(1)

Ο γεωπολιτικός περίγυρος της Ένωσης έχει αλλάξει δραματικά την τελευταία δεκαετία. Η κατάσταση στις γειτονικές περιοχές της Ευρώπης είναι ασταθής και η Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πολύπλοκο και γεμάτο προκλήσεις περιβάλλον που συνδυάζει την εμφάνιση νέων απειλών, όπως οι υβριδικές επιθέσεις και οι κυβερνοεπιθέσεις, με την επιστροφή συμβατικότερων προκλήσεων. Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση, τόσο οι ευρωπαίοι πολίτες όσο και οι πολιτικοί ηγέτες τους συμμερίζονται την άποψη ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα σε συλλογικό επίπεδο στον τομέα της άμυνας.

(2)

Ο τομέας της άμυνας χαρακτηρίζεται από αυξημένες δαπάνες του αμυντικού εξοπλισμού και από μεγάλες δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης («Ε & Α») που περιορίζουν την έναρξη νέων αμυντικών προγραμμάτων και έχουν άμεση επίδραση στην ανταγωνιστικότητα και την ικανότητα καινοτομίας της ευρωπαϊκής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης στον τομέα της άμυνας (ΕΒΤΒΑ). Λόγω του εν λόγω αυξημένου κόστους, η ανάπτυξη μιας νέας γενιάς κύριων αμυντικών συστημάτων και νέων αμυντικών τεχνολογιών θα πρέπει να στηριχθεί από την Ένωση προκειμένου να αυξηθεί η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τις επενδύσεις σε αμυντικό εξοπλισμό.

(3)

Στην από 30ής Νοεμβρίου 2016 ανακοίνωσή της για «σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή άμυνα», η Επιτροπή δεσμεύτηκε να συμπληρώσει, να μοχλεύσει και να εδραιώσει τις προσπάθειες συνεργασίας των κρατών μελών σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη αμυντικών τεχνολογικών και βιομηχανικών δυνατοτήτων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας, καθώς και να προωθήσει μια ανταγωνιστική, καινοτόμο και αποδοτική ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία σε ολόκληρη την Ένωση και εκτός αυτής. Επιπλέον, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να στηρίξει τη δημιουργία μιας πιο ολοκληρωμένης αγοράς στον τομέα της άμυνας στην Ένωση και να προωθήσει την υιοθέτηση ευρωπαϊκών αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών στην εσωτερική αγορά, γεγονός που θα αυξήσει τη μη εξάρτηση από πηγές εκτός Ένωσης. Ειδικότερα, η Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, αφενός για τη στήριξη των επενδύσεων στην κοινή έρευνα και ανάπτυξη αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών, ώστε να ενισχυθούν οι συνέργειες και να βελτιωθεί η σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, και αφετέρου για την προώθηση της από κοινού αγοράς και συντήρησης αμυντικού εξοπλισμού από τα κράτη μέλη. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας θα πρέπει να συμπληρώνει τα εθνικά κονδύλια που ήδη διατίθενται προς τον σκοπό αυτό, να ωθεί τα κράτη μέλη να συνεργάζονται και να επενδύουν περισσότερο στον τομέα της άμυνας και να στηρίζει τη συνεργασία καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών.

(4)

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας θα πρέπει να συμβάλει σε μια ισχυρή, ανταγωνιστική και καινοτόμο ΕΒΤΒΑ και να συμπληρώνει τις πρωτοβουλίες της Ένωσης προς μια πιο ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αγορά στον τομέα της άμυνας, και ιδίως τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 2009/43/ΕΚ (3) και 2009/81/ΕΚ (4) για τις δημόσιες συμβάσεις και για τις μεταφορές προϊόντων στον τομέα της άμυνας εντός της Ένωσης που εγκρίθηκαν το 2009.

(5)

Προκειμένου να προαχθεί η ανταγωνιστικότητα και η ικανότητα καινοτομίας της αμυντικής βιομηχανίας της Ένωσης, θα πρέπει να συσταθεί Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (το «Ταμείο») για επτά έτη ώστε η διάρκειά του να ευθυγραμμιστεί με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027 (ΠΔΠ 2021-2027) του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου (5) στη βάση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης. Ο σκοπός του Ταμείου είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας, της αποδοτικότητας και της τεχνολογικής αυτονομίας της αμυντικής βιομηχανίας της Ένωσης, ώστε να συμβάλλει στη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης υποστηρίζοντας τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών καθώς και τη συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων, εθνικών διοικήσεων, διεθνών οργανισμών και πανεπιστημίων σε ολόκληρη την Ένωση, τόσο στη φάση της έρευνας όσο και στη φάση της ανάπτυξης αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών. Για να βρεθούν πιο καινοτόμες λύσεις και να προωθηθεί μια ανοικτή εσωτερική αγορά, το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει και να διευκολύνει τη διεύρυνση της διασυνοριακής συνεργασίας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων («ΜΜΕ»), καθώς και των εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης που δραστηριοποιούνται στον αμυντικό τομέα. Εντός της Ένωσης, οι κοινές ελλείψεις σε επίπεδο αμυντικών δυνατοτήτων προσδιορίζονται εντός του πλαισίου της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας, ιδίως μέσω του σχεδίου ανάπτυξης δυνατοτήτων, ενώ το γενικό στρατηγικό θεματολόγιο έρευνας προσδιορίζει επίσης κοινούς στόχους για την έρευνα στον τομέα της άμυνας.

Άλλες ενωσιακές διαδικασίες, όπως η συντονισμένη ετήσια επανεξέταση στον τομέα της άμυνας (CARD) και η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (PESCO), αποσκοπούν στην υποστήριξη της εφαρμογής των σχετικών προτεραιοτήτων μέσω του προσδιορισμού και της αξιοποίησης ευκαιριών για ενισχυμένη συνεργασία, με σκοπό την επίτευξη των στόχων της Ένωσης στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας. Κατά περίπτωση, περιφερειακές και διεθνείς προτεραιότητες, όπως στο πλαίσιο του Οργανισμού Βορειοατλαντικού συμφώνου, μπορούν επίσης να λαμβάνονται υπόψη, αν συνάδουν με τις προτεραιότητες της Ένωσης και δεν συνιστούν εμπόδιο στη συμμετοχή κανενός κράτους μέλους ή συνδεδεμένης χώρας, επιδιώκοντας ταυτόχρονα την αποφυγή περιττών αλληλεπικαλύψεων.

(6)

Η φάση της έρευνας που συνδέεται με την ανάπτυξη αμυντικών δυνατοτήτων είναι ζωτικής σημασίας, δεδομένου ότι αυτή στηρίζει την ικανότητα και την αυτονομία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας όσον αφορά την ανάπτυξη αμυντικών προϊόντων, καθώς και την ανεξαρτησία των κρατών μελών ως τελικών χρηστών τέτοιων προϊόντων. Η φάση της έρευνας μπορεί να περιλαμβάνει σημαντικούς κινδύνους, σε σχέση, ιδίως, με το χαμηλό επίπεδο ωριμότητας και την ανατρεπτική φύση των τεχνολογιών. Η φάση της ανάπτυξης, η οποία συνήθως έπεται της φάσης της έρευνας, επίσης ενέχει σημαντικούς κινδύνους και περιλαμβάνει δαπάνες, που παρακωλύουν την περαιτέρω αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας και έχουν αρνητική επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα και στην καινοτομία της αμυντικής βιομηχανίας της Ένωσης. Ως εκ τούτου, το Ταμείο θα πρέπει να ενθαρρύνει τη σύνδεση των φάσεων έρευνας και ανάπτυξης.

(7)

Το Ταμείο δεν στηρίζει τη βασική έρευνα, η οποία θα πρέπει αντιθέτως να στηρίζεται μέσω άλλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων, ωστόσο η στήριξή του μπορεί να συμπεριλαμβάνει την προσανατολισμένη στην άμυνα θεμελιώδη έρευνα η οποία είναι πιθανόν να αποτελέσει τη βάση λύσεων σε αναγνωρισμένα ή αναμενόμενα προβλήματα ή να δημιουργήσει νέες δυνατότητες.

(8)

Το Ταμείο θα μπορεί να στηρίζει τόσο δράσεις που αφορούν νέα αμυντικά προϊόντα και τεχνολογίες όσο και την αναβάθμιση των υφιστάμενων αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας διασύνδεσης αυτών. Οι δράσεις αναβαθμίσεως υφιστάμενων αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών θα πρέπει να είναι επιλέξιμες μόνο εφόσον οι προϋπάρχουσες πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την εκτέλεση της δράσης δεν υπόκεινται σε κανέναν περιορισμό από μη συνδεδεμένες τρίτες χώρες ή οντότητες αυτών ο οποίος να καθιστά αδύνατη την εκτέλεση της δράσης. Κατά την υποβολή αιτήσεων για ενωσιακή στήριξη, οι νομικές οντότητες θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι δεν υφίστανται τέτοιοι περιορισμοί. Ελλείψει τέτοιων πληροφοριών, δεν θα πρέπει να δίνεται ενωσιακή στήριξη.

(9)

Το Ταμείο θα πρέπει να υποστηρίζει δράσεις που συμβάλλουν στην ανάπτυξη ανατρεπτικών τεχνολογιών για την άμυνα. Δεδομένου ότι οι ανατρεπτικές τεχνολογίες μπορεί να βασίζονται σε έννοιες ή ιδέες που προέρχονται από μη παραδοσιακούς φορείς του τομέα της άμυνας, το Ταμείο θα πρέπει να προβλέπει επαρκή ευελιξία κατά τη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη και την υλοποίηση τέτοιων δράσεων.

(10)

Προκειμένου να διασφαλίζεται ότι, κατά την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, τηρούνται οι διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης και των κρατών μελών της, δράσεις οι οποίες αφορούν αμυντικά προϊόντα ή τεχνολογίες των οποίων η χρήση, η ανάπτυξη ή η παραγωγή απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο δεν θα πρέπει να λαμβάνουν οικονομική στήριξη από το Ταμείο. Εν προκειμένω, η επιλεξιμότητα των δράσεων που αφορούν νέα αμυντικά προϊόντα ή τεχνολογίες θα πρέπει επίσης να τελεί υπό την αίρεση των εξελίξεων στο διεθνές δίκαιο. Επιπλέον, οι δράσεις για την ανάπτυξη φονικών αυτόνομων οπλικών συστημάτων χωρίς τη δυνατότητα ουσιώδους ανθρώπινου ελέγχου επί των αποφάσεων επιλογής και εμπλοκής κατά τη διενέργεια επιθέσεων κατά ανθρώπων δεν θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για στήριξη από το Ταμείο, με την επιφύλαξη της δυνατότητας χρηματοδότησης δράσεων για την ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και αντίμετρων για αμυντικούς σκοπούς.

(11)

Το γεγονός ότι είναι δύσκολο να συμφωνηθούν εναρμονισμένες απαιτήσεις αμυντικών δυνατοτήτων και κοινές τεχνικές προδιαγραφές ή πρότυπα παρακωλύει τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και μεταξύ των νομικών οντοτήτων που εδρεύουν σε διαφορετικά κράτη μέλη. Το αποτέλεσμα της έλλειψης τέτοιων απαιτήσεων, προδιαγραφών και προτύπων είναι αυξημένος κατακερματισμός του τομέα της άμυνας, τεχνική πολυπλοκότητα, καθυστερήσεις και διογκωμένες δαπάνες, περιττές αλληλεπικαλύψεις και μειωμένη διαλειτουργικότητα. Η συμφωνία επί κοινών τεχνικών προδιαγραφών είναι προϋπόθεση για τις δράσεις που απαιτούν υψηλότερο επίπεδο τεχνολογικής ετοιμότητας. Οι δραστηριότητες που αποσκοπούν στις εναρμονισμένες απαιτήσεις αμυντικών δυνατοτήτων και στη διαμόρφωση κοινού ορισμού τεχνικών προδιαγραφών ή προτύπων, θα πρέπει επίσης να είναι επιλέξιμες για στήριξη από το Ταμείο, ιδίως όταν ενισχύουν τη διαλειτουργικότητα.

(12)

Δεδομένου ότι στόχος του Ταμείου είναι να στηρίξει την ανταγωνιστικότητα, την αποδοτικότητα και την καινοτομία της αμυντικής βιομηχανίας της Ένωσης μέσω της μόχλευσης και της συμπλήρωσης συνεργατικών δραστηριοτήτων έρευνας και τεχνολογίας στον τομέα της άμυνας καθώς και μέσω της μείωσης των κινδύνων που ενέχει η φάση της ανάπτυξης συνεργατικών έργων, οι δράσεις που σχετίζονται με τις φάσεις έρευνας και ανάπτυξης αμυντικού προϊόντος ή τεχνολογίας θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για στήριξη από το Ταμείο.

(13)

Δεδομένου ότι ο σκοπός του Ταμείου είναι, ιδίως, η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ νομικών οντοτήτων και κρατών μελών ανά την Ένωση, οι δράσεις θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση μόνον αν υλοποιούνται μέσω κοινοπραξίας τουλάχιστον τριών επιλέξιμων νομικών οντοτήτων εγκατεστημένων σε τουλάχιστον τρία διαφορετικά κράτη μέλη ή συνδεδεμένες χώρες. Τουλάχιστον τρεις από τις επιλέξιμες νομικές οντότητες, που θα πρέπει να είναι εγκατεστημένες σε τουλάχιστον δύο διαφορετικά κράτη μέλη ή συνδεδεμένες χώρες, δεν θα πρέπει, καθ’ όλη την περίοδο εφαρμογής της δράσης, να τελούν υπό τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο της ίδιας νομικής οντότητας ούτε να αλληλοελέγχονται. Στο πλαίσιο αυτό, ο έλεγχος νοείται ως δυνατότητα άσκησης αποφασιστικής επιρροής σε μια νομική οντότητα, άμεσα ή έμμεσα, μέσω μίας ή περισσότερων ενδιάμεσων νομικών οντοτήτων. Ως εκ των ιδιαιτεροτήτων των ανατρεπτικών τεχνολογιών για την άμυνα, καθώς και των μελετών, κάθε τέτοια δραστηριότητα θα μπορούσε να εκτελείται από μία μόνο νομική οντότητα. Προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, θα πρέπει επίσης το Ταμείο να μπορεί να στηρίζει κοινές προεμπορικές προμήθειες.

(14)

Βάσει της απόφασης 2013/755/ΕΕ του Συμβουλίου (6), οι οντότητες που είναι εγκατεστημένες σε υπερπόντιες χώρες ή εδάφη είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση, με την επιφύλαξη των κανόνων και των στόχων του Ταμείου και των ενδεχόμενων συμφωνιών που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο η εν λόγω υπερπόντια χώρα ή το έδαφος είναι συνδεδεμένη.

(15)

Δεδομένου ότι το Ταμείο αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της αποδοτικότητας της αμυντικής βιομηχανίας της Ένωσης, μόνο οι νομικές οντότητες που είναι εγκατεστημένες στην Ένωση ή σε συνδεδεμένη χώρα και οι οποίες δεν τελούν υπό τον έλεγχο μη συνδεδεμένης τρίτης χώρας ή οντότητας αυτής θα πρέπει, καταρχήν, να είναι επιλέξιμες για στήριξη. Σε αυτό το πλαίσιο ο έλεγχος θα πρέπει να νοείται ως δυνατότητα άσκησης αποφασιστικής επιρροής σε μία νομική οντότητα, άμεσα ή έμμεσα, μέσω μίας ή περισσότερων ενδιάμεσων νομικών οντοτήτων. Επιπλέον, προκειμένου να διασφαλίζεται η προστασία των βασικών συμφερόντων άμυνας και ασφάλειας της Ένωσης και των κρατών μελών της, οι υποδομές, οι εγκαταστάσεις, τα περιουσιακά στοιχεία και οι πόροι των αποδεκτών και των υπεργολάβων που συμμετέχουν σε δράσεις υποστηριζόμενες από το Ταμείο θα πρέπει να βρίσκονται στο έδαφος κράτους μέλους ή συνεδεδεμένης τρίτης χώρας καθ’ όλη τη διάρκεια της δράσης, ενώ οι συμμετέχοντες αποδέκτες και υπεργολάβοι θα πρέπει να έχουν τις δομές εκτελεστικής διαχείρισής τους στην Ένωση ή σε συνδεδεμένη χώρα. Ως εκ τούτου, μια νομική οντότητα εγκατεστημένη σε μη συνδεδεμένη τρίτη χώρα ή μια νομική οντότητα εγκατεστημένη στην Ένωση ή σε συνδεδεμένη χώρα αλλά η οποία έχει τις δομές εκτελεστικής διαχείρισής της σε μη συνδεδεμένη τρίτη χώρα δεν θα πρέπει να είναι επιλέξιμη ως αποδέκτης ή υπεργολάβος που συμμετέχει σε δράση. Προκειμένου να διασφαλίζονται τα βασικά συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της Ένωσης και των κρατών μελών της, τα εν λόγω κριτήρια επιλεξιμότητας θα πρέπει να εφαρμόζονται επίσης στη χρηματοδότηση που παρέχεται μέσω διαδικασιών προμηθειών, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 176 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7) (ο «δημοσιονομικός κανονισμός»).

(16)

Ενίοτε θα πρέπει να είναι δυνατή η παρέκκλιση από την αρχή ότι οι αποδέκτες και οι υπεργολάβοι που συμμετέχουν σε δράση υποστηριζόμενη από το Ταμείο δεν τελούν υπό τον έλεγχο μη συνδεδεμένης τρίτης χώρας ή οντότητας αυτής. Σε αυτό το πλαίσιο, οι νομικές οντότητες που είναι εγκατεστημένες στην Ένωση ή σε συνδεδεμένη χώρα και οι οποίες ελέγχονται από μη συνδεδεμένη τρίτη χώρα ή οντότητα αυτής θα πρέπει να είναι επιλέξιμες ως αποδέκτες ή υπεργολάβοι συμμετέχοντες σε δράση εφόσον πληρούνται αυστηρές προϋποθέσεις προστασίας των συμφερόντων ασφάλειας και άμυνας της Ένωσης και των κρατών μελών της. Η συμμετοχή τέτοιων νομικών οντοτήτων δεν θα πρέπει να αντιβαίνει στους στόχους του Ταμείου. Οι αιτούντες θα πρέπει να παρέχουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις υποδομές, τις εγκαταστάσεις, τα περιουσιακά στοιχεία και τους πόρους που θα χρησιμοποιηθούν στη δράση Στο πλαίσιο αυτό θα συνεκτιμώνται επίσης οι ανησυχίες των κρατών μελών σχετικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού.

(17)

Στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης, που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 29 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και του άρθρου 215 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), δεν επιτρέπεται να διατίθενται κονδύλια ή οικονομικοί πόροι, άμεσα ή έμμεσα, σε κατονομαζόμενα νομικά πρόσωπα, οντότητες ή οργανισμούς ή προς όφελος αυτών. Οι εν λόγω οντότητες, καθώς και οι οντότητες που τελούν υπό την κυριότητα ή τον έλεγχό τους, δεν μπορούν συνεπώς να λαμβάνουν στήριξη από το Ταμείο.

(18)

Η ενωσιακή χρηματοδότηση θα πρέπει να χορηγείται έπειτα από προσκλήσεις υποβολής ανταγωνιστικών προτάσεων που προκηρύσσονται σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό. Ωστόσο, σε δεόντως δικαιολογημένες και εξαιρετικές περιστάσεις, θα πρέπει επίσης να είναι δυνατό να χορηγείται η ενωσιακή χρηματοδότηση χωρίς πρόσκληση υποβολής προτάσεων σύμφωνα με το άρθρο 195 πρώτη παράγραφος στοιχείο ε) του δημοσιονομικού κανονισμού. Δεδομένου ότι η χορήγηση χρηματοδότησης σύμφωνα με το άρθρο 195 πρώτη παράγραφος στοιχείο ε) του δημοσιονομικού κανονισμού συνιστά παρέκκλιση από τον γενικό κανόνα ότι η χρηματοδότηση χορηγείται κατόπιν προσκλήσεων υποβολής ανταγωνιστικών προτάσεων, οι εν λόγω εξαιρετικές περιστάσεις θα πρέπει να ερμηνεύονται περιοριστικά. Για να δοθεί επιχορήγηση χωρίς πρόσκληση υποβολής προτάσεων, ο βαθμός στον οποίο η προτεινόμενη δράση αντιστοιχεί στους στόχους του Ταμείου όσον αφορά τη διασυνοριακή βιομηχανική συνεργασία και ανταγωνισμό σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού θα πρέπει να εκτιμάται από την Επιτροπή, με τη συνδρομή επιτροπής των κρατών μελών (η «επιτροπή»).

(19)

Αν κοινοπραξία επιθυμεί να συμμετάσχει σε επιλέξιμη δράση και η στήριξη της Ένωσης πρόκειται να λάβει τη μορφή επιχορήγησης, η κοινοπραξία θα πρέπει να ορίσει ένα από τα μέλη της ως συντονιστή. Ο συντονιστής θα πρέπει να είναι το κύριο σημείο επαφής της κοινοπραξίας με την Επιτροπή.

(20)

Όποτε δράση υποστηριζόμενη από το Ταμείο τελεί υπό τη διαχείριση διαχειριστή έργου που έχει οριστεί από κράτη μέλη ή συνδεδεμένες χώρες, η Επιτροπή θα πρέπει να διαβουλεύεται με αυτόν σχετικά με τη συντελεσθείσα πρόοδο της δράσης πριν την εκτέλεση της πληρωμής προς τους αποδέκτες, ώστε ο διαχειριστής να μπορεί να διασφαλίζει την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων από τους αποδέκτες. Ο διαχειριστής υποβάλλει στην Επιτροπή παρατηρήσεις για την πρόοδο της δράσης, ώστε η Επιτροπή να μπορεί να καθορίζει αν πληρούνται οι όροι για την εκτέλεση της πληρωμής.

(21)

Το Ταμείο θα πρέπει να υλοποιηθεί υπό άμεση διαχείριση, ώστε να μεγιστοποιούνται η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα της υλοποίησης και να διασφαλίζεται η πλήρης συνέπεια με άλλες πρωτοβουλίες της Ένωσης. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να διατηρεί την ευθύνη για τις διαδικασίες επιλογής και χορήγησης, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον έλεγχο δεοντολογίας και τις αξιολογήσεις. Σε αιτιολογημένες περιπτώσεις, ωστόσο, η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί να αναθέτει ορισμένα καθήκοντα υλοποίησης του προϋπολογισμού για συγκεκριμένες δράσεις υποστηριζόμενες από το Ταμείο σε οργανισμούς του άρθρου 62 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο γ) του δημοσιονομικού κανονισμού, για παράδειγμα, όταν ένας διαχειριστής έργου έχει οριστεί από κράτη μέλη που συγχρηματοδοτούν μια δράση, εφόσον πληρούνται οι απαιτήσεις του δημοσιονομικού κανονισμού. Τέτοιου είδους αναθέσεις δραστηριοτήτων εκτέλεσης του προϋπολογισμού θα συμβάλλουν στον εξορθολογισμό της διαχείρισης συγχρηματοδοτούμενων δράσεων και θα εξασφαλίζουν τον ομαλό συντονισμό της συμφωνίας χρηματοδότησης με τη σύμβαση που υπογράφεται από την κοινοπραξία και τον διαχειριστή έργου ο οποίος έχει οριστεί από κράτη μέλη που συγχρηματοδοτούν τη δράση.

(22)

Προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι χρηματοδοτούμενες δράσεις ανάπτυξης είναι οικονομικά βιώσιμες, είναι αναγκαίο οι αιτούντες να αποδεικνύουν ότι οι δαπάνες της δράσης που δεν καλύπτονται από τη χρηματοδότηση της Ένωσης καλύπτονται από άλλα μέσα χρηματοδότησης.

(23)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους διάφορους τύπους χρηματοδοτικών μηχανισμών για την από κοινού ανάπτυξη και προμήθεια αμυντικών δυνατοτήτων. Η Επιτροπή θα μπορούσε να παρέχει διάφορους τύπους μηχανισμών τους οποίους θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη σε εθελοντική βάση για τη συνεργατική ανάπτυξη και τις προμήθειες σε επίπεδο χρηματοδότησης. Η χρήση τέτοιων μηχανισμών θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω την έναρξη συνεργατικών και διασυνοριακών έργων στον τομέα της άμυνας και να αυξήσει την αποδοτικότητα των αμυντικών δαπανών, μεταξύ άλλων και για τα έργα που στηρίζονται από το Ταμείο.

(24)

Δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων της αμυντικής βιομηχανίας, στην οποία η ζήτηση προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από τα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες, που ελέγχουν επίσης όλες τις προμήθειες προϊόντων και τεχνολογιών συνδεόμενων με τον τομέα της άμυνας, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών, η λειτουργία του τομέα της άμυνας δεν ακολουθεί τους συμβατικούς κανόνες και τα επιχειρηματικά μοντέλα που διέπουν τις πιο παραδοσιακές αγορές. Ως εκ τούτου, η βιομηχανία δεν μπορεί να αυτοχρηματοδοτήσει σημαντικά έργα Ε & Α στον τομέα της άμυνας, και τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες συχνά χρηματοδοτούν πλήρως όλες τις δαπάνες Ε & Α. Για την επίτευξη των στόχων του Ταμείου, ιδίως για την προαγωγή της συνεργασίας μεταξύ νομικών οντοτήτων από διαφορετικά κράτη μέλη και συνδεδεμένες χώρες, και λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων του τομέα της άμυνας, θα πρέπει να καλύπτεται έως και το σύνολο των επιλέξιμων δαπανών για τις δράσεις που υλοποιούνται πριν από τη φάση του πρωτοτύπου.

(25)

Η ανάπτυξη πρωτοτύπου είναι μια κρίσιμη φάση, κατά την οποία τα κράτη μέλη ή οι συνδεδεμένες χώρες συνήθως αποφασίζουν σχετικά με την ενιαία επένδυσή τους και αρχίζουν τη διαδικασία προμήθειας των μελλοντικών τους αμυντικών προϊόντων ή τεχνολογιών. Για τον λόγο αυτό, κατά την ανάπτυξη πρωτοτύπου, τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες συμφωνούν τις αναγκαίες εκατέρωθεν δεσμεύσεις τους, σχετικά επίσης με τον επιμερισμό του κόστους και την κυριότητα επί του έργου. Για να διασφαλίζεται η αξιοπιστία των δεσμεύσεών τους, η στήριξη από το Ταμείο δεν θα πρέπει κατά κανόνα να υπερβαίνει το 20 % των επιλέξιμων δαπανών.

(26)

Για τις δράσεις μετά την ανάπτυξη πρωτοτύπου, θα πρέπει να προβλέπεται χρηματοδότηση σε ποσοστό έως 80 %. Τέτοιες δράσεις, οι οποίες βρίσκονται εγγύτερα στην ολοκλήρωση των προϊόντων και τεχνολογιών, μπορεί επίσης να συνεπάγονται σημαντικές δαπάνες.

(27)

Οι δραστηριοποιούμενοι στον τομέα της άμυνας αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες έμμεσες δαπάνες, παραδείγματος χάριν για ασφάλεια. Επιπλέον, δραστηριοποιούνται σε μια ειδική αγορά στην οποία, ελλείψει αγοραστικής ζητήσεως, δεν μπορούν να ανακτήσουν τις δαπάνες Ε & Α, όπως κάνουν στον μη στρατιωτικό τομέα. Επομένως, είναι σκόπιμη η εφαρμογή κατ’ αποκοπή συντελεστή 25 % στο σύνολο των άμεσων επιλέξιμων δαπανών της δράσης, καθώς και η δυνατότητα χρέωσης έμμεσων επιλέξιμων δαπανών που καθορίζονται σύμφωνα με τις συνήθεις λογιστικές πρακτικές κοστολόγησης των αποδεκτών, αν οι εν λόγω πρακτικές γίνονται δεκτές από τις εθνικές αρχές τους για παρόμοιες δραστηριότητες στον τομέα της άμυνας, και αν έχουν κοινοποιηθεί στην Επιτροπή από τον αποδέκτη.

(28)

Οι δράσεις με συμμετοχή διασυνοριακών ΜΜΕ και εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης στηρίζουν το άνοιγμα αλυσίδων εφοδιασμού και συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων του Ταμείου. Τέτοιες δράσεις θα πρέπει επομένως να είναι επιλέξιμες για αυξημένο ποσοστό χρηματοδότησης προς όφελος όλων των συμμετεχουσών νομικών οντοτήτων.

(29)

Προκειμένου οι χρηματοδοτούμενες δράσεις να συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα και την αποδοτικότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να είναι έτοιμα να προβούν σε κοινή προμήθεια του τελικού αμυντικού προϊόντος ή χρήση της τεχνολογίας, ιδίως μέσω κοινής διασυνοριακής προμήθειας, στο πλαίσιο της οποίας τα κράτη μέλη οργανώνουν από κοινού τις διαδικασίες προμηθειών τους, ιδίως μέσω μίας κεντρικής αρχής προμηθειών.

(30)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι δράσεις που υποστηρίζονται από το Ταμείο συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα και την αποδοτικότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, θα πρέπει να είναι αγορακεντρικές, προσανατολισμένες στη ζήτηση και εμπορικά βιώσιμες μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Τα κριτήρια επιλεξιμότητας δράσεων ανάπτυξης θα πρέπει, επομένως, να λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι τα κράτη μέλη προτίθενται, μεταξύ άλλων μέσω μνημονίου συνεννόησης ή επιστολής προθέσεων, να προμηθευτούν το τελικό προϊόν ή να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία, με συντονισμένο τρόπο. Τα κριτήρια χορήγησης για δράσεις ανάπτυξης θα πρέπει επίσης να συνυπολογίζουν ότι τα κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί πολιτικά ή νομικά να χρησιμοποιούν, να κατέχουν ή να συντηρούν από κοινού το τελικό αμυντικό προϊόν ή τεχνολογία με συντονισμένο τρόπο.

(31)

Η προώθηση της καινοτομίας και της τεχνολογικής ανάπτυξης στην αμυντική βιομηχανία της Ένωσης θα πρέπει να εναρμονίζεται με τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι συνεισφορές των δράσεων στην προαγωγή των εν λόγω συμφερόντων και των δυνατοτήτων έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας που έχουν συμφωνηθεί από τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμεύουν ως κριτήριο χορήγησης.

(32)

Οι επιλέξιμες δράσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο σχεδίων της PESCO στο θεσμικό πλαίσιο της Ένωσης θα πρέπει να εξασφαλίζουν ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των νομικών οντοτήτων στα διάφορα κράτη μέλη σε συνεχή βάση και θα πρέπει, συνεπώς, να συμβάλλουν άμεσα στους στόχους του Ταμείου. Κατά συνέπεια, αυτές οι δράσεις, αν επιλεγούν, θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για αυξημένο ποσοστό χρηματοδότησης.

(33)

Η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη της άλλες δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται βάσει του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» —το πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/695 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8)— προκειμένου να αποφεύγονται οι περιττές αλληλεπικαλύψεις και να εξασφαλίζονται γόνιμη αλληλεπίδραση και συνέργειες μεταξύ της έρευνας στον μη στρατιωτικό τομέα και της έρευνας στον αμυντικό τομέα.

(34)

Η κυβερνοασφάλεια και η κυβερνοάμυνα αποτελούν προκλήσεις διαρκώς αυξανόμενης σημασίας, και η Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη συνεργειών μεταξύ των δράσεων στον τομέα της κυβερνοάμυνας στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού και των ενωσιακών πρωτοβουλιών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, όπως αυτών που εξαγγέλθηκαν στην κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής, της 13ης Σεπτεμβρίου 2017, με τίτλο «Ανθεκτικότητα, αποτροπή και άμυνα: Οικοδόμηση ισχυρής ασφάλειας στον κυβερνοχώρο για την ΕΕ». Ειδικότερα, οι συμμετέχοντες θα πρέπει να επιδιώξουν συνέργειες μεταξύ αμυντικών και εξωαμυντικών διαστάσεων της κυβερνοασφάλειας ώστε η κυβερνοευελιξία να αυξηθεί.

(35)

Απαιτείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, με τη συγκέντρωση των δραστηριοτήτων που καλύπτει η προπαρασκευαστική ενέργεια για την έρευνα στον τομέα της άμυνας (PADR), την οποία δρομολόγησε η Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 58 παράγραφος 2 στοιχείο β) του δημοσιονομικού κανονισμού, και των δραστηριοτήτων βάσει του ευρωπαϊκού προγράμματος βιομηχανικής ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας (EDIDP), το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1092 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9), καθώς και για να εναρμονιστούν οι προϋποθέσεις συμμετοχής. Μια τέτοια ολοκληρωμένη προσέγγιση θα προσφέρει ένα συνεκτικότερο σύνολο μέσων και θα ενισχύσει τον αντίκτυπο του Ταμείου σε επίπεδο καινοτομίας, συνεργασίας και οικονομικής αποδοτικότητας, χωρίς περιττές αλληλεπικαλύψεις και κατακερματισμό. Θα διασφάλιζε επίσης ότι το Ταμείο θα συμβάλει στην καλύτερη αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας στον τομέα της άμυνας, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ των φάσεων έρευνας και ανάπτυξης κατά τρόπο που θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του τομέα της άμυνας, και προωθώντας όλες τις μορφές καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων των ανατρεπτικών αμυντικών τεχνολογιών. Επιπλέον, αναμένονται θετικές δευτερογενείς συνέπειες στον μη στρατιωτικό τομέα.

(36)

Όταν κρίνεται σκόπιμο λόγω των ιδιαιτεροτήτων της δράσης, οι στόχοι του Ταμείου θα πρέπει επίσης να στηρίζονται μέσω χρηματοδοτικών μέσων και εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό στο πλαίσιο του InvestEU που ιδρύθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/523 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10).

(37)

Η στήριξη από το Ταμείο θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση δυσλειτουργιών της αγοράς ή μη ικανοποιητικών επενδυτικών συνθηκών κατά τρόπο αναλογικό, και οι δράσεις δεν θα πρέπει να αναπαράγουν ή να παραγκωνίζουν την ιδιωτική χρηματοδότηση ή να στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά. Οι δράσεις θα πρέπει να έχουν σαφή προστιθέμενη αξία για την Ένωση.

(38)

Τα είδη χρηματοδότησης της Ένωσης και οι μέθοδοι υλοποίησης του Ταμείου θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην επίτευξη των ειδικών στόχων των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη ιδίως των δαπανών των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών και μοναδιαίων δαπανών, καθώς και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με τις δαπάνες κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(39)

Η Επιτροπή θα πρέπει, μέσω εκτελεστικών πράξεων, να καταρτίζει ετήσια προγράμματα εργασίας σύμφωνα με τους στόχους του Ταμείου λαμβάνοντας υπόψη τα πρώτα διδάγματα από το EDIDP και την PADR. Την Επιτροπή θα πρέπει να συνδράμει στην κατάρτιση των προγραμμάτων εργασίας η επιτροπή. Η Επιτροπή θα πρέπει να επιδιώκει λύσεις που τυγχάνουν της ευρύτερης δυνατής στήριξης εντός της επιτροπής. Σε αυτό το πλαίσιο, η επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να συνέρχεται υπό τη σύνθεση εθνικών εμπειρογνωμόνων στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας για την παροχή ειδικής βοήθειας στην Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένων συμβουλών όσον αφορά την προστασία διαβαθμισμένων πληροφοριών στο πλαίσιο των δράσεων. Τα κράτη μέλη ορίζουν τους εκπροσώπους τους στην επιτροπή. Στα μέλη της επιτροπής θα πρέπει να παρέχεται έγκαιρα ουσιαστική δυνατότητα να εξετάσουν τα σχέδια εκτελεστικών πράξεων και να εκφράσουν τις απόψεις τους.

(40)

Οι κατηγορίες που ορίζονται στα προγράμματα εργασίας θα πρέπει να περιέχουν λειτουργικές απαιτήσεις ώστε η βιομηχανία να γνωρίζει τις λειτουργίες και τα καθήκοντα που πρόκειται να εκτελεστούν με βάση τις δυνατότητες που θα αναπτυχθούν. Οι απαιτήσεις αυτές θα πρέπει να διευκρινίζουν την αναμενόμενη επίδοση χωρίς να κατευθύνονται προς συγκεκριμένες λύσεις ή συγκεκριμένες νομικές οντότητες και δεν θα πρέπει να αποτρέπουν τον ανταγωνισμό στο επίπεδο των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων.

(41)

Κατά την ανάπτυξη των προγραμμάτων εργασίας, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να διασφαλίζει, μέσω των κατάλληλων διαβουλεύσεων με την επιτροπή, ότι οι προτεινόμενες δράσεις έρευνας ή ανάπτυξης αποφεύγουν περιττές αλληλεπικαλύψεις. Η Επιτροπή δύναται να διενεργεί εκ των προτέρων εκτίμηση πιθανών αλληλεπικάλυψεων με υφιστάμενες δυνατότητες ή ήδη χρηματοδοτούμενα έργα έρευνας ή ανάπτυξης εντός της Ένωσης.

(42)

Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει τη συνοχή των προγραμμάτων εργασίας σε ολόκληρο τον βιομηχανικό κύκλο ζωής των αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών.

(43)

Τα προγράμματα εργασίας θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι ένα αξιόπιστο ποσοστό του συνολικού προϋπολογισμού διατίθεται σε δράσεις που διευκολύνουν τη διασυνοριακή συμμετοχή των ΜΜΕ.

(44)

Ως εκ της πείρας του στον τομέα της άμυνας, o Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας θα πρέπει να έχει ρόλο παρατηρητή στην επιτροπή. Δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων του τομέα της άμυνας, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης θα πρέπει επίσης να προσφέρει βοήθεια στην επιτροπή.

(45)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ για την τροποποίηση του παραρτήματος του παρόντος κανονισμού όσον αφορά τους δείκτες, όπου χρειάζεται, και για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με διατάξεις σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διενεργεί η Επιτροπή κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι δε διαβουλεύσεις να διενεργούνται σύμφωνα με τις αρχές που προβλέπονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (11). Ειδικότερα, για να εξασφαλιστεί ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα ταυτόχρονα με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(46)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες για τη θέσπιση του προγράμματος εργασίας και για τη χορήγηση χρηματοδότησης σε επιλεγμένες δράσεις έρευνας και ανάπτυξης. Ειδικότερα, κατά την υλοποίηση των δράσεων έρευνας και ανάπτυξης, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες του τομέα της άμυνας, ιδίως η ευθύνη των κρατών μελών, των συνδεδεμένων χωρών ή και των δύο για τη διαδικασία προγραμματισμού και προμήθειας. Οι εν λόγω εκτελεστικές αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12).

(47)

Η Επιτροπή θα πρέπει να καταρτίσει κατάλογο με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. Τα διαπιστευτήρια ασφάλειας των εν λόγω ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να επικυρώνονται από τα οικεία κράτη μέλη. Ο εν λόγω κατάλογος δεν θα πρέπει να δημοσιεύεται. Οι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες θα πρέπει να επιλέγονται βάσει των δεξιοτήτων, της πείρας και των γνώσεών τους, ενόψει των καθηκόντων τους. Όσο είναι δυνατόν, κατά την επιλογή τους, η Επιτροπή θα πρέπει να μεριμνά για την ισορροπημένη σύνθεση στις ανεξάρτητες ομάδες εμπειρογνωμόνων και τις ομάδες αξιολόγησης όσον αφορά τις διάφορες δεξιότητες, την πείρα, τις γνώσεις, τη γεωγραφική ποικιλότητα και το φύλο, ανάλογα με τον τομέα δράσης. Θα πρέπει, επίσης, να επιδιώκονται η κατάλληλη εναλλαγή των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων και η κατάλληλη ισορροπία ιδιωτικού-δημόσιου τομέα.

(48)

Οι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες δεν θα πρέπει να αξιολογούν, να συμβουλεύουν ή να παρέχουν βοήθεια για θέματα για τα οποία έχουν οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων, ιδίως όσον αφορά τη θέση τους κατά τον χρόνο της αξιολόγησης. Ειδικότερα, δεν θα πρέπει να βρίσκονται σε θέση από την οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες που λαμβάνουν εις βάρος της κοινοπραξίας την οποία αξιολογούν.

(49)

Μετά από αξιολόγηση των προτάσεων με τη βοήθεια ανεξαρτήτων εμπειρογνωμόνων, η Επιτροπή επιλέγει τις δράσεις που θα χρηματοδοτήσει το Ταμείο. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνονται για τα αποτελέσματα της αξιολόγησης με την κατάταξη των επιλεγόμενων δράσεων και την πρόοδο των υποστηριζόμενων δράσεων.

(50)

Όταν προτείνουν νέα αμυντικά προϊόντα ή τεχνολογίες ή την αναβάθμιση υφιστάμενων αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών, οι αιτούντες θα πρέπει να δεσμεύονται να τηρούν αρχές δεοντολογίας, όπως εκείνες που αφορούν την καλή διαβίωση των ανθρώπων και την προστασία του ανθρώπινου γονιδιώματος, οι οποίες αποτυπώνονται επίσης στο σχετικό ενωσιακό, εθνικό και διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής σύμβασης για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών και, κατά περίπτωση, των πρωτοκόλλων της. Η Επιτροπή θα πρέπει να ελέγχει τις προτάσεις συστηματικά, ώστε να εντοπίζονται εκείνες που εγείρουν σοβαρά ζητήματα δεοντολογίας. Όπου αρμόζει, αυτές οι προτάσεις θα πρέπει να υπόκεινται σε αξιολόγηση δεοντολογίας.

(51)

Προκειμένου να προαχθεί μια ανοικτή εσωτερική αγορά, θα πρέπει να ενθαρρύνεται η συμμετοχή ΜΜΕ και εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης με διασυνοριακή δραστηριότητα, ως μελών κοινοπραξίας, ως υπεργολάβων ή ως άλλων νομικών οντοτήτων στην αλυσίδα εφοδιασμού.

(52)

Η Επιτροπή θα πρέπει να διατηρεί συνεχή διάλογο με τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία προκειμένου να διασφαλισθεί η επιτυχία του Ταμείου. Θα πρέπει επίσης να συμμετέχει σχετικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως συννομοθέτης και βασικό ενδιαφερόμενο μέρος.

(53)

Ο παρών κανονισμός καθορίζει δημοσιονομικό κονδύλιο για το Ταμείο το οποίο θα αποτελεί το ποσό προνομιακής αναφοράς, κατά την έννοια του σημείου 18 της Διοργανικής συμφωνίας της 16ης Δεκεμβρίου 2020 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και τους νέους ιδίους πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός οδικού χάρτη για την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων (διοργανική συμφωνία της 16ης Δεκεμβρίου) (13), για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού. Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι διοικητικές διαδικασίες διατηρούνται όσο το δυνατόν πιο απλές και προκαλούν ένα ελάχιστο ποσό πρόσθετων δαπανών.

(54)

Ο δημοσιονομικός κανονισμός εφαρμόζεται στο Ταμείο, εκτός αν ορίζεται άλλως. Ο δημοσιονομικός κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, μεταξύ των οποίων κανόνες για τις επιχορηγήσεις, τα βραβεία, τις προμήθειες, την έμμεση διαχείριση, τα χρηματοδοτικά μέσα, τις εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό και τη χρηματοδοτική συνδρομή.

(55)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που θεσπίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ εφαρμόζονται στον παρόντα κανονισμό. Οι εν λόγω κανόνες ορίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων, βραβείων, προμηθειών, έμμεσης εκτέλεσης, προβλέπουν δε ελέγχους της ευθύνης των οικονομικών φορέων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ αφορούν επίσης ένα γενικό καθεστώς αιρεσιμότητος για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(56)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14) και τους κανονισμούς του Συμβουλίου (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 (15), (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 (16) και (ΕΕ) 2017/1939 (17), τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων σχετικά με την πρόληψη, τον εντοπισμό, τη διόρθωση και τη διερεύνηση παρατυπιών, μεταξύ των οποίων απάτες, την ανάκτηση των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, την επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 και (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) έχει την εξουσία να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει την εξουσία, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 να διερευνά και να διώκει αξιόποινες πράξεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης κατά τα οριζόμενα στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (18). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, στην OLAF, στο Ελεγκτικό Συνέδριο και, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα.

(57)

Τρίτες χώρες που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) μπορούν να συμμετέχουν σε ενωσιακά προγράμματα στο πλαίσιο της συνεργασίας που εγκαθιδρύεται από τη συμφωνία για τον ΕΟΧ (19), η οποία προβλέπει την υλοποίηση των προγραμμάτων με βάση απόφαση που λαμβάνεται βάσει της εν λόγω συμφωνίας. Στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εισαχθεί ειδική διάταξη που θα υποχρεώνει τις εν λόγω τρίτες χώρες να παρέχουν στον αρμόδιο διατάκτη, στην OLAF και στο Ελεγκτικό Συνέδριο τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση, ώστε να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

(58)

Σύμφωνα με τα σημεία 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου, το Ταμείο θα πρέπει να αξιολογείται με βάση πληροφορίες που θα συλλέγονται σύμφωνα με ειδικές απαιτήσεις παρακολούθησης, ενώ παράλληλα θα αποφεύγεται ο διοικητικός φόρτος, ιδίως για τα κράτη μέλη, και η υπερβολική ρύθμιση. Οι εν λόγω απαιτήσεις θα πρέπει αν χρειάζεται να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων που θα έχει το Ταμείο στην πράξη. Η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί σε ενδιάμεση αξιολόγηση το αργότερο τέσσερα έτη μετά την έναρξη της περιόδου υλοποίησης του Ταμείου, μεταξύ άλλων με σκοπό την υποβολή προτάσεων τροποποιήσεως του παρόντος κανονισμού. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να διενεργήσει μία τελική αξιολόγηση κατά το τέλος της περιόδου υλοποίησης του Ταμείου, για να εξετάσει τις οικονομικές δραστηριότητες όσον αφορά τα αποτελέσματα της δημοσιονομικής εκτέλεσης και, στο μέτρο του εφικτού κατά τον εν λόγω χρόνο, τα αποτελέσματα και τον αντίκτυπό εκ της υλοποιήσεως του Ταμείου. Η έκθεση τελικής αξιολόγησης θα πρέπει επίσης να βοηθήσει στον προσδιορισμό των τομέων στους οποίους η Ένωση εξαρτάται από τρίτες χώρες για την ανάπτυξη αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών. Στην τελική έκθεση θα πρέπει επίσης να αναλύονται η διασυνοριακή συμμετοχή ΜΜΕ και εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης σε υποστηριζόμενα από το Ταμείο σχέδια, καθώς και η συμμετοχή ΜΜΕ και εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης στην παγκόσμια αλυσίδα αξίας, και η συνεισφορά του Ταμείου στην αντιμετώπιση των ελλείψεων του σχεδίου ανάπτυξης δυνατοτήτων, ενώ θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με τις χώρες προέλευσης των αποδεκτών, τον αριθμό των κρατών μελών και συνδεδεμένων χωρών που συμμετέχουν στις επιμέρους δράσεις και την κατανομή των παραγόμενων δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ). Η Επιτροπή μπορεί επίσης να προτείνει τροποποιήσεις του παρόντος κανονισμού στην πορεία υλοποίησης του Ταμείου.

(59)

Η Επιτροπή θα πρέπει να παρακολουθεί συστηματικά την υλοποίηση του Ταμείου και θα πρέπει να υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο ετήσια έκθεση προόδου, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο τα συγκεκριμένα διδάγματα που αποκομίζονται από το EDIDP και την PADR λαμβάνονται υπόψη κατά την υλοποίηση του Ταμείου. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να θεσπίσει τις αναγκαίες ρυθμίσεις παρακολούθησης. Η έκθεση δεν θα πρέπει να περιέχει ευαίσθητες πληροφορίες.

(60)

Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού η οποία συνήφθη βάσει της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (20) και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, το Ταμείο θα συμβάλει στην ενσωμάτωση της κλιματικής δράσης στις πολιτικές της Ένωσης και στην επίτευξη του γενικού στόχου διάθεσης του 30 % των δαπανών του προϋπολογισμού της Ένωσης για τη στήριξη των κλιματικών στόχων. Σχετικές δράσεις θα προσδιοριστούν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της υλοποίησης του Ταμείου και θα επαναξιολογηθούν στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αξιολόγησής του.

(61)

Αποτυπώνοντας τη σημασία της αντιμετώπισης της δραματικής απώλειας της βιοποικιλότητας, ο παρών κανονισμός συμβάλει στην ενσωμάτωση της δράσης για τη βιοποικιλότητα στις πολιτικές της Ένωσης και στην επίτευξη της συνολικής φιλοδοξίας να διατεθεί το 7,5 % των ετήσιων δαπανών στο πλαίσιο του ΠΔΠ 2021-2027 σε στόχους για τη βιοποικιλότητα κατά το έτος 2024 και το 10 % των ετήσιων δαπανών στο πλαίσιο του ΠΔΠ σε στόχους για τη βιοποικιλότητα το 2026 και το 2027, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις υφιστάμενες αλληλεπικαλύψεις μεταξύ των στόχων για το κλίμα και των στόχων για τη βιοποικιλότητα σύμφωνα με τη διοργανική συμφωνία της 16ης Δεκεμβρίου 2020.

(62)

Δεδομένου ότι το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει μόνο τις φάσεις της έρευνας και της ανάπτυξης αμυντικών προϊόντων και τεχνολογιών, η Ένωση δεν θα πρέπει, καταρχήν, να αποκτά την κυριότητα ή ΔΔΙ στα αμυντικά προϊόντα ή τις τεχνολογίες που προκύπτουν από τις χρηματοδοτούμενες δράσεις, εκτός αν η στήριξη της Ένωσης παρέχεται μέσω δημόσιων προμηθειών. Ωστόσο, όσον αφορά τις δράσεις έρευνας, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη και συνδεδεμένες χώρες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τα αποτελέσματα των χρηματοδοτούμενων δράσεων προκειμένου να συμμετέχουν σε επακόλουθες συνεργατικές δράσεις ανάπτυξης.

(63)

Η στήριξη της Ένωσης δεν θα πρέπει να επηρεάζει τη μεταφορά προϊόντων συνδεόμενων με τον τομέα της άμυνας εντός της Ένωσης, σύμφωνα με την οδηγία 2009/43/ΕΚ, ή την εξαγωγή προϊόντων, εξοπλισμού ή τεχνολογιών. Οι εξαγωγές στρατιωτικού εξοπλισμού και στρατιωτικών τεχνολογιών από τα κράτη μέλη ρυθμίζονται από την κοινή θέση 2008/944/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου (21).

(64)

Η χρήση ευαίσθητων βασικών πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων, τεχνογνωσίας ή πληροφοριών, οι οποίες προκύπτουν πριν ή ανεξάρτητα από τη λειτουργία του Ταμείου, ή η πρόσβαση μη εξουσιοδοτημένων προσώπων στους καρπούς των υποστηριζόμενων από το Ταμείο δράσεων θα μπορούσε να θίξει τα συμφέροντα της Ένωσης ή ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών της. Ο χειρισμός ευαίσθητων πληροφοριών θα πρέπει, κατά συνέπεια, να διέπεται από τη σχετική ενωσιακή και εθνική νομοθεσία.

(65)

Προκειμένου να διασφαλίζεται το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας των διαβαθμισμένων πληροφοριών, θα πρέπει να τηρούνται οι ελάχιστες προδιαγραφές βιομηχανικής ασφάλειας κατά την υπογραφή διαβαθμισμένων συμφωνιών χρηματοδότησης. Για τον σκοπό αυτό, και σύμφωνα με την απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2015/444 της Επιτροπής (22), η Επιτροπή κοινοποιεί τις εντολές ασφάλειας του προγράμματος, συμπεριλαμβανομένου του οδηγού διαβάθμισης ασφάλειας, προς καθοδήγηση των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων που ορίζονται από τα κράτη μέλη.

(66)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση δύναται να θεσπίζει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που ορίζεται στο άρθρο 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(67)

Η Επιτροπή θα πρέπει να διαχειρίζεται το Ταμείο λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις απαιτήσεις εμπιστευτικότητας και ασφάλειας, ιδίως όσον αφορά τις ευαίσθητες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των διαβαθμισμένων πληροφοριών.

(68)

Για να διασφαλιστεί η συνέχεια όσον αφορά την παροχή στήριξης στον σχετικό τομέα πολιτικής και να καταστεί δυνατή η υλοποίηση από την αρχή του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, είναι αναγκαίο να προβλεφθεί η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού αναδρομικώς από την 1η Ιανουαρίου 2021 και να τεθεί σε ισχύ επειγόντως.

(69)

Συνεπώς, ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1092 θα πρέπει να καταργηθεί,