Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την «Πρόταση κανονισμού (ΕΚ) του Συμβουλίου που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 2299/89 του Συμβουλίου σχετικά με έναν κώδικα συμπεριφοράς για τα ηλεκτρονικά συστήματα κράτησης θέσεων (ΗΣΚ)» () (98/C 95/07)

Στις 5 Αυγούστου 1997,, και σύμφωνα με το άρθρο 75 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα μεταφορών και επικοινωνιών, στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 19 Ιανουαρίου 1998 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Moreland.

Κατά την 351η σύνοδο ολομέλειάς της της 28ης και 29ης Ιανουαρίου 1998 (συνεδρίαση της 28ης Ιανουαρίου), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 112 ψήφους υπέρ, 2 ψήφους κατά και 3 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Τα ηλεκτρονικά συστήματα κράτησης θέσεων (ΗΣΚ) των αεροπορικών εταιρειών είναι εξαιρετικά ισχυρά εμπορικά όργανα. Παρέχουν στους ταξιδιωτικούς πράκτορες πρόσβαση στα δρομολόγια, τους ναύλους κ.λπ. της μεγάλης πλειοψηφίας των τακτικών αερογραμμών σε όλο τον κόσμο. Οι κρατήσεις, ακόμη και για δρομολόγια σε μακρινούς τόπους, μπορούν να επιβεβαιωθούν αυτοστιγμεί και τα εισιτήρια να τιμολογηθούν και να εκδοθούν. Τα ΗΣΚ έχουν παράσχει αναμφίβολα σημαντικά οφέλη στους αερομεταφορείς, στους ταξιδιωτικούς πράκτορες και στους καταναλωτές.

1.2. Ωστόσο, τα ΗΣΚ έχουν δώσει επίσης λαβή για καταχρήσεις. Τα σύγχρονα ΗΣΚ αναπτύχθηκαν αρχικά στις ΗΠΑ από μεμονωμένες εταιρείες. Σε όλες τις περιπτώσεις μεροληπτούσαν υπέρ της ιδιοκτήτριας εταιρείας. Λόγω των επιπτώσεων αυτής της μεροληψίας στον θεμιτό ανταγωνισμό, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέσπισε το 1984 διατάξεις για τη χρήση των ΗΣΚ. Η ΕΕ την ακολούθησε το 1989 με δικούς της, πιο αναλυτικούς κανόνες (), οι οποίοι αναθεωρήθηκαν το 1993 ().

1.3. Η ρύθμιση των ΗΣΚ υπήρξε επιτυχία. Δεν υφίσταται πλέον η αρχική μεροληψία, που προξενούσε τόση ανησυχία, ιδίως στις μικρότερες αεροπορικές εταιρείες. Πολλοί μεγάλοι αερομεταφορείς δεν βρίσουν πλέον κανένα όφελος στην κατοχή μεριδίων ΗΣΚ και έχουν πουλήσει το σύνολο ή μέρος των μετοχών τους. Αλλά και στα ίδια τα ΗΣΚ υπήρξε σημαντική συγκέντρωση. Όλα είναι σήμερα παγκόσμια συστήματα που λειτουργούν σε πολλά μέρη της υφηλίου.

1.4. Από την αρχή είχε αναγνωρισθεί ότι, καθώς διακυβεύονται σημαντικά συμφέροντα, και η τεχνολογία γρήγορα εξελίσσεται, ο κώδικας συμπεριφοράς των ΗΣΚ θα χρειαζόταν συχνή αναπροσαρμογή. Όπως επισημάνθηκε και ανωτέρω, η παρούσα πρόταση είναι η δεύτερη αναθεώρηση του αρχικού κανονισμού.

1.5. Η πρόταση της Επιτροπής για αναθεώρηση του κανονισμού για τα ΗΣΚ αποτελείται από δύο μέρη: μία έκθεση για τη λειτουργία του ισχύοντος κανονισμού και έναν νέο κανονισμό με αναλυτικές τροποποιήσεις. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε διαδοχικά αυτά τα δύο μέρη.

2. Έκθεση για την εφαρμογή του κώδικα συμπεριφοράς

2.1. Η έκθεση παρουσιάζει αναλυτικά τις παρατάσεις που χορηγήθηκαν, τις καταγγελίες που παραλήφθηκαν και τις αιτήσεις παροχής ερμηνευτικών διευκρινίσεων σε σχέση με συγκεκριμένες διατάξεις του κώδικα, καθώς και άλλα τεχνικά θέματα. Η γενική εντύπωση της Επιτροπής είναι ότι παρόλο που υπήρξαν πολυάριθμα προβλήματα κατά την εφαρμογή του κώδικα, σήμερα έχουν διευθετηθεί προς γενική ικανοποίηση. Είναι εμφανές, ωστόσο, ότι τη γενική ικανοποίηση της Επιτροπής δεν τη συμμερίζονται όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Έχουν υποβληθεί πολλές καταγγελίες, κυρίως από πλευράς των αερομεταφορέων.

2.2. Ένας λόγος ανησυχίας που τονίζεται ιδιαιτέρως στην έκθεση της Επιτροπής αφορά την επί της οθόνης απεικόνιση πτήσεων διαφορετικών αερομεταφορέων υπό τον ίδιο κωδικό. Ο ισχύων κώδικας απαιτεί από τα ΗΣΚ να διασφαλίζουν ότι καμία δυνατότητα πτήσης δεν εμφανίζεται στην οθόνη πάνω από μία φορά, εκτός αν υπάρχει κοινοπρακτική ή άλλη συμβατική ρύθμιση (π.χ. για την εκτέλεση πτήσεων με κοινό κωδικό) που επιβάλλει σε δύο ή περισσότερους αερομεταφορείς την ανάληψη ξεχωριστής ευθύνης για την προσφορά και την πώληση των αερομεταφορικών προϊόντων, οπότε επιτρέπεται η ξεχωριστή απεικόνιση εκάστου, αλλά έως δύο το πολύ αερομεταφορέων.

2.3. Η Επιτροπή σημειώνει ότι αυτή η επιλογή της δυνατότητας απεικόνισης έως δύο αερομεταφορέων είναι τεχνικά πολύπλοκη και δεν μπορεί να εφαρμοσθεί από τα ΗΣΚ απομονωμένα. Χρειάζεται, συγκεκριμένα, να συνεργασθούν με τις εταιρείες ΗΣΚ και οι αερομεταφορείς. Ως πρώτο βήμα θα ήταν επιθυμητό να συμφωνήσουν οι αερομεταφορείς ως προς έναν κοινό κανόνα για το σύνολο του κλάδου. Προφανώς μια τέτοια συμφωνία ήταν δύσκολο να επιτευχθεί και, μολονότι υπάρχει σήμερα κάποια πρόοδος, η εφαρμογή αυτής της πτυχής του κώδικα απέχει ακόμη πολύ από την επιθυμητή κατάσταση.

2.4. Οι περιορισμοί στην απεικόνιση πτήσεων με τον ίδιο κωδικό αποτελούσαν βασικά στοιχεία του κώδικα ΗΣΚ από την αρχή της δημιουργίας του. (Η αναθεώρηση του 1993 μάλιστα τους κατέστησε κατά τι χαλαρότερους). Είναι διότι δεν έχουν εφαρμοσθεί ακόμη πλήρως οι σχετικοί κανόνες. Η Επιτροπή δεν φαίνεται να ασχολήθηκε με αυτό το ζήτημα τόσο δυναμικά όσο θα μπορούσε, ούτε να του έδωσε την προτεραιότητα που αξίζει.

2.5. Σύσταση

Η ΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής να εκπονήσει έκθεση για την εφαρμογή του κώδικα συμπεριφοράς των ΗΣΚ, ο οποίος αφορά αναγκαστικά σύνθετα και τεχνικά ζητήματα, αλλά ο οποίος ωστόσο έχει μέγιστη σημασία για τους καταναλωτές και τον ανταγωνισμό στον κλάδο των αερομεταφορών. Συνιστά να συντάσσονται παρόμοιες εκθέσεις κατά περιοδικά διαστήματα, π.χ. κάθε τρία χρόνια, ακόμη και όταν δεν προτείνεται τροποποίηση του κανονισμού.

3. Προτεινόμενες τροποποιήσεις του κώδικα

Η Επιτροπή προτείνει πολυάριθμες τροποποιήσεις του ισχύοντος κώδικα δεοντολογίας των ΗΣΚ, οι οποίες περιγράφονται εν συντομία κατωτέρω.

3.1. Οι υποχρεώσεις των συνδρομητών (προτεινόμενο άρθρο 9α και παράρτημα ΙΙ)

3.1.1. Οι ισχύοντες κανόνες απαιτούν από τα ΗΣΚ να παρέχουν ακριβείς και πλήρεις πληροφορίες. Αυτή η υποχρέωση καθίσταται, ωστόσο, ανώφελη αν δεν διαβιβάζονται οι ίδιες πληροφορίες και στον πελάτη μέσω του ταξιδιωτικού πράκτορα, ο οποίος ενδέχεται να λαμβάνει πρόσθετη χρηματική προμήθεια για να ευνοεί συγκεκριμένους αερομεταφορείς. Οι ισχύοντες κανόνες προβλέπουν πράγματι ορισμένες υποχρεώσεις για τους ταξιδιωτικούς πράκτορες, αλλά έχει αναγνωρισθεί προ πολλού ότι είναι πολύ δύσκολο να επιβληθεί η εφαρμογή τους.

3.1.2. Ο αναθεωρημένος κανονισμός ορίζει ότι, αν δεν υπάρχει συγκεκριμένο αίτημα από πλευράς του πελάτη, ο ταξιδιωτικός πράκτορας πρέπει να παρέχει μια ουδέτερη εικόνα. Εκτός αυτού, ο πράκτορας δεν πρέπει να χειρίζεται τις πληροφορίες που παρέχει το ΗΣΚ κατά τρόπο που ενδέχεται να οδηγήσει σε ανακριβή, παραπλανητική ή μεροληπτική παρουσίαση των πληροφοριών στον πελάτη, στον οποίο πρέπει επίσης να παρέχεται πλήρης ενημέρωση σχετικά με ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά της πτήσης. Τέλος, εάν το ζητήσει ο πελάτης, θα πρέπει να του παρέχεται εκτύπωμα της εικόνας του ΗΣΚ, ούτως ώστε να διαθέτει τις ίδιες πληροφορίες με τον ταξιδιωτικό πράκτορα. Οι περισσότερες από αυτές τις διατάξεις περιέχονται στον ισχύοντα κώδικα, αλλά έχουν πιο εξέχουσα θέση στον αναθεωρημένο κανονισμό.

3.1.3. Σύσταση

Η ΟΚΕ επικροτεί αυτές τις αλλαγές, οι οποίες πιστεύει ότι αποτελούν ένα βήμα προς την ορθή κατεύθυνση. Ανησυχεί, ωστόσο, σχετικά με την εξασφάλιση της εφαρμογής αυτών των σημαντικών διατάξεων. Η Επιτροπή πρέπει να εξηγήσει αναλυτικότερα πώς σκοπεύει να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση των ταξιδιωτικών πρακτόρων με τις διατάξεις του κώδικα, προκειμένου να προστατευθούν τα συμφέροντα των καταναλωτών.

3.1.4. Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες έχουν επίσης κατηγορηθεί ότι κάνουν περιττές κρατήσεις, π.χ. για να επιτύχουν ορισμένους στόχους παραγωγικότητας που έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των τελών διανομής που λαμβάνουν από τους αερομεταφορείς. Για να άρει αυτό το πρόβλημα, ο νέος κώδικας επιβάλλει στους ταξιδιωτικούς πράκτορες να κάνουν κρατήσεις και να εκδίδουν εισιτήρια σύμφωνα με τις πληροφορίες που περιέχει το ΗΣΚ που χρησιμοποίησαν και, αν είναι δυνατό, να πραγματοποιούν τις σχετικές συναλλαγές στο ίδιο ΗΚΣ. Οι διπλές κρατήσεις για την ίδια πτήση απαγορεύονται.

3.1.5. Σύσταση

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά τεχνικό ζήτημα. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του κώδικα, που περιέχονται ιδίως στο Παράρτημα ΙΙ, και πάλι μοιάζουν να αποτελούν ένα βήμα προς την ορθή κατεύθυνση, αλλά μόνο ο χρόνος θα δείξει αν επαρκούν για τη λύση των προβλημάτων. Η Επιτροπή θα πρέπει να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των νέων κανόνων σε συνεργασία με αντιπροσώπους των αερομεταφορέων και των ταξιδιωτικών πρακτορείων.

3.2. Η συμπερίληψη των σιδηροδρομικών υπηρεσιών [προτεινόμενα άρθρα 2 παράγραφοι ιη), ιθ) και κ) και 21β]

3.2.1. Οι αεροπορικές υπηρεσίες των σχετικά μικρών αποστάσεων αναπτύσσουν όλο και περισσότερο άμεσο ανταγωνισμό με τις σιδηροδρομικές υπηρεσίες υψηλής ταχύτητας. Η Επιτροπή αναγνωρίζει τα οφέλη του καταναλωτή από την ταυτόχρονη παρουσίαση στις οθόνες των ΗΣΚ αυτών των αεροπορικών και σιδηροδρομικών επιλογών. Προτείνει, ως εκ τούτου, για τους σκοπούς του κώδικα οι σιδηροδρομικοί μεταφορείς να αντιμετωπίζονται ως αερομεταφορείς, αν συμπεριλαμβάνονται στην οθόνη των ΗΣΚ.

3.2.2. Σύσταση

Εκ πρώτης όψεως δεν υπάρχουν αντιρρήσεις. Ωστόσο, λόγω της πρακτικής πολυπλοκότητας του θέματος, η Επιτροπή δεν προσδιορίζει τις προϋποθέσεις για τη συμπερίληψη των σιδηροδρομικών υπηρεσιών στα ΗΣΚ. Η παράλειψη αυτή δημιουργεί έκπληξη, ιδίως τη στιγμή που η Επιτροπή έχει χρηματοδοτήσει μια συμβουλευτική έκθεση για την πρακτική χρησιμότητα της συνεμφάνισης σιδηροδρομικών προϊόντων στα ΗΣΚ των αερομεταφορών. Η Επιτροπή φαίνεται πως περιμένει από τους αερομεταφορείς, τους σιδηροδρομικούς οργανισμούς και τα ΗΣΚ να συσκεφθούν και να καθορίσουν από κοινού τους κανόνες. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, θα ήταν καλύτερα να προσδιόριζε ο κώδικας τις ακριβείς υποχρεώσεις όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Η παρούσα πρόταση είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε διαφωνίες και καθυστέρηση. Είναι σαφές ότι το πρόσθετο κόστος θα πρέπει να διατηρηθεί στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο και ότι δεν πρέπει να οδηγήσει σε αύξηση των να επιβαρυνθούν με αυτό οι υπεύθυνοι της επιβαρύνσεων των επιβατώνδημιουργίας του και όχι οι επιβάτες.

Συγκεκριμένα, η πρόταση της Επιτροπής συνιστά διάκριση κατά του σιδηροδρόμου, διότι δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ των ενδιάμεσων στάσεων των αερογραμμών και των στάσεων των τραίνων, αν και οι στάσεις των τραίνων είναι συνήθως πολύ συντομότερες. Η ΟΚΕ προτείνει να καταργηθεί η διάκριση μεταξύ υπηρεσιών «άνευ» και υπηρεσιών «με ενδιάμεσο σταθμό», όταν οι ενδιάμεσες στάσεις δεν διαρκούν συνολικά πάνω από 10 λεπτά.

3.3. Η πολιτική των χρεώσεων (άρθρα 3α και 10 παράγραφος 1)

3.3.1. Ο ισχύων κώδικας ορίζει ότι «τα τέλη που χρεώνουν οι πωλητές συστημάτων ΗΣΚ δεν εισάγουν διακρίσεις, έχουν λογική διάρθρωση, καθορίζονται σε λογικά επίπεδα σε σχέση με το κόστος της παρεχόμενης και της χρησιμοποιούμενης υπηρεσίας και, προπαντός, είναι τα ίδια για το ίδιο επίπεδο υπηρεσιών». Έχουν υποβληθεί αρκετές καταγγελίες από διάφορους ευρωπαϊκούς αερομεταφορείς όσον αφορά τις πολιτικές χρεώσεων των ΗΣΚ. Το πρόβλημα ουσιαστικά είναι ότι, ενώ πολλοί αερομεταφορείς αισθάνονται ότι είναι δέσμιοι πελάτες των ΗΣΚ, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΣΚ για την εγκατάσταση των συστημάτων τους στα γραφεία των ταξιδιωτικών πρακτορείων. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι ταξιδιωτικοί πράκτορες μάλιστα πληρώνονται για να χρησιμοποιούν ένα συγκεκριμένο ΗΚΣ, πράγμα που αυξάνει τα τέλη κράτησης που χρεώνουν στους αερομεταφορείς.

3.3.2. H Eπιτροπή, παρά μια παλαιότερη έκθεση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων χωρίς οριστικά συμπεράσματα, δεν υποστήριξε το αίτημα των αερομεταφορέων. Αντίθετα, δέχεται τον ισχυρισμό των ΗΣΚ ότι τα χρηματικά κίνητρα που καταβάλλονται στους πράκτορες μπορούν θεμιτά να θεωρηθούν τέλη διανομής και επομένως να συμπεριληφθούν στον υπολογισμό των τελών κράτησης. Αυτή η λογική κατά πάσα πιθανότητα δεν πρόκειται να ικανοποιήσει τους αερομεταφορείς.

3.3.3. Η Επιτροπή προτείνει το άρθρο 10 παράγραφος 1 του υφιστάμενου κώδικα, το οποίο αφορά τα επίπεδα των τελών και παρατέθηκε ανωτέρω, να ισχύει στο εξής μόνο για τους συμμετέχοντες μεταφορείς και να προστεθεί στο ίδιο άρθρο ένα νέο εδάφιο β) το οποίο να καλύπτει τα τέλη που χρεώνονται στους ταξιδιωτικούς πράκτορες για εξοπλισμό κ.λπ. Στην πράξη, δηλαδή, δεν θα υπάρχει πλέον κανένας έλεγχος των αποκαλούμενων τελών διανομής που καταβάλλονται στους ταξιδιωτικούς πράκτορες. Τέλος, η Επιτροπή προτείνει μια τροποποίηση του ισχύοντα κώδικα για να διευκρινισθεί μια πιθανή ασάφεια στην περίπτωση που ένας αερομεταφορέας ιδιοκτήτης ΗΣΚ είναι υποχρεωμένος να δεχθεί μια κράτηση από άλλον αερομεταφορέα βάσει του άρθρου 3.α.1.α). Αυτή η διευκρίνιση έχει σκοπό να διασφαλίσει ότι δεν χρεώνονται υπερβολικά τέλη για τέτοιες κρατήσεις.

3.3.4. Σύσταση

Η ΟΚΕ θεωρεί τεχνητό τον διαχωρισμό των χρεώσεων των ταξιδιωτικών πρακτορείων σε τέλη εξοπλισμού και τέλη διανομής. Δεν συντελεί ούτε κατ' ελάχιστο στην ικανοποίηση των καταγγελιών των αερομεταφορέων που κρίνονται βάσιμες. Το 1995 η Επιτροπή δήλωνε ότι, για να αρθεί το κίνητρο πραγματοποίησης ανενεργών κρατήσεων, τα συστήματα τιμολόγησης ανάλογα με την παραγωγικότητα θα πρέπει να βασίζονται στα «εκδοθέντα εισιτήρια» και όχι στις «πραγματοποιηθείσες κρατήσεις». Δηλαδή, μόνο οι κρατήσεις που καταλήγουν στην έκδοση εισιτηρίου πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό των ανταμοιβών που χορηγούνται ως κίνητρα. Δεν είναι σαφές για ποιό λόγο η Επιτροπή αποφάσισε να μην ακολουθήσει αυτήν την πολιτική, η οποία είχε προηγουμένως ευρεία υποστήριξη.

3.4. Απεικόνιση πτήσεων διαφορετικών αερομεταφορέων υπό τον ίδιο κωδικό (παράρτημα Ι εδάφιο 10)

3.4.1. Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, τα ΗΣΚ αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την εφαρμογή του ισχύοντα διακανονισμού, ο οποίος επιτρέπει τη χωριστή απεικόνιση έως δύο αερομεταφορέων που έχουν συνάψει συμφωνία εκτέλεσης πτήσεων με τον ίδιο κωδικό, με αναφορά του ιδιαίτερου κωδικού ταυτότητας του καθενός. Μόνο ένα ΗΣΚ έχει αναπτύξει μια ικανοποιητική διαδικασία που επιτρέπει στους μεταφορείς να συμμορφωθούν με αυτή τη διάταξη, ενώ τρία άλλα έχουν ανακοινώσει ότι προτίθενται να εφαρμόσουν τον διακανονισμό, αλλά έχουν εντοπίσει πολλά πρακτικά προβλήματα.

3.4.2. Η Επιτροπή απορρίπτει τόσο τη δυνατότητα συνεμφάνισης στην οθόνη των ΗΣΚ όλων των επιλογών πτήσεων με τον ίδιο κωδικό όσο και τον περιορισμό στην εμφάνιση μίας μόνο επιλογής, όπως απαιτούσε ο αρχικός κώδικας ΗΣΚ. Προτείνει να διατηρηθεί ο ισχύων διακανονισμός, αλλά όταν ένα ΗΣΚ αδυνατεί να τον εφαρμόσει λόγω παροχής ανεπαρκών στοιχείων από τους αερομεταφορείς, να επιτρέπεται στο ΗΣΚ να επιλέγει, χωρίς διακριτική μεταχείριση, ποιες εναλλακτικές δυνατότητες θα απεικονίζονται.

3.4.3. Σύσταση

Η ΟΚΕ αναγνωρίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα ΗΣΚ και οι αερομεταφορείς όσον αφορά την εφαρμογή των ισχυόντων κανόνων για την απεικόνιση πτήσεων διαφορετικών αερομεταφορέων με τον ίδιο κωδικό. Ωστόσο, εξακολουθεί να ανησυχεί μήπως η προτεινόμενη προσέγγιση, με τη διακριτική ευχέρεια που δίδει στα ΗΣΚ, αποτελέσει αφορμή για καταχρήσεις. Οι πρώιμες εμπειρίες των ΗΣΚ, ιδίως στις ΗΠΑ, έδειξαν ότι μια διαδικασία που επιφανειακά φαίνεται αμερόληπτη μπορεί στην πραγματικότητα να είναι εξαιρετικά μεροληπτική. Συνιστάται να καταργηθεί η δυνατότητα των ΗΣΚ να επιλέγουν τις εναλλακτικές δυνατότητες που μπορούν να απεικονίζονται. Ο κώδικας θα πρέπει να δηλώνει σαφώς και επακριβώς τα κριτήρια απεικόνισης που πρέπει να χρησιμοποιούνται στα ΗΣΚ. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να δώσει πιο εξέχουσα θέση στον κώδικα στη διασφάλιση του ότι ο μελλοντικός επιβάτης έχει πλήρη ενημέρωση για το ποιος αερομεταφορέας παρέχει τη συγκεκριμένη υπηρεσία, τι αεροσκάφος χρησιμοποιείται κ.λπ.

3.5. Η συνεκτίμηση των συστημάτων πληροφορικής (άρθρο 2 παράγραφος 1 και προτεινόμενα άρθρα 21 και 21γ)

3.5.1. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι επί του παρόντος είναι δύσκολο να αξιολογηθούν με ακρίβεια οι εξελίξεις που θα σημειωθούν στις μεθόδους ηλεκτρονικής διανομής των προϊόντων αερομεταφορών. Είναι ήδη δυνατόν να πραγματοποιηθούν κρατήσεις μέσω του Internet. Σήμερα, ωστόσο, το Internet αποτελεί μόνο μια εξεζητημένη επικοινωνιακή ζεύξη μεταξύ παρόχων πληροφοριών, όπως οι αεροπορικές εταιρείες ή τα ΗΣΚ, και των συνδρομητών τους και δεν φαίνεται να εμπίπτει στον ορισμό του πωλητή συστήματος ή του ΗΣΚ.

3.5.2. Η Επιτροπή προτείνει να επεκταθεί το άρθρο 21 του κώδικα, ούτως ώστε οι αεροπορικές εταιρείες να μπορούν να προσφέρουν πληροφορίες για τα προϊόντα τους μέσω του Internet χωρίς να υπόκεινται στις διατάξεις των άρθρων 5 και 9 παράγραφος 5, ακριβώς όπως δεν υπόκεινται στο κώδικα τα γραφεία πωλήσεων των αεροπορικών εταιρειών. Ωστόσο, οι υπηρεσίες ΗΣΚ που παρέχονται στο χρήστη άμεσα με ηλεκτρονικά μέσα θα πρέπει να καλύπτονται από τον κώδικα. Γι' αυτό η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθεί ο ορισμός του συνδρομητή, ώστε να διασφαλισθεί η συμπερίληψη αυτών των υπηρεσιών.

3.5.3. Σύσταση

Η Επιτροπή ορθώς είναι επιφυλακτική όσον αφορά τις εξελίξεις της παροχής υπηρεσιών αεροπορικών κρατήσεων μέσω του Internet. Είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί με ακρίβεια τι θα συμβεί στο μέλλον. Πρόκειται πάντως για έναν τομέα, τον οποίο η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάζει προσεκτικά, με προοπτική την παρουσίαση προτάσεων που θα αποτρέπουν τις καταχρήσεις.

3.6. Ιεράρχηση απεικόνισης πτήσεων (παράρτημα Ι εδάφιο 1)

3.6.1. Η σημαντικότερη καινοτομία του ευρωπαϊκού κώδικα συμπεριφοράς ΗΣΚ σε σύγκριση με τον αμερικανικό ήταν ότι προσδιόριζε αναλυτικά ποιες πτήσεις πρέπει να απεικονίζονται. Αντικατοπτρίζοντας την προτίμηση των καταναλωτών, πρώτα εμφανίζονται οι απευθείας πτήσεις χωρίς στάση, έπειτα οι απευθείας πτήσεις με ενδιάμεσο σταθμό και τέλος οι πτήσεις που απαιτούν αλλαγή αεροσκάφους στη διάρκεια του ταξιδιού. Η Επιτροπή ισχυρίζεται ότι «επειδή οι μεταφορείς αυξάνουν τον αριθμό των δρομολογίων που εξυπηρετούνται με πτήσεις από/προς κεντρικά αεροδρόμια που αποτελούν πόλους, η υπηρεσία που προσφέρεται με μη απευθείας πτήσεις μπορεί να θεωρηθεί πλέον ότι είναι ισοδύναμου επιπέδου προς εκείνο των απευθείας πτήσεων με ενδιάμεσους σταθμούς». Προτείνει, κατά συνέπεια, να τροποποιηθούν τα κριτήρια ιεράρχησης, ούτως ώστε στο εξής να δίδεται προτίμηση μόνο στις απευθείας πτήσεις χωρίς στάση. Οι πτήσεις που περιλαμβάνουν ενδιάμεσο σταθμό, αλλά όχι αλλαγή αεροσκάφους δεν έχουν πλέον προτεραιότητα έναντι των πτήσεων με αλλαγή.

3.6.2. Η Επιτροπή δεν παρέχει κανένα στοιχείο που να δικαιολογεί αυτή την αλλαγή. Δεν φαίνεται να μην υπήρξε ικανοποιητική η εφαρμογή του ισχύοντα κανόνα, ούτε έχουν υποβληθεί καταγγελίες εναντίον του. Είναι ιδιαίτερα παράξενη η επιδίωξη της Επιτροπής να αλλάξει την ιεράρχηση της απεικόνισης τώρα που οι ΗΠΑ, μετά από πολλά χρόνια αντίστασης, παρουσιάζουν ενδείξεις μεταστροφής προς την ευρωπαϊκή προσέγγιση.

3.6.3. Σύσταση

Δεν υπάρχει δικαιολογία για την αλλαγή των υφιστάμενων κανόνων για την ιεράρχηση, οι οποίοι έχουν λειτουργήσει αποδοτικά προς όφελος των καταναλωτών και του ανταγωνισμού των αερομεταφορέων. Η Επιτροπή θα έπρεπε, αντίθετα, να ενθαρρύνει και άλλες χώρες, και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ευρώπης.

3.7. Άλλες αλλαγές

3.7.1. Ορισμένες άλλες αλλαγές του ισχύοντα κώδικα προτείνονται κάτω από τις επικεφαλίδες «Πεδίο ελέγχου», «Διακανονισμοί σχετικά με την έκδοση εισιτηρίων για πτήσεις που εκτελούνται από τον ίδιο αερομεταφορέα υπό τον ίδιο αριθμό πτήσης», «Δέσμη μέτρων ασφαλείας», «Δικαίωμα ακροάσεως του εναγομένου», «Συμπερίληψη των συστημάτων πληροφορικής στο πεδίο εφαρμογής του κώδικα», «Υποχρεώσεις τρίτων μερών» και «Πληροφορίες τιμολόγησης σε μαγνητικά υποθέματα καταχώρησης δεδομένων». Οι αλλαγές αυτές αφορούν ουσιαστικά τεχνικά θέματα και είναι απίθανο να επισύρουν αντιρρήσεις.

4. Συμπέρασμα

Ο κώδικας συμπεριφοράς για τα ΗΣΚ αερομεταφορών υπήρξε μία επιτυχής ευρωπαϊκή πρωτοβουλία. Επέλυσε ένα σημαντικό πρόβλημα στον ανταγωνισμό των αεροπορικών εταιρειών και βοήθησε να καθιερωθεί μια πραγματική εσωτερική αγορά αερομεταφορών. Ο τομέας είναι εξαιρετικά τεχνικός και δεν είναι παράξενο που ανέκυψαν προβλήματα, τα οποία οξύνθηκαν μάλλον εξαιτίας των σημαντικών εμπορικών συμφερόντων που διακυβεύονται μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών.

Σε γενικές γραμμές, η ΟΚΕ επικροτεί τις προτεινόμενες τροποποιήσεις του κώδικα. Ωστόσο, για ορισμένα επιμέρους, αλλά σημαντικά θέματα, η ΟΚΕ πιστεύει ότι απαιτούνται περαιτέρω αλλαγές. Συγκεκριμένα η Επιτροπή οφείλει:

- να καταρτίζει τακτικά εκθέσεις για τη λειτουργία του κώδικα ΗΣΚ 7

- να παρακολουθεί προσεκτικά την εξέλιξη της παροχής υπηρεσιών κρατήσεων μέσω του Internet, με προοπτική την παρουσίαση προτάσεων που θα αποτρέπουν τις καταχρήσεις 7

- να παρέχει περισσότερες πληροφορίες για το πώς σκοπεύει να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση των ταξιδιωτικών πρακτόρων με τις διατάξεις του κώδικα, προκειμένου να προστατευθούν τα συμφέροντα των καταναλωτών 7

- να παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα των νέων κανόνων για τις περιττές κρατήσεις σε συνεργασία με αντιπροσώπους των αερομεταφορέων και των ταξιδιωτικών πρακτορείων 7

- ο κώδικας επιβάλλεται να διευκρινίζει επακριβώς τις υποχρεώσεις όλων των μερών που ενέχονται στην απεικόνιση των αεροπορικών υπηρεσιών, ώστε να αποφευχθούν οι διαφωνίες και η καθυστέρηση 7

- για να καταργηθεί το κίνητρο πραγματοποίησης ανενεργών κρατήσεων, η Επιτροπή θα πρέπει να επιστρέψει στην παλαιότερη πρότασή της, σύμφωνα με την οποία τα συστήματα τιμολόγησης ανάλογα με την παραγωγικότητα πρέπει να βασίζονται στα «εκδοθέντα εισιτήρια» και όχι στις «πραγματοποιηθείσες κρατήσεις» 7

- τα ΗΣΚ δεν πρέπει να έχουν καμία διακριτική ευχέρεια όσον αφορά τον τρόπο παρουσίασης των πτήσεων διαφορετικών αερομεταφορέων υπό κοινό κωδικό 7

- ο κώδικας θα πρέπει να δώσει πιο εξέχουσα θέση στη διασφάλιση του ότι ο μελλοντικός επιβάτης έχει πλήρη ενημέρωση για το ποιος αερομεταφορέας παρέχει τη συγκεκριμένη υπηρεσία, τι αεροσκάφος θα χρησιμοποιηθεί κ.λπ. 7

- θα πρέπει να διατηρηθούν οι ισχύοντες κανόνες όσον αφορά την ιεραρχική σειρά απεικόνισης των πτήσεων στα ΗΣΚ.

Βρυξέλλες, 28 Ιανουαρίου 1998.

Ο Πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Tom JENKINS

() ΕΕ C 267 της 3.9.1997, σ. 67.

() Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2299/89 του Συμβουλίου σχετικά με έναν κώδικα συμπεριφοράς για τα ηλεκτρονικά συστήματα κράτησης θέσεων (ΕΕ L 220 της 29.7.1989, σ. 1). Γνωμοδότηση ΟΚΕ: ΕΕ C 56 της 6.3.1989, σ. 32.

() Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3089/93 του Συμβουλίου της 29ης Οκτωβρίου 1993 που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 2299/89 σχετικά με έναν κώδικα συμπεριφοράς για τα ηλεκτρονικά συστήματα κράτησης θέσεων (ΕΕ L 278 της 11.11.1993, σ. 1) Γνωμοδότηση ΟΚΕ: ΕΕ C 108 της 19.4.1993, σ. 16.