(1)

Καταρτίστηκαν εκθέσεις αξιολόγησης κινδύνων σχετικά με τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες 3,3-διμεθυλο-2-{[1-(πεντ-4-εν-1-υλο)-1H-ινδαζολο-3-καρβονυλο]αμινο}βουτανοϊκό μεθύλιο (MDMB-4en-PINACA) και 2-{[1-(4-φθοροβουτυλο)-1H-ινδολο-3-καρβονυλο]αμινο}-3,3-διμεθυλοβουτανοϊκό μεθύλιο (4F-MDMB-BICA), σύμφωνα με το άρθρο 5γ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1920/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2), από την επιστημονική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, η οποία διευρύνθηκε σύμφωνα με τη διαδικασία που καθορίζεται στο άρθρο 5γ παράγραφος 4 του ίδιου κανονισμού. Το Κέντρο υπέβαλε τις εκθέσεις αξιολόγησης κινδύνων στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη στις 9 Δεκεμβρίου 2020.

(2)

Οι ουσίες MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA είναι συνθετικοί αγωνιστές υποδοχέων κανναβινοειδών (συνθετικά κανναβινοειδή). Εμφανίζουν αποτελέσματα παρόμοια με εκείνα της τετραϋδροκανναβινόλης (THC), η οποία είναι βασικά υπεύθυνη για τις κύριες ψυχοδραστικές επιπτώσεις της κάνναβης, αλλά με πρόσθετη και απειλητική για τη ζωή τοξικότητα. Η υψηλή δραστικότητα των δύο ουσιών συνιστά υψηλό κίνδυνο δηλητηρίασης.

(3)

Η ουσία MDMB-4en-PINACA είναι διαθέσιμη στην Ένωση τουλάχιστον από το 2017 και έχει εντοπιστεί σε 20 κράτη μέλη, με μεγάλη αύξηση του αριθμού των κρατών μελών που προσδιόρισαν για πρώτη φορά την ουσία το 2019. Το 2020 σημειώθηκε μεγάλη αύξηση της ποσότητας MDMB-4en-PINACA που κατασχέθηκε από τα τελωνεία. Έχουν αναφερθεί συνολικά 389 κατασχέσεις από τέσσερα κράτη μέλη (3). Επιπλέον, έξι κράτη μέλη ανέφεραν 15 συλλεχθέντα δείγματα, και το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε 28 βιολογικά δείγματα. Γενικά, η MDMB-4en-PINACA είναι πιθανό να ανιχνεύεται πλημμελώς, δεδομένου ότι δεν διενεργούνται έλεγχοι συστηματικά για την εν λόγω ουσία σε ορισμένα εργαστήρια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ουσία κατασχέθηκε ως σκόνη και σε μείγματα για κάπνισμα, αλλά εντοπίστηκε επίσης σε εμποτισμένο χαρτί, μεταξύ άλλων σε στυπόχαρτο, σε υγρή μορφή και σε άλλες μη καθορισμένες μορφές.

(4)

Έχουν αναφερθεί από δύο κράτη μέλη δώδεκα θάνατοι που συνδέονται με την MDMB-4en-PINACA. Τόσο οι μη θανατηφόρες δηλητηριάσεις όσο και οι θάνατοι είναι πιθανό να εντοπίζονται και να καταγγέλλονται πλημμελώς καθώς δεν ελέγχονται συστηματικά σε ορισμένα εργαστήρια.

(5)

Η ουσία 4F-MDMB-BICA είναι διαθέσιμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση τουλάχιστον από τον Μάρτιο του 2020 και έχει εντοπιστεί σε έντεκα κράτη μέλη. Έχουν αναφερθεί συνολικά 94 κατασχέσεις από έντεκα κράτη μέλη (4). Επιπλέον, ένα κράτος μέλος ανέφερε ένα συλλεχθέν δείγμα και ένα κράτος μέλος ανέφερε 126 βιολογικά δείγματα. Γενικά, η ουσία 4F-MDMB-BICA είναι πιθανό να ανιχνεύεται πλημμελώς, δεδομένου ότι η ουσία δεν ελέγχεται συστηματικά καθώς είναι νέα στην αγορά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ουσία κατασχέθηκε ως σκόνη, σε μείγματα για κάπνισμα και σε στυπόχαρτο, αλλά εντοπίστηκε επίσης σε υγρή μορφή και σε άλλες μη καθορισμένες μορφές.

(6)

Έχουν αναφερθεί σε ένα κράτος μέλος είκοσι ένας θάνατοι που συνδέονται με την ουσία 4F-MDMB-BICA για την περίοδο μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου 2020. Τόσο οι δηλητηριάσεις όσο και οι θάνατοι είναι πιθανό να εντοπίζονται και να καταγγέλλονται πλημμελώς, καθώς δεν ελέγχονται συστηματικά και καθώς η ουσία εμφανίστηκε πολύ πρόσφατα στην αγορά της Ένωσης.

(7)

Οι ουσίες MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA φαίνεται ότι πωλούνται διαδικτυακά σε μικρές και χονδρικές ποσότητες ως «νόμιμο» υποκατάστατο της κάνναβης και των ελεγχόμενων συνθετικών κανναβινοειδών, κυρίως ως τελικό καταναλωτικό προϊόν, όπως σε μείγματα για κάπνισμα, υγρά αναπλήρωσης (e-liquids) ή εμποτισμένες σε χαρτί.

(8)

Δεν υπάρχουν άμεσα στοιχεία που να αποδεικνύουν τη συμμετοχή του οργανωμένου εγκλήματος στην παρασκευή, διανομή (παράνομη διακίνηση) και προμήθεια των ουσιών MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICΑς εντός της Ένωσης.

(9)

Οι ουσίες MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA δεν έχουν αναγνωρισμένη ιατρική ή κτηνιατρική χρήση ούτε εντός της Ένωσης ούτε, κατά τα φαινόμενα, αλλού. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι εν λόγω ουσίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για οποιονδήποτε άλλο σκοπό, παρά μόνον ως αναλυτικό πρότυπο αναφοράς και στην επιστημονική έρευνα.

(10)

Οι εκθέσεις αξιολόγησης κινδύνων αποκαλύπτουν ότι σε πολλά από τα ερωτήματα που σχετίζονται με τις ουσίες MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA και τα οποία ανακύπτουν από την έλλειψη στοιχείων σχετικά με τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, καθώς και τους κοινωνικούς κινδύνους, μπορεί να δοθεί απάντηση μέσω περαιτέρω έρευνας. Οι διαθέσιμες πληροφορίες δείχνουν ότι η κατανάλωση των ουσιών MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA προκαλεί βλάβη στην υγεία λόγω της οξείας τοξικότητάς της και του κινδύνου κατάχρησης ή της πιθανής εξάρτησης. Η ζημία αυτή για την υγεία θεωρείται απειλή για τη ζωή. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες για τους κοινωνικούς κινδύνους που ενέχουν οι ουσίες MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA. Ως εκ τούτου, υπάρχουν επαρκείς λόγοι για να υπαχθούν οι ουσίες MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA στον ορισμό των «ναρκωτικών».

(11)

Οι ουσίες MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο των προς έλεγχο ουσιών δυνάμει της ενιαίας σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών περί ναρκωτικών του 1961, όπως τροποποιήθηκε με το πρωτόκολλο του 1972, ούτε δυνάμει της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών περί ψυχοτρόπων ουσιών του 1971. Η 4F-MDMB-BICA δεν αποτελεί επί του παρόντος αντικείμενο αξιολόγησης από το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, ενώ η MDMB-4en-PINACA έχει επίσης προταθεί προς καταχώριση στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο, υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την επείγουσα ανάγκη να υπαχθεί η εν λόγω ουσία στον ορισμό των «ναρκωτικών» και βάσει του δικαίου της ΕΕ.

(12)

Εννέα κράτη μέλη ελέγχουν την ουσία MDMB-4en-PINACA βάσει της εθνικής νομοθεσίας για τον έλεγχο των ναρκωτικών, τέσσερα κράτη μέλη την ελέγχουν βάσει της νομοθεσίας για τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες, ενώ ένα κράτος μέλος την ελέγχει βάσει άλλης νομοθεσίας. Επτά κράτη μέλη ελέγχουν την ουσία 4F-MDMB-BICA βάσει της εθνικής νομοθεσίας για τον έλεγχο των ναρκωτικών και τέσσερα κράτη μέλη την ελέγχουν βάσει της νομοθεσίας για τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες, ενώ ένα κράτος μέλος την ελέγχει βάσει άλλης νομοθεσίας. Δεδομένου ότι ισχύουν ήδη τα εν λόγω εθνικά μέτρα ελέγχου, η υπαγωγή των ουσιών MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA στον ορισμό των «ναρκωτικών» και, ως εκ τούτου, η κάλυψή τους από τις διατάξεις για τα ποινικά αδικήματα και τις κυρώσεις που ορίζονται στην απόφαση-πλαίσιο 2004/757/ΔΕΥ θα συνέβαλαν, αφενός, στην αποφυγή της εμφάνισης προσκομμάτων στη διασυνοριακή επιβολή του νόμου και τη δικαστική συνεργασία και, αφετέρου, στην προστασία από τους κινδύνους που μπορούν να προκαλέσουν η διάθεση και η χρήση της.

(13)

Καθώς πληρούνται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για την ενεργοποίηση της άσκησης των εξουσιών έκδοσης κατ’ εξουσιοδότηση πράξης, θα πρέπει να εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση οδηγία για τη συμπερίληψη των ουσιών MDMB-4en-PINACA και 4F-MDMB-BICA στο παράρτημα της απόφασης-πλαισίου 2004/757/ΔΕΥ και, συνεπώς, για την υπαγωγή των εν λόγω ουσιών στις διατάξεις του ενωσιακού ποινικού δικαίου περί παράνομης διακίνησης ναρκωτικών.

(14)

Η Ιρλανδία δεσμεύεται από την απόφαση-πλαίσιο 2004/757/ΔΕΥ, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2017/2103 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), και, ως εκ τούτου, συμμετέχει στην έκδοση και την εφαρμογή της παρούσας απόφασης.

(15)

Η Δανία δεσμεύεται από την απόφαση-πλαίσιο 2004/757/ΔΕΥ, όπως ισχύει έως τις 21 Νοεμβρίου 2018, αλλά δεν δεσμεύεται από την οδηγία (ΕΕ) 2017/2103. Επομένως, δεν συμμετέχει στην έκδοση και την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, και δεν δεσμεύεται από αυτήν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή της.

(16)

Σύμφωνα με την κοινή πολιτική δήλωση, της 28ης Σεπτεμβρίου 2011, των κρατών μελών και της Επιτροπής σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα (6), τα κράτη μέλη ανέλαβαν να συνοδεύουν, όταν αυτό δικαιολογείται, την κοινοποίηση των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο με ένα ή περισσότερα έγγραφα στα οποία θα επεξηγείται η σχέση μεταξύ των επιμέρους διατάξεων της οδηγίας που μεταφέρεται στο εθνικό δίκαιο και των αντίστοιχων διατάξεων των πράξεων μεταφοράς.

(17)

Επομένως, η απόφαση-πλαίσιο 2004/757/ΔΕΥ θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,