(1)

Κατόπιν αιτήματος της Πορτογαλίας που υποβλήθηκε στις 11 Αυγούστου 2020, το Συμβούλιο με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/1354 (2) χορήγησε χρηματοδοτική συνδρομή στην Πορτογαλία υπό μορφή δανείου ύψους 5 934 462 488 EUR κατ’ ανώτατο όριο, με μέγιστη μέση ληκτότητα 15 ετών και με περίοδο διαθεσιμότητας 18 μηνών, με σκοπό να συμπληρώσει τις εθνικές προσπάθειες που κατέβαλε η Πορτογαλία για να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να ανταποκριθεί στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της εν λόγω επιδημικής έκρηξης για τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολουμένους.

(2)

Το δάνειο προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί από την Πορτογαλία για τη χρηματοδότηση συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας, παρόμοιων μέτρων και μέτρων που αφορούν την υγεία, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354.

(3)

Κατόπιν δεύτερου αιτήματος της Πορτογαλίας που υποβλήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2021, το Συμβούλιο με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2022/99 (3) επέκτεινε τον κατάλογο των μέτρων για τα οποία είχε ήδη χορηγηθεί χρηματοδοτική συνδρομή με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/1354, με σκοπό να συμπληρώσει τις εθνικές προσπάθειες που κατέβαλε η Πορτογαλία για να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να ανταποκριθεί στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της εν λόγω επιδημικής έκρηξης για τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολουμένους.

(4)

Η επιδημική έκρηξη της COVID-19 έχει ακινητοποιήσει σημαντικό μέρος του εργατικού δυναμικού στην Πορτογαλία. Αυτό οδήγησε σε επαναλαμβανόμενες αιφνίδιες και σοβαρές αυξήσεις των δημόσιων δαπανών στην Πορτογαλία, που εξακολουθεί να υφίσταται, σε σχέση με τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 3 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354.

(5)

Η επιδημική έκρηξη της COVID-19 και τα έκτακτα μέτρα που εφάρμοσε η Πορτογαλία το 2020, το 2021 και το 2022 για να περιορίσει την εν λόγω επιδημική έκρηξη και τον κοινωνικοοικονομικό της αντίκτυπο καθώς και τις επιπτώσεις της στην υγεία είχαν, και εξακολουθούν να έχουν, δραματικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά. Το 2020 η Πορτογαλία είχε έλλειμμα και χρέος γενικής κυβέρνησης ίσο με 5,8 % και 135,2 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), αντίστοιχα, το οποίο μειώθηκε σε 2,8 % και σε 127,4 % αντίστοιχα στο τέλος του 2021. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2022, η Πορτογαλία αναμένεται να έχει έλλειμμα και χρέος γενικής κυβέρνησης 1,9 % και 119,9 % του ΑΕΠ, αντίστοιχα, έως τα τέλη του 2022. Σύμφωνα με τις θερινές ενδιάμεσες προβλέψεις της Επιτροπής του 2022, το ΑΕΠ της Πορτογαλίας προβλέπεται να αυξηθεί κατά 6,5 % το 2022.

(6)

Στις 17 Σεπτεμβρίου 2022 η Πορτογαλία ζήτησε περαιτέρω χρηματοδοτική συνδρομή από την Ένωση ύψους 300 000 000 EUR, με σκοπό να συνεχίσει να συμπληρώνει τις εθνικές προσπάθειες που κατέβαλε το 2020, το 2021 και το 2022 για να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να ανταποκριθεί στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της εν λόγω επιδημικής έκρηξης για τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολουμένους. Ειδικότερα, η Πορτογαλία επέκτεινε ή τροποποίησε περαιτέρω τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα που ορίζονται στις αιτιολογικές σκέψεις (7) έως (21).

(7)

Με τα άρθρα 298 έως 308 του «Νόμου αριθ. 7/2009 της 12ης Φεβρουαρίου», όπως διευκρινίζεται περαιτέρω στο άρθρο 142 του «Νόμου αριθ. 75-Β/2020 της 31ης Δεκεμβρίου», θεσπίστηκε μέτρο για να στηριχθεί η διατήρηση των συμβάσεων εργασίας, μέσω της προσωρινής διακοπής της εργασίας ή της μείωσης του κανονικού χρόνου εργασίας, όπως αυτός κατοχυρώνεται στον πορτογαλικό Εργατικό Κώδικα. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο α) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Αρχικά, το μέτρο παρείχε επίδομα στις επιλέξιμες επιχειρήσεις για την κάλυψη του 70 % των αμοιβών των εργαζομένων, συνεπώς οι καταβαλλόμενες αμοιβές στους εργαζομένους ισούνταν με τα δύο τρίτα του κανονικού ακαθάριστου μισθού τους. Αυτή η διόρθωση των δύο τρίτων υπόκειτο σε κατώτατο όριο ίσο με τον κατώτατο εθνικό μισθό και σε ανώτατο όριο ίσο με το τριπλάσιο του κατώτατου εθνικού μισθού. Οι επιλέξιμες επιχειρήσεις έπρεπε να είχαν αναστείλει τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες ή να είχαν υποστεί σημαντικές απώλειες εσόδων. Στη συνέχεια το μέτρο επεκτάθηκε, μεταξύ άλλων με την προσωρινή αύξηση των αμοιβών των εργαζομένων στο 100 % του κανονικού ακαθάριστου μισθού τους.

(8)

Με το «Νομοθετικό Διάταγμα αριθ. 10-G/2020 της 26ης Μαρτίου», όπως τροποποιήθηκε με τη «Δήλωση διόρθωσης αριθ. 14/2020 της 28ης Μαρτίου», το άρθρο 4 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 14-F/2020 της 13ης Απριλίου», το άρθρο 3 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 20/2020 της 1ης Μαΐου», το άρθρο 6 του «Νομοθετικού Διατάγματος 20-H/2020 της 14ης Μαΐου», το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 27-B/2020 της 19ης Ιουνίου» και το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 6-C/2021 της 15ης Ιανουαρίου», και όπως διευκρινίζεται περαιτέρω στο άρθρο 142 του «Νόμου αριθ. 75-B/2020 της 31ης Δεκεμβρίου», θεσπίστηκε η νέα και απλουστευμένη ειδική στήριξη για τη διατήρηση των συμβάσεων εργασίας, μέσω της προσωρινής διακοπής της εργασίας ή της μείωσης του κανονικού χρόνου εργασίας. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο β) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Το μέτρο αυτό ήταν παρόμοιο με το μέτρο που αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη (7), αλλά προβλέπονταν απλουστευμένες διαδικασίες που επέτρεπαν ταχύτερη πρόσβαση σε πόρους. Αρχικά, το μέτρο παρείχε επίδομα στις επιλέξιμες επιχειρήσεις για την κάλυψη του 70 % των αμοιβών των εργαζομένων, συνεπώς οι καταβαλλόμενες αμοιβές στους εργαζομένους ισούνταν με τα δύο τρίτα του κανονικού ακαθάριστου μισθού τους, καθώς και την απαλλαγή από την καταβολή των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών. Αυτή η διόρθωση των δύο τρίτων υπόκειτο σε κατώτατο όριο ίσο με τον κατώτατο εθνικό μισθό και σε ανώτατο όριο ίσο με το τριπλάσιο του κατώτατου εθνικού μισθού. Οι επιλέξιμες επιχειρήσεις έπρεπε να είχαν αναστείλει τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες ή να είχαν υποστεί απώλειες εσόδων τουλάχιστον 40 % κατά την περίοδο των 30 ημερών που προηγούνταν της αίτησης για στήριξη, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους ή με τον μηνιαίο μέσο όρο των δύο μηνών πριν από την εν λόγω περίοδο. Στη συνέχεια, το μέτρο επεκτάθηκε κατ’ επανάληψη, μεταξύ άλλων με την προσωρινή αύξηση των αμοιβών των εργαζομένων στο 100 % του κανονικού ακαθάριστου μισθού τους υπό ειδικές συνθήκες. Δεδομένου ότι η ελάφρυνση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης συνιστά διαφυγόντα έσοδα για τη γενική κυβέρνηση, μπορεί να θεωρηθεί ισοδύναμη με δημόσιες δαπάνες, για τους σκοπούς του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(9)

Το άρθρο 5 παράγραφος 2 και τα άρθρα 7 έως 9 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 10-G/2020 της 26ης Μαρτίου» όρισαν ότι, όταν οι επιχειρήσεις επωφελούνταν από τα μέτρα που αναφέρονται στα αιτιολογικές σκέψεις (7) ή (8) και διέθεταν πρόγραμμα κατάρτισης εγκεκριμένο από τις εθνικές δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης και κατάρτισης («Instituto do Emprego e Formação Profissional», IEFP), στο πλαίσιο των ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, ήταν δυνατό να χορηγούνται επιδόματα κατάρτισης για την κάλυψη της αναπλήρωσης εισοδήματος καθώς και των συναφών δαπανών για την κατάρτιση, η οποία έπρεπε να πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας, ως εναλλακτική λύση της μείωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο γ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354.

(10)

Με τα άρθρα 4 και 5 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 27-B/2020 της 19ης Ιουνίου» και το άρθρο 14-A του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 46-A/2020 της 30ής Ιουλίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 6-C/2021 της 15ης Ιανουαρίου», το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 23-A/2021 της 24ης Μαρτίου» και το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 32/2021 της 12ης Μαΐου», και όπως προσδιορίζεται στο «Κυβερνητικό Διάταγμα αριθ. 102-A/2021 της 14ης Μαΐου», θεσπίστηκε νέα ειδική στήριξη για τις επιχειρήσεις με στόχο την επανέναρξη των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο δ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Αρχικά, προκειμένου να διευκολυνθεί η επιστροφή στην εργασία και να υποστηριχθεί η διατήρηση των θέσεων εργασίας, οι επιχειρήσεις των οποίων οι εργαζόμενοι επωφελούνταν από τα μέτρα που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις (7) ή (8) μπορούσαν να λαμβάνουν επίδομα ίσο είτε με τον κατώτατο εθνικό μισθό ανά σχετικό εργαζόμενο, καταβαλλόμενο σε μία δόση, είτε με το διπλάσιο του κατώτατου εθνικού μισθού ανά εργαζόμενο, καταβαλλόμενο με σταδιακό τρόπο εντός περιόδου έξι μηνών. Όταν η στήριξη παρεχόταν σταδιακά, οι επιχειρήσεις δικαιούνταν επίσης μερική απαλλαγή κατά 50 % από τις αντίστοιχες εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές όσον αφορά τους σχετικούς εργαζομένους. Στη συνέχεια, το μέτρο επεκτάθηκε κατ’ επανάληψη, μεταξύ άλλων με την προσθήκη, ως επιλέξιμων επιχειρήσεων, των πολύ μικρών επιχειρήσεων των οποίων οι εργαζόμενοι είχαν επωφεληθεί από το μέτρο που αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη (12), οι οποίοι μπορούσαν στη συνέχεια να λαμβάνουν επίδομα ίσο με το διπλάσιο του κατώτατου εθνικού μισθού ανά εργαζόμενο, καταβαλλόμενο σταδιακά εντός περιόδου έξι μηνών.

(11)

Με το άρθρο 3 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 27-B/2020 της 19ης Ιουνίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 58-A/2020 της 14ης Αυγούστου», θεσπίστηκε νέο συμπλήρωμα σταθεροποίησης του εισοδήματος για τους εργαζομένους που επωφελούνταν από τα μέτρα που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις (7) ή (8) επί έναν τουλάχιστον μήνα (ο οποίος ορίστηκε στη συνέχεια ως 30 συνεχόμενες ημέρες) κατά την περίοδο από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο του 2020. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ε) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Επιλέξιμοι εργαζόμενοι ήταν εκείνοι των οποίων ο ακαθάριστος μισθός που αντιστοιχούσε στον Φεβρουάριο του 2020 δεν υπερέβαινε το διπλάσιο του κατώτατου εθνικού μισθού. Οι εργαζόμενοι δικαιούνταν να λαμβάνουν επίδομα ίσο με τη διαφορά μεταξύ του ακαθάριστου μισθού του Φεβρουαρίου του 2020 και εκείνου της περιόδου κατά την οποία ο εργαζόμενος καλυπτόταν από ένα από τα δύο προαναφερθέντα μέτρα, με κατώτατο όριο τα 100 EUR και ανώτατο όριο τα 351 EUR.

(12)

Με το άρθρο 4 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 46-A/2020 της 30ής Ιουλίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 90/2020 της 19ης Οκτωβρίου», το άρθρο 142 του «Νόμου αριθ. 75-B/2020 της 31ης Δεκεμβρίου», το άρθρο 3 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 6-C/2021 της 15ης Ιανουαρίου», το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 23-A/2021 της 24ης Μαρτίου» και το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 71-A/2021 της 13ης Αυγούστου», θεσπίστηκε νέα και προοδευτική ειδική στήριξη για τη διατήρηση των συμβάσεων εργασίας, μέσω της προσωρινής μείωσης του κανονικού χρόνου εργασίας. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο στ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Αρχικά, το μέτρο παρείχε επίδομα στις επιλέξιμες επιχειρήσεις για την κάλυψη του 70 % των αμοιβών των εργαζομένων για τις μη δεδουλευμένες ώρες, συνεπώς οι εν λόγω καταβαλλόμενες αμοιβές ισούνταν με τα δύο τρίτα του κανονικού ακαθάριστου μισθού τους που αντιστοιχούσε στις μη δεδουλευμένες ώρες τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 2020 ή με τα τέσσερα πέμπτα του κανονικού ακαθάριστου μισθού τους που αντιστοιχούσε στις μη δεδουλευμένες ώρες από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2020. Ο συνολικός ακαθάριστος μισθός των εργαζομένων που προέκυπτε υπόκειτο σε κατώτατο όριο ίσο με τον κατώτατο εθνικό μισθό.

Το μέτρο όριζε επίσης την πλήρη ή μερική απαλλαγή από τις αντίστοιχες εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές, προσαρμοσμένη ανάλογα με το αν οι επιλέξιμες επιχειρήσεις ήταν πολύ μικρές, μικρομεσαίες ή μεγάλες. Οι επιλέξιμες επιχειρήσεις έπρεπε να είχαν αναστείλει τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες ή να είχαν υποστεί απώλειες εσόδων τουλάχιστον 40 % κατά την περίοδο των 30 ημερών που προηγούνταν της αίτησης για στήριξη, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους ή με τον μηνιαίο μέσο όρο των δύο μηνών πριν από την εν λόγω περίοδο. Η μέγιστη προσωρινή μείωση του κανονικού χρόνου εργασίας προσαρμόστηκε ώστε να αυξάνεται ανάλογα με το ύψος των απωλειών εσόδων των επιλέξιμων επιχειρήσεων. Στη συνέχεια, το μέτρο επεκτάθηκε κατ’ επανάληψη, μεταξύ άλλων με τον χαρακτηρισμό ως επιλέξιμων των επιχειρήσεων που είχαν υποστεί απώλειες εσόδων τουλάχιστον κατά 25 %, την αναπροσαρμογή της μέγιστης προσωρινής μείωσης του κανονικού χρόνου εργασίας ανάλογα με το ύψος των απωλειών εσόδων των επιλέξιμων επιχειρήσεων, την προσωρινή αύξηση των αμοιβών των εργαζομένων στο 100 % του κανονικού ακαθάριστου μισθού τους που αντιστοιχούσε στις μη δεδουλευμένες ώρες και τη σταδιακή κατάργηση των ελαφρύνσεων για τις εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές. Δεδομένου ότι η ελάφρυνση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης συνιστά διαφυγόντα έσοδα για τη γενική κυβέρνηση, μπορεί να θεωρηθεί ισοδύναμη με δημόσιες δαπάνες, για τους σκοπούς του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(13)

Με το άρθρο 26 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 10-A/2020 της 13ης Μαρτίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 12-A/2020 της 6ης Απριλίου», το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 14-F/2020 της 13ης Απριλίου», το άρθρο 4 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 20-C/2020 της 7ης Μαΐου», το άρθρο 9 του «Νόμου αριθ. 27-A/2020 της 24ης Ιουλίου» και το άρθρο 2 του «Νόμου αριθ. 31/2020 της 11ης Αυγούστου», καθώς και το άρθρο 325-G του «Νόμου αριθ. 2/2020 της 31ης Μαρτίου», όπως προστέθηκε με το άρθρο 3 του «Νόμου αριθ. 27-A/2020 της 24ης Ιουλίου», θεσπίστηκε νέα ειδική στήριξη για τους αυτοαπασχολουμένους, τους άτυπους εργαζομένους και τα διευθυντικά στελέχη. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ζ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Αρχικά, το μέτρο παρείχε μηνιαίο επίδομα ίσο με το δηλωμένο εισόδημα των ατόμων, με ανώτατο όριο ίσο με τον δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας («Indexante dos Apoios Sociais», IAS, 438,81 EUR το 2020). Επιλέξιμα ήταν τα άτομα που είχαν αναστείλει τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Στη συνέχεια, το μέτρο επεκτάθηκε κατ’ επανάληψη, μεταξύ άλλων με τον χαρακτηρισμό ως επιλέξιμων των φυσικών προσώπων που υπέστησαν απώλειες εσόδων τουλάχιστον 40 % κατά την περίοδο των 30 ημερών που προηγούνταν της αίτησης για στήριξη, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους ή με τον μηνιαίο μέσο όρο των δύο μηνών πριν από την εν λόγω περίοδο, και αναπροσαρμόστηκε ώστε το μηνιαίο επίδομα να είναι ίσο είτε με το δηλωμένο εισόδημα των ατόμων, με ανώτατο όριο ίσο με τον δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας, όταν το ατομικό δηλωμένο εισόδημα ήταν χαμηλότερο από 1,5 φορά τον δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας, είτε με τα δύο τρίτα του ατομικού δηλωμένου εισοδήματος, με ανώτατο όριο ίσο με τον κατώτατο εθνικό μισθό, όταν το ατομικό δηλωμένο εισόδημα ήταν ίσο ή μεγαλύτερο από 1,5 φορά τον δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας, και με τον καθορισμό κατώτατου ορίου ίσου με το 50 % του δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας.

(14)

Με το άρθρο 23 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 10-A/2020 της 13ης Μαρτίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 12-A/2020 της 6ης Απριλίου» και το άρθρο 3 του «Νόμου αριθ. 16/2021 της 7ης Απριλίου», θεσπίστηκε οικογενειακό επίδομα για εργαζομένους που δεν ήταν σε θέση να εργαστούν λόγω της ανάγκης να φροντίσουν τα παιδιά τους ή άλλα εξαρτώμενα άτομα ηλικίας κάτω των 12 ετών ή, ανεξαρτήτως ηλικίας, με αναπηρία ή χρόνια ασθένεια. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο η) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Το μέτρο παρείχε επίδομα που αντιστοιχούσε στα δύο τρίτα του κανονικού ακαθάριστου μισθού, καταβαλλόμενου ισόποσα από τον εργοδότη και την κοινωνική ασφάλιση, με κατώτερο όριο ίσο με τον κατώτατο εθνικό μισθό και ανώτατο όριο ίσο με το τριπλάσιο του κατώτατου εθνικού μισθού. Το μέτρο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως μέτρο παρόμοιο με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας, όπως αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/672, δεδομένου ότι παρέχει σε μισθωτούς εισοδηματική στήριξη, η οποία θα συμβάλει στην κάλυψη του κόστους της φροντίδας των παιδιών όσο τα σχολεία παραμένουν κλειστά και, ως εκ τούτου, θα βοηθήσει τους γονείς να συνεχίσουν να εργάζονται, χωρίς να διακυβευθεί η σχέση εργασίας τους.

(15)

Με το «Κυβερνητικό Διάταγμα αριθ. 3485-C/2020 της 19ης Μαρτίου», το «Κυβερνητικό Διάταγμα αριθ. 4395/2020 της 10ης Απριλίου» και το «Κυβερνητικό Διάταγμα αριθ. 5897-B/2020 της 28ης Μαΐου», θεσπίστηκε ειδικό μέτρο στήριξης για τη διατήρηση των συμβάσεων εργασίας των εκπαιδευτών, λόγω της ακύρωσης των μαθημάτων επαγγελματικής κατάρτισης. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο θ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Η δημόσια στήριξη συνίστατο σε παροχή επιδόματος που κάλυπτε τον μισθό των εκπαιδευτών, ακόμα και εάν η επαγγελματική κατάρτιση δεν λάμβανε χώρα.

(16)

Με την «Απόφαση του υπουργού Εργασίας, Αλληλεγγύης και Κοινωνικής Ασφάλισης και του υπουργού Υγείας αριθ. 2875-A/2020 της 3ης Μαρτίου», το άρθρο 20 του «Νομοθετικού Διατάγματος 10-A/2020 της 13ης Μαρτίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 62-A/2020 της 3ης Σεπτεμβρίου», και το άρθρο 325-F του «Νόμου αριθ. 2/2020 της 31ης Μαρτίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 του «Νόμου αριθ. 27-A/2020 της 24ης Ιουλίου», θεσπίστηκε επίδομα ασθενείας λόγω λοίμωξης από την COVID-19. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ιγ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Σε αντίθεση με το κανονικό καθεστώς επιδόματος ασθενείας της Πορτογαλίας, η χορήγηση του επιδόματος ασθενείας λόγω της COVID-19 δεν υπόκειτο σε περίοδο αναμονής. Η δημόσια στήριξη συνίστατο σε παροχή επιδόματος ίσου με τον κανονικό ακαθάριστο μισθό των δικαιούχων.

(17)

Με το άρθρο 19 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 10-A/2020 της 13ης Μαρτίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 62-A/2020 της 3ης Σεπτεμβρίου», και το άρθρο 325-F του «Νόμου αριθ. 2/2020 της 31ης Μαρτίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 του «Νόμου αριθ. 27-A/2020 της 24ης Ιουλίου», θεσπίστηκε αποζημίωση για τους μισθωτούς και τους αυτοαπασχολουμένους που προσωρινά δεν ήταν σε θέση να ασκήσουν τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες ως αποτέλεσμα του ότι βρίσκονταν σε προληπτική καραντίνα. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ιβ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Η χορήγηση του επιδόματος δεν υπόκειτο σε περίοδο αναμονής. Οι επωφελούμενοι μισθωτοί ή αυτοαπασχολούμενοι είχαν δικαίωμα σε επίδομα ίσο με τον κανονικό ακαθάριστο μισθό τους.

(18)

Με το «Ψήφισμα του Συμβουλίου της Περιφερειακής κυβέρνησης των Αζορών αριθ. 97/2020 της 8ης Απριλίου», το «Ψήφισμα του Συμβουλίου της Περιφερειακής κυβέρνησης των Αζορών αριθ. 120/2020 της 28ης Απριλίου», το «Ψήφισμα του Συμβουλίου της Περιφερειακής κυβέρνησης των Αζορών αριθ. 128/2020 της 5ης Μαΐου», το «Ψήφισμα του Συμβουλίου της Περιφερειακής κυβέρνησης των Αζορών αριθ. 129/2020 της 5ης Μαΐου», το «Ψήφισμα του Συμβουλίου της Περιφερειακής κυβέρνησης των Αζορών αριθ. 195/2020 της 15ης Ιουλίου», το «Ψήφισμα του Συμβουλίου της Περιφερειακής κυβέρνησης των Αζορών αριθ. 196/2020 της 15ης Ιουλίου» και το «Ψήφισμα του Συμβουλίου της Περιφερειακής κυβέρνησης των Αζορών αριθ. 200/2020 της 17ης Ιουλίου», θεσπίστηκαν ορισμένα περιφερειακά μέτρα σχετικά με την απασχόληση στην αυτόνομη περιφέρεια των Αζορών. Τα μέτρα περιγράφονται στο άρθρο 3 στοιχείο ι) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Τα ειδικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης περιφερειακής συμπληρωματικής ενίσχυσης επιπλέον εκείνης από τα εθνικά συστήματα, και συγκεκριμένα το σύστημα μειωμένου ωραρίου εργασίας και η στήριξη των αυτοαπασχολουμένων και των επιχειρήσεων με σκοπό την επανέναρξη των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, αποσκοπούσαν στη διατήρηση της απασχόλησης στις Αζόρες κατά τη διάρκεια της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Η στήριξη στο πλαίσιο των εν λόγω μέτρων εξαρτιόταν από τη διατήρηση των συμβάσεων εργασίας από τις επιχειρήσεις και τη διατήρηση των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων.

(19)

Με το «Ψήφισμα της Περιφερειακής κυβέρνησης της Μαδέρας αριθ. 101/2020 της 13ης Μαρτίου» και το «Διάταγμα αριθ. 133-B/2020 της Αντιπροεδρίας της Περιφερειακής κυβέρνησης της Μαδέρας και της Περιφερειακής Γραμματείας για την κοινωνική ένταξη και την ιθαγένεια, της 22ας Απριλίου», θεσπίστηκαν ορισμένα περιφερειακά μέτρα σχετικά με την απασχόληση στην αυτόνομη περιφέρεια της Μαδέρας. Τα μέτρα περιγράφονται στο άρθρο 3 στοιχείο ια) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Τα ειδικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης περιφερειακής συμπληρωματικής ενίσχυσης επιπλέον εκείνης από τα εθνικά συστήματα, και συγκεκριμένα το σύστημα μειωμένου ωραρίου εργασίας και η στήριξη των αυτοαπασχολουμένων και των επιχειρήσεων με σκοπό την επανέναρξη των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, αποσκοπούσαν στη διατήρηση της απασχόλησης στη Μαδέρα κατά τη διάρκεια της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Η στήριξη στο πλαίσιο των μέτρων αυτών εξαρτιόταν από τη διατήρηση των συμβάσεων εργασίας και τη διατήρηση των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων.

(20)

Με το άρθρο 156 του «Νόμου αριθ. 75-B/2020 της 31ης Δεκεμβρίου», και με την επιφύλαξη των προϋποθέσεων που ορίζονται στο σημείο 2 στοιχεία γ) έως στ) του εν λόγω νόμου, όπως διευκρινίζεται περαιτέρω στο «Κυβερνητικό Διάταγμα αριθ. 19-A/2021 της 25ης Ιανουαρίου», και όπως παρατάθηκε με το άρθρο 12 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 104/2021 της 27ης Νοεμβρίου», θεσπίστηκε έκτακτο καθεστώς στήριξης για τους αυτοαπασχολούμενους εργαζομένους, τους εργαζομένους που δεν είχαν πρόσβαση σε άλλους μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας και τα διευθυντικά στελέχη των οποίων το εισόδημα είχε πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία COVID-19. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ιη) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Στην περίπτωση των αυτοαπασχολούμενων εργαζομένων, το μέτρο παρείχε επίδομα ίσο με τα δύο τρίτα της μείωσης του μηνιαίου εισοδήματος των εργαζομένων, με ανώτατο όριο ίσο με 501,16 EUR. Επιλέξιμοι αυτοαπασχολούμενοι εργαζόμενοι ήταν εκείνοι που αντιμετώπισαν μείωση του εισοδήματος κατά τουλάχιστον 40 % την περίοδο από τον Μάρτιο έως τον Δεκέμβριο του 2020, σε σύγκριση με το 2019.

Στην περίπτωση των εργαζομένων που δεν είχαν πρόσβαση σε άλλους μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας, το μέτρο όριζε τα εξής: i) για τους μισθωτούς, επίδομα ίσο με τη διαφορά μεταξύ της μηνιαίας τιμής αναφοράς των 501,16 EUR και του μέσου μηνιαίου μισθού ανά ενήλικα στο αντίστοιχο νοικοκυριό· και ii) για τους αυτοαπασχολούμενους εργαζομένους, επίδομα ίσο με τα δύο τρίτα της μείωσης του μηνιαίου εισοδήματος των εργαζομένων, με ανώτατο όριο τα 501,16 EUR. Στην περίπτωση των διευθυντικών στελεχών, το μέτρο παρείχε επίδομα ίσο είτε με το μέσο μηνιαίο εισόδημά τους αναφοράς, όταν ήταν χαμηλότερο από 1,5 φορά τον δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας («Indexante dos Apoios Sociais», IAS, 438,81 EUR το 2021), είτε με τα δύο τρίτα του μέσου μηνιαίου εισοδήματός τους αναφοράς, όταν ήταν ίσο ή ανώτερο από τον εν λόγω δείκτη. Επιλέξιμα διευθυντικά στελέχη ήταν εκείνα των οποίων οι επιχειρηματικές δραστηριότητες είχαν ανασταλεί προσωρινά ως αποτέλεσμα της πανδημίας της COVID-19 ή που αντιμετώπισαν απώλειες εσόδων τουλάχιστον 40 % κατά την περίοδο των 30 ημερών που προηγούνταν της αίτησης για στήριξη, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους ή με τον μηνιαίο μέσο όρο των δύο μηνών πριν από την εν λόγω περίοδο. Σε όλες τις περιπτώσεις, το επίδομα είχε κατώτατο όριο ίσο με 50 EUR, αυξημένο στο 50 % της παρατηρούμενης μηνιαίας μείωσης του εισοδήματος, όταν το τελευταίο κυμαινόταν μεταξύ 50 % και 100 % του δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας, ή ίσο με το 50 % του δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας, όταν η μείωση του εισοδήματος υπερέβαινε τον εν λόγω δείκτη.

(21)

Με το σημείο 2.5.1 του «παραρτήματος της απόφασης του υπουργικού συμβουλίου αριθ. 41/2020 της 6ης Ιουνίου», όπως διευκρινίζεται περαιτέρω στα άρθρα 10 έως 12 του «Κυβερνητικού Διατάγματος αριθ. 180/2020 της 3ης Αυγούστου» και παρατάθηκε με τα άρθρα 5 έως 7 του «Παραρτήματος του Κυβερνητικού Διατάγματος αριθ. 37-A/2021 της 15ης Φεβρουαρίου», θεσπίστηκε καθεστώς κοινωνικής στήριξης για καλλιτέχνες, συγγραφείς, τεχνικούς και άλλους επαγγελματίες του τομέα της τέχνης. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ιθ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Το μέτρο όριζε την παροχή μηνιαίου επιδόματος ίσου με τον δείκτη κοινωνικής στήριξης της Πορτογαλίας («Indexante dos Apoios Sociais», IAS, 438,81 EUR το 2021).

(22)

Η Πορτογαλία επίσης επέκτεινε ή τροποποίησε δέσμη μέτρων που αφορούν την υγεία με στόχο την αντιμετώπιση της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Ειδικότερα, πρόκειται για τα μέτρα που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις (23) έως (27).

(23)

Με το «πρότυπο αριθ. 012/2020 της 6ης Μαΐου», όπως τροποποιήθηκε στις 14 Μαΐου 2020, και το «πρότυπο αριθ. 013/2020 της 10ης Ιουνίου», όπως τροποποιήθηκε στις 23 Ιουνίου 2020, εκδοθέντα αμφότερα από τη Γενική Διεύθυνση Υγείας της Πορτογαλίας, καθώς και το «Νομοθετικό Διάταγμα αριθ. 10-A/2020 της 13ης Μαρτίου», ορίστηκε η αγορά εξοπλισμού ατομικής προστασίας για χρήση στον χώρο εργασίας, ιδίως στα δημόσια νοσοκομεία, τα υπουργεία, τους δήμους και τις αυτόνομες περιφέρειες των Αζορών και της Μαδέρας. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ιδ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354.

(24)

Με το «Νομοθετικό Διάταγμα αριθ. 10-Α/2020 της 13ης Μαρτίου», θεσπίστηκε εκστρατεία για την υγιεινή στα σχολεία και στις σχολές, με στόχο την ασφαλή επιστροφή στην εργασία των εκπαιδευτικών, των λοιπών μελών του προσωπικού και των σπουδαστών. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ιε) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354.

(25)

Με το «πρότυπο αριθ. 012/2020 της 6ης Μαΐου», όπως τροποποιήθηκε στις 14 Μαΐου 2020, και το «πρότυπο αριθ. 013/2020 της 10ης Ιουνίου», όπως τροποποιήθηκε στις 23 Ιουνίου 2020, αμφότερα εκδοθέντα από τη Γενική Διεύθυνση Υγείας της Πορτογαλίας, ορίστηκε η διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων για τη λοίμωξη από τη νόσο COVID-19 σε εσωτερικούς ασθενείς και εργαζομένους στα δημόσια νοσοκομεία, καθώς και στο προσωπικό οίκων ευγηρίας και παιδικών σταθμών. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ιστ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354.

(26)

Με το άρθρο 42-A του «Νόμου αριθ. 2/2020 της 31ης Μαρτίου», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 του «Νόμου αριθ. 27-A/2020 της 24ης Ιουλίου», και το άρθρο 291 του «Νόμου αριθ. 75-B/2020 της 31ης Δεκεμβρίου», θεσπίστηκε νέα ειδική αποζημίωση για τους εργαζομένους στο Εθνικό Σύστημα Υγείας που συμμετείχαν στην καταπολέμηση της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο ιζ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354. Το μέτρο συνίστατο στην παροχή πριμ επιδόσεων, με εφάπαξ καταβολή, που αντιστοιχούσε σε ποσό ίσο προς το 50 % του κανονικού ακαθάριστου μισθού του εργαζομένου.

(27)

Με το άρθρο 6 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 10-A/2020 της 13ης Μαρτίου» και τα άρθρα 4 έως 8 του «Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 10-A/2021 της 2ας Φεβρουαρίου», ορίστηκε η πρόσληψη πρόσθετων υγειονομικών και η πραγματοποίηση υπερωριών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας για την αντιμετώπιση προκλήσεων που σχετίζονταν με την πανδημία. Το μέτρο περιγράφεται στο άρθρο 3 στοιχείο κ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354.

(28)

Η Πορτογαλία πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 προκειμένου να ζητήσει χρηματοδοτική συνδρομή. Η Πορτογαλία υπέβαλε στην Επιτροπή κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία οι πραγματικές και οι προβλεπόμενες δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν κατά 6 920 192 416 EUR από την 1η Φεβρουαρίου 2020, ως αποτέλεσμα των εθνικών μέτρων που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Πρόκειται για αιφνίδια και σοβαρή αύξηση, δεδομένου ότι αφορά και την επέκταση ή την τροποποίηση των υφιστάμενων εθνικών μέτρων τα οποία συνδέονται άμεσα με το σύστημα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα που καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων και του εργατικού δυναμικού στην Πορτογαλία. Η Πορτογαλία σκοπεύει να καλύψει τη χρηματοδότηση 386 417 324 EUR του ποσού των αυξημένων δαπανών μέσω ενωσιακών κονδυλίων και 299 312 604 EUR μέσω ίδιας χρηματοδότησης.

(29)

Η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη της Πορτογαλίας και εξακρίβωσε την αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των πραγματικών και των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών που συνδέονται άμεσα με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα, καθώς και την εφαρμογή μέτρων που αφορούν την υγεία στο πλαίσιο της επιδημικής έκρηξης της COVID-19, όπως αναφέρεται στο αίτημα της 17ης Σεπτεμβρίου 2022, σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(30)

Οι δαπάνες για μέτρα που αφορούν την υγεία, όπως αναφέρονται στο αίτημα της Πορτογαλίας της 17ης Σεπτεμβρίου 2022 και στις αιτιολογικές σκέψεις (23) έως (27), ανέρχονται σε 1 382 230 075 EUR.

(31)

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να παρασχεθεί χρηματοδοτική συνδρομή, ώστε να βοηθηθεί η Πορτογαλία να αντιμετωπίσει τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της σοβαρής διαταραχής της οικονομικής δραστηριότητας που προκάλεσε η επιδημική έκρηξη της COVID-19. Η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει τις αποφάσεις σχετικά με τη ληκτότητα, το ύψος και την αποδέσμευση των δόσεων και τμηματικών εκταμιεύσεων σε στενή συνεργασία με τις εθνικές αρχές.

(32)

Δεδομένου ότι η περίοδος διαθεσιμότητας που αναφέρεται στην εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/1354 έχει λήξει, απαιτείται νέα περίοδος διαθεσιμότητας για την πρόσθετη χρηματοδοτική συνδρομή. Η περίοδος διαθεσιμότητας της χρηματοδοτικής συνδρομής των 18 μηνών που χορηγήθηκε με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/1354 θα πρέπει να παραταθεί κατά 21 μήνες και, κατά συνέπεια, η συνολική περίοδος διαθεσιμότητας θα πρέπει να είναι 39 μήνες, αρχής γενομένης από την πρώτη ημέρα μετά την παραγωγή αποτελεσμάτων της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1354.

(33)

Η Πορτογαλία και η Επιτροπή θα πρέπει να λάβουν υπόψη την παρούσα απόφαση στη δανειακή συμφωνία που αναφέρεται στο άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(34)

Η παρούσα απόφαση δεν προδικάζει την έκβαση τυχόν διαδικασιών οι οποίες αφορούν τις στρεβλώσεις της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και ενδέχεται να κινηθούν, ιδίως βάσει των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης. Δεν απαλλάσσει τα κράτη μέλη από την υποχρέωση να κοινοποιούν στην Επιτροπή, βάσει του άρθρου 108 της Συνθήκης, τις τυχόν χορηγούμενες κρατικές ενισχύσεις.

(35)

Η Πορτογαλία θα πρέπει να ενημερώνει τακτικά την Επιτροπή σχετικά με την εκτέλεση των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών, προκειμένου να είναι σε θέση η Επιτροπή να αξιολογεί τον βαθμό στον οποίο η Πορτογαλία έχει εκτελέσει τις εν λόγω δαπάνες.

(36)

Η απόφαση παροχής χρηματοδοτικής συνδρομής λήφθηκε λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων και αναμενόμενων αναγκών της Πορτογαλίας, καθώς και των αιτημάτων για χρηματοδοτική συνδρομή δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 που έχουν ήδη υποβληθεί ή προβλέπεται να υποβληθούν από άλλα κράτη μέλη, και παράλληλα με εφαρμογή των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της αλληλεγγύης, της αναλογικότητας και της διαφάνειας,