(1)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 223/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) θεσπίζει τους κανόνες που διέπουν το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους («το Ταμείο»).

(2)

Στις 17 Νοεμβρίου 2017 ο Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων («ο Πυλώνας») διακηρύχθηκε από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή, ως απάντηση στις κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ένωση. Ο Πυλώνας καθορίζει 20 αρχές, οι οποίες χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση στην αγορά εργασίας· δίκαιοι όροι εργασίας· και κοινωνική προστασία και ένταξη. Οι 20 αρχές θα πρέπει να διέπουν τις δράσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης που συνδέεται με την επιδημική έξαρση της COVID-19, προκειμένου να διασφαλιστεί μια κοινωνικά δίκαιη και ανθεκτική ανάκαμψη.

(3)

Τα κράτη μέλη έχουν πληγεί με πρωτόγνωρο τρόπο από την κρίση που συνδέεται με την επιδημική έξαρση της COVID 19. Η κρίση επέφερε σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, επιδείνωσε την κατάσταση του 20 % και πλέον του πληθυσμού της Ένωσης που αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, διεύρυνε τα κοινωνικά χάσματα και αύξησε τις απώλειες θέσεων εργασίας, τα ποσοστά ανεργίας και τις ανισότητες. Αυτό έχει δημιουργήσει μια πρωτοφανή κατάσταση, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως, με συγκεκριμένα μέτρα, στο πνεύμα του Πυλώνα. Η κρίση έχει δυσανάλογο κοινωνικο-οικονομικό αντίκτυπο στις γυναίκες και στα κορίτσια και οδηγεί σε αύξηση του φαινομένου της φτώχειας μεταξύ των γυναικών. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να διασφαλίζουν την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και να σέβονται πλήρως την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου και της απαγόρευσης των διακρίσεων κατά τα διάφορα στάδια και σε όλες τις δραστηριότητες του Ταμείου, σύμφωνα με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(4)

Η κρίση της COVID-19 έχει ιδιαίτερα αρνητικό αντίκτυπο στο Ταμείο και στην ικανότητα των οργανώσεων-εταίρων να παρέχουν στήριξη στα άτομα που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Από τη σύστασή του το 2014, το Ταμείο έχει κατορθώσει να ωφελήσει 13 εκατομμύρια άτομα ετησίως, συμπεριλαμβανομένων περίπου 4 εκατομμυρίων παιδιών. Δυστυχώς, ο αριθμός εκείνων που στερούνται τρόφιμα και υλικά αγαθά αυξάνεται λόγω της κρίσης και οι άποροι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερους κινδύνους και περαιτέρω δυσκολίες. Επιπλέον, η κρίση θέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο την κοινωνική ένταξη των απόρων. Συνεπώς, τα κράτη μέλη έχουν πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες στο πλαίσιο της παροχής στήριξης από το Ταμείο.

(5)

Για να αντιμετωπιστούν οι τεράστιοι κραδασμοί στην οικονομία και την κοινωνία, οι οποίοι πυροδότησαν πρόσθετες ανάγκες για τα συστήματα πρόνοιας των κρατών μελών και έχουν επηρεάσει σοβαρά τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς λόγω των έκτακτων περιορισμών τους οποίους έχουν θέσει σε εφαρμογή τα κράτη μέλη με σκοπό να συγκρατήσουν την επιδημική έξαρση της COVID-19, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επικρότησε, στις 23 Απριλίου 2020, έναν «Χάρτη πορείας για την ανάκαμψη» με σημαντική επενδυτική συνιστώσα, ζήτησαν τη σύσταση ενός Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ανέθεσαν στην Επιτροπή να αναλύσει τις ανάγκες ώστε οι πόροι να κατευθυνθούν στους τομείς και τις γεωγραφικές περιοχές της Ένωσης που έχουν πληγεί περισσότερο, διευκρινίζοντας παράλληλα τη σύνδεση με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027.

(6)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2020/2221 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) αποδεσμεύει πρόσθετους πόρους για τη στήριξη των κρατών μελών στις δράσεις τους για τη διόρθωση των συνεπειών της κρίσης που ξέσπασε λόγω της επιδημικής έξαρσης της COVID-19 και στην προετοιμασία για την κοινωνική, ευέλικτη και βιώσιμη ανάκαμψη της οικονομίας και της κοινωνίας. Για να υπάρξει αποτελεσματική αντίδραση στις κοινωνικές επιπτώσεις που επέφερε στους απόρους η επιδημική έξαρση της COVID-19, ο παρών κανονισμός προβλέπει τη διάθεση πρόσθετων πόρων στο Ταμείο, εφόσον το αποφασίσει ένα κράτος μέλος και σύμφωνα με τις ανάγκες του. Κατά τη διάθεση αυτή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν δεόντως υπόψη την αύξηση του αριθμού των απόρων από τη στιγμή που ξέσπασε η COVID-19 και να συνεκτιμήσουν τον ζωτικό ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (EKT) στην εξάλειψη της φτώχειας, την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και τη διατήρηση της επιχειρησιακής ισχύος του EKT. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να καθοριστούν ανώτατα όρια όσον αφορά την κατανομή των πρόσθετων πόρων στην τεχνική βοήθεια των κρατών μελών. Λαμβανομένης υπόψη της αναμενόμενης ταχείας δαπάνης των πρόσθετων πόρων, οι αναλήψεις υποχρεώσεων που συνδέονται με τους εν λόγω πρόσθετους πόρους θα πρέπει επίσης να αποδεσμευθούν κατά το κλείσιμο των προγραμμάτων.

(7)

Στον παρόντα κανονισμό εφαρμόζονται οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που θεσπίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Οι κανόνες αυτοί καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) και προσδιορίζουν ειδικότερα τη διαδικασία για τον καθορισμό και την εκτέλεση του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων, συμβάσεων προμηθειών, βραβείων και έμμεσης διαχείρισης, και προβλέπουν ελέγχους σχετικά με την ευθύνη των δημοσιονομικών παραγόντων. Οι κανόνες που εγκρίνονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν επίσης ένα γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(8)

Όταν λαμβάνονται μέτρα προστασίας του προϋπολογισμού της ΕΕ πρέπει πάντοτε να διασφαλίζονται τα νόμιμα συμφέροντα των τελικών αποδεκτών και δικαιούχων.

(9)

Για να εξασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν επαρκή οικονομικά μέσα ώστε να εφαρμόσουν άμεσα μέτρα ανασύνταξης με βάση τις επιπτώσεις που είχε η κρίση της COVID-19 στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό και να προετοιμάσουν μια κοινωνική, ανθεκτική και βιώσιμη ανάκαμψη της οικονομίας και της κοινωνίας, είναι αναγκαίο να προβλεφθεί υψηλότερο επίπεδο προχρηματοδότησης το συντομότερο δυνατόν για την ταχεία εφαρμογή των δράσεων που υποστηρίζονται από τους πρόσθετους πόρους. Το μέγεθος της προχρηματοδότησης θα πρέπει να εξασφαλίζει στα κράτη μέλη τα μέσα που χρειάζονται για την καταβολή προκαταβολών στους δικαιούχους όσο το δυνατόν συντομότερα, προκειμένου να τους παρασχεθεί άμεση ανακούφιση, και την επιστροφή δαπανών στους δικαιούχους σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την υποβολή των αιτήσεων πληρωμής.

(10)

Προκειμένου να μειωθεί η επιβάρυνση που συνεπάγονται για τους δημόσιους προϋπολογισμούς οι δράσεις για την αποκατάσταση μετά την κρίση λόγω της επιδημικής έξαρσης της COVID-19 και η προετοιμασία μιας κοινωνικής, ανθεκτικής και βιώσιμης ανάκαμψης της οικονομίας και της κοινωνίας, είναι σκόπιμο να παρέχεται στα κράτη μέλη η κατ’ εξαίρεση δυνατότητα να ζητήσουν ποσοστό συγχρηματοδότησης ως 100 % για στήριξη από τους πρόσθετους πόρους.

(11)

Για να εξασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη θα μπορούν να προσαρμόζουν άμεσα τα μέτρα που λαμβάνονται στο πλαίσιο του Ταμείου για την αντιμετώπιση της επιδημικής έξαρσης της COVID-19, είναι σκόπιμο να θεσπιστούν ειδικές διατάξεις που να αποσαφηνίζουν το πεδίο εφαρμογής της τεχνικής βοήθειας.

(12)

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/2094 του Συμβουλίου (6) και εντός των ορίων των πόρων που διατίθενται σε αυτό, θα πρέπει να εφαρμοστούν, στο πλαίσιο του Ταμείου, μέτρα με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι άνευ προηγουμένου επιπτώσεις της κρίσης COVID-19. Οι πρόσθετοι πόροι θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τις προθεσμίες που προβλέπονται στον εν λόγω κανονισμό και σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που θεσπίζονται σε αυτόν και στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/2221.

(13)

Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η αντιμετώπιση του αντικτύπου που έχει στους απόρους η επιδημική έξαρση της COVID-19 και οι κοινωνικοοικονομικές της επιπτώσεις, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη αλλά, λόγω της κλίμακας και των συνεπειών της μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση δύναται να εγκρίνει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, που ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας που ορίζεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη αυτού του στόχου.

(14)

Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της κατάστασης που συνδέεται με την επιδημική έξαρση της COVID-19, είναι σκόπιμο ο παρών κανονισμός να τεθεί σε ισχύ την ημερομηνία δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(15)

Το άρθρο 135 παράγραφος 2 της συμφωνίας για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (7) προβλέπει ότι οι τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 1311/2013 του Συμβουλίου (8) ή της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ του Συμβουλίου (9) που θεσπίζονται την ημερομηνία έναρξης ισχύος της εν λόγω συμφωνίας ή έπειτα από αυτήν δεν εφαρμόζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο στον βαθμό που οι εν λόγω τροποποιήσεις επηρεάζουν τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Η στήριξη βάσει του άρθρου 6α του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 223/2014 χρηματοδοτείται για το 2021 και το 2022 από την αύξηση του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων της Ένωσης, γεγονός που θα είχε αντίκτυπο στη δημοσιονομική υποχρέωση του Ηνωμένου Βασιλείου. Ως εκ τούτου, η στήριξη αυτή δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο και εντός αυτού.

(16)

Ως εκ τούτου, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 223/2014 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,