(1)

Το άρθρο 89 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 προβλέπει ότι, έως τις 18 Ιουνίου 2021, η υποχρέωση εκκαθάρισης που αναφέρεται στο άρθρο 4 του εν λόγω κανονισμού δεν εφαρμόζεται στις συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων για τις οποίες μπορεί να μετρηθεί αντικειμενικά ότι μειώνουν τους επενδυτικούς κινδύνους που συνδέονται άμεσα με τη χρηματοοικονομική φερεγγυότητα των μηχανισμών συνταξιοδοτικών καθεστώτων, και στις οντότητες που έχουν συσταθεί για να παρέχουν αποζημίωση σε μέλη των μηχανισμών αυτών σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής. Η εν λόγω μεταβατική περίοδος θεσπίστηκε για να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη βιώσιμων τεχνικών λύσεων για τη μεταφορά από τους μηχανισμούς συνταξιοδοτικών καθεστώτων χρηματικών και μη χρηματικών εξασφαλίσεων ως περιθωρίου διαφορών αποτίμησης και, ως εκ τούτου, για να αποφευχθούν τυχόν δυσμενείς επιπτώσεις στις συνταξιοδοτικές παροχές των μελλοντικών συνταξιούχων που θα προέκυπταν από την άμεση εφαρμογή της υποχρέωσης εκκαθάρισης στις εν λόγω συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων.

(2)

Το άρθρο 85 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να παρατείνει δύο φορές τη μεταβατική περίοδο που προβλέπεται στο άρθρο 89 παράγραφος 1 του εν λόγω κανονισμού, κάθε φορά κατά ένα έτος, εάν η Επιτροπή καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν έχουν αναπτυχθεί βιώσιμες τεχνικές λύσεις για τη μεταφορά από μηχανισμούς συνταξιοδοτικών καθεστώτων χρηματικών και μη χρηματικών ασφαλειών ως περιθωρίων διαφορών αποτίμησης και ότι οι δυσμενείς επιπτώσεις στις συνταξιοδοτικές παροχές μελλοντικών συνταξιούχων λόγω της κεντρικής εκκαθάρισης συμβάσεων παραγώγων παρέμειναν αμετάβλητες. Προς το σκοπό αυτό, το άρθρο 85 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 ζητεί από την Επιτροπή να εκπονεί ετήσιες εκθέσεις έως την τελική παράταση της μεταβατικής περιόδου, στις οποίες αξιολογείται κατά πόσον έχουν αναπτυχθεί βιώσιμες τεχνικές λύσεις και η ανάγκη λήψης μέτρων για τη διευκόλυνση αυτών των βιώσιμων τεχνικών λύσεων.

(3)

Η Επιτροπή ενέκρινε δύο ετήσιες εκθέσεις στις 23 Σεπτεμβρίου 2020 (2) και στις 6 Μαΐου 2021 (3) αντίστοιχα. Στις εν λόγω εκθέσεις, η Επιτροπή παρατήρησε ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά έχουν καταβάλει προσπάθειες με την πάροδο των ετών για την ανάπτυξη κατάλληλων τεχνικών λύσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν τη μετατροπή ασφαλειών είτε από εκκαθαριστικά μέλη είτε μέσω αγορών συμφωνιών εκκαθαριζόμενων συμβάσεων επαναγοράς. Η Επιτροπή επισήμανε επίσης ότι ορισμένοι μηχανισμοί συνταξιοδοτικών καθεστώτων έχουν αρχίσει να εκκαθαρίζουν σε κεντρικό επίπεδο μέρος των χαρτοφυλακίων παραγώγων τους σε εκούσια βάση. Η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η βασική εναπομείνασα πρόκληση για τους μηχανισμούς συνταξιοδοτικών καθεστώτων ήταν η πρόσβαση, υπό ακραίες συνθήκες της αγοράς, σε ρευστότητα, ώστε να είναι δυνατή η παροχή περιθωρίου διαφορών αποτίμησης, διότι η απαίτηση αυτή θα αύξανε γρήγορα και σημαντικά τον κίνδυνο εξάντλησης των χρηματικών διαθεσίμων των μηχανισμών συνταξιοδοτικών καθεστώτων.

(4)

Το άρθρο 85 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 ζητεί από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων, την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου, να υποβάλλει στην Επιτροπή ετήσιες εκθέσεις, στις οποίες αξιολογείται κατά πόσον οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι, τα εκκαθαριστικά μέλη και οι μηχανισμοί συνταξιοδοτικών καθεστώτων έχουν καταβάλει τη δέουσα προσπάθεια και έχουν αναπτύξει βιώσιμες τεχνικές λύσεις που διευκολύνουν τη συμμετοχή των μηχανισμών αυτών στον κεντρικό συμψηφισμό με την καταχώριση χρηματικών και μη χρηματικών ασφαλειών ως περιθωρίων διαφορών αποτίμησης, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων των λύσεων αυτών στη ρευστότητα και στην ενίσχυση των κυκλικών τάσεων της αγοράς και των δυνητικών νομικών και άλλων επιπλοκών τους.

(5)

Στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2021/962 (4) της Επιτροπής, η Επιτροπή παρέτεινε άπαξ τη μεταβατική περίοδο που προβλέπεται στο άρθρο 89 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012, έως τις 18 Ιουνίου 2022.

(6)

Στις 25 Ιανουαρίου 2022, η ESMA υπέβαλε την τελευταία της έκθεση σχετικά με το κατά πόσον οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι, τα εκκαθαριστικά μέλη και οι μηχανισμοί συνταξιοδοτικών καθεστώτων έχουν καταβάλει κατάλληλες προσπάθειες και έχουν αναπτύξει βιώσιμες τεχνικές λύσεις που διευκολύνουν τη συμμετοχή των εν λόγω ρυθμίσεων στην κεντρική εκκαθάριση, με την παροχή χρηματικών και μη χρηματικών ασφαλειών ως περιθωρίων διαφορών αποτίμησης. Ενώ επιβεβαιώνει σε μεγάλο βαθμό τα προηγούμενα πορίσματά της που αναλύθηκαν σε προηγούμενες εκθέσεις προς την Επιτροπή, η ESMA επικεντρώθηκε στην εν λόγω έκθεση στην επιχειρησιακή ετοιμότητα των μηχανισμών συνταξιοδοτικών καθεστώτων να εκκαθαρίζουν συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων. Παρόλο που ένας σταθερά αυξανόμενος αριθμός μηχανισμών συνταξιοδοτικών καθεστώτων εκκαθαρίζει εθελοντικά τις συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων και οι συνθήκες ρευστότητας εξακολουθούν να εξελίσσονται ευνοϊκά, η έκθεση της ESMA κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι οι μηχανισμοί συνταξιοδοτικών καθεστώτων και οι σχετικοί συμμετέχοντες στην αγορά χρειάζονται επαρκή χρόνο για να οριστικοποιήσουν τους μηχανισμούς εκκαθάρισης και διαχείρισης ασφαλειών τους. Ως εκ τούτου, η ESMA εξέφρασε την άποψη ότι απαιτείται πρόσθετη παράταση κατά ένα έτος της μεταβατικής περιόδου που προβλέπεται στο άρθρο 89 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012.

(7)

Στην τελευταία της αξιολόγηση της κατάστασης ετοιμότητας των μηχανισμών συνταξιοδοτικών καθεστώτων να εκκαθαρίζουν κεντρικά τα χαρτοφυλάκια παραγώγων τους (5), η Επιτροπή κατέληξε σε συμπέρασμα παρόμοιο με εκείνο της ESMA. Σύμφωνα με την ανάλυση της Επιτροπής, οι συνθήκες ρευστότητας για τους μηχανισμούς συνταξιοδοτικών καθεστώτων παρέμειναν εύρωστες, ακόμη και κατά τις πρόσφατες περιόδους ακραίων συνθηκών της αγοράς, και αναμένεται να συνεχίσουν να εξελίσσονται ευνοϊκά καθώς τα κεφάλαια υιοθετούν εναλλακτικά μοντέλα πρόσβασης στην αγορά συμφωνιών επαναγοράς. Οι θετικές προοπτικές για την πρόσβαση σε ρευστότητα έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση κατά την οποία αυξανόμενος αριθμός μηχανισμών συνταξιοδοτικών καθεστώτων άρχισαν να εκκαθαρίζουν εκουσίως τουλάχιστον ένα μέρος των χαρτοφυλακίων παραγώγων τους. Ωστόσο, πρέπει να δοθεί χρόνος για να ωριμάσουν στα εναλλακτικά μοντέλα πρόσβασης σε ρευστότητα μέσω της αγοράς συμφωνιών επαναγοράς, ενώ οι μηχανισμοί συνταξιοδοτικών καθεστώτων πρέπει να βελτιώσουν την εσωτερική τους ρευστότητα και τις πρακτικές διαχείρισης ασφαλειών.

(8)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση της ESMA, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι πράγματι αναγκαίο να παραταθεί κατά ένα επιπλέον έτος η μεταβατική περίοδος που προβλέπεται στο άρθρο 89 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012.

(9)

Επομένως, η μεταβατική περίοδος που προβλέπεται στο άρθρο 89 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 θα πρέπει να παραταθεί περαιτέρω.

(10)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως, ώστε να εξασφαλιστεί η παράταση της μεταβατικής περιόδου πριν από τη λήξη της,