακόλουθο παράδειγμα απεικονίζει την τρέχουσα τακτική.

«Στα συστήματα δύο διαστάσεων η επιφάνεια του χρησιμοποιούμενου χώρου ανά πτηνό θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 1 400 cm2 ή η πυκνότητα αριθμού πτηνών, 7 πτηνά ανά τ.μ.»

«Στα συστήματα τριών διαστάσεων (π.χ. μεγάλα κλουβιά, κλουβιά με κοττάναθρα) 15,5 πτηνά ανά τ.μ. χρησιμοποιήσιμου χώρου.»

4.7. Άρθρο 3.3

Οι εμπλουτισμένοι κλωβοί βρίσκονται ακόμα σε πειραματικό στάδιο και θα ήταν λάθος να ορισθούν αυστηρά οι συνθήκες. Για παράδειγμα, για ορισμένους τύπους και είδη πτηνών η τομή της άκρης του ράμφους έχει αποδειχθεί αναγκαία.

4.8. Άρθρο 3.4

Αυτό το άρθρο είναι πολύ θετικό για την καλή διαβίωση των ζώων, αλλά αυξάνει σημαντικά τις δαπάνες των εκτροφέων της ΕΕ. Προς το παρόν, η ελάχιστη προδιαγραφή είναι 450 cm2 ανά πτηνό σε όλη την ΕΕ, αλλά σε ορισμένες χώρες απαιτείται μεγαλύτερος χώρος (έως 600 cm2 ανά πτηνό για κλωβούς που περιέχουν περισσότερα του ενός πτηνά). Τα 800 cm2 επιφανείας δαπέδου, συνεπώς, θα απαιτήσουν σημαντικές επενδύσεις σε όλη την Κοινότητα, και το ίδιο ισχύει για τις άλλες διατάξεις, όπως είναι η ελάχιστη διάταξη εύρους και ύψους του κλωβού.

Επίσης, αυτό το άρθρο απαιτεί ειδικότερα υψηλό ποσό επενδύσεων, για τις οποίες θα είναι αναγκαία η χορήγηση κοινοτικών ενισχύσεων. Αυτό το άρθρο επίσης θα αυξήσει το κόστος σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές εκτός της Κοινότητας.

4.9. Άρθρο 3.4.α)

Ο αριθμός των 800 cm2 χρειάζεται περισσότερη δικαιολόγηση απ'αυτή που παρέχεται στην πρόταση ή την αιτιολογική έκθεση.

4.10. Άρθρο 3.4.ε)

Θα πρέπει να υπάρξει αξιολόγηση κόστους/οφέλους για τη βέλτιστη διάσταση του πλάτους. Η προτεινόμενη αύξηση σε τουλάχιστον ένα μέτρο κοστίζει, αλλά θα μειώσει τα προβλήματα που προκύπτουν από τον πληθυσμό. Σε αυτήν την περίπτωση, το ένα μέτρο μπορεί να μην επαρκεί για τα μεταβαλλόμενα συστήματα με δίσκους για την απομάκρυνση των ορνίθων, η οποία είναι μία πολύ πιο ανθρώπινη μέθοδος από την απομάκρυνση των πτηνών ένα προς ένα και την τοποθέτησή τους σε κλωβούς μεταφοράς.

4.11. Άρθρο 7

Οι διατάξεις για τους ελέγχους από την Επιτροπή είναι λιγότερο αυστηρές σε σύγκριση με την ισχύουσα οδηγία, παρά το γεγονός ότι οι ισχύουσες διατάξεις είναι ανεπαρκείς στην πράξη. (Υπάρχουν διαμαρτυρίες για τη μη συμμόρφωση τεσσάρων κρατών μελών με ορισμένες διατάξεις της ισχύουσας οδηγίας.)

Τουλάχιστον, χρειάζεται να αλλάξει η διατύπωση ως εξής:

«οι κτηνίατροι εμπειρογνώμονες της Επιτροπής θα μπορούν εφόσον αυτό είναι αναγκαίο...»

Λόγω των σημαντικών συνεπειών όσον αφορά τον ανταγωνισμό και την καλή διαβίωση των ζώων που έχει η πρόταση αυτή, ολόκληρο το σύστημα ελέγχων χρειάζεται να καταστεί αυστηρότερο, ειδικότερα όσον αφορά τις εισαγωγές. Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει ξεχωριστή πρόταση για αυτό το θέμα.

4.12. Παράρτημα

6. Αυτό διπλασιάζει τις σημερινές απαιτήσεις ελέγχων σε δύο ημερησίως. Ένας έλεγχος ημερησίως μπορεί να επαρκεί, μόνο εάν υπάρχει παράλληλα αποτελεσματικό σύστημα παρακολούθησης μέσω βίντεο.

15. (νέο) Στις περιπτώσεις που υπάρχει σύστημα για να μπορούν τα πτηνά να κυλιούνται στο χώμα, τα υλικά που χρησιμοποιούνται θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μην δημιουργείται κίνδυνος για την υγεία των εργαζομένων στα πτηνοτροφεία.

Βρυξέλλες, 10 Σεπτεμβρίου 1998.

Ο Πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Tom JENKINS

() ΕΕ C 123 της 22.4.1998, σ. 15.

() Mori Poll for Eurogroup for Animal Welfare, Ιούνιος 1998.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ στη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Το κείμενο της γνωμοδότησης του τμήματος που ακολουθεί απορρίφθηκε κατά τη συζήτηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η πρόταση της Επιτροπής αναφέρει ότι στηρίζεται στην έκθεση που υπέβαλε η Επιστημονική Κτηνιατρική Επιτροπή τον Οκτώβριο του 1996 και η οποία προσαρμόζει στην επικαιρότητα προγενέστερη έκθεση του 1992.

1.2. Το 93 % των ορνίθων της ΕΕ (320 εκατομμύρια περίπου το 1997) εκτρέφονται σε συστήματα κλωβοστοιχιών και υπόκεινται στις διατάξεις της Οδηγίας 88/116/ΕΟΚ, η εφαρμογή της οποίας είναι υποχρεωτική σε όλες τις χώρες από το 1995. Σήμερα, δεν υπάρχουν ευρωπαϊκά πρότυπα που να ορίζουν τις καλύτερες συνθήκες άνεσης για τις ωοτόκες όρνιθες που εκτρέφονται σε συστήματα εναλλακτικά των κλωβοστοιχιών.

1.3. Όσον αφορά τις κοινωνικοοικονομικές πτυχές, είναι σημαντικό να υπενθυμισθεί ότι η πτηνοτροφία αποτελεί συστατικό στοιχείο της γεωργίας και της αγροτικής οικονομίας, η σημασία της οποίας είναι μεγάλη σε ορισμένες περιφέρειες της Ένωσης (βλ. Παράρτημα 1). Η πτηνοτροφία αναπτύσσεται στην Ευρώπη με πρακτικά μηδενικό κόστος για τον φορολογούμενο και καταναλώνει σημαντικές ποσότητες δημητριακών που παράγονται στην ΕΕ. Επιπλέον, λειτουργεί εντός μιας παγκόσμιας αγοράς ολοένα και πιο απελευθερωμένης και ανταγωνιστικής.

1.4. Η έκθεση της Επιστημονικής Κτηνιατρικής Επιτροπής παρουσιάζει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφόρων συστημάτων ορνιθοτροφίας. Η εκτροφή ωοτόκων ορνίθων σε κλωβοστοιχίες παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τα εναλλακτικά συστήματα, όπως: μικρότερη συχνότητα παρασιτικών λοιμώξεων, καλύτερος έλεγχος της διατροφής, περιορισμός στο ελάχιστο του κινδύνου επιθετικότητας και καννιβαλισμού, μικρότερη μόλυνση των αυγών, σταθεροποίηση των κοινωνικών ομάδων, χαμηλότερο κόστος παραγωγής, καλή ποιότητα των αυγών, καλύτερες συνθήκες εργασίας στο πτηνοτροφείο, περιορισμένη επίδραση στο περιβάλλον και μικρότερη θνησιμότητα και λοιμώξεις των ορνίθων.

1.5. Η Επιτροπή ορίζει ως υποχρεωτική την εγκατάσταση φωλεών, κοτανάθρων και αχυροστρωμνών σε όλα τα συστήματα εκτροφής ωοτόκων ορνίθων, πράγμα που εξασφαλίζει κατά ένα τρόπο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πτηνών, σύμφωνα με την έκθεση της Επιστημονικής Κτηνιατρικής Επιτροπής στην οποία στηρίζεται η Πρόταση. Προτείνει επίσης τη χρήση «εμπλουτισμένων κλωβών», που βρίσκονται σε ερευνητικό στάδιο και δεν διατίθενται ευρέως στο εμπόριο στην ευρωπαϊκή αγορά.

2. Γενικές παρατηρήσεις

2.1. Η Επιτροπή δηλώνει σαφώς στην τρίτη παράγραφο ότι φιλοδοξεί να καταργήσει τις κλωβοστοιχίες, μέσα σε αρκετά μεγάλο διάστημα ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία οικονομικών προβλημάτων στους πτηνοτρόφους και οι αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα των αυγών. Εντούτοις, δεν αναφέρει τίποτα για τον τρόπο επίτευξης των δύο αυτών στόχων, που κατά κανέναν τρόπο δεν μνημονεύει η Οδηγία.

2.2. Προκειμένου να επανορθώσει τις οικονομικές επιπτώσεις της πρότασής της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει συνοδευτικά μέτρα, όπως η υποχρεωτική επισήμανση του τρόπου εκτροφής στα αυγά που παράγονται στην Κοινότητα. Το σύστημα αυτό της υποχρεωτικής επισήμανσης δεν επιτρέπει κατά κανέναν τρόπο την προστασία της κοινοτικής αγοράς από τις εισαγωγές από τρίτες χώρες.

2.3. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει επίσης τη συγχρηματοδότηση των επιδοτήσεων των επενδύσεων. Ο σχηματισμός κεφαλαίου για την προσαρμογή του κλάδου στα προτεινόμενα πρότυπα δεν έχει την παραμικρή σχέση με την κοινοτική χρηματοδότηση των επιδοτήσεων για επενδύσεις, που προβλέπονται στη διαρθρωτική πολιτική της ΕΕ. Το πιθανότερο είναι ότι οι παραγωγοί δεν θα λάβουν καμία αντιστάθμιση, δεδομένου ότι, στις προτάσεις της για το «Πρόγραμμα δράσης 2000», η Επιτροπή δεν προβλέπει καμία χρηματοδότηση στο κονδύλιο του προϋπολογισμού που αφορά τον πτηνοτροφικό τομέα.

2.4. Η Επιτροπή προτείνει την αναζήτηση της υποστήριξης άλλων χωρών για την καθιέρωση κατώτερων προτύπων προστασίας των ωοτόκων ορνίθων στα διάφορα συστήματα εκτροφής. Επισημαίνεται σχετικά ότι, σ' ολόκληρο τον κόσμο, μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελβετία διαθέτουν υποχρεωτικά πρότυπα σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης των ορνίθων.

2.5. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καθιερώνει στην πρόταση την απαγόρευση της εκτροφής ωοτόκων ορνίθων σε κλωβοστοιχίες, η οποία θα εφαρμοστεί με απόφαση του κάθε κράτους μέλους, μετά από μια περίοδο προσαρμογής, με ανώτατο όριο τη δεκαετία. Η απαγόρευση της εκτροφής ωοτόκων ορνίθων σε κλωβοστοιχίες δε συμβιβάζεται με την πραγματικότητα της παραγωγής στην ΕΕ και στον υπόλοιπο κόσμο.

2.6. Είναι απαράδεκτο να τροποποιούνται τα κατώτερα υφιστάμενα πρότυπα για τις όρνιθες σε κλωβοστοιχίες, που ήταν υποχρεωτικά από την 1.1.1995, εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει εξασφαλίσει ότι τα υφιστάμενα κατώτερα πρότυπα εφαρμόζονται πράγματι σε όλη την κοινοτική επικράτεια και εφόσον οι όροι που επιβάλλονται στους ευρωπαίους παραγωγούς δεν αναγνωρισθούν διεθνώς και δεν διασφαλισθεί η ανταγωνιστικότητα της ωοπαραγωγής της ΕΕ, στο πλαίσιο της ολοένα μεγαλύτερης ελευθέρωσης του παγκόσμιου εμπορίου.

3. Ειδικές παρατηρήσεις

3.1. Είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη, εκτός από την επίδραση στις συνθήκες διαβίωσης των ορνίθων, οι υγειονομικές, κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές πτυχές οποιασδήποτε πρότασης που εξετάζεται. Η οικονομική ανάλυση που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι σαφώς ανεπαρκής. Είναι απαραίτητο να διεξαχθεί ανεξάρτητη έρευνα για τις επιδράσεις της πρότασης σε όλους τους προαναφερόμενους τομείς, δεδομένου ότι αφορά το 93 % της κοινοτικής παραγωγής αυγών.

3.2. Μεταξύ άλλων, οι επιδράσεις της υπό εξέταση Οδηγίας μπορεί να αφορούν:

3.2.1. Την ευζωία των ορνίθων

Το επιχείρημα ότι η κατάργηση του σημερινού συστήματος των κλωβοστοιχιών και η αντικατάστασή του από εναλλακτικά συστήματα θα βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των ορνίθων είναι παραπλανητικό: Δεν υπάρχουν ανεπτυγμένες γενετικές σειρές ωοτόκων ορνίθων προσαρμοσμένων σε εναλλακτικά συστήματα. Στα συστήματα αυτά εμφανίζονται προβλήματα από ραμφίσματα, καννιβαλισμό, παρασιτώσεις, μολύνσεις από εξωτερικούς παράγοντες, υψηλές συγκεντρώσεις σκόνης και αμμωνίας στον αέρα και δυσκολία ελέγχου των μικροβιακών λοιμώξεων. Για να βελτιωθεί η κατάσταση αυτή είναι απαραίτητο να καταβάλλονται μεγαλύτερες προσπάθειες σε κτηνιατρικές θεραπείες. Ακόμη και έτσι, οι δείκτες θνησιμότητας είναι σαφώς υψηλότεροι από ό,τι στις κλωβοστοιχίες.

3.2.2. Κοινωνικοοικονομικές πτυχές

Τα αποτελέσματα της εφαρμογής της προτεινόμενης οδηγίας θα έχουν αντίκτυπο σε πολλούς τομείς:

- Απασχόληση: η αύξηση του κόστους θα υποχρεώσει πολλές από τις σημερινές επιχειρήσεις του κλάδου να εγκαταλείψουν τη δραστηριότητά τους λόγω έλλειψης ανταγωνιστικότητας. Σήμερα, ο κλάδος απασχολεί άμεσα 90 000 εργαζόμενους και έμμεσα, στους συναφείς κλάδους, 120 000.

- Τιμές: η αύξηση του κόστους του αυγού θα ανεβάσει την τιμή του προϊόντος στην αγορά, γεγονός που θα επηρεάσει κυρίως τα πλέον μειονεκτούντα κοινωνικά στρώματα.

- Ποιότητα και υγεία: το επίπεδο της ποιότητας και της ασφάλειας της διατροφής του ευρωπαϊκού αυγού μπορεί να τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο εάν υλοποιηθεί η προτεινόμενη πρωτοβουλία. Η πρόληψη ασθενειών όπως η σαλμονέλλα είναι πιο δύσκολη στις συνθήκες που προτείνει η οδηγία. Πρόκειται για έναν κίνδυνο που κανείς δεν μπορεί να αναλάβει. Η υποκατάσταση, στην ευρωπαϊκή αγορά, των αυγών που παράγονται στην ΕΕ από εισαγόμενα αυγά ή παράγωγα θα μειώσει τις εγγυήσεις που παρέχονται στον καταναλωτή.

- Συνθήκες εργασίας: η πρόταση της Επιτροπής συνεπάγεται επιδείνωση των συνθηκών εργασίας στα πτηνοτροφεία και μεγαλύτερο κίνδυνο ασθενειών (λόγω της ύπαρξης αιωρούμενης σκόνης και της μεγαλύτερης συγκέντρωσης αμμωνίας που οφείλεται στο άχυρο), βεβιασμένων σωματικών στάσεων (για τη συλλογή των αυγών από το έδαφος, τη μίξη του άχυρου, τον έλεγχο των ζώων...).

- Άλλες αγορές: η κατανάλωση δημητριακών από την ωοπαραγωγική πτηνοτροφία μπορεί να εκτιμηθεί σε δέκα εκατομμύρια τόννους κατ' έτος (κριθάρι, καλαμπόκι και σιτάρι). Η προβλεπόμενη μείωση της παραγωγής θα έχει άμεσες επιπτώσεις στο ισοζύγιο της αγοράς δημητριακών της ΕΕ.

3.2.3. Υγειονομικές πτυχές

Ο έλεγχος και η πρόληψη των ασθενειών είναι κατώτερος στα εναλλακτικά συστήματα των κλωβοστοιχιών, δεδομένου ότι η παρουσία φωλεών, κοτανάθρων, άχυρου και οποιουδήποτε άλλου πρόσθετου υλικού παρακωλύει την πλήρη απολύμανση και απαλλαγή από τα παράσιτα των χώρων εκτροφής.

Ο κίνδυνος ασθενειών στις αγροικίες είναι μεγαλύτερος στα εναλλακτικά συστήματα και, επιπλέον, στα συστήματα εκτροφής στο ύπαιθρο, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος εξάπλωσης των ασθενειών σε άλλες γειτονικές αγροικίες ή εγκαταστάσεις. Επίσης, είναι δύσκολο να αποτραπεί η επαφή με άλλα ζώα (πτηνά, τρωκτικά και αρπακτικά). Το γεγονός αυτό επιτείνει τους κινδύνους για την υγεία των πτηνών και του ανθρώπου, από μετάδοση ζωονόσων.

3.2.4. Περιβαλλοντικές πτυχές

Η προτεινόμενη Οδηγία θα έχει αρνητικές επιδράσεις στο περιβάλλον για τους εξής λόγους:

- Ανάγκη αύξησης, μέχρι και τριπλασιασμού, των εκτάσεων που απαιτούνται για τις εγκαταστάσεις εκτροφής ωοτόκων ορνίθων.

- Τα συστήματα με άχυρο δημιουργούν μεγαλύτερους όγκους κτηνοτροφικών απορριμμάτων και χειρότερης ποιότητας: προκαλούν περισσότερες οσμές και εκπομπές αμμωνίας στον αέρα. Δεν μπορεί να αυτοματοποιηθεί η εξάλειψη των απορριμμάτων ούτε να αποξηρανθούν τα απόβλητα στις ίδιες τις εγκαταστάσεις, όπως γίνεται στις εγκαταστάσεις με κλωβοστοιχίες. Απαιτούνται πρόσθετες εγκαταστάσεις για την κατεργασία της κοπριάς και αυξάνεται ο κίνδυνος για το περιβάλλον (από τη διήθηση διασταλαζόντων υγρών, τις οσμές, τη μόλυνση του εδάφους κ.λπ.). Στις εγκαταστάσεις εκτροφής στο ύπαιθρο, οι επιπτώσεις των πτηνών και των αποβλήτων τους στο έδαφος που καλύπτουν είναι μεγαλύτερες.

4. Συμπεράσματα

4.1. Η προτεινόμενη οδηγία δεν εισάγει βελτιώσεις για τις συνθήκες διαβίωσης των ωοτόκων ορνίθων, αλλά μάλλον κινδύνους υποβάθμισης των σημερινών συνθηκών. Δεν πρέπει οι καλές συνθήκες διαβίωσης να εξομοιώνονται αποκλειστικά και μόνο με τη δυνατότητα πραγματοποίησης ορισμένων κινήσεων ή δραστηριοτήτων 7 πρέπει να εξετάζονται όλες οι πτυχές που απαρτίζουν την έννοια των καλών συνθηκών διαβίωσης και ιδιαίτερα η υγεία των πτηνών και η προστασία από τις επιθέσεις.

4.2. Ως προς τις υγειονομικές, περιβαλλοντολογικές και κοινωνικοοικονομικές πτυχές, η πρόταση οδηγίας παράγει αρνητικά αποτελέσματα και εισάγει ιδιαίτερα ανησυχητικούς κινδύνους όπως: η πιθανότητα εξαφάνισης μεγάλου μέρους του οικονομικού κλάδου που εξαρτάται από την παραγωγή αυγών στην Ευρώπη, σημαντικής αύξησης των τιμών του προϊόντος στην αγορά, αρνητικής επίδρασης επί των υγειονομικών εγγυήσεων που παρέχονται στον ευρωπαίο καταναλωτή και αύξησης των επιπτώσεων των πτηνοτροφείων στο περιβάλλον.

4.3. Το τμήμα, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις πτυχές που προαναφέρονται, απορρίπτει την πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου, που του υπεβλήθη για γνωμοδότηση, διότι κρίνει ότι η ρύθμιση των συνθηκών διαβίωσης των ωοτόκων ορνίθων που εκτρέφονται σε κλωβοστοιχίες αντιμετωπίζεται ήδη επαρκώς από την Οδηγία 88/166/ΕΟΚ. Εξάλλου, εάν είναι επιθυμητή η ρύθμιση των συνθηκών διαβίωσης των ωοτόκων ορνίθων που εκτρέφονται σε εναλλακτικά συστήματα, πρέπει να καταρτισθεί ειδικό κείμενο για το σκοπό αυτό.

Βρυξέλλες, 23 Ιουλίου 1998.

Ο Πρόεδρος του τμήματος γεωργίας και αλιείας

Pere MARGALEF i MASIΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

Παραγωγή αυγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Περισσότερα από 87 000 εκατ. αυγά για κατανάλωση (5 007 000 τόνοι) παράγονται ετησίως (στοιχεία του 1997) στις 15 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

Οι όρνιθες ωοπαραγωγής

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκτρέφονται περίπου 320 εκατ. όρνιθες για ωοπαραγωγή.

Ορισμένες απ' αυτές (περίπου 50 εκατ.) εκτρέφονται σε καθαρά αγροτικού χαρακτήρα ορνιθοτροφεία και τα αυγά που παράγονται προορίζονται για ιδιοκατανάλωση.

Άλλες (περίπου 20 εκατ.) εκτρέφονται σε ορνιθοτροφεία περιορισμένης βοσκής ή εκτατικής εκτροφής, σε ορνιθώνες ή στο έδαφος.

Και άλλες, τέλος, (περίπου 250 εκατ.) εκτρέφονται σε κλωβοστοιχίες και παράγουν το 93 % των αυγών που προορίζονται για κοινοτική κατανάλωση.

Ακαθάριστη αξία της εμπορεύσιμης παραγωγής και τιμολόγηση

Η ακαθάριστη αξία της εμπορεύσιμης παραγωγής στον κλάδο των αυγών για κατανάλωση ανέρχεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε 4 000 εκατομμύρια Ecus και η συνολική τιμολόγηση των αυγών και των παράγωγων προϊόντων τους εκτιμάται σε 5 600 εκατ. Ecu.

Απασχολουμένο προσωπικό

Ο κλάδος των αυγών και των παράγωγων προϊόντων τους απασχολεί άμεσα (πτηνοτροφεία, κέντρα συσκευασίας των αυγών, μεταποιητικά κέντρα) περίπου 90 000 εκμεταλλεύσεις στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι συναφείς κλάδοι (επιχειρήσεις παραγωγής ζωοτροφών, εξοπλισμού, συσκευασιών) απασχολούν, μόνο για τον κλάδο των αυγών, άλλες 120 000 μονάδες εργασίας.

Κατανάλωση δημητριακών

Ο κλάδος των αυγών απορροφά κάθε χρόνο στην Ευρώπη περίπου 10 εκατομμύρια τόνους δημητριακών (κυρίως καλαμπόκι, κριθάρι και σιτάρι) κοινοτικής παραγωγής.

Κατανάλωση αυγών

Η μέση ατομική κατανάλωση αυγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σήμερα (στοιχεία του 1997) σε 210 αυγά ανά κάτοικο.

Ανάλογα με τις διαφορετικές διατροφικές συνήθειες, ένα μέρος των αυγών καταναλώνεται στις οικογένειες ως έχει, ενώ ένα άλλο μέρος προορίζεται για βιομηχανικά ή βιοτεχνικά προϊόντα διατροφής.

Κατά τα 10 τελευταία χρόνια, παρατηρήθηκε σταθερή προοδευτική αύξηση της ζήτησης παράγωγων προϊόντων από αυγά, τόσο από τη βιομηχανία όσο και από τη βιοτεχνία ειδών διατροφής.

Σήμερα, τα παράγωγα προϊόντα αντιπροσωπεύουν στην ΕΕ ποσοστό που κυμαίνεται, ανάλογα με τις διατροφικές συνήθειες, από το 28 % έως το 40 % της συνολικής κατανάλωσης αυγών.

Στον υπόλοιπο κόσμο

Οι μόνες χώρες στον κόσμο που έχουν θεσπίσει πρότυπα σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης των ορνίθων που εκτρέφονται σε κλωβοστοιχίες είναι τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης 7 όσο για την Ελβετία, έχει απαγορεύσει αυτή τη μορφή εκτροφής.

Περισσότερο από το 88 % της παγκόσμιας παραγωγής αυγών δεν υπόκειται σε καμία ρυθμιστική διάταξη.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες (10 % της παγκόσμιας παραγωγής) και τις υπόλοιπες μεγάλες παραγωγούς χώρες (Κίνα, πρώην ΕΣΣΔ, Ιαπωνία, Βραζιλία, με 28 %, 9 %, 6 % και 4 % αντίστοιχα της παγκόσμιας παραγωγής), ο ελάχιστος συνιστώμενος χώρος είναι 310 cm2 ανά όρνιθα.

Στην Αυστραλία, προτείνονται 349 cm2 για τις μεγαλύτερες όρνιθες και 327 cm2 για τις μικρότερες, ενώ στη Νέα Ζηλανδία εκτιμάται ότι αρκούν 363 cm2 για τις μεγαλύτερες όρνιθες και 340 cm2 για τις μικρότερες.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 59, ψήφοι κατά: 44, αποχές: 5.