|
2.12.2021 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
L 431/1 |
ΣΫΣΤΑΣΗ (ΕΕ) 2021/2122 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
της 26ης Νοεμβρίου 2021
σχετικά με ένα σύμφωνο για την Έρευνα και την Καινοτομία στην Ευρώπη
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 292, σε συνδυασμό με το άρθρο 182 παράγραφος 5,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
|
(1) |
Στις 30 Σεπτεμβρίου 2020 η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση με τίτλο «Ένας νέος ΕΧΕ για την έρευνα και την καινοτομία», στην οποία καθορίζει ένα νέο όραμα για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ) και ανακοινώνει την πρόθεση να προτείνει σύμφωνο για την Έρευνα και την Καινοτομία (Ε&Κ) στην Ευρώπη. |
|
(2) |
Στα συμπεράσματά του σχετικά με τον νέο Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, τα οποία εγκρίθηκαν την 1η Δεκεμβρίου 2020, το Συμβούλιο καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να αναπτύξουν, εντός του 2021, θεματολόγιο πολιτικής για τον ΕΧΕ και μοντέλο πολυεπίπεδης διακυβέρνησης με στόχο να γίνει πράξη η νέα φιλοδοξία για τον ΕΧΕ. |
|
(3) |
Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες η υλοποίηση του ΕΧΕ συνέβαλε σε ορισμένα σημαντικά επιτεύγματα σε τομείς όπως οι ερευνητικές υποδομές, η ανοικτή επιστήμη, η διακρατική και η διεθνής συνεργασία, η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στην Ε&Κ, ο κοινός προγραμματισμός, οι σταδιοδρομίες στον τομέα της έρευνας και η κινητικότητα των ερευνητών, καθώς και σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, ο ρυθμός προόδου σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις σε Ε&Κ σε επίπεδο Ένωσης έχει συνολικά επιβραδυνθεί το τελευταίο διάστημα και πρέπει να γίνουν περισσότερα ώστε να αντιστραφεί η εν λόγω τάση. |
|
(4) |
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις και να στηριχθεί η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, η διεθνής συνεργασία μέσω του ΕΧΕ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις προτεραιότητες των εξωτερικών σχέσεων της Ένωσης, οι οποίες βασίζονται στην πολυμέρεια και σε μια ισορροπημένη και αμοιβαία ανοικτή στάση, καθώς και να προωθεί ισότιμους όρους ανταγωνισμού και αμοιβαιότητα που βασίζονται σε θεμελιώδεις αξίες και σε κοινές συνθήκες πλαισίου. |
|
(5) |
Για να επιτευχθεί ένας ΕΧΕ κατάλληλος για το μέλλον, είναι απαραίτητο να ενισχυθούν ο συντονισμός και η συνοχή μεταξύ των ενωσιακών, των εθνικών και των περιφερειακών πολιτικών. Ως εκ τούτου, η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ένας νέος ΕΧΕ για την έρευνα και την καινοτομία» απαιτεί την κινητοποίηση των κρατών μελών γύρω από βασικές κοινές αρχές και αξίες, και τον προσδιορισμό κοινών τομέων προτεραιότητας για δράση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια εποχή κατά την οποία απαιτούνται αυξημένη και πιο εστιασμένη εθνική και περιφερειακή χρηματοδότηση και μεταρρυθμίσεις ώστε να επιταχυνθούν η συμβολή στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), η πράσινη μετάβαση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός και να υλοποιηθούν οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού, οι οποίοι ευθυγραμμίζονται με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. |
|
(6) |
Απαιτείται ένα κοινό σύνολο αρχών και αξιών ώστε να επιβεβαιωθεί ότι η Ε&Κ στην Ένωση εδράζεται σε γερά θεμέλια, που θα αναδεικνύει αρχές (ηθική και ακεραιότητα· ελευθερία της επιστημονικής έρευνας· ισότητα των φύλων και ίσες ευκαιρίες), θα καθορίζει καλύτερες συνθήκες εργασίας (ελεύθερη κυκλοφορία των ερευνητών, της γνώσης και της τεχνολογίας σε ολόκληρη την Ένωση· επιδίωξη της αριστείας· δημιουργία αξίας και αντίκτυπος της Ε&Κ) και θα αυξάνει τη συνεργασία (συντονισμός, συνοχή, προσήλωση· παγκόσμια διάσταση· συμπεριληπτικότητα· κοινωνική ευθύνη). |
|
(7) |
Οι κοινοί τομείς προτεραιότητας θα πρέπει να καθιστούν σαφές στους ενδιαφερόμενους ποιοι είναι οι τομείς και οι δράσεις που η Ένωση και τα κράτη μέλη της θεωρούν κοινές προτεραιότητές τους και για τις οποίες δεσμεύονται να συνεργαστούν βάσει μιας μεταβλητής γεωμετρίας, δημιουργώντας ένα σταθερό πλαίσιο για τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής, τους δημόσιους φορείς χρηματοδότησης, τους ιδιώτες επενδυτές και τους φορείς υλοποίησης. |
|
(8) |
Στα συμπεράσματά του σχετικά με το νέο Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, το Συμβούλιο επιβεβαίωσε τον στόχο της επένδυσης του 3 % του ΑΕΠ της Ένωσης σε έρευνα και ανάπτυξη (Ε & Α). Προκειμένου να δοθεί προτεραιότητα στις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να επικαιροποιήσουν τον εθνικό στόχο τους ώστε να αντικατοπτρίζει τις νέες προτεραιότητες της Ένωσης και τις εθνικές συνθήκες. |
|
(9) |
Για να προσανατολίσουν την εθνική στρατηγική τους προς την επίτευξη του στόχου του 3 %, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να εξετάσουν το ενδεχόμενο χρήσης πρόσθετων επιμέρους στόχων, ώστε το θεματολόγιο για τον ΕΧΕ να είναι επαρκώς φιλόδοξο και ταυτόχρονα να είναι εφικτό και ρεαλιστικό και για τα κράτη μέλη σε εθνικό επίπεδο. |
|
(10) |
Η ενίσχυση του ΕΧΕ απαιτεί στενότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργία και τη διατήρηση ενός απλουστευμένου συστήματος παρακολούθησης και συντονισμού από την Επιτροπή για αμοιβαία μάθηση και ενισχυμένο διμερή και πολυμερή διάλογο. |
|
(11) |
Ο συντονισμός των ενωσιακών και εθνικών επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών, και των μεταρρυθμίσεων θα πρέπει να αυξηθεί προκειμένου να ενισχυθούν τα εθνικά συστήματα Ε&Κ και να αυξηθεί ο αντίκτυπός τους σε επίπεδο Ένωσης: ενώ οι εθνικές πολιτικές Ε&Κ καθοδηγούν την ανάπτυξη των εθνικών συστημάτων ως προς τους εθνικούς στόχους, συμβάλλουν επίσης στους στόχους του ΕΧΕ και σε άλλες κοινές προτεραιότητες της Ένωσης σε στρατηγικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος, |
ΣΥΝΙΣΤΑ ΤΑ ΕΞΗΣ:
Ι. Αξίες και αρχές για την έρευνα και την καινοτομία στην Ένωση
|
1. |
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν στα οικεία συστήματα Ε&Κ το ακόλουθο κοινό σύνολο αξιών και αρχών για την Ε&Κ στην Ένωση, σε στενή συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι εν λόγω αξίες και αρχές θα πρέπει επίσης να προωθούνται από τα κράτη μέλη και την Ένωση στη συνεργασία τους με τρίτες χώρες προκειμένου να επιτυγχάνονται ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και κοινές συνθήκες πλαισίου. |
Υποστήριξη αξιών
|
α) |
Δεοντολογία και ακεραιότητα της Ε&Κ: Οι ερευνητές, οι ερευνητικές διαδικασίες και το σύστημα Ε&Κ στο σύνολό του θα πρέπει να συμμορφώνονται με αυστηρούς κανόνες και πρακτικές δεοντολογίας και ακεραιότητας, που αποτελούν το θεμέλιο της υπεύθυνης και αξιόπιστης έρευνας χωρίς αθέμιτες παρεμβάσεις —που συνιστά προαπαιτούμενο για την επίτευξη αριστείας— και τη βάση της ευθύνης των ερευνητών να προφυλάσσονται έναντι προκαταλήψεων και μεθοδολογικών απλουστεύσεων, και δρουν ενάντια την εξάπλωση της ψευδοεπιστήμης και της παραπληροφόρησης αυξάνοντας την προσπάθεια διάδοσης της επιστήμης και της παιδαγωγικής της· |
|
β) |
Ελευθερία της επιστημονικής έρευνας: Στο πλαίσιο μιας ερευνητικής νοοτροπίας εγγενούς στον ΕΧΕ, και ως απαραίτητη προϋπόθεση ώστε οι ερευνητές να καθορίζουν ελεύθερα τα ερευνητικά ερωτήματα, τις θεωρίες και τις μεθόδους τους κατά τρόπο ανοικτό και ασφαλή, και να παράγουν, να μοιράζονται και να διαδίδουν γνώσεις, δεδομένα και άλλα αποτελέσματα· |
|
γ) |
Ισότητα των φύλων και ίσες ευκαιρίες για όλους: Περιλαμβάνεται η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε ερευνητικές ομάδες σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ άλλων στη διοίκηση και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, η καταπολέμηση της έμφυλης βίας και της παρενόχλησης και η αντιμετώπισης της προκατάληψης με βάση το φύλο, και η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στο περιεχόμενο της Ε&Κ, λαμβάνεται δε υπόψη η πολυμορφία υπό την ευρύτερη έννοια, συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της πολυμορφίας ως προς το φύλο, τη φυλετική και την εθνοτική καταγωγή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την κοινωνική προέλευση, την αναπηρία, την ηλικία και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, καθώς και η καταπολέμηση κάθε μορφής διακρίσεων· |
Καλύτερη εργασία
|
δ) |
Ελεύθερη κυκλοφορία: Θα πρέπει να προαχθεί η ελεύθερη κυκλοφορία των ερευνητών και του προσωπικού υποστήριξης, των επιστημονικών γνώσεων και της τεχνολογίας, η προσέλκυση ταλέντων και η αποφυγή της διαρροής δυνητικών ταλέντων. Τούτο συνεπάγεται ανταλλαγή επιστημονικών γνώσεων, δεδομένων και εργαλείων όσο το δυνατό νωρίτερα, ιδίως μέσω πρακτικών ανοικτής επιστήμης, ελκυστικές και αξιοκρατικές σταδιοδρομίες, αναγνώριση των δεξιοτήτων των ερευνητών και του προσωπικού υποστήριξης καθ’ όλη τη σταδιοδρομία τους, ενίσχυση των συνθηκών πλαισίου για την κινητικότητα των ερευνητών, συμβολή στην κυκλοφορία των ερευνητών σε ολόκληρη την Ένωση, ενθάρρυνση των ανταλλαγών μεταξύ της πανεπιστημιακής κοινότητας και του βιομηχανικού τομέα (καθώς και άλλων τομέων), διάδοση της καινοτομίας και υποστήριξη της ανοικτής πρόσβασης σε ερευνητικές και τεχνολογικές υποδομές και τις υπηρεσίες τους· |
|
ε) |
Επιδίωξη της αριστείας: Η προσήλωση στον προγραμματισμό, τη διενέργεια ή την υποστήριξη έρευνας της υψηλότερης δυνατής ποιότητας, με στόχο την επίτευξη αριστείας και την επιβράβευσή της ως προϋπόθεσης για επιστημονικό, τεχνολογικό, οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό αντίκτυπο, και κατ’ επέκταση τη διεύρυνση της συνολικής βάσης γνώσεων της Ευρώπης. Τούτο συνεπάγεται ότι η δημόσια στήριξη για την Ε&Κ θα πρέπει να στοχεύει στην επιλογή και τη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών υψηλής ποιότητας, που σημαίνει ότι η έρευνα είναι παγκόσμιας κλάσης, παράγει επαληθεύσιμα και αναπαραγώγιμα αποτελέσματα, και διεξάγεται μέσω διαφανών ερευνητικών διαδικασιών και μεθοδολογιών και μέσω διαχείρισης της έρευνας που επιτρέπει τη συστηματική επαναχρησιμοποίηση προηγούμενων αποτελεσμάτων. Το σύστημα αξιολόγησης της έρευνας —για την έρευνα, τους ερευνητές, τις ομάδες και τα ιδρύματα— θα πρέπει να συμμορφώνεται με την αρχή αυτή και να επιβραβεύει αναλόγως την ποιότητα. Η δημόσια στήριξη θα πρέπει να αναγνωρίζει ότι η βασική έρευνα είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της αριστείας, της ελκυστικότητας και του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος των οικοσυστημάτων Ε&Κ, ενώ θα πρέπει να επιτυγχάνει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της έρευνας με κινητήριο μοχλό την περιέργεια και της έρευνας με προσανατολισμό σε συγκεκριμένη αποστολή· |
|
στ) |
Δημιουργία αξίας και κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος: Αύξηση του αντικτύπου της Ε&Κ μέσω του μετασχηματισμού της ηγετικής θέσης που κατέχει η Ευρώπη στη δημιουργία γνώσης με την αξιοποίηση των γνώσεων στην κοινωνία, λόγου χάρη μέσω προϊόντων, υπηρεσιών, διαδικασιών και λύσεων που στηρίζουν την ευημερία των πολιτών σε έναν βιώσιμο πλανήτη, την οικονομική ευημερία, την ανοικτή καινοτομία, την τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής και τη στρατηγική αυτονομία, με παράλληλη διατήρηση μιας ανοικτής οικονομίας· τούτο συνεπάγεται δε, μεταξύ άλλων, εργασίες σε ένα φάσμα διαφόρων πολιτικών, ενθάρρυνση και επιβράβευση της στενότερης διασύνδεσης μεταξύ παραγόντων σε πλαίσια διεπιστημονικής και διατομεακής συνεργασίας, επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό, διαθεσιμότητα ερευνητικών και τεχνολογικών υποδομών, αλληλεπίδραση με τον βιομηχανικό τομέα και άλλους φορείς, και προώθηση της βασικής έρευνας που διεξάγεται με πρωτοβουλία του ερευνητή και του ρόλου της στην επίτευξη ρηξικέλευθης προόδου και στη δημιουργία ευρύτερης βάσης γνώσεων· |
Συνεργασία
|
ζ) |
Συντονισμός, συνοχή και προσήλωση: Τα κράτη μέλη μεταφέρουν την ευρωπαϊκή διάσταση στις εθνικές και περιφερειακές πολιτικές Ε&Κ και εξασφαλίζουν μεγαλύτερη εθνική συμμετοχή και προσήλωση στην επιτυχή εφαρμογή των προτεραιοτήτων του ΕΧΕ. Τα κράτη μέλη, με τη στήριξη της Ένωσης, συντονίζουν τις οικείες πολιτικές και τα προγράμματα Ε&Κ σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, μεταξύ άλλων εξασφαλίζοντας συμπληρωματικότητα και προωθώντας συνέργειες με τα προγράμματα-πλαίσια της Ένωσης για την Ε&Κ και με άλλα προγράμματα και ταμεία της Ένωσης, ώστε να διευκολυνθεί η διακρατική συνεργασία στον ΕΧΕ, κατευθύνουν τις επενδύσεις στην Ε&Κ και τις σχετικές μεταρρυθμίσεις προς την επίτευξη του ΕΧΕ και επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό· |
|
η) |
Παγκόσμια διάσταση: Τα κράτη μέλη συμμετέχουν σε αμοιβαία επωφελείς συνεργασίες και κοινές δραστηριότητες Ε&Κ με εταίρους από τρίτες χώρες και περιφέρειες, βάσει των στρατηγικών συμφερόντων και αξιών της Ένωσης και των αρχών που καθορίζονται στην παρούσα σύσταση, στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και σε άλλες σχετικές διεθνείς πράξεις· |
|
θ) |
Συμπεριληπτικότητα: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για να αναπτύξουν το πλήρες δυναμικό του ΕΧΕ προκειμένου να είναι ανταγωνιστικά σε παγκόσμιο επίπεδο· κατά συνέπεια, θα πρέπει να παρέχονται συμβουλές και στήριξη στα κράτη μέλη και τις περιφέρειες με χαμηλότερες επιδόσεις, προκειμένου να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να αυξήσουν τις επιδόσεις και το μέγεθος των οικείων συστημάτων Ε&Κ και να αναπτύξουν τις ικανότητές τους, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε υποδομές, μεταξύ άλλων αξιοποιώντας συνέργειες μεταξύ της εθνικής και περιφερειακής τους χρηματοδότησης και των ενωσιακών πόρων. Θα πρέπει να στηριχθούν προσπάθειες σε επίπεδο Ένωσης για την απελευθέρωση του δυναμικού αριστείας στα κράτη μέλη και τη σύνδεση φορέων Ε&Κ από περιφέρειες χαμηλότερων επιδόσεων με άριστα ευρωπαϊκά δίκτυα σε ολόκληρη την Ένωση |
|
ι) |
Κοινωνική ευθύνη: Προσπάθεια κάλυψης των αναγκών της κοινωνίας για επέκταση των συλλογικών ικανοτήτων και επίτευξη μεγαλύτερου κοινωνικού και περιβαλλοντικού αντικτύπου, καθώς και για αύξηση της εμπιστοσύνης και της προσήλωσης στην επιστήμη και στην καινοτομία με τη συμμετοχή ενδιαφερόμενων μερών, τοπικών κοινοτήτων και πολιτών στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή πολιτικών Ε&Κ, με την ενίσχυση των δραστηριοτήτων επικοινωνίας στον τομέα της επιστήμης και με τη διασφάλιση της προσαρμοστικότητας, της ευελιξίας και της ικανότητας των πολιτικών να ανταποκρίνονται σε απροσδόκητες προκλήσεις. |
ΙΙ. Τομείς προτεραιότητας για κοινή δράση στην Ένωση
|
2. |
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υιοθετήσουν οικειοθελώς τους ακόλουθους τομείς προτεραιότητας για κοινή δράση προς υποστήριξη του ΕΧΕ, βάσει των οποίων θα σχεδιαστούν οι δράσεις του ΕΧΕ στο θεματολόγιο πολιτικής για τον ΕΧΕ. Οι εν λόγω δράσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν τη στενή ευθυγράμμιση με τις αξίες και τις αρχές για την Ε&Κ στην Ένωση, όπως καθορίζονται στην παρούσα σύσταση, καθώς και την κατάλληλη στήριξή τους: |
Εμβάθυνση μιας πραγματικά λειτουργικής εσωτερικής αγοράς γνώσης
|
α) |
Ανοικτή επιστήμη: Υποστήριξη και επιβράβευση μιας πραγματικής νοοτροπίας ανοικτής επιστήμης σε ολόκληρη την Ένωση, μεταξύ άλλων με την ενσωμάτωση της ανοικτής πρόσβασης σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και ερευνητικά δεδομένα (δηλαδή ακολουθώντας την αρχή «ανοικτή στο μέτρο του δυνατού, κλειστή στο μέτρο του αναγκαίου») και με τη διάδοση και υιοθέτηση των αρχών και πρακτικών της ανοικτής επιστήμης· παράλληλα, συνεκτίμηση των επιστημονικών και πολιτιστικών διαφορών, μεταξύ άλλων της πολυγλωσσίας, υποστήριξη της ανάπτυξης δεξιοτήτων ανοικτής επιστήμης και περαιτέρω ανάπτυξη και ολοκλήρωση των υποστηρικτικών ψηφιακών υποδομών και υπηρεσιών· |
|
β) |
Ερευνητικές υποδομές: Περαιτέρω ανάπτυξη της ανοικτής πρόσβασης στις υφιστάμενες και τις νέες ευρωπαϊκές και εθνικές ερευνητικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών υποδομών, καθώς και βελτίωση της αξιοποίησης και της διασύνδεσής τους, σε όλους τους τομείς της επιστήμης· καλύτερη αξιοποίηση της ενοποιητικής λειτουργίας τους στο οικοσύστημα γνώσης και καινοτομίας, των δυνατοτήτων τους να παρέχουν λύσεις σε παγκόσμιες προκλήσεις, να δημιουργούν συμπράξεις και να συγκεντρώνουν πόρους, καθώς και της σύνδεσής τους με το ευρωπαϊκό νέφος ανοικτής επιστήμης· βελτίωση της σύνδεσης και της αλληλεπίδρασής τους με τις τεχνολογικές υποδομές και τη βιομηχανία, ώστε να αυξήσουν τον αντίκτυπό τους· προώθηση της δημιουργίας νέων ικανοτήτων σε επίπεδο υποδομών σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Τα παραπάνω θα δημιουργήσουν τις βάσεις για επιστημονική αριστεία, θα βοηθήσουν την ευρωπαϊκή επιστήμη να αναπτύξει συνεργασίες και να ανταγωνιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο, θα συμβάλουν στη γεφύρωση του χάσματος στον τομέα της Ε&Κ και θα ενισχύσουν τη συμπεριληπτικότητα στον ΕΧΕ· για να επιτευχθεί αυτό θα χρειαστεί, μεταξύ άλλων, να αξιοποιηθεί ένα ευρύτερο φάσμα πηγών χρηματοδότησης για κορυφαίες ερευνητικές υποδομές παγκόσμιας κλάσης και να διερευνηθούν νέοι τρόποι χρηματοδότησης της διακρατικής και εικονικής πρόσβασης· |
|
γ) |
Ισότητα των φύλων, ίσες ευκαιρίες για όλους και συμπεριληπτικότητα: Εξασφάλιση δίκαιων, ανοικτών και συμπεριληπτικών προοπτικών σταδιοδρομίας στην έρευνα, με ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων, ώστε να διευκολυνθεί η συστημική θεσμική και δομική αλλαγή των οργανισμών που χρηματοδοτούν και υλοποιούν δραστηριότητες Ε&Κ· καταπολέμηση της έμφυλης βίας και της σεξουαλικής παρενόχλησης· εξάλειψη των ανισοτήτων ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την αναπηρία, την ηλικία ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό· παρακολούθηση και αξιολόγηση των εθνικών πολιτικών και σχεδίων για την ισότητα των φύλων στον τομέα της Ε&Κ· |
|
δ) |
Σταδιοδρομίες και κινητικότητα των ερευνητών και συστήματα αξιολόγησης και επιβράβευσης της έρευνας: Απόδοση μεγαλύτερης προσοχής στις σταδιοδρομίες των ερευνητών γενικότερα και ειδικότερα στην αρχή και στη μέση των σταδιοδρομιών των ερευνητών, συμπεριλαμβανομένων των συγκεκριμένων εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στα εν λόγω στάδια, μέτρα για να γίνουν οι σταδιοδρομίες τους πιο ελκυστικές και για να παρέχονται στους ερευνητές η κατάρτιση και οι δεξιότητες που απαιτούνται ώστε να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του ρόλου του ερευνητή σε ολόκληρη την Ένωση, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ηγεσία και τη διδασκαλία· με την αξιοποίηση και την εξασφάλιση συνοχής με καταλυτικής σημασίας προγράμματα όπως οι δράσεις Marie-Skłodowska-Curie. Αυτό θα επιτευχθεί με τη δημιουργία σταθερών, ελκυστικών, υποστηρικτικών και διαφανών συνθηκών εργασίας και απασχόλησης χωρίς αποκλεισμούς και με την παροχή σαφών και πιο ποικίλων προοπτικών σταδιοδρομίας, αλλά και καθοδήγησης, ώστε να γίνονται τεκμηριωμένες επιλογές σταδιοδρομίας. Αντιμετώπιση της μη ισορροπημένης κυκλοφορίας των ερευνητών σε ολόκληρη την Ένωση, καθώς και σε διάφορους τομείς και δημόσιες διοικήσεις, και παράλληλη αποτροπή της διαρροής ταλέντων και αύξηση της ελκυστικότητας για τα ταλέντα από τον υπόλοιπο κόσμο. Περαιτέρω ανάπτυξη των ισχυόντων συστημάτων αξιολόγησης για την έρευνα, τους ερευνητές, τις ομάδες και τα ιδρύματα, ώστε να επιβραβεύονται η ποιότητα, ο αντίκτυπος, οι πρακτικές ανοικτής επιστήμης, η ηγετική ικανότητα, η επαφή με την κοινωνία και η συνεργασία με τον βιομηχανικό τομέα και άλλους τομείς δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ανεξάρτητων επιστημονικών συμβουλών σε υπευθύνους χάραξης πολιτικής βάσει στοιχείων· εξέταση ενός ευρέος φάσματος ερευνητικών αποτελεσμάτων και δραστηριοτήτων, με παράλληλη συνεκτίμηση της διδασκαλίας σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και πρόβλεψη για ποικίλες προοπτικές σταδιοδρομίας. Τα συστήματα επιβράβευσης θα πρέπει να δίνουν τη δέουσα προσοχή στη διασφάλιση της διαφάνειας, του ανοικτού χαρακτήρα και της αξιοκρατίας, και στην αποφυγή των προκαταλήψεων, των διακρίσεων και της άνισης μεταχείρισης. Τα παραπάνω θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή και να παρακολουθούνται τακτικά με τη χρήση κατάλληλων δεικτών και μέσω του παρατηρητηρίου σταδιοδρομιών στον τομέα της έρευνας· |
|
ε) |
Αξιοποίηση της γνώσης: Αύξηση της συνεργασίας και των διασυνδέσεων μεταξύ φορέων Ε&Κ, και καλύτερος συντονισμός των πολιτικών και των προγραμμάτων σε ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ιδίως μέσω πλαισίων φιλικών προς την Ε&Κ, μεταξύ άλλων με στήριξη μέσω κανονιστικών ρυθμίσεων και πολιτικών, με σκοπό την αξιοποίηση της γνώσης, τη βελτίωση της αφομοίωσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων και την πρόσβαση σε αυτά, την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και τη διαχείριση των στοιχείων διανοητικής ιδιοκτησίας· |
|
στ) |
Επιστημονική υπεροχή: Ενίσχυση των ικανοτήτων και της χρηματοδότησης για βασική έρευνα από τη βάση προς την κορυφή, και για εφαρμοσμένη έρευνα. Τούτο θα βοηθήσει την Ένωση να αποκτήσει ηγετική θέση ως κοινωνία της γνώσης και ως παγκόσμια υπερδύναμη στον τομέα της επιστήμης, πράγμα που αποτελεί προϋπόθεση για αποτελεσματικές πολιτικές καινοτομίας και για την ικανότητα της Ένωσης να κατανοεί, να προετοιμάζεται και να αντιδρά σε μελλοντικές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή ή οι κρίσεις στον τομέα της υγείας· |
|
ζ) |
Δραστηριοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο: Ανάπτυξη μιας συνεκτικής στρατηγικής δραστηριοποίησης σε παγκόσμιο επίπεδο και κοινών εργαλείων, με την προώθηση κοινών ευρωπαϊκών αξιών και αρχών για την Ε&Κ στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας, και με την αξιοποίηση της ελκυστικότητας της έρευνας στην Ένωση· εξασφάλιση της στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης στον τομέα της επιστήμης και της καινοτομίας, με παράλληλη διατήρηση μιας ανοικτής οικονομίας· προώθηση ίσων όρων ανταγωνισμού και αμοιβαιότητας με βάση θεμελιώδεις αξίες· ενίσχυση των συμπράξεων Ε&Κ, και ενδυνάμωση, διεύρυνση και εμβάθυνση της συνεργασίας με τρίτες χώρες και περιφερειακούς οργανισμούς. |
Από κοινού αντιμετώπιση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού και άλλων προκλήσεων με αντίκτυπο στην κοινωνία, και αύξηση της συμμετοχής της κοινωνίας στον ΕΧΕ
|
η) |
Δράσεις του ΕΧΕ βάσει προκλήσεων: Οι δράσεις αυτές φέρνουν σε επαφή τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών και της τοπικής αυτοδιοίκησής, καθώς και τρίτες χώρες, ενδιαφερόμενα μέρη του τομέα της Ε&Κ, και τον βιομηχανικό τομέα, ενώνοντας τις δυνάμεις τους μέσω στενού συντονισμού, από κοινού σχεδιασμού, συνεργασίας, ανταλλαγής δεδομένων και κοινής χρηματοδότησης, με στόχο την προώθηση λύσεων που βασίζονται στην Ε&Κ και περιορίζουν τους μελλοντικούς κινδύνους ενόψει της ανάπτυξης τομεακών πολιτικών για την υποστήριξη των στόχων ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας της Ευρώπης όσον αφορά την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Οι εν λόγω δράσεις του ΕΧΕ θα πρέπει:
|
|
θ) |
Συνέργειες με την εκπαίδευση και το θεματολόγιο δεξιοτήτων της Ευρώπης: Η Ε&Κ και η τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελούν βασικούς παράγοντες καινοτομίας και δημιουργίας, διάδοσης και χρήσης γνώσεων. Οι δράσεις θα πρέπει:
|
|
ι) |
Συνέργειες με τομεακές πολιτικές και τη βιομηχανική πολιτική για την ενίσχυση των οικοσυστημάτων καινοτομίας: Η Ε&Κ και μια ευέλικτη βιομηχανία είναι κομβικής σημασίας για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας και την επίτευξη στρατηγικής αυτονομίας με παράλληλη διατήρηση μιας ανοικτής οικονομίας. Οι δράσεις θα πρέπει:
|
|
ια) |
Ενεργός συμμετοχή των πολιτών και της κοινωνίας στην Ε&Κ σε όλες τους τις διαστάσεις: Η συμβολή των πολιτών και η ικανότητα άντλησης οφελών από τις απόψεις και τη συμβολή τους και προώθησης της συμμετοχής τους, θα ευαισθητοποιήσουν ως προς τα οφέλη και τον αντίκτυπο της Ε&Κ στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων, θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερη ποικιλία προσεγγίσεων όσον αφορά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των πολιτικών Ε&Κ, και θα καταστήσουν την Ε&Κ πιο σημαντική στην αντίληψη της κοινωνίας, διευκολύνοντας την αποδοχή και την οικονομική προσιτότητα νέων λύσεων· |
Ενίσχυση της πρόσβασης στην αριστεία στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας σε ολόκληρη την Ένωση και ενίσχυση των διασυνδέσεων μεταξύ των οικοσυστημάτων καινοτομίας σε ολόκληρη την Ένωση
|
ιβ) |
Περισσότερες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις σε χώρες και περιφέρειες με χαμηλότερες επιδόσεις στον τομέα της Ε&Κ: Αποτελεσματική κινητοποίηση ενωσιακής και εθνικής χρηματοδότησης για επενδύσεις στην Ε&Κ, σε συνδυασμό με στήριξη και συνδρομή για την ανάληψη των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας· |
|
ιγ) |
Συνέργειες μεταξύ ενωσιακών, εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων χρηματοδότησης: Οι συνέργειες μεταξύ των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Ένωσης και των εθνικών και περιφερειακών μηχανισμών χρηματοδότησης του τομέα της Ε&Κ θα πρέπει να διέπονται από τις αξίες και τις αρχές που καθορίζονται στην παρούσα σύσταση και να ενθαρρύνονται, να εφαρμόζονται και να ενισχύονται, βάσει σαφών κατευθυντήριων γραμμών για την εφαρμογή τους, ιδίως όσον αφορά τις συνέργειες μεταξύ του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», της πολιτικής για τη συνοχή και του μηχανισμού ανθεκτικότητας και ανάκαμψης· |
|
ιδ) |
Αύξηση των συνεργατικών δεσμών και της ενσωμάτωσης, με βάση την αριστεία, των οργανισμών που διεξάγουν έρευνα από χώρες και εξόχως απόκεντρες περιοχές με χαμηλότερες επιδόσεις στον τομέα της Ε&Κ σε ευρωπαϊκά επιστημονικά δίκτυα και οικοσυστήματα καινοτομίας, πιο ισορροπημένη «κυκλοφορία εγκεφάλων» εντός του ΕΧΕ, κατάλληλες δεξιότητες και κατάρτιση για την ενίσχυση της πρόσβασης στην αριστεία· |
Προώθηση συντονισμένων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων έρευνας και καινοτομίας
|
ιε) |
Υποστήριξη προκειμένου να λάβουν προτεραιότητα και να εξασφαλιστούν μακροπρόθεσμες επενδύσεις Ε&Κ και μεταρρυθμίσεις πολιτικής: Σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης (ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό), με βελτιωμένο διατομεακό συντονισμό και συμμετοχή, μεταξύ άλλων και με ρυθμιστικά δοκιμαστήρια και ρήτρες πειραματισμού. Ο σχεδιασμός, η εφαρμογή και η αξιολόγησή τους θα πρέπει να συμβαδίζουν ώστε να μεγιστοποιηθούν οι συνέργειες και ο αντίκτυπος· |
|
ιστ) |
Συντονισμός των επενδύσεων στον τομέα της Ε&Κ: Με υποστήριξη του προσδιορισμού και της υλοποίησης συντονισμένων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων προκειμένου να ενισχυθεί η διάσταση του ΕΧΕ σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης στην Ένωση και να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπός του προς όφελος των συστημάτων επιστήμης και καινοτομίας της Ένωσης· και με προώθηση της διαλειτουργικότητας των συστημάτων με βάση τα διδάγματα που έχουν αντληθεί από τον κοινό προγραμματισμό και τις ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές. |
ΙΙΙ. Προτεραιότητα στις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις
|
3. |
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις που εξυπηρετούν τις προτεραιότητες του ΕΧΕ και να παράσχουν τις προϋποθέσεις και τη στήριξη που απαιτούνται για την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων στον τομέα της Ε&Κ σε ενωσιακό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, θέτοντας οικειοθελώς ρεαλιστικούς αλλά φιλόδοξους εθνικούς στόχους για τις επενδύσεις και τις εκβάσεις της Ε&A, λαμβανομένων υπόψη των εθνικών συνθηκών:
|
|
4. |
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί σε επίπεδο Ένωσης για επενδύσεις ύψους 3 % του ΑΕΠ της Ένωσης για Ε & Α, καθορίζοντας οικειοθελώς εθνικούς στόχους για τις συνολικές δαπάνες τους για Ε & Α. |
|
5. |
Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσανατολίσουν τη στρατηγική προς την επίτευξη των εθνικών στόχων τους για τις συνολικές δαπάνες για Ε&Κ καθορίζοντας οικειοθελώς εθνικούς επιμέρους στόχους, για παράδειγμα όσον αφορά:
|
|
6. |
Τα κράτη μέλη σημειώνουν τις προτάσεις της Επιτροπής να συμπεριληφθεί ένας νέος στόχος δημόσιας προσπάθειας 1,25 % του ΑΕγχΠ της Ένωσης που θα πρέπει να επιτευχθεί από τα κράτη μέλη έως το 2030 με συντονισμένο τρόπο από την Ένωση, και δύο νέοι εθελοντικοί στόχοι για τα κράτη μέλη να δεσμεύσουν το 5 % της εθνικής δημόσιας χρηματοδότησης Ε & Α σε κοινά προγράμματα και ευρωπαϊκές εταιρικές σχέσεις έως το 2030 και να αυξήσουν κατά 50 % τις επενδύσεις Ε & Α σε εκείνα τα κράτη μέλη που βρίσκονται κάτω από τον μέσο όρο έντασης Ε & Α της Ένωσης. |
IV. Συντονισμός και παρακολούθηση των πολιτικών
|
7. |
Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν ενισχυμένο μηχανισμό συντονισμού, ώστε να εξασφαλιστεί πρόοδος ως προς τις προτεραιότητες του ΕΧΕ. Τούτο θα πρέπει να περιλαμβάνει συντονισμό και στήριξη σε επίπεδο Ένωσης, από τα στάδια του στρατηγικού προγραμματισμού και σχεδιασμού έως τα στάδια της υλοποίησης και της παρακολούθησης, μέσω μιας σειράς απλούστερων και λιγότερο επαχθών εργαλείων και διαδικασιών πολιτικής:
|
|
8. |
Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να εφαρμόσουν ενισχυμένο μηχανισμό παρακολούθησης, ώστε να εξασφαλίζεται η κατάλληλη βάση για τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής στον ΕΧΕ και να παρέχονται στοιχεία και αναλύσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:
|
|
9. |
Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να ανταλλάσσουν πληροφορίες, μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας πολιτικής για τον ΕΧΕ, σχετικά με τις υφιστάμενες και τις σχεδιαζόμενες πολιτικές και προγράμματά τους που συμβάλλουν στην υλοποίηση του θεματολογίου πολιτικής για τον ΕΧΕ και συνεισφέρουν ευρύτερα στις αρχές και τις προτεραιότητες που καθορίζονται στην παρούσα σύσταση. |
|
10. |
Η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάζει την εφαρμογή του θεματολογίου πολιτικής για τον ΕΧΕ κάθε δεκαοκτώ μήνες και να εκδίδει έκθεση που θα εξετάζεται από το Συμβούλιο σχετικά με την πορεία της εφαρμογής του, προκειμένου να καθοδηγεί αναλόγως το τρέχον θεματολόγιο πολιτικής για τον ΕΧΕ και να προετοιμάζει τις επανεξετάσεις και επικαιροποιήσεις του οι οποίες θα συζητούνται και θα εγκρίνονται από το Συμβούλιο. Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλλει ετησίως σε κάθε κράτος μέλος έκθεση σχετικά με την πρόοδό του, προς υποστήριξη των τακτικών διαλόγων πολιτικής μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής. |
V. Επανεξέταση
|
11. |
Το Συμβούλιο θα πρέπει να επαναξιολογεί τους τομείς προτεραιότητας για κοινή δράση, που καθορίζονται στη σύσταση (2), το αργότερο κάθε έξι έτη μετά την έκδοση της παρούσας σύστασης. |
Βρυξέλλες, 26 Νοεμβρίου 2021.
Για το Συμβούλιο
Η Πρόεδρος
S. KUSTEC
(1) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Επικαιροποίηση της νέας βιομηχανικής στρατηγικής του 2020: προς μια ισχυρότερη ενιαία αγορά για την ανάκαμψη της Ευρώπης».