6.5.2015   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 115/11

(1)

Η οδηγία 94/62/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) εκδόθηκε προκειμένου να προληφθούν ή να μειωθούν οι επιπτώσεις των συσκευασιών και των απορριμμάτων συσκευασίας στο περιβάλλον. Παρά το γεγονός ότι οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς συνιστούν συσκευασία κατά την έννοια της εν λόγω οδηγίας, οι διατάξεις της δεν περιλαμβάνουν ειδικά μέτρα σχετικά με την κατανάλωση αυτής της κατηγορίας σακουλών.

(2)

Τα σημερινά επίπεδα κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς δημιουργούν υψηλή συσσώρευση απορριμμάτων και οδηγούν σε αναποτελεσματική χρήση των πόρων, κατάσταση που αναμένεται να επιδεινωθεί, εάν δεν ληφθούν μέτρα. Η απόρριψη πλαστικών σακουλών μεταφοράς προκαλεί περιβαλλοντική ρύπανση και επιδεινώνει το εκτεταμένο πρόβλημα των απορριμμάτων στα συστήματα υδάτων, με αποτέλεσμα να απειλούνται τα υδάτινα οικοσυστήματα σε παγκόσμιο επίπεδο.

(3)

Επιπλέον, η συσσώρευση πλαστικών σακουλών μεταφοράς στο περιβάλλον έχει σαφώς αρνητικές επιπτώσεις σε ορισμένες οικονομικές δραστηριότητες.

(4)

Οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς πάχους μικρότερου από 50 μικρά («λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς»), που αντιπροσωπεύουν τη συντριπτική πλειονότητα του συνολικού αριθμού πλαστικών σακουλών μεταφοράς που καταναλώνονται στην Ένωση, επαναχρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά από τις χοντρότερες πλαστικές σακούλες μεταφοράς. Ως αποτέλεσμα αυτού, οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς μετατρέπονται σε απόβλητα πιο γρήγορα και είναι πιθανότερο να συμβάλλουν στη δημιουργία απορριμμάτων λόγω του μικρού βάρους τους.

(5)

Επί του παρόντος, τα ποσοστά ανακύκλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς είναι πολύ χαμηλά και, λόγω ορισμένων πρακτικών και οικονομικών δυσκολιών, δεν είναι πιθανό να φθάσουν σε σημαντικά επίπεδα στο εγγύς μέλλον.

(6)

Σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων δίδεται προτεραιότητα στην πρόληψη. Οι πλαστικές σακούλες μεταφοράς εξυπηρετούν πλείονες σκοπούς και η κατανάλωσή τους θα συνεχισθεί στο μέλλον. Για να εξασφαλισθεί ότι οι απαιτούμενες πλαστικές σακούλες μεταφοράς δεν θα καταλήξουν ως απόβλητα στο περιβάλλον, θα πρέπει να ληφθούν κατάλληλα μέτρα και οι καταναλωτές θα πρέπει να ενημερωθούν για τους κατάλληλους τρόπους διάθεσης των αποβλήτων.

(7)

Τα επίπεδα κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς ποικίλλουν σημαντικά σ' ολόκληρη την Ένωση, λόγω των διαφορών που παρατηρούνται στις καταναλωτικές συνήθειες, την ευαισθητοποίηση σε περιβαλλοντικά θέματα και την αποτελεσματικότητα των μέτρων πολιτικής που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν καταφέρει να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς: η μέση κατανάλωση στα επτά κράτη μέλη με τις καλύτερες επιδόσεις ανέρχεται μόνο στο 20 % της μέσης κατανάλωσης στην Ένωση.

(8)

Η διαθεσιμότητα και ακρίβεια των στοιχείων σχετικά με τα σημερινά επίπεδα κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς ποικίλλουν μεταξύ των κρατών μελών. Πρωταρχικής σημασίας για την αξιολόγηση των μέτρων μείωσης και την εξασφάλιση ενιαίων όρων για την εφαρμογή τους είναι να υπάρχουν ακριβή και συγκρίσιμα στοιχεία σχετικά με την κατανάλωση. Επομένως, θα πρέπει να εκπονηθεί κοινή μεθοδολογία για τον υπολογισμό της ετήσιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς με την προοπτική της παρακολούθησης της προόδου όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσής τους.

(9)

Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η ενημέρωση των καταναλωτών έχει καθοριστική σημασία για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου σχετίζεται με τη μείωση της κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς. Είναι συνεπώς αναγκαίο να καταβληθούν προσπάθειες σε θεσμικό επίπεδο για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε σχέση με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της χρήσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς καθώς και για την αλλαγή της υπάρχουσας αντίληψης σύμφωνα με την οποία το πλαστικό είναι ένα ακίνδυνο υλικό χαμηλού κόστους.

(10)

Για την προώθηση της σταθερής μείωσης του μέσου επιπέδου κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν μέτρα για να μειώσουν σημαντικά την κατανάλωσή τους σύμφωνα με τους γενικούς στόχους της πολιτικής της Ένωσης για τα απόβλητα και της ιεράρχησης των αποβλήτων, όπως προβλέπεται στην οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5). Αυτά τα μέτρα μείωσης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα σημερινά επίπεδα κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς στα επιμέρους κράτη μέλη, απαιτώντας πιο φιλόδοξες προσπάθειες για τα κράτη με τα υψηλότερα επίπεδα, και να λαμβάνουν υπόψη τις μειώσεις που έχουν ήδη επιτευχθεί. Για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς, είναι απαραίτητο οι εθνικές αρχές να παρέχουν στοιχεία σχετικά με την κατανάλωσή τους σύμφωνα με το άρθρο 12 της οδηγίας 94/62/ΕΚ.

(11)

Τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από τα κράτη μέλη μπορεί να περιλαμβάνουν τη χρήση οικονομικών μέσων, όπως τιμολόγηση ή επιβολή φόρων και τελών, τα οποία έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά για τη μείωση της κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς, και περιορισμούς εμπορίας, όπως απαγορεύσεις κατά παρέκκλιση από το άρθρο 18 της οδηγίας 94/62/ΕΚ, εφόσον οι περιορισμοί είναι αναλογικοί και δεν εισάγουν διακρίσεις.

(12)

Τα μέτρα αυτά μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο της ανάκτησης ή διάθεσης των λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς, τις δυνατότητες ανακύκλωσης και λιπασματοποίησής τους, την ανθεκτικότητά τους ή τη συγκεκριμένη χρήση για την οποία προορίζονται οι σακούλες αυτές, και τις ενδεχόμενες δυσμενείς επιπτώσεις της υποκατάστασής τους.

(13)

Τα κράτη μέλη μπορούν να εξαιρέσουν τις πλαστικές σακούλες μεταφοράς πάχους κάτω των 15 μm («πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς») που χρησιμοποιούνται ως πρωτογενής συσκευασία χύδην τροφίμων, όπου αυτό απαιτείται για λόγους υγιεινής ή όταν η χρήση τους συμβάλλει στην αποφυγή σπατάλης τροφίμων.

(14)

Τα κράτη μέλη μπορούν ελεύθερα να χρησιμοποιήσουν ταέσοδα από τα μέτρα τα οποία λαμβάνονται σύμφωνα με την οδηγία 94/62/ΕΚ για να επιτύχουν μια σταθερή μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς.

(15)

Τα προγράμματα ευαισθητοποίησης των καταναλωτών γενικά και τα εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για τη μείωση της χρήσης πλαστικών σακουλών.

(16)

Το ευρωπαϊκό πρότυπο EN 13432 σχετικά με τις «Απαιτήσεις για συσκευασία ανακτήσιμη μέσω λιπασματοποίησης και βιοαποικοδόμησης — Σχήμα δοκιμής και κριτήρια αξιολόγησης για την τελική αποδοχή της συσκευασίας» καθορίζει τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει ένα υλικό προκειμένου να θεωρηθεί «λιπασματοποιήσιμο», δηλαδή ότι μπορεί να ανακυκλωθεί μέσω διεργασίας ανάκτησης οργανικής ύλης που συνίσταται σε λιπασματοποίηση και αναερόβια αποσύνθεση. Η Επιτροπή θα πρέπει να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης να αναπτύξει χωριστό πρότυπο για τις συσκευασίες που μπορούν να λιπασματοποιούνται κατ' οίκον.

(17)

Είναι σημαντικό να εξασφαλισθεί η αναγνώριση των σημάνσεων και σημάτων των βιοαποικοδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων σακουλών μεταφοράς σε ολόκληρη την Ένωση.

(18)

Ορισμένες πλαστικές σακούλες μεταφοράς αναφέρονται από τους κατασκευαστές τους ως «οξο-βιοαποικοδομήσιμες» ή «οξο-διασπώμενες». Σε αυτές τις σακούλες, πρόσθετα έχουν ενσωματωθεί σε συμβατικά πλαστικά. Λόγω της παρουσίας αυτών των πρόσθετων, τα πλαστικά υλικά διασπώνται με την πάροδο του χρόνου σε μικρότερα σωματίδια, τα οποία παραμένουν στο περιβάλλον. Επομένως, ο χαρακτηρισμός των εν λόγω σακουλών ως «βιοαποικοδομήσιμων» μπορεί να είναι παραπλανητικός, καθώς ενδέχεται να μην αποτελούν λύση όσον αφορά τη δημιουργία απορριμμάτων αλλά, αντιθέτως, να αυξάνουν τη ρύπανση. Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει τον αντίκτυπο της χρήσης οξο-διασπώμενων πλαστικών σακουλών μεταφοράς στο περιβάλλον και να υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, η οποία να περιλαμβάνει, κατά περίπτωση, μια δέσμη μέτρων για τον περιορισμό της κατανάλωσής τους ή τη μείωση τυχόν δυσμενών επιπτώσεων.

(19)

Τα μέτρα που πρέπει να λάβουν τα κράτη μέλη για τη μείωση της κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς θα πρέπει να οδηγήσουν σε σταθερή μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς και όχι σε συνολική αύξηση της παραγωγής συσκευασιών.

(20)

Τα μέτρα που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία πρέπει να είναι σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τον χάρτη πορείας για μια αποδοτική, από πλευράς πόρων, Ευρώπη, και θα πρέπει να συμβάλλουν σε ενέργειες κατά της δημιουργίας απορριμμάτων στη θάλασσα αναληφθείσες σύμφωνα με την οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6).

(21)

Ως εκ τούτου, η οδηγία 94/62/ΕΚ θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,

1)

Στο άρθρο 3 προστίθενται τα ακόλουθα σημεία:

«1α.   “πλαστικό υλικό”: πολυμερές, κατά την έννοια του άρθρου 3 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*), στο οποίο ενδεχομένως έχουν προστεθεί πρόσθετα ή άλλες ουσίες και το οποίο μπορεί να αποτελέσει κύριο δομικό στοιχείο σακουλών μεταφοράς·

1β.   “πλαστικές σακούλες μεταφοράς”: σακούλες μεταφοράς με ή χωρίς λαβή, από πλαστικό υλικό, οι οποίες διατίθενται στους καταναλωτές στο σημείο πώλησης εμπορευμάτων ή προϊόντων·

1γ.   “λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς”: πλαστικές σακούλες μεταφοράς με πάχος τοιχώματος μικρότερο από 50 μικρά·

1δ.   “πολύ λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς”: πλαστικές σακούλες μεταφοράς με πάχος τοιχώματος μικρότερο από 15 μm οι οποίες απαιτούνται για λόγους υγιεινής ή παρέχονται ως πρωτογενής συσκευασία χύδην τροφίμων όταν η χρήση τους συμβάλλει στην αποφυγή σπατάλης τροφίμων·

1ε.   “οξο-διασπώμενες πλαστικές σακούλες μεταφοράς”: πλαστικές σακούλες μεταφοράς από πλαστικά υλικά στα οποία περιλαμβάνονται πρόσθετα που καταλύουν τη διάσπαση των πλαστικών υλικών σε μικρο-τμήματα·

(*)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH) και για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων καθώς και για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/45/ΕΚ και για κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 793/93 του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1488/94 της Επιτροπής καθώς και της οδηγίας 76/769/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των οδηγιών της Επιτροπής 91/155/ΕΟΚ, 93/67/ΕΟΚ, 93/105/ΕΚ και 2000/21/ΕΚ (ΕΕ L 396 της 30.12.2006, σ. 1).»"

2)

Στο άρθρο 4, παρεμβάλλονται οι ακόλουθες παράγραφοι:

«1α.   Τα κράτη μέλη λαμβάνουν μέτρα για τη σταθερή μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς στο έδαφός τους.

Τα μέτρα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν τη θέσπιση εθνικών στόχων μείωσης, τη διατήρηση ή εισαγωγή οικονομικών μέσων καθώς και την επιβολή περιορισμών εμπορίας κατά παρέκκλιση από το άρθρο 18, εφόσον οι περιορισμοί αυτοί είναι αναλογικοί και δεν εισάγουν διακρίσεις.

Τα μέτρα αυτά μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο της ανάκτησης ή διάθεσης των λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς, τις δυνατότητες ανακύκλωσης και λιπασματοποίησής τους, την ανθεκτικότητά τους ή τη συγκεκριμένη χρήση για την οποία προορίζονται.

Τα κράτη μέλη λαμβάνουν ένα ή αμφότερα από τα κατωτέρω μέτρα:

Από 27 Μαΐου 2018 τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν στοιχεία σχετικά με την ετήσια κατανάλωση λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς όταν υποβάλλουν στοιχεία για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας στην Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 12.

Έως 27 Μαΐου 2016 η Επιτροπή εκδίδει εκτελεστική πράξη για τον καθορισμό της μεθόδου υπολογισμού της ετήσιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς και για την προσαρμογή των μορφότυπων υποβολής στοιχείων που εγκρίνονται σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφος 3. Η εν λόγω εκτελεστική πράξη εκδίδεται σύμφωνα με την κανονιστική διαδικασία στην οποία παραπέμπει το άρθρο 21 παράγραφος 2.

1β.   Με την επιφύλαξη του άρθρου 15, τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν μέτρα, όπως η χρησιμοποίηση οικονομικών μέσων και εθνικών στόχων μείωσης, όσον αφορά οποιοδήποτε είδος πλαστικής σακούλας μεταφοράς, ανεξάρτητα από το πάχος του τοιχώματος.

1γ.   Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη, τουλάχιστον κατά το πρώτο έτος μετά την 27η Νοεμβρίου 2016, ενθαρρύνουν ενεργά τη διοργάνωση εκστρατειών για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού όσον αφορά τις δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις της υπερβολικής χρήσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς.»

3)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

«Άρθρο 8α

Ειδικά μέτρα περί των βιοαποικοδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων πλαστικών σακουλών μεταφοράς

Έως τις 27 Μαΐου 2017 η Επιτροπή εκδίδει εκτελεστική πράξη για τον καθορισμό των προδιαγραφών των σημάνσεων ή σημάτων για να είναι δυνατή η αναγνώριση, σε επίπεδο Ένωσης, των βιοαποικοδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων πλαστικών σακουλών μεταφοράς και για την ορθή ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τις ιδιότητες λιπασματοποίησης των σακουλών αυτών. Η εν λόγω εκτελεστική πράξη εκδίδεται σύμφωνα με την κανονιστική διαδικασία στην οποία παραπέμπει το άρθρο 21 παράγραφος 2.

Το αργότερο δεκαοκτώ μήνες μετά την έκδοση της εν λόγω εκτελεστικής πράξης τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε η σήμανση των βιοαποικοδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων πλαστικών σακουλών μεταφοράς να είναι σύμφωνη με τις προδιαγραφές της εν λόγω εκτελεστικής πράξης.»

4)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

«Άρθρο 20α

Έκθεση περί πλαστικών σακουλών μεταφοράς

1.   Έως τις 27 Νοεμβρίου 2021 η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, σε επίπεδο Ένωσης, των μέτρων του άρθρου 4 παράγραφος 1α στην καταπολέμηση της συσσώρευσης απορριμάτων, την αλλαγή της συμπεριφοράς των καταναλωτών και την προώθηση της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων. Αν από την αξιολόγηση διαπιστωθεί ότι δεν είναι αποτελεσματικά τα ληφθέντα μέτρα, η Επιτροπή εξετάζει άλλους πιθανούς τρόπους για να επιτύχει τη μείωση της κατανάλωσης λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού ρεαλιστικών και πραγματοποιήσιμων στόχων σε επίπεδο Ένωσης, και υποβάλλει νομοθετική πρόταση, εφόσον είναι σκόπιμο.

2.   Έως τις 27 Μαΐου 2017 η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την εξέταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της χρήσης οξο-διασπώμενων πλαστικών σακουλών μεταφοράς και υποβάλλει νομοθετική πρόταση, εφόσον είναι σκόπιμο.

3.   Η Επιτροπή αξιολογεί έως τις 27 Μαΐου 2017 από την άποψη των επιπτώσεων του κύκλου ζωής, τις διάφορες δυνατότητες μείωσης της κατανάλωσης των πολύ λεπτών πλαστικών σακουλών μεταφοράς και υποβάλλει νομοθετική πρόταση, εφόσον είναι σκόπιμο.»

5)

Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 22 παράγραφος 3α αντικαθίσταται από το εξής:

«3α.   Με την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι που τίθενται στα άρθρα 4 και 6, τα κράτη μέλη μπορούν να μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο τις διατάξεις του άρθρου 4 παράγραφος 1α και του άρθρου 7 μέσω συμφωνιών μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των οικείων οικονομικών κλάδων.»