Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση ειδικού προγράμματος έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης στον τομέα των μη πυρηνικών μορφών ενέργειας «Τεχνολογίες για την καθαρότερη και αποδοτικότερη παραγωγή και χρήση της ενέργειας» (1994-1998) (94/C 228/11) (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) COM(94) 68 τελικό - 94/0089(CNS)

(Υποβλήθηκε από την Επιτροπή στις 30 Μαρτίου 1994)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ιδίως το άρθρο 130 Θ παράγραφος 4,

την πρόταση της Επιτροπής,

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,

Εκτιμώντας:

ότι το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με την απόφασή τους . . ./. . ./ΕΚ, θέσπισαν το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο κοινοτικών ενεργειών έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (καλούμενων στο εξής Ε & ΤΑ) για τη χρονική περίοδο 1994-1998, στο οποίο καθορίζονται, μεταξύ άλλων, οι δραστηριότητες που πρέπει να αναληφθούν στον τομέα των μη πυρηνικών μορφών ενέργειας 7 ότι η παρούσα απόφαση βασίζεται στην αιτιολόγηση που εκτίθεται στο προοίμιο της παραπάνω απόφασης 7

ότι το άρθρο 130 Θ παράγραφος 3 προβλέπει ότι το πρόγραμμα-πλαίσιο εφαρμόζεται μέσω ειδικών προγραμμάτων, τα οποία εντάσσονται σε καθεμία από τις δράσεις που το απαρτίζουν 7 ότι σε κάθε ειδικό πρόγραμμα προσδιορίζεται ο τρόπος εκτέλεσής του, καθορίζεται η διάρκειά του και προβλέπονται τα μέσα που κρίνονται απαραίτητα 7

ότι το παρόν πρόγραμμα θα υλοποιηθεί κυρίως με δράσεις επιμερισμένων δαπανών, συντονισμένες δράσεις, προπαρασκευαστικά και συνοδευτικά μέτρα καθώς και μέτρα στήριξης 7

ότι, σύμφωνα με το άρθρο 130 Θ παράγραφος 3, πρέπει να εκτιμηθούν τα χρηματοδοτικά μέσα που απαιτούνται για την εκτέλεση του παρόντος ειδικού προγράμματος 7 ότι τα οριστικά ποσά καθορίζονται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή ανάλογα με τη σχετική προτεραιότητα, η οποία αποδίδεται στον τομέα που αποτελεί αντικείμενο του παρόντος προγράμματος εντός της πρώτης δράσης του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου 7

ότι η απόφαση . . ./. . ./ΕΚ (τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο) προβλέπει ότι ο μέγιστος συνολικός προϋπολογισμός του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου θα επανεξεταστεί το αργότερο στις 30 Ιουνίου 1996 με προοπτική να προσαυξηθεί 7 ότι, ως αποτέλεσμα αυτής της επανεξέτασης, ενδέχεται να προσαυξηθεί και το ποσό που κρίνεται αναγκαίο για την εκτέλεση του παρόντος προγράμματος 7

ότι η προώθηση ενεργειακών τεχνολογιών, η οποία περιλαμβάνει την επίδειξη αυτών των τεχνολογιών και η οποία επιδιώκεται από την Επιτροπή με τη βοήθεια του κανονισμού 2008/90 (1), λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 1994 και ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η συνέχιση των δραστηριοτήτων που αφορούν την επίδειξη και τα έργα από αυτή την ημερομηνία 7

ότι ο στόχος των κοινοτικών δραστηριοτήτων στον τομέα των μη πυρηνικών μορφών ενέργειας πρέπει να συνίσταται στην επινόηση και την επίδειξη αποτελεσματικότερων, καθαρότερων και ασφαλέστερων τεχνολογιών, οι οποίες θα εξασφαλίζουν τη συμβατότητα ανάμεσα στην παραγωγή και τη χρήση της ενέργειας, την ισορροπία της βιόσφαιρας και την πολύπλευρη οικονομική ανάπτυξη (ανταγωνιστικότητα, οικονομική και κοινωνική συνοχή) 7

ότι η κατάσταση στον τομέα της απασχόλησης στην Κοινότητα και η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας είναι δυνατόν να βελτιωθούν σημαντικά με την ανάπτυξη και τη μεγαλύτερη χρήση αποδοτικών ενεργειακών τεχνολογιών 7

ότι, σύμφωνα με το ψήφισμα του Συμβουλίου της 16ης Σεπτεμβρίου 1986, ένας από τους οριζόντιους στόχους της ενεργειακής πολιτικής της Κοινότητας είναι η συνεχής και διαφοροποιημένη προώθηση των τεχνολογικών καινοτομιών και η επαρκής διάδοση των αποτελεσμάτων στο σύνολο της Κοινότητας 7 ότι, παρά τη σημερινή κατάσταση στον τομέα της ενέργειας, δεν πρέπει να εξασθενήσουν οι προσπάθειες που αποβλέπουν στη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της Κοινότητας και στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης 7 ότι η Ε & ΤΑ συμβάλει στην πραγματοποίηση αυτών των στόχων, καθώς και στη βελτίωση της προστασίας του περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις των ενεργειακών τεχνολογιών 7

ότι τα κοινοτικά προγράμματα δράσης για το περιβάλλον του 1973, 1977, 1983 και 1987 υπογραμμίζουν τη σημασία που έχει η μείωση και η πρόληψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης 7 ότι οι αλλαγές του κλίματος συνιστούν ένα από τα κύρια θέματα του κοινοτικού προγράμματος πολιτικής και δράσης για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη το 1993 και ότι αυτό το πρόγραμμα τονίζει την ανάγκη να αναληφθεί δράση στους αφορώμενους οικονομικούς κλάδους, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές του CO2 και των άλλων αερίων του θερμοκηπίου 7

ότι, κατά τη συνεδρίασή του στο Δουβλίνο το 1990, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επέμεινε ότι πρέπει να θεσπιστούν όσο το δυνατόν συντομότερα οι στόχοι και οι στρατηγικές που αποβλέπουν στον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου 7

ότι η Ε & ΤΑ που αποβλέπει στην εκμετάλλευση του εγχώριου ενεργειακού δυναμικού των περιφερειών, ιδιαίτερα των λιγότερο αναπτυγμένων, συμβάλει στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της Κοινότητας 7 ότι ο στόχος αυτός πρέπει, σύμφωνα με το άρθρο 130 Β της συνθήκης, να λαμβάνεται υπόψη κατά την εφαρμογή των κοινοτικών πολιτικών και τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς 7

ότι το παρόν πρόγραμμα είναι δυνατόν να συμβάλει σημαντικά στην ανάκαμψη της οικονομίας, την ενίσχυση και ανταγωνιστικότητα και την αύξηση της απασχόλησης στην Κοινότητα, όπως αναφέρεται στο Λευκό Βιβλίο «Ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη» (2) 7

ότι το περιεχόμενο του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου κοινοτικών ενεργειών Ε & ΤΑ καθορίστηκε με βάση την αρχή της επικουρικότητας 7 ότι στο παρόν ειδικό πρόγραμμα προσδιορίζεται το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων που πρέπει να αναληφθούν σύμφωνα με την αρχή αυτή στον τομέα των μη πυρηνικών μορφών ενέργειας 7

ότι η απόφαση . . ./. . ./ΕΚ (τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο) προβλέπει ότι η κοινοτική δράση δικαιολογείται εφόσον, μεταξύ άλλων, η έρευνα συμβάλλει στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της Κοινότητας καθώς και στην προώθηση της αρμονικής ανάπτυξης στο σύνολό της, χωρίς να θίγεται ο στόχος της επιστημονικής και τεχνικής ποιότητας 7 ότι το παρόν πρόγραμμα θεωρείται ότι συντελεί στην επίτευξη αυτών των στόχων 7

ότι το παρόν πρόγραμμα και η υλοποίησή του συμβάλλουν στην ενίσχυση της συνέργειας τόσο μεταξύ των δραστηριοτήτων Ε & ΤΑ που αναπτύσσουν στον τομέα των μη πυρηνικών μορφών ενέργειας τα ερευνητικά κέντρα, τα πανεπιστήμια και οι επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρομεσαίες, των κρατών μελών όσο και μεταξύ αυτών και των αντίστοιχων κοινοτικών δραστηριοτήτων Ε & ΤΑ 7

ότι στο παρόν ειδικό πρόγραμμα έχουν εφαρμογή οι κανόνες συμμετοχής των επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων (συμπεριλαμβανομένου του ΚΚΕρ) και πανεπιστημίων καθώς και οι κανόνες για τη διάδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας, οι οποίοι καθορίζονται με τα μέτρα που προβλέπει το άρθρο 130 Ι 7

ότι, για την εφαρμογή του παρόντος προγράμματος, είναι δυνατόν να αποδειχθούν σκόπιμες, εκτός από τη σύνδεση με αυτό των χωρών που καλύπτονται από τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), και δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας με άλλες τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς σύμφωνα με το άρθρο 130 Μ 7

ότι η εφαρμογή του παρόντος προγράμματος περιλαμβάνει επίσης δραστηριότητες για τη διάδοση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Ε & ΤΑ, ιδίως από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και, ειδικότερα, από εκείνες που εδρεύουν στα κράτη μέλη ή στις περιφέρειες με τη μικρότερη συμμετοχή στο πρόγραμμα, καθώς και δραστηριότητες για την τόνωση της κινητικότητας και της επιμόρφωσης των ερευνητών, που θα αναπτυχθούν εντός του παρόντος προγράμματος και κατά το μέτρο που θα απαιτήσει η σωστή εκτέλεσή του 7

ότι για την εφαρμογή του παρόντος προγράμματος είναι αναγκαίο να προβλεφθούν μέτρα με σκοπό να διευκολυνθεί η συμμετοχή των ΜΜΕ, κυρίως με τεχνολογική παρότρυνση 7

ότι η βασική έρευνα στον τομέα των μη πυρηνικών μορφών ενέργειας πρέπει να ενθαρρυνθεί λόγω του ιδιαίτερα μακρού χρόνου, ο οποίος απαιτείται στην περίπτωση των ενεργειακών τεχνολογιών, για τη μετάβαση από το στάδιο κατά το οποίο επινοείται και περιγράφεται μια τεχνική μέθοδος ή ένα προϊόν ως τη φάση της τεχνικής εφαρμογής και της εμπορίας 7 ότι στο χρόνο αυτό πρέπει να προστεθεί και ο χρόνος που απαιτείται για την αποδοχή από την κοινωνία και τους οικονομικούς φορείς 7

ότι, σύμφωνα με το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο, είναι αναγκαίο να εξασφαλισθεί η συνέργεια ανάμεσα στην έρευνα και ανάπτυξη και την επίδειξη και για το σκοπό αυτό πρέπει να ενισχυθεί η ένταξη αυτών των δύο φάσεων στο πλαίσιο μιας ενιαίας κοινοτικής πολιτικής Ε & ΤΑ στον τομέα της ενέργειας 7

ότι μια αποτελεσματική πολιτική στον τομέα των μη πυρηνικών μορφών ενέργειας πρέπει να λαμβάνει υπόψη την περιφερειακή διάσταση και να εφαρμόζεται σε συντονισμό με τα μέσα κοινοτικής πολιτικής που είναι σε θέση να επηρεάσουν τον ενεργειακό τομέα, όπως είναι τα διαρθρωτικά ταμεία, η διεθνής συνεργασία (συμπεριλαμβανομένου και του Eureka) ή κανονιστικά και φορολογικά μέτρα 7

ότι πρέπει να χορηγηθεί, στις περιπτώσεις όπου αυτό είναι σκόπιμο, χρηματοδοτική ενίσχυση για έργα που αφορούν την επίδειξη προηγμένων τεχνολογιών στον ενεργειακό τομέα 7

ότι πρέπει να εκτιμηθούν οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις καθώς και οι ενδεχόμενοι τεχνολογικοί κίνδυνοι των δραστηριοτήτων που θα καλύψει το παρόν πρόγραμμα 7

ότι το ΚΚΕρ δύναται να συμμετάσχει στις έμμεσες δράσεις που καλύπτονται από το παρόν πρόγραμμα 7

ότι το ΚΚΕρ, μέσω του δικού του προγράμματος αμέσων δράσεων, συμβάλλει και αυτό από την πλευρά του στην επίτευξη των στόχων της κοινοτικής Ε & ΤΑ στον ή στους τομείς που καλύπτονται από το παρόν πρόγραμμα 7

ότι πρέπει αφενός να εξετάζεται διαρκώς και συστηματικώς η πρόοδος της εφαρμογής του παρόντος προγράμματος για να είναι δυνατή η προσαρμογή του, κατά περίπτωση, στις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις στο συγκεκριμένο τομέα 7 αφετέρου πρέπει να διενεργηθεί σε εύθετο χρόνο ανεξάρτητη αξιολόγηση των επιτευγμάτων του προγράμματος με σκοπό να συγκεντρωθούν όλα τα στοιχεία εκτίμησης που θα είναι απαραίτητα κατά τον καθορισμό των στόχων του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου Ε & ΤΑ 7 ότι τέλος, όταν περατωθεί το πρόγραμμα αυτό, πρέπει να διενεργηθεί η τελική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του σε σχέση με τους στόχους που καθορίζονται στην παρούσα απόφαση 7

ότι ζητήθηκε σχετικά η γνώμη της Επιτροπής Επιστημονικής και Τεχνικής Έρευνας (Crest),

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Θεσπίζεται ειδικό πρόγραμμα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης στον τομέα των μη πυρηνικών μορφών ενέργειας για τη χρονική περίοδο από (ημερομηνία έγκρισης του παρόντος προγράμματος) έως 31 Δεκεμβρίου 1998.

Το ειδικό πρόγραμμα καλύπτει το σύνολο των δραστηριοτήτων που αφορούν αφενός την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη και αφετέρου την επίδειξη.

Άρθρο 2

1. Το ποσό που κρίνεται αναγκαίο για την εκτέλεση του προγράμματος ανέρχεται σε 967 εκατ. Ecu, συμπεριλαμβανομένου ποσοστού 5,3 % για τις δαπάνες προσωπικού και διοικητικής λειτουργίας.

2. Για να συμβάλει στη συνολική αξιολόγηση των κανονικών δραστηριοτήτων που προβλέπονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 της απόφασης με την οποία θεσπίζεται το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο, η Επιτροπή αναθέτει, σε εύθετο χρόνο, σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων που έχουν διεξαχθεί στους τομείς που καλύπτονται από το παρόν πρόγραμμα και της διαχείρισής του κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών πριν από την αξιολόγηση.

3. Το προαναφερόμενο ποσό, που κρίνεται αναγκαίο για την εκτέλεση του προγράμματος, ενδέχεται να αυξηθεί ως αποτέλεσμα της απόφασης που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 3 της απόφασης . . ./. . ./ΕΚ (τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο) και σύμφωνα με αυτήν.

4. Οι διαθέσιμες πιστώσεις για κάθε οικονομικό έτος καθορίζονται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή σύμφωνα με τις επιστημονικές και τεχνολογικές προτεραιότητες που έχουν καθοριστεί από το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο.

Άρθρο 3

Οι λεπτομέρειες της εκτέλεσης του παρόντος προγράμματος, πλην των αναφερομένων στο άρθρο 5, προσδιορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ.

Άρθρο 4

1. Η Επιτροπή, επικουρούμενη καταλλήλως από ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, εξετάζει διαρκώς και κατά τρόπο συστηματικό την πρόοδο της εφαρμογής του παρόντος προγράμματος σε σχέση με τους στόχους που αναφέρονται στο παράρτημα Ι. Εκτιμά συγκεκριμένα κατά πόσον οι στόχοι, οι προτεραιότητες και τα χρηματοδοτικά μέσα ανταποκρίνονται πάντοτε στην εξέλιξη της κατάστασης. Με βάση τα αποτελέσματα αυτής της εξέτασης, η Επιτροπή υποβάλλει κατά περίπτωση προτάσεις για την προσαρμογή ή τη συμπλήρωση αυτού του προγράμματος.

2. Ως συμβολή στη γενική αξιολόγηση των κοινοτικών δραστηριοτήτων που προβλέπονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 της απόφασης για τη θέσπιση του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου, η Επιτροπή αναθέτει, σε εύθετο χρόνο, σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες την αξιολόγηση των δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν στον ή στους τομείς τους οποίους καλύπτει άμεσα το παρόν πρόγραμμα, καθώς και τη διαχείρισή τους κατά την πενταετία που έχει προηγηθεί της αξιολόγησης αυτής.

3. Μετά τη λήξη του παρόντος προγράμματος, η Επιτροπή αναθέτει σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες την τελική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του σε σχέση με τους στόχους που καθορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου και στο παράρτημα Ι της παρούσας απόφασης. Η έκθεση τελικής αξιολόγησης διαβιβάζεται στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή.

Άρθρο 5

1. Η Επιτροπή καταρτίζει πρόγραμμα εργασιών σύμφωνα με τους στόχους που αναφέρονται στο παράρτημα Ι για καθένα από τα δύο σκέλη του προγράμματος: την έρευνα και ανάπτυξη αφενός και αφετέρου την επίδειξη. Το πρόγραμμα εργασιών αναπροσαρμόζεται κατά περίπτωση. Στο πρόγραμμα εργασιών καθορίζονται λεπτομερώς οι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι και προσδιορίζονται τα στάδια εφαρμογής του ειδικού προγράμματος καθώς και η προβλεπόμενη χρηματοδότηση για κάθε μέσο εκτέλεσης.

Το πρόγραμμα εργασιών είναι επίσης δυνατόν να προβλέπει τη συμμετοχή σε ορισμένες δραστηριότητες του Eureka.

2. Η Επιτροπή καταρτίζει προκηρύξεις για την υποβολή προτάσεων έργων με βάση το πρόγραμμα εργασιών.

Άρθρο 6

1. Υπεύθυνη για την εκτέλεση του προγράμματος είναι η Επιτροπή.

2. Στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 παράγραφος 1, η Επιτροπή επικουρείται από μια επιτροπή συμβουλευτικού χαρακτήρα αποτελούμενη από αντιπροσώπους των κρατών μελών και προεδρευόμενη από τον αντιπρόσωπο της Επιτροπής.

Ο αντιπρόσωπος της Επιτροπής υποβάλλει στην επιτροπή σχέδιο των μέτρων που προτείνεται να ληφθούν. Η επιτροπή διατυπώνει τη γνώμη της σχετικά με το σχέδιο αυτό εντός προθεσμίας, την οποία καθορίζει ο πρόεδρος ανάλογα με το επείγον του θέματος και κατά περίπτωση.

Η γνώμη γράφεται στα πρακτικά. Εξάλλου κάθε κράτος μέλος έχει το δικαίωμα να ζητήσει να αναγραφεί η θέση του στα πρακτικά.

Η Επιτροπή λαμβάνει σοβαρά υπόψη τη γνώμη που διατύπωσε η επιτροπή και την ενημερώνει σχετικά με τον τρόπο που έλαβε υπόψη της τη γνώμη αυτή.

3. Στο μέρος του προγράμματος που αφορά την επίδειξη, η Επιτροπή βοηθείται από επιτροπή αποτελούμενη από αντιπροσώπους των κρατών μελών και προεδρεύεται από αντιπρόσωπο της Επιτροπής.

Ο αντιπρόσωπος της Επιτροπής υποβάλλει στην επιτροπή σχέδιο των μέτρων που προτείνεται να ληφθούν. Η επιτροπή διατυπώνει τη γνώμη της σχετικά με το σχέδιο αυτό εντός προθεσμίας που καθορίζει ο πρόεδρος ανάλογα με το επείγον του θέματος. Η επιτροπή διατυπώνει τη γνώμη της βάσει της πλειοψηφίας που προβλέπεται από το άρθρο 148 παράγραφος 2 της συνθήκης για την αποδοχή των αποφάσεων τις οποίες καλείται να λάβει το Συμβούλιο ύστερα από πρόταση της Επιτροπής. Ο πρόεδρος δεν ψηφίζει.

Η Επιτροπή θεσπίζει τα μέτρα τα οποία έχουν άμεση ισχύ. Ωστόσο, αν δεν είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής, η Επιτροπή ανακοινώνει τα μέτρα αυτά στο Συμβούλιο.

Στην περίπτωση αυτή:

Η Επιτροπή δύναται να παρατείνει την εφαρμογή των μέτρων που απεφάσισε το πολύ κατά ένα μήνα υπολογιζόμενο από την ημερομηνία αυτή της ανακοίνωσης.

Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με ειδική πλειοψηφία, δύναται να λάβει διαφορετική απόφαση εντός της προθεσμίας που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο.

Άρθρο 7

1. Η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 6 παράγραφος 2 εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις:

- στη διατύπωση και την εφαρμογή του προγράμματος εργασιών που προβλέπεται από το άρθρο 5 παράγραφος 1,

- στην αξιολόγηση των έργων Ε & Α τα οποία προτείνονται για κοινοτική χρηματοδότηση καθώς και του εκτιμούμενου ποσού της χρηματοδότησης κατά έργο, αν αυτό υπερβαίνει το 0,5 εκατ. Ecu,

- στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αξιολόγηση του προγράμματος Ε & Α,

- σε κάθε αναπροσαρμογή της ενδεικτικής κατανομής του ποσού η οποία παρατίθεται στο παράρτημα ΙΙ, σχετικά με την Ε & Α και η οποία δεν αποτελεί αντικείμενο δημοσιονομικής απόφασης.

2. Η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 6 παράγραφος 3 εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις:

- στη διατύπωση και την εφαρμογή του προγράμματος εργασιών που αφορούν την επίδειξη (συμπεριλαμβανομένων και των δραστηριοτήτων που αφορούν τη διάδοση),

- στην επιλογή των έργων τα οποία αφορούν την επίδειξη και προτείνονται για κοινοτική χρηματοδότηση καθώς και στο ποσό στο οποίο εκτιμάται ότι θα ανέλθει η χρηματοδότηση αυτή ανά έργο όποτε αυτή υπερβαίνει τα 500 χιλιάδες Ecu,

- στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αξιολόγηση του μέρους του προγράμματος που αφορά την επίδειξη,

- σε κάθε ενδεικτική ανακατανομή του ποσού που αναφέρεται στο παράρτημα ΙΙ που αφορά την επίδειξη και δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο δημοσιονομικής απόφασης.

3. Η Επιτροπή ενημερώνει τις επιτροπές σε κάθε συνεδρίασή της σχετικά με την πρόοδο στην εφαρμογή του συνόλου του προγράμματος.

Για να εξασφαλισθεί η συνέργεια αφενός ανάμεσα στην έρευνα και την ανάπτυξη και αφετέρου την επίδειξη, οι δύο επιτροπές που προβλέπονται από το άρθρο 6 εδάφιο 2 και εδάφιο 3 αντιστοίχως πραγματοποιούν κοινή συνεδρίαση με πρωτοβουλία της Επιτροπής, τουλάχιστον μία φορά ετησίως για να συζητήσουν τη στρατηγική και τους κοινούς στόχους και για να συμβάλουν στη συνοχή της εφαρμογής του προγράμματος.

Άρθρο 8

Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται, κατά την έννοια του άρθρου 228 παράγραφος 1, να αρχίσει διαπραγματεύσεις για τη σύναψη διεθνών συμφωνιών με ευρωπαϊκές τρίτες χώρες με σκοπό τη σύνδεσή τους με το σύνολο του προγράμματος ή μέρος του.

Άρθρο 9

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στα κράτη μέλη.

(1) ΕΕ αριθ. L 185 της 17. 7. 1990.

(2) COM(93) 700 τελικό της 5. 12. 1993.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Το παρόν ειδικό πρόγραμμα αντικατοπτρίζει απόλυτα τις κατευθύνσεις του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου, του οποίου εφαρμόζει τα κριτήρια επιλογής και διασαφηνίζει τους επιστημονικούς και τεχνολογικούς στόχους. Η παράγραφος 5 του παραρτήματος ΙΙΙ η οποία αποτελεί την πρώτη δράση του εν λόγω προγράμματος-πλαισίου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του παρόντος προγράμματος.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Το πρόγραμμα Ε & ΤΑ που προτείνεται στο χώρο της ενέργειας βασίζεται στις ακόλουθες σκέψεις.

Η χρησιμοποίηση της ενέργειας, η παραγωγή, η εμπορία της και οι συναφείς τεχνολογίες αλληλεπιδρούν κατά τρόπο σύνθετο και μοναδικό σε μια σύγχρονη οικονομία 7 οι αλληλεπιδράσεις είναι αποφασιστικής σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη, την ποιότητα της ζωής και το περιβάλλον. Η ενεργειακή ασφάλεια υπό την ευρύτερη έννοια του όρου, δηλαδή η εξασφάλιση της παροχής αξιόπιστων ενεργειακών υπηρεσιών υπό αποδεκτούς όρους και κόστος, παραμένει άρα πρωταρχική επιδίωξη και οφείλει να αποτελεί το κυριότερο κίνητρο για την υποστήριξη της δράσης Ε & ΤΑ σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Η αυξανόμενη μέριμνα για το περιβάλλον, ως προς την παραγωγή και χρησιμοποίηση της ενέργειας (συμβολή στο φαινόμενο θερμοκηπίου, εκπομπή αερίων ρύπων και λοιπών επιβλαβών ουσιών, ασφάλεια, θόρυβος) και η αποδοχή εκ μέρους του πληθυσμού έχουν καταστεί σήμερα η κύρια κινητήρια δύναμη της αλλαγής.

Ωστόσο, παρά την ουσιώδη σημασία της, η τεχνολογία από μόνη της δεν επαρκεί. Κατά συνέπεια, μία αποτελεσματική πολιτική Ε & ΤΑ οφείλει να λαμβάνει υπόψη τον πλήρη κύκλο που εμπερικλείει την έρευνα, την ανάπτυξη, την επίδειξη, τη διάδοση των γνώσεων, την εξάπλωση των τεχνολογιών στην αγορά και τη συμπεριφορά των οικονομικών παραγόντων. Οφείλει να συνεκτιμά τις διάφορες περιφερειακές διαστάσεις (τοπικές εκπομπές, διασυνοριακή ρύπανση, συνολική ρύπανση) και να ασκείται σε συνδυασμό με τα μέσα των κοινοτικών πολιτικών που είναι ικανά να επηρεάσουν τον ενεργειακό τομέα, όπως η ενεργειακή πολιτική, η πολιτική των μεταφορών, τη γεωργική πολιτική, τα διαρθρωτικά ταμεία, τη διεθνή συνεργασία (συμπεριλαμβανομένων των έργων Eureka) ή τα φορολογικά μέτρα.

Όπως υπογραμμίζει το Λευκό Βιβλίο, «Ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, απασχόληση», η Ε & ΤΑ πρέπει επίσης να δώσει προτεραιότητα στις κατευθύνσεις που συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, κυρίως με τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, η οποία αποτελεί εγγύηση για την επίτευξη αυτού του σκοπού.

Μια εμφορούμενη από το πνεύμα αυτό κοινοτική δράση Ε & ΤΑ στο χώρο της ενέργειας θα μπορούσε να καταστεί σοβαρή κινητήρια δύναμη γενικώς για της οικονομική ανάπτυξη. Παρατηρείται αύξουσα συνειδητοποίηση ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν αποτελεί πλέον μόνο ζήτημα επιχειρήσεων ή κλάδων, αλλά μάλλον πλέγμα συνολικών έργων στα οποία εμπλέκεται ολόκληρη η κοινωνία 7 ο εξασφαλισμένος για τον καθένα μόνιμος ενεργειακός εφοδιασμός σε εναρμόνιση με το περιβάλλον και τη λειτουργία της κοινωνίας αποτελεί ένα από τα συνολικά αυτά έργα που πρέπει να προωθηθεί για να αποφεύγονται συγκρούσεις.

Η κοινοτική δραστηριότητα Ε & ΤΑ αποβλέπει στις εξής διακεκριμένες γραμμές δράσης:

- βελτίωση της μετατροπής και χρησιμοποίησης της ενέργειας,

- έναρξη χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα,

- ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας,

- συνέχιση των ερευνών σε θέματα πυρηνικής σύντηξης, ως μακροπρόθεσμης ενεργειακής επιλογής.

Όσον αφορά τη φάση της επίδειξης, ο πρώτος άξονας δράσεων θα διακρίνει σαφώς ανάμεσα στους τομείς της ορθολογικής χρήσης της ενέργειας και στον τομέα της μετατροπής και της παραγωγής των ορυκτών καυσίμων.

Η παρούσα πρόταση προγράμματος αφορά τους δύο πρώτους στόχους, σε συνδυασμό με ειδική ερευνητική δραστηριότητα προς υποστήριξη της κοινοτικής δράσης στους συνδεδεμένους τομείς ενέργεια-περιβάλλον-οικονομία. Με στρατηγικές αναλύσεις θα γίνει πραγμάτευση των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων προβλημάτων των ανωτέρω τομέων, κυρίως υπό το πρίσμα της τεχνολογίας και των κοινωνικο-οικονομικών πτυχών 7 στις αναλύσεις θα συνεκτιμηθούν οι ενεργειακές και περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες των χωρών και περιφερειών της Κοινότητας, όπως και άλλων περιοχών του κόσμου (ειδικότερα αναπτυσσόμενες και χώρες της Κεντρικής Ευρώπης).

Οι δύο άλλες γραμμές δράσης, ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας και σύντηξη, αποτελούν αντικείμενο χωριστών ειδικών προγραμμάτων.

ΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ε & ΤΑ

Θα διατυπωθεί μια κοινοτική στρατηγική Ε & ΤΑ, η οποία θα αποβλέπει στην εξασφάλιση της ενότητας και της συνοχής των δραστηριοτήτων του συνόλου του προγράμματος Ε & ΤΑ στον τομέα της ενέργειας. Οι προτεινόμενες δραστηριότητες Ε & ΤΑ θα μοιραστούν σε δύο τεχνολογικούς άξονες, εκ των οποίων ο πρώτος αφορά την έρευνα και την ανάπτυξη, ο δε δεύτερος την επίδειξη. Οι δραστηριότητες αυτές παρουσιάζονται στη συνέχεια ακολουθώντας αυτό το σχήμα. Μια δραστηριότητα στήριξης της στρατηγικής θα συμπληρώσει αυτές τις δύο φάσεις.

Στο πλαίσιο του προγράμματος και ως στήριξη προς τις τεχνολογικές δράσεις θα αναπτυχθούν ειδικές δράσεις για τον καθορισμό, την εφαρμογή και καθοδήγηση συνολικής στρατηγικής Ε & ΤΑ στον τομέα της ενέργειας. Τούτο απαιτεί τη διεξαγωγή ερευνών κοινωνικοοικονομικού χαρακτήρα σχετικά με τη χρήση της ενέργειας καθώς και την ανάπτυξη και χρησιμοποίηση νέων μοντέλων για την εκπόνηση σύντονων υποθετικών εξελίξεων του ενεργειακού πλαισίου μεσοπροθέσμως και μακροπροθέσμως. Οι πρωτοβουλίες αυτές θα επιτρέψουν τη βελτίωση των γνώσεων σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ της ενέργειας, του περιβάλλοντος και της οικονομικής ανάπτυξης και για την ανάλυση των επιπτώσεων της στρατηγικής Ε & ΤΑ στον τομέα της ενέργειας. Τα περιεχόμενα στις ανωτέρω ερευνητικές δράσεις έργα θα επινοηθούν κατά τρόπο εναρμονισμένο μεταξύ κοινοτικών χωρών, προκειμένου να επιτραπούν άμεσες διεθνείς συγκρίσεις. Εξάλλου, το πεδίο εφαρμογής τους θα αφορά τόσο τις ευρωπαϊκές όσο και τις αναπτυσσόμενες χώρες, την Ανατολική Ευρώπη και την ΚΑΚ (μέσω των αναγκαίων προσαρμογών).

Θα διατηρηθούν ή συγκροτηθούν σε όλες τις χώρες της Κοινότητας δίκτυα εμπειρογνωμόνων και θα αποκατασταθούν στενές σχέσεις με τους διεθνείς οργανισμούς και τις τρίτες χώρες, προκειμένου να εξασφαλισθεί συνέπεια μεθόδων και προσεγγίσεων. Πέραν της στήριξης των αναπτυσσόμενων δράσεων στα πλαίσια της στρατηγικής Ε & ΤΑ στον τομέα της ενέργειας, οι προσπάθειες θα περιλάβουν, μεταξύ άλλων:

- τη μελέτη της συμπεριφοράς οικονομικών παραγόντων, προκειμένου να κατανοηθούν καλύτερα οι παράμετροι που ευνοούν ή αναστέλλουν τη διείσδυση στην αγορά πληθώρας ενεργειακών τεχνολογιών που είναι αποδοτικές συγκριτικώς με το κόστος τους 7 οι μελέτες αυτές θα πρέπει να συμπληρωθούν με την ανάλυση των αγορών και την εκπόνηση τεχνολογικών μελετών, ώστε να προσανατολισθεί η είσοδος στην αγορά των ενεργειακών τεχνολογιών,

- την αξιολόγηση των τεχνολογιών στο γενικότερο πλαίσιο των μέσων πολιτικού ή οικονομικού χαρακτήρα τα οποία αποβλέπουν στην επιτάχυνση της διάδοσης των τεχνολογιών αυτών στην αγορά 7 από την άποψη αυτή, η εκτίμηση του κόστους και των «κοινωνικών» ωφελειών των διαφόρων μορφών ενέργειας (ενδεχομένως στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής «πράσινης λογιστικής») θα επέτρεπε τον καλύτερο προσδιορισμό αυτών των μέσων, την ανάπτυξη συγκεκριμένων εργαλείων πολιτικής Ε & ΤΑ τα οποία είναι σε θέση να επηρεάσουν την ανάπτυξη της χρήσης και της τροφοδότησης της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της αποδοχής καινοτόμων τεχνολογιών από το κοινό.

Εξάλλου, οι προσπάθειες αυτές αποβλέπουν στην προώθηση, στο πλαίσιο της Ε & ΤΑ, της διάδοσης των γνώσεων και των τεχνολογιών καθώς και της συνεργασίας με τις τρίτες χώρες.

Εξάλλου, θα υλοποιηθούν από το ΚΚΕρ συμπληρωματικές δραστηριότητες στους τομείς ευθύνης των και ειδικότερα στους τομείς 1.7 εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία και στα κτίρια, 2.2 ηλεκτρική ενέργεια από φωτοβολταϊκά και 2.3 κτίρια, όπως περιγράφονται παρακάτω (1).

Στις δραστηριότητες Ε & ΤΑ θα ενταχθούν τόσο δράσεις έρευνας και ανάπτυξης όσο και δράσεις επίδειξης και δράσεις διάδοσης των γνώσεων. Οι προβλεπόμενες εργασίες στο πλαίσιο της μιας ή της άλλης κατηγορίας δράσεων ποικίλλουν βεβαίως συναρτήσει πολλών κριτηρίων, με διαφορετικό ενδεχομένως βάρος για την εξέταση υπό το πρίσμα της Ε & ΤΑ έναντι εκείνου της επίδειξης.

Τοιουτοτρόπως, θα διενεργηθεί αυστηρή επιλογή των δράσεων έρευνας και ανάπτυξης προκειμένου να ευνοηθούν έργα που είναι δυνητικώς ικανά να διαδραματίσουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο αληθή ρόλο καταλύτη στους τομείς που κρίνονται στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια με κύρια κινητήρια δύναμη το περιβάλλον.

Οι δράσεις που αφορούν την επίδειξη, οι οποίες βρίσκονται πιο κοντά στην αγορά είναι περισσότερο διαφοροποιημένες: συνίστανται στην συνέχιση των προσπαθειών Ε & ΤΑ που καταβάλλονται από τον ιδιωτικό ή τον δημόσιο τομέα τόσο σε κοινοτικό επίπεδο όσο και στα κράτη μέλη. Αποβλέπουν επίσης στην αμεσότερη υποστήριξη των διαφόρων πτυχών της ενεργειακής πολιτικής (ιδίως την ασφάλεια του εφοδιασμού). Ο καθορισμός τους γίνεται με τρόπον ώστε το σύνολο της Ε & ΤΑ να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας (συμπεριλαμβανομένων και των ΜΜΕ) και της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, ιδίως με την ανάπτυξη των τοπικών και των περιφερειακών πόρων.

Διάφορες τεχνολογίες (ιδιαίτερα η καύση, η αεριοποίηση, η αποθήκευση) έχουν γενικό χαρακτήρα που ενδιαφέρει τις στερεές καθώς και τις ανανεώσιμες ενέργειες. Είναι λοιπόν σημαντικό να εξασφαλιστεί κοινή ανάπτυξη των τεχνολογιών αυτών προς το συμφέρον του συνόλου των πηγών ή των τομέων ενέργειας.

Αυτό θα επιτρέψει να βοηθηθεί η εγκατάσταση προτύπων εγκαταστάσεων ή επιδεικτικών κοινού ενδιαφέροντος (π.χ., προχωρημένη αλυσίδα αεριοποίησης, ικανή να χρησιμοποιηθεί και για την καύση στερεών καυσίμων και βιομάζας) 7 θα συμβάλλει έτσι στη διευκόλυνση της εισαγωγής των ανανεωσίμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό σύστημα.

Αυτή η κοινή ανάπτυξη θα επιτρέψει την αποτελεσματική κινητοποίηση του συνόλου των πόρων του προγράμματος σύμφωνα με το στόχο της συνολικής κατανομής των μέσων που προσδιορίζονται στο παράρτημα ΙΙ (60 % για τις ανανεώσιμες πηγές, 40 % για τις άλλες δραστηριότητες της Ε & ΤΑ).

Α. ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

1. Βελτίωση της μετατροπής και χρησιμοποίησης της ενέργειας

Η παγκόσμια ενεργειακή οικονομία βασίζεται κατά κύριο λόγο στη χρησιμοποίηση ορυκτών πόρων, η κατάσταση δε αυτή πιθανότατα θα διατηρηθεί ακόμα επί μακρόν. Τούτο ακριβώς ισχύει για τον άνθρακα, καύσιμο με παγκόσμια αποθέματα σε επαρκείς ποσότητες για πολλούς αιώνες. Η διείσδυση του φυσικού αερίου στην αγορά προοδεύει, η μεταφορά του όμως σε μεγάλες αποστάσεις (από τη Βόρεια Αφρική, τη Βόρεια Θάλασσα, τη Σιβηρία) υπό αέρια μορφή αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στη χρήση του. Ένα από τα πλέον κρίσιμα προβλήματα των ορυκτών καυσίμων έγκειται στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και άλλων ρύπων. Ως εκ τούτου, η κοινοτική δράση θα πρέπει κατά προτεραιότητα να οδηγήσει και τονώσει τις καταβαλλόμενες προσπάθειες προκειμένου να περισταλούν οι εκπομπές ρύπων και να αυξηθεί ο βαθμός απόδοσης της μετατροπής και χρησιμοποίησης της ενέργειας.

Οι περιγραφόμενες στο παρόν κεφάλαιο δραστηριότητες Ε & Α είναι στραμμένες στη βελτίωση των συστημάτων ενεργειακής μετατροπής που χρησιμοποιούν άνθρακα και υδρογονάνθρακες, στην ανάπτυξη νέων ενεργειακών συστημάτων, στην εξοικονόμηση ενέργειας στους κλάδους που την καταναλώνουν, στην αποθήκευσή της και στις αποτελεσματικότερες έρευνες και τη μεγαλύτερη χρήση των εγχώριων υδρογονανθράκων.

Ως συμπλήρωση των ειδικών αυτών δραστηριοτήτων Ε & Α, θα τηρηθεί ολοκληρωμένη θεώρηση για την εφαρμογή καθαρών και υψηλού βαθμού απόδοσης τεχνολογιών σε τομείς όπως τα κτίρια, η βιομηχανία και οι μεταφορές 7 ειδικότερα προβλέπεται ολοκληρωμένο έργο για τις μεταφορές. Στον τομέα των μεταφορών, όπου η ζήτηση ενέργειας σημειώνει τη μεγαλύτερη αύξηση, ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στο σύστημα «Ενέργεια-Μεταφορές» 7 για το σκοπό αυτόν, προβλέπεται να συμπεριληφθεί ένα ολοκληρωμένο έργο για τις αστικές συγκοινωνίες.

1.1. Καθαρές τεχνολογίες άνθρακα

Ο κύριος στόχος είναι να γίνουν οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με άνθρακα καθαρότεροι με τη μείωση των εκπομπών CO2 και των άλλων αερίων του θερμοκηπίου καθώς και των εκπομπών θερμών αερίων στην ατμόσφαιρα, την πληρέστερη εξουδετέρωση των στερεών καταλοίπων, τη μείωση της κατανάλωσης άνθρακα για την παραγωγή μιας δεδομένης ποσότητας ηλεκτρισμού με τη βελτίωση της απόδοσης ή τη μερική υποκατάσταση - με αποδεκτό κόστος - του άνθρακα από καύσιμα τα οποία δεν παράγουν CO2 (βιομάζα και απόβλητα).

Οι εργασίες θα αφορούν τις τεχνικές που πρόκειται να εισαχθούν στην αγορά βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Οι βραχυπρόθεσμες επιλογές συνίστανται στη βελτίωση των συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με την αύξηση της απόδοσής τους πάνω από 40 % και τη μείωση όλων των ρυπογόνων εκπομπών ακόμα και με τη βοήθεια συστημάτων άνθρακα/βιομάζας, αποβλήτων. Η μεσοπρόθεσμη επιλογή αφορά τους συνδυασμένους κύκλους με ενσωματωμένη αεριοποίηση (IGCC) με απόδοση άνω του 45 % και πρόσθετη μείωση των ρύπων. Η μακροπρόθεσμη επιλογή συνίσταται στην ανάπτυξη της επόμενης γενιάς των IGCC (με απόδοση άνω του 50 %).

Στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος, ως άνθρακας νοούνται όλα τα «στερεά καύσιμα» τα οποία περιέχουν άνθρακα. Ως «στερεά καύσιμα» νοούνται οι λιθάνθρακες, ο λιγνίτης, η τύρφη αλλά και τα βαρέα καύσιμα τα οποία παράγονται κατά τη διύλιση του πετρελαίου. Οι ενώσεις αυτές είναι δυνατόν να χρησιμοποιούνται χωριστά ή ύστερα από ανάμειξη με αστικά, βιομηχανικά ή γεωργικά απόβλητα ή βιομάζα, εφόσον οι παραγόμενες εκπομπές παραμένουν στο ίδιο επίπεδο και το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας παράγεται από τα στερεά καύσιμα. Επίσης περιλαμβάνονται οι μέθοδοι που επιδιώκουν τη συνέργεια ανάμεσα στα στερεά καύσιμα και το φυσικό αέριο.

Τα έργα έρευνας και ανάπτυξης θα αφορούν:

- την ανάπτυξη συνδυασμένων κύκλων με ενσωματωμένη αεριοποίηση και προηγμένες τεχνικές καύσης σε ατμοσφαιρική ή αυξημένη πίεση (κύκλοι υπερκρίσιμου ατμού ή συνδυασμένοι κύκλοι) για την αύξηση της απόδοσης και τη μείωση των ρύπων (στην πηγή ή στα καμιναέρια) συμπεριλαμβανομένου και του καθορισμού των θερμών αερίων και των νέων κύκλων,

- την ανάπτυξη μεθόδων για συνδυασμένη αεριοποίηση (ή καύση) του άνθρακα και της βιομάζας ή των αστικών, των βιομηχανικών ή των γεωργικών αποβλήτων τα οποία επιφέρουν μείωση 10-20 % των εκπομπών CO2 (η δράση αυτή θα επαναληφθεί σε συνδυασμό με τις δράσεις της παραγράφου 2.5), καθώς και τον αυστηρό έλεγχο όλων των εκπομπών και των καταλοίπων. Θα καταβληθούν επίσης προσπάθειες σε συνεργασία με το πρόγραμμα του ΔΟΕ για το φαινόμενο του θερμοκηπίου για την ανάπτυξη και την εκτίμηση μεθόδων για τη σύλληψη και την αποθήκευση του CO2,

- την έρευνα για τη χρήση υλικών υψηλών θερμοκρασιών στα προηγμένα συστήματα (αντί για την έρευνα που αφορά τα ίδια τα υλικά αυτά),

- τη χρήση ηλεκτρικών στοιχείων καυσίμου, τα οποία χρησιμοποιούν αέριο προερχόμενο από στερεά καύσιμα που χρησιμοποιούνται στους συνδυασμένους κύκλους (χρησιμοποιώντας υπάρχοντα ηλεκτρικά στοιχεία, ενώ η σχετική Ε & ΤΑ αποτελεί αντικείμενο της παραγράφου 1.3).

Η Ε & Α θα υλοποιηθεί με τη βοήθεια ολοκληρωμένων και στοχοθετημένων έργων. Σημαντικός στόχος είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου αριστείας για να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική εφαρμογή και χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνολογιών στον τομέα του άνθρακα. Κατά την εφαρμογή του προγράμματος θα διεξαχθούν δραστηριότητες σε πλαίσιο συνεργασίας κυρίως με την Ανατολική Ευρώπη και την Κίνα.

1.2. Καύση

Θα δρομολογηθεί δράση έρευνας γενικού χαρακτήρα με αντικείμενο την καύση, προκειμένου να επιτευχθεί απτή πρόοδος στην αποτελεσματικότητα των μεθόδων καύσης και στην περιστολή των προκαλούμενων από αυτήν εκπομπών. Μια τέτοια έρευνα ενέχει χαρακτήρα συγχρόνως πολυκλαδικό και θεμελιώδη, όπως μαρτυρούν τα επόμενα θέματα: βασική έρευνα για την εξακρίβωση των αιτίων σχηματισμού της ρύπανσης, εκπόνηση μοντέλων των μεθόδων και συστημάτων καύσης, ανάπτυξη διαγνωστικού εξοπλισμού, βελτίωση συστημάτων και κατεργασίας απορριπτόμενων αερίων, κ.λπ.

Τα προς κάλυψη θέματα, με γενική θεώρηση, περιλαμβάνουν τους κινητήρες εσωτερικής καύσης, συμπεριλαμβανομένης της χρησιμοποίησης εναλλακτικών καυσίμων, τους αεριοστροβίλους, την καύση και αεριοποίηση άνθρακα και βιομάζας, τους καυστήρες για εφαρμογές σε σταθερές εγκαταστάσεις στα κτίρια και τη βιομηχανία.

Η ανωτέρω δράση θα διεξαχθεί σε συνεργασία με τους κυριότερους ευρωπαίους κατασκευαστές, εταιρείες πετρελαίου και χρήστες, για να εξασφαλιστεί η μεταφορά τεχνολογίας μεταξύ της κοινότητας των ερευνητών και των χρηστών. Θα λάβει επίσης υπόψη το πρόγραμμα Epefe (European Programme: Engines, Fuels, Emissions), το οποίο αναφέρεται στο σημείο 1.5. Το πρόγραμμα αυτό διεξάγεται από την Κοινότητα σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές ενώσεις στον τομέα του πετρελαίου και του αυτοκινήτου.

1.3. Ηλεκτρικά στοιχεία καυσίμου

Η εργασία με αντικείμενο τα ηλεκτρικά στοιχεία καυσίμου (FC) θα εστιαστεί σε πλήρη συστήματα και πρωτότυπες εγκαταστάσεις για διάφορες εφαρμογές (ηλεκτροπαραγωγή, συμπαραγωγή, κινητήρες αυτοκινήτων, πλοίων και σιδηροδρόμων) 7 θα πραγματεύεται τα ακόλουθα δύο θέματα:

- τις εφαρμογές σε σταθερές εγκαταστάσεις (ιδιαίτερα συμπαραγωγή στα κτίρια και τη βιομηχανία): ανάπτυξη συστημάτων στερεών οξειδίων (SOFC) ισχύος 200-400 kW και τετηγμένων ανθρακικών αλάτων, με στόχο να επιτευχθεί βαθμός απόδοσης 55 έως 60 %, προβλεπόμενο κόστος 1 500 Ecu/kW και περιστολή των εκπομπών NOx κατά 10 έως 100 φορές για τους αεριοστροβίλους και τους κινητήρες diesel αντιστοίχως. Για τη συμπαραγωγή στα κτίρια, θα αναπτυχθούν συστήματα βασιζόμενα σε στοιχεία καυσίμου SPFC (στερεών πολυμερών). Η τεχνολογία στοιχείων φωσφορικού οξέος, στερεών πολυμερών και τηγμένων ανθρακικών ενώσεων με σκοπό να διανοίξει την αγορά εφαρμογών στις σταθερές εγκαταστάσεις θα αποτελέσει αντικείμενο πειραματικών δράσεων που θα συνδυάζονται και με επίδειξη,

- τους κινητήρες (ηλεκτρικούς) αυτοκινήτων: ανάπτυξη συστημάτων με στοιχεία καυσίμου τύπου τροφοδοτουμένων στερεών πολυμερών SPFC. Μακροπρόθεσμος στόχος είναι να επιτευχθεί βαθμός απόδοσης 45-50 %, κόστος 100-200 Ecu/kW και περιστολή των εκπομπών κατά 100 έως 1 000 φορές σε σύγκριση με τα συμβατικά συστήματα. Η εξελιξη αυτή σχετίζεται με τις προσπάθειες στον τομέα της Ε & Α για την παραγωγή καυσίμων όπως είναι το υδρογόνο ή η μεθανόλη. Οι οδικές μεταφορές (και ιδίως στα λεωφορεία, όπου είναι δυνατό να αποδειχθεί η οικονομικότητα με βάση το λόγο κόστους/ απόδοσης) και η συμπαραγωγή ηλεκτρισμού στα κτίρια ή τη βιομηχανία θα αποτελέσουν αντικείμενο πειραματικών δράσεων που θα συνδυάζονται και με επίδειξη.

Προβλέπεται επίσης δραστηριότητα στήριξης για την ανάπτυξη καθαρών και υψηλού βαθμού αποδόσεως μεθόδων μετασχηματισμού φυσικού αερίου, μεθανόλης και βαρέων ελαίων (αναμορφωτές) ή άνθρακα (αεριοποίηση άνθρακα) προς υδρογόνο. Καίρια προβλήματα θα αποτελούν η ενοποίηση με το στοιχείο καυσίμου, η αριστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης και των εκπεμπόμενων ρύπων για το πλήρες σύστημα και η αποβολή των υπολειπομένων ρύπων με διάφορες μεθόδους διαχωρισμού. Η επέκταση των ερευνητικών εργασιών με αντικείμενο τα στοιχεία καυσίμου στους ηλεκτρολύτες αναμένεται να οδηγήσει σε καθαρή και φθηνή παραγωγή υδρογόνου (ένας ηλεκτρολύτης είναι το αντίστροφο ενός στοιχείου καυσίμου και οι βασικές έρευνες παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες). Η τεχνολογία των SOFC θα μπορούσε να οδηγήσει σε ηλεκτρολύτες υψηλής θερμοκρασίας που παράγουν ηλεκτρισμό με οικονομία 30-40 % έναντι των συμβατικών ηλεκτρολυτών. Όσο για τις προβλεπόμενες εργασίες για την ουσιώδη μείωση του κόστους των SPFC, πιθανώς να επιτρέψουν την απόκτηση πολύ φθηνών ηλεκτρολυτών του τύπου των στερεών πολυμερών 7

1.4. Αποθήκευση της ενέργειας

Η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί κοινή ανάγκη σε πολλούς τομείς, όπως οι μεταφορές, η εξίσωση των καμπυλών φόρτισης, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι ηλεκτρονικές συσκευές κ.λπ. Το πρόγραμμα θα επικεντρωθεί στην αποθήκευση ηλεκτρισμού, ιδιαίτερα δε για τις μεταφορές (προς υποστήριξη των περιγραφόμενων στο κεφάλαιο 1.6 δραστηριοτήτων). Θα δοθεί έμφαση στις πλέον ελπιδοφόρες τεχνολογίες συσσωρευτών, όπως είναι οι συσσωρευτές πολυμερούς λιθίου ή οι συσσωρευτές νικελίου-μεταλλικών ενώσεων υδρογόνου για την αντικατάσταση των συσσωρευτών NiCd που περιέχουν τοξικές ουσίες. Θα μελετηθεί η δυνατότητα τυποποίησης των διαδικασιών δοκιμής των συσσωρευτών από δίκτυο κατασκευαστών οχημάτων και συσσωρευτών. Θα μελετηθούν και άλλα είδη αποθήκευσης, όπως στρόφαλοι, υπερσυμπυκνωτές και η αποθήκευση θερμότητας.

1.5. Υδρογονάνθρακες και νέα καύσιμα για τις μεταφορές

Στον τομέα αυτό θα δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη καθαρών καυσίμων για τις μειταφορές, βελτιώνοντας το βαθμό απόδοσης των διεργασιών αναμόρφωσης. Η εργασία θα βαδίσει στον άξονα της καταλυτικής μετατροπής φυσικού αερίου προς υγρό καύσιμο (και προσθήκες καυσίμων) ανώτερης προστιθέμενης αξίας και δυναμένου να μεταφερθεί ευχερέστερα. Στο πλαίσιο αυτό θα εξετασθούν τα θέματα που συνδέονται με τις συνολικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και την ασφάλεια της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων, όπως το μεθάνιο.

Με δεδομένη την αύξουσα ανάγκη ελαφρών προϊόντων και, ως εκ τούτου, μείωση της ζήτησης βαρέων ελαίων, θα συνεχιστούν οι προσπάθειες Ε & Α σε θέματα καταλυτικής μετατροπής των βαρέων κλασμάτων του πετρελαίου. Θα μελετηθεί επίσης η χρησιμοποίηση εναλλακτικών καυσίμων, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου και μιγμάτων. Θα συνεχιστούν εργασίες για την καλύτερη κατανόηση των σχέσεων που υφίστανται μεταξύ της ποιότητας του καυσίμου, της τεχνολογίας των κινητήρων και της εκπομπής ρυπαινουσών ουσιών, και μάλιστα ιδίως στο πλαίσιο του έργου Erefe (Ευρωπαϊκό πρόγραμμα κινητήρων, καυσίμων και εκπομπών) που περιγράφεται στο σημείο 1.2.

1.6. Αριστοποίηση της ενέργειας για τις αστικές συγκοινωνίες

Στα τμήματα 1.2 και 1.5 εξετάζεται σειρά θεμάτων και δράσεων σχετικών με τις μεταφορές. Οι δραστηριότητες αυτές και ορισμένες από εκείνες που αφορούν άλλα τμήματα θα ενσωματωθούν σε σύντονη δράση με αντικείμενο τις αστικές συγκοινωνίες, σε στενή συνεργασία με τις δραστηριότητες ενοποίησης που αναπτύσσονται στο ειδικό προγράμμα «Έρευνα για μια ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών». Μια τέτοια δράση αναμένεται ότι θα συμβάλει στην εύρεση των τεχνικών λύσεων στα ειδικά προβλήματα των αστικών μεταφορών και στην παροχή στήριξης προβληματισμού και ανάλυσης για τις αποφάσεις που σχετίζονται με τον εν λόγω τομέα στο πλαίσιο της «διατηρήσιμης κινητικότητας», υπό άριστες συνθήκες ενεργειακής απόδοσης, περιβάλλοντος και κοινωνικής ευημερίας.

Η έρευνα και ανάπτυξη θα αφορά την ενοποίηση συστημάτων αποθήκευσης, μετατροπής, μεταφοράς και διαχείρισης για οδηγούμενα και μη οχήματα. Θα περιλάβει τα συστήματα χημικής και κινητικής συσσώρευσης του ηλεκτρισμού, τους μεταλλάκτες ενέργειας, όπως τους κινητήρες εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιούν πολλά είδη καυσίμων, τα στοιχεία καυσίμου και άλλες επινοήσεις υβριδικών συστημάτων.

Υπό το ενεργειακό πρίσμα, για να επιτευχθεί ουσιώδης πρόοδος στους ερευνητικούς αυτούς τομείς, είναι ζωτικής σημασίας η εξέταση πληθώρας γενικών τεχνολογιών όπως η εκπόνηση μοντέλων και η προσομοίωση της καύσης, τα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης με τη βοήθεια υπολογιστή, η ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών συσσωρευτών, η βελτίωση συστημάτων μετάδοσης της κίνησης, τα αναπαραγωγικά συστήματα πέδησης και τα μοντέλα ενεργειακής κατανάλωσης και τοπικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Η αριστοποίηση των υφισταμένων χωρητικοτήτων χρειάζεται επίσης την εφαρμογή των αποτελεσμάτων που λήφθηκαν στον τομέα της τηλεματικής, για τον έλεγχο και τη διαχείριση του κυκλοφοριακού φόρτου και των συστημάτων πληροφοριών με αντικείμενο τις μεταφορές. Τα αποτελέσματα των μελετών σκοπιμότητας θα επιτρέψουν την εξακρίβωση των τομέων εφαρμογής στους οποίους θα ήταν καλύτερα προσαρμοσμένα τα διάφορα συστήματα ώθησης, την επαλήθευση των τεχνικών λύσεων, τον καθορισμό στρατηγικής για την έρευνα καθώς και τον καθορισμό έργων επίδειξης σε πραγματική κλίμακα σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες στο πλαίσιο της φάσης της επίδειξης.

Σημαντική θα είναι επίσης η διάδοση στο σύνολο της ευρωπαϊκής αγοράς των τεχνολογιών που έχουν δοκιμασθεί σε ορισμένα σημεία της Κοινότητας.

1.7. Εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία και τα κτίρια

Οι μηχανισμοί που αποβλέπουν στη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας στους τομείς της βιομηχανίας και των κτιρίων δεν βασίζονται μόνο στις διάφορες τεχνολογίες αλλά εξαρτώνται και από μια σειρά εμποδίων και στρεβλώσεων κοινωνικού, οικονομικού ή νομικού χαρακτήρα ή από τη συμπεριφορά των καταναλωτών οι οποίοι πρέπει να γίνουν περισσότερο κατανοητοί. Επίσης οι τεχνολογικές έρευνες που αναφέρονται στη συνέχεια θα συνοδεύονται από έρευνες κοινωνικοοικονομικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της δράσης για την υποστήριξη της στρατηγικής Ε & ΤΑ στον τομέα της ενέργειας, αλλά η οποία θα είναι δυνατόν να αποκτήσει μορφή ολοκληρωμένων έργων, υπό την ευρεία έννοια του όρου, δηλαδή έργων που συνδυάζουν τη δοκιμή στην πράξη των οικονομικών εργαλείων με τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Στον τομέα της βιομηχανίας, η Ε & Α θα αφορά έναν περιορισμένο αριθμό τεχνολογιών γενικής χρήσεως, οι οποίες έχουν πρωτεύουσα σημασία για την ενέργεια, το περιβάλλον και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τους υδάτινους πόρους, όπως είναι για παράδειγμα η ολοκλήρωση διεργασίων ή ανάπτυξη νέων διεργασιών, οι εναλλάκτες θερμότητας (επικάθιση κ.λπ), οι διεργασίες διαχωρισμού, όπως είναι οι μεμβράνες, η εκχύλιση, η κρυστάλλωση, η προσρόφηση, η καύση υπό στάσιμες συνθήκες (βλέπε τμήμα 1.2), οι διεργασίες που χρησιμοποιούν την ηλιακή ενέργεια. Θα εξεταστούν επίσης έργα που αφορούν την αποδοτικότερη χρήση του ηλεκτρισμού. Θα εξεταστεί η γεωργική μηχανική με κριτήριο την ενεργειακή απόδοση και τη ρύπανση. Θα επιδιωχθεί με κάθε τρόπο η συμμετοχή της βιομηχανίας.

Στον τομέα των κτιρίων, θα ευνοηθούν οι συστημικές προσεγγίσεις, οι οποίες θα εφαρμοσθούν σε στενό συσχετισμό με τις προσεγγίσεις που αφορούν τις ανανεώσιμες ενέργειες για τα κτίρια, οι οποίες αναφέρονται στο τμήμα 2.3. Από την άποψη της Ε & Α, οι προσεγγίσεις αυτές αποβλέπουν στην ορθολογική και οικονομική χρήση των καυσίμων και του ηλεκτρισμού. Περιλαμβάνουν έρευνες για το «έξυπνο σπίτι», τα συστήματα αντλιών θερμότητας κ.λπ. Προβλέπεται επίσης η διεξαγωγή εργασιών προκανονιστικού χαρακτήρα.

Από την άλλη πλευρά, η Ε & ΤΑ αναμένεται ότι θα επιτρέψει την ανάπτυξη των ολοκληρωμένων ενεργειακών συστημάτων στους τομείς της βιομηχανίας, των κτιρίων και της γεωργίας και ιδιαίτερα τη συμπαραγωγή ηλεκτρισμού (συμπεριλαμβανομένων και των μικρών μονάδων συνδυασμένης παραγωγής θερμότητας/ηλεκτρισμού ισχύος μικρότερης από 10 kWe) και άλλων συστημάτων (συστημάτων εξοπλισμού στα οποία περιλαμβάνονται αεριοστρόβιλοι, ηλεκτρικά στοιχεία καυσίμου, κινητήρες ντίζελ, αντλίες θερμότητας, συσσωρευτές κ.λπ.). Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην απόδοση των ολοκληρωμένων συστημάτων για την τελική χρήση του ηλεκτρισμού τόσο στη βιομηχανία όσο και στα κτίρια καθώς και στη βελτίωση των επιδόσεων στη μεταφορά, την διανομή και την αποθήκευση της ενέργειας. Έμφαση θα δοθεί στα έργα που αποβλέπουν στην επίδειξη των περισσότερο συμβατικών τεχνολογιών, ενώ η Ε & Α θα αφορά κυρίως ολοκληρωμένα έργα που χρησιμοποιούν προηγμένες τεχνολογίες. Θα αναλυθούν επίσης τα τεχνικά και άλλα εμπόδια στην αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας.

Οι δράσεις αυτές θα ήταν δυνατόν να προσαρμοστούν ώστε να εφαρμοσθούν στις αναπτυσσόμενες χώρες, τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και την KAK. Εξάλλου η επίδειξη θα λαμβάνει υπόψη αποτελέσματα και άλλων σχετικών προγραμμάτων Ε & ΤΑ.

1.8. Έρευνες και παραγωγή υδρογονανθράκων

Οι δράσεις Ε & Α θα στρέφονται στα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα προβλήματα, προκειμένου να βελτιωθεί η εκμετάλλευση τόπων παραγωγής υδρογονανθράκων και να ενισχυθεί η τεχνολογική βάση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

Οι ερευνητικές εργασίες θα επικεντρωθούν:

- στην ανάπτυξη αποτελεσματικών τεχνολογιών που οδηγούν στο βελτιωμένο χαρακτηρισμό και διαχείριση ταμιευτήρων και σε ακριβέστερη πρόβλεψη της παραγωγής από ταμιευτήρες υδρογονανθράκων,

- στην ανάλυση ιζηματογενών λεκανών και την κατάρτιση τρισδιάστατων μοντέλων για την απόκτηση καλύτερης περιγραφής του σχηματισμού των λεκανών και της γεωλογικής ιστορικής εξέλιξής τους,

- στην αναγνώριση γεωλογικών δομών βάθους, μικρών ή πολυπλοκότερων, με τη χρήση προηγμένων γεωχημικών και γεωφυσικών μεθόδων εξερεύνησης.

Εξάλλου, προβλέπεται να διεξαχθεί μια ολοκληρωμένη δράση με αντικείμενο την έρευνα στον τομέα των γεωεπιστημών. Η δράση αυτή θα προσφέρει όχι μόνο τις απαραίτητες πληροφορίες για την αναζήτηση πετρελαίου αλλά θα επιτρέψει επίσης να βελτιωθεί σημαντικά η βάση των συνολικών γνώσεων οι οποίες θα χρησιμεύσουν σε άλλα ερευνητικά προγράμματα, όπως είναι τα προγράμματα για τη γεωθερμία ξηρού πετρώματος, την αποθήκευση των ραδιενεργών αποβλήτων, τις πρώτες ύλες ή την εκμετάλλευση του ενάλιου πλούτου.

2. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υπό τις νέες και σύγχρονες μορφές τους που ξεπερνούν την κλασική χρησιμοποίηση των υδατοπτώσεων και των καυσοξύλων, πόρρω απέχουν από του να έχουν εκμεταλλευτεί όλο το δυναμικό τους, επειδή υποφέρουν από έλλειψη ανάπτυξης. Και όμως, οι μορφές αυτές καθαρών και ενδογενών ενεργειών θεωρούνται ως οι καλύτερα προσαρμοσμένες για την καταπολέμηση του φαινομένου θερμοκηπίου και για να συμβάλλουν στην απώτερη ενεργειακή ασφάλεια. Υπό την ιδιότητά τους των πηγών τεχνολογικής καινοτομίας θα μπορούσαν να γεννήσουν νέες βιομηχανικές δραστηριότητες και θέσεις απασχόλησης σε όλα τα επίπεδα επαγγελματικών προσόντων, και μάλιστα στις μειονεκτικές περιφέρειες της Ευρώπης. Εξάλλου, ως εκ του αποκεντρωμένου χαρακτήρα τους, επιτρέπουν μεγαλύτερο άνοιγμα προς τους πολίτες.

Στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρόκειται να διαδραματίσουν σοβαρό ρόλο για να αποτραπεί το ενδεχόμενο ο τρίτος κόσμος, που θα αποτελεί το μεγαλύτερο καταναλωτή ενέργειας, να καταστεί επίσης η μεγαλύτερη πηγή ρύπανσης. Υπό το διττό πρίσμα ποιότητα ζωής και κοινωνικές επιπτώσεις, οι ανανεώσιμες πηγές αναμένεται να καταστήσουν συντηρήσιμη τη μελλοντική αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης που αποτελεί βάση για κάθε οικονομική ανάπτυξη, με σεβασμό του περιβάλλοντος.

Το παρόν πρόγραμμα στοχεύει σε μια νέα διάσταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που θα πρέπει να επιτρέψει την εκτεταμένη εισαγωγή των νέων αυτών πηγών στο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα. Για το σκοπό αυτό, θα εφαρμοστεί ενδεδειγμένη στρατηγική προκειμένου να συγκεντρωθούν οι προσπάθειες σε φιλόδοξους πλην όμως ρεαλιστικούς στόχους στον εγγύς και μεσαίο χρονικό ορίζοντα.

Στο πλαίσιο αυτό η έμφαση θα δοθεί στην Ε & Α στο μέτρο που η τεχνολογία, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις, βρίσκεται μακριά από τις απαιτήσεις της αγοράς. Οι δραστηριότητες Ε & Α θα επιδιώκουν στόχους επιστημονικής, τεχνολογικής και βιομηχανικής προτεραιότητας. Θα αποκατασταθεί η σχέση με τα μη τεχνολογικά μέσα, όπως είναι αυτά που συνδέονται με νομικά και διοικητικά εμπόδια: πράγματι, θα δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην ανάλυση των μέσων που είναι αναγκαία για την διάδοση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στην κοινωνία. Η κοινωνικοοικομική έρευνα, ο σχεδιασμός και η κατάρτιση θα αποτελέσουν μέρος της ανάλυσης αυτής (στο πλαίσιο της δράσης για την υποστήριξη της στρατηγικής Ε & ΤΑ στον τομέα της ενέργειας).

Οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το κεφάλαιο αυτό θα υλοποιηθούν σε άμεσο συνδυασμό με τα θέματα του κεφαλαίου «βελτίωση της μετατροπής και χρησιμοποίησης της ενέργειας» (ειδικότερα καύση, αποθήκευση, ηλεκτρικά στοιχεία καυσίμου, εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια), που παρουσιάζουν άμεσο ενδιαφέρον για να βοηθήσουν να επιτευχθούν οι τεχνικοί και οικονομικοί στόχοι που αφορούν την εισαγωγή και χρησιμοποίηση των ανανεωσίμων πηγών.

Θα πρέπει να καταβληθούν χρηματοδοτικές προσπάθειες στους ακόλουθους τομείς προτεραιότητας.

2.1. Προώθηση της ενσωμάτωσης στην τεχνολογία των ανανεώσιμων ενεργειών

Αυτή η νέα πρωτοβουλία αποβλέπει στη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας από τεχνολογική άποψη, λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές και οικονομικές πτυχές.

Οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας θα αποτελέσουν αντικείμενο, υπό πολύ διαφορετικές μορφές, κοινών δραστηριοτήτων που απευθύνονται σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Πολύπλευρες προσπάθειες θα πρέπει να καταβληθούν στο πλαίσιο των διαφόρων ενδιαφερομένων επαγγελματικών ομάδων, ερευνητών, βιομηχάνων και μελλοντικών χρηστών, ώστε να εξασφαλισθεί μια επιταχυνόμενη και όσο το δυνατόν ευρύτερη διάδοσή τους. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στη χρησιμοποίηση ανανεώσιμων ενεργειών στα μελλοντικά ενεργειακά συστήματα, στις αγροτικές περιοχές και στα ολοκληρωμένα έργα μεγάλων διαστάσεων, όπως είναι η ανάπτυξη και η παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Θα μελετηθούν εις βάθος οι επιπτώσεις των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στις περιοχές όπου προβλέπονται να αναπτυχθούν, δηλαδή κυρίως στις περιφέρειες και τις πόλεις, τη γεωργία και τη βιομηχανία, τα δίκτυα διανομής. Θα αναλυθούν επίσης οι επιπτώσεις στον κοινωνικό ιστό καθώς και άλλες πτυχές. Οι αναπτυξιακές συμφωνίες και τα προγράμματα ειδικών και κλαδικών δράσεων θα πρέπει να συνενωθούν σε «ένα μεγάλο δίκτυο για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας». Το δίκτυο αυτό θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, θεματικά υποδίκτυα, τις κύριες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ηλεκτρισμού, γνωστούς αρχιτέκτονες και πολιτικούς μηχανικούς, ειδικευμένα κέντρα, πόλεις-πιλότους, περιφέρειες και νησιά.

Η διάδοση στον τρίτο κόσμο και την Ανατολική Ευρώπη απαιτεί επίσης ειδική προσπάθεια ώστε να προσαρμοστούν οι τεχνολογίες, να προετοιμαστεί η μεταφορά τους και να υποστηριχθεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία σε αυτές τις μελλοντικές αγορές εξαγωγών.

2.2. Φωτοβολταϊκή ενέργεια

Η έμφαση θα δοθεί σε μια καθετοποιημένη προσέγγιση σε «τρεις φάσεις», η οποία συνίσταται κατ' αρχή στη διεξαγωγή ερευνών σχετικά με τα κρυσταλλικά ηλιακά στοιχεία ή τα στοιχεία λεπτού υμενίου, σε μια προσπάθεια στην οποία θα συμμετέχουν η βιομηχανία μαζί με τα πανεπιστημιακά και τα παραπανεπιστημακά εργαστήρια ερευνών.

Στη συνέχεια, οι προσπάθειες θα στραφούν στην επιταχυνόμενη βιομηχανική εφαρμογή των στοιχείων και των συστοιχιών. Πρόκειται για μια νέα πρωτοβουλία του κοινοτικού προγράμματος, για την υποστήριξη της βιομηχανικής Ε & ΤΑ ιδιαίτερα στις ΜΜΕ, για θέματα που αφορούν την προανταγωνιστική ανάπτυξη τεχνολογίας, ευέλικτες βιομηχανικές διεργασίες και διεργασίες μαζικής παραγωγής.

Τέλος, η ανάπτυξη και η επίδειξη πειραματικών φωτοβολταϊκών συστημάτων θα συνεχιστούν και θα επιταχυνθούν με σκοπό να μειωθεί το κόστος και να βελτιωθούν οι επιδόσεις και η αξιοπιστία των διατάξεων. Η δραστηριότητα που περιλαμβάνει τις δοκιμές και τις μετρήσεις των νέων φωτοβολταϊκών συστοιχιών και συστημάτων θα συνεχιστεί από το ΚΚΕρ με σκοπό τη συμμετοχή στην κατάρτιση ευρωπαϊκών προτύπων και στη διατύπωση συστάσεων για τους κατασκευαστές και τους χρήστες. Το ΚΚΕρ, σε στενή συνεργασία με τα εργαστήρια στα κράτη μέλη, θα αναλάβει τη διεξαγωγή συμπληρωματικών δράσεων.

2.3. Κτίρια

Η προσέγγιση που αρμόζει καλύτερα στον παρόντα κλάδο είναι επίσης κάθετου τύπου και όσον αφορά Ε & Α θα πρόκειται κατά πρώτο για τη συνέχιση της προσπάθειας με αντικείμενο τα δομικά μέρη και τις διαδικασίες ενοποίησης των ενεργητικών, παθητικών ηλιακών συστημάτων, του φυσικού φωτισμού και των υπολοίπων παραμέτρων. Η έρευνα θα είναι προκανονιστικού τύπου και στραμμένη προς τις δυνατότητες τυποποίησης.

Σε δεύτερο επίπεδο, θα συνεχιστούν οι προσπάθειες με αντικείμενο την ανάπτυξη πειραματικών κτιρίων με βασικό κριτήριο την επιτυχία του ενεγειακού, αισθητικού και αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Νέο σκέλος στο πλαίσιο αυτό θα είναι η ανάπτυξη του βιοκλιματικού περιβάλλοντος και η ενεργειακή ανακαίνιση υφισταμένων κτιρίων.

Τέλος, θα αναπτυχθεί σύγχρονος πολεοδομικός σχεδιασμός σε αρμονία με τις ειδικές ανάγκες σε ενέργεια, την αρχιτεκτονική και την κοινωνική οργάνωση μιας νέας ενοποίησης της εργασίας, της ζωής και των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων στην πόλη. Η ανάπτυξη αυτή πρέπει να φθάσει στην προώθηση νέων πειραματικών συνοικιών που θα είναι καθαρές και θα εκπέμπουν ελάχιστους ρύπους. Το τελευταίο αυτό επίπεδο δραστηριοτήτων θα επιτελεστεί υπό τη μορφή της εναρμόνισης με τα δίκτυα πόλεων, περιφερειών, έμπειρων στα ηλιακά συστήματα πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων.

Οι ανωτέρω δράσεις θα διεξαχθούν κατά τρόπο συνεπή και συμπληρωματικό προς εκείνες σχετικά με την ορθολογική χρησιμοποίηση της ενέργειας στα κτίρια, οι οποίες αναφέρθηκαν στο τμήμα 1.7.

2.4. Αιολικές γεννήτριες

Οι δραστηριότητες θα παρουσιάζουν κάθετη ολοκλήρωση ως ακολούθως: κατά πρώτο, θα αναπτυχθούν νέα υλικά και δομικά μέρη ιδίως τα πτερύγια δρομέων που είναι κατασκευασμένα από προηγμένα σύνθετα υλικά. Στη συνέχεια, αφού περατωθεί το πρόγραμμα ανάπτυξης της σημερινής γενεάς αιολικών γεννητριών, θα δρομολογηθεί πρόγραμμα ανάπτυξης ισχυρότερων αιολικών μηχανών νέας γενεάς, άνω του 1 έως 2 MW, που θα χρησιμοποιούν νέα υπερελαφρά πτερύγια και άλλα νέα δομικά μέρη. Δυνατή είναι επίσης η εξέταση αεριοστροβίλων εξαιρετικά προηγμένου σχεδιασμού και μικροτέρων διαστάσεων.

Τέλος, το πρόγραμμα θα στοχεύει στην προώθηση εναλλακτικών τόπων εγκατάστασης και ιδιαίτερα στην «ανοικτή θάλασσα», σε περιοχές με σύνθετο ανάγλυφο και ζώνες με χαμηλότερη ένταση ανέμων.

2.5. Βιομάζα

Αυτός ο τομέας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις δράσεις Ε & Α και τους δεσμούς της με το περιβάλλον και την περιφερειακή και αγροτική ανάπτυξη. Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση «βιομάζα-βιοενέργεια» είναι αναγκαία ώστε να εξασφαλιστεί η συνοχή και το νόημα των κοινοτικών δραστηριοτήτων ΕΑΕ που αφορούν το σύνολο του βιοενεργειακού κλάδου τόσο ως προς τις τεχνικές του όσο και ως προς τις μη τεχνικές του διαστάσεις (για παράδειγμα, περιλαμβάνονται: τα θέματα που αφορούν το ενεργειακό ισοζύγιο, όπως για παράδειγμα τα θέματα που αφορούν τη σχέση κόστους-απόδοσης, τις επιπτώσεις των δημοσίων πολιτικών κ.λπ.): συνδυασμένη παραγωγή και κατεργασία των γεωργικών πρώτων υλών, χρήση και μετατροπή των υλικών αυτών ώστε να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ενέργειας.

Αυτή η στρατηγική προσέγγιση θα διατυπωθεί από κοινού μαζί με τα προγράμματα AIR και Tepe. Το πρόγραμμα για την αγροτοβιομηχανική έρευνα θα επικεντρωθεί στην παραγωγή των πρώτων υλών, τη λογιστική και την κατεργασία, ενώ το πρόγραμμα για την ενέργεια στις εργασίες που σχετίζονται με τη μετατροπή και τη χρήση της στερεάς βιομάζας και ειδικότερα στη χρήση νέων βασικών και γεωργικών ταχυαυξών φυτών ή αποβλήτων, τα οποία θα χρησιμεύσουν ως βάση για μια δεύτερη δραστηριότητα που θα αφορά τη μετατροπή σε υγρά, αέρια και στερεά καύσιμα ή απευθείας σε θερμότητα. Τα αστικά, γεωργικά, δασικά και βιομηχανικά απόβλητα θα εξεταστούν σε σχέση με τις δραστηριότητες που περιγράφονται στην παράγραφο 1.1.

Εξάλλου θα αναπτυχθούν πειραματικά έργα και έργα επίδειξης, κυρίως για την αποκεντρωμένη ηλεκτροπαραγωγή με τη χρήση υψηλοτέρων επιδόσεων κινητήρων και στροβίλων.

Παράλληλα θα συνεχιστεί η προσπάθεια με αντικείμενο την παραγωγή πυρολιγνινούχων ελαίων και τη μετατροπή τους σε προϊόντα που θα κυκλοφορήσουν στην αγορά καυσίμων.

2.6. Γεωθερμική ενέργεια

Η έρευνα και ανάπτυξη που απομένει προς πραγμάτευση στον επίμαχο τομέα και που αξίζει να τύχει συνεχούς προσπάθειας σε ευρωπαϊκή κλίμακα είναι εκείνη των ξηρών και θερμών πετρωμάτων. Για το σκέλος αυτό η δράση θα συνίσταται στην υποστήριξη ενός και μόνου πειραματικού ευρωπαϊκού έργου που σε μετέπειτα στάδιο θα προσφέρει τις βάσεις για ένα πρωτότυπο επίδειξης. Οι δραστηριότητες που αφορούν την κλασική γεωθερμική ενέργεια εντάσσονται στη φάση της επίδειξης.

2.7. Λοιπές επιλογές

Θα ήταν δυνατόν να αναληφθούν εναρμονισμένες δράσεις με αντικείμενο διάφορες ομάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που ευρίσκονται σε ποικίλο στάδιο ανάπτυξης. Πρόκειται για την ενέργεια των κυμάτων, της παλίρροιας, τις μικρές υδατοπτώσεις, την ηλιακή θερμοδυναμική ενέργεια, την καθαρή παραγωγή και χρήση υδρογόνου και άλλες πηγές. Πρόκειται επίσης να εξεταστούν τεχνολογίες που συνδέονται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και κυρίως οι διατάξεις αποθήκευσης ηλεκτρικής ή θερμικής ενέργειας.

Β. ΕΠΙΔΕΙΞΗ

(όπου συμπεριλαμβάνεται και η διάδοση και η αξιοποίηση)

Οι δραστηριότητες επίδειξης, οι οποίες περιλαμβάνουν και τη διάδοση και την αξιοποίηση, θα κινηθούν σε τρεις άξονες: ορθολογική χρησιμοποίηση της ενέργειας, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ορυκτά καύσιμα.

1. Ορθολογική χρήση της ενέργειας

Η ορθολογική χρήση της ενέργειας καλύπτει δράσεις που αφορούν την ενεργειακή απόδοση στην πλευρά της ζήτησης του ενεργειακού τομέα. Η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και η προώθηση στην αγορά καινοτόμων αποδοτικών και καθαρών τεχνολογιών είναι ζωτικής σημασίας για να μειωθεί η εξάρτηση από τις εισαγωγές ενεργειακών προϊόντων και για να μειωθούν οι επιπτώσεις από τη χρήση της ενέργειας στο περιβάλλον.

Εκτός από τις ειδικές δραστηριότητες που αφορούν την επίδειξη, θα ακολουθηθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την εφαρμογή νέων και αποδοτικών τεχνολογιών σε τομείς όπως είναι τα κτίρια, η βιομηχανία και οι μεταφορές. Οι μεταφορές είναι ο τομέας με τη μεγαλύτερη αύξηση στην ενεργειακή ζήτηση: Για το λόγο αυτό ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στο σύστημα ενέργεια-μεταφορές.

Οι κοινοτικές δραστηριότητες στον τομέα αυτόν θα καλύπτουν τέσσερις τομείς:

- ενεργειακή απόδοση στα κτίρια,

- ενεργειακή απόδοση στη βιομηχανία,

- ενεργειακή βιομηχανία, ηλεκτρισμός και θερμότητα,

- μεταφορές και αστική υποδομή.

1.1. Ενεργειακή απόδοση στα κτίρια

Ο στόχος είναι να επιτευχθεί σημαντική μείωση τόσο στην ενεργειακή κατανάλωση όσο και στις εκπομπές CO2 και άλλων ατμοσφαιρικών ρύπων στα νέα μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα στον τομέα της κατοικίας καθώς και στον εμπορικό και τον δημόσιο τομέα με τεχνικές και οικονομικές βελτιώσεις, αποτελεσματική διαχείριση και συστήματα ελέγχου.

Οι δραστηριότητες θα αφορούν το σχεδιασμό συστημάτων με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, τα βελτιστοποιημένα υλικά και κατασκευαστικά μέρη, την ολοκληρωμένη διαχείριση της θέρμανσης, του κλιματισμού και της ηλεκτρικής κατανάλωσης και βελτιστοποιημένες ηλεκτρικές συσκευές και συσκευές εναλλασσόμενου ρεύματος υψηλής τάσεως καθώς και τη χρήση συστημάτων ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, όπου αυτό είναι δυνατό.

Οι δραστηριότητες καλύπτουν επίσης τον επανεξοπλισμό μεγάλων εμπορικών και δημοσίων κτιρίων και συγκροτημάτων κατοικιών. Προτίμηση θα δοθεί σε τυποποιημένα κατασκευαστικά μέρη και δομοστοιχεία και ειδική έμφαση στα ολοκληρωμένα αρχιτεκτονικά συστήματα.

1.2. Ενεργειακή απόδοση στη βιομηχανία

Ο στόχος είναι να μειωθεί η ενεργειακή κατανάλωση ανά μονάδα παραγωγής ή να αυξηθεί η παραγωγικότητα για μια δεδομένη ενεργειακή κατανάλωση, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών ή η παραγωγή νέων προϊόντων.

Οι δράσεις θα καλύπτουν την επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών για τη βελτίωση ή την υποκατάσταση παραγωγικών διεργασιών, με σκοπό να επιτευχθεί σημαντική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης κατά μονάδα προϊόντος και πληρέστερη αξιοποίηση των καταλοίπων ή της πλεονάζουσας θερμότητας, ώστε να περιορισθεί ή να αποφευχθεί η αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης λόγω της εφαρμογής μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας.

1.3. Ενεργειακή βιομηχανία, ηλεκτρισμός και θερμότητα

Ο στόχος είναι να αυξηθεί η απόδοση τόσο στη μετατροπή πρωτογενών μορφών ενέργειας σε θερμότητα ή/και ηλεκτρισμό όσο και στη μεταφορά και τη διανομή της χρήσιμης ενέργειας.

Οι δραστηριότητες θα καλύπτουν την επίδειξη νέων κύκλων παραγωγής, ενεργειακά αποδοτικότερων μεθόδων διαχείρισης των δικτύων μεταφοράς, διανομής και αποθήκευσης της ενέργειας, και βελτίωση των συστημάτων συμπύκνωσης.

1.4. Μεταφορές και αστική υποδομή

Ο στόχος είναι η σημαντική βελτίωση της γενικής ενεργειακής απόδοσης των συστημάτων δημοσίων συγκοινωνιών, της συνοχής στη διαχείριση των μεταφορών και η μεγαλύτερη συνειδητοποίηση του κοινού.

Οι δράσεις θα περιλαμβάνουν τη διαχείριση της κυκλοφορίας και τεχνικές ελέγχου, που περιλαμβάνουν προηγμένα συστήματα παροχής πληροφοριών στους χρήστες, βελτιωμένη υποδομή συνδυασμένων συγκοινωνιακών μέσων, επαρκή συγκοινωνιακά μέσα στις αστικές περιοχές και συμπληρωματικά μέτρα ώστε να προωθηθεί η προτίμηση των δημοσίων συγκοινωνιών έναντι των ιδιωτικών μέσων. Θα υπάρξουν επίσης δραστηριότητες που θα καλύπτουν τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης νέων κινητήρων οχημάτων που χρησιμοποιούν εναλλακτικά ή κλασικά καύσιμα.

2. Ανανεώσιμες μορφές ενέργειας

Οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, οι οποίες με τη νέα και σύγχρονη μορφή τους δεν περιορίζονται στις κλασικές χρήσης της υδραυλικής ενέργειας και της χρήσης των καυσόξυλων για τη θέρμανση, δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς με αποτέλεσμα να μην έχει αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό τους.

Ωστόσο, αυτές οι καθαρές και εγχώριες ενεργειακές πηγές είναι κατάλληλες τόσο για την καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου όσο και για τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας μακροπρόθεσμα. Ως πηγές τεχνολογικής καινοτομίας, αναμένεται ότι θα αποτελέσουν έναυσμα για μια νέα βιομηχανική δραστηριότητα και νέες θέσεις εργασίας σε όλα τα επίπεδα, ιδιαίτερα στις λιγότερο ευνοημένες περιοχές της Ευρώπης. Επίσης, λόγω του αποκεντρωμένου χαρακτήρα τους είναι περισσότερο βατές για τον μη ειδικό. Στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας, οι ανανεώσιμες μορφές ενεργείας, θα παίξουν σημαντικό ρόλο, ώστε ο τρίτος κόσμος, ο οποίος θα εξελιχθεί στον μεγαλύτερο καταναλωτή ενέργειας, δεν θα προκαλεί και τη μεγαλύτερη ρύπανση. Από την άποψη της ποιότητας ζωής και των κοινωνικών επιπτώσεων, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι οι μόνες πηγές οι οποίες θα επιτρέψουν στο μέλλον μια αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης που θα βασίζεται σε συνολική οικονομική ανάπτυξη και στο σεβασμό του περιβάλλοντος.

Το παρόν πρόγραμμα προβλέπει μια νέα διάσταση για τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας η οποία θα επιτρέψει τη χρησιμοποίηση των νέων πηγών σε σημαντική κλίμακα στο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα. Για το σκοπό αυτο, θα υιοθετηθεί μια στρατηγική που θα επιτρέψει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες σε φιλόδοξους αλλά ρεαλιστικούς βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους στόχους.

Η ενσωμάτωση του τρίτου κόσμου και της Ανατολικής Ευρώπης θα απαιτήσει επίσης ιδιαίτερη προσπάθεια για την προσαρμογή των τεχνολογιών, τη μεταφορά τους και την υποστήριξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας στις αγορές εξαγωγών που θα δημιουργηθούν.

Στο πλαίσιο αυτό, η έμφαση θα δοθεί σε στοχοθετημένα έργα επίδειξης που θα αποβλέπουν στην επίτευξη σημαντικών βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων ενεργειακών στόχων.

Οι δράσεις που αφορούν την επίδειξη ανανεώσιμων μορφών ενέργειας θα καλύπτουν όλες τις ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές, σε συνδυασμό, κατά περίπτωση με άλλες κοινοτικές δράσεις, ώστε να τονωθεί η αγορά και να επιτευχθούν οι ενεργειακοί στόχοι που έχουν συμφωνηθεί.

Έτσι, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το κεφάλαιο αυτό θα γίνουν με απευθείας συνεργασία με τα θέματα του κεφαλαίου «Βελτίωση της μετατροπής» και «της ορθολογικής χρήσης της ενέργειας» (ειδικότερα της απο κοινού καύσης και παραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας, αποθήκευση, στοιχεία καυσίμου, ενεργειακή αποδοτικότητα στα κτίρια), που παρουσιάζουν άμεσο ενδιαφέρον για να βοηθήσουν να επιτευχθούν οι τεχνικοί και οικονομικοί στόχοι που αφορούν την εισαγωγή και χρήση των ανανεωσίμων πηγών ενέργειας.

Οι χρηματοδοτικές ενισχύσεις θα επικεντρωθούν στους ακόλουθους τομείς προτεραιότητας:

- ενέργεια από βιομάζα και απόβλητα,

- ηλιακή ενέργεια,

- αιολική ενέργεια,

- υδροηλεκτρική ενέργεια,

- γεωθερμική ενέργεια.

2.1. Ενέργεια από βιομάζα και απόβλητα

Ο στόχος είναι να μειωθούν οι επικίνδυνες εκπομπές και το κόστος της ηλεκτροπαραγωγής, να βελτιωθεί η αξιοπιστία, να προωθηθεί η ευρύτερη χρήση νέων τεχνολογιών, να βελτιωθεί η εφαρμογή και η ενσωμάτωση των τεχνολογιών αυτών, να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά τους και να μειωθεί το κόστος τους.

Οι δραστηριότητες που αφορούν την επίδειξη θα επικεντρωθούν στην παραγωγή ενέργειας από καύσιμα στερεάς βιομάζας, την παραγωγή, την υποκατάσταση ή/και την εξοικονόμηση ενέργειας από αστικά, βιομηχανικά, γεωργικά, ζωικά και δασικά απόβλητα, καθώς και τη μείωση του κόστους στο οποίο προσφέρεται η ενέργεια που παράγεται από βιομάζα.

2.2. Ηλιακή ενέργεια

2.2.1. Φωτοβολταϊκά συστήματα

Οι δραστηριότητες θα καλύπτουν κυρίως τη μεγάλης κλίμακας εμπορία αυτόνομων φωτοβολταϊκών συστημάτων για χρήσεις σε απομακρυσμένες περιοχές και φωτοβολταϊκών συστημάτων που θα συνδέονται με το δίκτυο. Στις δραστηριότητες αυτές θα συμμετέχουν οι επιχειρήσεις ηλεκτρισμού και άλλοι νευραλγικοί φορείς.

2.2.2. Θερμικές εφαρμογές

Οι δραστηριότητες θα καλύπτουν την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ζεστού νερού (ή άλλων υγρών) για τη θέρμανση ή/και τον κλιματισμό και την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων θερμού αέρα που θα χρησιμεύει στον εξαερισμό ή την ξήρανση.

2.3. Αιολική ενέργεια

Οι δραστηριότητες θα επικεντρωθούν στην επίδειξη τεχνολογιών οι οποίες βελτιώνουν τις επιδόσεις, την απόδοση, την αξιοπιστία και μειώνουν το κόστος. Η μέγιστη εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού θα επιτευχθεί με τη μεγαλύτερη δυνατή εφαρμογή αεριοστροβίλων μέσου μεγέθους, αιολικών πάρκων στην ανοικτή θάλασσα, μηχανών σχεδιασμένων ειδικά για χαμηλό αιολικό δυναμικό, χρησιμοποίηση σε μεμονωμένες εγκαταστάσεις ή σε αιολικά πάρκα γενητριών μεγαλύτερης ισχύος (> 1MW).

2.4. Υδροηλεκτρική ενέργεια

Οι δραστηριότητες θα καλύπτουν τη μελέτη και την κατασκευή, τα υλικά ή τις μεθόδους λειτουργίας και ελέγχου των νέων τεχνολογιών. Θα προωθηθούν επίσης οι πρωτοβουλίες της βιομηχανίας για την παραγωγή αξιόπιστου και ανταγωνιστικού τυποποιημένου εξοπλισμού υψηλής ποιότητας και για την τελειοποίηση απλών, αξιόπιστων και φθηνών τεχνικών προσαρμοσμένων ιδιαίτερα στις αγορές και στις ανάγκες των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών. Θα καλύπτεται επίσης η αποκατάσταση ή ο εξοπλισμός εγκαταλειμμένων εγκαταστάσεων ή εγκαταστάσεων των οποίων η λειτουργία πρόκειται σύντομα να διακοπεί για τεχνικούς ή διοικητικούς λόγους, με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών υψηλών επιδόσεων.

2.5. Γεωθερμική ενέργεια

Οι δραστηριότητες θα καλύπτουν βελτίωση των τεχνικών στον τομέα των γεωτρήσεων, τον εξοπλισμό κεφαλής φρέατος, τη διάβρωση, την επιλίθωση, τον αυτοματισμό και τα συστήματα επεξεργασίας αλατούχων ρευστών, την εκμετάλλευση γεωθερικών πεδίων, τα οποία έχουν ήδη επισημανθεί, και ανάπτυξη γεωθερμικών εφαρμογών στη γεωργία και τις υδατοκαλλιέργειες.

3. Ορυκτά καύσιμα

Η παγκόσμια ενεργειακή οικονομία βασίζεται κατά κύριο λόγο στη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων, δηλαδή άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, αντιστοιχούν σε περίπου 82 % της συνολικής κατανάλωσης.

Το ποσοστό αυτό πρόκειται να αυξηθεί σταθερά κατά τη διάρκεια των επόμενων δεκαετιών, μολονότι θα υπάρξουν μεταβολές στη συμμετοχή των διαφόρων ενεργειακών πηγών.

Το φυσικό αέριο, για παράδειγμα, πρόκειται να διεισδύσει στην ευρωπαϊκή αγορά, μολονότι η μεταφορά του σε μεγάλες αποστάσεις (Αφρική, Σιβηρία, Βόρεια Θάλασσα) υπό υγρή μορφή (LNG) ή αέρια παρουσιάζει ορισμένα τεχνικά και οικονομικά προβλήματα.

Αντίθετα, το μερίδιο του πετρελαίου πρόκειται να παρουσιάσει μικρή αλλά σταθερή αύξηση κατά τα επόμενα έτη. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στον τομέα των μεταφορών. Το μερίδιο του άνθρακα, του οποίου τα αποθέματα σε παγκόσμια κλίμακα επαρκούν για πολλούς αιώνες, θα διατηρηθεί κατά τη διάρκεια των επομένων ετών, παρά τους περιορισμούς που επιβάλλονται για περιβαλλοντικούς λόγους.

Ένα από τα κρισιμότερα προβλήματα που παρουσιάζουν τα ορυκτά καύσιμα είναι η εκπομή CO2 και άλλων ρύπων. Για το λόγο αυτό, η κοινοτική δράση στον τομέα της επίδειξης της βιοτεχνικής και οικονομικής βιωσιμότητας των τεχνολογιών πρέπει, κατά προτεραιότητα, να αποβλέπει στη μείωση των ρυπογόνων εκπομπών και την αύξηση της αποδοτικότητας της μετατροπής και της χρησιμοποίησης των ορυκτών ενεργειακών πηγών.

3.1. Στερεά καύσιμα

«Στερεά καύσιμα» είναι ο άνθρακας, ο λιγνίτης, η τύφρη, το μίγμα ύδατος-πίσσας και τα άλλα βαρέα καύσιμα που παράγονται κατά τη διύλιση του πετρελαίου. Τα καύσιμα αυτά χρησιμοποιούνται ως έχουν ή ύστερα από ανάμιξη με αστικά ή βιομηχανικά απόβλητα ή με βιομάζα στο βαθμό που οι εκπομπές παραμένουν στο ίδιο επίπεδο και το ουσιαστικό μέρος της ενέργειας παράγεται από τα στερεά καύσιμα.

Ο στόχος είναι να μειωθούν οι εκπομπές που παράγονται από τη χρήση των στερεών καυσίμων και ιδιαίτερα οι εκπομπές οξειδίων του θείου, οι συνδυασμένες εκπομπές οξειδίων του αζώτου και CO2, βελτιώνοντας την καύση καθώς και τις διεργασίες που χρησιμοποιούνται στην αεριοποίηση και την καύση των αστικών, βιομηχανικών και λοιπών αποβλήτων αναμιγμένων με άνθρακα.

Οι προτεραιότητες των δραστηριοτήτων που αφορούν την επίδειξη, τη διάδοση και την αξιοποίηση έχουν ως στόχο τους τομείς της παραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας από ορυκτά καύσιμα, την αξιοποίηση των υποπροϊόντων και την παραγωγή πρώτων υλών. Θα επιδιωχθεί η συνέργεια με το φυσικό αέριο.

3.1.1. Παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας

Οι δραστηριότητες σε αυτό τον τομέα θα περιλαμβάνουν την καύση με τη μέθοδο της κυκλοφορούσας ρευστοποιημένης κλίνης υπό ατμοσφαιρική πίεση, την καύση κυκλοφορούσας ή στάσιμης ρευστοποιημένης κλίνης υπό πίεση καθώς και τα κυριότερα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών και την επεξεργασία των καπναερίων. Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας θα χρηματοδοτηθούν επίσης οι τεχνικές Integrated Gasification Combined Cycle» και «Topping Cycle», η επεξεργασία αερίων υψηλής θερμοκρασίας και τα στοιχεία καυσίμου τα οποία χρησιμοποιούν αέρια προερχόμενα από στερεά καύσιμα.

3.1.2. Αξιοποίηση των υποπροϊόντων

Οι δραστηριότητες σε αυτό τον τομέα θα περιλαμβάνουν την αξιοποίηση, την επεξεργασία ή τον εμπλουτισμό των αερίων, ρευστών και στερεών αποβλήτων που παράγονται κατά τη χρήση των στερεών καυσίμων.

3.1.3. Παραγωγή πρώτων υλών

Οι δραστηριότητες σε αυτό τον τομέα θα επικεντρωθούν στην υγροποίηση των στερεών καυσίμων, με κύριο σκοπό την επίτευξη συνέργειας ανάμεσα σε αυτή την τεχνική και των διυλιστηρίων πετρελαίου και των νέων διεργασιών πυρολύσεως.

3.2. Υδρογονάνθρακες

Ο στόχος των δραστηριοτήτων σε αυτό τον τομέα θα είναι η ενίσχυση της δυναμικότητας της βιομηχανίας ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες όσον αφορά τη διαθεσιμότητα και την εφαρμογή αποτελεσματικών τεχνολογιών στους τομείς του πετρελαίου και του αερίου. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στις αγορές των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και στην ΚΑΚ.

Η επίδειξη, η διάδοση και βελτιστοποίηση των δραστηριοτήτων είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε αυτό τον τομέα προκειμένου να εξασφαλισθεί η διείσδυση στην αγορά των νέων τεχνολογιών ενός βιομηχανικού τομέα του οποίου οι επιπτώσεις στην οικονομία, την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγή ενέργειας στην Κοινότητα έχουν στρατηγική σημασία.

Από τις δράσεις αυτές θα επωφεληθούν κυρίως οι εταιρείες οι οποίες έχουν σχέση με τομείς του πετρελαίου και του αερίου και αναπτύσσουν καινοτόμες και αποδοτικές τεχνολογίες για τη βελτίωση της γεωλογικής έρευνας, της παραγωγής και της χρήσης των υδρογονανθράκων.

Οι δραστηριότητες αφορούν τόσο τους «προγενέστερους» όσο και τους «μεταγενέστερους» τομείς:

- στους «προγενέστερους» τομείς, οι δραστηριότητες θα αφορούν την ενίσχυση, των μέσων για τις γεωλογικές έρευνες, τις νέες τεχνολογίες για την εκμετάλλευση των πτωχών κοιτασμάτων, την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος. Θα περιλαμβάνουν επίσης τόσο τη γεωλογική έρευνα όσο και την παραγωγή και θα αποβλέπουν στη μείωση του κόστους. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στη Βόρεια Θάλασσα και στα άλλα κοιτάσματα όπου οι οικονομικές συνθήκες είναι δύσκολες,

- στο «μεταγενέστερο» τομέα, οι δραστηριότητες θα επικεντρωθούν για παράδειγμα στις χρήσεις του φυσικού αερίου, τη μετατροπή των αερίων και τη χρήση τους στις μεταφορές ή τη βελτίωση των βιομηχανικών διεργασιών.

3.3. Ηλεκτρικά στοιχεία καυσίμου

Στόχος είναι η δημιουργία των αναγκαίων συνθηκών ώστε οι χρήστες να αποκτήσουν την εμπιστοσύνη που είναι απαραίτητη για τη διάδοση των ηλεκτρικών στοιχείων καυσίμων στην αγορά παραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας καθώς και στον τομέα των μεταφορών. Οι δράσεις θα επικεντρωθούν στην επίδειξη των ηλεκτρικών στοιχείων καυσίμου, στερεού πολυμμερούς και τηγμένων ανθρακικών ενώσεων. Ιδιαίτερα θα επιδιωχθεί η πρόοδος στις «Balance of Plant» και τη μεταφορά τεχνολογίας.

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί μέσω δράσεων επιμερισμένης δαπάνης και εναρμονισμένων δράσεων.

Οι δράσεις επιμερισμένης δαπάνης θα λάβουν χρηματική ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, σε ποσοστό που ποικίλλει ανάλογα με τη φύση του έργου, δηλαδή ανάλογα με την οικονομική και τεχνική διακύβευση και τον εμπλεκόμενο τομέα. Σε απόλυτους όρους, το μέγεθος των έργων θα είναι τέτοιο που να επιτρέπει ουσιώδη καινοτομία και αξιόλογα τεχνολογικά επιτεύγματα υπό το πνεύμα συγκέντρωσης των προσπαθειών. Κατά περίπτωση, ορισμένα έργα θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν κατά τρόπο που να επιτυγχάνεται καλύτερη συνέργεια πόρων και αποτελεσμάτων. Εξάλλου, θα αποδοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα ολοκληρωμένα έργα που θίγουν κοινωνικά, οικονομικά, ή καθαρώς τεχνικά προβλήματα με προσέγγιση πολυεπιστημονική ή/και που ασχολούνται με προβλήματα συνεκτιμώντας την αλληλουχία σταδίων που ξεκινά από την έρευνα έως την επίδειξη και τη διάθεση στην αγορά. Θα πραγματοποιηθούν ολοκληρωμένα έργα σε τομείς όπως οι ενοποιημένες εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καύσης και αστικών συγκοινωνιών.

Τα ανωτέρω έργα θα συμπληρωθούν με εναρμονισμένες δράσεις σε ειδικούς τομείς όπου ένας απλός σε κοινοτικό επίπεδο συντονισμός των προσπαθειών των κρατών μελών θα μπορούσε να καταστήσει αποτελεσματικότερες τις εν λόγω δράσεις. Για τις ΜΜΕ θα εφαρμοστεί ειδική διαδικασία προκειμένου να τονωθεί η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα («τεχνολογική τόνωση»), στηριζόμενη στην εμπειρία από τις δράσεις Craft και τα βραβεία σκοπιμότητας.

Θα καταρτιστούν κατά περίπτωση δραστηριότητες συνεργασίας για τους διαφόρους τεχνολογικους τομείς, συγχρόνως σε διεθνές επίπεδο (π.χ., Διεθνής Οργάνωση Ενέργειας, Ηνωμένα Έθνη) και σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο (π.χ., Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, Μεσόγειος, αναπτυσσόμενες χώρες), σε σύνδεση με τις υπόλοιπες οικείες κοινοτικές πολιτικές.

Μεριμνώτας για την εξασφάλιση συνέπειας και για να ευνοηθούν οι συνέργειες, μεταξύ της Ε & ΤΑ και της αγοράς, θα συνεχιστεί ενισχυμένη δραστηριότητα διάδοσης των γνώσεων. Μια τέτοια δράση θα στοιχεύει στο να διαδοθούν ευρέως οι πληροφορίες για τις τεχνολογίες που προκύπτουν από την Ε & ΤΑ και στο να προωθηθούν οι τεχνολογίες αυτές στην αγορά 7 θα μελετηθούν και αξιοποιηθούν τα μέσα που μπορούν να επιταχύνουν τη διάθεση των τεχνολογιών στην αγορά. Για τη δράση αυτή θα γίνει κατά προτίμηση προσφυγή στα δίκτυα των ΟΡΕΤ (Γραφεία προώθησης ενεργειακών τεχνολογιών) που έχουν εγκαθιδρυθεί όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά επίσης και στις χώρες της Ανατολής και στην ΚΑΚ ή στις αναπτυσσόμενες χώρες 7 μπορεί να δοκιμαστούν και χρησιμοποιηθούν και άλλα μέσα συναρτήσει της αποτελεσματικότητάς τους.

Στη διάρκεια του προγράμματος θα δημιουργηθούν ευκαιρίες για επιμόρφωση και κινητικότητα ερευνητών, μέσω χρηματοδοτικών επιδοτήσεων και σχεδίων απόσπασης ερευνητών στα κύρια έργα Ε & ΤΑ.

(1) Πιο λεπτομερής περιγραφή αυτών των ερευνητικών δραστηριοτήτων του ΚΚΕρ, οι οποίες προσδιορίζονται σε ξεχωριστή πρόταση απόφασης του Συμβουλίου, επαναλαμβάνεται προς ενημέρωση στο παράρτημα IV, προκειμένου να εξασφαλίσει διαφάνεια όσον αφορά τη συμπληρωματικότητα με τις αντίστοιχες έμμεσες δραστηριότητες.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ

ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

1. Ο τρόπος χρηματοδοτικής συνεισφοράς της Κοινότητας προβλέπεται στο παράρτημα IV της απόφασης για το τέταρτο πρόγραμμα-πλαίσιο.

Οι λεπτομέρειες της συμμετοχής των επιχειρήσεων, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων καθώς και ο τρόπος διάδοσης των αποτελεσμάτων προσδιορίζονται στα μέτρα που προβλέπονται από το άρθρο 130 l.

Παρ' όλα αυτά, στην εκτέλεση του παρόντος προγράμματος έχουν εφαρμογή οι ακόλουθες διευκρινίσεις/παρεκκλίσεις:

1.1. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι ανοικτή και ενισχύεται χρηματοδοτικά από την Κοινότητα,

α) σε όλα τα νομικά πρόσωπα που είναι εγκατεστημένα και ασκούν κανονικά δραστηριότητες Ε & Α

- στην Κοινότητα ή

- σε τρίτη χώρα που συνδέεται πλήρως ή εν μέρει με την εφαρμογή του προγράμματος βάσει συμφωνίας μεταξύ της Κοινότητας και της εν λόγω τρίτης χώρας 7

β) στο Κοινό Κέντρο Ερευνών.

1.2. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι ανοικτή αλλά δεν ενισχύεται χρηματοδοτικά από την Κοινότητα:

α) σε όλα τα νομικά πρόσωπα που είναι εγκατεστημένα σε χώρα η οποία έχει συνάψει συμφωνία επιστημονικής και τεχνικής συνεργασίας με την Κοινότητα για τις δράσεις που καλύπτονται από το πρόγραμμα, υπό τον όρο ότι η συμμετοχή τους είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της συμφωνίας αυτής 7

β) στα νομικά πρόσωπα που είναι εγκατεστημένα σε ευρωπαϊκή χώρα 7

γ) στους διεθνείς ερευνητικούς οργανισμούς.

1.3. Οι διεθνείς οργανισμοί με έδρα στην Ευρώπη είναι δυνατόν να χρηματοδοτούνται με ίδιους όρους όπως και οι κοινοτικοί οργανισμοί σε περιπτώσεις που αυτό είναι επαρκώς αιτιολογημένο.

2. Το παρόν πρόγραμμα θα υλοποιηθεί με:

2.1. Χρηματοδοτική συνεισφορά της Κοινότητας σε δραστηριότητες Ε & ΤΑ, τις οποίες αναλαμβάνουν τρίτοι ή τα ινστιτούτα του ΚΚΕρ σε σύμπραξη με τρίτους:

α) Δράσεις επιμερισμένων δαπανών, που καλύπτουν τα εξής:

- τα έργα Ε & ΤΑ που εκτελούνται από επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, συμπεριλαμβανομένων των κοινοπραξιών ολοκληρωμένων ενεργειών, που συνενώνουν τους φορείς αυτούς στη μελέτη θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος,

- τα έργα που αφορούν την επίδειξη, τα οποία συγχρηματοδοτούνται από άλλες δημόσιες ή/και ιδιωτικές πηγές του τομέα, για τη συνέχιση της εφαρμογής των οποίων εγγυάται τουλάχιστον ένας φορέας, δύνανται να λάβουν κοινοτική ενίσχυση, προοδευτικά μεμονωμένη ανάλογα με το βαθμό εγγύτητας στην αγορά και το πολύ ως 40 % του επιλέξιμου κόστους του έργου (συνήθως 25 %),

- την τεχνολογική παρότρυνση, με σκοπό να ενθαρρυνθεί και να διευκολυνθεί η συμμετοχή των MME με χορήγηση πριμ που θα καλύπτει τη διερευνητική φάση, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η αναζήτηση εταίρων, μιας δράσης Ε & ΤΑ και με τη συνεργατική έρευνα. Το εν λόγω πριμ θα χορηγείται κατόπιν επιλογής των προσχεδίων προτάσεων, οι οποίες μπορούν να υποβληθούν ανά πάσα στιγμή,

- την υποστήριξη της χρηματοδότησης υποδομής ή εγκαταστάσεων που είναι απαραίτητες για την υλοποίηση μιας συντονιστικής δράσης (ενισχυμένη συντονιστική δραστηριότητα).

β) Συντονισμένες δράσεις, οι οποίες συνίστανται στο συντονισμό, κυρίως με συντονιστικά δίκτυα, των έργων Ε & ΤΑ που χρηματοδοτούνται ήδη από δημόσιες αρχές ή ιδιωτικούς οργανισμούς. Η συντονισμένη δράση είναι επίσης δυνατόν να χρησιμεύσει στον αναγκαίο συντονισμό για τη λειτουργία των θεματικών δικτύων, τα οποία, μέσω έργων Ε & ΤΑ επιμερισμένων δαπανών [πρβλ. παράγραφο 2.1 στοιχείο α) πρώτη περίπτωση], συνενώνουν κατασκευαστές, χρήστες, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα στην επιδίωξη του ίδιου τεχνολογικού ή βιομηχανικού στόχου.

γ) Ειδικά μέτρα, όπως μέτρα για την προώθηση της τυποποίησης και μέτρα για την εγκατάσταση εργαλείων γενικού προορισμού, που εξυπηρετούν τα ερευνητικά κέντρα, τα πανεπιστήμια και τις επιχειρήσεις. Η χρηματοδοτική συνεισφορά της Κοινότητας καλύπτει έως και το 100 % του κόστους των μέτρων αυτών.

2.2. Προπαρασκευαστικά και συνοδευτικά μέτρα καθώς και μέτρα στήριξης, που καλύπτουν τα εξής:

- μελέτες για τη στήριξη του παρόντος προγράμματος και την προπαρασκευή πιθανών μελλοντικών ενεργειών,

- διασκέψεις, σεμινάρια, συνέδρια πρακτικής εργασίας ή άλλες επιστημονικές ή τεχνικές συνεδριάσεις, συμπεριλαμβανομένων των συνεδριάσεων διακλαδικού ή πολυεπιστημονικού συντονισμού,

- χρήση εξωτερικής εξειδίκευσης, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε βάσεις επιστημονικών δεδομένων,

- επιστημονικές δημοσιεύσεις, όπου συμπεριλαμβάνονται η διάδοση, η προώθηση και η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων (σε συντονισμό με τις αντίστοιχες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της τρίτης δράσης),

- μελέτες για την εκτίμηση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων και των ενδεχόμενων τεχνολογικών κινδύνων που συνδέονται με το σύνολο των έργων του παρόντος προγράμματος,

- εκπαιδευτικές δραστηριότητες σχετικές με την έρευνα που καλύπτει το πρόγραμμα,

- ανεξάρτητη αξιολόγηση (συμπεριλαμβάνονται οι μελέτες) της διαχείρισης και των επιτευγμάτων των δραστηριοτήτων του προγράμματος,

- συμμετοχή στις δραστηριότητες που διεξάγονται στο πλαίσιο συμφωνιών με διεθνείς οργανισμούς στον τομέα της ενέργειας (Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, Ηνωμένα Έθνη, κ.λπ.),

- μέτρα για τη στήριξη της λειτουργίας των δικτύων, την ευαισθητοποίηση και την αποκεντρωμένη παροχή βοήθειας στις MME, σε συντονισμό με τη δράση «Euromanagement - εθελοντικός έλεγχος Ε & ΤΑ».

Οι δραστηριότητες για τη διάδοση και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων, οι οποίες θα διεξαχθούν στο πλαίσιο του προγράμματος, είναι συμπληρωματικές προς αυτές που θα διεξαχθούν στο πλαίσιο της δράσης 3 και θα πραγματοποιηθούν σε στενή συνεργασία με τη δράση αυτή. Οι εταίροι των έργων Ε & ΤΑ δημιουργούν δίκτυα για την επιλεκτική διάδοση και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Τα δίκτυα αυτά θα ενισχυθούν με δημοσιεύσεις, συνέδρια, προβολή των αποτελεσμάτων, τεχνοοικονομικές μελέτες σκοπιμότητας κ.λπ. Για να βελτιστοποιηθεί η εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων, πρέπει να ληφθούν υπόψη, ευθύς εξ αρχής και καθ' όλη τη διάρκεια των έργων Ε & ΤΑ, οι παράγοντες που αναμένεται ότι θα προωθήσουν τη μελλοντική χρήση των αποτελεσμάτων.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΚΚΕρ) ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΜΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΚΕρ [COM(94) 68 τελικό 7 94/0095(CNS)]

Το ΚΚΕρ θα συμβάλλει στην ανάπτυξη τεχνολογιών για χρησιμοποίηση της ενέργειας κατά τρόπο καθαρότερο και αποδοτικότερο, μέσω προτυποποιητικής έρευνας και δίνοντας βάρος στις περιβαλλοντικές πτυχές στους εξής τομείς και σε στενή εναρμόνιση με το αντίστοιχο πρόγραμμα δράσεων επιμερισμένης δαπάνης:

- φωτοβολταϊκή ενέργεια: οι δραστηριότητες θα περιλάβουν δοκιμές δομικών μερών και μελέτες με αντικείμενο το σχέδιασμό και έλεγχο συστημάτων μεγάλης ισχύος. Οι έρευνες αυτές θα στηριχθούν στην εκμετάλλευση της εγκατάστασης ESTI (Ευρωπαϊκή εγκατάσταση δοκιμής ηλιακών συστημάτων) του ΚΚΕρ, καθώς και σε δίκτυα με εταίρους από τα κράτη μέλη. Θα συνεχιστούν οι βασικές επιστημονικές εργασίες σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας 7

- υλικά για καθαρές τεχνολογίες: οι ερευνητικές εργασίες θα αφορούν την ανάπτυξη υλικών για καθαρές τεχνολογίες, όπως μακράς διάρκειας ζωής, καταλυτικούς φορείς για τον έλεγχο των εκπομπών, κεραμικές μεμβράνες με πόρους νανομετρικής κλίμακας για προηγμένα κεραμικά φίλτρα, κεραμικά κράματα και σύνθετα υλικά για εφαρμογές υψηλής θερμοκρασίας (στροβίλους και εναλλάκτες θερμότητας).