(1)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1727 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2) ίδρυσε τη Eurojust και καθορίζει τα καθήκοντά της, το πεδίο αρμοδιότητας και τις λειτουργίες της.

(2)

Το άρθρο 3 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727 προβλέπει ότι η Eurojust είναι αρμόδια για τις μορφές σοβαρών εγκλημάτων που παρατίθενται στο παράρτημα Ι του εν λόγω κανονισμού, στα οποία περιλαμβάνονται η γενοκτονία, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τα εγκλήματα πολέμου. Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727, το πεδίο αρμοδιότητας της Eurojust καλύπτει επίσης αξιόποινες πράξεις συναφείς με τις αξιόποινες πράξεις που παρατίθενται στο παράρτημα I του εν λόγω κανονισμού.

(3)

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσική Ομοσπονδία ξεκίνησε στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας. Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρηθεί ότι στην Ουκρανία έχουν διαπραχθεί και εξακολουθούν να διαπράττονται εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου στο πλαίσιο των τρεχουσών εχθροπραξιών.

(4)

Λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης, η Ένωση θα πρέπει να λάβει επειγόντως όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει την απόδοση ευθυνών σε όσους διαπράττουν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.

(5)

Οι εισαγγελικές αρχές σε αρκετά κράτη μέλη και στην Ουκρανία έχουν ξεκινήσει έρευνες σχετικά με τα γεγονότα στην Ουκρανία, βασιζόμενες, κατά περίπτωση, στη στήριξη της Eurojust. Στις 27 Ιουνίου 2016, η Eurojust σύναψε συμφωνία συνεργασίας με την Ουκρανία. Σύμφωνα με την εν λόγω συμφωνία, η Ουκρανία τοποθέτησε έναν εισαγγελέα-σύνδεσμο στη Eurojust για να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ της Eurojust και της Ουκρανίας.

(6)

Δυνάμει του καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) της 17ης Ιουλίου 1998, το ΔΠΔ έχει την εξουσία να ασκεί τη δικαιοδοσία του επί προσώπων που ευθύνονται για τα πλέον σοβαρά εγκλήματα που ενδιαφέρουν τη διεθνή κοινότητα, όπως αναφέρεται στο ίδιο το καταστατικό. Η δικαιοδοσία του ΔΠΔ είναι συμπληρωματική της δικαιοδοσίας των εθνικών ποινικών δικαστηρίων. Ο εισαγγελέας του ΔΠΔ ανακοίνωσε ότι κίνησε έρευνα για την κατάσταση στην Ουκρανία.

(7)

Λόγω της εφαρμογής της αρχής της οικουμενικής δικαιοδοσίας σε αρκετά κράτη μέλη και του συμπληρωματικού χαρακτήρα που έχει η δικαιοδοσία του ΔΠΔ, είναι σημαντικό να υπάρχει συντονισμός και ανταλλαγή αποδεικτικών στοιχείων μεταξύ των εθνικών αρχών έρευνας και δίωξης σε διαφορετικές έννομες τάξεις και με το ΔΠΔ ή κάθε άλλο δικαστήριο, δικαιοδοτικό όργανο ή μηχανισμό που συστάθηκε για τον εν λόγω σκοπό, προκειμένου να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα των ερευνών και διώξεων κατά γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, εγκλημάτων πολέμου και συναφών αξιόποινων πράξεων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ενδεχομένως διαπράττονται στην Ουκρανία στο πλαίσιο των τρεχουσών εχθροπραξιών.

(8)

Για να διασφαλιστεί η ανταλλαγή αποδεικτικών στοιχείων και βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τη δίωξη της γενοκτονίας, των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, των εγκλημάτων πολέμου και συναφών αξιόποινων πράξεων με τις αρμόδιες εθνικές αρχές και τις διεθνείς δικαστικές αρχές, η Eurojust θα πρέπει να ενισχύσει τη συνεργασία της με τα ποινικά δικαστήρια, δικαιοδοτικά όργανα και μηχανισμούς που συστήνονται για την αντιμετώπιση παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου. Για τον σκοπό αυτόν, η Eurojust θα πρέπει να καθιερώσει σχέση στενής συνεργασίας με το ΔΠΔ και κάθε άλλο δικαστήριο, δικαιοδοτικό όργανο ή μηχανισμό που στοχεύει στην καταπολέμηση εγκλημάτων που πλήττουν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Αντίστοιχα, η Eurojust θα πρέπει να διευκολύνει τη διεκπεραίωση αιτημάτων δικαστικής συνεργασίας από το ΔΠΔ ή ειδικά ποινικά δικαστήρια, δικαιοδοτικά όργανα ή μηχανισμούς όσον αφορά αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και συναφείς αξιόποινες πράξεις.

(9)

Υπάρχει κίνδυνος τα αποδεικτικά στοιχεία που αφορούν γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και συναφείς αξιόποινες πράξεις να μην μπορούν να αποθηκεύονται με ασφάλεια στο έδαφος όπου λαμβάνουν χώρα οι εχθροπραξίες. Τούτο ισχύει επίσης στην περίπτωση των αποδεικτικών στοιχείων που σχετίζονται με τον συνεχιζόμενο επιθετικό πόλεμο στην Ουκρανία. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμη η δημιουργία κεντρικής μονάδας αποθήκευσης σε ασφαλή χώρο. Η ύπαρξη κεντρικής μονάδας αποθήκευσης ενδέχεται επίσης να είναι απαραίτητη για αποδεικτικά στοιχεία που συλλέγονται από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης, διεθνείς αρχές ή τρίτους, όπως οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ώστε τα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία να είναι προσβάσιμα από τις αρμόδιες εθνικές αρχές και τις διεθνείς δικαστικές αρχές.

(10)

Η Eurojust διαθέτει την εμπειρογνωσία και την εμπειρία για τη στήριξη ερευνών και διώξεων κατά διασυνοριακών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένων της γενοκτονίας, των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, των εγκλημάτων πολέμου και συναφών αξιόποινων πράξεων. Η εν λόγω στήριξη περιλαμβάνει τη διατήρηση, την ανάλυση και την αποθήκευση αποδεικτικών στοιχείων όσον αφορά το παραδεκτό τους ενώπιον δικαστηρίων και την αξιοπιστία τους.

(11)

Μέσω της διατήρησης, της ανάλυσης και της αποθήκευσης αποδεικτικών στοιχείων που αφορούν γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και συναφείς αξιόποινες πράξεις και, όποτε απαιτείται και ενδείκνυται, καθιστώντας δυνατή την ανταλλαγή τους σύμφωνα με την ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων, η Eurojust μπορεί να στηρίζει την προετοιμασία υποθέσεων σε εθνικές και διεθνείς έρευνες και να παρέχει πρόσθετη στήριξη στις αρμόδιες εθνικές αρχές και διεθνείς δικαστικές αρχές. Ανάλυση τέτοιου είδους μπορεί να είναι εξαιρετικά πολύτιμη για την εξακρίβωση της αξιοπιστίας μαρτυρικών καταθέσεων ή για τον εντοπισμό οποιωνδήποτε σχετικών συναφειών. Εντούτοις, ο παρών κανονισμός δεν θεσπίζει καμία υποχρέωση για τις εθνικές αρχές να μοιράζονται αποδεικτικά στοιχεία με τη Eurojust.

(12)

Θα πρέπει να δημιουργηθεί μια νέα μονάδα προσωρινής αποθήκευσης, που επιτρέπει τη διατήρηση, ανάλυση και αποθήκευση αποδεικτικών στοιχείων που αφορούν γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και συναφείς αξιόποινες πράξεις. Δεδομένης της επείγουσας ανάγκης αποθήκευσης τέτοιων αποδεικτικών στοιχείων, είναι απαραίτητο η αποθήκευσή τους από τη Eurojust να γίνεται σε μια χωριστή μονάδα αυτοματοποιημένης διαχείρισης και αποθήκευσης δεδομένων εκτός του συστήματος διαχείρισης υποθέσεων που καταρτίστηκε δυνάμει του άρθρου 23 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727 («μονάδα αυτοματοποιημένης διαχείρισης και αποθήκευσης δεδομένων»). Η πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της απόφασης 2005/671/ΔΕΥ του Συμβουλίου όσον αφορά την ψηφιακή ανταλλαγή πληροφοριών σε υποθέσεις τρομοκρατίας περιέχει διατάξεις σχετικά με ένα νέο σύστημα διαχείρισης υποθέσεων. Όταν θεσπιστεί το εν λόγω νέο σύστημα διαχείρισης υποθέσεων, τα επιχειρησιακά δεδομένα που υποβάλλονται προσωρινά σε επεξεργασία στη μονάδα αυτοματοποιημένης διαχείρισης και αποθήκευσης δεδομένων θα πρέπει να ενσωματωθούν σε αυτό. Οι γενικοί κανόνες που καθορίζονται στο κεφάλαιο ΙΧ του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Συμβουλίου (3) θα πρέπει να εφαρμόζονται με την επιφύλαξη των ειδικών κανόνων προστασίας δεδομένων του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727.

(13)

Η διατήρηση, η ανάλυση και η αποθήκευση αποδεικτικών στοιχείων που αφορούν γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και συναφείς αξιόποινες πράξεις στη μονάδα αυτοματοποιημένης διαχείρισης και αποθήκευσης δεδομένων, και η προσβασιμότητα των εν λόγω αποδεικτικών στοιχείων, όποτε είναι αναγκαίο και ενδείκνυται, από τις αρμόδιες εθνικές αρχές και τις διεθνείς δικαστικές αρχές, θα πρέπει να συμμορφώνονται με τα υψηλότερα πρότυπα κυβερνοασφάλειας και προστασίας των δεδομένων, σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725 και ιδίως το άρθρο 91, και τους ειδικούς κανόνες για την προστασία των δεδομένων που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1727.

(14)

Οι δορυφορικές εικόνες, οι φωτογραφίες, τα βίντεο και οι ηχογραφήσεις μπορεί να είναι χρήσιμα στοιχεία για την απόδειξη της διάπραξης γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, εγκλημάτων πολέμου και συναφών αξιόποινων πράξεων. Ως εκ τούτου, η Eurojust θα πρέπει να μπορεί να επεξεργάζεται και να αποθηκεύει τις δορυφορικές εικόνες, τις φωτογραφίες, τα βίντεο και τις ηχογραφήσεις για τον εν λόγω σκοπό.

(15)

Η Eurojust και η Ευρωπόλ θα πρέπει να συνεργάζονται στενά στο πλαίσιο των αντίστοιχων εντολών τους, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη αποφυγής επικάλυψης των προσπαθειών τους και της αντίστοιχης επιχειρησιακής τους ικανότητας, ιδίως όσον αφορά την επεξεργασία και την ανάλυση πληροφοριών στο πλαίσιο του υφιστάμενου ειδικού συστήματος της Ευρωπόλ για διεθνή εγκλήματα, που αναφέρεται ως «έργο ανάλυσης “βασικά διεθνή εγκλήματα”», με στόχο τη στήριξη των αρμόδιων αρχών για την έρευνα και δίωξη γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, εγκλημάτων πολέμου και συναφών αξιόποινων πράξεων. Ως εκ τούτου, η Eurojust θα πρέπει να είναι σε θέση να διαβιβάζει στην Ευρωπόλ πληροφορίες που λαμβάνει κατά την άσκηση των επιχειρησιακών καθηκόντων της βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1727 για την υποστήριξη της δράσης των κρατών μελών για την καταπολέμηση γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, εγκλημάτων πολέμου και συναφών αξιόποινων πράξεων. Η συνεργασία αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τακτική κοινή αξιολόγηση επιχειρησιακών και τεχνικών ζητημάτων.

(16)

Ενόψει της επείγουσας ανάγκης για τη δημιουργία μονάδας αυτοματοποιημένης διαχείρισης και αποθήκευσης δεδομένων στην Eurojust με σκοπό τη διαχείριση αποδεικτικών στοιχείων που αφορούν γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και συναφείς αξιόποινες πράξεις, προκειμένου να εξασφαλίζεται η λογοδοσία για τα εν λόγω εγκλήματα που διαπράττονται στην Ουκρανία, θεωρείται σκόπιμο να επικληθεί η εξαίρεση από την περίοδο των οκτώ εβδομάδων που χορηγείται βάσει του άρθρου 4 του πρωτοκόλλου αριθ. 1 σχετικά με το ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση που προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας.

(17)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 και το άρθρο 4α παράγραφος 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, που προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Ιρλανδία γνωστοποίησε την επιθυμία της να συμμετάσχει στην έκδοση και εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(18)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν συμμετέχει στη θέσπιση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή του.

(19)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, δηλαδή να επιτραπεί στη Eurojust η διατήρηση, η ανάλυση και η αποθήκευση αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με γενοκτονίες, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και συναφείς αξιόποινες πράξεις, η δυνατότητα ανταλλαγής των εν λόγω αποδεικτικών στοιχείων και η δημιουργία χωριστής μονάδας αυτοματοποιημένης διαχείρισης και αποθήκευσης δεδομένων εκτός του υπάρχοντος συστήματος διαχείρισης υποθέσεων της Eurojust δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της δράσης, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των εν λόγω στόχων.

(20)

Ζητήθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 42 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725, η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, ο οποίος γνωμοδότησε στις 13 Μαΐου 2022.

(21)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να καταστεί επειγόντως διαθέσιμη νέα μονάδα αυτοματοποιημένης διαχείρισης και αποθήκευσης δεδομένων στη Eurojust, για τη διατήρηση, ανάλυση και αποθήκευση αποδεικτικών στοιχείων που αφορούν γενοκτονία, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και συναφείς αξιόποινες πράξεις, προκειμένου να εξασφαλίζεται η λογοδοσία για τα εν λόγω εγκλήματα που διαπράττονται στην Ουκρανία,