15.11.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 306/19

(1)

Το 2011 η Επιτροπή πληροφορήθηκε από πολίτη και από δημοσιεύματα στον Τύπο ότι οι Κάτω Χώρες είχαν θέσει σε εφαρμογή μέτρο ενίσχυσης υπέρ του επαγγελματικού ποδοσφαιρικού συλλόγου FC Den Bosch στο 's-Hertogenbosch. Το 2010 και το 2011 η Επιτροπή ενημερώθηκε επίσης από πολίτες για μέτρα που είχαν τεθεί σε εφαρμογή υπέρ άλλων επαγγελματικών ποδοσφαιρικών συλλόγων των Κάτω Χωρών, και συγκεκριμένα υπέρ των συλλόγων Willem II στο Tilburg, MVV στο Μάαστριχτ, PSV στο Eindhoven και NEC στο Nijmegen. Κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, οι Κάτω Χώρες διαβίβασαν πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα υπέρ του συλλόγου FC Den Bosch με επιστολή της 1ης Σεπτεμβρίου 2011.

(2)

Με επιστολή της 6ης Μαρτίου 2013, η Επιτροπή ενημέρωσε τις Κάτω Χώρες για την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 108 παράγραφος 2 της Συνθήκης έναντι των μέτρων υπέρ των Willem II, NEC, MVV, PSV και FC Den Bosch.

(3)

Η απόφαση της Επιτροπής να κινήσει τη διαδικασία (εφεξής «η απόφαση κίνησης της διαδικασίας») δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης  (2). Η Επιτροπή κάλεσε τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τα εν λόγω μέτρα.

(4)

Οι Κάτω Χώρες υπέβαλαν παρατηρήσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας σχετικά με τα μέτρα υπέρ του συλλόγου FC Den Bosch με επιστολές της 31ης Μαΐου 2013 και της 7ης Νοεμβρίου 2013 και κατά τη διάρκεια συνεδρίασης που πραγματοποιήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2014. Η Επιτροπή δεν έλαβε παρατηρήσεις εκ μέρους των ενδιαφερομένων σχετικά με τα μέτρα υπέρ του συλλόγου FC Den Bosch.

(5)

Σε συνέχεια της απόφασης κίνησης της διαδικασίας, και σε συμφωνία με τις Κάτω Χώρες, διενεργήθηκε χωριστή έρευνα για κάθε σύλλογο. Η έρευνα σχετικά με τον σύλλογο FC Den Bosch καταχωρίστηκε με αριθμό υπόθεσης SA.41614.

(6)

Η εθνική ποδοσφαιρική ομοσπονδία Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (εφεξής «KNVB») είναι ο κεντρικός οργανισμός που είναι υπεύθυνος για τις διοργανώσεις επαγγελματικού και ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου. Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στις Κάτω Χώρες είναι οργανωμένο σε δύο επίπεδα. Κατά την αγωνιστική περίοδο 2014/2015 περιλάμβανε 38 συλλόγους, εκ των οποίων οι 18 αγωνίζονταν στην πρώτη κατηγορία (eredivisie) και οι 20 στη δεύτερη κατηγορία (eerste divisie).

(7)

Ο σύλλογος FC Den Bosch αγωνίζεται στη δεύτερη κατηγορία μετά την αγωνιστική περίοδο 2004/2005, κατά την οποία αγωνίστηκε για τελευταία φορά στην πρώτη κατηγορία του ολλανδικού πρωταθλήματος, ενώ δεν έχει συμμετάσχει ποτέ σε ευρωπαϊκή διοργάνωση. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαβίβασαν οι Κάτω Χώρες, ο σύλλογος FC Den Bosch είναι μια μικρή επιχείρηση· κατά την αγωνιστική περίοδο 2011/2012 απασχολούσε 31 εργαζομένους. Ο κύκλος εργασιών και το σύνολο του ισολογισμού του ανήλθαν και για τα δύο έτη περίπου στα 3 εκατ. EUR. Πρόκειται, συνεπώς, για μικρή επιχείρηση (3). Το στάδιο που χρησιμοποιεί ο ποδοσφαιρικός σύλλογος FC Den Bosch ανήκει στον δήμο του 's-Hertogenbosch (εφεξής «ο δήμος»), ο οποίος εισπράττει μίσθωμα από τον σύλλογο για τη χρήση του σταδίου.

(8)

Το 2010 ο δήμος πληροφορήθηκε ότι ο FC Den Bosch αντιμετώπιζε σοβαρές οικονομικές δυσχέρειες, οι οποίες έθεταν σε κίνδυνο όχι μόνο τη διατήρηση της άδειάς του να αγωνίζεται στην κατηγορία επαγγελματικού ποδοσφαίρου, αλλά και την ίδια του την ύπαρξη. Στις 30 Ιουνίου 2010, ο FC Den Bosch παρουσίαζε αρνητική καθαρή θέση 4,6 εκατ. EUR· το επόμενο έτος εμφάνισε αρνητική καθαρή θέση 5,4 εκατ. EUR. Όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία που συγκέντρωσε ανεξάρτητη λογιστική εταιρεία, ο ποδοσφαιρικός σύλλογος παρουσίαζε επίσης αύξηση των ζημιών (0,168 εκατ. EUR τον Ιούνιο του 2009, 0,612 εκατ. EUR τον Ιούνιο του 2010 και 0,744 εκατ. EUR τον Ιούνιο του 2011), μείωση του κύκλου εργασιών (από 3,736 εκατ. EUR σε 2,771 εκατ. EUR από το 2009 έως το 2011) και αυξανόμενη δανειοληψία. Ένας από τους πιστωτές του συλλόγου ήταν ο δήμος, με απαίτηση μειωμένης εξασφάλισης ύψους 1,65 εκατ. EUR.

(9)

Το φθινόπωρο του 2010 δρομολογήθηκε μια πρωτοβουλία από οπαδούς, εταιρείες και χορηγούς προκειμένου να αποφευχθεί η πτώχευση του FC Den Bosch. Η πρωτοβουλία αυτή οδήγησε στην κατάρτιση σχεδίου αναδιάρθρωσης για τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης του FC Den Bosch και τη μετατροπή του σε βιώσιμο επαγγελματικό ποδοσφαιρικό σύλλογο με νέα νομική δομή και υπό την κυριότητα των οπαδών του. Τον Ιούνιο του 2011 ο δήμος και οι υπόλοιποι πιστωτές του συλλόγου συμφώνησαν να αναλάβουν κοινή πρωτοβουλία για την ανταλλαγή των δανειακών τους απαιτήσεων με μετοχές του συλλόγου. Στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης, ο FC Den Bosch, ο οποίος είχε τη νομική μορφή ένωσης (Vereniging), μετατράπηκε στις 30 Ιουνίου 2011 σε ανώνυμη εταιρεία (naamloze vennootschap) με την επωνυμία FC Den Bosch N.V.

(10)

Βάσει των συμφωνηθέντων, η απαίτηση του δήμου θα μετατρεπόταν σε μερίδιο 60 % των μετοχών της νέας ανώνυμης εταιρείας FC Den Bosch N.V. Το υπόλοιπο 40 % των μετοχών του συλλόγου θα μεταβιβαζόταν στην κυριότητα των άλλων μεγάλων πιστωτών του συλλόγου που προέβησαν σε ανταλλαγή χρέους με μετοχές, αλλά με μικρότερο λόγο χρέους/μετοχών από αυτόν του δήμου. Οι μικρότεροι πιστωτές παραιτήθηκαν από ένα μέρος των απαιτήσεών τους. Έπειτα από την εν λόγω συμφωνία μεταξύ των πιστωτών, ο δήμος μεταβίβασε την απαίτησή του για απόκτηση μετοχών, η οποία προέκυψε από τη δανειακή του απαίτηση ύψους 1,65 εκατ. EUR, στο ίδρυμα Stichting Met Heel Mijn Hart έναντι αντιτίμου 1 EUR. Το ίδρυμα συγκροτήθηκε από συλλόγους οπαδών και μεμονωμένους οπαδούς του FC Den Bosch και δεν ασκεί εμπορική δραστηριότητα.

(11)

Ο δήμος συμφώνησε επίσης να καταβάλει ποσό ύψους 1,4 εκατ. EUR ως αντάλλαγμα για την αποχώρηση του FC Den Bosch από τις προπονητικές εγκαταστάσεις του (4), οι οποίες βρίσκονται σε οικόπεδο που ανήκει στον δήμο.

(12)

Όσον αφορά τα μέτρα υπέρ του FC Den Bosch, στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή κατέληξε στο προκαταρκτικό συμπέρασμα ότι ο δήμος είχε χορηγήσει επιλεκτικό πλεονέκτημα στον FC Den Bosch με τη χρήση κρατικών πόρων και, ως εκ τούτου, είχε χορηγήσει ενίσχυση στον ποδοσφαιρικό σύλλογο.

(13)

Όσον αφορά την απόφαση πώλησης της απαίτησης ύψους 1,65 εκατ. EUR σε οργανωμένους οπαδούς έναντι αντιτίμου 1 EUR, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι Κάτω Χώρες δεν μπορούσαν να ισχυριστούν ότι ο δήμος ενήργησε κατά τον τρόπο που θα είχε ενεργήσει ιδιώτης πιστωτής εάν βρισκόταν σε ανάλογη θέση. Η Επιτροπή επισήμανε ότι άλλοι μεγάλοι πιστωτές μετέτρεψαν τις απαιτήσεις τους σε μετοχικά μερίδια στη νέα νομική δομή, ενώ ο δήμος πώλησε τις απαιτήσεις του έναντι μηδαμινού ποσού. Όσον αφορά την εξαγορά του συγκροτήματος προπονητικών εγκαταστάσεων και του κέντρου νεότητας έναντι 1,4 εκατ. EUR, η Επιτροπή επισήμανε ότι το ποσό αυτό είχε αποτιμηθεί από εξωτερικό εμπειρογνώμονα ως η αξία αντικατάστασης του συγκροτήματος. Εξέφρασε ωστόσο αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον η αξία αντικατάστασης ενός κτιρίου μπορεί να εξισωθεί με την αγοραία τιμή του.

(14)

Η Επιτροπή διατύπωσε επίσης τη θέση ότι τα μέτρα ενίσχυσης επαγγελματικών ποδοσφαιρικών συλλόγων είναι πιθανό να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό και να επηρεάσουν τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(15)

Όσον αφορά το συμβιβάσιμο της πιθανής ενίσχυσης υπέρ του FC Den Bosch, η Επιτροπή επισήμανε στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας ότι ο ποδοσφαιρικός σύλλογος αντιμετώπιζε οικονομικές δυσχέρειες κατά τον χρόνο χορήγησης της ενίσχυσης. Προκειμένου να εκτιμήσει το συμβιβάσιμο της ενίσχυσης με τις κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων (5) (εφεξής «οι κατευθυντήριες γραμμές»), η Επιτροπή ζήτησε πληροφορίες σχετικά με τη συμμόρφωση με όλες τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις κατευθυντήριες γραμμές.

(16)

Σημειώνεται ότι η Επιτροπή δεν μπόρεσε να εξακριβώσει αν πληρούνταν οι προϋποθέσεις των σημείων 34 έως 37 των κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά τη φύση και την υλοποίηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Επιπλέον, έπρεπε να καταδειχθεί ότι η ενίσχυση είχε περιοριστεί στο ελάχιστο αναγκαίο, ότι η ίδια η δικαιούχος επιχείρηση είχε καταβάλει επαρκή ιδία συμμετοχή στο σχέδιο αναδιάρθρωσής της και ότι εξασφαλιζόταν η τήρηση της αρχής της εφάπαξ ενίσχυσης.

(17)

Οι Κάτω Χώρες διαφωνούν με την προκαταρκτική διαπίστωση της Επιτροπής ότι τα μέτρα σχετικά με τον FC Den Bosch συνιστούν κρατική ενίσχυση. Κατά την άποψη των Κάτω Χωρών, ο δήμος, ο οποίος ήταν πιστωτής μειωμένης εξασφάλισης μιας εταιρείας που βρισκόταν στα πρόθυρα της πτώχευσης, παραιτούμενος από την απαίτησή του το 2011, ενήργησε σύμφωνα με την αρχή του πιστωτή στην οικονομία της αγοράς.

(18)

Σύμφωνα με τις Κάτω Χώρες, σε περίπτωση πτώχευσης του FC Den Bosch, ήταν σχεδόν βέβαιο ότι ο δήμος δεν επρόκειτο να ανακτήσει τίποτε από την απαίτηση μειωμένης εξασφάλισης. Στην επιστολή τους της 7ης Νοεμβρίου 2013, οι Κάτω Χώρες επικαλέστηκαν επίσης την απόφαση της Επιτροπής σχετικά με τη βελγική εταιρεία Sonaca (6), στην οποία η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η μετοχοποίηση δημόσιου δανείου δεν συνιστούσε κρατική ενίσχυση. Εάν ο FC Den Bosch δεν κατόρθωνε να αντιμετωπίσει την κακή χρηματοοικονομική του κατάσταση τον Ιούνιο του 2011, θα έχανε την άδειά του να αγωνίζεται στην κατηγορία επαγγελματικού ποδοσφαίρου σύμφωνα με τους κανόνες της KNVB. Όσον αφορά την εξαγορά των προπονητικών εγκαταστάσεων, οι Κάτω Χώρες ισχυρίζονται ότι η εν λόγω εξαγορά πραγματοποιήθηκε στην τιμή που προσδιορίστηκε από εξωτερικό εμπειρογνώμονα, η οποία κάλυπτε επίσης το κόστος αντικατάστασης για τον FC Den Bosch. Οι Κάτω Χώρες υποστηρίζουν ότι ενήργησαν σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις πωλήσεις γηπέδων-οικοπέδων (7) (εφεξής «ανακοίνωση της Επιτροπής για τις πωλήσεις γηπέδων-οικοπέδων»).

(19)

Εναλλακτικά, οι Κάτω Χώρες προβάλλουν το επιχείρημα ότι, ακόμη και αν θεωρηθεί ότι τα μέτρα παρείχαν πράγματι επιλεκτικό πλεονέκτημα στον FC Den Bosch, δεν νοθεύουν τον ανταγωνισμό ούτε επηρεάζουν τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών. Οι Κάτω Χώρες υπογραμμίζουν τη χαμηλή θέση του FC Den Bosch στην εθνική κατάταξη των επαγγελματικών ομάδων ποδοσφαίρου, γεγονός που καθιστά σχεδόν απίθανη τη συμμετοχή του σε διοργανώσεις ευρωπαϊκού επιπέδου. Εκτιμούν επίσης ότι η Επιτροπή δεν κατόρθωσε να αποδείξει ότι η ενίσχυση υπέρ του FC Den Bosch θα νοθεύσει τον ανταγωνισμό ή θα επηρεάσει τις εμπορικές συναλλαγές σε οποιαδήποτε από τις αγορές που αναφέρονται στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας.

(20)

Επικουρικά, οι Κάτω Χώρες αναφέρουν ότι, ακόμη και αν θεωρηθεί ότι τα μέτρα συνιστούν κρατική ενίσχυση, είναι συμβιβάσιμα με τις κατευθυντήριες γραμμές και, κατά συνέπεια, με την εσωτερική αγορά.

(21)

Ο FC Den Bosch βρισκόταν σε δεινή χρηματοοικονομική κατάσταση το 2010. Το 2011 παρουσίαζε αρνητική καθαρή θέση, περιλαμβανομένων των χρεών, 5,97 εκατ. EUR και οφειλές ύψους 7 εκατ. EUR, ενώ ο κύκλος εργασιών του ανερχόταν περίπου σε 3 εκατ. EUR. Οι πιστωτές και οι αντίστοιχες οφειλές του ποδοσφαιρικού συλλόγου παρατίθενται στον πίνακα 1.

Πίνακας 1

Πιστωτές και οφειλές του FC Den Bosch

(22)

Η KNVB επισήμανε ότι ο σύλλογος θα έχανε την άδεια επαγγελματικού ποδοσφαίρου εάν η καθαρή θέση του εξακολουθούσε να είναι αρνητική έως τις 30 Ιουνίου 2011. Αυτό θα σήμαινε ότι ο σύλλογος θα υποβιβαζόταν στην ερασιτεχνική κατηγορία.

(23)

Για τον λόγο αυτό, ο FC Den Bosch και η KNVB κατάρτισαν τον Ιούνιο του 2011 σχέδιο αναδιάρθρωσης. Βάσει του εν λόγω σχεδίου, ο σύλλογος μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρεία (NV). Οι (μη εξασφαλισμένες) οφειλές προς τους διάφορους μεγαλύτερους πιστωτές μετατράπηκαν σε μετοχές του συλλόγου, όπως παρουσιάζεται στον πίνακα 2.

Πίνακας 2

Αναλογίες μετοχοποίησης του χρέους

(24)

Το υπόλοιπο 0,1 % των μετοχών διανεμήθηκε σε ανώτερα στελέχη του ποδοσφαιρικού συλλόγου. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι ο δήμος προέβη σε διαπραγματεύσεις προκειμένου να λάβει το 54 % των μετοχών του συλλόγου ως αντάλλαγμα για το 38 % των οφειλών του συλλόγου.

(25)

Επιπλέον, ένα εμπορικό δάνειο ύψους 100 000 EUR καλύφθηκε από εγγύηση τρίτου· άλλοι ιδιώτες συνεισέφεραν νέα κεφάλαια ύψους 300 000 EUR, ενώ ένα βραχυπρόθεσμο δάνειο 250 000 EUR μετατράπηκε σε μακροπρόθεσμο δάνειο. Οι οφειλές προς την εταιρεία εκμετάλλευσης του δημοτικού σταδίου BIM για το μίσθωμα του σταδίου είναι εξασφαλισμένες με το δικαίωμα της ΒΙΜ να προβεί σε κατάσχεση των εσόδων από τα δικαιώματα τηλεοπτικής μετάδοσης.

(26)

Ο δήμος έκρινε ότι οι δανειακές απαιτήσεις ύψους 1,65 εκατ. EUR ήταν μη ανακτήσιμες. Ήδη στον προϋπολογισμό του δήμου του 2010, το εν λόγω δάνειο ήταν εγγεγραμμένο ως μη ανακτήσιμο επειδή ο FC Den Bosch είχε πάψει πλέον να το εξυπηρετεί. Τον Ιούνιο του 2011 ο δήμος ζήτησε από τη λογιστική εταιρεία Ernst & Young, η οποία είχε εκπονήσει ανάλυση της χρηματοοικονομικής κατάστασης του FC Den Bosch ήδη τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2011, να εκτιμήσει τη δυνατότητα ανάκτησης του δανείου που είχε χορηγηθεί στον FC Den Bosch. Η λογιστική εταιρεία διαπίστωσε ότι, για τα επόμενα έτη, δεν θα μπορούσε κανείς εύλογα να αναμένει την αποπληρωμή του δανείου ή την καταβολή τόκων, ακόμη και αν ο σύλλογος προέβαινε σε αναδιάρθρωση λόγω της παραίτησης των μεγαλύτερων πιστωτών του από τις μακροπρόθεσμες απαιτήσεις τους. Η διαπίστωση αυτή είναι επίσης βάσιμη εάν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι ο σύλλογος δεν έχει κανένα στοιχείο ακίνητης περιουσίας στην κυριότητά του ούτε μηχανολογικό εξοπλισμό που θα μπορούσε να ρευστοποιηθεί για την εξόφληση των οφειλών.

(27)

Στο πλαίσιο της συμφωνίας μεταξύ των πιστωτών, ο δήμος αποφάσισε να μεταβιβάσει την απαίτησή του επί του 54 % των μετοχών στο ίδρυμα «Met Heel Mijn Hart» έναντι αντιτίμου 1 EUR. Με τον τρόπο αυτό, το ίδρυμα έγινε μέτοχος του συλλόγου –στη θέση του δήμου, ο οποίος δεν εκδήλωσε κανένα ενδιαφέρον συμμετοχής του στη διοίκηση του συλλόγου– με τον ίδιο τρόπο που απέκτησαν μετοχικό μερίδιο και οι υπόλοιποι μεγάλοι πιστωτές, και κατά τα συμφωνηθέντα μεταξύ των πιστωτών και του δήμου στο πλαίσιο της συμφωνίας αναδιάρθρωσης. Βάσει των μετοχών αυτών, το ίδρυμα θα προβεί στην πώληση αποδεικτικών κυριότητας μετοχής έναντι αντιτίμου 100 EUR.

(28)

Σε σύγκριση με τους υπόλοιπους πιστωτές, το ειδικό και μεγαλύτερο συμφέρον του δήμου για αποφυγή πιθανής εκκαθάρισης του συλλόγου ή υποβιβασμού του σε ερασιτεχνική κατηγορία συνδεόταν με το γεγονός ότι, τουλάχιστον για ορισμένο χρονικό διάστημα, θα έχανε τον κύριο χρήστη του σταδίου του και υπόχρεο καταβολής του σχετικού μισθώματος. Από την άποψη αυτή, ο δήμος είχε οικονομικό συμφέρον να μεριμνήσει ώστε ο σύλλογος να συνεχίσει να αγωνίζεται στην κατηγορία επαγγελματικού ποδοσφαίρου.

(29)

Όσον αφορά το οικόπεδο του προπονητικού συγκροτήματος, συνολικής έκτασης 36 000 m2, από τις πληροφορίες που υπέβαλαν οι Κάτω Χώρες προκύπτει ότι το οικόπεδο ανήκε ήδη στον δήμο. Το οικόπεδο χρησιμοποιούνταν από τον FC Den Bosch, ο οποίος, το 2000, είχε κατασκευάσει με δικά του έξοδα το αθλητικό συγκρότημα με τα κτίρια και τους αγωνιστικούς χώρους, στο οποίο επέφερε τροποποιήσεις το 2006 και το 2007. Δεν υπήρχε σύμβαση μακροχρόνιας μίσθωσης (erfpacht) (8) μεταξύ του δήμου και του FC Den Bosch. Ο δήμος μπορούσε να αξιοποιήσει το συγκεκριμένο ακίνητο για την ανέγερση κατοικιών και διαμερισμάτων. Κατά συνέπεια, είχε σε κάθε περίπτωση συμφέρον να επιθυμεί την αποχώρηση του συλλόγου από τις εγκαταστάσεις και εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία που παρουσιάστηκε λόγω των αναγκών ρευστότητας του συλλόγου. Ως εκ τούτου, ήταν διατεθειμένος να αποζημιώσει τον σύλλογο για την εκκένωση των εγκαταστάσεων, όπως θα συνέβαινε σε περίπτωση συναινετικής απαλλοτρίωσης κτιρίων, και ζήτησε να αποτιμηθούν τα κτίρια και οι εγκαταστάσεις του οικοπέδου βάσει του ολλανδικού δικαίου περί απαλλοτριώσεων που ισχύει σε τέτοιες περιπτώσεις.

(30)

Αυτή η τιμή κτήσης ορίστηκε κατόπιν αποτίμησης του αθλητικού συγκροτήματος από ανεξάρτητο αναγνωρισμένο εμπειρογνώμονα στον τομέα της φορολογίας ακινήτων. Η αποτίμηση βασίστηκε στην προσαρμοσμένη αξία αντικατάστασης, η οποία περιγράφεται ως το απαιτούμενο ποσό για την απόκτηση αντικειμένων της ίδιας αξίας από άποψη είδους, ποιότητας, κατάστασης και ηλικίας. Κατά συνέπεια, το εν λόγω ποσό δεν αντιστοιχεί μόνο στην αξία του αθλητικού συγκροτήματος με βάση το μέγεθός του, αλλά προσαρμόζεται σε συνάρτηση με την τεχνική κατάσταση και την ηλικία του. Η αποτίμηση αυτή επιβάλλεται από το άρθρο 40β παράγραφος 3 του ολλανδικού δικαίου περί απαλλοτριώσεων (Onteigeningswet) το οποίο διέπει τις περιπτώσεις συναινετικής απαλλοτρίωσης και το οποίο ήταν, σύμφωνα με τις Κάτω Χώρες, εφαρμοστέο και στην υπό εξέταση περίπτωση. Ως εκ τούτου, οι Κάτω Χώρες θεωρούν ότι η Επιτροπή εσφαλμένως έκρινε ότι στην έκθεση αποτίμησης χρησιμοποιήθηκε μόνο η αξία αντικατάστασης ως βάση για την αποτίμηση. Κατά την ολλανδική πρακτική αποτίμησης, μη συμβατικά ακίνητα, όπως ναοί, μνημεία ή αθλητικά συγκροτήματα, αποτιμώνται με βάση την προσαρμοσμένη αξία αντικατάστασης, η οποία περιγράφεται ως το τίμημα που θα ήταν διατεθειμένος να καταβάλει ένας ανεξάρτητος αγοραστής σε περίπτωση απαλλοτρίωσης ή μετεγκατάστασης του πραγματικού ιδιοκτήτη.

(31)

Όσον αφορά την παρατήρηση της Επιτροπής ότι η αξία που ορίστηκε βάσει της αποτίμησης ήταν υψηλότερη από τη λογιστική αξία που αναγραφόταν στους λογαριασμούς του FC Den Bosch, οι Κάτω Χώρες αναφέρουν ότι η λογιστική αξία ενός οικοπέδου ή ενός κτιρίου δεν αντικατοπτρίζει συνήθως την πραγματική αγοραία αξία του. Καθορίζεται από διάφορους άλλους παράγοντες πέραν της αξίας του στο πλαίσιο μιας εμπορικής συναλλαγής, όπως η ιστορική τιμή κτήσης ή η απόσβεση.

(32)

Ο σύλλογος μετέφερε τις προπονητικές του δραστηριότητες σε άλλους χώρους, στο στάδιο και σε άλλο προπονητικό συγκρότημα ποδοσφαίρου της πόλης που διέθετε ακόμη πλεονάζουσα χωρητικότητα. Οι Κάτω Χώρες ισχυρίζονται ότι η τιμή του προπονητικού συγκροτήματος ορίστηκε χωρίς να ληφθούν υπόψη οι πιθανές χρηματοδοτικές ανάγκες του FC Den Bosch. Ο σύλλογος χρησιμοποίησε ένα μέρος του ποσού που εισέπραξε για την αποχώρησή του από το αθλητικό του συγκρότημα για την εξασφάλιση των εναλλακτικών προπονητικών εγκαταστάσεων. Τα έσοδα αυτά χρησιμοποιήθηκαν επίσης για την καταβολή των οφειλόμενων μισθωμάτων του σταδίου στην BIM.

(33)

Εναλλακτικά, οι Κάτω Χώρες υποστήριξαν ότι ακόμη και στην περίπτωση που το μέτρο συνιστούσε ενίσχυση, αυτή θα ήταν συμβιβάσιμη με την εσωτερική αγορά. Όσον αφορά την αναδιάρθρωση του FC Den Bosch, οι Κάτω Χώρες περιέγραψαν τη οικονομική κατάσταση του συλλόγου όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 8.

(34)

Κάθε ολλανδικός επαγγελματικός ποδοσφαιρικός σύλλογος πρέπει να διαθέτει άδεια από την KNVB, η οποία χορηγείται μόνον εφόσον ο σύλλογος συμμορφώνεται με διάφορες υποχρεώσεις. Μία από τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στο πλαίσιο του συστήματος αυτού αφορά την οικονομική υγεία του συλλόγου. Εάν κριθεί ανεπαρκής, η KNVB δύναται να ανακαλέσει την άδεια. Σε περίπτωση που ιδρυθεί διάδοχος σύλλογος, αυτός δεν γίνεται απευθείας δεκτός στις κατηγορίες επαγγελματικού ποδοσφαίρου, αλλά θα πρέπει να ξεκινήσει από τη δεύτερη υψηλότερη ερασιτεχνική κατηγορία. Με τις δυσχέρειες που αντιμετώπιζε, ο σύλλογος Den Bosch κινδύνευε να χάσει την άδεια συμμετοχής του σε επαγγελματικούς αγώνες.

(35)

Λόγω των δυσχερειών αυτών, οι Κάτω Χώρες πρότειναν η απόφαση του δήμου να παραιτηθεί από δανειακή του απαίτηση και να αποζημιώσει τον FC Den Bosch για την εκκένωση του προπονητικού συγκροτήματος που χρησιμοποιούσε να εξαρτηθεί από μια σειρά προϋποθέσεων που καθορίζονται στο σχέδιο αναδιάρθρωσης το οποίο συμφωνήθηκε μεταξύ του δήμου, των υπόλοιπων πιστωτών και του FC Den Bosch.

(36)

Στο σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλεπόταν νέα νομική δομή για τον FC Den Bosch, ο οποίος μετατράπηκε από σύλλογο σε ανώνυμη εταιρεία (naamloze vennootschap (NV)), καθώς και περικοπές στο προσωπικό και στην ομάδα των παικτών. Προβλεπόταν η μείωση του αριθμού των παικτών με σύμβαση στον ελάχιστο αριθμό των 16 παικτών που απαιτείται από την KNVB. Ο FC Den Bosch δεν θα αποκτά παίκτες στην αγορά μεταγραφών, αλλά θα συνάπτει σύμβαση μόνο με ελεύθερους παίκτες, δηλαδή που δεν δεσμεύονται από άλλη σύμβαση για τη μεταγραφή τους. Οι ενέργειες αυτές είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους προσωπικού και παικτών κατά 17 %.

(37)

Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική σκέψη 22, οι πιστωτές του FC Den Bosch παραιτήθηκαν από απαιτήσεις συνολικού ύψους 5,337 εκατ. EUR με αντάλλαγμα μετοχές. Επιπλέον, ο δήμος αποζημίωσε τον σύλλογο για την αποχώρησή του από το προπονητικό συγκρότημα που χρησιμοποιούσε έως τότε με το ποσό των 1,4 εκατ. EUR. Χάρη στα εν λόγω μέτρα, η αρνητική καθαρή θέση του συλλόγου μετατράπηκε σε ελαφρώς θετική καθαρή θέση ύψους 0,63 εκατ. EUR, η οποία επέτρεψε τη μετατροπή του συλλόγου σε ανώνυμη εταιρεία.

(38)

Το σχέδιο καταρτίστηκε με στόχο την εξασφάλιση σταθερής χρηματοοικονομικής θέσης σε ορίζοντα τριετίας. Προέβλεπε μείωση των ζημιών κατά τα οικονομικά έτη 2011/2012 και 2012/2013 και επίτευξη μικρού κέρδους της τάξης του 0,1 εκατ. EUR για το οικονομικό έτος 2013/2014. Η προοπτική αυτή δεν θα άφηνε στον FC Den Bosch περιθώρια για την απόκτηση παικτών μέσω μεταγραφών. Στην πραγματικότητα, ο FC Den Bosch κατόρθωσε να παρουσιάσει κατά το οικονομικό έτος 2011/2012 μικρό κέρδος ύψους 0,103 εκατ. EUR, επίσης λόγω του ότι προέβη σε σύναψη συμβάσεων χορηγίας με καλύτερους όρους από αυτούς που είχαν προβλεφθεί.

(39)

Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης, ως κρατικές ενισχύσεις ορίζονται οι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές. Οι όροι που καθορίζονται στο άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης είναι σωρευτικοί και, ως εκ τούτου, προκειμένου να χαρακτηριστεί ένα μέτρο ως κρατική ενίσχυση, οι όροι αυτοί πρέπει να πληρούνται στο σύνολό τους.

(40)

Βάσει της απόφασης κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή θα αξιολογήσει την απόφαση του δήμου, της 21ης Ιουνίου 2011, να παραιτηθεί από απαίτηση μειωμένης εξασφάλισης 1,65 εκατ. EUR έναντι του FC Den Bosch και να αποζημιώσει τον FC Den Bosch με την καταβολή 1,4 εκατ. EUR για την αποχώρηση του συλλόγου από τις προπονητικές εγκαταστάσεις του. Η Επιτροπή επισημαίνει, αφενός, ότι και οι δύο ενέργειες παρουσιάστηκαν μαζί και αποφασίστηκαν κατά τη διάρκεια της ίδιας συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου και, αφετέρου, ότι συνδέονται στενά μεταξύ τους ως προς τον σκοπό τους και την κατάσταση του FC Den Bosch τη δεδομένη χρονική περίοδο.

(41)

Κατά συνέπεια, τα εν λόγω δύο μέτρα θα πρέπει να εκτιμηθούν ως σύνολο (9). Στην παρούσα υπόθεση, ωστόσο, από την εκτίμηση που ακολουθεί καθίσταται σαφές ότι, εάν εξεταστούν χωριστά, και τα δύο μέτρα συνιστούν ενίσχυση. Αυτό συνεπάγεται αναμφισβήτητα ότι τα μέτρα συνιστούν επίσης κρατική ενίσχυση εάν εκτιμηθούν από κοινού ως ενιαίο μέτρο.

(42)

Και τα δύο μέτρα αποφασίστηκαν από τον δήμο, για τον οποίο έχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις που ανέρχονται στο ποσό των 3,1 εκατ. EUR. Επομένως, συνεπάγονται τη χρήση κρατικών πόρων και καταλογίζονται στο κράτος. Η μεταφορά κρατικών πόρων μπορεί να γίνει με πολλές μορφές, όπως άμεσες επιχορηγήσεις, δάνεια, εγγυήσεις, άμεσες επενδύσεις στο κεφάλαιο επιχειρήσεων και παροχές σε είδος. Μεταφορά κρατικών πόρων μπορεί να συνιστά επίσης η παραίτηση του κράτους από απαιτήσεις.

(43)

Κάθε φορά που η χρηματοοικονομική κατάσταση μιας επιχείρησης βελτιώνεται ως αποτέλεσμα κρατικής παρέμβασης, υφίσταται πλεονέκτημα. Προκειμένου να εξεταστεί η ύπαρξη πλεονεκτήματος, θα πρέπει να συγκριθεί η χρηματοοικονομική κατάσταση της επιχείρησης μετά τη λήψη του μέτρου με την αντίστοιχη χρηματοοικονομική της κατάσταση εάν δεν είχε εφαρμοστεί το μέτρο. Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι η δεινή χρηματοοικονομική κατάσταση του FC Den Bosch βελτιώθηκε αισθητά μέσω των υπό εξέταση μέτρων.

(44)

Πλεονέκτημα, κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης, συνιστά κάθε οικονομικό όφελος το οποίο μια επιχείρηση δεν θα είχε αποκομίσει υπό τις συνήθεις συνθήκες της αγοράς (10), δηλαδή χωρίς κρατική παρέμβαση που δεν καθοδηγείται από εμπορικές αρχές.

(45)

Οι Κάτω Χώρες ισχυρίζονται ότι η βελτίωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης του FC Den Bosch είναι το αποτέλεσμα συμβατών με την αγορά και επομένως όχι αθέμιτων συναλλαγών. Σύμφωνα με τις Κάτω Χώρες, ο δήμος ενήργησε σύμφωνα με την αρχή του επενδυτή στην οικονομία της αγοράς (εφεξής «ΑΕΟΑ»).

(46)

Όπως επισημαίνεται ανωτέρω, η απόφαση παραίτησης από την απαίτηση μειωμένης εξασφάλισης ύψους 1,65 εκατ. EUR περιλαμβάνει τη μετοχοποίηση του χρέους, την οποία ακολούθησε μεταβίβαση της απορρέουσας απαίτησης για λήψη μετοχών έναντι αντιτίμου 1 EUR.

(47)

Για τον λόγο αυτό πρέπει πρώτα να διαπιστωθεί αν ένας ιδιώτης πιστωτής θα είχε προβεί σε μετοχοποίηση του χρέους με τον ίδιο τρόπο που το έπραξε ο δήμος. Στην περίπτωση επιχείρησης η οποία πληροί τις προϋποθέσεις για κήρυξη πτώχευσης, ένας ιδιώτης πιστωτής έχει δύο επιλογές. Μπορεί είτε να προβεί σε εκκαθάριση της επιχείρησης με στόχο την ανάκτηση μέρους τουλάχιστον του δανείου του είτε να μετατρέψει την εν λόγω δανειακή του απαίτηση σε μετοχές, παρέχοντας με τον τρόπο αυτό στην επιχείρηση τη δυνατότητα να συνεχίσει να λειτουργεί, με την προοπτική να επανέλθει σε τροχιά κερδοφορίας και να αυξηθεί, συνεπώς, η αξία των μετοχών. Εάν ιδιώτες πιστωτές ενεργούσαν με τον ίδιο τρόπο που ενήργησε ο δήμος, και για σημαντικό μέρος των οφειλών του FC Den Bosch, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι η συμπεριφορά του δήμου τηρεί την ΑΕΟΑ.

(48)

Η τήρηση της ΑΕΟΑ μπορεί να διαπιστωθεί όταν μια συναλλαγή πραγματοποιείται ταυτόχρονα και υπό τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις (και, ως εκ τούτου, με το ίδιο επίπεδο κινδύνου και οφελών) από δημόσιους οργανισμούς και ιδιωτικούς φορείς που βρίσκονται σε ανάλογη κατάσταση (συναλλαγή «pari passu»). Στην παρούσα υπόθεση μπορεί υπό κανονικές συνθήκες να συναχθεί το συμπέρασμα ότι μια τέτοια συναλλαγή είναι σύμφωνη με τους όρους της αγοράς (11). Είναι εξίσου σημαντικό να διαπιστωθεί κατά πόσον η παρέμβαση των ιδιωτικών φορέων έχει πραγματική οικονομική σημασία και δεν είναι απλώς συμβολική ή επουσιώδης (12) και κατά πόσον η αρχική θέση των δημόσιων οργανισμών και των ιδιωτικών φορέων που εμπλέκονται είναι συγκρίσιμη σε σχέση με τη συναλλαγή. Από την άλλη πλευρά, εάν ένας δημόσιος οργανισμός και ιδιωτικοί φορείς που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση συμμετέχουν στην ίδια συναλλαγή κατά το ίδιο χρονικό διάστημα αλλά υπό διαφορετικούς όρους ή προϋποθέσεις, αυτό συνήθως δείχνει ότι η παρέμβαση του δημόσιου οργανισμού δεν είναι σύμφωνη με τους όρους της αγοράς.

(49)

Στην υπό εξέταση υπόθεση, η αρχική θέση των εμπλεκόμενων δημόσιων οντοτήτων και των ιδιωτικών φορέων ήταν συγκρίσιμη σε σχέση με τη συναλλαγή. Όλοι οι πιστωτές που συμμετείχαν στη συναλλαγή ήταν κάτοχοι μη εξασφαλισμένων και μη ανακτήσιμων δανειακών απαιτήσεων. Σημαντική ήταν επίσης και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο, όπως έχει ήδη επισημανθεί, οι υπόλοιποι φορείς δεν είναι απλώς επιχειρηματίες της αγοράς· φαίνεται ότι όλοι συνδέονται κατά κάποιον τρόπο με τον σύλλογο. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ενήργησαν με την προοπτική αποκόμισης κέρδους· οι οπαδοί, για παράδειγμα, δεν είναι συνετοί επιχειρηματίες της αγοράς που επιζητούν το κέρδος.

(50)

Είναι επίσης προφανές ότι η συναλλαγή πραγματοποιήθηκε υπό διαφορετικούς όρους ή προϋποθέσεις. Ο δήμος ζήτησε μεγαλύτερο αντάλλαγμα για την παραίτησή του από τις οφειλές σε σχέση με τους υπόλοιπους πιστωτές. Όπως παρουσιάζεται στον πίνακα 2, έλαβε, με αναλογία 26,7 EUR ανά μετοχή, σχετικά μεγαλύτερο αριθμό μετοχών από ό,τι όλοι οι υπόλοιποι πιστωτές εμπορικού ή μη κερδοσκοπικού σκοπού. Επιπλέον, η αναδιάρθρωση του χρέους επέτρεψε στον FC Den Bosch να καταβάλει καθυστερούμενες οφειλές για το μίσθωμα του σταδίου στην εταιρεία εκμετάλλευσης του σταδίου BIM, η οποία ανήκει στον δήμο. Από την άλλη πλευρά, ο πιστωτής […] έλαβε προνομιούχες μετοχές, οι οποίες ενδέχεται να του δώσουν προτεραιότητα για την είσπραξη πιθανών μερισμάτων σε μεταγενέστερο χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι δεν αποκλείεται ένας τουλάχιστον φορέας του ιδιωτικού τομέα να έλαβε ευνοϊκότερους όρους από ό,τι ο δήμος. Από τα αποδεικτικά στοιχεία δεν είναι δυνατόν να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ο δήμος ενήργησε pari passu με τους επιχειρηματίες της οικονομίας της αγοράς κατά τη συμφωνία μετοχοποίησης του χρέους.

(51)

Είναι επίσης σχεδόν βέβαιο ότι ένας ιδιώτης επενδυτής δεν θα είχε συμφωνήσει στην πώληση της μη ανακτήσιμης δανειακής του απαίτησης, η οποία μετατρέπεται σε μετοχές, έναντι αντιτίμου 1 EUR, σε ίδρυμα που σκοπεύει να προβεί σε πώληση αποδεικτικών κυριότητας για τις εν λόγω μετοχές έναντι 100 EUR ανά μετοχή. Με την απόφασή του να μην διατηρήσει στην κατοχή του τις μετοχές, ο δήμος εγκατέλειψε ουσιαστικά τον μοναδικό εμπορικό λόγο που δικαιολογούσε τη μετοχοποίηση του χρέους, δηλαδή την –έστω και αμυδρή– ελπίδα ή προσδοκία να αυξηθεί η αξία των μετοχών. Προσέφερε σε τρίτο τη δυνατότητα να συγκεντρώσει κεφάλαια μέσω της πώλησης αποδεικτικών κυριότητας μετοχών αντί να το πράξει ο ίδιος ή τουλάχιστον να ζητήσει μερίδιο από τα έσοδα των πωλήσεων (13). Στην εν λόγω περίπτωση, το κράτος διατήρησε στην κατοχή του τις μετοχές και μπορούσε ευλόγως να αναμένει την επίτευξη κέρδους στο μέλλον.

(52)

Κατά συνέπεια, η παραίτηση από τις οφειλές μειωμένης εξασφάλισης δεν μπορεί να θεωρηθεί παρόμοια με τη συμπεριφορά συνετού επιχειρηματία της αγοράς και χορήγησε στον FC Den Bosch πλεονέκτημα το οποίο δεν θα μπορούσε να αποκομίσει υπό όρους της αγοράς.

(53)

Όσον αφορά το προπονητικό συγκρότημα, οι Κάτω Χώρες ισχυρίζονται ότι η αποζημίωση ύψους 1,4 εκατ. EUR υπολογίστηκε σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής για τις πωλήσεις γηπέδων-οικοπέδων και με αποφάσεις της Επιτροπής σχετικά με την αποζημίωση του κόστους αντικατάστασης και, ως εκ τούτου, δεν χορήγησε πλεονέκτημα στον FC Den Bosch. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ανακοίνωση, η πώληση γηπέδων-οικοπέδων και κτιρίων από δημόσια αρχή δεν συνιστά ενίσχυση, πρώτον, όταν η δημόσια αρχή αποδέχεται την υψηλότερη ή μοναδική προσφορά κατόπιν διαγωνισμού άνευ όρων και, δεύτερον, όταν –απουσία τέτοιας διαδικασίας διαγωνισμού– η τιμή πώλησης καθορίζεται τουλάχιστον στην αξία που έχει υπολογιστεί βάσει αποτίμησης ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα.

(54)

Οι κατευθυντήριες γραμμές που παρέχονται στην ανακοίνωση για τις πωλήσεις γηπέδων-οικοπέδων, όπως επισημαίνεται και στην εισαγωγή της, «αφορούν μόνο τις πωλήσεις γηπέδων-οικοπέδων που ανήκουν στο δημόσιο. Δεν αφορούν την αγορά γηπέδων-οικοπέδων και κτιρίων ούτε την ενοικίαση ή τη χρηματοδοτική μίσθωση των ακινήτων αυτών από τις δημόσιες αρχές. Οι εν λόγω συναλλαγές ενδέχεται επίσης να περιέχουν στοιχεία κρατικής ενίσχυσης».

(55)

Σε κάθε περίπτωση, οι μηχανισμοί που προβλέπονται στην ανακοίνωση για τις πωλήσεις γηπέδων-οικοπέδων αποτελούν αποκλειστικά και μόνο εργαλεία με τα οποία εξακριβώνεται αν το κράτος ενήργησε ως επενδυτής στην οικονομία της αγοράς και αποτελούν, συνεπώς, συγκεκριμένα παραδείγματα εφαρμογής του κριτηρίου της ΑΕΟΑ σε συναλλαγές οικοπέδων που πραγματοποιούνται μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων (14). Επομένως, δεν έχει σημασία αν η εκτίμηση της αποτίμησης και εξαγοράς του γηπέδου-οικοπέδου διενεργείται βάσει της ανακοίνωσης για τις πωλήσεις γηπέδων-οικοπέδων ή χωρίς παραπομπή σε αυτή.

(56)

Στην περίπτωση του αθλητικού συγκροτήματος από το οποίο αποχώρησε ο FC Den Bosch, η αποτίμηση του γηπέδου-οικοπέδου, η οποία εκπονήθηκε από ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα, βασίστηκε στην προσαρμοσμένη αξία αντικατάστασης. Σύμφωνα με τις διευκρινίσεις των Κάτω Χωρών, πρόκειται για το τίμημα που θα έπρεπε να καταβάλει το κράτος σε περίπτωση μετεγκατάστασης του ιδιοκτήτη, βάσει των νομικών κανόνων για την αποτίμηση ακινήτων που αποτελούν αντικείμενο διαδικασιών συναινετικής απαλλοτρίωσης. Το επιχείρημα αυτό δεν είναι πειστικό. Τα κτίρια και οι εγκαταστάσεις του συγκροτήματος, που κατασκευάστηκαν από τον FC Den Bosch, αποτελούσαν ήδη ιδιοκτησία του δήμου. Ο FC Den Bosch τα χρησιμοποιούσε χωρίς σύμβαση μακροχρόνιας μίσθωσης. Κατά συνέπεια, η αποτίμηση δεν θα έπρεπε να διενεργηθεί με βάση την παραδοχή ότι ο FC Den Bosch ήταν ο ιδιοκτήτης των κτιρίων. Επιπλέον, είναι πολύ πιθανό η προσαρμοσμένη αξία αντικατάστασης να είναι διαφορετική από την αγοραία αξία ενός περιουσιακού στοιχείου.

(57)

Επίσης, ο δήμος δεν φαίνεται ότι είχε συγκεκριμένα σχέδια για το εν λόγω γήπεδο-οικόπεδο κατά τη χρονική στιγμή της συναλλαγής. Είναι σαφές ότι η συναλλαγή αποτελούσε μέρος των μέτρων αναδιάρθρωσης που αποφασίστηκαν από τον δήμο, με προφανή πρωταρχικό στόχο την παροχή ρευστότητας στον FC Den Bosch. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο δήμος δεν θα προέβαινε στη συγκεκριμένη ενέργεια τη δεδομένη χρονική στιγμή εάν δεν είχε αυτόν τον στόχο. Θα μπορούσε επίσης να προβληθεί το επιχείρημα ότι με τη διάλυση του ποδοσφαιρικού συλλόγου σε περίπτωση πτώχευσης, το αθλητικό συγκρότημα θα είχε απελευθερωθεί χωρίς καταβολή αποζημίωσης.

(58)

Ως εκ τούτου, αμφισβητείται ότι κάποιος άλλος επιχειρηματίας της αγοράς θα μπορούσε να πείσει τον δήμο να καταβάλει 1,4 εκατ. EUR για την απελευθέρωση ενός ακινήτου για το οποίο μάλιστα ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας δεν είχε συνάψει σύμβαση μακροχρόνιας μίσθωσης. Σε κάθε περίπτωση, το αντίστοιχο ποσό θα ήταν πολύ χαμηλότερο.

(59)

Κατά συνέπεια, τα μέτρα χορηγούν στον FC Den Bosch επιλεκτικό πλεονέκτημα κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(60)

Οι Κάτω Χώρες αμφισβήτησαν τον αντίκτυπο της πιθανής ενίσχυσης στην εσωτερική αγορά για τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους που δεν αγωνίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ωστόσο, οι επαγγελματικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι θεωρούνται επιχειρήσεις και υπόκεινται σε έλεγχο κρατικών ενισχύσεων. Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο συνιστά μισθωτή δραστηριότητα και παρέχει υπηρεσίες έναντι αμοιβής· διέπεται πλέον από υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού και, κατά συνέπεια, έχει αυξήσει τον οικονομικό του αντίκτυπο (15).

(61)

Παρότι ο FC Den Bosch δεν συμμετέχει σε ποδοσφαιρικές διοργανώσεις με διεθνή διάσταση, ως επαγγελματικός ποδοσφαιρικός σύλλογος αναπτύσσει οικονομικές δραστηριότητες σε διάφορες άλλες αγορές, όπως η αγορά για τις μεταγραφές επαγγελματιών παικτών, η διαφήμιση, η χορηγία, η εμπορική προώθηση ή η κάλυψη από μέσα ενημέρωσης. Η ενίσχυση που χορηγείται σε επαγγελματικό ποδοσφαιρικό σύλλογο ενδυναμώνει τη θέση του σε αυτές τις αγορές, στις περισσότερες από τις οποίες δραστηριοποιούνται πολλά κράτη μέλη. Ως εκ τούτου, εάν χρησιμοποιούνται κρατικοί πόροι για τη χορήγηση επιλεκτικού πλεονεκτήματος σε επαγγελματικό ποδοσφαιρικό σύλλογο, ανεξάρτητα από την κατηγορία στην οποία αγωνίζεται, η ενίσχυση αυτή είναι πιθανό να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και να επηρεάσει τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης (16).

(62)

Η Επιτροπή πρέπει να εξετάσει αν τα μέτρα ενίσχυσης υπέρ του FC Den Bosch μπορούν να θεωρηθούν συμβιβάσιμα με την εσωτερική αγορά. Καμία από τις παρεκκλίσεις που αναφέρονται στο άρθρο 107 παράγραφος 2 της Συνθήκης δεν εφαρμόζεται στο υπό εξέταση μέτρο ενίσχυσης. Όσον αφορά τις παρεκκλίσεις που προβλέπονται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 της Συνθήκης, η Επιτροπή σημειώνει ότι καμία ολλανδική περιοχή δεν εμπίπτει στην παρέκκλιση που προβλέπεται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της Συνθήκης. Το υπό εξέταση μέτρο ενίσχυσης δεν προωθεί σημαντικό σχέδιο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, ούτε εξυπηρετεί τον σκοπό της άρσης σοβαρής διαταραχής της ολλανδικής οικονομίας κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης. Επίσης, το μέτρο ενίσχυσης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι προωθεί τον πολιτισμό ή τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της Συνθήκης.

(63)

Όσον αφορά την παρέκκλιση που προβλέπεται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης υπέρ ενισχύσεων για την προώθηση της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων, μια τέτοιου είδους ενίσχυση θα μπορούσε να συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά εφόσον δεν αλλοιώνει τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο στο κοινό συμφέρον.

(64)

Για την εκτίμηση των μέτρων ενισχύσεων δυνάμει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης, η Επιτροπή έχει εκδώσει σειρά κανονισμών, πλαισίων, κατευθυντήριων γραμμών και ανακοινώσεων σχετικά με τις μορφές ενισχύσεων και τους οριζόντιους ή τομεακούς σκοπούς για τους οποίους χορηγούνται ενισχύσεις. Δεδομένου ότι ο FC Den Bosch αντιμετώπιζε οικονομικές δυσχέρειες κατά τον χρόνο λήψης των μέτρων και ότι η ενίσχυση χορηγήθηκε από τον δήμο για την αντιμετώπιση των εν λόγω δυσχερειών, είναι σκόπιμο να διερευνηθεί αν έχουν εφαρμογή και πληρούνται τα κριτήρια που καθορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές (17).

(65)

Τον Ιούλιο του 2014 η Επιτροπή εξέδωσε νέες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και αναδιάρθρωση μη χρηματοπιστωτικών προβληματικών επιχειρήσεων (18). Ωστόσο, οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές δεν εφαρμόζονται στην παρούσα μη κοινοποιηθείσα ενίσχυση, η οποία χορηγήθηκε το 2011. Σύμφωνα με το σημείο 137 των νέων κατευθυντήριων γραμμών, αυτό θα ίσχυε μόνο σε περίπτωση ενίσχυσης διάσωσης ή αναδιάρθρωσης η οποία χορηγήθηκε χωρίς προηγούμενη έγκριση, εάν μέρος ή το σύνολο της ενίσχυσης χορηγήθηκε μετά τη δημοσίευση των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με το σημείο 138 των νέων κατευθυντήριων γραμμών, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η Επιτροπή θα διενεργεί την εξέταση με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές που εφαρμόζονταν κατά τη χρονική στιγμή χορήγησης της ενίσχυσης, και ως εκ τούτου, στην παρούσα υπόθεση, εκείνες που εφαρμόζονταν πριν από το 2014.

(66)

Σύμφωνα με το σημείο 11 των κατευθυντήριων γραμμών, μια εταιρεία μπορεί να θεωρείται προβληματική όταν υπάρχουν οι συνήθεις ενδείξεις μιας προβληματικής επιχείρησης, όπως αύξηση των ζημιών, μείωση του κύκλου εργασιών, διόγκωση των αποθεμάτων, πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, φθίνουσα ταμειακή ροή ή αυξανόμενη δανειοληψία. Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική σκέψη 8, ο FC Den Bosch εμφανίζει αρκετές από τις ενδείξεις αυτές. Κατά συνέπεια, αποτελούσε προβληματική επιχείρηση και η εκτίμηση του συμβιβάσιμου της κρατικής ενίσχυσης θα διενεργηθεί βάσει των κατευθυντήριων γραμμών.

(67)

Στο τμήμα 3.2 των κατευθυντήριων γραμμών ορίζεται ότι η χορήγηση της ενίσχυσης πρέπει να εξαρτάται από την εφαρμογή σχεδίου αναδιάρθρωσης. Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική σκέψη 7, ο FC Den Bosch χαρακτηρίζεται ως μικρή επιχείρηση. Σύμφωνα με το σημείο 59 των κατευθυντήριων γραμμών, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι Κάτω Χώρες κοινοποίησαν σχέδιο αναδιάρθρωσης, το οποίο αφορά τις προϋποθέσεις που ορίζονται στα σημεία 34 έως 37 των κατευθυντήριων γραμμών.

(68)

Ως προς το σημείο αυτό, η Επιτροπή παρατηρεί ότι η απόφαση του δήμου να παραιτηθεί από τη δανειακή του απαίτηση και να καταβάλει το τίμημα για την απελευθέρωση του αθλητικού του συγκροτήματος ελήφθη έπειτα από ανάλυση της φύσης και των αιτιών των δυσχερειών που αντιμετώπιζε ο FC Den Bosch. Η συναλλαγή υπόκειτο σε διάφορες προϋποθέσεις που αποσκοπούσαν στην αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της επιχείρησης εντός εύλογου χρονοδιαγράμματος τριών ετών και στην εκπλήρωση των απαιτήσεων της KNVB για τη συνέχιση της χορήγησης άδειας στον FC Den Bosch ώστε να μπορεί να συμμετέχει σε διοργανώσεις επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης προέβλεπε νέα διοίκηση, περικοπές στο προσωπικό και στην ομάδα των παικτών, και κάλυπτε την αποχώρηση από ένα μεγάλο προπονητικό συγκρότημα. Με τον τρόπο αυτό, ο FC Den Bosch προέβλεπε εξοικονόμηση δαπανών στο πλαίσιο της κύριας δραστηριότητάς του. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης δεν βασίζεται σε εξωτερικούς παράγοντες τους οποίους ο FC Den Bosch δύναται μεν να επιδιώκει αλλά δεν μπορεί να ελέγχει πλήρως, όπως η αναζήτηση νέων χορηγών και η αύξηση του αριθμού των θεατών. Προβλέπεται η διαρκής βελτίωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης του ποδοσφαιρικού συλλόγου, καθώς και η συνέχιση της λειτουργίας του ως επαγγελματικού ποδοσφαιρικού συλλόγου. Η ανάπτυξη που αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 35 καταδεικνύει ότι το σχέδιο ήταν πράγματι ρεαλιστικό.

(69)

Βάσει των σημείων 38 έως 42 των κατευθυντήριων γραμμών, ο δικαιούχος οφείλει να λαμβάνει αντισταθμιστικά μέτρα με σκοπό την ελαχιστοποίηση των στρεβλωτικών επιπτώσεων της ενίσχυσης και των αποτελεσμάτων της ενίσχυσης που αλλοιώνουν τις συναλλαγές. Ωστόσο, αυτή η προϋπόθεση δεν εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις. Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική σκέψη 7, ο FC Den Bosch είναι μικρή επιχείρηση.

(70)

Η Επιτροπή παρατηρεί επίσης ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από εξωτερικούς φορείς του ιδιωτικού τομέα, επιπλέον της εσωτερικής εξοικονόμησης δαπανών που επιτυγχάνεται, σύμφωνα με τα σημεία 43 και 44 των κατευθυντήριων γραμμών. Αρκετοί φορείς του ιδιωτικού τομέα συμφώνησαν επίσης να παραιτηθούν από τις απαιτήσεις τους. Η συνολική συμμετοχή των πιστωτών και του δήμου στην αναχρηματοδότηση του FC Den Bosch ανήλθε σε 6,737 εκατ. EUR (5,337 εκατ. EUR υπό τη μορφή παραίτησης από απαιτήσεις, επιπλέον της καταβολής 1,4 εκατ. EUR για το προπονητικό συγκρότημα, εάν θεωρηθεί ότι ολόκληρο το ποσό για το προπονητικό συγκρότημα συνιστά ενίσχυση). Το 25 % της ίδιας συμμετοχής που απαιτείται για τις μικρές επιχειρήσεις αντιστοιχεί κατά μέγιστον σε 1,685 εκατ. EUR. Η συμμετοχή άλλων φορέων πέραν του κράτους ανήλθε σε 3,687 εκατ. EUR υπό τη μορφή παραίτησης από την είσπραξη των αντίστοιχων οφειλών (5,337 εκατ. EUR μείον τη δανειακή απαίτηση του δήμου ύψους 1,65 εκατ. EUR), μεταξύ των οποίων και οι απαιτήσεις μιας εμπορικής επιχείρησης ύψους 1,865 εκατ. EUR, ποσό που υπερβαίνει το απαιτούμενο ποσοστό του 25 %.

(71)

Το ποσό της ενίσχυσης ήταν αναγκαίο. Σύμφωνα με το σχέδιο αναδιάρθρωσης, προβλέπονταν λιγότερες ζημίες κατά τις αγωνιστικές περιόδους 2011/2012 και 2012/2013 και ελαφρώς θετικό αποτέλεσμα αργότερα. Η εξέλιξη αυτή δεν θα επέτρεπε στον FC Den Bosch να αποκτήσει νέους παίκτες ή να τους προσελκύσει με υψηλότερες αποδοχές.

(72)

Σύμφωνα με το σημείο 49 των κατευθυντήριων γραμμών, το κράτος μέλος οφείλει να κοινοποιεί τακτικές και λεπτομερείς εκθέσεις σχετικά με την ορθή εφαρμογή του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Στο σημείο 51 καθορίζονται λιγότερο αυστηροί όροι για τις ΜΜΕ, σύμφωνα με τους οποίους η ανά έτος διαβίβαση αντιγράφου του ισολογισμού και των αποτελεσμάτων χρήσεως της αποδέκτριας εταιρείας είναι κατά κανόνα επαρκής. Οι Κάτω Χώρες δεσμεύτηκαν να υποβάλλουν τις εν λόγω εκθέσεις.

(73)

Σύμφωνα με τα σημεία 72 έως 77 των κατευθυντήριων γραμμών, οι Κάτω Χώρες διευκρίνισαν ότι ο FC Den Bosch δεν είχε λάβει ενίσχυση διάσωσης ή αναδιάρθρωσης κατά τη δεκαετία πριν από τη χορήγηση της παρούσας ενίσχυσης. Δεσμεύτηκαν επίσης να μην προβούν σε χορήγηση νέας ενίσχυσης διάσωσης ή αναδιάρθρωσης υπέρ του FC Den Bosch για χρονικό διάστημα δέκα ετών.

(74)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους που τέθηκαν σε ισχύ υπέρ του ποδοσφαιρικού συλλόγου FC Den Bosch συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης. Ωστόσο, η ενίσχυση αναδιάρθρωσης που χορηγήθηκε από τον δήμο υπέρ του FC Den Bosch πληροί τις προϋποθέσεις των κατευθυντήριων γραμμών και δεν αλλοιώνει, συνεπώς, τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον. Κατά συνέπεια, η ενίσχυση είναι συμβιβάσιμη με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης.

(75)

Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι οι Κάτω Χώρες έθεσαν παράνομα σε εφαρμογή την ενίσχυση υπέρ του ποδοσφαιρικού συλλόγου FC Den Bosch κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης. Ωστόσο, η κρατική ενίσχυση ύψους 1,65 εκατ. EUR, η οποία χορηγήθηκε στον σύλλογο FC Den Bosch το 2011 υπό τη μορφή παραίτησης από είσπραξη οφειλής και καταβολής ποσού 1,4 εκατ. EUR ως αντάλλαγμα για την αποχώρηση του συλλόγου από το προπονητικό του συγκρότημα, πληροί τις προϋποθέσεις ενίσχυσης αναδιάρθρωσης σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές και μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμη με την εσωτερική αγορά κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης.