(1)

Με απόφαση της 19ης Νοεμβρίου 2008, η Επιτροπή ενέκρινε καθεστώς ενισχύσεων με τίτλο «Μέτρα στήριξης των πιστωτικών ιδρυμάτων της Ελλάδας» (στο εξής «καθεστώς στήριξης των ελληνικών τραπεζών») με σκοπό να διασφαλισθεί η σταθερότητα του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το καθεστώς στήριξης των ελληνικών τραπεζών προβλέπει τη χορήγηση ενισχύσεων βάσει των τριών συστατικών μέτρων του: ενός μέτρου ανακεφαλαιοποίησης, ενός μέτρου παροχής εγγυήσεων και ενός μέτρου ομολογιακών δανείων του Δημοσίου (2).

(2)

Στην αιτιολογική σκέψη 14 της απόφασης της 19ης Νοεμβρίου 2008 αναφερόταν ότι επρόκειτο να κοινοποιηθεί στην Επιτροπή σχέδιο αναδιάρθρωσης όσον αφορά τους δικαιούχους του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης.

(3)

Τον Μάιο του 2009 η Τράπεζα ανακεφαλαιοποιήθηκε στο πλαίσιο του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών.

(4)

Στις 2 Αυγούστου 2010 οι ελληνικές αρχές υπέβαλαν στην Επιτροπή σχέδιο αναδιάρθρωσης όσον αφορά την Τράπεζα. Η Επιτροπή καταχώρισε το εν λόγω σχέδιο και τις μεταγενέστερες επικαιροποιήσεις του, καθώς και πρόσθετες πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές, ως υπόθεση SA.30342 (PN 26/2010) και στη συνέχεια υπόθεση SA.32788 (2011/PN).

(5)

Τον Δεκέμβριο του 2011 η Τράπεζα ανακεφαλαιοποιήθηκε εκ νέου από την Ελλάδα βάσει του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης. Στις 22 Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή ενέκρινε τη δεύτερη ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας (3).

(6)

Η Τράπεζα έχει λάβει επανειλημμένως κρατικές εγγυήσεις για χρεόγραφα και ομολογιακά δάνεια του Δημοσίου στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών (4). Έλαβε επίσης επείγουσα παροχή ρευστότητας με κρατική εγγύηση (εφεξής «ΕΠΡ με εγγύηση του Δημοσίου»).

(7)

Στις 18 Μαρτίου 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος προέβη στην ανάκληση των αδειών τριών συνεταιριστικών τραπεζών («των τριών συνεταιριστικών τραπεζών»), δηλαδή της Συνεταιριστικής Τράπεζας Λέσβου-Λήμνου («Τράπεζα Λέσβου — Λήμνου»), της Συνεταιριστικής Τράπεζας Αχαΐας («τράπεζα Αχαΐας») και της Συνεταιριστικής Τράπεζας Λαμίας («τράπεζα Λαμίας») και τις έθεσε υπό εκκαθάριση.

(8)

Η Επιτροπή καταχώρισε τα ανεπίσημα στοιχεία που έλαβε από την Ελλάδα σχετικά με την εξυγίανση των συνεταιριστικών τραπεζών ως υπόθεση SA.34534 (2012/NN).

(9)

Στις 23 Μαρτίου 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος προέβη στη μεταβίβαση επιλεγμένων στοιχείων παθητικού των τριών συνεταιριστικών τραπεζών στην Τράπεζα και καθόρισε το ύψος των χρηματοδοτικών κενών (5) που θα καλυφθούν από το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (εφεξής «ελληνικό ΤΧΣ») δυνάμει του νόμου 4051/2012 (6). Τα χρηματοδοτικά κενά ήταν ίσα με την αξία των μεταβιβασθέντων στοιχείων παθητικού, δεδομένου ότι δεν υπήρξε μεταβίβαση στοιχείων ενεργητικού των τριών συνεταιριστικών τραπεζών.

(10)

Στις 20 Απριλίου 2012 το ελληνικό ΤΧΣ χορήγησε επιστολή δέσμευσης στην Τράπεζα για τη συμμετοχή του σε προγραμματισθείσα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της. Στις 28 Μαΐου 2012, το ελληνικό ΤΧΣ χορήγησε ποσό 7 430 εκατ. ευρώ στην Τράπεζα ως προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση («πρώτη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση»).

(11)

Τον Μάιο του 2012 οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή την επιστολή ανάληψης δέσμευσης που απέστειλε το ελληνικό ΤΧΣ στην Τράπεζα. Η Επιτροπή την καταχώρισε ως μη κοινοποιηθείσα ενίσχυση (υπόθεση SA. 34824 (2012/NN)), διότι το μέτρο είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή.

(12)

Στις 27 Ιουλίου 2012 η Επιτροπή κίνησε επίσημη διαδικασία έρευνας σχετικά με την πρώτη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση («απόφαση κίνησης διαδικασίας για την ΕΤΕ») (7).

(13)

Τον Δεκέμβριο του 2012 το ελληνικό ΤΧΣ χορήγησε στην Τράπεζα ποσό 2 326 εκατ. ευρώ ως δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση («η δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση») (8). Οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν το εν λόγω μέτρο στην Επιτροπή στις 27 Δεκεμβρίου 2012. Η Επιτροπή καταχώρισε τα μέτρα αυτά ως υπόθεση SA.36007 (2013/NN).

(14)

Τον Ιούνιο του 2013 η Τράπεζα ανακοίνωσε την επιτυχή ολοκλήρωση της έκδοσης δικαιωμάτων 1 079 εκατ. ευρώ (9), ενώ το ελληνικό ΤΧΣ μετέτρεψε εν μέρει την πρώτη και τη δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση σε μετοχικό κεφάλαιο («ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013», η οποία περιλαμβάνει την έκδοση δικαιωμάτων 1 079 εκατ. ευρώ, καθώς και τη μετατροπή της πρώτης και δεύτερης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης). Το συνολικό ποσό της ανακεφαλαιοποίησης της άνοιξης του 2013 ήταν 9 756 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 8 677 εκατ. ευρώ διατέθηκαν από το ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας («συμμετοχή του ελληνικού ΤΧΣ στην ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013»).

(15)

Στις 19 Δεκεμβρίου 2013 οι ελληνικές αρχές υπέβαλαν στην Επιτροπή πληροφορίες σχετικά με τους όρους ανακεφαλαιοποίησης της άνοιξης του 2013.

(16)

Στις 25 Ιουνίου 2014 οι ελληνικές αρχές υπέβαλαν τελικό σχέδιο αναδιάρθρωσης για την Τράπεζα (εφεξής «το σχέδιο αναδιάρθρωσης») στην Επιτροπή. Την ίδια ημερομηνία, διαβίβασαν πληροφορίες σχετικά με την ΕΠΡ με εγγύηση του Δημοσίου. Δήλωσαν την πρόθεσή τους να συνεχίσουν να παρέχουν στην Τράπεζα αυτή τη στήριξη ρευστότητας καθώς και κρατικές εγγυήσεις για χρεόγραφα και ομολογιακά δάνεια στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών. Η Επιτροπή καταχώρισε την κοινοποίηση με αριθμό SA.34824 (2012/C).

(17)

Η Επιτροπή πραγματοποίησε πολλές συσκέψεις, τηλεδιασκέψεις και ανταλλαγές ηλεκτρονικών μηνυμάτων με εκπροσώπους των ελληνικών αρχών και της Τράπεζας.

(18)

Η Ελλάδα αποδέχεται κατ' εξαίρεση την έκδοση της παρούσας απόφασης μόνο στην αγγλική γλώσσα.

(19)

Τον Ιούλιο του 2009 η Ελλάδα προέβη σε ανακεφαλαιοποίηση της First Business Bank SA (εφεξής «FB Bank»), στο πλαίσιο του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών (10), με ποσό ύψους 50 εκατ. ευρώ.

(20)

Την άνοιξη του 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να προχωρήσει στην εξυγίανση της FB Bank μέσω διαδικασίας αγοράς και ανάληψης (11).

(21)

Την 1η Μαΐου 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος ζήτησε από τις τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες στην Ελλάδα να υποβάλουν μη δεσμευτικές προσφορές για χαρτοφυλάκιο των στοιχείων του ενεργητικού και παθητικού της FB Bank. Η Τράπεζα της Ελλάδος, σε επιστολή της προς τους προσφέροντες, δήλωσε ότι το ελληνικό ΤΧΣ, πέραν του κενού χρηματοδότησης, θα κάλυπτε τις κεφαλαιακές ανάγκες του αγοραστή που αφορούσαν τα μεταβιβασθέντα από την FB Bank στοιχεία ενεργητικού.

(22)

Στις 8 Μαΐου 2013 η Τράπεζα και ακόμη μία τράπεζα υπέβαλαν τις προκαταρκτικές τους προσφορές.

(23)

Στις 10 Μαΐου 2013 η Τράπεζα αναθεώρησε την προσφορά της.

(24)

Την ίδια ημερομηνία, η Τράπεζα της Ελλάδος προέβη στην εξυγίανση της FB Bank και στη μεταβίβαση επιλεγμένων στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού στην Τράπεζα.

(25)

Στις 11 Μαΐου 2013 οι ελληνικές αρχές υπέβαλαν στην Επιτροπή πληροφορίες σχετικά με την εξυγίανση της FB Bank. Η Επιτροπή καταχώρισε τις πληροφορίες αυτές, καθώς και τις μεταγενέστερες παρατηρήσεις των ελληνικών αρχών, ως υπόθεση SA.36658 (2014/NN).

(26)

Στις 28 Ιουνίου 2013 το ελληνικό ΤΧΣ εκταμίευσε τα 2/3 του χρηματοδοτικού κενού όπως είχε αρχικά αποτιμηθεί.

(27)

Στις 29 Ιουλίου 2013 οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού για συνολικό ποσό ύψους περίπου 524 εκατ. ευρώ, όπως αποτιμήθηκε τη στιγμή της εξυγίανσης με βάση στοιχεία της 31ης Μαρτίου 2013.

(28)

Στις 7 Νοεμβρίου 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος οριστικοποίησε τον υπολογισμό του συνολικού χρηματοδοτικού κενού, το οποίο ανερχόταν σε 457 εκατ. ευρώ (12).

(29)

Στις 13 Νοεμβρίου 2013 το ελληνικό ΤΧΣ κατέβαλε στην Τράπεζα το υπόλοιπο του χρηματοδοτικού κενού.

(30)

Στις 25 Ιουνίου 2014 οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή ότι η Τράπεζα δεν σκοπεύει να ζητήσει από το ελληνικό ΤΧΣ να εισφέρει στην Τράπεζα το ποσό των κεφαλαιακών αναγκών που δημιουργήθηκαν από την απόκτηση των στοιχείων ενεργητικού της FB Bank.

(31)

Στις 10 Μαΐου 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος διόρισε Επίτροπο στην ProBank SA (εφεξής «ProBank»).

(32)

Την άνοιξη του 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να προχωρήσει στην εξυγίανση της Probank μέσω διαδικασίας αγοράς και ανάληψης.

(33)

Την 1η Μαΐου του 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος ζήτησε από τις τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες της Ελλάδας να υποβάλουν προσφορές για χαρτοφυλάκιο των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της ProBank. Η Τράπεζα της Ελλάδος, σε επιστολή της προς τους προσφέροντες, δήλωσε ότι το ελληνικό ΤΧΣ, πέραν του κενού χρηματοδότησης, θα κάλυπτε τις κεφαλαιακές ανάγκες του αγοραστή σχετικά με τα μεταβιβασθέντα από την ProBank στοιχεία ενεργητικού.

(34)

Στις 24 Ιουλίου 2013 μια τράπεζα υπέβαλε σχέδιο προσφοράς και στις 25 Ιουλίου 2013 η Τράπεζα υπέβαλε τη δεσμευτική της προσφορά.

(35)

Στις 26 Ιουλίου 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε στην εξυγίανση της ProBank και τη μεταβίβαση στην Τράπεζα επιλεγμένων στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού της.

(36)

Στις 29 Ιουλίου 2013 οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού για συνολικό ποσό ύψους 238 εκατ. ευρώ περίπου, όπως αποτιμήθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος με βάση στοιχεία της 31ης Μαρτίου 2013. Η Επιτροπή καταχώρισε την εν λόγω κοινοποίηση, καθώς και τις μεταγενέστερες πληροφορίες που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές ως υπόθεση SA.37156 (2014/NN).

(37)

Στις 9 Αυγούστου 2013 το ελληνικό ΤΧΣ εκταμίευσε τα 2/3 του χρηματοδοτικού κενού όπως είχε αρχικά αποτιμηθεί.

(38)

Στις 30 Δεκεμβρίου 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος οριστικοποίησε τον υπολογισμό του συνολικού χρηματοδοτικού κενού, το οποίο ανερχόταν σε 563 εκατ. ευρώ.

(39)

Στις 31 Δεκεμβρίου 2013 το ελληνικό ΤΧΣ κατέβαλε στην Τράπεζα το υπόλοιπο του χρηματοδοτικού κενού.

(40)

Την ίδια ημερομηνία η Τράπεζα της Ελλάδος διαβίβασε στην Επιτροπή περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με την οριστικοποίηση του χρηματοδοτικού κενού.

(41)

Στις 25 Ιουνίου 2014 οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή ότι η Τράπεζα δεν σκοπεύει να ζητήσει από το ελληνικό ΤΧΣ να εισφέρει στην Τράπεζα το ποσό των κεφαλαιακών αναγκών που δημιουργήθηκαν από την απόκτηση των στοιχείων ενεργητικού της Probank.

(42)

Το πραγματικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (εφεξής «ΑΕΠ») της Ελλάδας μειώθηκε κατά 20 % από το 2008 έως το 2012, όπως εμφαίνεται στον πίνακα 1. Ως εκ τούτου, οι ελληνικές τράπεζες αντιμετώπισαν ένα ταχέως αυξανόμενο ποσοστό αθέτησης των υποχρεώσεων εξυπηρέτησης δανείων των ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων (13). Οι εξελίξεις αυτές επηρέασαν αρνητικά την απόδοση των στοιχείων ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών και προκάλεσαν μεγάλες δανειακές ζημίες.

Πίνακας 1

Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα, 2008-2013

(43)

Επιπλέον, τον Φεβρουάριο του 2012 η Ελλάδα εφάρμοσε ανταλλαγή ομολόγων του ιδιωτικού τομέα, γνωστή ως συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (εφεξής «πρόγραμμα PSI»). Ελληνικές τράπεζες συμμετείχαν στο πρόγραμμα PSI, στη διάρκεια του οποίου η ελληνική κυβέρνηση προσέφερε στους παλαιούς ιδιώτες ομολογιούχους νέους τίτλους (συμπεριλαμβανομένων των νέων ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου (εφεξής «ΟΕΔ»), τίτλους συνδεδεμένους με το ελληνικό ΑΕΠ και ομόλογα πληρωμής PSI που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (εφεξής «ΕΤΧΣ») σε αντάλλαγμα των υφιστάμενων ΟΕΔ, με ονομαστική έκπτωση 53,5 % και μεγαλύτερες ληκτότητες (14). Οι ελληνικές αρχές ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα της εν λόγω ανταλλαγής ομολόγων στις 9 Μαρτίου 2012 (15). Η ανταλλαγή είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές ζημίες για τους ομολογιούχους (που αποτιμήθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδας στο 78 % της ονομαστικής αξίας των παλαιών ΟΕΔ κατά μέσο όρο για τις ελληνικές τράπεζες) και κεφαλαιακές ανάγκες οι οποίες καταλογίστηκαν αναδρομικά στις οικονομικές καταστάσεις των ελληνικών τραπεζών του 2011.

Πίνακας 2

Συνολικές ζημίες των κύριων ελληνικών τραπεζών λόγω PSI (σε εκατ. ευρώ)

(44)

Δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες αντιμετώπισαν σημαντικές ελλείψεις κεφαλαίων εξαιτίας του προγράμματος PSI και της συνεχιζόμενης ύφεσης, στο πλαίσιο του μνημονίου οικονομικής και χρηματοπιστωτικής πολιτικής (εφεξής «ΜΟΧΠ») του δεύτερου προγράμματος προσαρμογής για την Ελλάδα μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (εφεξής «ΔΝΤ») και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (εφεξής «ΕΚΤ»), της 11ης Μαρτίου 2012, κατέστησαν διαθέσιμα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση αυτών των τραπεζών. Οι ελληνικές αρχές εκτίμησαν τις συνολικές ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης και το κόστος εξυγίανσης των τραπεζών που θα χρηματοδοτούνταν από το πρόγραμμα σε 50 δισεκατ. ευρώ (17). Το ποσό αυτό υπολογίστηκε με βάση την προσομοίωση ακραίων καταστάσεων που διενήργησε η Τράπεζα της Ελλάδος για την περίοδο μεταξύ Δεκεμβρίου 2011 και Δεκεμβρίου 2014 (εφεξής «προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2012»), η οποία βασίστηκε στις προβλέψεις ζημιών από δάνεια που διενήργησε η BlackRock (18). Τα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών είναι διαθέσιμα μέσω του ελληνικού ΤΧΣ. Ο πίνακας 3 συνοψίζει τον υπολογισμό των κεφαλαιακών αναγκών για τις κυριότερες ελληνικές τράπεζες όπως προκύπτουν από τις προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων του 2012.

Πίνακας 3

Προσομοίωση ακραίων καταστάσεων 2012: Κεφαλαιακές ανάγκες των κύριων ελληνικών τραπεζών (σε εκατ. ευρώ)

(45)

Σύμφωνα με το ΜΟΧΠ του Μαρτίου 2012, «οι τράπεζες που υποβάλλουν βιώσιμα σχέδια άντλησης κεφαλαίων θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν και να λάβουν στήριξη του Δημοσίου κατά τρόπο που να διατηρεί κίνητρα για τον ιδιωτικό τομέα όσον αφορά την εισφορά κεφαλαίου και, ως εκ τούτου, να ελαχιστοποιεί την επιβάρυνση των φορολογουμένων» (19). Η Τράπεζα της Ελλάδος διαπίστωσε ότι μόνον οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες (Eurobank, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Τράπεζα Πειραιώς και Alpha Bank) ήταν βιώσιμες (20). Οι τράπεζες αυτές έλαβαν μία πρώτη ανακεφαλαιοποίηση από το ελληνικό ΤΧΣ τον Μάιο του 2012.

(46)

Οι εγχώριες καταθέσεις στις τράπεζες της Ελλάδας μειώθηκαν συνολικά κατά 37 % από το τέλος του 2009 έως τον Ιούνιο του 2012, λόγω της ύφεσης και της πολιτικής αβεβαιότητας. Οι τράπεζες αυτές αναγκάστηκαν να χορηγήσουν υψηλότερα επιτόκια στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν τις καταθέσεις. Το κόστος των καταθέσεων αυξήθηκε, μειώνοντας το καθαρό περιθώριο επιτοκίου των τραπεζών. Καθώς οι ελληνικές τράπεζες αποκλείστηκαν από τις αγορές χονδρικής χρηματοδότησης, κατέστησαν εξ ολοκλήρου εξαρτημένες από τη χρηματοδότηση του Ευρωσυστήματος (21), αυξανόμενο μέρος της οποίας είχε τη μορφή ΕΠΡ με εγγύηση του Δημοσίου που χορηγήθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος.

(47)

Στις 3 Δεκεμβρίου 2012 η Ελλάδα έθεσε σε εφαρμογή πρόγραμμα επαναγοράς των νέων ΟΕΔ που ελήφθησαν από τους επενδυτές στο πλαίσιο του προγράμματος PSI, σε τιμές που κυμαίνονταν από το 30,2 % έως το 40,1 % της ονομαστικής τους αξίας (22). Οι ελληνικές τράπεζες συμμετείχαν στο εν λόγω πρόγραμμα επαναγοράς που επέφερε περαιτέρω ζημίες στον ισολογισμό τους, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος της λογιστικής ζημίας (δηλαδή η διαφορά μεταξύ αγοραίας και ονομαστικής αξίας) καταλογίστηκε στα νέα αυτά ΟΕΔ κατά τον χρόνο που το πρόγραμμα PSI κατέστη οριστικό και αμετάκλητο (23).

(48)

Τον Δεκέμβριο του 2012 οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες έλαβαν δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση από το ελληνικό ΤΧΣ.

(49)

Την άνοιξη του 2013 η προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων τραπεζών μετατράπηκε σε μόνιμη ανακεφαλαιοποίηση σε κοινές μετοχές, με το ελληνικό ΤΧΣ να κατέχει άνω του 80 % του μετοχικού κεφαλαίου καθεμιάς από τις τέσσερις τράπεζες. Για τις τράπεζες που κατόρθωσαν να προσελκύσουν προκαθορισμένο ποσό ιδιωτικών κεφαλαίων, το ελληνικό ΤΧΣ έλαβε μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου, ενώ στους ιδιώτες επενδυτές που εισέφεραν νέους πόρους, παράλληλα με το ελληνικό ΤΧΣ, χορηγήθηκαν δικαιώματα αγοράς επί των μετοχών που αποκτά το ελληνικό ΤΧΣ.

(50)

Τον Ιούλιο του 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος ανέθεσε σε σύμβουλο τη διενέργεια διαγνωστικής μελέτης σχετικά με τα χαρτοφυλάκια δανείων όλων των ελληνικών τραπεζών. Ο εν λόγω σύμβουλος πραγματοποίησε προβλέψεις ζημιών από δάνεια (εφεξής «ΠΖΔ») σε όλα τα χαρτοφυλάκια χορηγήσεων των ελληνικών τραπεζών καθώς και από δάνεια σε ξένα υποκαταστήματα και θυγατρικές που είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο της Ελλάδας για διάστημα τριάμισι ετών και σε ορίζοντα διάρκειας δανείου. Η ανάλυση παρείχε ΠΖΔ βάσει δύο μακροοικονομικών σεναρίων, ενός βασικού και ενός δυσμενούς σεναρίου. Οι ΠΖΔ για δανειακά χαρτοφυλάκια του εξωτερικού αποτιμήθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος με τη χρησιμοποίηση ορισμένων στοιχείων που συνεισέφερε ο σύμβουλος.

(51)

Βάσει της αξιολόγησης των ΠΖΔ από τον σύμβουλο, το φθινόπωρο του 2013, η Τράπεζα της Ελλάδος δρομολόγησε νέα διαδικασία προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (εφεξής «προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2013») για να αξιολογήσει την ευρωστία της κεφαλαιακής θέσης των ελληνικών τραπεζών βάσει αφενός ενός βασικού και αφετέρου ενός δυσμενούς σεναρίου. Η Τράπεζα της Ελλάδος προέβη στην αποτίμηση των κεφαλαιακών αναγκών με την τεχνική υποστήριξη ενός δεύτερου συμβούλου.

(52)

Τα βασικά στοιχεία της αποτίμησης των κεφαλαιακών αναγκών σύμφωνα με την προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2013 ήταν i) οι ΠΖΔ (24) όσον αφορά τα χαρτοφυλάκια χορηγήσεων των τραπεζών σε ενοποιημένη βάση που είναι εκτεθειμένα σε ελληνικό κίνδυνο και σε κίνδυνο εξωτερικού, αφαιρουμένων των υφιστάμενων αποθεματικών για ζημίες από δάνεια, και ii) η εκτιμώμενη επιχειρησιακή απόδοση των τραπεζών για την περίοδο μεταξύ Ιουνίου 2013 και Δεκεμβρίου 2016, με βάση μια συντηρητική προσαρμογή των σχεδίων αναδιάρθρωσης που είχαν υποβληθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2013. Στον πίνακα 4 συνοψίζεται ο υπολογισμός των κεφαλαιακών αναγκών των κύριων ελληνικών τραπεζών σε ενοποιημένη βάση σύμφωνα με το βασικό σενάριο για την προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2013.

Πίνακας 4

Προσομοίωση ακραίων καταστάσεων 2013: Κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών σε ενοποιημένη βάση σύμφωνα με το βασικό σενάριο (σε εκατ. ευρώ)

(53)

Στις 6 Μαρτίου 2014 η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων του 2013 και ζήτησε από τις τράπεζες να υποβάλουν τα σχέδια άντλησης κεφαλαίων έως τα μέσα Απριλίου 2014 για να καλύψουν τις κεφαλαιακές ανάγκες σύμφωνα με το βασικό σενάριο.

(54)

Από τα τέλη Μαρτίου 2013 έως τις αρχές Μαΐου 2014, οι τέσσερις τράπεζες πραγματοποίησαν αυξήσεις κεφαλαίου.

(55)

Η Τράπεζα παρέχει γενικές τραπεζικές υπηρεσίες κυρίως στην Ελλάδα, την Τουρκία και άλλες χώρες της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Κύπρο, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία και πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ)). Προσφέρει πλήρες φάσμα τραπεζικών και χρηματοπιστωτικών προϊόντων και υπηρεσιών σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Δραστηριοποιείται στη λιανική, επιχειρηματική και ιδιωτική τραπεζική, τη διαχείριση στοιχείων ενεργητικού, τις ασφαλίσεις, τη διαχείριση κεφαλαίων, τις κεφαλαιαγορές και άλλες υπηρεσίες. Η Τράπεζα έχει συσταθεί στην Ελλάδα και οι μετοχές της είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2012, η Τράπεζα απασχολούσε συνολικά 37 831 άτομα (28), εκ των οποίων περίπου το ένα τρίτο απασχολούνταν στην Ελλάδα και το ένα τρίτο στην Τουρκία, ενώ το υπόλοιπο ένα τρίτο σε άλλες χώρες, κυρίως της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

(56)

Η Τράπεζα συμμετείχε στο πρόγραμμα PSI, ανταλλάσσοντας ΟΕΔ και κρατικά δάνεια ονομαστικής αξίας 14 749 εκατ. ευρώ. Οι συνολικές της επιβαρύνσεις στο πλαίσιο του PSI ανήλθαν σε 11 735 εκατ. ευρώ περίπου προ φόρων και καταλογίστηκαν εξ ολόκληρου στους λογαριασμούς του 2011 (29). Κατά τη διάρκεια του προγράμματος επαναγοράς του Δεκεμβρίου 2012, η Τράπεζα πώλησε τα νέα ΟΕΔ που έλαβε στο πλαίσιο του PSI σε τιμή σημαντικά χαμηλότερη από την ονομαστική τους αξία. Με την πώληση παγιώθηκαν οι ζημίες της Τράπεζας στα νέα ΟΕΔ.

(57)

Τα βασικά στοιχεία της Τράπεζας τον Δεκέμβριο του 2010, τον Δεκέμβριο του 2011, τον Δεκέμβριο του 2012 και τον Δεκέμβριο του 2013 (ενοποιημένα δεδομένα ανά ετήσια οικονομική κατάσταση) παρουσιάζονται στον πίνακα 5.

Πίνακας 5

Βασικά αριθμητικά στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, 2010, 2011, 2012 και 2013  (30)

(58)

Ο πίνακας 5 δείχνει ότι, εκτός από τις τεράστιες απώλειες που κατέγραψε το 2011 λόγω του προγράμματος PSI (11 735 εκατ. ευρώ (32)), η Τράπεζα επλήγη από μείωση εσόδων (μεταξύ άλλων και λόγω του υψηλότερου κόστους των καταθέσεων) και από τις υψηλές και αυξανόμενες ζημίες απομείωσης στα χαρτοφυλάκια χορηγήσεών της στην Ελλάδα και την αλλοδαπή. Η κατάσταση ρευστότητας της Τράπεζας επλήγη από τις εκροές καταθέσεων, αλλά ο καθαρός δείκτης χορηγήσεων προς καταθέσεις παρέμεινε σχετικά χαμηλός σε σύγκριση με άλλες ελληνικές τράπεζες (118 % στις 31 Δεκεμβρίου 2012 (33)).

(59)

Μετά την προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2013, σύμφωνα με την οποία οι κεφαλαιακές ανάγκες της Τράπεζας αποτιμήθηκαν σε 2 183 εκατ. ευρώ σύμφωνα με το βασικό σενάριο, η Τράπεζα επιδίωξε να αντλήσει κεφάλαιο 2,5 δισεκατ. ευρώ στην αγορά.

(60)

Στις 6 Μαΐου 2014 η Τράπεζα ανήγγειλε την έναρξη της άσκησης book-building (μηχανισμός καταχώρισης σε βιβλίο) (34) για ποσό ύψους 2,5 δισεκατ. ευρώ (35).

(61)

Στις 9 Μαΐου 2014 η Τράπεζα ανακοίνωσε την έκδοση και τοποθέτηση ποσού ύψους 1 136,4 εκατ. σε νέες κοινές μετοχές, στην τιμή των 2,20 ευρώ ανά μετοχή, για το σύνολο των ακαθάριστων εσόδων ύψους 2,5 δισεκατ. ευρώ (36). Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου πραγματοποιήθηκε μέσω της ακύρωσης των δικαιωμάτων προτίμησης των παλαιών μετόχων, όπως αποφασίστηκε κατά τη γενική συνέλευση των μετόχων που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 10 Μαΐου 2014 (37). Το ελληνικό ΤΧΣ ενέκρινε την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με βάση δύο εκθέσεις αποτίμησης που εκπονήθηκαν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες σύμφωνα με τον νόμο 3864 (38).

(62)

Στις 18 Μαρτίου 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος επισήμανε ότι οι τρεις συνεταιριστικές τράπεζες δεν πληρούσαν τις απαιτήσεις επάρκειας ιδίων κεφαλαίων και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν θα είναι ικανές να αυξήσουν το κεφάλαιό τους. Ως εκ τούτου, η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να ανακαλέσει τις άδειες λειτουργίας τους και να τις θέσει υπό εκκαθάριση.

(63)

Η Τράπεζα της Ελλάδος θεώρησε ότι η λήψη μέτρων εξυγίανσης και ιδίως ο πλειστηριασμός των καταθέσεων σύμφωνα με το πλαίσιο εξυγίανσης (άρθρο 63Δ του ν. 3601/2007), καθώς και η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού ήταν ζωτικής σημασίας προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταθετών που επήλθε μετά την επιτυχή έκβαση του PSI και του δεύτερου προγράμματος προσαρμογής και ότι, παρά την πρόσφατη μεταστροφή της ψυχολογίας της αγοράς, η ψυχολογία αυτή παρέμενε εύθραυστη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, στις 19 Μαρτίου 2012 το συνολικό ποσό των καταθέσεων των πελατών (με βάση τα μη ελεγμένα στοιχεία της 30ής Σεπτεμβρίου 2013) στις τρεις αυτές συνεταιριστικές τράπεζες ανερχόταν σε 325 εκατ. ευρώ περίπου.

(64)

Η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε σε διαδικασία αγοράς και ανάληψης κατά την οποία όλες οι καταθέσεις, περιλαμβανομένων και των διατραπεζικών καταθέσεων, και οι απαιτήσεις και υποχρεώσεις έναντι του ελληνικού Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (εφεξής «ΕΤΕΚΕ»), αλλά όχι τα δάνεια, θα μεταβιβάζονταν σε αγοραστή. Στις 20 Μαρτίου 2012, η Τράπεζα της Ελλάδος ζήτησε από τα πέντε μεγαλύτερα, την περίοδο εκείνη, ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να υποβάλουν τις προσφορές τους. Η Τράπεζα και τρεις άλλες τράπεζες υπέβαλαν δεσμευτικές προσφορές. Η προσφορά της Τράπεζας προκρίθηκε από πλευράς τιμήματος και απαιτούμενου χρόνου για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης. Η Τράπεζα προσφέρθηκε να καταβάλει ως τίμημα ποσό ίσο με το […] (*1) % των μεταβιβαζόμενων καταθέσεων και εκτίμησε ότι η μεταβίβαση μπορούσε να ολοκληρωθεί εντός μιας εργάσιμης ημέρας.

(65)

Στις 23 Μαρτίου 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε τη μεταβίβαση στην Τράπεζα των καταθέσεων και των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της Τράπεζας Λέσβου — Λήμνου έναντι του ΕΤΕΚΕ (39). Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος (40), η εύλογη αξία των μεταβιβαζόμενων στοιχείων παθητικού ανήλθε σε […] εκατ. ευρώ, ενώ δεν μεταβιβάστηκαν στοιχεία του ενεργητικού. Το τίμημα υπολογίστηκε (41) σε […] εκατ. ευρώ, δηλαδή […] % των μεταβιβασθεισών καταθέσεων. Το χρηματοδοτικό κενό καλύφθηκε από το ελληνικό ΤΧΣ σύμφωνα με το άρθρο 63Δ παράγραφος 13 του ν. 3601/2007. Τον Δεκέμβριο του 2013, το ελληνικό ΤΧΣ εκταμίευσε τα δύο τρίτα του συνολικού ποσού του χρηματοδοτικού κενού σε τίτλους του ελληνικού ΤΧΣ, ενώ δεσμεύτηκε να καταβάλει το υπόλοιπο ποσό κατά τον τελικό προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού. Στις 22 Ιουνίου 2012, η Τράπεζα της Ελλάδος προσδιόρισε ότι το τελικό χρηματοδοτικό κενό της Τράπεζας Λέσβου -Λήμνου ανερχόταν σε 56,6 εκατ. ευρώ. Το ελληνικό ΤΧΣ κάλυψε το μη εκταμιευθέν μέρος του χρηματοδοτικού κενού στις 20 Ιουλίου 2012.

(66)

Κατά τον χρόνο εξυγίανσής της, η Τράπεζα Λέσβου — Λήμνου απασχολούσε 37 άτομα και διέθετε 3 υποκαταστήματα. Η Τράπεζα δεν εξαγόρασε υποκαταστήματα της Τράπεζας Λέσβου — Λήμνου και οι υπάλληλοί της απολύθηκαν.

(67)

Στις 23 Μαρτίου 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε τη μεταβίβαση στην Τράπεζα των καταθέσεων και των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της τράπεζας Αχαΐας έναντι του ΕΤΕΚΕ (42). Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος (43), η εύλογη αξία των μεταβιβαζόμενων στοιχείων παθητικού ανήλθε σε […] εκατ. ευρώ, ενώ δεν μεταβιβάστηκαν στοιχεία του ενεργητικού. Το τίμημα υπολογίστηκε (44) σε […] εκατ. ευρώ, δηλαδή […] % του κεφαλαίου των μεταβιβασθεισών καταθέσεων. Το χρηματοδοτικό κενό καλύφθηκε από το ελληνικό ΤΧΣ σύμφωνα με το άρθρο 63Δ παράγραφος 13 του ν. αριθ. 3601/2007. Τον Δεκέμβριο του 2013, το ελληνικό ΤΧΣ εκταμίευσε τα δύο τρίτα του συνολικού ποσού του χρηματοδοτικού κενού σε τίτλους του ελληνικού ΤΧΣ, ενώ δεσμεύτηκε να καταβάλει το υπόλοιπο ποσό κατά τον τελικό προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού. Στις 22 Ιουνίου 2012, η Τράπεζα της Ελλάδος προσδιόρισε ότι το τελικό χρηματοδοτικό κενό της τράπεζας Αχαΐας ανερχόταν σε 212,9 εκατ. ευρώ. Το ελληνικό ΤΧΣ κάλυψε το μη εκταμιευθέν μέρος του χρηματοδοτικού κενού στις 20 Ιουλίου 2012.

(68)

Κατά τον χρόνο εξυγίανσής της, η τράπεζα Αχαΐας απασχολούσε 103 άτομα και διέθετε 13 υποκαταστήματα. Η Τράπεζα δεν εξαγόρασε υποκαταστήματα της τράπεζας Αχαΐας και οι υπάλληλοί της απολύθηκαν.

(69)

Στις 23 Μαρτίου 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε τη μεταβίβαση στην Τράπεζα των καταθέσεων και των απαιτήσεων και υποχρεώσεων της τράπεζας Λαμίας έναντι του ΕΤΕΚΕ (45). Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η εύλογη αξία των μεταβιβαζόμενων στοιχείων παθητικού ανήλθε σε […] εκατ. ευρώ, ενώ δεν μεταβιβάστηκαν στοιχεία ενεργητικού. Το τίμημα υπολογίστηκε (46) σε […] εκατ. ευρώ, δηλαδή […] % του κεφαλαίου των μεταβιβασθεισών καταθέσεων. Το χρηματοδοτικό κενό καλύφθηκε από το ελληνικό ΤΧΣ σύμφωνα με το άρθρο 63Δ παράγραφος 13 του ν. 3601/2007. Τον Δεκέμβριο του 2013, το ελληνικό ΤΧΣ εκταμίευσε τα δύο τρίτα του συνολικού ποσού του χρηματοδοτικού κενού σε τίτλους του ελληνικού ΤΧΣ, ενώ δεσμεύτηκε να καταβάλει το υπόλοιπο ποσό κατά τον τελικό προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού. Στις 22 Ιουνίου 2012, η Τράπεζα της Ελλάδος προσδιόρισε το τελικό χρηματοδοτικό κενό της Τράπεζας Δωδεκανήσου σε 56,3 εκατ. ευρώ. Το ελληνικό ΤΧΣ κάλυψε το μη εκταμιευθέν μέρος του χρηματοδοτικού κενού στις 20 Ιουλίου 2012.

(70)

Κατά τον χρόνο εξυγίανσής της, η τράπεζα Λαμίας απασχολούσε 47 άτομα και διέθετε 5 υποκαταστήματα. Η Τράπεζα δεν εξαγόρασε υποκαταστήματα της τράπεζας Λαμίας και οι υπάλληλοί της απολύθηκαν.

(71)

Τα βασικά στοιχεία των τριών συνεταιριστικών τραπεζών παρουσιάζονται στον πίνακα 6.

Πίνακας 6

Τελικά χρηματοδοτικά κενά των τριών συνεταιριστικών τραπεζών

(72)

Η FB Bank ήταν μικρή τράπεζα με συνολικό ισολογισμό ύψους 1,4 δισεκατ. ευρώ κατά τον χρόνο της εξυγίανσής της και με μερίδιο αγοράς κατώτερο του 1 % σε δάνεια και καταθέσεις. Στις 31 Δεκεμβρίου 2012 η FB Bank διέθετε 19 υποκαταστήματα σε ολόκληρη την Ελλάδα και απασχολούσε 260 εργαζομένους.

(73)

Στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών η FB Bank έλαβε i) εισφορά κεφαλαίου ύψους 50 εκατ. ευρώ από το ελληνικό κράτος τον Ιούλιο του 2009, ii) τίτλους του ελληνικού Δημοσίου αξίας 60 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2012 (47) και iii) κρατική εγγύηση για την έκδοση ομολόγων ονομαστικής αξίας 50 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο του 2011.

(74)

Η FB Bank συμμετείχε στο πρόγραμμα PSI, ανταλλάσσοντας ΟΕΔ ονομαστικής αξίας 70 εκατ. ευρώ. Όπως εμφαίνεται στον πίνακα 2, οι συνολικές της επιβαρύνσεις στο πλαίσιο του PSI ανήλθαν περίπου σε 49 εκατ. ευρώ προ φόρων. Όπως εμφαίνεται στον πίνακα 3, οι κεφαλαιακές ανάγκες της FB Bank αποτιμήθηκαν σε 168 εκατ. ευρώ κατά την προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2012.

(75)

Στις 8 Νοεμβρίου 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος ζήτησε από την FB Bank να ολοκληρώσει την αύξηση κεφαλαίου έως τις 30 Απριλίου 2013 ούτως ώστε να αποκατασταθεί ο δείκτης κυρίων βασικών ιδίων κεφαλαίων κατηγορίας 1.

(76)

Δεδομένου ότι η FB Bank δεν κατόρθωσε να αυξήσει το απαιτούμενο κεφάλαιο έως τις 30 Απριλίου 2013, η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να προβεί στην ανάκληση της άδειας λειτουργίας της FB Bank και να τη θέσει υπό εκκαθάριση.

(77)

Η Τράπεζα της Ελλάδος θεώρησε ότι η λήψη μέτρων εξυγίανσης μέσω της διαδικασίας αγοράς και ανάληψης, ειδικότερα η κάλυψη του σχετικού χρηματοδοτικού κενού και η συναφής κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών που σχετίζονταν με τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού, είχε ζωτική σημασία για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταθετών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και, ως εκ τούτου, για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτίμησε ότι, στις 31 Δεκεμβρίου 2012, το συνολικό ποσό των καταθέσεων των πελατών της FB Bank ανερχόταν περίπου σε 1 278 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων μόνο 830 εκατ. ευρώ ήταν εγγυημένα από το ΕΤΕΚΕ. Συνεπώς, αν η FB Bank είχε τεθεί σε εκκαθάριση χωρίς την εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης, θα είχαν μείνει ακάλυπτες καταθέσεις ύψους 448 εκατ. ευρώ περίπου.

(78)

Γι' αυτούς τους λόγους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε στον πλειστηριασμό των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της FB Bank, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων. Ωστόσο, η απόκτηση περιουσιακών στοιχείων της FB Bank θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω κεφαλαιακές ανάγκες για τον αγοραστή και, ως εκ τούτου, καμία τράπεζα δεν θα δεχόταν να εξαγοράσει τα επιλεγμένα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού. Η Τράπεζα της Ελλάδος, στην επιστολή της προς το ελληνικό ΤΧΣ στις 8 Μαΐου 2013, ανέφερε ότι έκρινε σκόπιμο να καλύψει το ελληνικό ΤΧΣ τις εν λόγω κεφαλαιακές ανάγκες, στο πλαίσιο του κόστους της εξυγίανσης. Στην τελική δεσμευτική προσφορά της στις 10 Μαΐου 2013, η Τράπεζα ζήτησε να καλυφθούν από το ελληνικό ΤΧΣ οι κεφαλαιακές ανάγκες που θα δημιουργούνταν από την απόκτηση των μεταβιβασθέντων από την FB Bank στοιχείων ενεργητικού. Το ύψος των εν λόγω κεφαλαιακών αναγκών ανερχόταν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, σε 100 εκατ. ευρώ περίπου κατά τον χρόνο της εξυγίανσης (48).

(79)

Στις 8 Μαΐου 2013 μόνον η Τράπεζα και μία ακόμη τράπεζα υπέβαλαν μη δεσμευτικές προσφορές. Οι προσφορές αμφότερων των τραπεζών στηρίζονταν στην παραδοχή ότι το ελληνικό ΤΧΣ θα κάλυπτε το χρηματοδοτικό κενό και τις κεφαλαιακές ανάγκες που συνδέονταν με τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού. Στις 10 Μαΐου 2013 η Τράπεζα υπέβαλε την τελική της προσφορά. Η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να μεταβιβάσει τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της FB Bank στην Τράπεζα, η προσφορά της οποίας προκρίθηκε.

(80)

Τα δάνεια πελατών (εκτός από τα μονίμως καθυστερούμενα) και τα περισσότερα ταμειακά υπόλοιπα, καθώς και τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και η υπεραξία, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, οι συμβάσεις μίσθωσης ή αγοράς ακινήτων, οι διατραπεζικές υποχρεώσεις και οι καταθέσεις πελατών μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα.

(81)

Σύμφωνα με την αρχική αξιολόγηση της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τον χρόνο της εξυγίανσης (49), η αξία των υποχρεώσεων που μεταβιβάστηκαν από την FB Bank στην Τράπεζα είχε αποτιμηθεί σε 1 402 εκατ. ευρώ, ενώ η αξία των μεταβιβαζόμενων στοιχείων ενεργητικού αποτιμήθηκε σε 878 εκατ. ευρώ, η δε διαφορά των δύο ποσών είναι το χρηματοδοτικό κενό ύψους 524 εκατ. ευρώ. Το χρηματοδοτικό κενό καλύφθηκε σύμφωνα με το άρθρο 63Δ παράγραφος 13 του νόμου 3601/2007 από το ελληνικό ΤΧΣ, το οποίο στις 28 Ιουνίου 2013 εκταμίευσε τα δύο τρίτα του εκτιμώμενου χρηματοδοτικού κενού, ήτοι 349,6 εκατ. ευρώ. Μετά την ολοκλήρωση του υπολογισμού του χρηματοδοτικού κενού από την Τράπεζα της Ελλάδος στις 7 Νοεμβρίου 2013 (50) σε 457 εκατ. ευρώ, στις 13 Νοεμβρίου 2013 (51) το ελληνικό ΤΧΣ κατέβαλε στην Τράπεζα το υπόλοιπο ύψους 107,4 εκατ. ευρώ.

(82)

Στις 31 Μαρτίου 2013 η ProBank διέθετε δίκτυο 112 υποκαταστημάτων ανά την Ελλάδα και απασχολούσε 1 087 άτομα (52).

(83)

Ο ισολογισμός της ProBank ανερχόταν περίπου σε 3,2 δισεκατ. ευρώ στις 30 Ιουνίου 2013 (53). Στις 31 Μαρτίου 2013 η Probank είχε μερίδιο αγοράς 1,1 % σε δάνεια και 1,7 % σε καταθέσεις.

(84)

Η Τράπεζα συμμετείχε στο πρόγραμμα PSI, ανταλλάσσοντας ΟΕΔ ονομαστικής αξίας 415 εκατ. ευρώ. Όπως εμφαίνεται στον πίνακα 2, οι συνολικές της επιβαρύνσεις στο πλαίσιο του PSI ανήλθαν περίπου σε 295 εκατ. ευρώ προ φόρων. Όπως εμφαίνεται στον πίνακα 3, οι κεφαλαιακές ανάγκες της Probank εκτιμήθηκαν σε 282 εκατ. ευρώ κατά την προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2012.

(85)

Στις 26 Οκτωβρίου 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος ζήτησε από την ProBank να αυξήσει το κεφάλαιό της κατά 282 εκατ. ευρώ.

(86)

Δεδομένου ότι η Probank δεν κατόρθωσε να αυξήσει το κεφάλαιό της, τον Ιούλιο του 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να προβεί στην ανάκληση της άδειας λειτουργίας της και να τη θέσει υπό εκκαθάριση (54). Πιο συγκεκριμένα, τα ίδια κεφάλαια της ProBank ήταν αρνητικά και εκτιμήθηκαν σε περίπου -16 εκατ. ευρώ με βάση στοιχεία της 31ης Μαρτίου 2013 σε ενοποιημένη βάση. Ως εκ τούτου, η ProBank δεν πληρούσε τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις της και τα ίδια κεφάλαιά της ήταν χαμηλότερα από το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο για οποιαδήποτε τράπεζα, σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 4 στοιχείο α) του Ν. 3601/2007.

(87)

Η Τράπεζα της Ελλάδος θεώρησε ότι τα μέτρα εξυγίανσης ήταν ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταθετών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και, κατά συνέπεια, για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, στις 31 Μαρτίου 2013 το συνολικό ποσό των καταθέσεων των πελατών της ProBank ανερχόταν περίπου σε 3 123 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων μόνο 1 998 εκατ. ευρώ ήταν εγγυημένα από το ΕΤΕΚΕ. Συνεπώς, αν η Probank είχε τεθεί υπό εκκαθάριση χωρίς την εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης, θα είχαν μείνει ακάλυπτες καταθέσεις ύψους 1 125 εκατ. ευρώ περίπου.

(88)

Γι' αυτούς τους λόγους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε στον πλειστηριασμό επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της ProBank, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων. Ωστόσο, η απόκτηση στοιχείων ενεργητικού της ProBank θα μπορούσε να έχει προκαλέσει περαιτέρω κεφαλαιακές ανάγκες για τον αγοραστή και, ως εκ τούτου, καμία τράπεζα δεν θα δεχόταν να εξαγοράσει τα επιλεγμένα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού. Ως εκ τούτου, στην τελική δεσμευτική προσφορά της στις 25 Ιουλίου 2013, η Τράπεζα ζήτησε να καλυφθούν από το ελληνικό ΤΧΣ οι κεφαλαιακές ανάγκες που προέκυψαν από την εξαγορά των μεταβιβασθέντων από την ProBank στοιχείων ενεργητικού. Η αιτούμενη δέσμευση να καλυφθούν οι εν λόγω κεφαλαιακές ανάγκες ελήφθη υπόψη από το ελληνικό ΤΧΣ κατά την αξιολόγηση των προσφορών που υποβλήθηκαν. Το ποσό των εν λόγω κεφαλαιακών αναγκών εκτιμήθηκε σε [180 έως 280] εκατ. ευρώ (55).

(89)

Στις 24 Ιουλίου 2013 μια άλλη μεγάλη ελληνική τράπεζα υπέβαλε σχέδιο προσφοράς και στις 25 Ιουλίου 2013 η Τράπεζα υπέβαλε τη δική της προσφορά. Οι προσφορές αμφότερων των τραπεζών στηρίζονταν στην παραδοχή ότι το ελληνικό ΤΧΣ θα κάλυπτε το χρηματοδοτικό κενό καθώς και τις κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργούσαν τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού. Η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να μεταβιβάσει τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της ProBank στην Τράπεζα, η προσφορά της οποίας προκρίθηκε.

(90)

Τα δάνεια πελατών (εκτός από τα μονίμως καθυστερούμενα) και τα περισσότερα ταμειακά υπόλοιπα, καθώς και τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και η υπεραξία, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, οι συμβάσεις μίσθωσης ή αγοράς ακινήτων, οι διατραπεζικές υποχρεώσεις και οι καταθέσεις πελατών μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα.

(91)

Σύμφωνα με την αρχική αξιολόγηση της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τον χρόνο της εξυγίανσης (56), η αξία των υποχρεώσεων που μεταβιβάστηκαν από την ProBank στην Τράπεζα αποτιμήθηκε σε 3 198,9 εκατ. ευρώ, ενώ η αξία των μεταβιβαζόμενων στοιχείων ενεργητικού εκτιμήθηκε σε 2 961,4 εκατ. ευρώ, η δε διαφορά των δύο ποσών είναι το χρηματοδοτικό κενό ύψους 237,6 εκατ. ευρώ. Το χρηματοδοτικό κενό καλύφθηκε σύμφωνα με το άρθρο 63Δ παράγραφος 13 του νόμου 3601/2007 από το ελληνικό ΤΧΣ, το οποίο στις 9 Αυγούστου 2013 εκταμίευσε τα δύο τρίτα του εκτιμώμενου χρηματοδοτικού κενού, ήτοι 158,4 εκατ. ευρώ. Το χρηματοδοτικό κενό, ο υπολογισμός του οποίου ολοκληρώθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος στις 30 Δεκεμβρίου 2013, ανήλθε σε 562,7 ευρώ (57). Στις 31 Δεκεμβρίου 2013, το ΕΤΧΣ κατέβαλε τοις μετρητοίς στην Τράπεζα το υπόλοιπο των 404,4 εκατ. ευρώ (58).

(92)

Η Τράπεζα έλαβε ενισχύσεις διαφόρων μορφών στο πλαίσιο του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης, του μέτρου εγγυήσεων και του μέτρου ομολογιακών δανείων του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών.

(93)

Η Τράπεζα έχει επωφεληθεί και εξακολουθεί να επωφελείται από ενισχύσεις στο πλαίσιο των μέτρων εγγυήσεων και κρατικών ομολογιακών δανείων. Οι εν λόγω ενισχύσεις περιγράφονται στην παρούσα απόφαση ως «μέτρο L1». Στις 30 Νοεμβρίου 2013 (59), οι χορηγηθείσες στην Τράπεζα εγγυήσεις ανέρχονταν περίπου σε 14,8 δισεκατ. ευρώ. Κατά την ημερομηνία αυτή, τα εκκρεμή δάνεια των κρατικών ομολόγων στην Τράπεζα ανέρχονταν σε 847 εκατ. ευρώ. Στις 15 Απριλίου 2011, η Τράπεζα είχε λάβει δάνεια κρατικών ομολόγων συνολικού ύψους 787 εκατ. ευρώ και κρατικές εγγυήσεις ύψους 12,9 δισεκατ. ευρώ.

(94)

Στο σχέδιο αναδιάρθρωσης της Τράπεζας που υπέβαλαν οι ελληνικές αρχές στις 25 Ιουνίου 2014 στην Επιτροπή, οι ελληνικές αρχές δήλωσαν την πρόθεσή τους να συνεχίσουν, κατά τη διάρκεια της περιόδου αναδιάρθρωσης, τη χορήγηση εγγυήσεων και κρατικών ομολογιακών δανείων στην Τράπεζα στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών.

(95)

Τον Μάιο του 2009 και τον Δεκέμβριο του 2011, η Τράπεζα έλαβε από την Ελλάδα, στο πλαίσιο του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης, εισφορές κεφαλαίου ύψους 350 εκατ. ευρώ και 1 000 εκατ. ευρώ αντιστοίχως, δηλαδή συνολικά 1 350 εκατ. ευρώ (μέτρο Α), που αντιστοιχούν περίπου στο 2 % των περιουσιακών στοιχείων σταθμισμένου κινδύνου (εφεξής «ΠΣΣΚ») της Τράπεζας κατά την εν λόγω χρονική στιγμή.

(96)

Η ανακεφαλαιοποίηση είχε τη μορφή προνομιούχων μετοχών που αναλήφθηκαν από το ελληνικό Δημόσιο με τοκομερίδιο 10 % και ληκτότητα πέντε ετών. Το 2010 η διάρκεια των προνομιούχων μετοχών παρατάθηκε και η αμοιβή τους αυξήθηκε. Από τη λήξη της αρχικής πενταετούς περιόδου, αν οι προνομιούχες μετοχές δεν εξαγοραστούν και δεν ληφθεί απόφαση από τη γενική συνέλευση των μετόχων όσον αφορά την εξαγορά των μετοχών αυτών, ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας θα αυξήσει το τοκομερίδιο κατά 2 % ετησίως σε σωρευτική βάση (δηλαδή τοκομερίδιο 12 % για το έκτο έτος, 14 % για το έβδομο έτος κ.λπ…).

(97)

Η ΕΠΡ είναι έκτακτο μέτρο που επιτρέπει σε ένα φερέγγυο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, που αντιμετωπίζει προσωρινά προβλήματα ρευστότητας να λάβει χρηματοδότηση από το Ευρωσύστημα, χωρίς η πράξη αυτή να εντάσσεται στην ενιαία νομισματική πολιτική. Το επιτόκιο που καταβάλλει αυτό το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα για την ΕΠΡ είναι κατά […] μονάδες βάσης υψηλότερο από το επιτόκιο που καταβάλλει για την τακτική αναχρηματοδότηση από την ΕΚΤ.

(98)

Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι αρμόδια για το πρόγραμμα ΕΠΡ, πράγμα που σημαίνει ότι αναλαμβάνει το κόστος και τους κινδύνους που απορρέουν από τη χορήγηση της ΕΠΡ (60). Το ελληνικό Δημόσιο χορήγησε στην Τράπεζα της Ελλάδος κρατική εγγύηση η οποία καλύπτει το συνολικό ποσό της ΕΠΡ που χορηγεί η Τράπεζα της Ελλάδος. Η θέσπιση του άρθρου 50 παράγραφος 7 του νόμου 3943/2011, με το οποίο τροποποιήθηκε το άρθρο 65 παράγραφος 1 του νόμου 2362/1995, επέτρεψε στο Υπουργείο Οικονομικών να χορηγεί εγγυήσεις προς την Τράπεζα της Ελλάδος εξ ονόματος του Δημοσίου ούτως ώστε να διασφαλιστούν οι απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος έναντι των πιστωτικών ιδρυμάτων. Οι τράπεζες που λαμβάνουν ΕΠΡ οφείλουν να καταβάλλουν στο κράτος τέλη εγγύησης ύψους […] μονάδων βάσης.

(99)

Στις 31 Ιανουαρίου 2012, η Τράπεζα είχε λάβει ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου ύψους 8,6 δισεκατ. ευρώ (61), ενώ στις 31 Δεκεμβρίου 2012 η Τράπεζα είχε λάβει ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου ύψους 30,9 δισεκατ. ευρώ (62).

(100)

Μετά το 2012 η Τράπεζα έχει επωφεληθεί από διάφορα μέτρα κεφαλαιακής ενίσχυσης που χορηγήθηκαν από το ελληνικό ΤΧΣ. Ο πίνακας 7 παρέχει επισκόπηση αυτών των μέτρων ενίσχυσης.

Πίνακας 7

Μέτρα ενίσχυσης που χορηγήθηκαν στην Τράπεζα μέσω του ελληνικού ΤΧΣ

(101)

Οι αιτιολογικές σκέψεις 14 έως 33 της απόφασης κίνησης της διαδικασίας για την ΕΤΕ παρέχουν λεπτομερή περιγραφή της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης του Μαΐου (63) 2012 (μέτρο Β1). Το πλαίσιο και τα κύρια χαρακτηριστικά του εν λόγω μέτρου παρατίθενται στο παρόν τμήμα.

(102)

Στις 20 Απριλίου 2012, το ελληνικό ΤΧΣ απέστειλε στην Τράπεζα επιστολή με την οποία δεσμευόταν να συμμετάσχει σε προγραμματισθείσα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας για ποσό ύψους έως 6,9 δισεκατ. ευρώ.

(103)

Στο πλαίσιο του μέτρου Β1, στις 28 Μαΐου 2012 το ελληνικό ΤΧΣ μεταβίβασε στην Τράπεζα ομόλογα του EFSF (ευρωπαϊκού ΤΧΣ) αξίας 7,4 δισεκατ. ευρώ, σύμφωνα με τις διατάξεις περί προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης που ορίζονται στον νόμο 3864/2010 για την ίδρυση του ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (εφεξής «νόμος για το ελληνικό ΤΧΣ»). Η Επιτροπή έχει ήδη αποφανθεί, στην αιτιολογική σκέψη (50) της απόφασης κίνησης της διαδικασίας για την ΕΤΕ ότι «η προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση που οριστικοποιήθηκε στις 28 Μαΐου 2012 είναι η εκπλήρωση της αναληφθείσας υποχρέωσης στην επιστολή δέσμευσης και, ως εκ τούτου αποτελεί συνέχεια της ίδιας ενίσχυσης». Τα ποσά που προβλέπονταν τόσο στην επιστολή δέσμευσης όσο και στην πρώτη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση υπολογίστηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Τράπεζα είχε συνολικό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 8 % στις 31 Δεκεμβρίου 2011, ημερομηνία της αναδρομικής λογιστικής καταχώρισης της προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης στα αρχεία της Τράπεζας. Όπως προκύπτει από τον πίνακα 3, το μέτρο Β1 δεν κάλυπτε πλήρως τις κεφαλαιακές ανάγκες που διαπιστώθηκαν κατά την προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2012. Η Τράπεζα εικαζόταν ότι θα αντλήσει το κεφάλαιο μέσω μελλοντικής αύξησης κεφαλαίου και ότι σκοπός της προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης ήταν μόνον η διατήρηση του δικαιώματος χρηματοδότησης της Τράπεζας από την ΕΚΤ έως ότου πραγματοποιηθεί η εν λόγω αύξηση κεφαλαίου.

(104)

Για το διάστημα μεταξύ της ημερομηνίας της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης και της ημερομηνίας μετατροπής της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης σε κοινές μετοχές και άλλα χρηματοοικονομικά μέσα, η συμφωνία προεγγραφής μεταξύ της Τράπεζας και του ελληνικού ΤΧΣ όριζε ότι η Τράπεζα έπρεπε να καταβάλλει στο ελληνικό ΤΧΣ ετήσια προμήθεια 1 % επί της ονομαστικής αξίας των τίτλων του ΕΤΧΣ, ενώ τυχόν πληρωμές τοκομεριδίων και δεδουλευμένοι τόκοι για τους τίτλους του ΕΤΧΣ για την περίοδο αυτή θα υπολογίζονταν ως πρόσθετη εισφορά κεφαλαίου από το ελληνικό ΤΧΣ στην Τράπεζα (64).

(105)

Η Τράπεζα κατέγραψε πρόσθετες ζημίες το φθινόπωρο του 2012. Ως εκ τούτου, το κεφάλαιό της μειώθηκε εκ νέου κάτω από το επίπεδο των ελάχιστων κεφαλαιακών απαιτήσεων που θα της επέτρεπαν να διατηρήσει το δικαίωμα αναχρηματοδότησής της από την ΕΚΤ.

(106)

Το γεγονός αυτό κατέστησε αναγκαία τη δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση. Στις 21 Δεκεμβρίου 2012 το ελληνικό ΤΧΣ προέβη σε δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση ύψους 2 326 εκατ. ευρώ (μέτρο Β2), η οποία πραγματοποιήθηκε και πάλι με τη μεταβίβαση ομολόγων του ΕΤΧΣ στην Τράπεζα.

(107)

Το σύνολο των δύο προσωρινών ανακεφαλαιοποιήσεων (μέτρα Β1 και Β2) σήμαινε ότι οι συνολικές κεφαλαιακές ανάγκες που είχαν προσδιοριστεί κατά την προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2012 (9,76 δισεκατ. ευρώ (65)) είχαν ήδη εκταμιευθεί από το ελληνικό ΤΧΣ στις 21 Δεκεμβρίου 2012.

(108)

Στις 22 Μαΐου 2013 το διοικητικό συμβούλιο της Τράπεζας ανακοίνωσε την έκδοση 2 274,1 εκατ. νέων μετοχών ονομαστικής αξίας 0,30 ευρώ στην τιμή των 4,29 ευρώ ανά μετοχή (66).

(109)

Στις 21 Ιουνίου 2013 (67) η Τράπεζα ανακοίνωσε την πλήρη καταβολή της συνολικής αύξησης των μετοχών για συνολικό ποσό ύψους 9 756 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των ποσών των πριμοδοτήσεων. Η συνολική ιδιωτική συμμετοχή στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας ανήλθε σε 1 079 εκατ. ευρώ (68). Η συμμετοχή του ελληνικού ΤΧΣ στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας ανήλθε, συνεπώς, σε 8 677 εκατ. ευρώ (μέτρο Β3).

(110)

Το ποσό αυτό ισούται με το άθροισμα των μέτρων Β1 και Β2, μετά την αφαίρεση του ποσού της ιδιωτικής συμμετοχής. Με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας, η πρώτη και η δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση (μέτρα Β1 και Β2) μετατράπηκαν εν μέρει σε μόνιμη ανακεφαλαιοποίηση.

(111)

Η τιμή των νέων μετοχών καθορίστηκε στο 50 % της μέσης χρηματιστηριακής τιμής σταθμισμένης με τον ημερήσιο όγκο των συναλλαγών κατά τις τελευταίες 50 ημέρες διαπραγμάτευσης που προηγήθηκαν του καθορισμού της τιμής της προσφοράς. Ως αποτέλεσμα της σύμπτυξης του αριθμού των μετοχών (reverse split) και της μείωσης του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας, που αποφασίστηκαν κατά την έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων στις 29 Απριλίου 2012 (69), η τιμή των νέων μετοχών ορίστηκε σε 4,29 ευρώ ανά μετοχή.

(112)

Αμέσως μετά την ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013, το ελληνικό ΤΧΣ κατέστη ο σημαντικότερος μέτοχος της Τράπεζας με μερίδιο 84,39 % (70). Το ελληνικό ΤΧΣ εξέδωσε 245 779,6 εκατ. δικαιώματα αγοράς μετοχών (warrants) και διέθεσε στους ιδιώτες επενδυτές ένα δικαίωμα για κάθε μετοχή στην οποία έγινε προεγγραφή, χωρίς αντίτιμο (71). Κάθε δικαίωμα κτήσης μετοχών εμπεριέχει το δικαίωμα αγοράς 8,23 μετοχών του ελληνικού ΤΧΣ, σε καθορισμένη συχνότητα και τιμές άσκησης. Η πρώτη ημερομηνία άσκησης δικαιώματος είναι η 26η Δεκεμβρίου 2013, και στη συνέχεια τα δικαιώματα αγοράς μπορούν να ασκούνται κάθε έξι μήνες έως τις 26 Δεκεμβρίου 2017. Η τιμή άσκησης δικαιώματος ισούται με την τιμή εγγραφής των 4,29 ευρώ προσαυξημένη κατά ετήσιο επιτόκιο (4 % για το πρώτο έτος, 5 % για το δεύτερο έτος, 6 % για το τρίτο έτος, 7 % για το τέταρτο έτος και 8 % σε ετήσια βάση κατά το τελευταίο εξάμηνο) (72).

(113)

Ο νόμος για το ελληνικό ΤΧΣ, όπως τροποποιήθηκε το 2014, προβλέπει ότι μόνον οι τιμές άσκησης δικαιώματος μπορούν να προσαρμοστούν σε περίπτωση έκδοσης δικαιωμάτων. Επιπλέον, η προσαρμογή πρέπει να πραγματοποιείται εκ των υστέρων και μόνο μέχρι το ύψος των πραγματοποιηθέντων εσόδων από την πώληση των δικαιωμάτων προτίμησης του ελληνικού ΤΧΣ. Δεν προβλέπεται καμία προσαρμογή σε περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου χωρίς δικαίωμα προτίμησης.

(114)

Όπως ήδη αναφέρθηκε στο τμήμα 2.2.1, τα χρηματοδοτικά κενά της Τράπεζας Λέσβου — Λήμνου, της τράπεζας Αχαΐας και της τράπεζας Λαμίας, ύψους 56,6 εκατ. ευρώ, 212,9 εκατ. ευρώ και 56,3 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, καλύφθηκαν από το ελληνικό ΤΧΣ. Ως εκ τούτου, το συνολικό ύψος των χρηματοδοτικών κενών ανήλθε σε 325,8 εκατ. ευρώ.

(115)

Από το 2009, η FB Bank έχει επωφεληθεί από διάφορα μέτρα ενίσχυσης. Ο πίνακας 8 παρέχει επισκόπηση αυτών των μέτρων ενίσχυσης.

Πίνακας 8

Επισκόπηση των μέτρων ενίσχυσης στην FB Bank

(116)

Τον Ιούλιο του 2009, η Ελλάδα εισέφερε 50 εκατ. ευρώ στην FB Bank, ποσό που ισοδυναμούσε περίπου με το 3 % των ΠΣΣΚ τη δεδομένη χρονική στιγμή. Η εν λόγω εισφορά κεφαλαίου πραγματοποιήθηκε βάσει του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης, που εντάσσεται στο καθεστώς στήριξης των ελληνικών τραπεζών. Η ανακεφαλαιοποίηση έγινε υπό μορφή προνομιούχων μετοχών.

(117)

Η FB Bank επωφελήθηκε επίσης από τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας βάσει των μέτρων εγγύησης και ομολογιακών δανείων του Δημοσίου που αποτελούν μέρος του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών. Τον Ιανουάριο του 2009, η FB Bank έλαβε τίτλους του ελληνικού Δημοσίου ύψους 60 εκατ. ευρώ, οι οποίοι έληγαν τον Δεκέμβριο του 2011 (μέτρο FB2). Τον Μάιο του 2012, έλαβε τίτλους του ελληνικού δημοσίου συνολικού ύψους 60 εκατ. ευρώ, οι οποίοι θεωρητικά έληγαν τον Απρίλιο του 2015, αλλά ακυρώθηκαν στις 23 Μαΐου 2013 (μέτρο FB3) (73). Τον Μάρτιο του 2011, η FB Bank έλαβε επίσης κρατική εγγύηση για την έκδοση ομολόγων ονομαστικής αξίας 50 εκατ. ευρώ.

(118)

Το ελληνικό ΤΧΣ κάλυψε το χρηματοδοτικό κενό (74) των στοιχείων ενεργητικού που μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα από την FB Bank. Σύμφωνα με τις αποφάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος της 10ης Μαΐου και της 7ης Νοεμβρίου 2013, το ελληνικό ΤΧΣ κατέβαλε το συνολικό ποσό των 456.97 εκατ. ευρώ σε δύο δόσεις, στις 26 Ιουλίου και στις 13 Νοεμβρίου 2013 (75).

(119)

Στο πλαίσιο της διαδικασίας εξυγίανσης, το ελληνικό ΤΧΣ δεσμεύθηκε να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες που προκύπτουν από την απόκτηση των μεταβιβασθέντων από την FB Bank στοιχείων του ενεργητικού. Ως εκ τούτου, το ελληνικό ΤΧΣ υποχρεούται να εισφέρει κεφάλαιο ίσο με το 9 % των μεταβιβασθέντων στην Τράπεζα ΠΣΣΚ. Κατά τον χρόνο της εξυγίανσης, οι κεφαλαιακές ανάγκες σχετικά με τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού αποτιμήθηκαν σε 100 εκατ. ευρώ περίπου.

(120)

Όπως ήδη αναφέρθηκε στην αιτιολογική σκέψη(30), το ελληνικό ΤΧΣ δεν θα εισφέρει συμπληρωματικό κεφάλαιο στην Τράπεζα, δεδομένου ότι στο σχέδιο αναδιάρθρωσης η Τράπεζα παραιτείται από το δικαίωμά της να ζητήσει από το ελληνικό ΤΧΣ να καλύψει ενδεχόμενες κεφαλαιακές ανάγκες που σχετίζονται με τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού.

(121)

Η ProBank δεν έχει λάβει καμία ενίσχυση στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών. Ο πίνακας 9 παρέχει επισκόπηση των άλλων μέτρων ενίσχυσης από τα οποία επωφελήθηκε η ProBank.

Πίνακας 9

Επισκόπηση των μέτρων ενίσχυσης στην Probank

(122)

Το ελληνικό ΤΧΣ κάλυψε το χρηματοδοτικό κενό από τα στοιχεία ενεργητικού που μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα από την Probank. Σύμφωνα με τις αποφάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος της 26ης Ιουλίου και της 30ής Δεκεμβρίου 2013, το ελληνικό ΤΧΣ κατέβαλε το συνολικό ποσό των 562,73 εκατ. ευρώ σε δύο δόσεις, στις 9 Αυγούστου και στις 31 Δεκεμβρίου 2013.

(123)

Στο πλαίσιο της διαδικασίας εξυγίανσης, το ελληνικό ΤΧΣ δεσμεύτηκε να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες του αγοραστή που προκύπτουν από την απόκτηση των στοιχείων ενεργητικού της Probank. Ως εκ τούτου, το ελληνικό ΤΧΣ υποχρεούται να εισφέρει κεφάλαιο ίσο με το 9 % των μεταβιβασθέντων στην Τράπεζα ΠΣΣΚ. Κατά τον χρόνο της εξυγίανσης, οι κεφαλαιακές ανάγκες σχετικά με τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού αποτιμήθηκαν σε [180 έως 280] εκατ. ευρώ περίπου.

(124)

Όπως ήδη αναφέρθηκε στην αιτιολογική σκέψη 41, το ελληνικό ΤΧΣ δεν θα εισφέρει συμπληρωματικό κεφάλαιο στην Τράπεζα, δεδομένου ότι στο σχέδιο αναδιάρθρωσης η Τράπεζα παραιτείται του δικαιώματός της να ζητήσει από το ελληνικό ΤΧΣ να καλύψει ενδεχόμενες κεφαλαιακές ανάγκες που σχετίζονται με τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού.

(125)

Στις 25 Ιουνίου 2014, η Ελλάδα υπέβαλε το σχέδιο αναδιάρθρωσης της Τράπεζας, στο οποίο επεξηγείται ο τρόπος με τον οποίο η Τράπεζα, ως ενοποιημένη οντότητα που θα προκύψει από τις εξαγορές της FB Bank, της Probank και των τριών συνεταιριστικών τραπεζών, προτίθεται να αποκαταστήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά της.

(126)

Μέσω του σχεδίου αναδιάρθρωσης, η Τράπεζα θα εστιαστεί στις βασικές τραπεζικές δραστηριότητές της στην Ελλάδα και την Τουρκία.

(127)

Όσον αφορά την Ελλάδα, η βασική προτεραιότητα της Τράπεζας είναι η αποκατάσταση της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας των τραπεζικών δραστηριοτήτων της στην Ελλάδα έως το τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης (31 Δεκεμβρίου 2018). Για τον σκοπό αυτό, το σχέδιο αναδιάρθρωσης περιλαμβάνει δέσμη μέτρων που αποσκοπούν στη βελτίωση της επιχειρησιακής απόδοσης και του καθαρού περιθωρίου επιτοκίου της Τράπεζας, καθώς και μέτρα για την ενίσχυση της κεφαλαιακής της θέσης και της δομής του ισολογισμού.

(128)

Όσον αφορά την επιχειρησιακή απόδοση, η Τράπεζα έχει ήδη ξεκινήσει ευρύ πρόγραμμα εξορθολογισμού. Από τις 31 Δεκεμβρίου 2009 έως τις 30 Δεκεμβρίου 2012, η Τράπεζα μείωσε τη φυσική παρουσία της στην Ελλάδα. Μείωσε τον αριθμό των υποκαταστημάτων της από 575 το 2009 (76) σε 511 το 2012 (77) και επίσης μείωσε το εργατικό δυναμικό των ελληνικών τραπεζικών της δραστηριοτήτων (από 12 534 τον Δεκέμβριο του 2009 (78) σε 11 230 τον Δεκέμβριο του 2012 (79)).

(129)

Από τον Δεκέμβριο του 2012 έως το τέλος του 2017, η Τράπεζα σχεδιάζει να μειώσει περαιτέρω τον αριθμό των εργαζομένων στην Ελλάδα (από 13 675 σε […]) (80) παρά τον αντίκτυπο των εξαγορών της FB Bank και της Probank που απασχολούσαν 260 και 1087 υπαλλήλους (81) αντίστοιχα. Η διαφορά μεταξύ του εργατικού δυναμικού των ελληνικών τραπεζικών δραστηριοτήτων στις 31 Δεκεμβρίου 2012 (11 230) και του συνολικού ελληνικού εργατικού δυναμικού στα τέλη του 2012 (13 675) οφείλεται στον αριθμό εργαζομένων σε μη τραπεζικές δραστηριότητες, όπως οι ασφαλίσεις (Ανώνυμος Ελληνική Εταιρεία Γενικών Ασφαλειών η «Εθνική»), ο τουρισμός (Αστήρ Παλάς Βουλιαγμένης Α.Ξ.Ε.) ή τα ακίνητα (Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ).

(130)

Από τον Δεκέμβριο του 2012 έως το τέλος του 2017 η Τράπεζα θα συνεχίσει τον εξορθολογισμό του εγχώριου δικτύου της. Ο αριθμός των υποκαταστημάτων θα αυξηθεί ως τις […], από 511 σε […]. Υπενθυμίζεται ότι το 2013 η Τράπεζα απέκτησε τα τραπεζικά δίκτυα της FB Bank και της ProBank με 19 και 112 καταστήματα αντιστοίχως.

(131)

Η αύξηση της αποδοτικότητας των υποκαταστημάτων και του προσωπικού θα συμβάλει στη μείωση του συνολικού κόστους των δραστηριοτήτων της στην Ελλάδα κατά […] %, από 1 301 εκατ. ευρώ σε προσωρινή βάση το 2012 σε […] εκατ. ευρώ το 2017 (82). Ως εκ τούτου, ο αναμενόμενος δείκτης αποτελεσματικότητας των τραπεζικών της δραστηριοτήτων στην Ελλάδα θα υποχωρήσει κάτω του […] % στο τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης.

(132)

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης περιγράφει επίσης τον τρόπο με τον οποίο η Τράπεζα θα μειώσει το κόστος χρηματοδότησης, στοιχείο καθοριστικό για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας. Η Τράπεζα εκτιμά ότι θα είναι σε θέση να πληρώνει χαμηλότερα επιτόκια καταθέσεων βασιζόμενη στο σταθερότερο περιβάλλον, και ιδίως στην προβλεπόμενη σταθεροποίηση και ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η οποία αναμένεται να εισέλθει και πάλι σε πορεία ανάπτυξης από το 2014 και μετά. Οι αποκλίσεις μεταξύ των επιτοκίων καταθέσεων (μέσος όρος των επιτοκίων των προθεσμιακών καταθέσεων, των καταθέσεων όψεως και των καταθέσεων ταμιευτηρίου) αναμένεται να μειωθούν στην Ελλάδα. Ομοίως, η εξάρτηση της Τράπεζας από την ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου και γενικότερα από τη χρηματοδότηση από το Ευρωσύστημα θα μειωθεί κατά την περίοδο αναδιάρθρωσης.

(133)

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλέπει επίσης ενίσχυση του ισολογισμού της Τράπεζας. Ο καθαρός δείκτης χορηγήσεων προς καταθέσεις στην Ελλάδα θα μειωθεί περαιτέρω, ενώ θα βελτιωθεί η επάρκεια των ιδίων κεφαλαίων (από δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων κατηγορίας 1 στο επίπεδο του ομίλου της τάξης του 8,4 % στις 31 Δεκεμβρίου 2013).

(134)

Μια άλλη προτεραιότητα της Τράπεζας είναι η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η Τράπεζα θα ενισχύσει τις πιστωτικές της διαδικασίες όσον αφορά τόσο τις διαδικασίες δανειοδότησης (βελτίωση της εξασφάλισης, μειωμένα όρια) όσο και τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα […], με αναμενόμενο ποσοστό […] % στο τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης (83). Το κόστος του κινδύνου (ζημίες απομείωσης δανείων) θα μειωθεί από 2 δισεκατ. ευρώ το 2012 σε […] δισεκατ. ευρώ το 2018 (84).

(135)

Η βελτίωση της επιχειρησιακής απόδοσης, η αύξηση του καθαρού περιθωρίου επιτοκίου και η μείωση του κόστους του κινδύνου θα επιτρέψουν στην Τράπεζα να αυξήσει την κερδοφορία της. Η Τράπεζα προβλέπει ότι τα κέρδη της στην Ελλάδα θα ανέλθουν αντίστοιχα σε […] εκατ. ευρώ και […] εκατ. ευρώ το 2014 και το 2018. Η απόδοση ιδίων κεφαλαίων θα ανέλθει στο […] % το 2017 για τις ελληνικές δραστηριότητες (85), ποσοστό επαρκές λαμβανομένου υπόψη του προφίλ κινδύνου της Τράπεζας κατά την εν λόγω ημερομηνία (86).

(136)

Η Τράπεζα έχει ήδη ξεκινήσει την απομόχλευση και αναδιάρθρωση του διεθνούς της δικτύου. Ο αριθμός των υποκαταστημάτων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μειώθηκε κατά 170 μετά το 2009 (87).

(137)

Η Τράπεζα θα συνεχίσει την αναδιάρθρωση και απομόχλευση του διεθνούς της δικτύου. Ειδικότερα, η Τράπεζα θα πωλήσει τις ξένες θυγατρικές της στην/στο […] και θα εκποιήσει τα υποκαταστήματά της στην/στο […]. Στα τέλη του 2012 οι εν λόγω εκποιήσεις αντιστοιχούσαν στο […] % των στοιχείων ενεργητικού της Τράπεζας εκτός Ελλάδας και Τουρκίας, δηλαδή σε […] εκατ. ευρώ από 12,101 εκατ. ευρώ.

(138)

Τα υποκαταστήματα στην/στο […] και στην/στο […] καθώς και η θυγατρική στην/στο […] θα […].

(139)

Συνεπεία των εκποιήσεων αυτών, η καθαρή μητρική χρηματοδότηση θα εξαλειφθεί μέχρι τη λήξη της περιόδου αναδιάρθρωσης.

(140)

Η Τράπεζα προτίθεται να μειώσει το ποσοστό ιδιοκτησίας της στη Finansbank στο 60 % […].

(141)

[…] θα παράσχει στη Finansbank […] και θα ενισχύσει τη δέσμευση της Τράπεζας να παράσχει […] στη Finansbank κατά την περίοδο αναδιάρθρωσης.

(142)

Η Τράπεζα σχεδιάζει σημαντική ανάπτυξη της Finansbank κατά την περίοδο αναδιάρθρωσης. Επίσης, θα εφαρμόσει σχέδιο ελέγχου του κόστους. Το 2014, η Finansbank προτίθεται να […] και να […]. Κατά τα επόμενα έτη, το […], με αποτέλεσμα τη μείωση του δείκτη αποτελεσματικότητας από […] σε […] στο τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης (88).

(143)

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλέπει αυστηρό έλεγχο των κινδύνων που αναλαμβάνει η Finansbank. Αναμένεται ότι οι απομειώσεις θα ανέλθουν σε λιγότερο από […] % των δανείων σε πελάτες από το 2014 έως το 2018, με αναμενόμενη απόδοση των στοιχείων ενεργητικού στο […] % το 2018. Η απόδοση ιδίων κεφαλαίων της Finansbank θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου.

(144)

Η Τράπεζα πώλησε τις τουρκικές ασφαλιστικές της δραστηριότητες (κλάδοι ασφάλισης ζωής και ασφάλισης ζημιών) το 2012 με κεφαλαιακό κέρδος ύψους […] εκατ. ευρώ (89).

(145)

Η Τράπεζα έχει μειώσει κάτω από το 35 % τη συμμετοχή της στη θυγατρική της «Πανγαία» που δραστηριοποιείται στον τομέα των ακινήτων με θετική επίπτωση στον δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων κατηγορίας 1 της Τράπεζας (90). Η Τράπεζα σχεδιάζει επίσης να πωλήσει […] έως τις […] και τη θυγατρική της ιδιωτικών επενδύσεων έως τις […].

(146)

Η Τράπεζα κατόρθωσε να συγκεντρώσει σημαντικά κεφάλαια στην αγορά και, ως εκ τούτου, μειώθηκε η κρατική ενίσχυση την οποία είχε ανάγκη.

(147)

Πρώτον, η Τράπεζα άντλησε ιδιωτικά κεφάλαια το 2009 με έκδοση δικαιωμάτων ύψους 1 247 εκατ. ευρώ. Το 2010, η Τράπεζα άντλησε εκ νέου από την αγορά ιδιωτικά κεφάλαια ύψους 1 815 εκατ. ευρώ (91). Όπως αναφέρθηκε στην αιτιολογική σκέψη (109), η Τράπεζα κατόρθωσε επίσης να αντλήσει κεφάλαια ύψους 1 079 ευρώ από ιδιώτες επενδυτές με την ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013. Οι μέτοχοι, μεταξύ των οποίων εκείνοι που συμμετείχαν στις αυξήσεις κεφαλαίου το 2009 και το 2010, υπέστησαν σοβαρή ζημία από την ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013: το ελληνικό ΤΧΣ έλαβε το 84,4 % των μετοχών της Τράπεζας και οι νέοι επενδυτές έλαβαν το 10,5 % των μετοχών, με αποτέλεσμα οι προϋπάρχοντες μέτοχοι να μείνουν μόνο με ποσοστό 5,1 %. Επιπλέον, από το 2007 δεν έχει καταβληθεί κανένα μέρισμα στους κατόχους κοινών μετοχών και από το 2009 κανένα μέρισμα στους κατόχους προνομιούχων μετοχών ΗΠΑ (92).

(148)

Τον Μάιο του 2014 η Τράπεζα άντλησε κεφάλαια 2,5 δισεκατ. ευρώ από την αγορά. Η Τράπεζα προτίθεται να […].

(149)

Όσον αφορά τη συνεισφορά των κατόχων υβριδικών μέσων και δανείων μειωμένης εξασφάλισης, στις 3 Ιανουαρίου 2012 η Τράπεζα προσφέρθηκε να αγοράσει προνομιούχους τίτλους σε τιμές που κυμαίνονταν από το 45 % έως το 70 % της ονομαστικής τους αξίας. Με την ευκαιρία αυτή, η Τράπεζα εξαγόρασε επίσης καλυμμένα ομόλογα. Για καθεμία από τις εν λόγω επαναγορές, η τιμή καθορίστηκε με βάση την αγοραία αξία των μέσων και περιελάμβανε ανώτατη πριμοδότηση δέκα εκατοστιαίων μονάδων, η οποία προστέθηκε με σκοπό την ενθάρρυνση των επενδυτών να συμμετάσχουν στην επαναγορά. Το ποσοστό αποδοχής ήταν 44 % και η συνολική αύξηση κεφαλαίου ανήλθε σε 302 εκατ. ευρώ (93).

(150)

Αργότερα, το 2012 και το 2013, η Τράπεζα δρομολόγησε συμπληρωματικές πράξεις διαχείρισης παθητικού σχετικά με τίτλους που εκδόθηκαν προς τους επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων καλυμμένων ομολόγων, υβριδικών μέσων, μέσων της κατηγορίας 2 και προνομιούχων μετοχών που εκδόθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εν λόγω επαναγορές δημιούργησαν πρόσθετο κεφάλαιο ύψους […] εκατ. ευρώ. Συνολικά, η Τράπεζα αναφέρει ότι το συνολικό ποσό των κεφαλαίων που προέκυψαν από τη διαχείριση του παθητικού κατά τα τελευταία έτη ανέρχεται σε περίπου […] εκατ. ευρώ (94). Αποτέλεσμα των επαναγορών αυτών ήταν η μείωση της αξίας του υπολοίπου των χρεογράφων και υβριδικών μέσων μειωμένης εξασφάλισης σε 293 εκατ. ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2013.

(151)

Η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα και οι θυγατρικές της θα εφαρμόσουν το σχέδιο αναδιάρθρωσης που υποβλήθηκε στις 25 Ιουνίου 2014 και ανέλαβε πρόσθετες δεσμεύσεις ως προς την εφαρμογή του σχεδίου αναδιάρθρωσης (εφεξής «οι δεσμεύσεις»). Οι δεσμεύσεις, που απαριθμούνται στο παράρτημα, συνοψίζονται στο παρόν τμήμα.

(152)

Πρώτον, η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα θα προβεί σε αναδιάρθρωση των ελληνικών εμπορικών της δραστηριοτήτων, ορίζοντας τον ανώτατο αριθμό υποκαταστημάτων και εργαζομένων καθώς και το μέγιστο ποσό των συνολικών δαπανών έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 (95).

(153)

Η Ελλάδα έχει αναλάβει επίσης τη δέσμευση ότι η Τράπεζα θα περιορίσει το κόστος των καταθέσεων που εισπράττονται στην Ελλάδα και θα τηρήσει ανώτατο δείκτη καθαρών δανείων προς καταθέσεις (96) έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 (97).

(154)

Όσον αφορά τις ξένες θυγατρικές της Τράπεζας, η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα δεν θα παράσχει […], και ότι θα εκποιήσει μειοψηφικό μερίδιο σε αυτή τη θυγατρική. Η Ελλάδα δεσμεύτηκε ακόμη ότι η Τράπεζα θα προβεί στην απομόχλευση ορισμένων ξένων θυγατρικών της έως τις 30 Ιουνίου 2018 (98).

(155)

Η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα θα εκποιήσει […] και τη θυγατρική της εταιρεία ιδιωτικών επενδύσεων, καθώς και σειρά τίτλων. Επιπλέον, η Τράπεζα δεν θα αγοράζει τίτλους μη επενδυτικής κατηγορίας, με περιορισμένες εξαιρέσεις (99).

(156)

Η Ελλάδα ανέλαβε ορισμένες δεσμεύσεις σχετικά με την εταιρική διακυβέρνηση της Τράπεζας. Δεσμεύτηκε να περιορίσει τις αμοιβές των υπαλλήλων και των διοικητικών στελεχών της Τράπεζας, […] (100).

(157)

Η Ελλάδα ανέλαβε επίσης τη δέσμευση ότι η Τράπεζα θα ενισχύσει την πιστωτική πολιτική της, ώστε να διασφαλίσει ότι οι αποφάσεις για τη χορήγηση και την αναδιάρθρωση δανείων αποσκοπούν στη μεγιστοποίηση της βιωσιμότητας και της κερδοφορίας της Τράπεζας. Η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα θα τηρεί αυστηρά πρότυπα όσον αφορά την παρακολούθηση του πιστωτικού κινδύνου, καθώς και την αναδιάρθρωση δανείων (101).

(158)

Ορισμένες δεσμεύσεις αφορούν τις συναλλαγές της Τράπεζας με συνδεδεμένους δανειολήπτες. Σκοπός των εν λόγω δεσμεύσεων είναι να διασφαλιστεί ότι η Τράπεζα δεν παρεκκλίνει από τις συνετές τραπεζικές πρακτικές κατά τη χορήγηση ή την αναδιάρθρωση δανείων στους υπαλλήλους, τα διοικητικά στελέχη και τους μετόχους της, καθώς και σε δημόσιους φορείς, πολιτικά κόμματα και τις εταιρείες μέσων μαζικής ενημέρωσης (102).

(159)

Τέλος, η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα θα συμμορφωθεί με ορισμένους περιορισμούς συμπεριφοράς, όπως η απαγόρευση καταβολής τοκομεριδίων και μερισμάτων, η απαγόρευση εξαγοράς επιχειρήσεων και η απαγόρευση διαφήμισης της κρατικής στήριξης (103).

(160)

Οι εν λόγω δεσμεύσεις θα παρακολουθούνται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018 από τον εντολοδόχο παρακολούθησης.

(161)

Εξάλλου, η Ελλάδα έχει αναφέρει ότι θα ζητήσει την έγκριση της Επιτροπής πριν από οποιαδήποτε επαναγορά δικαιωμάτων μελλοντικής αγοράς μετοχών από την Τράπεζα ή από οποιονδήποτε κρατικό φορέα, συμπεριλαμβανομένου του ελληνικού ΤΧΣ (104).

(162)

Στις 27 Ιουλίου 2012 η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας για να διαπιστώσει αν πληρούνται οι όροι της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008 (105) σχετικά με την καταλληλότητα, την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης από το ελληνικό ΤΧΣ υπέρ της Τράπεζας (μέτρο Β1).

(163)

Όσον αφορά την καταλληλότητα του μέτρου, εφόσον η ενίσχυση χορηγήθηκε κατόπιν προηγούμενης ανακεφαλαιοποίησης και ενίσχυσης της ρευστότητας και λόγω της παρατεταμένης περιόδου διάσωσης, η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες για το αν η Τράπεζα είχε λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποφευχθεί η ανάγκη ενίσχυσης στο μέλλον (106). Επιπλέον, δεν ήταν σαφές για την Επιτροπή ποιος θα είχε τον έλεγχο της Τράπεζας μετά την αντικατάσταση της προσωρινής από μόνιμη ανακεφαλαιοποίηση (107) δεδομένου ότι η Τράπεζα θα μπορούσε να τεθεί είτε υπό κρατικό έλεγχο είτε υπό τον έλεγχο της μειοψηφίας των ιδιωτών ιδιοκτητών. Η Επιτροπή επισήμανε ότι θα ήθελε να διασφαλίσει ότι σε καμία περίπτωση δεν θα υποβαθμιστεί η ποιότητα της διαχείρισης της Τράπεζας, και ιδίως η διαδικασία δανειοδότησης.

(164)

Όσον αφορά την αναγκαιότητα της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης, στην αιτιολογική σκέψη 67 της απόφασης για την κίνηση της διαδικασίας για την ΕΤΕ, η Επιτροπή διατύπωνε αμφιβολίες κατά πόσο είχαν ληφθεί όλα τα δυνατά μέτρα για να αποτραπεί το ενδεχόμενο να χρειαστεί η Τράπεζα νέα ενίσχυση στο μέλλον. Επιπλέον, δεδομένου ότι η διάρκεια της περιόδου προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης ήταν αβέβαιη, η Επιτροπή δεν μπορούσε να κρίνει αν η αντιστάθμιση ήταν επαρκής και σύμφωνη με τις αρχές περί αντιστάθμισης και επιμερισμού των βαρών βάσει των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Εξάλλου, καθώς οι όροι μετατροπής της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης σε μόνιμη δεν ήταν γνωστοί όταν εκδόθηκε η απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας για την ΕΤΕ, η Επιτροπή δεν μπορούσε να τους αξιολογήσει.

(165)

Όσον αφορά την αναλογικότητα του μέτρου, η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες για το αν οι διασφαλίσεις (απαγόρευση διαφήμισης της κρατικής στήριξης, απαγόρευση καταβολής τοκομεριδίων και μερισμάτων, απαγόρευση του δικαιώματος προαίρεσης και επαναγοράς, όπως περιγράφεται στην αιτιολογική σκέψη 71 της απόφασης για την κίνηση της διαδικασίας για την ΕΤΕ) ήταν επαρκείς σε σχέση με την πρώτη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση. Επιπλέον, στην αιτιολογική σκέψη 72 της απόφασης για την κίνηση της διαδικασίας για την ΕΤΕ, η Επιτροπή ανέφερε ότι η έλλειψη κανόνων που να εμποδίζουν το ελληνικό ΤΧΣ να συντονίζει τις τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες (δηλαδή την Τράπεζα, την Alpha Bank, τη Eurobank και την Τράπεζα Πειραιώς) και η έλλειψη επαρκών διασφαλίσεων που θα τις αποτρέπουν από τη μεταξύ τους ανταλλαγή εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών θα μπορούσαν να προκαλέσουν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Η Επιτροπή πρότεινε λοιπόν τον διορισμό εντολοδόχου παρακολούθησης με φυσική παρουσία στην Τράπεζα.

(166)

Στις 3 Ιανουαρίου 2013 η Επιτροπή έλαβε τις παρατηρήσεις που υπέβαλε μια ελληνική τράπεζα σχετικά με την απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας για την ΕΤΕ. Η εν λόγω ελληνική τράπεζα παρατήρησε ότι η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών από το ελληνικό ΤΧΣ συνιστούσε, καταρχήν, ένα ευπρόσδεκτο βήμα προς ένα υγιέστερο και περισσότερο βιώσιμο τραπεζικό σύστημα και δεν διατύπωσε καμία αντίρρηση για την ανακεφαλαιοποίηση της ΕΤΕ.

(167)

Ωστόσο, εκφράζοντας παράλληλα την αμέριστη υποστήριξή της για την αρχή της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών από το ελληνικό ΤΧΣ, η ελληνική τράπεζα εξήγησε ότι, για να ελαχιστοποιηθούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και να αποφεύγονται οι διακρίσεις, ανέμενε ότι η ανακεφαλαιοποίηση από το ελληνικό ΤΧΣ θα είναι ανοικτή σε όλες τις τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα υπό παρόμοιους όρους.

(168)

Στις 5 Σεπτεμβρίου 2012 η Ελλάδα υπέβαλε τις παρατηρήσεις που διατύπωσαν η Τράπεζα της Ελλάδος και το ελληνικό ΤΧΣ.

(169)

Όσον αφορά την καταλληλότητα της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης, η Τράπεζα της Ελλάδος επισήμανε ότι το κεφάλαιο των 18 δισεκατ. ευρώ με τα οποίο το ελληνικό ΤΧΣ ανακεφαλαιοποίησε, τον Μάιο του 2012, τις τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες ήταν μικρότερο από το τελικό ποσό που ήταν αναγκαίο ώστε σταδιακά οι εν λόγω τράπεζες να επιτύχουν και να διατηρήσουν δείκτη βασικών ιδίων κεφαλαίων κατηγορίας 1 που ορίστηκε στο 10 % για τον Ιούνιο του 2012 και δείκτη βασικών ιδίων κεφαλαίων κατηγορίας 1 ίσο με 7 % βάσει τριετούς δυσμενούς σεναρίου ακραίων καταστάσεων. Επισήμανε επίσης ότι η πρώτη ανακεφαλαιοποίηση ήταν προσωρινή, δεδομένου ότι η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης θα ολοκληρωνόταν από τις εν λόγω τέσσερις τράπεζες με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.

(170)

Η Τράπεζα της Ελλάδος παρατήρησε ακόμη ότι η ανακεφαλαιοποίηση των μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών εντάσσεται στη μακροπρόθεσμη αναδιάρθρωση του ελληνικού τραπεζικού τομέα. Επισήμανε ότι, όταν μια τράπεζα παραμένει στην κατοχή ιδιωτών, η διαχείριση πιθανότατα παραμένει η ίδια, ενώ αν μια τράπεζα περιέλθει στην ιδιοκτησία του κράτους (δηλαδή στην κυριότητα του ελληνικού ΤΧΣ), το ελληνικό ΤΧΣ μπορεί να διορίσει νέα διοίκηση η οποία, σε κάθε περίπτωση, θα αξιολογείται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Η Τράπεζα της Ελλάδας ανέφερε ότι αξιολογεί σε συνεχή βάση το πλαίσιο της εταιρικής διακυβέρνησης, την επάρκεια της διαχείρισης και το προφίλ κινδύνου κάθε τράπεζας, ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν αναλαμβάνονται υπερβολικοί κίνδυνοι. Επισήμανε επίσης ότι το ελληνικό ΤΧΣ είχε ήδη ορίσει εκπροσώπους στο Διοικητικό Συμβούλιο των τραπεζών που ανακεφαλαιοποιήθηκαν.

(171)

Όσον αφορά την αναγκαιότητα της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης, η Τράπεζα της Ελλάδος παρατήρησε ότι η ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας ήταν περιορισμένη, ώστε να εξασφαλιστεί ότι πληρούνταν οι τότε εφαρμοστέες ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις (8 %). Ανέφερε επίσης ότι η παρατεταμένη χρονική περίοδος πριν από τις ανακεφαλαιοποιήσεις οφειλόταν στην απότομη επιδείνωση του επιχειρησιακού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και στον αντίκτυπο του προγράμματος PSI, στην πολυπλοκότητα του όλου έργου, καθώς και στην ανάγκη να μεγιστοποιηθεί η συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.

(172)

Όσον αφορά την αναλογικότητα της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης, η Τράπεζα της Ελλάδος τόνισε ότι η πλήρης εφαρμογή του σχεδίου αναδιάρθρωσης που υποβάλλεται στην Επιτροπή διασφαλίζεται από το γεγονός ότι η αναστολή των δικαιωμάτων ψήφου του ελληνικού ΤΧΣ αίρεται, μεταξύ άλλων, σε περίπτωση σοβαρής παραβίασης του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Η Τράπεζα της Ελλάδος παρατήρησε επίσης ότι οι δυσκολίες της Τράπεζας δεν οφείλονταν σε υποτίμηση των κινδύνων από τη διοίκηση της Τράπεζας ούτε σε εμπορικά επιθετικές ενέργειες.

(173)

Όσον αφορά την καταλληλότητα της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης, για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της πιθανής κρατικής παρέμβασης σε περίπτωση που το κράτος χορηγήσει υψηλά ποσά κρατικών ενισχύσεων μέσω του ελληνικού ΤΧΣ και το ελληνικό ΤΧΣ έχει πλήρη δικαιώματα ψήφου, το ελληνικό ΤΧΣ δήλωσε ότι οι χρηματοδοτούμενες από αυτό τράπεζες δεν θεωρούνται δημόσιες οντότητες ή οντότητες υπό κρατικό έλεγχο και ότι δεν θα ελέγχονται από το κράτος μετά την οριστική ανακεφαλαιοποίησή τους από το ελληνικό ΤΧΣ. Το ελληνικό ΤΧΣ τόνισε ότι είναι απολύτως ανεξάρτητη νομική οντότητα ιδιωτικού δικαίου με αυτονομία αποφάσεων. Δεν υπόκειται σε κρατικό έλεγχο, σύμφωνα με το άρθρο 16Γ παράγραφος 2 του νόμου για το ελληνικό ΤΧΣ, βάσει του οποίου τα πιστωτικά ιδρύματα που λαμβάνουν κεφαλαιακή ενίσχυση από το ελληνικό ΤΧΣ δεν ανήκουν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Αναφέρθηκε επίσης στη διοικητική διάρθρωση του ελληνικού ΤΧΣ.

(174)

Όσον αφορά την παρέμβασή του στη διοίκηση της Τράπεζας, το ελληνικό ΤΧΣ επεσήμανε ότι θα σεβαστεί την αυτονομία της Τράπεζας και δεν θα παρεμβαίνει στην καθημερινή της διαχείριση, δεδομένου ότι ο ρόλος του περιορίζεται στα προβλεπόμενα από τον νόμο για το ελληνικό ΤΧΣ. Δήλωσε ότι δεν θα υπάρχει καμία κρατική παρέμβαση ή συντονισμός και ότι οι αποφάσεις της Τράπεζας σχετικά με τη διαδικασία δανειοδοτήσεων (μεταξύ άλλων για τις εξασφαλίσεις, την τιμολόγηση και τη φερεγγυότητα των δανειοληπτών) θα λαμβάνονται βάσει εμπορικών κριτηρίων.

(175)

Το ελληνικό ΤΧΣ επισήμανε ότι ο νόμος για το ελληνικό ΤΧΣ και η συμφωνία προεγγραφής ορίζουν τις κατάλληλες εγγυήσεις ώστε να αποτραπεί η ανάληψη υπερβολικών κινδύνων από τους υφιστάμενους ιδιώτες μετόχους. Επισήμανε στοιχεία όπως i) ο διορισμός εκπροσώπων του ελληνικού ΤΧΣ ως ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών του διοικητικού συμβουλίου της Τράπεζας και η παρουσία τους σε επιτροπές, ii) η επίδειξη της δέουσας επιμέλειας στην τράπεζα από το ελληνικό ΤΧΣ και iii) το γεγονός ότι, μετά την τελική ανακεφαλαιοποίηση, το δικαίωμα ψήφου του θα ήταν περιορισμένο μόνο για όσο διάστημα η Τράπεζα τηρούσε τους όρους του σχεδίου αναδιάρθρωσης.

(176)

Όσον αφορά την αναγκαιότητα της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης και ειδικότερα όσον αφορά το επίπεδο αμοιβής για την ενίσχυση, το ελληνικό ΤΧΣ δήλωσε ότι η αμοιβή είχε συμφωνηθεί με τους εκπροσώπους της Επιτροπής, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ. Το εν λόγω συμφωνηθέν επίπεδο αμοιβής ελάμβανε υπόψη ότι η πρώτη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση θα μετατρεπόταν σε μόνιμη πριν από τις 30 Σεπτεμβρίου 2012, προθεσμία που ορίστηκε τον Μάρτιο του 2012 στο ΜΟΧΠ μεταξύ της Επιτροπής, της ΕΚΤ, του ΔΝΤ και της Ελλάδας.

(177)

Όσον αφορά την αναλογικότητα της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης, το ελληνικό ΤΧΣ επεσήμανε ότι τα μέτρα που έλαβε, όπως εκείνα που περιγράφονται στην αιτιολογική σκέψη (175), αποτελούν επαρκείς διασφαλίσεις λόγω των μεγάλων ποσών ενισχύσεων που ελήφθησαν και λόγω της παρατεταμένης περιόδου διάσωσης. Επιπλέον, το ελληνικό ΤΧΣ δήλωσε ότι έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες στις οποίες συμμετέχει το ελληνικό ΤΧΣ δεν ανταλλάσσουν μεταξύ τους εμπορικά ευαίσθητες πληροφορίες. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν τον διορισμό διαφόρων εκπροσώπων του ελληνικού ΤΧΣ στις τράπεζες, τις εντολές στους εν λόγω αντιπροσώπους, οι οποίες διασφαλίζουν ειδικά την προστασία από τη ροή πληροφοριών από έναν αντιπρόσωπο σε άλλο, και σαφείς εσωτερικές οδηγίες σε αυτά τα στελέχη να μην κοινοποιούν εμπορικά ευαίσθητες πληροφορίες των τραπεζών. Επιπλέον, το ελληνικό ΤΧΣ δήλωσε ότι δεν ασκεί τα δικαιώματά του σε σχέση με τις τράπεζες κατά τρόπο που θα μπορούσε να εμποδίσει, να περιορίσει, να νοθεύσει ή να μειώσει σημαντικά ή να παρακωλύσει τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό. Τέλος, το ελληνικό ΤΧΣ επισήμανε ότι τα μέλη του Γενικού Συμβουλίου και οι υπάλληλοί του υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες εμπιστευτικότητας και διαχειριστικά καθήκοντα και δεσμεύονται από τις διατάξεις περί επαγγελματικού απορρήτου όσον αφορά τις υποθέσεις του.

(178)

Καταρχάς, η Επιτροπή πρέπει να αξιολογήσει κατά πόσον η κρατική στήριξη που συνδέεται με την εξυγίανση των τριών συνεταιριστικών τραπεζών (δηλαδή η κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών που επέτρεψαν τη μεταβίβαση των καταθέσεων) συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης. Σύμφωνα με την εν λόγω διάταξη, κρατικές ενισχύσεις είναι οι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές.

(179)

Η Επιτροπή θα αξιολογήσει καταρχάς αν υπήρχε πλεονέκτημα για τους ακόλουθους δυνητικούς δικαιούχους: i) τις συνεταιριστικές τράπεζες και τις δυνητικά μεταβιβασθείσες στην Τράπεζα «δραστηριότητες»· και ii) την Τράπεζα.

(180)

Όσον αφορά τις τρεις συνεταιριστικές τράπεζες, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η Τράπεζα Λέσβου — Λήμνου, η τράπεζα Αχαΐας και η τράπεζα Λαμίας είχαν τεθεί υπό εκκαθάριση και οι τραπεζικές τους άδειες είχαν ανακληθεί. Ως εκ τούτου, δεν θα ασκούν πλέον οικονομικές δραστηριότητες στην τραπεζική αγορά.

(181)

Η κρατική στήριξη, δηλαδή η κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών, θα συνιστούσε κρατική ενίσχυση προς τις μεταβιβασθείσες απαιτήσεις και υποχρεώσεις, κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης μόνον εάν αυτές από κοινού συνιστούσαν επιχείρηση. Η έννοια της επιχείρησης περιλαμβάνει οποιαδήποτε οντότητα ασκεί οικονομική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από το νομικό της καθεστώς και τον τρόπο χρηματοδότησής της. Συνιστά οικονομική δραστηριότητα κάθε δραστηριότητα διάθεσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών σε συγκεκριμένη αγορά. Ως εκ τούτου, προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχει ενίσχυση σε μια επιχείρηση, θα πρέπει να αξιολογηθεί αν η μεταβίβαση απαιτήσεων και υποχρεώσεων συνεπάγεται τη μεταβίβαση οικονομικής δραστηριότητας.

(182)

Όπως αναφέρεται στο τμήμα 2.2.1, μετά την εξυγίανση των τριών συνεταιριστικών τραπεζών, στην Τράπεζα μεταβιβάστηκαν μόνον οι καταθέσεις, οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις έναντι του ΕΤΕΚΕ. Οι τρεις συνεταιριστικές τράπεζες απασχολούσαν συνολικά 187 εργαζομένους και διέθεταν 21 υποκαταστήματα. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν υφίσταται αυτόματη μεταβίβαση υποκαταστημάτων ή συμβάσεων απασχόλησης ή δανείων μεταξύ των τριών συνεταιριστικών τραπεζών και της Τράπεζας. Επομένως, το γεγονός ότι τα δάνεια δεν μεταβιβάζονται στην Τράπεζα αλλά παραμένουν στις υπό εκκαθάριση τρεις συνεταιριστικές τράπεζες, το γεγονός ότι κανένα υποκατάστημα δεν μεταβιβάστηκε και η απουσία αυτόματης μεταβίβασης συμβάσεων εργασίας συντείνουν (108) στο συμπέρασμα ότι δεν υφίσταται μεταβίβαση οικονομικής δραστηριότητας. Οι μεταβιβασθείσες υποχρεώσεις (καταθέσεις) δεν μπορεί να θεωρηθούν δικαιούχος της κρατικής στήριξης, διότι δεν συνιστούν επιχείρηση.

(183)

Εν ολίγοις, οι τρεις υφιστάμενες νομικές οντότητες έχουν τεθεί υπό εκκαθάριση και δεν ασκούν πλέον τραπεζική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα, τα μεταβιβασθέντα στοιχεία παθητικού δεν συνιστούν οικονομική δραστηριότητα.

(184)

Συνάγεται, συνεπώς, το συμπέρασμα ότι η χορήγηση ομολόγων του ΕΤΧΣ από το ελληνικό ΤΧΣ στην Τράπεζα για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού των αποκτηθέντων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού των τριών συνεταιριστικών τραπεζών δεν επιτρέπει τη συνέχιση των οικονομικών δραστηριοτήτων τους. Ως εκ τούτου, η στήριξη του ελληνικού ΤΧΣ δεν συνιστά ούτε ενίσχυση προς τις εκκαθαρισθείσες οντότητες ούτε ενίσχυση προς τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού.

(185)

Όσον αφορά το αν η πώληση των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού των τριών συνεταιριστικών τραπεζών συνεπάγεται κρατική ενίσχυση προς την Τράπεζα, η Επιτροπή πρέπει να αξιολογήσει κατά πόσο πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, και ιδίως αν i) η διαδικασία πώλησης ήταν ανοικτή, χωρίς όρους και χωρίς διακρίσεις, ii) η πώληση πραγματοποιήθηκε με τους όρους της αγοράς, και iii) το Δημόσιο πέτυχε την ανώτερη δυνατή τιμή πώλησης των σχετικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού (109).

(186)

Όπως ήδη αναφέρθηκε στην αιτιολογική σκέψη 64, η Τράπεζα της Ελλάδος επικοινώνησε μόνο με τα πέντε μεγαλύτερα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα κατά την εν λόγω περίοδο. Παρά τον περιορισμένο αριθμό αγοραστών με τους οποίους υπήρξε επικοινωνία, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός ότι ο διαγωνισμός ήταν ανοικτός, δεδομένου ότι επρόκειτο για τα μόνα πιστωτικά ιδρύματα που ενδεχομένως θα ενδιαφέρονταν να υποβάλουν προσφορά. Πράγματι, το προς πώληση πακέτο περιελάμβανε μόνο καταθέσεις. Ως εκ τούτου, για να υπάρξει όφελος από συνέργειες σχετικά με τις εν λόγω καταθέσεις, είναι αναγκαία η δραστηριοποίηση στην οικεία γεωγραφική περιοχή. Μια τράπεζα χωρίς παρουσία στις περιοχές αυτές δεν θα μπορούσε να προσφέρει υπηρεσίες στους καταθέτες, επομένως η διατήρηση καταθέσεων θα ήταν ελάχιστη και ο αγοραστής θα υφίστατο το κόστος εξαγοράς των καταθέσεων χωρίς κανένα όφελος. Η Τράπεζα της Ελλάδος θα μπορούσε, επομένως ευλόγως να υποθέσει εντός του σύντομου χρονικού πλαισίου που ήταν διαθέσιμο για την εξυγίανση των τριών συνεταιριστικών τραπεζών ότι ενδιαφέρον για την απόκτηση των εν λόγω στοιχείων ενεργητικού θα είχαν μόνο τα πιστωτικά ιδρύματα το επιχειρηματικό μοντέλο των οποίων τα καθιστούσε ικανά να εξυπηρετήσουν τους εν λόγω καταθέτες. Η Τράπεζα και τρεις άλλες τράπεζες υπέβαλαν δεσμευτικές προσφορές. Η προσφορά της Τράπεζας κρίθηκε προτιμητέα, από την άποψη του τιμήματος και του χρόνου που θα απαιτείτο για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης. Η Τράπεζα προσφέρθηκε να καταβάλει ως τίμημα ποσό ίσο με το […] % των μεταβιβαζόμενων καταθέσεων και εκτίμησε ότι η μεταβίβαση μπορούσε να ολοκληρωθεί εντός μιας εργάσιμης ημέρας.

(187)

Με βάση τα ανωτέρω, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η κρατική ενίσχυση προς την Τράπεζα μπορεί να εξαιρεθεί, σύμφωνα με το σημείο 20 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης και την πρακτική της Επιτροπής όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων (110).

(188)

Η κρατική στήριξη την οποία ενείχε η πώληση των τριών συνεταιριστικών τραπεζών δεν συνιστά κρατική ενίσχυση υπέρ των τριών συνεταιριστικών τραπεζών, των μεταβιβασθέντων στοιχείων ενεργητικού ή της Τράπεζας. Συνεπώς, το μέτρο δεν συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(189)

Η Επιτροπή οφείλει να εξετάσει κατά πόσο τα μέτρα συνιστούν κρατικές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(190)

Η εισφορά κεφαλαίου ύψους 50 εκατ. ευρώ από την Ελλάδα στην FB Bank τον Ιούλιο του 2009 (μέτρο FB1), οι τίτλοι του ελληνικού Δημοσίου αξίας 60 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2012 (μέτρο FB2) και η κρατική εγγύηση που δόθηκε στην FB Bank για την έκδοση ομολόγων ονομαστικής αξίας 50 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο του 2011 (μέτρο FB3) χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών (111). Στην απόφαση έγκρισης του εν λόγω καθεστώτος, η Επιτροπή κατέληγε στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα που χορηγήθηκαν βάσει του καθεστώτος αυτού συνιστούσαν κρατική ενίσχυση.

(191)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι μεταβιβασθείσες δραστηριότητες θα έπαυαν να υφίστανται χωρίς τα εν λόγω μέτρα. Τα εν λόγω μέτρα έχουν συμβάλει στη σταθεροποίηση και τη συνέχιση των οικονομικών δραστηριοτήτων οι οποίες μεταβιβάστηκαν αργότερα στην Τράπεζα και, ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι έχουν ωφελήσει τις οικονομικές δραστηριότητες της FB Bank οι οποίες μεταβιβάστηκαν αργότερα στην Τράπεζα και ότι συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(192)

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το ελληνικό ΤΧΣ είναι μια οντότητα που συστάθηκε και χρηματοδοτείται από την Ελλάδα για τη στήριξη των τραπεζών και, ως εκ τούτου, τα μέτρα FB4 και FB5 εμπεριέχουν κρατικούς πόρους. Η Επιτροπή σημειώνει επίσης ότι τα μέτρα FB4 και FB5 έχουν επιλεκτικό χαρακτήρα, διότι ωφελούν μόνο τις δραστηριότητες της FB Bank.

(193)

Επιπλέον η Επιτροπή εκτιμά ότι τα μέτρα FB4 και FB5 παρέχουν στην FB Bank σαφές πλεονέκτημα εφόσον συμβάλλουν στη συνέχιση των δραστηριοτήτων της. Η εντολή μεταβίβασης στην περίπτωση αυτή είναι πράγματι πώληση «ως σύνολο». Παρόλο που τα ίδια κεφάλαια και τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης δεν θα μεταβιβαστούν, τα βασικά παραγωγικά τραπεζικά στοιχεία ενεργητικού θα μεταβιβαστούν (υποκαταστήματα, καταθέσεις και δάνεια). Το μέτρο FB4 παρέχει συνεπώς πλεονέκτημα στις μεταβιβασθείσες δραστηριότητες διότι προσφέρει επαρκή στοιχεία ενεργητικού για την κάλυψη των καταθέσεων, ενώ οι μεταβιβαζόμενες δραστηριότητες εξακολουθούν να υφίστανται λόγω της πώλησης «ως συνόλου» των στοιχείων ενεργητικού της FB Bank.

(194)

Επιπλέον, χωρίς το μέτρο FB5, η πώληση δεν θα ήταν δυνατή διότι η μεταβίβαση θα είχε ενδεχομένως αρνητικές επιπτώσεις στον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας του αγοραστή. Ως εκ τούτου, οι μεταβιβασθείσες δραστηριότητες θα έπαυαν να υφίστανται και επομένως τα μέτρα FB4 και FB5 τους παρέχουν σαφές πλεονέκτημα.

(195)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα FB4 και FB5 δεν συνάδουν με την αρχή του επενδυτή σε οικονομία της αγοράς. Στην πραγματικότητα, το ελληνικό ΤΧΣ δεν έχει καμία προοπτική κέρδους από τη συμβολή του: σε αντάλλαγμα για τη συμβολή του, δεν έλαβε καμία απαίτηση έναντι της Τράπεζας αλλά μόνο μια απαίτηση κατά της οντότητας υπό εκκαθάριση, δηλαδή της FB Bank (112). Συνεπώς, το ελληνικό ΤΧΣ κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ανακτήσει πλήρως το χρηματικό ποσό που συνεισέφερε.

(196)

Αυτό το επιλεκτικό πλεονέκτημα που παρέχουν τα μέτρα FB4 και FB5 νοθεύει τον ανταγωνισμό διότι επιτρέπει σε μια τράπεζα να συνεχίσει τις δραστηριότητές της, παρέχοντάς της τη δυνατότητα να δραστηριοποιείται στην αγορά και να ανταγωνίζεται με άλλες τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων θυγατρικών ξένων τραπεζών, που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ή θα επιθυμούσαν ενδεχομένως να εισέλθουν στην ελληνική αγορά. Ως εκ τούτου, τα μέτρα FB4 και FB5 έχουν επίπτωση στις μεταξύ των κρατών μελών συναλλαγές και θα μπορούσαν δυνητικά να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό.

(197)

Η Επιτροπή συνάγει, επομένως, το συμπέρασμα ότι η κάλυψη από το ελληνικό ΤΧΣ του χρηματοδοτικού κενού ύψους 456,97 ευρώ σχετικά με τα στοιχεία ενεργητικού που μεταβιβάστηκαν από την FB Bank στην Τράπεζα και η δέσμευση του ελληνικού ΤΧΣ να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες για τα εν λόγω στοιχεία ενεργητικού, οι οποίες μπορεί να ανέλθουν σε 100 εκατ. ευρώ, συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(198)

Όπως ήδη αναφέρθηκε στην αιτιολογική σκέψη 193, η Επιτροπή θεωρεί τις δραστηριότητες της FB Bank ως τον δικαιούχο των μέτρων FB4 και FB5, αφού οι ενισχύσεις επέτρεψαν τη συνέχιση αυτών των οικονομικών δραστηριοτήτων στην Τράπεζα.

(199)

Ως προς το κατά πόσο η πώληση της FB Bank συνιστά κρατική ενίσχυση στην Τράπεζα, σύμφωνα με την παράγραφο 49 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008, η Επιτροπή οφείλει να αξιολογήσει κατά πόσο πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Πρέπει να εξετάσει ειδικότερα αν: i) η διαδικασία πώλησης ήταν ανοικτή και χωρίς διακρίσεις, ii) η πώληση πραγματοποιήθηκε με τους όρους της αγοράς, και iii) αν το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ή το Δημόσιο πέτυχε την ανώτερη δυνατή τιμή πώλησης των σχετικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού.

(200)

Η Τράπεζα απέκτησε τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της FB Bank διότι υπέβαλε την προκριθείσα προσφορά στο πλαίσιο χωρίς διακρίσεις διαγωνισμού ανοικτού σε άλλες τράπεζες. Η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να απευθυνθεί μόνο στις τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα, εκ των οποίων μόνον η Τράπεζα και μία άλλη τράπεζα υπέβαλαν μη δεσμευτικές προσφορές. Η Τράπεζα της Ελλάδος κάλεσε τους δύο υποψηφίους να υποβάλουν βελτιωμένες προσφορές. Η Τράπεζα της Ελλάδος επέλεξε την ΕΤΕ διότι η προσφορά της συνεπάγεται χαμηλότερες δαπάνες εξυγίανσης (113).

(201)

Η Επιτροπή παρατηρεί ότι η Τράπεζα της Ελλάδος απευθύνθηκε μόνο σε τέσσερις τράπεζες (114). Παρά τον περιορισμένο αριθμό αγοραστών με τους οποίους υπήρξε επικοινωνία, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός ότι ο διαγωνισμός ήταν ανοικτός, λόγω της έλλειψης άλλων δραστηριοποιούμενων στην Ελλάδα τραπεζών αρκετά μεγάλου μεγέθους ώστε να απορροφήσουν τα δημοπρατούμενα στοιχεία ενεργητικού και με επαρκή κεφάλαια κατά τον χρόνο της εξυγίανσης και δεδομένου του περιορισμένου ενδιαφέροντος, κατά τη στιγμή της εξυγίανσης, ξένων πιστωτικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να επιδοθούν σε τραπεζικές δραστηριότητες στην Ελλάδα. Επιπλέον, η Τράπεζα της Ελλάδος καθόρισε εκ των προτέρων το χαρτοφυλάκιο των προς μεταβίβαση στοιχείων ενεργητικού και παθητικού, καθώς και το χρονοδιάγραμμα που θα έπρεπε να πληρούν οι προσφορές για να είναι έγκυρες. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η διαδικασία πώλησης ήταν ανοικτή και χωρίς διακρίσεις.

(202)

Η αρνητική τιμή (δηλαδή, λαμβανομένων υπόψη του χρηματοδοτικού κενού και της κάλυψης των προαναφερθέντων κεφαλαιακών αναγκών) για τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της FB Bank δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να αποτυπώνει η τιμή πώλησης την αγοραία αξία της επιχείρησης (115). Η Επιτροπή δεν έχει λόγο να θεωρεί ότι η υποβληθείσα προσφορά και το καταβληθέν τίμημα δεν αποτυπώνουν την αγοραία αξία της επιχείρησης. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, η εύλογη αξία των μεταβιβασθέντων στοιχείων ενεργητικού αποτιμάται αρχικά από την Τράπεζα της Ελλάδος και, στη συνέχεια, ελέγχεται και προσαρμόζεται από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες κατά τους επόμενους έξι μήνες. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η πώληση πραγματοποιήθηκε με τους όρους της αγοράς. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με την παράγραφο 49 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008, την παράγραφο 20 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης και την πρακτική της Επιτροπής όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων (116), η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το ενδεχόμενο ενίσχυσης προς την Τράπεζα μπορεί να αποκλειστεί.

(203)

Βάσει των αιτιολογικών σκέψεων 190 έως 197, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα FB1, FB2, FB3, FB4 και FB5 πληρούν όλα τις προϋποθέσεις που ορίζει το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης και συνιστούν κρατική ενίσχυση.

(204)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή συνάγει το συμπέρασμα ότι οι δραστηριότητες της FB Bank έλαβαν κρατική ενίσχυση υπό μορφή κεφαλαιακής στήριξης ύψους 606,97 εκατ. ευρώ (μέτρα FB1, FB4 και FB5), πέραν των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου ύψους 60 εκατ. ευρώ (μέτρο FB2) και κρατικών εγγυήσεων ύψους 50 εκατ. ευρώ (μέτρο FB3), όπως συνοψίζεται στον πίνακα 10.

Πίνακας 10

Επισκόπηση της συνολικής ενίσχυσης των δραστηριοτήτων της FB Bank

(205)

Το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης ορίζει ότι η Επιτροπή δύναται να θεωρεί ότι συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά ενισχύσεις που προορίζονται «για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους».

(206)

Η Επιτροπή έχει αναγνωρίσει ότι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση μπορεί να δημιουργήσει σοβαρή διαταραχή στην οικονομία ενός κράτους μέλους και ότι μέτρα που στηρίζουν τις τράπεζες μπορούν να αποκαταστήσουν αυτή τη διαταραχή. Η άποψη αυτή επιβεβαιώθηκε στην τραπεζική ανακοίνωση του 2008, στην ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης και στην ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης. Η Επιτροπή εξακολουθεί να θεωρεί ότι πληρούνται οι απαιτήσεις για την έγκριση της κρατικής ενίσχυσης σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ, δεδομένου ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές δέχονται εκ νέου πίεση. Η Επιτροπή επιβεβαίωσε αυτή την άποψη με την έκδοση της ανακοίνωσης περί παράτασης του 2011 (117) και της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2013 (118).

(207)

Όσον αφορά την ελληνική οικονομία, στις αποφάσεις της για την έγκριση και την παράταση του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών, καθώς και την έγκριση μέτρων κρατικής ενίσχυσης που χορηγήθηκαν από την Ελλάδα σε μεμονωμένες τράπεζες, η Επιτροπή αναγνώρισε ότι υφίσταται κίνδυνος σοβαρής διαταραχής της ελληνικής οικονομίας και ότι η κρατική στήριξη των τραπεζών είναι ενδεδειγμένη για την άρση αυτής της διαταραχής. Ως εκ τούτου, η νομική βάση για την αξιολόγηση του μέτρου ενίσχυσης θα πρέπει να είναι το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης.

(208)

Σύμφωνα με την παράγραφο 15 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008, για να είναι μία ενίσχυση συμβιβάσιμη βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης, πρέπει να είναι σύμφωνη με τα γενικά κριτήρια συμβατότητας:

α)   Καταλληλότητα: Η ενίσχυση πρέπει να είναι καλά στοχοθετημένη, ώστε να μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματικά ο στόχος της αντιμετώπισης σοβαρής διαταραχής της οικονομίας. Αυτό δεν θα ήταν εφικτό, εάν το μέτρο δεν ήταν κατάλληλο για την άρση της διαταραχής.

β)   Αναγκαιότητα: Το μέτρο ενίσχυσης πρέπει, ως προς το ύψος και τη μορφή του, να είναι αναγκαίο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου. Πρέπει, συνεπώς, να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο ποσό για την επίτευξη του στόχου και να έχει την πλέον κατάλληλη μορφή για την άρση της διαταραχής.

γ)   Αναλογικότητα: Τα θετικά αποτελέσματα του μέτρου ενίσχυσης πρέπει αντισταθμίζουν καταλλήλως τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, έτσι ώστε οι στρεβλώσεις αυτές να περιορίζονται στο ελάχιστο αναγκαίο προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του μέτρου.

(209)

Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η Επιτροπή ανέπτυξε κριτήρια συμβατότητας για διάφορα είδη μέτρων ενίσχυσης. Αρχές για την αξιολόγηση των μέτρων ενίσχυσης καθορίστηκαν για πρώτη φορά στην τραπεζική ανακοίνωση του 2008.

(210)

Η ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης περιέχει πρόσθετες οδηγίες σχετικά με το ύψος της αμοιβής που απαιτείται για τις εισφορές κεφαλαίων από το κράτος.

(211)

Τέλος, η Επιτροπή εξήγησε στην ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης τον τρόπο με τον οποίο θα αξιολογεί τα σχέδια αναδιάρθρωσης. Κατά την αξιολόγηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης της Τράπεζας σύμφωνα με την ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη της όλα τα μέτρα ενίσχυσης που αναφέρονται στον πίνακα 10.

(212)

Τα μέτρα FB1, FB2 και FB3 χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών. Τα μέτρα που ελήφθησαν στο πλαίσιο του καθεστώτος αυτού έχουν ήδη κριθεί συμβιβάσιμα με την εσωτερική αγορά στην απόφαση της Επιτροπής της 19ης Νοεμβρίου 2008.

(213)

Όσον αφορά την καταλληλότητα των μέτρων FB4 και FB5, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα εν λόγω μέτρα είναι κατάλληλα διότι προστάτευσαν τους καταθέτες της FB Bank και, ως εκ τούτου, διαφύλαξαν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η συνέχιση αυτών των δραστηριοτήτων θα ήταν αδύνατη χωρίς την ενίσχυση από το ελληνικό ΤΧΣ, δεδομένου ότι η FB Bank είχε αρνητικά ίδια κεφάλαια κατά τη στιγμή της εξυγίανσης και, στις επικρατούσες τότε δυσχερείς συνθήκες της αγοράς, καμία τράπεζα δεν θα είχε αγοράσει χαρτοφυλάκιο στοιχείων ενεργητικού και παθητικού με αρνητική αξία τα οποία θα είχαν επιδεινώσει τη θέση της από πλευράς κεφαλαιακής επάρκειας. Ως εκ τούτου, τα μέτρα διασφάλισαν τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ελλάδα. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα είναι κατάλληλα ως ενίσχυση διάσωσης.

(214)

Σύμφωνα με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008, το μέτρο ενίσχυσης πρέπει, ως προς το ύψος και τη μορφή του, να είναι αναγκαίο για την επίτευξη του στόχου του μέτρου. Αυτό σημαίνει ότι η εισφορά κεφαλαίου πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο ποσό για την επίτευξη του στόχου αυτού.

(215)

Όπως ανέφερε η Τράπεζα της Ελλάδος στην επιστολή της 8ης Μαΐου 2013, παρά το μικρό μέγεθος της FB Bank, η ανάκληση της άδειάς της χωρίς την εφαρμογή μέτρων εξυγίανσης θα μπορούσε να βλάψει την εμπιστοσύνη των καταθετών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και, συνεπώς, να έχει αντίκτυπο στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Επίσης, η Τράπεζα της Ελλάδος δήλωσε ότι από τις διάφορες επιλογές για εξυγίανση προτίμησε την εξυγίανση της FB Bank μέσω της εφαρμογής της διαδικασίας αγοράς και ανάληψης σύμφωνα με το ΜΟΧΠ του Δεκεμβρίου 2012. Έκρινε δε ότι η εν λόγω διαδικασία προσέφερε άμεση και οριστική λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η FB Bank. Η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτά τα στοιχεία χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στηρίζουν την αναγκαιότητα των μέτρων FB4 και FB5.

(216)

Όσον αφορά το ύψος της παρέμβασης, η Τράπεζα της Ελλάδος με την απόφασή της 10/1/10.5.2013 δήλωσε ότι η εντολή μεταβίβασης των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού ήταν η προτιμώμενη λύση, καθώς μείωνε στο ελάχιστο το κόστος της εξυγίανσης. Η απόφαση αυτή ήταν επίσης σύμφωνη με το ΜΟΧΠ του Μαρτίου 2012. Επιπλέον, η Επιτροπή επισημαίνει ότι το τελικό ύψος του χρηματοδοτικού κενού αξιολογήθηκε προσεκτικά από τις ελληνικές αρχές, οι οποίες έλαβαν υπόψη την έκθεση αποτίμησης που καταρτίστηκε από νόμιμο ελεγκτή. Η συνεισφορά κάλυπτε ακριβώς τη διαφορά μεταξύ της εύλογης αξίας των στοιχείων ενεργητικού που μεταβιβάστηκαν και της αξίας των στοιχείων παθητικού. Επιπλέον, το ελληνικό ΤΧΣ δεσμεύθηκε να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες μόνο μέχρι το 9 % των στοιχείων ενεργητικού που μεταβιβάστηκαν, όπως εκτιμήθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος. Το γεγονός ότι μόνον η Τράπεζα, μεταξύ των δύο υποψηφίων, συμφώνησε να αναθεωρήσει την προσφορά της ενισχύει το συμπέρασμα ότι η συνεισφορά δεν ήταν υπερβολική.

(217)

Επιπλέον, τα ίδια κεφάλαια της FB Bank δεν μεταβιβάστηκαν και, ως εκ τούτου, παρέμειναν στην υπό εκκαθάριση οντότητα, δηλαδή στην FB Bank. Συνεπώς, οι μέτοχοι θα υποστούν πλήρη απώλεια και η συνεισφορά του ελληνικού ΤΧΣ δεν αυξάνεται από το κόστος της διάσωσής τους.

(218)

Όσον αφορά την αμοιβή για την ενίσχυση, όπως προαναφέρθηκε στην αιτιολογική σκέψη 195, το ελληνικό ΤΧΣ κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ανακτήσει πλήρως το χρηματικό ποσό που συνεισέφερε (119). Επομένως, σαφώς δεν αμείβεται και η συνεισφορά του εξομοιώνεται με επιχορήγηση. Όπως αναφέρεται στην παράγραφο 44 της ανακοίνωσης περί ανακεφαλαιοποίησης, μια ανεπαρκώς αμειβόμενη ανακεφαλαιοποίηση μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνο στην περίπτωση προβληματικών τραπεζών που δεν μπορούν να καταβάλουν καμία αμοιβή. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η FB Bank εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία. Η απουσία αμοιβής δημιουργεί την ανάγκη ριζικής αναδιάρθρωσης, σύμφωνα με την ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης.

(219)

Συμπερασματικά, τα μέτρα FB4 και FB5 είναι αναγκαία ως ενίσχυση διάσωσης, τόσο ως προς το ύψος όσο και ως προς τη μορφή, για να επιτευχθούν οι στόχοι του περιορισμού της διαταραχής στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και της οικονομίας στο σύνολό της.

(220)

Η Επιτροπή σημειώνει ότι η FB Bank δεν υφίσταται πλέον όπως υφίστατο προηγουμένως. Το γεγονός ότι η ενίσχυση διασώζει τις δραστηριότητες που μεταβιβάστηκαν από αυτήν θα μπορούσε, θεωρητικά, να δημιουργήσει στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό. Ωστόσο, η Επιτροπή σημειώνει με θετικό πρόσημο το μικρό μέγεθος της FB Bank και τη διαδικασία πώλησης κατά την οποία οι ανταγωνιστές είχαν τη δυνατότητα να υποβάλουν προσφορές για τα επιλεγμένα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της FB Bank. Επιπλέον, αμέσως μετά τη μεταβίβασή τους, οι οικονομικές δραστηριότητες της FB Bank ενσωματώθηκαν πλήρως στην Τράπεζα και έπαυσαν να υφίστανται ως χωριστές οικονομικές δραστηριότητες ή να ασκούν ανταγωνιστικές πιέσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ενίσχυση δεν δημιουργεί αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.

(221)

Συνάγεται το συμπέρασμα ότι τα μέτρα FB4 και FB5 είναι κατάλληλα και αναγκαία και, λαμβανομένου υπόψη του μικρού μεγέθους της FB Bank και της εξαφάνισής της ως ανεξάρτητου ανταγωνιστή με την πλήρη ενσωμάτωσή της στην Τράπεζα, είναι ανάλογα προς τον επιδιωκόμενο στόχο, σύμφωνα με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008 και την ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης.

(222)

Όσον αφορά την αμοιβή του μέτρου FB4, η Επιτροπή επισήμανε στην αιτιολογική σκέψη(218) ότι το ελληνικό ΤΧΣ κατά πάσα πιθανότητα δεν πρόκειται να ανακτήσει πλήρως τα 456,97 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκαν για την εξυγίανση της FB Bank (μέτρο FB4). Η απουσία αμοιβής δημιουργεί την ανάγκη ριζικής αναδιάρθρωσης, τόσο ως προς τα μέτρα βιωσιμότητας όσο και ως προς τα μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού.

(223)

Η παράγραφος 21 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης προβλέπει ότι, θα πρέπει πάντοτε να εξετάζεται το ενδεχόμενο εύτακτης εκκαθάρισης ή θέσης σε πλειστηριασμό ενός προβληματικού πιστωτικού ιδρύματος όταν το ίδρυμα δεν είναι σε θέση να αποκαταστήσει με αξιόπιστο τρόπο τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, επομένως, να ενθαρρύνουν την έξοδο των μη βιώσιμων φορέων της αγοράς, επιτρέποντας συγχρόνως την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξόδου σε κατάλληλο χρονικό πλαίσιο που διασφαλίζει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

(224)

Ωστόσο, η FB Bank δεν ήταν βιώσιμη σε αυτόνομη βάση και τέθηκε υπό εκκαθάριση. Ως προς αυτό, η παράγραφος 17 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης διευκρινίζει ότι «η πώληση μιας προβληματικής τράπεζας σε άλλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας, εάν ο αγοραστής είναι βιώσιμος και ικανός να απορροφήσει τη μεταβίβαση της προβληματικής τράπεζας, και μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης της αγοράς».

(225)

Όπως αναφέρεται στο τμήμα 7.5.2, βάσει του σχεδίου αναδιάρθρωσής της, η Τράπεζα μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμη επιχείρηση. Επομένως, το γεγονός ότι οι δραστηριότητες της FB Bank έχουν μεταβιβαστεί στην Τράπεζα επιτρέπει την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητάς τους. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι δραστηριότητες της FB Bank ενσωματώθηκαν πλήρως (120) στην Τράπεζα, οπότε έπαυσαν να λειτουργούν ως ανεξάρτητος ανταγωνιστής, συνιστά ριζική αναδιάρθρωση, όπως απαιτείται λόγω της ανεπαρκούς αμοιβής για την κρατική ενίσχυση.

(226)

Όπως εξηγήθηκε στην αιτιολογική σκέψη 216, ο επιλεγείς τρόπος εξυγίανσης της FB Bank εξασφαλίζει τον περιορισμό του κόστους αναδιάρθρωσης στο ελάχιστο. Πρώτον, το χρηματοδοτικό κενό αξιολογήθηκε προσεκτικά από τις ελληνικές αρχές, με βάση έκθεση που εκπονήθηκε από ανεξάρτητους ελεγκτές. Επιπλέον, το ελληνικό ΤΧΣ δεσμεύθηκε να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες του αγοραστή οι οποίες απορρέουν από τις μεταβιβασθείσες δραστηριότητες μόνο μέχρι το ελάχιστο ποσό που ορίζει ο νόμος. Επιπλέον, η ενσωμάτωση των οικονομικών δραστηριοτήτων της FB Bank σε μια ευρύτερη οντότητα και η συνακόλουθη υλοποίηση των συνεργιών, μέσω του εξορθολογισμού του δικτύου υποκαταστημάτων της FB Bank, η παγίωση της υποδομής ΤΠ και η μείωση του κόστους χρηματοδότησης βοηθούν στη μείωση του κόστους της αναδιάρθρωσης στο ελάχιστο σε σύγκριση με ένα σενάριο όπου το κράτος θα είχε προσπαθήσει να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητα της FB Bank σε αυτόνομη βάση.

(227)

Τα ίδια κεφάλαια και τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης δεν μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα, αλλά παρέμειναν στην FB Bank, την οντότητα υπό εκκαθάριση. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι επιτεύχθηκε επαρκής καταμερισμός των επιβαρύνσεων στους μετόχους, δεδομένου ότι οι τελευταίοι δικαιούνται έσοδα από την εκκαθάριση μόνον εάν τα έσοδα είναι επαρκή για να εξοφλήσουν πρώτα το ελληνικό ΤΧΣ, το οποίο έχει απαίτηση πρώτης προτεραιότητας έναντι άλλων πιστωτών. Ως εκ τούτου, δεδομένης της ανεπάρκειας των ρευστοποιηθέντων στοιχείων ενεργητικού, οι μέτοχοι δεν έχουν πιθανότητες να ανακτήσουν τις επενδύσεις τους.

(228)

Όσον αφορά τα μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, η παράγραφος 30 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης προβλέπει ότι «η Επιτροπή λαμβάνει ως σημείο εκκίνησης για την αξιολόγηση της ανάγκης θέσπισης τέτοιων μέτρων, το μέγεθος, την κλίμακα και την έκταση των δραστηριοτήτων τις οποίες αναμένεται να ασκήσει η οικεία τράπεζα μετά την εφαρμογή ενός αξιόπιστου σχεδίου αναδιάρθρωσης […]. Η φύση και η μορφή των μέτρων αυτών θα εξαρτηθεί από δύο κριτήρια: πρώτον, από το ύψος της ενίσχυσης και τους όρους και τις συνθήκες υπό τις οποίες χορηγήθηκε και, δεύτερον, από τα χαρακτηριστικά της αγοράς ή των αγορών στις οποίες θα δραστηριοποιηθεί η δικαιούχος τράπεζα».

(229)

Η συνολική ενίσχυση που χορηγήθηκε υπό μορφή κεφαλαίου ανέρχεται σε 606,97 εκατ. ευρώ (μέτρα FB1, FB4 και FB5), εκτός από τους τίτλους του ελληνικού Δημοσίου ύψους 60 εκατ. ευρώ (μέτρο FB2) και τις κρατικές εγγυήσεις ύψους 50 εκατ. ευρώ (μέτρο FB3). Το μέτρο FB1 αντιστοιχούσε στο 3,25 % των ΠΣΣΚ της FB Bank στις 31 Δεκεμβρίου 2008. Το μέτρο FB4, η χρηματοδότηση του χρηματοδοτικού κενού από την FB Bank στην Τράπεζα, αντιστοιχούσε σε περίπου 33,44 % των ΠΣΣΚ της FB Bank στις 31 Μαρτίου 2013. Το μέτρο FB5, εξ ορισμού, αντιστοιχούσε στο 9 % των ΠΣΣΚ της FB Bank που μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα. Τέτοια ποσά ενίσχυσης, σε συνδυασμό με την απουσία αμοιβής, επιβάλλουν σημαντική μείωση της παρουσίας του δικαιούχου στην αγορά.

(230)

Όσον αφορά την αγορά στην οποία δραστηριοποιείτο η FB Bank, η Επιτροπή σημειώνει ότι η FB Bank ήταν μια πολύ μικρή τράπεζα (με μερίδιο λιγότερο από 0,5 % των συνολικών στοιχείων ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών και μερίδιο αγοράς μικρότερο του 1 % για τα δάνεια και τις καταθέσεις στην Ελλάδα) και κατά συνέπεια τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της FB Bank που μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα ήταν μικρά σε σχέση με το μέγεθος του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

(231)

Επιπλέον, οι δραστηριότητες της FB Bank προσφέρθηκαν σε ανταγωνιστές μέσω ανοικτού πλειστηριασμού. Μετά την πώλησή της, η FB Bank έπαψε να υφίσταται ως ανεξάρτητος ανταγωνιστής, διότι οι δραστηριότητές της ενσωματώθηκαν πλήρως στην Τράπεζα.

(232)

Συνάγεται το συμπέρασμα ότι, λόγω του μικρού μεγέθους των δραστηριοτήτων που μεταβιβάστηκαν, της ανοικτής διαδικασίας πώλησης και της πλήρους ενσωμάτωσης των δραστηριοτήτων της FB Bank στην Τράπεζα, δεν υπάρχουν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, παρά το πολύ σημαντικό ποσό των ενισχύσεων και την απουσία αμοιβής.

(233)

Βάσει αυτής της ανάλυσης, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η πώληση των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της FB Bank και η ενσωμάτωσή τους στην Τράπεζα διασφαλίζουν ότι οι δραστηριότητες της FB Bank αποκαθιστούν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους, ότι η ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο και ότι δεν υπάρχουν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, σύμφωνα με την ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης.

(234)

Όλα τα μέτρα ενίσχυσης που απαριθμούνται στον πίνακα 10 είναι επομένως συμβιβάσιμα με την εσωτερική αγορά.

(235)

Η Επιτροπή οφείλει καταρχάς να εξετάσει κατά πόσο τα μέτρα συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(236)

Το ελληνικό ΤΧΣ αποτελεί οικονομική οντότητα που συστάθηκε και χρηματοδοτείται από την Ελλάδα για τη στήριξη των τραπεζών. Τα μέτρα PB1 και PB2, συνεπώς, αφορούν κρατικούς πόρους. Τα μέτρα PB1 και PB2 έχουν επίσης επιλεκτικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι ωφελούν μόνο τις δραστηριότητες της Probank.

(237)

Επιπλέον τα μέτρα PB1 και PB2 παρέχουν στην Probank σαφές πλεονέκτημα εφόσον συμβάλλουν στη συνέχιση των δραστηριοτήτων της. Η εντολή μεταβίβασης στην περίπτωση αυτή είναι η πώληση «ως σύνολο» διότι, ενώ τα ίδια κεφάλαια δεν θα μεταβιβαστούν, τα βασικά παραγωγικά τραπεζικά στοιχεία ενεργητικού θα μεταβιβαστούν (υποκαταστήματα, καταθέσεις και δάνεια).

(238)

Τα μέτρα PB1 και PB2 δεν συνάδουν με την αρχή του επενδυτή σε οικονομία της αγοράς. Στην πραγματικότητα, το ελληνικό ΤΧΣ δεν έχει καμία προοπτική κέρδους από τη συνεισφορά του: σε αντάλλαγμα για τη συνεισφορά του δεν έλαβε καμία απαίτηση έναντι της Τράπεζας αλλά μόνο μια απαίτηση έναντι της υπό εκκαθάριση οντότητας, δηλαδή της Probank (121). Συνεπώς, το ελληνικό ΤΧΣ κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ανακτήσει πλήρως το χρηματικό ποσό που συνεισέφερε.

(239)

Αυτό το επιλεκτικό πλεονέκτημα που παρέχουν τα μέτρα PB1 και PB2 νοθεύει τον ανταγωνισμό διότι επιτρέπει σε μια τράπεζα να συνεχίσει τις δραστηριότητές της, παρέχοντάς της τη δυνατότητα να δραστηριοποιείται στην αγορά και να ανταγωνίζεται με άλλες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ή θα επιθυμούσαν ενδεχομένως να εισέλθουν στην ελληνική αγορά. Ως εκ τούτου, τα μέτρα PB1 και PB2 έχουν επίπτωση στις μεταξύ των κρατών μελών συναλλαγές και θα μπορούσαν δυνητικά να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό.

(240)

Συνάγεται, επομένως, το συμπέρασμα ότι η κάλυψη από το ελληνικό ΤΧΣ του χρηματοδοτικού κενού από την Probank στην Τράπεζα, ύψους 562,73 εκατ. ευρώ, και η δέσμευση του ελληνικού ΤΧΣ να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες για τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού, οι οποίες μπορεί να ανέλθουν σε [180 έως 280] εκατ. ευρώ, συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(241)

Δικαιούχος των μέτρων PB1 και PB2 είναι οι δραστηριότητες της Probank, διότι τα μέτρα αυτά επέτρεψαν τη συνέχιση αυτών των δραστηριοτήτων εντός της Τράπεζας.

(242)

Ως προς το κατά πόσο η πώληση των δραστηριοτήτων της Probank συνιστά κρατική ενίσχυση στην Τράπεζα, σύμφωνα με την παράγραφο 49 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008, η Επιτροπή οφείλει να αξιολογήσει κατά πόσο πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Πρέπει να εξετάσει ειδικότερα: i) αν η διαδικασία πώλησης ήταν ανοικτή και χωρίς διακρίσεις· ii) αν η πώληση πραγματοποιήθηκε με τους όρους της αγοράς, και iii) αν το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ή το Δημόσιο πέτυχε την ανώτερη δυνατή τιμή πώλησης των σχετικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού.

(243)

Η Τράπεζα απέκτησε τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Probank διότι υπέβαλε την προκριθείσα προσφορά στο πλαίσιο χωρίς διακρίσεις διαγωνισμού ανοικτού σε άλλες τράπεζες. Η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε να απευθυνθεί μόνο στις τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα, εκ των οποίων μόνον η Τράπεζα και μία ακόμη τράπεζα υπέβαλαν προσφορές. Η Τράπεζα ήταν ο επικρατέστερος υποψήφιος όσον αφορά την τιμή και τις αναμενόμενες συνέργειες.

(244)

Η Τράπεζα της Ελλάδος απευθύνθηκε μόνο σε τέσσερις τράπεζες. Το γεγονός ότι απευθύνθηκε σε περιορισμένο αριθμό αγοραστών δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ο διαγωνισμός ήταν ανοικτός, δεδομένου ότι δεν λειτουργούν στην Ελλάδα άλλες τράπεζες που να έχουν επαρκές μέγεθος ώστε να απορροφήσουν τις δραστηριότητες που δημοπρατήθηκαν και με επαρκή κεφάλαια κατά τον χρόνο της εξυγίανσης. Επιπλέον, έως την εξυγίανση της Probank, κανένα ξένο πιστωτικό ή χρηματοπιστωτικό ίδρυμα δεν είχε υποβάλει έγκυρη δεσμευτική πρόταση για την εξαγορά της Probank παρά την επανειλημμένη αναβολή της προθεσμίας. Κατά τον χρόνο της εξυγίανσης, το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από ξένα πιστωτικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να αναλάβουν τραπεζικές δραστηριότητες στην Ελλάδα ήταν πολύ περιορισμένο. Επιπλέον, η Τράπεζα της Ελλάδος είχε καθορίσει εκ των προτέρων το χαρτοφυλάκιο των προς μεταβίβαση στοιχείων ενεργητικού και παθητικού και το χρονοδιάγραμμα που έπρεπε να πληρούν οι προσφορές ώστε να είναι έγκυρες. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η διαδικασία πώλησης ήταν ανοικτή και χωρίς διακρίσεις.

(245)

Η αρνητική τιμή (δηλαδή, αφού ληφθούν υπόψη το χρηματοδοτικό κενό και η κάλυψη των εν λόγω κεφαλαιακών αναγκών) για τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Probank δεν αποκλείει ότι η τιμή πώλησης αποτυπώνει την αγοραία αξία της επιχείρησης (122). Η Επιτροπή δεν έχει λόγο να θεωρεί ότι η υποβληθείσα προσφορά και το καταβληθέν τίμημα δεν αποτυπώνουν την αγοραία αξία της επιχείρησης. Πράγματι, η εύλογη αξία των στοιχείων ενεργητικού εκτιμήθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος και επαληθεύτηκε από εξωτερικούς ελεγκτές. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η πώληση πραγματοποιήθηκε με τους όρους της αγοράς. Βάσει των ανωτέρω, σύμφωνα με το σημείο 49 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008, το σημείο 20 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης και την πρακτική σε θέματα λήψης αποφάσεων της Επιτροπής (123), συνάγεται το συμπέρασμα ότι η ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης προς την Τράπεζα μπορεί να αποκλειστεί.

(246)

Βάσει των αιτιολογικών σκέψεων 236 έως 240, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα PB1 και PB2 πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζει το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης και συνιστούν κρατική ενίσχυση.

(247)

Επομένως, συνάγεται το συμπέρασμα ότι οι δραστηριότητες της Probank έχουν λάβει κρατική ενίσχυση με τη μορφή κεφαλαιακής ενίσχυσης ύψους [742,7 έως 842,7] εκατ. ευρώ (μέτρα PB1 και PB2), όπως συνοψίζονται στον πίνακα 11.

Πίνακας 11

Επισκόπηση της συνολικής ενίσχυσης των δραστηριοτήτων της Probank

(248)

Το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης ορίζει ότι η Επιτροπή δύναται να θεωρεί ότι συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά ενισχύσεις που προορίζονται «για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους».

(249)

Όπως εξηγείται στις αιτιολογικές σκέψεις 206 και 207, επί του παρόντος η νομική βάση για την αξιολόγηση των μέτρων ενίσχυσης στις ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να είναι το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης.

(250)

Όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 208, σύμφωνα με την παράγραφο 15 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008, για να είναι μία ενίσχυση συμβιβάσιμη βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης, πρέπει να είναι σύμφωνη με τα γενικά κριτήρια συμβατότητας: καταλληλότητα, αναγκαιότητα και αναλογικότητα.

(251)

Η ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης περιέχει πρόσθετες οδηγίες σχετικά με το ύψος της αμοιβής που απαιτείται για τις εισφορές κεφαλαίων από το κράτος.

(252)

Τέλος, η Επιτροπή εξήγησε στην ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης τον τρόπο με τον οποίο θα αξιολογεί τα σχέδια αναδιάρθρωσης. Κατά την αξιολόγηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης σύμφωνα με την ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη της όλα τα μέτρα ενίσχυσης που αναφέρονται στον πίνακα 11.

(253)

Όσον αφορά την καταλληλότητα των μέτρων PB1 και PB2, η Επιτροπή θεωρεί ότι η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού και η δέσμευση για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών του αγοραστή σε σχέση με τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού είναι μέτρα κατάλληλα διότι επέτρεψαν την πώληση, προστάτευσαν τους καταθέτες της Probank και, κατ' αυτόν τον τρόπο, διαφύλαξαν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η συνέχιση αυτών των δραστηριοτήτων θα ήταν αδύνατη χωρίς την ενίσχυση από το ελληνικό ΤΧΣ, διότι η Probank είχε αρνητικά ίδια κεφάλαια κατά τον χρόνο της εξυγίανσης. Στις δυσχερείς συνθήκες της αγοράς που επικρατούσαν τότε, καμία τράπεζα δεν θα είχε αγοράσει χαρτοφυλάκιο στοιχείων ενεργητικού και παθητικού με αρνητική αξία που θα είχε επιδεινώσει τη θέση της από πλευράς κεφαλαιακής επάρκειας. Στις 10 Μαΐου 2013, η Τράπεζα της Ελλάδος διόρισε επίτροπο στην ProBank, αποστολή του οποίου ήταν να διασφαλίσει τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την ολοκλήρωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της ProBank. Το γεγονός ότι μέχρι τη στιγμή της εξυγίανσης κανένας ιδιώτης επενδυτής δεν είχε υποβάλει τελική δεσμευτική πρόταση εξαγοράς της ProBank, παρά τις προσπάθειες του επιτρόπου που διορίστηκε στην ProBank και την επανειλημμένη παράταση της προθεσμίας για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της, συνηγορεί υπέρ της διαπίστωσης ότι η συνέχιση αυτών των δραστηριοτήτων θα ήταν αδύνατη χωρίς την ενίσχυση από το ελληνικό ΤΧΣ. Ως εκ τούτου, τα μέτρα διασφάλισαν τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ελλάδα. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα μέτρα είναι κατάλληλα ως ενίσχυση διάσωσης.

(254)

Σύμφωνα με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008, το μέτρο ενίσχυσης πρέπει, ως προς το ύψος και τη μορφή του, να είναι αναγκαίο για την επίτευξη του στόχου του μέτρου. Αυτό σημαίνει ότι η εισφορά κεφαλαίου πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο ποσό για την επίτευξη του στόχου αυτού.

(255)

Το μνημόνιο οικονομικής και χρηματοοικονομικής πολιτικής (ΜΟΧΠ) του Μαΐου 2013 προέβλεπε ότι, για τις μη κύριες τράπεζες (124) που δεν πληρούν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις τους, η Τράπεζα της Ελλάδος, σε συντονισμό με το ελληνικό ΤΧΣ, θα εξετάζει τις επιλογές για την ελαχιστοποίηση του κόστους για τους φορολογουμένους, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών αγοράς και ανάληψης, διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια των καταθετών.

(256)

Όπως ανέφερε η Τράπεζα της Ελλάδας στην απόφασή της 26ης Ιουλίου 2013 (125), η ανάκληση της άδειας της ProBank χωρίς την εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

(257)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτά τα στοιχεία χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στηρίζουν την αναγκαιότητα των μέτρων PB1 και PB2.

(258)

Όσον αφορά το ύψος του μέτρου, το χρηματοδοτικό κενό αξιολογήθηκε προσεκτικά από τις ελληνικές αρχές, οι οποίες έλαβαν υπόψη την έκθεση αποτίμησης που καταρτίστηκε από νόμιμο ελεγκτή. Η συνεισφορά κάλυπτε ακριβώς τη διαφορά μεταξύ της εύλογης αξίας των μεταβιβασθέντων στοιχείων ενεργητικού και της αξίας των στοιχείων παθητικού. Η Τράπεζα της Ελλάδος με την απόφασή της 12/1/26.7.2013 δήλωσε ότι η εντολή μεταβίβασης των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού ήταν η προτιμώμενη λύση, καθώς μείωνε στο ελάχιστο το κόστος της εξυγίανσης. Η απόφαση αυτή είναι επίσης σύμφωνη με το δεύτερο πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής για την Ελλάδα του Ιουλίου 2013. Επιπλέον, το ελληνικό ΤΧΣ δεσμεύθηκε να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες, όπως εκτιμήθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος, μόνο μέχρι το 9 % των στοιχείων ενεργητικού που μεταβιβάστηκαν.

(259)

Επιπλέον, τα ίδια κεφάλαια δεν είχαν μεταβιβαστεί στην Τράπεζα και, ως εκ τούτου, θα παραμείνουν στην υπό εκκαθάριση οικονομική οντότητα. Συνεπώς, οι μέτοχοι της Probank θα υποστούν πλήρη απώλεια και η συνεισφορά του ελληνικού ΤΧΣ δεν αυξάνεται από το κόστος της διάσωσής τους.

(260)

Όσον αφορά την αμοιβή για την ενίσχυση, όπως προαναφέρθηκε στην αιτιολογική σκέψη (238), το ελληνικό ΤΧΣ κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ανακτήσει πλήρως το χρηματικό ποσό που συνεισέφερε. Επομένως, σαφώς δεν αμείβεται και η συνεισφορά του εξομοιώνεται με επιχορήγηση. Όπως αναφέρεται στην παράγραφο 44 της ανακοίνωσης περί ανακεφαλαιοποίησης, μια ανεπαρκώς αμειβόμενη ανακεφαλαιοποίηση μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνο στην περίπτωση προβληματικών τραπεζών που δεν μπορούν να καταβάλουν καμία αμοιβή. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η Probank εμπίπτει σε αυτή την περίπτωση. Η απουσία αμοιβής δημιουργεί την ανάγκη ριζικής αναδιάρθρωσης, σύμφωνα με την ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης.

(261)

Συμπερασματικά, τα μέτρα είναι αναγκαία ως ενίσχυση διάσωσης, τόσο ως προς το ύψος όσο και ως προς τη μορφή τους, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του περιορισμού της διαταραχής στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και την οικονομία στο σύνολό της.

(262)

Η ProBank δεν υφίσταται πλέον όπως υφίστατο προηγουμένως. Το γεγονός ότι η ενίσχυση διασώζει τις δραστηριότητες που μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα θα μπορούσε, θεωρητικά, να δημιουργήσει στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό. Ωστόσο, η Επιτροπή επισημαίνει το μικρό μέγεθος της Probank και τη διαδικασία πώλησης, κατά την οποία οι ανταγωνιστές είχαν τη δυνατότητα να υποβάλουν προσφορές για τα επιλεγμένα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Probank. Επιπλέον, αμέσως μετά τη μεταβίβασή τους, οι οικονομικές δραστηριότητες της Probank ενσωματώθηκαν πλήρως στην Τράπεζα και έπαυσαν να υφίστανται ως χωριστές οικονομικές δραστηριότητες και να ασκούν ανταγωνιστικές πιέσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ενίσχυση δεν δημιουργεί αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.

(263)

Συνάγεται το συμπέρασμα ότι τα μέτρα PB1 και PB2 είναι κατάλληλα και αναγκαία και, υπό το πρίσμα της προβλεπόμενης ριζικής αναδιάρθρωσης της Τράπεζας, στην οποία μεταβιβάστηκαν οι οικονομικές δραστηριότητες της Probank, είναι ανάλογα προς τον επιδιωκόμενο στόχο, σύμφωνα με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008 και την ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης.

(264)

Στην αιτιολογική σκέψη (260) η Επιτροπή επισήμανε όσον αφορά την αμοιβή του μέτρου PB1 ότι το ελληνικό ΤΧΣ κατά πάσα πιθανότητα δεν πρόκειται να ανακτήσει πλήρως τα 562,73 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκαν για την εξυγίανση της Probank (μέτρο PB1). Η απουσία αμοιβής δημιουργεί την ανάγκη ριζικής αναδιάρθρωσης, τόσο ως προς τα μέτρα βιωσιμότητας όσο και ως προς τα μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού.

(265)

Η παράγραφος 21 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης προβλέπει ότι, όταν ένα πιστωτικό ίδρυμα δεν είναι σε θέση να αποκαταστήσει με αξιόπιστο τρόπο τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του, πρέπει πάντοτε να εξετάζεται το ενδεχόμενο εύτακτης εκκαθάρισης ή θέσης σε πλειστηριασμό. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, επομένως, να ενθαρρύνουν την έξοδο των μη βιώσιμων φορέων της αγοράς, επιτρέποντας συγχρόνως την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξόδου σε κατάλληλο χρονικό πλαίσιο που διασφαλίζει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

(266)

Ωστόσο, η Probank δεν ήταν βιώσιμη σε αυτόνομη βάση και τέθηκε υπό εκκαθάριση. Ως προς αυτό, η παράγραφος 17 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης διευκρινίζει ότι «η πώληση μιας προβληματικής τράπεζας σε άλλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας, εάν ο αγοραστής είναι βιώσιμος και ικανός να απορροφήσει τη μεταβίβαση της προβληματικής τράπεζας, και μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης της αγοράς».

(267)

Όπως αναφέρεται στο τμήμα 7.5.2, βάσει του σχεδίου αναδιάρθρωσής της, η Τράπεζα μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμη επιχείρηση. Επομένως, το γεγονός ότι οι δραστηριότητες της Probank έχουν μεταβιβαστεί στην Τράπεζα επιτρέπει την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητάς τους. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι δραστηριότητες της Probank ενσωματώθηκαν πλήρως (126) στην Τράπεζα και έπαυσαν να λειτουργούν ως ανεξάρτητη οντότητα συνιστά ριζική αναδιάρθρωση, όπως απαιτείται λόγω της ανεπαρκούς αμοιβής για την κρατική ενίσχυση.

(268)

Όπως εξηγήθηκε στην αιτιολογική σκέψη 258, ο επιλεγείς τρόπος εξυγίανσης της Probank εξασφαλίζει τον περιορισμό του κόστους αναδιάρθρωσης στο ελάχιστο. Πρώτον, το χρηματοδοτικό κενό αξιολογήθηκε προσεκτικά από τις ελληνικές αρχές, με βάση έκθεση που εκπονήθηκε από ανεξάρτητους ελεγκτές. Επιπλέον, το ελληνικό ΤΧΣ δεσμεύθηκε να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες του αγοραστή οι οποίες απορρέουν από τα μεταβιβασθέντα στοιχεία ενεργητικού μόνο μέχρι το ελάχιστο ποσό που ορίζει ο νόμος. Επιπλέον, η ενσωμάτωση των οικονομικών δραστηριοτήτων της Probank σε μια ευρύτερη οντότητα και η συνακόλουθη υλοποίηση των συνεργιών, ιδίως μέσω του εξορθολογισμού του δικτύου υποκαταστημάτων της Probank, η παγίωση της υποδομής ΤΠ και η μείωση του κόστους χρηματοδότησης, συντελούν στη μείωση του κόστους της αναδιάρθρωσης στο ελάχιστο, σε σύγκριση με ένα σενάριο όπου το κράτος θα είχε προσπαθήσει να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητα της Probank σε αυτόνομη βάση.

(269)

Τα ίδια κεφάλαια και τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης δεν μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα, αλλά παρέμειναν στην υπό εκκαθάριση οντότητα. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι επιτεύχθηκε επαρκής καταμερισμός των επιβαρύνσεων στους μετόχους, δεδομένου ότι οι τελευταίοι δικαιούνται έσοδα από την εκκαθάριση μόνον εάν τα έσοδα είναι επαρκή για να εξοφλήσουν πρώτα το ελληνικό ΤΧΣ, το οποίο έχει απαίτηση πρώτης προτεραιότητας έναντι άλλων πιστωτών. Ως εκ τούτου, δεδομένης της ανεπάρκειας των ρευστοποιηθέντων στοιχείων ενεργητικού, οι μέτοχοι δεν έχουν πιθανότητες να ανακτήσουν τις επενδύσεις τους.

(270)

Όσον αφορά τα μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, η παράγραφος 30 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης προβλέπει ότι «η Επιτροπή λαμβάνει ως σημείο εκκίνησης για την αξιολόγηση της ανάγκης θέσπισης τέτοιων μέτρων, το μέγεθος, την κλίμακα και την έκταση των δραστηριοτήτων τις οποίες αναμένεται να ασκήσει η οικεία τράπεζα μετά την εφαρμογή ενός αξιόπιστου σχεδίου αναδιάρθρωσης […]. Η φύση και η μορφή των μέτρων αυτών θα εξαρτηθεί από δύο κριτήρια: πρώτον, από το ύψος της ενίσχυσης και τους όρους και της συνθήκες υπό τις οποίες χορηγήθηκε και, δεύτερον, από τα χαρακτηριστικά της αγοράς ή των αγορών στις οποίες θα δραστηριοποιηθεί η δικαιούχος τράπεζα».

(271)

Όσον αφορά το ποσό της ενίσχυσης που έλαβε, η συνολική ενίσχυση που χορηγήθηκε υπό μορφή κεφαλαίου ανήλθε σε [742,7 έως 842,7] εκατ. ευρώ (μέτρα PB1 και PB2). Το μέτρο PB1 αντιστοιχούσε σε περίπου 21,15 % των ΠΣΣΚ της Probank, στις 30 Ιουνίου 2013. Το μέτρο PB2 εξ ορισμού αντιστοιχούσε σε […] % των στοιχείων ενεργητικού που μεταβιβάστηκαν από την Probank. Τέτοια ποσά ενίσχυσης, σε συνδυασμό με την απουσία αμοιβής, επιβάλλουν σημαντική μείωση της παρουσίας του δικαιούχου στην αγορά.

(272)

Όσον αφορά την αγορά στην οποία λειτουργούσε η Probank, η Επιτροπή σημειώνει ότι Probank ήταν μια πολύ μικρή τράπεζα (με μερίδιο περίπου 1 % των συνολικών στοιχείων ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών και μερίδιο αγοράς περίπου 1 % για τα δάνεια και λιγότερο από 2 % για τις καταθέσεις) και κατά συνέπεια τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Probank που μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα ήταν μικρά σε σύγκριση με το μέγεθος του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

(273)

Επιπλέον, οι δραστηριότητες της Probank προσφέρθηκαν σε ανταγωνιστές μέσω ανοικτού πλειστηριασμού. Μετά την πώλησή της, η Probank έπαψε να υφίσταται ως ανεξάρτητος ανταγωνιστής, διότι οι δραστηριότητές της ενσωματώθηκαν πλήρως στην Τράπεζα.

(274)

Συνάγεται το συμπέρασμα ότι, λόγω του μικρού μεγέθους των δραστηριοτήτων που μεταβιβάστηκαν, της ανοικτής διαδικασίας πώλησης καθώς και της πλήρους ενσωμάτωσης των δραστηριοτήτων της Probank στην Τράπεζα, δεν υπάρχουν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, παρά το πολύ σημαντικό ποσό των ενισχύσεων και την απουσία αμοιβής.

(275)

Βάσει αυτής της ανάλυσης, η Επιτροπή συνάγει το συμπέρασμα ότι η πώληση των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της Probank και η ενσωμάτωσή τους στην Τράπεζα διασφαλίζουν ότι οι δραστηριότητες της Probank αποκαθιστούν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά τους, ότι η ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο και ότι δεν υπάρχουν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, σύμφωνα με την ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης.

(276)

Όλα τα μέτρα ενίσχυσης που απαριθμούνται στον πίνακα 11 είναι επομένως συμβιβάσιμα με την εσωτερική αγορά.

(277)

Η Επιτροπή πρέπει να αποδείξει την ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(278)

Η Επιτροπή έχει ήδη διαπιστώσει, στις αποφάσεις για την έγκριση και την παράταση του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών (127) ότι η ενίσχυση ρευστότητας που χορηγήθηκε στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης συνιστά ενίσχυση. Το τρέχον υπόλοιπο σε κεφάλαιο των εγγυήσεων στις 15 Απριλίου 2011 ανερχόταν σε 12.873 εκατ. ευρώ και σε 14.798 εκατ. ευρώ στις 30 Νοεμβρίου 2013. Κατά τις εν λόγω ημερομηνίες, τα εκκρεμή δάνεια των κρατικών ομολόγων στην Τράπεζα ανέρχονταν σε 787 εκατ. ευρώ και 847 εκατ. ευρώ, αντιστοίχως. Μελλοντική χορήγηση ενίσχυσης ρευστότητας βάσει του καθεστώτος αυτού θα συνιστούσε επίσης ενίσχυση.

(279)

Η Επιτροπή έχει ήδη κρίνει, στην απόφαση της 19ης Νοεμβρίου 2008 σχετικά με το καθεστώς στήριξης των ελληνικών τραπεζών ότι οι ανακεφαλαιοποιήσεις που επρόκειτο να χορηγηθούν στο πλαίσιο του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης και που περιλαμβάνονται στο πλαίσιο του καθεστώτος αυτού θα συνιστούσαν ενίσχυση. Η Τράπεζα έχει εισπράξει 1 350 εκατ. ευρώ σε προνομιούχες μετοχές, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,1 % των ΠΣΣΚ της Τράπεζας (128).

(280)

Το 2010, η Ελλάδα εισήγαγε αρκετές αλλαγές όσον αφορά τις τεχνικές παραμέτρους των εν λόγω προνομιούχων μετοχών βάσει των οποίων, εάν οι προνομιούχες μετοχές δεν εξαγοραστούν εντός πέντε ετών, το τοκομερίδιο αυξάνεται κατά 2 % ετησίως. Δεδομένου ότι οι αλλαγές επέφεραν αύξηση της αμοιβής του κράτους, σε περίπτωση που αυτές δεν εξαγοραστούν ή μετατραπούν μετά από πέντε έτη, η Επιτροπή κρίνει ότι οι τροποποιήσεις των τεχνικών παραμέτρων δεν παρέχουν κανένα πλεονέκτημα στην Τράπεζα και, ως εκ τούτου, δεν συνεπάγονται πρόσθετη κρατική ενίσχυση.

(281)

Η Επιτροπή διευκρίνισε στην παράγραφο 51 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008 ότι η χορήγηση κεφαλαίων της κεντρικής τράπεζας σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν συνιστά ενίσχυση, εάν πληρούνται σωρευτικά τέσσερις προϋποθέσεις όσον αφορά τη φερεγγυότητα του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος, την παροχή εξασφαλίσεων για τη διευκόλυνση, το επιτόκιο που χρεώνεται στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα και την απουσία αντεγγύησης από το κράτος. Δεδομένου ότι η επείγουσα παροχή ρευστότητας (ΕΠΡ) στην Τράπεζα με την εγγύηση του Δημοσίου δεν πληροί αυτές τις τέσσερις σωρευτικές προϋποθέσεις, ιδίως επειδή παρέχεται κρατική εγγύηση και χορηγείται σε συνδυασμό με άλλα μέτρα στήριξης, δεν είναι δυνατό να συναχθεί ότι η ΕΠΡ δεν συνιστά κρατική ενίσχυση.

(282)

Η ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης. Πρώτον, επειδή το μέτρο αυτό περιλαμβάνει κρατική εγγύηση υπέρ της Τράπεζας της Ελλάδος, οποιαδήποτε ζημία θα βαρύνει το κράτος. Κατά συνέπεια, το μέτρο αφορά κρατικούς πόρους. Η ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου επιτρέπει στις τράπεζες να αντλούν χρηματοδότηση σε χρονική στιγμή κατά την οποία δεν έχουν πρόσβαση στην αγορά χονδρικής χρηματοδότησης και στις συνήθεις πράξεις αναχρηματοδότησης του Ευρωσυστήματος. Η ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου παρέχει, κατά συνέπεια, πλεονέκτημα στην Τράπεζα. Εφόσον η ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου περιορίζεται στον τραπεζικό τομέα, το μέτρο είναι επιλεκτικό. Δεδομένου ότι η ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου επιτρέπει στην Τράπεζα να συνεχίσει να λειτουργεί στην αγορά και να αποφύγει την αθέτηση και την έξοδο από την αγορά, νοθεύει τον ανταγωνισμό. Δεδομένου ότι η Τράπεζα δραστηριοποιείται σε άλλα κράτη μέλη και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα άλλων κρατών μελών λειτουργούν ή θα ενδιαφέρονταν δυνητικά να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα, το πλεονέκτημα που χορηγήθηκε στην Τράπεζα επηρεάζει τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές.

(283)

Με βάση τα ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ΕΠΡ με την εγγύηση του δημοσίου (μέτρο L2) συνιστά κρατική ενίσχυση. Το ποσό της ΕΠΡ με την εγγύηση του δημοσίου μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου. Στις 31 Δεκεμβρίου 2012, ανερχόταν σε περίπου 30,9 δισεκατ. ευρώ.

(284)

Στο τμήμα 5.1 της απόφασης κίνησης διαδικασίας για την ΕΤΕ, η Επιτροπή έχει ήδη αποφανθεί ότι η πρώτη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση συνιστά κρατική ενίσχυση. Το εισπραχθέν κεφάλαιο ανήλθε σε 7 430 εκατ. ευρώ.

(285)

Το μέτρο Β2 τέθηκε σε εφαρμογή με πόρους του ελληνικού ΤΧΣ και, όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 49 της απόφασης κίνησης της διαδικασίας για την ΕΤΕ, αφορούσε κρατικούς πόρους.

(286)

Όσον αφορά την ύπαρξη πλεονεκτήματος, το μέτρο Β2 αύξησε τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας της Τράπεζας σε επίπεδο που της επέτρεψε να συνεχίσει να δραστηριοποιείται στην αγορά και να έχει πρόσβαση σε χρηματοδότηση του Ευρωσυστήματος. Επιπλέον, η αμοιβή του μέτρου Β2 συνίσταται σε δεδουλευμένους τόκους για τους τίτλους του ΕΤΧΣ και σε πρόσθετη αμοιβή 1 %. Επειδή η ανωτέρω αμοιβή είναι προδήλως κατώτερη από την αμοιβή παρόμοιων κεφαλαιακών μέσων στην αγορά, η Τράπεζα δεν θα ήταν ασφαλώς σε θέση να αντλήσει αυτό το κεφάλαιο με αυτούς τους όρους στην αγορά. Ως εκ τούτου, το μέτρο Β2 παρέσχε στην Τράπεζα πλεονέκτημα από κρατικούς πόρους. Εφόσον το μέτρο ήταν διαθέσιμο μόνο για την Τράπεζα, είχε επιλεκτικό χαρακτήρα.

(287)

Η θέση της Τράπεζας ενισχύθηκε λόγω του μέτρου B2, καθόσον της χορηγήθηκαν οι αναγκαίοι χρηματοδοτικοί πόροι για να συνεχίσει να ικανοποιεί τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, με αποτέλεσμα τη δημιουργία στρεβλώσεων του ανταγωνισμού. Δεδομένου ότι η Τράπεζα δραστηριοποιείται σε τραπεζικές αγορές άλλων κρατών μελών και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα άλλων κρατών μελών λειτουργούν στην Ελλάδα, ιδίως στην ασφαλιστική αγορά, το μέτρο Β2 επηρεάζει επίσης τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών.

(288)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι το μέτρο Β2 συνιστά κρατική ενίσχυση. Κοινοποιήθηκε ως ενίσχυση από τις εθνικές αρχές. Το εισπραχθέν κεφάλαιο ανήλθε σε 2 326 εκατ. ευρώ.

(289)

Η συμμετοχή του ελληνικού ΤΧΣ της στην ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013 (μέτρο Β3) είναι η μερική μετατροπή της πρώτης και της δεύτερης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης (μέτρα Β1 και Β2) σε μόνιμη ανακεφαλαιοποίηση ύψους 8 677 εκατ. ευρώ σε κοινές μετοχές. Δεδομένου ότι το μέτρο Β3 συνιστά μετατροπή ενισχύσεων που έχουν ήδη χορηγηθεί, εξακολουθεί να ενέχει κρατικούς πόρους αλλά δεν αυξάνει το ονομαστικό ποσό της ενίσχυσης. Ωστόσο, για δεδομένο ονομαστικό ποσό της ενίσχυσης, αυξάνει το πλεονέκτημα για την Τράπεζα (και, κατά συνέπεια, τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού), δεδομένου ότι πρόκειται για μόνιμη και όχι προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση, όπως και στην περίπτωση των μέτρων Β1 και Β2.

(290)

Η εν λόγω ενίσχυση δεν χορηγήθηκε σε όλες τις τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα. Όσον αφορά τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και τις επιπτώσεις στο εμπόριο, η Επιτροπή επισημαίνει, ενδεικτικά, ότι η ενίσχυση επέτρεψε στην Τράπεζα να συνεχίσει τις δραστηριότητές της σε άλλα κράτη μέλη, όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Ενδεχόμενη εκκαθάριση της Τράπεζας θα είχε ως αποτέλεσμα την παύση των δραστηριοτήτων της στην αλλοδαπή, με την εκκαθάριση των εν λόγω δραστηριοτήτων ή την πώληση των εν λόγω επιχειρήσεων. Επιπλέον, οι ασφαλιστικές δραστηριότητες της Τράπεζας στην Ελλάδα ανταγωνίζονται τις δραστηριότητες των θυγατρικών ασφαλιστικών εταιρειών άλλων κρατών μελών. Ως εκ τούτου, το μέτρο νοθεύει τον ανταγωνισμό και επηρεάζει τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το μέτρο Β3 συνιστά, επομένως, κρατική ενίσχυση.

(291)

Τα μέτρα B1, B2 και B3 συνιστούν κρατικές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης. Το ύψος της κρατικής ενίσχυσης που εμπεριέχεται στα μέτρα Β1, Β2 και Β3 είναι 9 756 εκατ. ευρώ. Όπως αναφέρεται στο τμήμα 7.1.3.3, μέρος μόνο της πρώτης και της δεύτερης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης (μέτρα Β1 και Β2) μετατράπηκε σε μόνιμη ανακεφαλαιοποίηση ύψους 8 677 εκατ. ευρώ (μέτρο Β3), ενώ το υπόλοιπο επιστράφηκε στο ελληνικό ΤΧΣ έξι μήνες μετά τη χορήγησή του (129).

(292)

Η παράγραφος 31 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης αναφέρει ότι, εκτός από το απόλυτο ποσό της ενίσχυσης, η Επιτροπή πρέπει να λάβει υπόψη την ενίσχυση «σε σχέση με τα σταθμισμένα ως προς τον κίνδυνο περιουσιακά στοιχεία της τράπεζας». Τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 χορηγήθηκαν κατά τη διάρκεια περιόδου ενός έτους, μεταξύ Απριλίου 2012 (130) και Μαΐου 2013. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, τα ΠΣΣΚ της Τράπεζας μεταβλήθηκαν. Τίθεται, συνεπώς, το ερώτημα έως ποιο επίπεδο θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα ΠΣΣΚ, και ιδίως κατά πόσον η κρατική ενίσχυση πρέπει να αξιολογηθεί σε συνάρτηση με τα ΠΣΣΚ που υπήρχαν κατά την έναρξη ή το τέλος της περιόδου. Τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 αποσκοπούν στην κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών που διαπίστωσε η Τράπεζα της Ελλάδος τον Μάρτιο του 2012 (προσομοίωση ακραίων καταστάσεων του 2012). Με άλλα λόγια, οι κεφαλαιακές ανάγκες στην αντιμετώπιση των οποίων αποσκοπούν εκείνα τα μέτρα κρατικής στήριξης υπήρχαν ήδη τον Μάρτιο του 2012. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι το ποσό της ενίσχυσης που ενείχαν τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 πρέπει να συγκριθεί με τα ΠΣΣΚ της Τράπεζας στις 31 Μαρτίου 2012. Υπενθυμίζεται επίσης ότι, μετά τον Μάρτιο του 2012 και έως την ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013, η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έλαβε υπόψη τις εξαγορές που πραγματοποίησαν οι ελληνικές τράπεζες για να προσαρμόσουν τις κεφαλαιακές ανάγκες τους προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Το στοιχείο αυτό δείχνει ακόμη ότι τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 ήταν μέτρα ενίσχυσης που σχετίζονταν με το μέγεθος της Τράπεζας όπως ήταν στις 31 Μαρτίου 2012.

(293)

Η πρώτη και η δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση ανέρχονταν συνολικά σε 9 756 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 15,3 % των ΠΣΣΚ της Τράπεζας στις 31 Μαρτίου 2012.

(294)

Δεδομένου ότι η Τράπεζα κατόρθωσε να προσελκύσει ιδιωτικά κεφάλαια, το πραγματικό ποσό της εισφοράς του ελληνικού ΤΧΣ στην Τράπεζα ανήλθε σε μόλις 8 677 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει το 13,6 % των ΠΣΣΚ της Τράπεζας στις 31 Μαρτίου 2012.

(295)

Τα μέτρα A, B1, B2, B3 L1 και L2 συνιστούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης. Τα μέτρα αυτά συνοψίζονται στον πίνακα 12.

Πίνακας 12

Επισκόπηση της συνολικής ενίσχυσης που έλαβε η Τράπεζα

(296)

Σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 207, η νομική βάση για την αξιολόγηση των μέτρων ενίσχυσης θα πρέπει να είναι το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης (131).

(297)

Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η Επιτροπή ανέπτυξε κριτήρια συμβατότητας για διάφορα είδη μέτρων ενίσχυσης. Αρχές για την αξιολόγηση των μέτρων ενίσχυσης καθορίστηκαν για πρώτη φορά στην τραπεζική ανακοίνωση του 2008.

(298)

Καθοδήγηση για τα μέτρα ανακεφαλαιοποίησης παρέχεται στην ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης και στην ανακοίνωση περί παράτασης του 2011.

(299)

Η ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης ορίζει την προσέγγιση που υιοθέτησε η Επιτροπή όσον αφορά την αξιολόγηση των σχεδίων αναδιάρθρωσης, και ιδίως την ανάγκη αποκατάστασης της βιωσιμότητας, ώστε να διασφαλίσει κατάλληλη συνεισφορά του δικαιούχου και να περιορίσει τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.

(300)

Το εν λόγω πλαίσιο συμπληρώθηκε με την τραπεζική ανακοίνωση του 2013, η οποία εφαρμόζεται σε μέτρα ενισχύσεων που κοινοποιήθηκαν ή χορηγήθηκαν χωρίς προηγούμενη έγκριση μετά την 1η Αυγούστου 2013.

(301)

Η ενίσχυση της ρευστότητας που έλαβε ήδη η Τράπεζα έχει εγκριθεί οριστικά με τις διαδοχικές αποφάσεις έγκρισης των μέτρων στο πλαίσιο του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών και με τις τροποποιήσεις και παρατάσεις του καθεστώτος (132). Κάθε μελλοντική ενίσχυση της ρευστότητας της Τράπεζας θα πρέπει να χορηγείται στο πλαίσιο ενός καθεστώτος δεόντως εγκεκριμένου από την Επιτροπή. Οι όροι της εν λόγω ενίσχυσης θα πρέπει να εγκρίνονται από την Επιτροπή πριν από τη χορήγησή της και, ως εκ τούτου, δεν απαιτείται διεξοδικότερη αξιολόγησή τους στην παρούσα απόφαση.

(302)

Η ανακεφαλαιοποίηση που χορηγήθηκε το 2009 με τη μορφή προνομιούχων μετοχών (μέτρο Α) χορηγήθηκε βάσει του μέτρου ανακεφαλαιοποίησης του καθεστώτος ενίσχυσης των ελληνικών τραπεζών, το οποίο εγκρίθηκε το 2008 σύμφωνα με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008. Επομένως, δεν απαιτείται εκ νέου αξιολόγησή της σύμφωνα με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008 και πρέπει να αξιολογηθεί μόνο βάσει της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(303)

Το συμβιβάσιμο της ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου (μέτρο L2) θα πρέπει πρώτα να αξιολογηθεί με βάση την τραπεζική ανακοίνωση του 2008 και την ανακοίνωση περί παράτασης του 2011. Κάθε ΕΠΡ με την εγγύηση του δημοσίου που χορηγήθηκε μετά τις 31 Ιουλίου 2013 εμπίπτει στην τραπεζική ανακοίνωση του 2013.

(304)

Το συμβιβάσιμο των ανακεφαλαιοποιήσεων από το ελληνικό ΤΧΣ (μέτρα Β1, Β2 και Β3), και ιδίως όσον αφορά την αμοιβή, θα πρέπει να αξιολογηθεί καταρχάς με βάση την τραπεζική ανακοίνωση του 2008, την ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης και την ανακοίνωση περί παράτασης του 2011. Στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας για την ΕΤΕ, η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες ως προς το συμβιβάσιμο του μέτρου Β1 με τις εν λόγω ανακοινώσεις. Εφόσον έχουν τεθεί σε εφαρμογή πριν από την 1η Αυγούστου 2013, τα εν λόγω μέτρα δεν εμπίπτουν στην τραπεζική ανακοίνωση του 2013. Η συμβατότητα των ανακεφαλαιοποιήσεων από το ελληνικό ΤΧΣ (μέτρα Β1, Β2 και Β3) θα πρέπει επίσης να αξιολογηθεί βάσει της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(305)

Για να είναι μία ενίσχυση συμβιβάσιμη βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης, πρέπει να είναι σύμφωνη με τα γενικά κριτήρια συμβατότητας: καταλληλότητα, αναγκαιότητα και αναλογικότητα.

(306)

Επειδή οι ελληνικές τράπεζες ήταν αποκλεισμένες από τις αγορές χονδρικής και ήταν εξ ολοκλήρου εξαρτημένες από τη χρηματοδότηση της κεντρικής τράπεζας, όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική σκέψη 46, και επειδή η Τράπεζα δεν θα μπορούσε να δανειστεί επαρκές ποσό κεφαλαίων με τις συνήθεις πράξεις αναχρηματοδότησης, η Τράπεζα βασίστηκε στην ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου για να αποκτήσει επαρκή ρευστότητα που θα απέτρεπε την αθέτηση υποχρέωσης της Τράπεζας. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το μέτρο L2 αποτελεί κατάλληλο μηχανισμό για την αντιμετώπιση της σοβαρής διαταραχής που θα προκαλούνταν από την αθέτηση υποχρέωσης της Τράπεζας.

(307)

Εφόσον η ΕΠΡ με την εγγύηση του δημοσίου συνεπάγεται σχετικά υψηλό κόστος χρηματοδότησης για την Τράπεζα, η Τράπεζα έχει επαρκές κίνητρο για να αποφύγει την εξάρτησή της από την εν λόγω πηγή χρηματοδότησης για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της. Η Τράπεζα όφειλε να καταβάλει επιτόκιο […] μονάδων βάσης υψηλότερο από αυτό των συνήθων πράξεων αναχρηματοδότησης του Ευρωσυστήματος. Επιπλέον, η Τράπεζα όφειλε να καταβάλει προμήθεια εγγύησης […] μονάδων βάσης στο κράτος. Ως εκ τούτου, το συνολικό κόστος της ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου για την Τράπεζα είναι πολύ υψηλότερο από το σύνηθες κόστος αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ. Συγκεκριμένα, η διαφορά μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κόστους είναι υψηλότερη από το επίπεδο του τέλους εγγύησης που επιβάλλει η ανακοίνωση περί παράτασης του 2011. Ως εκ τούτου, η συνολική αμοιβή την οποία χρέωσε το κράτος δεν μπορεί να θεωρηθεί επαρκής. Όσον αφορά το ποσό της ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου, αυτό επανεξετάζεται τακτικά από την Τράπεζα της Ελλάδος και την ΕΚΤ με βάση τις πραγματικές ανάγκες της Τράπεζας. Η Τράπεζα της Ελλάδος και η ΕΚΤ παρακολουθούν στενά τη χρήση του και διασφαλίζουν ότι περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο. Κατά συνέπεια, το μέτρο L2 δεν παρέχει στην Τράπεζα πλεονάζουσα ρευστότητα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων που νοθεύουν τον ανταγωνισμό. Περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο ποσό.

(308)

Αυτή η αυστηρή παρακολούθηση της χρησιμοποίησης της ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου και η τακτική εξακρίβωση του ότι η χρήση της περιορίζεται στο ελάχιστο διασφαλίζει επίσης ότι η ρευστότητα είναι αναλογική και δεν προκαλεί αδικαιολόγητη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα θα εφαρμόζει ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, το οποίο θα μειώσει την εξάρτησή της από τη χρηματοδότηση της κεντρικής τράπεζας και ότι η Τράπεζα θα συμμορφώνεται με τους περιορισμούς συμπεριφοράς, όπως αναλύεται στο τμήμα 7.6. Αυτό εξασφαλίζει ότι η εξάρτηση από την ενίσχυση της ρευστότητας θα λήξει το ταχύτερο δυνατόν και ότι η ενίσχυση αυτή είναι αναλογική.

(309)

Το μέτρο L2 συνάδει συνεπώς με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008 και την ανακοίνωση περί παράτασης του 2011. Εφόσον η τραπεζική ανακοίνωση του 2013 δεν θέσπισε πρόσθετες απαιτήσεις όσον αφορά τις εγγυήσεις, το μέτρο L2 συνάδει και με την τραπεζική ανακοίνωση του 2013.

(310)

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 305, για να είναι μία ενίσχυση συμβιβάσιμη βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης, πρέπει να συνάδει με τα γενικά κριτήρια συμβατότητας (133): καταλληλότητα, αναγκαιότητα και αναλογικότητα.

(311)

Η ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης και η ανακοίνωση περί παράτασης του 2011 παρέχουν πρόσθετες οδηγίες σχετικά με το ύψος της αμοιβής που απαιτείται για τις εισφορές κεφαλαίων από το κράτος.

(312)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ανακεφαλαιοποιήσεις από το ελληνικό ΤΧΣ (μέτρα Β1, Β2 και Β3) είναι κατάλληλες, διότι αποτρέπουν την πτώχευση της Τράπεζας. Χωρίς αυτές, θα ήταν αδύνατη η συνέχιση των δραστηριοτήτων της, διότι η Τράπεζα είχε αρνητικά ίδια κεφάλαια στο τέλος του 2012 (134).

(313)

Στο πλαίσιο αυτό, στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας για τη ΕΤΕ, η Επιτροπή ανέφερε ότι η Τράπεζα είναι ένα από τα μεγαλύτερα τραπεζικά ιδρύματα στην Ελλάδα, τόσο σε χορηγήσεις δανείων όσο και σε καταθέσεις. Ως εκ τούτου, η Τράπεζα αποτελεί συστημικά σημαντική τράπεζα στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, τυχόν αθέτηση υποχρέωσης της Τράπεζας θα δημιουργούσε σοβαρή διαταραχή στην ελληνική οικονομία. Με βάση τις τότε επικρατούσες συνθήκες, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα είχαν δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Η εν λόγω έλλειψη χρηματοδότησης περιόριζε την ικανότητά τους να χορηγούν δάνεια στην ελληνική οικονομία. Υπό αυτές τις συνθήκες, η αθέτηση υποχρέωσης από την Τράπεζα θα επιδείνωνε τη διαταραχή της οικονομίας. Επιπλέον, τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 ήταν απόρροια κυρίως του προγράμματος PSI, ενός έκτακτου και απρόβλεπτου γεγονότος, και όχι πρωτίστως το αποτέλεσμα κακής διαχείρισης ή ανάληψης υπερβολικών κινδύνων από την Τράπεζα. Τα μέτρα, συνεπώς, πραγματεύονται κατά κύριο λόγο τα αποτελέσματα του προγράμματος PSI και συμβάλλουν στη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ελλάδα.

(314)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας για την ΕΤΕ, η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσον είχαν ληφθεί αμέσως όλα τα δυνατά μέτρα για να αποτραπεί το ενδεχόμενο να έχει η Τράπεζα ανάγκη νέας ενίσχυσης στο μέλλον. Όπως αναφέρεται στις αιτιολογικές σκέψεις 156, 157, 158 της παρούσας απόφασης, η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει ένα σύνολο δράσεων στο πεδίο της εταιρικής διακυβέρνησης και των εμπορικών δραστηριοτήτων της Τράπεζας. Όπως περιγράφεται στο τμήμα 2.4, η Τράπεζα έχει επίσης αρχίσει να αναδιαρθρώνει τις δραστηριότητές της, έχοντας πραγματοποιήσει ήδη μειώσεις κόστους. Ως εκ τούτου, οι αμφιβολίες της Επιτροπής έχουν αρθεί.

(315)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας για την ΕΤΕ, η Επιτροπή εξέφρασε επίσης αμφιβολίες για το κατά πόσον υπήρχαν επαρκείς διασφαλίσεις σε περίπτωση που η Τράπεζα ετίθετο υπό τον έλεγχο του κράτους, ή σε περίπτωση που παρέμενε υπό τον έλεγχο ιδιωτών μετόχων, ενώ το κράτος θα διατηρούσε την πλειοψηφική συμμετοχή. Οι δεσμεύσεις που περιγράφονται στις αιτιολογικές σκέψεις (156), (157), (158) διασφαλίζουν ότι οι πιστοδοτικές πράξεις της Τράπεζας θα ασκούνται σε εμπορική βάση και η καθημερινή λειτουργία θα προστατεύεται έναντι της κρατικής παρέμβασης. Το πλαίσιο των σχέσεων που συμφωνήθηκε μεταξύ του ελληνικού ΤΧΣ και της Τράπεζας εξασφαλίζει επίσης ότι τα συμφέροντα του κράτους ως βασικού μετόχου προστατεύονται έναντι της ανάληψης υπερβολικών κινδύνων από τη διοίκηση της Τράπεζας.

(316)

Τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 εξασφαλίζουν, συνεπώς, τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ελλάδα. Έχουν ληφθεί σημαντικά μέτρα για να ελαχιστοποιηθούν μελλοντικές ζημίες και να διασφαλιστεί ότι οι δραστηριότητες της Τράπεζας δεν θα τεθούν σε κίνδυνο λόγω κακοδιοίκησης. Βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή διαπιστώνει την καταλληλότητα των μέτρων Β1, Β2 και Β3.

(317)

Σύμφωνα με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008, το μέτρο ενίσχυσης πρέπει, ως προς το ύψος και τη μορφή του, να είναι αναγκαίο για την επίτευξη του στόχου. Αυτό σημαίνει ότι η εισφορά κεφαλαίου πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο ποσό για την επίτευξη του στόχου.

(318)

Το ποσό της κεφαλαιακής ενίσχυσης υπολογίστηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος στο πλαίσιο της προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων του 2012, ώστε να εξασφαλιστεί ότι ο δείκτης βασικών ιδίων κεφαλαίων κατηγορίας 1 της Τράπεζας παρέμενε πάνω από ένα ορισμένο επίπεδο κατά την περίοδο 2012-2014, όπως αποτυπώνεται στον πίνακα 3. Συνεπώς, τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 δεν παρέχουν στην Τράπεζα πλεονάζον κεφάλαιο. Όπως επεξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 314, τα μέτρα ελήφθησαν για να μειωθεί ο κίνδυνος να χρειαστεί η Τράπεζα πρόσθετη ενίσχυση στο μέλλον.

(319)

Όσον αφορά την αμοιβή για την πρώτη και τη δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση (μέτρα Β1 και Β2), η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι χορηγήθηκαν τον Μάιο και τον Δεκέμβριο του 2012 και καταβλήθηκαν σε είδος με τη μορφή ομολόγων του ελληνικού ΤΧΣ. Το ελληνικό ΤΧΣ εισέπραξε ως αμοιβή, από την ημερομηνία εκταμίευσης των εν λόγω ομολόγων του ΕΤΧΣ έως την ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013, τους δεδουλευμένους τόκους από τους τίτλους του ΕΤΧΣ και πρόσθετη αμοιβή 1 % (135). Όπως επισημάνθηκε στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας για τη ΕΤΕ, οι εν λόγω αμοιβές είναι χαμηλότερες από το 7 % έως 9 % που ορίζεται στην ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης. Ωστόσο, η περίοδος της χαμηλής αμοιβής περιορίστηκε σε ένα έτος για το μέτρο Β1 και σε πέντε μήνες για το μέτρο Β2 (δηλαδή έως τη μετατροπή της προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης σε μόνιμη ανακεφαλαιοποίηση σε κοινές μετοχές, συγκεκριμένα το μέτρο Β3). Ενώ η πρώτη και η δεύτερη προσωρινή ανακεφαλαιοποίηση δεν προκάλεσαν μείωση της συμμετοχής των υφιστάμενων μετόχων, η ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013, η οποία ήταν η μερική μετατροπή της πρώτης και της δεύτερης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης, μείωσε δραστικά το μερίδιο των παλαιών μετόχων στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας, εφόσον η συμμετοχή τους μειώθηκε στο 5,1 %. Τότε τερματίστηκε η μη φυσιολογική κατάσταση που επικρατούσε από την ημερομηνία της πρώτης προσωρινής ανακεφαλαιοποίησης. Συνεπώς, έχουν εξαλειφθεί οι αμφιβολίες που διατυπώθηκαν στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας για την ΕΤΕ.

(320)

Επιπλέον, λόγω της άτυπης πηγής των δυσχερειών της Τράπεζας, καθώς οι ζημίες προέρχονται κυρίως από τη διαγραφή χρέους υπέρ του Δημοσίου (με το πρόγραμμα PSI και την επαναγορά χρέους που παρέχουν σημαντικό πλεονέκτημα στο κράτος, δηλαδή μείωση του χρέους) και από τις συνέπειες παρατεταμένης ύφεσης στην εσωτερική οικονομία της Τράπεζας, η Επιτροπή μπορεί να αποδεχθεί μια τέτοια προσωρινή παρέκκλιση από τις συνήθεις απαιτήσεις αμοιβής που ορίζονται στην ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης (136).

(321)

Όσον αφορά το μέτρο Β3, σύμφωνα με την παράγραφο 8 της ανακοίνωσης περί παράτασης του 2011, οι εισφορές κεφαλαίου θα πρέπει να αναλαμβάνονται με επαρκή έκπτωση στην τιμή της μετοχής, προσαρμοσμένης ώστε να λαμβάνεται υπόψη το φαινόμενο της μείωσης της συμμετοχής των μετόχων, ώστε να υπάρχει εύλογη βεβαιότητα επαρκούς αμοιβής για το κράτος. Παρόλο που το μέτρο Β3 δεν προέβλεπε σημαντική έκπτωση της τιμής της μετοχής όπως προσαρμόστηκε ώστε να λαμβάνεται υπόψη το φαινόμενο της μείωσης της συμμετοχής των μετόχων, στην πραγματικότητα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί σημαντική έκπτωση της θεωρητικής τιμής χωρίς δικαίωμα εγγραφής (137). Πριν από την ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013, το κεφάλαιο της Τράπεζας ήταν αρνητικό και η χρηματιστηριακή της αξία ήταν μόλις ένα μικρό ποσοστό του ποσού της αύξησης του κεφαλαίου που επρόκειτο να ολοκληρωθεί. Υπό τις συνθήκες αυτές, τίθεται το ερώτημα εάν θα έπρεπε να διαγραφούν παντελώς οι υφιστάμενοι μέτοχοι. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η τιμή έκδοσης ορίστηκε στο 50 % της μέσης χρηματιστηριακής τιμής των πενήντα τελευταίων ημερών πριν από τον καθορισμό της τιμής έκδοσης. Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι η μείωση της συμμετοχής των παλαιών μετόχων ήταν τεράστια, διότι μετά την εν λόγω ανακεφαλαιοποίηση κατείχαν μόνο το 5,1 % του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή πρόσθετης έκπτωσης στη χρηματιστηριακή τιμή θα είχε περιορισμένη επίπτωση στην αμοιβή του ελληνικού ΤΧΣ. Λαμβανομένης υπόψη της ειδικής κατάστασης των ελληνικών τραπεζών η οποία επεξηγείται στην αιτιολογική σκέψη (320), και δεδομένου ότι η ανάγκη για ενίσχυση οφείλεται σε διαγραφή χρέους υπέρ του δημοσίου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η τιμή έκδοσης των μετοχών που αναλήφθηκαν από το κράτος ήταν αρκούντως χαμηλή.

(322)

Το ελληνικό ΤΧΣ εξέδωσε επίσης παραστατικούς τίτλους δικαιωμάτων αγοράς μετοχών και χορήγησε ένα δικαίωμα αγοράς για κάθε νέα μετοχή στην οποία έκανε προεγγραφή ο ιδιώτης επενδυτής που συμμετείχε στην ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013. Το ελληνικό ΤΧΣ χορήγησε δωρεάν τα εν λόγω δικαιώματα αγοράς μετοχών. Όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 112, κάθε δικαίωμα αγοράς μετοχών ενσωματώνει το δικαίωμα αγοράς 8,23 μετοχών του ελληνικού ΤΧΣ, με προκαθορισμένη συχνότητα και τιμή άσκησης του δικαιώματος. Η τιμή άσκησης είναι ίση με την τιμή διάθεσης του ελληνικού ΤΧΣ η οποία αυξάνεται από ετήσιο και σωρευτικό περιθώριο (4 % για το πρώτο έτος, 5 % για το δεύτερο έτος, το 6 % για το τρίτο έτος, το 7 % για το τέταρτο έτος και 8 % σε ετήσια βάση κατά το τελευταίο εξάμηνο). Η αμοιβή που λαμβάνει το ελληνικό ΤΧΣ για τις μετοχές που κατέχει είναι εκ των πραγμάτων προσαρμοσμένη στα επίπεδα αυτά. Η εν λόγω αμοιβή είναι χαμηλότερη από το 7 % έως 9 % που ορίζεται στην ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης. Ωστόσο, επειδή τα εν λόγω δικαιώματα αγοράς μετοχών αποτέλεσαν βασικό παράγοντα επιτυχίας της έκδοσης δικαιωμάτων και της ιδιωτικής τοποθέτησης που δρομολόγησε η Τράπεζα πριν από την ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα εν λόγω δικαιώματα αγοράς μετοχών επέτρεψαν στην Τράπεζα να μειώσει το ποσό της ενίσχυσης κατά 1 079 εκατ. ευρώ. Πράγματι, λόγω του χαμηλού δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας της Τράπεζας πριν από την ανακεφαλαιοποίηση και της μεγάλης αβεβαιότητας που επικρατούσε την εποχή εκείνη, οι προσομοιώσεις που ήταν διαθέσιμες τότε έδειξαν ότι χωρίς τα δικαιώματα αγοράς μετοχών οι ιδιώτες επενδυτές δεν θα είχαν επιτύχει ικανοποιητική απόδοση και δεν θα είχαν συμμετάσχει. Για τους λόγους που εξηγούνται στις αιτιολογικές σκέψεις 313 και (320), δεδομένου ότι το ελληνικό ΤΧΣ θα λάμβανε ελάχιστη θετική αμοιβή εάν ασκούνταν τα δικαιώματα αγοράς μετοχών και δεδομένου ότι στόχο του ΜΟΧΠ αποτελούσε η προσέλκυση ορισμένων ιδιωτών επενδυτών προκειμένου να παραμείνουν ορισμένες τράπεζες υπό ιδιωτική διαχείριση και να αποφευχθούν καταστάσεις στις οποίες το σύνολο του τραπεζικού τομέα θα ελεγχόταν από το ελληνικό ΤΧΣ, η Επιτροπή μπορεί να αποδεχθεί μια τέτοια παρέκκλιση από τις συνήθεις απαιτήσεις αμοιβής που ορίζονται στην ανακοίνωση για την ανακεφαλαιοποίηση. Η αποδοχή αυτή βασίζεται επίσης στο γεγονός ότι ο νόμος για το ελληνικό ΤΧΣ, όπως τροποποιήθηκε τον Μάρτιο του 2014, δεν προβλέπει καμία προσαρμογή των δικαιωμάτων αγοράς μετοχών σε περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου χωρίς δικαίωμα προτίμησης, και ότι σε περίπτωση έκδοσης δικαιωμάτων, μόνο το δικαίωμα αγοράς μετοχών μπορεί να προσαρμοστεί και η προσαρμογή μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον εκ των υστέρων και μόνο μέχρι το ποσό των εσόδων που θα προκύψουν από την πώληση των δικαιωμάτων προτίμησης του ελληνικού ΤΧΣ. Επιπλέον, η δέσμευση που ανέλαβε η Ελλάδα ότι θα επιδιώξει την έγκριση της Επιτροπής πριν από την επαναγορά των δικαιωμάτων αγοράς μετοχών που έχει εκδώσει το ελληνικό ΤΧΣ θα επιτρέψει στην Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι οι ενδεχόμενες μελλοντικές επαναγορές δεν μειώνουν περαιτέρω την αμοιβή του ελληνικού ΤΧΣ, ενώ αυξάνουν την αμοιβή των κατόχων δικαιωμάτων αγοράς μετοχών.

(323)

Όσον αφορά το γεγονός ότι οι μετοχές του ελληνικού ΤΧΣ είναι χωρίς ψήφο, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η ανάγκη για ενίσχυση δεν προέρχεται κυρίως από την ανάληψη υπερβολικών κινδύνων. Επιπλέον, στόχος του προγράμματος μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης, της Ένωσης, του ΔΝΤ και της ΕΚΤ ήταν να παραμείνουν ορισμένες τράπεζες υπό ιδιωτική διαχείριση. Επιπλέον, το πλαίσιο των σχέσεων και η αυτόματη επαναφορά των δικαιωμάτων ψήφου σε περίπτωση μη εφαρμογής του σχεδίου αναδιάρθρωσης παρέχουν διασφαλίσεις έναντι μελλοντικής ανάληψης υπερβολικού κινδύνου από ιδιωτικούς διαχειριστές. Τέλος, το PSI και η επαναγορά του Δεκεμβρίου 2012 αποτελούν είδος αμοιβής για το κράτος, δεδομένου ότι χορηγήθηκε σε αυτό μείωση του χρέους του έναντι της Τράπεζας κατά αρκετά δισεκατ. ευρώ. Για όλους αυτούς τους λόγους, η Επιτροπή δέχεται να λάβει το ελληνικό ΤΧΣ μετοχές χωρίς ψήφο. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το μέτρο B3 ήταν αναγκαίο.

(324)

Εν κατακλείδι, τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 είναι αναγκαία ως ενίσχυση διάσωσης, τόσο ως προς το ύψος τους όσο και ως προς τη μορφή τους.

(325)

Η Τράπεζα έχει λάβει πολύ μεγάλο ποσό κρατικής ενίσχυσης. Επομένως, η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Ωστόσο, η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει ένα σύνολο μέτρων που αποσκοπούν στη μείωση των αρνητικών δευτερογενών επιπτώσεων. Ειδικότερα, οι δεσμεύσεις προβλέπουν ότι η Τράπεζα θα συνεχίσει να λειτουργεί σε εμπορική βάση, όπως εξηγείται στις αιτιολογικές σκέψεις (157) και (158). Η Ελλάδα έχει δεσμευθεί επίσης να απαγορεύσει τις εξαγορές και να πραγματοποιήσει διάφορες εκποιήσεις στο εξωτερικό και σε μη τραπεζικές δραστηριότητες στην Ελλάδα, όπως ορίζονται στην αιτιολογική σκέψη (159). Τα όρια στις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού εξετάζονται διεξοδικότερα στο τμήμα 7.6.

(326)

Έχει διοριστεί στην Τράπεζα εντολοδόχος παρακολούθησης για να παρακολουθεί τη σωστή εφαρμογή των δεσμεύσεων σχετικά με την εταιρική διακυβέρνηση και τις εμπορικές δραστηριότητες. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα αποφεύγονται τυχόν επιζήμιες αλλαγές στις εμπορικές πρακτικές της Τράπεζας και θα μειωθούν οι αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις.

(327)

Τέλος, στις 25 Ιουνίου 2014 υποβλήθηκε στην Επιτροπή ένα νέο ολοκληρωμένο σχέδιο αναδιάρθρωσης. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης θα αξιολογηθεί στο τμήμα 7.6.

(328)

Εν κατακλείδι, οι αμφιβολίες που διατυπώθηκαν στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας για την ΕΤΕ έχουν αρθεί. Τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 είναι αναλογικά βάσει της παραγράφου 15 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008.

(329)

Συνάγεται, επομένως, το συμπέρασμα ότι οι ανακεφαλαιοποιήσεις του ελληνικού ΤΧΣ (μέτρα Β1, Β2 και Β3) είναι κατάλληλες, αναγκαίες και αναλογικές, σύμφωνα με την παράγραφο 15 της τραπεζικής ανακοίνωσης του 2008, της ανακοίνωσης περί ανακεφαλαιοποίησης και της ανακοίνωσης περί παράτασης του 2011. Τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 συνάδουν επομένως με την τραπεζική ανακοίνωση του 2008, την ανακοίνωση περί ανακεφαλαιοποίησης και την ανακοίνωση περί παράτασης του 2011

(330)

Η παράγραφος 23 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης εξηγεί ότι οι εξαγορές επιχειρήσεων από ενισχυόμενες τράπεζες δεν μπορούν να χρηματοδοτούνται από κρατική ενίσχυση, εκτός εάν αυτό είναι απαραίτητο για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας μιας επιχείρησης. Επιπλέον, οι παράγραφοι 40 και 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης αναφέρουν ότι οι τράπεζες δεν πρέπει να χρησιμοποιούν τις κρατικές ενισχύσεις για την εξαγορά ανταγωνιστικών επιχειρήσεων, εκτός εάν η εξαγορά αποτελεί μέρος διαδικασίας εξυγίανσης απαραίτητης για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ή για την εξασφάλιση αποτελεσματικού ανταγωνισμού. Επιπλέον, οι εξαγορές είναι δυνατό να θέσουν σε κίνδυνο ή να δυσχεράνουν την αποκατάσταση της βιωσιμότητας. Η Επιτροπή οφείλει, συνεπώς, να αξιολογήσει κατά πόσον οι εξαγορές που πραγματοποίησε η Τράπεζα μπορούν να συμβιβαστούν με την ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης.

(331)

Η εξαγορά των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών ενισχύει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της Τράπεζας.

(332)

Πιο συγκεκριμένα, κατά τον χρόνο της εξαγοράς, οι ελληνικές τράπεζες είχαν ήδη πληγεί από σημαντικές εκροές καταθέσεων από το 2010 έως τα μέσα του 2012 και είχαν αποκλεισθεί από τις διεθνείς χρηματοδοτικές αγορές. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τέσσερις από τις πέντε μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες υπέβαλαν προσφορές για την εξαγορά των καταθέσεων των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών. Η ενοποίηση των καταθέσεων των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών στον ισολογισμό της Τράπεζας υπήρξε επωφελής για το προφίλ ρευστότητάς της. Εάν η Τράπεζα δεν είχε εξαγοράσει τις καταθέσεις των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών, η καθαρή αναλογία δανείων προς καταθέσεις της Τράπεζας θα ήταν υψηλότερη.

(333)

Επιπλέον, η Τράπεζα γρήγορα ενσωμάτωσε τις εξαγορασμένες καταθέσεις χωρίς να εξαγοράσει τυχόν δαπανηρές υποδομές ή δαπανηρό δίκτυο υποκαταστημάτων. Επιπλέον, η Τράπεζα δεν εξαγόρασε κανένα δάνειο· ως εκ τούτου, η εξαγορά δεν αύξησε τους κινδύνους ή τις κεφαλαιακές της απαιτήσεις.

(334)

Σύμφωνα με την παράγραφο 23 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, η ενίσχυση αναδιάρθρωσης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την αγορά άλλων εταιρειών, αλλά απλώς για την κάλυψη των δαπανών αναδιάρθρωσης που είναι αναγκαίες για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας της Τράπεζας. Στην περίπτωση αυτή, αν και η εξαγορά έχει θετικές συνέπειες για τη βιωσιμότητα της Τράπεζας, δεν είναι ουσιώδης για τη βιωσιμότητά της, κατά την έννοια της παραγράφου 23 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(335)

Ωστόσο, η τιμή αγοράς ήταν πολύ χαμηλή. Το τίμημα που κατέβαλε η Τράπεζα για την εξαγορά των μεταβιβασθέντων στοιχείων παθητικού και των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών καθορίστηκε στο […] % της αξίας των καταθέσεων που μεταβιβάστηκαν και ανήλθε σε λιγότερο από […] εκατ. ευρώ, ποσό ισοδύναμο με περίπου [0 έως 0,02] % των συνολικών στοιχείων ενεργητικού της Τράπεζας τον Δεκέμβριο του 2011. Το τίμημα αυτό μπορεί, ως εκ τούτου, να θεωρηθεί πολύ χαμηλό.

(336)

Συμπεραίνεται ότι η εξαγορά των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών δεν υπονόμευσε τον περιορισμό του κόστους αναδιάρθρωσης στο ελάχιστο αναγκαίο.

(337)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 39 και 40 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, οι κρατικές ενισχύσεις δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εις βάρος των επιχειρήσεων που δεν λαμβάνουν ενίσχυση για την εξαγορά ανταγωνιστικών επιχειρήσεων. Η παράγραφος 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης αναφέρει επίσης ότι μπορεί να επιτρέπονται οι εξαγορές όταν αποτελούν μέρος διαδικασίας εξυγίανσης αναγκαίας για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ή για την εξασφάλιση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού και ότι η διαδικασία εξαγοράς πρέπει να τηρεί την αρχή της παροχής ίσων ευκαιριών σε όλους τους δυνητικούς αγοραστές και το αποτέλεσμα πρέπει να εξασφαλίζει συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού στις σχετικές αγορές.

(338)

Η Τράπεζα της Ελλάδος έκρινε ότι οι τρεις Συνεταιριστικές Τράπεζες δεν είναι βιώσιμες και ότι η έγκριση των μέτρων εξυγίανσης είναι αναγκαία για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Η εξαγορά των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών μπορεί συνεπώς να θεωρηθεί μέρος διαδικασίας εξυγίανσης που απαιτείται για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(339)

Επίσης, η τιμή αγοράς ήταν πολύ χαμηλή. Κανένας υποψήφιος που δεν έχει λάβει ενίσχυση δεν υπέβαλε έγκυρη προσφορά για την εξαγορά των στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών, και η διαδικασία πώλησης ήταν ανοικτή και χωρίς διακρίσεις. Η εξαγορά των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της τράπεζας της Αχαΐας από την Τράπεζα εγκρίθηκε (138) επίσης από την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού (139). Ως εκ τούτου, μπορεί να θεωρηθεί ότι η έκβαση της διαδικασίας πώλησης δεν θέτει σε κίνδυνο τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στην Ελλάδα.

(340)

Η εξαγορά εμπίπτει, ως εκ τούτου, στην απαλλαγή σύμφωνα με το σημείο 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(341)

Λόγω της μοναδικής κατάστασης των ελληνικών τραπεζών (140) και των ιδιαιτεροτήτων της εξαγοράς των τριών Συνεταιριστικών Τραπεζών, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η εξαγορά συνάδει με τις απαιτήσεις που ορίζονται στην ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης.

(342)

Όσον αφορά τη λειτουργική αποδοτικότητα, η εξαγορά της FB Bank θα ενισχύσει την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της Τράπεζας, αφού η συγχώνευση δύο τραπεζών στην ίδια γεωγραφική αγορά παρέχει την ευκαιρία να επιτευχθούν σημαντικές συνέργειες. Ειδικότερα, κατά τον χρόνο της εξαγοράς, η Τράπεζα ανέμενε την επίτευξη συνεργειών με τον εξορθολογισμό του δικτύου υποκαταστημάτων, την ευθυγράμμση της προσφοράς προϊόντων και των πιστωτικών πολιτικών, τον εκσυγχρονισμό και την παγίωση της πλατφόρμας ΤΠ. Στην τελική της προσφορά η Τράπεζα εκτιμούσε ότι θα καταργήσει το μεγαλύτερο μέρος των λειτουργικών δαπανών της FB Bank και ανέμενε ευθυγράμμιση του κόστους των καταθέσεων που μεταβιβάστηκαν με την πολιτική επιτοκίων της Τράπεζας, δηλαδή, μέσω της μείωσης του επιτοκίου των καταθέσεων της FB Bank στα επίπεδα που καταβάλλει η Τράπεζα για τις καταθέσεις της, με παράλληλη διατήρηση των υφιστάμενων πελατών της FB Bank.

(343)

Όσον αφορά τις μελλοντικές ζημίες από δάνεια, η Τράπεζα εξαγοράζει τα δάνεια της FB Bank σε εύλογη αξία, και όχι βάσει της λογιστικής αξίας. Το στοιχείο αυτό περιορίζει τον κίνδυνο μελλοντικών απομειώσεων.

(344)

Όσον αφορά τη ρευστότητα, η εξαγορά έχει θετική επίπτωση στην Τράπεζα, δεδομένου ότι εξαγόρασε περισσότερες καταθέσεις παρά καθαρά δάνεια.

(345)

Όσον αφορά τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, υπενθυμίζεται ότι προϋπόθεση για την προσφορά της Τράπεζας ήταν να καλύψει το ελληνικό ΤΧΣ τις κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργήθηκαν από την εξαγορά των στοιχείων ενεργητικού της FB Bank. Η Τράπεζα τελικά δεν έκανε χρήση αυτής της δυνατότητας, δεδομένου ότι κατόρθωσε να συγκεντρώσει επαρκή ιδιωτικά κεφάλαια από την αγορά τον Μάιο του 2014.

(346)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η εξαγορά είναι θετική για την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της Τράπεζας.

(347)

Σύμφωνα με την παράγραφο 23 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, η ενίσχυση αναδιάρθρωσης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την αγορά άλλων εταιρειών, αλλά απλώς για την κάλυψη των δαπανών αναδιάρθρωσης που είναι αναγκαίες για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας της Τράπεζας. Στην περίπτωση αυτή, αν και η εξαγορά έχει θετικές συνέπειες για τη βιωσιμότητα της Τράπεζας, δεν είναι ουσιώδης για τη βιωσιμότητά της, κατά την έννοια της παραγράφου 23 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(348)

Η Τράπεζα δεν κατέβαλε κανένα τίμημα για την αγορά των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της FB Bank. Επίσης, προϋπόθεση για την προσφορά της Τράπεζας ήταν να καλύψει το ελληνικό ΤΧΣ τις κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργήθηκαν από την εξαγορά των στοιχείων ενεργητικού της FB Bank. Κατά συνέπεια, η εξαγορά δεν είχε ως αποτέλεσμα να χρειάζεται ο αγοραστής περαιτέρω κρατική ενίσχυση. Όσον αφορά τις πιθανές μελλοντικές κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργούνται από την εξαγορά, επισημαίνεται ότι τα στοιχεία ενεργητικού είχαν εξαγοραστεί στην εύλογη αξία, γεγονός το οποίο περιορίζει τον κίνδυνο μελλοντικών πρόσθετων ζημιών.

(349)

Συμπερασματικά, η Τράπεζα δεν χρησιμοποίησε την ενίσχυση για να χρηματοδοτήσει την εξαγορά της FB Bank και η εξαγορά αυτή δεν αντιβαίνει στην αρχή ότι η ενίσχυση πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο.

(350)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 39 και 40 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, οι κρατικές ενισχύσεις δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εις βάρος των επιχειρήσεων που δεν λαμβάνουν ενίσχυση για την εξαγορά ανταγωνιστικών επιχειρήσεων. Η παράγραφος 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης αναφέρει επίσης ότι μπορεί να επιτρέπονται οι εξαγορές όταν αποτελούν μέρος διαδικασίας εξυγίανσης αναγκαίας για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ή για την εξασφάλιση αποτελεσματικού ανταγωνισμού, ότι η διαδικασία εξαγοράς πρέπει να είναι δίκαιη και να διασφαλίζει τις συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού στην οικεία αγορά.

(351)

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 76, η FB Bank δεν ήταν βιώσιμη τράπεζα σε αυτόνομη βάση. Το ΜΟΧΠ του Δεκεμβρίου 2012 προέβλεπε την εξυγίανση των ανεπαρκώς κεφαλαιοποιημένων τραπεζών μέσω της διαδικασίας αγοράς και ανάληψης ή, ως δεύτερη καλύτερη επιλογή, μέσω της δημιουργίας μιας ενδιάμεσης τράπεζας. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 77, και σύμφωνα με το ΜΟΧΠ, η Τράπεζα της Ελλάδος επισήμανε ότι η έγκριση των μέτρων εξυγίανσης είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των καταθετών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Η πράξη μπορεί, επομένως, να θεωρηθεί ως μέρος της διαδικασίας εξυγίανσης που είναι αναγκαία για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(352)

Κανένας υποψήφιος που δεν έχει λάβει ενίσχυση δεν υπέβαλε έγκυρη προσφορά για την εξαγορά της FB Bank, και η διαδικασία πώλησης ήταν ανοικτή και χωρίς διακρίσεις. Κατά συνέπεια, δεν υπήρξε κανένας αποκλεισμός υποψηφίου που δεν έχει λάβει ενίσχυση από την Τράπεζα. Η εξαγορά της FB Bank εγκρίθηκε από την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού (141). Ως εκ τούτου, μπορεί να θεωρηθεί ότι η έκβαση της διαδικασίας πώλησης δεν θέτει σε κίνδυνο τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στην Ελλάδα.

(353)

Με βάση τα στοιχεία αυτά, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η εξαγορά της FB Bank εμπίπτει στην εξαίρεση της παραγράφου 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(354)

Συνάγεται το συμπέρασμα ότι, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της εξαγοράς της FB Bank, η εν λόγω εξαγορά συνάδει με τις απαιτήσεις που ορίζονται στην ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης.

(355)

Όσον αφορά τη λειτουργική αποδοτικότητα, η εξαγορά της Probank θα ενισχύσει την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της Τράπεζας, διότι η Τράπεζα θα επιτύχει σημαντικές συνέργειες. Ειδικότερα, κατά τον χρόνο της εξαγοράς η Τράπεζα ανέμενε ετήσιες συνέργειες που ανέρχονται σε […] εκατ. ευρώ έως το τέλος του 2015 (142). Η Τράπεζα ανέμενε να αξιοποιήσει αυτές τις συνέργειες με τον εξορθολογισμό του δικτύου υποκαταστημάτων και τη μείωση του προσωπικού της ενοποιημένης οντότητας, τη συγχώνευση των εταιρικών καθηκόντων, την ενοποίηση των συστημάτων ΤΠ, καθώς και με κεντρικές ενέργειες. Επιπλέον, η Τράπεζα ανέμενε να επιτύχει σημαντικό μέρος των συνεργειών με την εναρμόνιση του κόστους των καταθέσεων που μεταβιβάστηκαν στην Τράπεζα με την πολιτική επιτοκίων της Τράπεζας, δηλαδή, μέσω της μείωσης του επιτοκίου των καταθέσεων της Probank στα επίπεδα που καταβάλλονται επί των καταθέσεων της Τράπεζας.

(356)

Όσον αφορά τον κίνδυνο μελλοντικών ζημιών από δάνεια, η Τράπεζα εξαγόρασε τα δάνεια της Probank σε εύλογη αξία, και όχι βάσει της λογιστικής αξίας. Αυτό περιορίζει τον κίνδυνο μελλοντικών απομειώσεων.

(357)

Όσον αφορά τη ρευστότητα, η εξαγορά έχει θετική επίπτωση στην Τράπεζα, δεδομένου ότι εξαγόρασε περισσότερες καταθέσεις παρά καθαρά δάνεια. Η εξαγορά συμβάλλει, ως εκ τούτου, στη βελτίωση του δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις της Τράπεζας.

(358)

Όσον αφορά τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, υπενθυμίζεται ότι προϋπόθεση για την προσφορά της Τράπεζας ήταν να καλύψει το ελληνικό ΤΧΣ τις κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργήθηκαν από την εξαγορά των στοιχείων ενεργητικού της Probank. Η Τράπεζα τελικά δεν έκανε χρήση αυτής της δυνατότητας, δεδομένου ότι κατόρθωσε να συγκεντρώσει επαρκή ιδιωτικά κεφάλαια από την αγορά τον Μάιο του 2014.

(359)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η εξαγορά είναι θετική για την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της Τράπεζας.

(360)

Σύμφωνα με την παράγραφο 23 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, η ενίσχυση αναδιάρθρωσης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την αγορά άλλων εταιρειών, αλλά απλώς για την κάλυψη των δαπανών αναδιάρθρωσης που είναι αναγκαίες για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας της Τράπεζας. Στην περίπτωση αυτή, αν και η εξαγορά έχει θετικές συνέπειες για τη βιωσιμότητα της Τράπεζας, δεν είναι ουσιώδης για τη βιωσιμότητά της κατά την έννοια της παραγράφου 23 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(361)

Η Τράπεζα δεν κατέβαλε κανένα τίμημα για την αγορά των επιλεγμένων στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της Probank. Επίσης, προϋπόθεση για την προσφορά της Τράπεζας ήταν να καλύψει το ελληνικό ΤΧΣ τις κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργήθηκαν από την εξαγορά των στοιχείων ενεργητικού της Probank. Κατά συνέπεια, η εξαγορά δεν είχε ως αποτέλεσμα να χρειάζεται ο αγοραστής περαιτέρω κρατική ενίσχυση. Όσον αφορά τις πιθανές μελλοντικές κεφαλαιακές ανάγκες που δημιουργούνται από την εξαγορά, επισημαίνεται ότι τα στοιχεία ενεργητικού είχαν εξαγοραστεί στην εύλογη αξία, γεγονός το οποίο περιορίζει τον κίνδυνο μελλοντικών πρόσθετων ζημιών.

(362)

Συμπερασματικά, η Τράπεζα δεν χρησιμοποίησε την ενίσχυση για να χρηματοδοτήσει την εξαγορά της Probank και η εξαγορά αυτή δεν αντιβαίνει στην αρχή ότι η ενίσχυση πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο.

(363)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 39 και 40 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, οι κρατικές ενισχύσεις δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εις βάρος των επιχειρήσεων που δεν λαμβάνουν ενίσχυση για την εξαγορά ανταγωνιστικών επιχειρήσεων. Η παράγραφος 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης αναφέρει επίσης ότι μπορεί να επιτρέπονται οι εξαγορές όταν αποτελούν μέρος διαδικασίας εξυγίανσης αναγκαίας για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ή για την εξασφάλιση του αποτελεσματικού ανταγωνισμού και ότι η διαδικασία εξαγοράς πρέπει να τηρεί την αρχή της παροχής ίσων ευκαιριών σε όλους τους δυνητικούς αγοραστές και το αποτέλεσμα πρέπει να εξασφαλίζει συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού στις σχετικές αγορές.

(364)

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 86, η Probank δεν ήταν βιώσιμη σε αυτόνομη βάση. Το ΜΟΧΠ του Μαΐου 2013 προέβλεπε την εξυγίανση των ανεπαρκώς κεφαλαιοποιημένων τραπεζών μέσω της διαδικασίας αγοράς και ανάληψης. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 87, η Τράπεζα της Ελλάδος επισήμανε ότι η έγκριση των μέτρων εξυγίανσης είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των καταθετών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Η εξαγορά μπορεί συνεπώς να θεωρηθεί μέρος διαδικασίας εξυγίανσης που απαιτείται για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(365)

Κανένας υποψήφιος που δεν έχει λάβει ενίσχυση δεν υπέβαλε έγκυρη προσφορά για την εξαγορά της Probank, και η διαδικασία πώλησης ήταν ανοικτή και χωρίς διακρίσεις. Κατά συνέπεια, δεν υπήρξε από την Τράπεζα κανένας αποκλεισμός υποψηφίου που δεν έχει λάβει ενίσχυση. Η εξαγορά της Probank εγκρίθηκε επίσης από την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού. Ως εκ τούτου, μπορεί να θεωρηθεί ότι η έκβαση της διαδικασίας πώλησης δεν θέτει σε κίνδυνο τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό στην Ελλάδα.

(366)

Με βάση τα στοιχεία αυτά, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η εξαγορά της Probank εμπίπτει στην απαλλαγή σύμφωνα με την παράγραφο 41 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(367)

Συνάγεται το συμπέρασμα ότι, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της εξαγοράς της Probank, η εν λόγω εξαγορά συνάδει με τις απαιτήσεις που ορίζονται στην ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης.

(368)

Όπως αναφέρεται στα τμήματα 2.1.1 και 2.1.2, οι δυσχέρειες που αντιμετωπίζει η Τράπεζα προέρχονται κυρίως από την κρίση του ελληνικού δημόσιου χρέους και τη βαθιά ύφεση στην Ελλάδα και τη Νότια Ευρώπη. Όσον αφορά το πρώτο στοιχείο, η ελληνική κυβέρνηση έπαψε να έχει πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές και, εντέλει, αναγκάστηκε να διαπραγματευθεί συμφωνία με τους εγχώριους και διεθνείς πιστωτές της, δηλαδή το πρόγραμμα PSI, γεγονός που οδήγησε σε κούρεμα των απαιτήσεων έναντι του ελληνικού κράτους κατά 53,3 %. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε ανταλλαγή του 31,5 % των απαιτήσεων με νέα ΟΕΔ με χαμηλότερα επιτόκια και μεγαλύτερες ληκτότητες. Το Δημόσιο επαναγόρασε αυτά τα νέα ΟΕΔ από τις ελληνικές τράπεζες τον Δεκέμβριο του 2012 σε τιμή μεταξύ του 30,2 % και του 40,1 % της ονομαστικής αξίας τους και, με τον τρόπο αυτό, οριστικοποιήθηκε πρόσθετη ζημία για τις ελληνικές τράπεζες. Εκτός από τις συνέπειες του προγράμματος PSI και της επαναγοράς χρέους για την κεφαλαιακή της θέση, η Τράπεζα επλήγη επίσης από σημαντική εκροή καταθέσεων από το 2010 έως τα μέσα του 2012, λόγω του κινδύνου εξόδου της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ συνεπεία ενός μη βιώσιμου δημόσιου χρέους και της οικονομικής ύφεσης.

(369)

Τα μέτρα Β1, Β2 και Β3 αντιπροσωπεύουν ποσό 9 756 εκατ. ευρώ, το οποίο είναι μικρότερο από το ποσό της ζημίας που καταλογίστηκε μετά το πρόγραμμα PSI (11 735 εκατ. ευρώ). Στην περίπτωση αυτή, και εάν οι δυσκολίες δεν οφείλονται κυρίως στη συμπεριφορά ανάληψης υπερβολικών κινδύνων, η παράγραφος 14 της ανακοίνωσης περί παράτασης του 2011 προβλέπει ότι η Επιτροπή θα μετριάσει τις απαιτήσεις της.

(370)

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι ορισμένες από τις κεφαλαιακές ανάγκες προκύπτουν από τη συνήθη έκθεση ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος στον κίνδυνο μη πληρωμής λόγω αδυναμίας του Δημοσίου της οικείας χώρας. Το γεγονός αυτό επισημάνθηκε επίσης στις αιτιολογικές σκέψεις 60 και 71 της απόφασης κίνησης της διαδικασίας για την ΕΤΕ. Κατά συνέπεια, η ανάγκη να αντιμετωπίσει η Τράπεζα ζητήματα ηθικού κινδύνου στο σχέδιο αναδιάρθρωσής της είναι μικρότερη από ό,τι για άλλα ενισχυόμενα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που είχαν συσσωρεύσει υπερβολικούς κινδύνους. Εφόσον τα μέτρα ενίσχυσης είναι λιγότερο στρεβλωτικά, θα πρέπει και τα μέτρα που ελήφθησαν για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού να είναι αναλογικά πιο ήπια. Εφόσον το πρόγραμμα PSI και η επαναγορά χρέους συνιστούν διαγραφή χρέους υπέρ του Δημοσίου, η αμοιβή του κράτους κατά την ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας μπορεί να είναι χαμηλότερη. Η Επιτροπή παρατηρεί, ωστόσο, ότι η Τράπεζα ήταν περισσότερο εκτεθειμένη στον κίνδυνο μη πληρωμής λόγω αδυναμίας του ελληνικού Δημοσίου σε σχέση με ορισμένες άλλες μεγάλες ελληνικές τράπεζες. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί το σύνολο των ζημιών στα ΟΕΔ να αποδοθεί στη συνήθη έκθεση ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος στον κίνδυνο μη πληρωμής λόγω αδυναμίας του Δημοσίου της οικείας χώρας.

(371)

Η δεύτερη πηγή ζημιών της Τράπεζας είναι οι ζημίες από τα δάνεια που χορήγησε σε ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι εν λόγω ζημίες οφείλονται κυρίως στην εξαιρετικά βαθιά και παρατεταμένη συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά περίπου 25 % σε διάστημα πέντε ετών και όχι σε επισφαλείς πρακτικές δανειοδοσίας της Τράπεζας. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση που χορηγήθηκε για να καλυφθούν οι εν λόγω ζημίες δεν δημιουργεί ηθικό κίνδυνο, όπως συμβαίνει στην περίπτωση που η ενίσχυση προστατεύει μια τράπεζα από τις συνέπειες των επικίνδυνων συμπεριφορών του παρελθόντος. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση αυτή νοθεύει λιγότερο τον ανταγωνισμό (143).

(372)

Ωστόσο, ορισμένες από τις κεφαλαιακές ανάγκες και ζημίες από δάνεια της Τράπεζας προέρχονται από ορισμένες διεθνείς θυγατρικές. Το 2012, για παράδειγμα, οι δραστηριότητες στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία ήταν ζημιογόνες. Τα αλλοδαπά στοιχεία ενεργητικού αποτελούσαν επίσης παθητικό για τη ρευστότητα δεδομένου ότι η εσωτερική χρηματοδότηση του ομίλου ανερχόταν σε περίπου […] δισεκατ. ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2012.

(373)

Συμπερασματικά, σημαντικό μέρος των ζημιών και η ανάγκη για ενίσχυση εμπίπτουν στην παράγραφο 14 της ανακοίνωσης του 2011 περί παράτασης, η οποία επιτρέπει στην Επιτροπή να μειώσει τις απαιτήσεις της. Μέρος της ανάγκης για ενίσχυση απορρέει από τις ζημίες από ελληνικά δάνεια λόγω της εξαιρετικά βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης και όχι από δάνεια υψηλού κινδύνου. Τέτοιες ενισχύσεις δεν δημιουργούν ηθικό κίνδυνο και, επομένως, είναι λιγότερο στρεβλωτικές για τον ανταγωνισμό.

(374)

Τέλος, περιορισμένο μέρος της ανάγκης για ενίσχυση οφείλεται στην ανάληψη κινδύνων από την ίδια την Τράπεζα.

(375)

Ωστόσο, αφού από το 2008 και μετά η ελληνική οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά περίπου 25 %, η Τράπεζα οφείλει να προσαρμόσει την οργάνωσή της, τη διάρθρωση του κόστους και το εμπορικό της δίκτυο σε αυτό το νέο περιβάλλον, ώστε να αποκαταστήσει επαρκή κερδοφορία. Ως εκ τούτου, παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της ενίσχυσης δεν απορρέει από την ανάληψη υπερβολικών κινδύνων, η Τράπεζα πρέπει να αναδιαρθρώσει τις δραστηριότητές της προκειμένου να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά της.

(376)

Ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης πρέπει να διασφαλίζει ότι το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα είναι σε θέση να αποκαταστήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του έως το τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης (τμήμα 2 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης). Στην προκειμένη περίπτωση, ως περίοδος αναδιάρθρωσης ορίζεται το διάστημα μεταξύ της ημερομηνίας έκδοσης της παρούσας απόφασης και της 31ης Δεκεμβρίου 2018.

(377)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 9, 10 και 11 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, η Ελλάδα υπέβαλε ολοκληρωμένο και αναλυτικό σχέδιο αναδιάρθρωσης με πλήρη στοιχεία για το επιχειρηματικό μοντέλο της Τράπεζας. Το σχέδιο προσδιορίζει επίσης τις αιτίες των δυσχερειών που αντιμετώπιζε η Τράπεζα, καθώς και τα μέτρα που έχουν ληφθεί για να αντιμετωπιστούν όλα τα ζητήματα βιωσιμότητας που αντιμετώπιζε. Συγκεκριμένα, το σχέδιο αναδιάρθρωσης περιγράφει τη στρατηγική που έχει υιοθετηθεί για τη διατήρηση της λειτουργικής αποδοτικότητας της Τράπεζας και τον χειρισμό του υψηλού ποσοστού μη εξυπηρετούμενων δανείων, της επισφαλούς ρευστότητας και της κεφαλαιακής θέσης της, καθώς και των αλλοδαπών θυγατρικών της οι οποίες εξαρτώνταν από τη μητρική τους εταιρεία για τη χρηματοδότηση και τα κεφάλαια τους.

(378)

Όσον αφορά τη ρευστότητα και την εξάρτηση της Τράπεζας από χρηματοδότηση προερχόμενη από το Ευρωσύστημα, το σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλέπει περιορισμένη αύξηση του ισολογισμού στην Ελλάδα, ενώ εκτιμάται ότι η βάση των καταθέσεων θα πρέπει και πάλι να αυξηθεί. Η εξάρτηση από επείγουσα παροχή ρευστότητας, η οποία έχει ήδη μειωθεί, θα εξακολουθήσει να μειώνεται (144), γεγονός που θα βοηθήσει επίσης την Τράπεζα να μειώσει το κόστος χρηματοδότησης.

(379)

Η ανάληψη δέσμευσης για τον δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις που αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 153 διασφαλίζει ότι η δομή του ισολογισμού της Τράπεζας θα παραμείνει βιώσιμη έως το τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης. Η πώληση τίτλων και άλλων παρεπόμενων δραστηριοτήτων θα ενισχύσει επίσης τη θέση ρευστότητας της Τράπεζας. Λόγω του ασταθούς ακόμη περιβάλλοντος του ελληνικού τραπεζικού τομέα, η Επιτροπή μπορεί να αποδεχθεί το αίτημα των ελληνικών αρχών να τους επιτραπεί να χορηγήσουν ρευστότητα στην Τράπεζα βάσει των μέτρων εγγύησης και ομολογιακών δανείων του καθεστώτος στήριξης των ελληνικών τραπεζών.

(380)

Για να μειώσει το κόστος χρηματοδότησής της, η Ελλάδα έχει αναλάβει επίσης δέσμευση ότι η Τράπεζα θα συνεχίσει τη μείωση των επιτοκίων καταθέσεων στη Ελλάδα, όπως περιγράφεται στην αιτιολογική σκέψη (153). Η μείωση αυτή του κόστους των καταθέσεων θα συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση της αποδοτικότητας της Τράπεζας προ προβλέψεων.

(381)

Από την έναρξη της κρίσης, η Τράπεζα άρχισε να εξορθολογίζει το εμπορικό της δίκτυο στην Ελλάδα, μέσω της μείωσης του αριθμού των υποκαταστημάτων και των εργαζομένων. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017, το συνολικό κόστος της Τράπεζας θα έχει μειωθεί ακόμη περισσότερο. Για τον σκοπό αυτό, η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα θα μειώσει τα υποκαταστήματά της και τους εργαζομένους στην Ελλάδα σε […] και […] αντίστοιχα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017, με μέγιστο συνολικό κόστος στην Ελλάδα ύψους […] εκατ. ευρώ. Ο αναμενόμενος δείκτης αποτελεσματικότητας θα είναι κατώτερος από […] % στο τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης θα διασφαλίσει την αποδοτικότητα της Τράπεζας στο νέο περιβάλλον της αγοράς.

(382)

Ένα άλλο βασικό στοιχείο είναι η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η Τράπεζα σχεδιάζει να ενισχύσει τη δραστηριότητα διευθέτησης προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τις ζημίες της. Σύμφωνα με το νέο μοντέλο λειτουργίας της, η Τράπεζα θα διαχειρίζεται τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μέσω ειδικής μονάδας προτεραιότητα της οποίας θα είναι να μεγιστοποιήσει τις εισπράξεις της Τράπεζας και να μειώσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μέσω βιώσιμης αναδιάρθρωσης. Η Ελλάδα έχει επίσης αναλάβει δέσμευση ότι η Τράπεζα θα τηρεί αυστηρά πρότυπα όσον αφορά την πιστωτική πολιτική, προκειμένου να επιτυγχάνει την ανώτερη δυνατή τιμή για την Τράπεζα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας δανειοδότησης, όπως περιγράφεται στην αιτιολογική σκέψη 157.

(383)

Ένα άλλο σημείο που χρειάζεται προσοχή είναι η διακυβέρνηση της Τράπεζας, δεδομένου ότι το ελληνικό ΤΧΣ κατέχει την πλειονότητα των μετοχών της Τράπεζας μετά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου το 2014, αλλά με περιορισμένο δικαίωμα ψήφου. Επιπλέον, ορισμένοι από τους ιδιώτες μετόχους διαθέτουν επίσης παραστατικούς τίτλους δικαιωμάτων κτήσης μετοχών και, επομένως, θα επωφεληθούν πλήρως σε περίπτωση που η τιμή της μετοχής αυξηθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου αναδιάρθρωσης. Δεδομένου ότι η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να δημιουργήσει ηθικό κίνδυνο, από το 2013 έχει συμφωνηθεί ειδική σχέση πλαίσιο μεταξύ της Τράπεζας και του ελληνικού ΤΧΣ. Η συμφωνία προστατεύει τις καθημερινές δραστηριότητες της Τράπεζας από τυχόν παρέμβαση των κύριων μετόχων της, εξασφαλίζοντας ότι το ελληνικό ΤΧΣ μπορεί να παρακολουθεί την υλοποίηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης και να προλαμβάνει την υπερβολική ανάληψη κινδύνου από τη διοίκηση της Τράπεζας μέσω κατάλληλων διαδικασιών διαβούλευσης. Η Τράπεζα έχει αναλάβει επίσης δέσμευση να παρακολουθεί στενά την έκθεσή της σε συνδεδεμένους δανειολήπτες. Η Επιτροπή χαρακτηρίζει θετικά το γεγονός ότι το ελληνικό ΤΧΣ θα ανακτήσει αυτομάτως πλήρη δικαιώματα ψήφου, εάν η Τράπεζα σταματήσει να εφαρμόζει το σχέδιο αναδιάρθρωσής της.

(384)

Ορισμένες από τις διεθνείς δραστηριότητές της έχουν εξαντλήσει το κεφάλαιο, τη ρευστότητα και την κερδοφορία της Τράπεζας κατά το παρελθόν, όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 372.

(385)

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλέπει στροφή προς μεγαλύτερη εστίαση στην εγχώρια αγορά και την Τουρκία. Η Τράπεζα άρχισε ήδη τον εξορθολογισμό των αλλοδαπών θυγατρικών, την ενίσχυση της διαδικασίας αναδοχής δανείων και τη μείωση των χρηματοδοτικών κενών των θυγατρικών. Η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι η Τράπεζα θα εκποιήσει τις […] και τις αλλοδαπές θυγατρικές της σε […].

(386)

Το συνολικό ποσό των στοιχείων του ενεργητικού εκτός Ελλάδας και Τουρκίας θα μειωθεί, επομένως, κατά […] % από τις 31 Δεκεμβρίου 2012 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017.

(387)

Η Ελλάδα δεσμεύτηκε επίσης ότι η Τράπεζα θα μειώσει τη συμμετοχή της στην τουρκική θυγατρική της Finansbank μέσω […]. […] ευπρόσδεκτα, δεδομένου ότι θα ενισχύσουν την κεφαλαιακή θέση της Τράπεζας. Όσον αφορά το γεγονός ότι η Τράπεζα προτίθεται να διατηρήσει πλειοψηφική συμμετοχή στη Finansbank, η Επιτροπή παρατηρεί ότι η Finansbank παρουσιάζει σταθερά κερδοφορία κατά τα τελευταία έτη. Η Επιτροπή παρατηρεί επίσης ότι η Τράπεζα προτίθεται να παρακολουθεί στενά τις δαπάνες της Finansbank και τους κινδύνους που αναλαμβάνει η εν λόγω θυγατρική. Η δέσμευση ότι η Τράπεζα δεν θα παρέχει […] στη Finansbank εξασφαλίζει ότι η Finansbank […]. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Επιτροπή θεωρεί ότι η διατήρηση πλειοψηφικής συμμετοχής στη Finansbank δεν θέτει σε κίνδυνο την αποκατάσταση της κερδοφορίας.

(388)

Κατά συνέπεια, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Τράπεζα θα αναδιαρθρώσει επαρκώς τις δραστηριότητές της στην αλλοδαπή και θα περιορίσει την έκθεσή της στις λιγότερο βιώσιμες εξ αυτών.

(389)

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης δείχνει ότι η Τράπεζα θα είναι ανθεκτική σε μια εύλογη πίεση καθώς, με βάση το δυσμενές σενάριο, η Τράπεζα παραμένει κερδοφόρα κατά το τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης, και διατηρεί αρκετά υψηλό δείκτη βασικών ιδίων κεφαλαίων κατηγορίας 1 (145).

(390)

Το ποσό των πρόσθετων κεφαλαίων, το οποίο αυξήθηκε το 2014, συγκεκριμένα 2 500 εκατ. ευρώ, είναι επαρκές σύμφωνα με το βασικό σενάριο της προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων του 2013. Κατά την εκτίμηση των κεφαλαιακών αναγκών σύμφωνα με το βασικό σενάριο, η Τράπεζα της Ελλάδος επέφερε ήδη διάφορες προσαρμογές που είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των εκτιμώμενων κεφαλαιακών αναγκών σε σύγκριση με τις κεφαλαιακές ανάγκες κατά την εκτίμηση της Τράπεζας στο δικό της βασικό σενάριο. Οι βασικές κεφαλαιακές ανάγκες που εκτιμήθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος υπόκεινται, συνεπώς, σε κάποια πίεση. Για να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η Τράπεζα είναι βιώσιμη, η Επιτροπή δεν απαιτεί να διαθέτει η Τράπεζα εξαρχής επαρκή κεφάλαια για να καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες που εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος με βάση το ακραία δυσμενές σενάριο εφόσον το επίπεδο αυτό της εκτίμησης αντιπροσωπεύει υψηλό επίπεδο πιέσεων.

(391)

Επιπλέον, είναι θετικό το γεγονός ότι η Τράπεζα δεν θα προβεί σε πρόσθετες επενδύσεις σε τίτλους μη επενδυτικής κατηγορίας, γεγονός το οποίο θα συμβάλει στη διατήρηση της κεφαλαιακής της θέσης και της ρευστότητάς της.

(392)

Η Επιτροπή μπορεί, συνεπώς, να συμπεράνει ότι τα μέτρα αναδιάρθρωσης που προβλέπονται στο σχέδιο αναδιάρθρωσης επαρκούν για να αποκατασταθεί η βιωσιμότητα της Τράπεζας.

(393)

Σύμφωνα με το τμήμα 3 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, οι τράπεζες και οι μέτοχοί τους πρέπει να συμμετέχουν στην αναδιάρθρωση στο μέτρο του δυνατού, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι η ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο. Οι τράπεζες θα πρέπει επομένως να χρησιμοποιήσουν τους δικούς τους πόρους για να χρηματοδοτήσουν την αναδιάρθρωση, προβαίνοντας, για παράδειγμα, σε πώληση στοιχείων ενεργητικού, ενώ οι μέτοχοι οφείλουν να καλύψουν, στο μέτρο του δυνατού, τις ζημίες του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Οι δεσμεύσεις τις οποίες ανέλαβε η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη χρήση ιδίων πόρων και τη συμμετοχή στην αναδιάρθρωση των αρχικών μετόχων και ιδιωτών επενδυτών που έχουν στην κατοχή τους υβριδικό κεφάλαιο της Τράπεζας.

(394)

Η Τράπεζα έχει ήδη εκποιήσει ορισμένες μικρές επιχειρήσεις όπως οι ασφαλιστικές δραστηριότητες στην Τουρκία και η πλειοψηφική συμμετοχή στη θυγατρική της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας.

(395)

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλέπει την πώληση μειοψηφικού μεριδίου στη Finansbank, όπως περιγράφεται στην αιτιολογική σκέψη 387, το οποίο θα επιτρέψει στην Τράπεζα τη δημιουργία κεφαλαίων στο εσωτερικό. Η Τράπεζα θα πωλήσει επίσης […] καθώς και τη θυγατρική της ιδιωτικών κεφαλαίων και άλλους τίτλους. Λαμβανομένων υπόψη της απομόχλευσης και των εκχωρήσεων που έχουν ήδη υλοποιηθεί και μετά την εφαρμογή των δεσμεύσεων που συνδέονται με την απομόχλευση και τις εκχωρήσεις αλλοδαπών θυγατρικών, η Τράπεζα θα έχει δημιουργήσει σημαντικό κεφάλαιο. Η μείωση του μεγέθους των διεθνών στοιχείων ενεργητικού της Τράπεζας θα μειώσει επίσης σημαντικά το ενδεχόμενο να χρειαστεί ενίσχυση στο μέλλον. Συνεπώς, συμβάλλει στον περιορισμό του ποσού της ενίσχυσης στο ελάχιστο.

(396)

Προκειμένου να περιορίσει τις κεφαλαιακές της ανάγκες, η Τράπεζα δεν θα χρησιμοποιήσει […], όπως περιγράφεται στην αιτιολογική σκέψη (154). Επιπλέον, οι δεσμεύσεις τις οποίες ανέλαβε η Ελλάδα προβλέπουν ότι η Τράπεζα δεν θα προβεί σε δαπανηρές εξαγορές.

(397)

Η Τράπεζα δεσμεύτηκε επίσης για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μείωσης του κόστους, όπως αναφέρεται στο τμήμα 2.4.2. Τα έξοδα της θα μειωθούν περαιτέρω έως το 2017. Το προσωπικό της μειώνεται και οι περισσότεροι μισθοί προσαρμόστηκαν προς τα κάτω.

(398)

Οι εκδόσεις δικαιωμάτων που ολοκληρώθηκαν το 2009 και το 2010 και μετά η ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού ΤΧΣ (μέτρο Β 3) επέφεραν διαδοχικά μείωση της συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο των υφιστάμενων μετόχων της Τράπεζας (146). Το ποσοστό συμμετοχής των μετόχων της Τράπεζας μειώθηκε από 100 % πριν από την ανακεφαλαιοποίηση της άνοιξης του 2013 σε μόλις 5,1 % μετά την ανακεφαλαιοποίηση. Επιπλέον, κανένα μέρισμα δεν καταβλήθηκε μετά το 2007 στους κατόχους κοινών μετοχών και μετά το 2009 στους κατόχους προνομιούχων μετοχών ΗΠΑ. Εκτός από τον επιμερισμό των επιβαρύνσεων σε παλαιούς μετόχους, η Τράπεζα συγκέντρωσε σημαντικό κεφάλαιο μετά την έναρξη της κρίσης στα τέλη του 2008, ήτοι 1 247 εκατ. ευρώ το 2009, 1 815 εκατ. ευρώ το 2010, 1 079 εκατ. ευρώ το 2013 και 2 500 εκατ. ευρώ το 2014. Το εν λόγω συγκεντρωθέν κεφάλαιο συνέβαλε στη μείωση του ποσού των κεφαλαιακών αναγκών που έπρεπε να καλυφθεί με κρατική ενίσχυση.

(399)

Οι κάτοχοι τίτλων μειωμένης εξασφάλισης της Τράπεζας συνεισέφεραν στο κόστος αναδιάρθρωσης της Τράπεζας. Η Τράπεζα εκτέλεσε πολλές πράξεις διαχείρισης παθητικού με σκοπό τη δημιουργία κεφαλαίων όπως περιγράφεται στις αιτιολογικές σκέψεις 149 και 150.

(400)

Τα χρηματοοικονομικά μέσα η διευθέτηση των οποίων εκκρεμεί υπόκεινται στην απαγόρευση της πληρωμής τοκομεριδίων, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 159. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι διασφαλίζεται ο ορθός επιμερισμός των βαρών για τους ιδιώτες κατόχους υβριδικού κεφαλαίου της Τράπεζας και ότι πληρούνται ως προς το θέμα αυτό τα κριτήρια της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(401)

Η Επιτροπή παρατηρεί ότι, σε σχέση με τη συνολική κρατική ανακεφαλαιοποίηση, η ίδια συνεισφορά και ο επιμερισμός των επιβαρύνσεων, υπό μορφή πώλησης στοιχείων ενεργητικού και μείωσης του μεγέθους υπολείπονται σημαντικά των επιπέδων που η Επιτροπή θεωρεί συνήθως επαρκή. Για παράδειγμα, το σχέδιο αναδιάρθρωσης δεν προβλέπει καμία μείωση του μεγέθους των τραπεζικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα, ενώ προβλέπει τη διατήρηση της πλειοψηφικής συμμετοχής στη Finansbank. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη των στοιχείων που αναπτύχθηκαν στο τμήμα 7.6.1, βάσει των οποίων η Επιτροπή μπορεί να δεχθεί χαμηλότερο επίπεδο ίδιας συνεισφοράς και επιμερισμού των επιβαρύνσεων, μπορεί να θεωρηθεί ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης προβλέπει επαρκή μέτρα ίδιας συνεισφοράς και επιμερισμού των επιβαρύνσεων.

(402)

Σύμφωνα με την ανακοίνωση περί αναδιάρθρωσης ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης πρέπει να προτείνει μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και τη διασφάλιση ανταγωνιστικού τραπεζικού τομέα. Επιπλέον, τα εν λόγω μέτρα πρέπει επίσης να αντιμετωπίζουν τα ζητήματα ηθικού κινδύνου και να διασφαλίζουν ότι η κρατική ενίσχυση δεν χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση αντιανταγωνιστικής συμπεριφοράς.

(403)

Σύμφωνα με το σημείο 31 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, κατά την αξιολόγηση του ύψους της ενίσχυσης και των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού που προκαλούνται από την ενίσχυση, η Επιτροπή πρέπει να λαμβάνει υπόψη τόσο το απόλυτο όσο και το σχετικό ποσό της ενίσχυσης, καθώς και τον βαθμό επιμερισμού των επιβαρύνσεων και τη θέση του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος στην αγορά μετά την αναδιάρθρωση. Ως προς αυτό, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η Τράπεζα έχει εισπράξει κεφάλαια από το Δημόσιο, ισοδύναμα με το 17,3 % των ΠΣΣΚ (147). Επιπλέον, η Τράπεζα έλαβε εγγυήσεις ρευστότητας ύψους 12 900 εκατ. ευρώ στις 15 Απριλίου 2011 και 14 798 εκατ. ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2013. Η Τράπεζα είχε επίσης λάβει ομολογιακά δάνεια του Δημοσίου ύψους 847 εκατ. ευρώ κατά την εν λόγω ημερομηνία, καθώς και ΕΠΡ με την εγγύηση του Δημοσίου ύψους 30,9 δισεκατ. ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2012. Η ανάγκη εφαρμογής μέτρων για τον περιορισμό πιθανών στρεβλώσεων του ανταγωνισμού είναι συνεπώς δικαιολογημένη, δεδομένου του ύψους της ενίσχυσης. Επιπλέον, το μερίδιο αγοράς της Τράπεζας στην Ελλάδα είναι μεγάλο, με μερίδια αγοράς 22 % για τα δάνεια και 25 % για τις καταθέσεις στις 31 Δεκεμβρίου 2013 (148).

(404)

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι οι δυσχέρειες της Τράπεζας οφείλονται κυρίως σε εξωτερικούς κραδασμούς, όπως η κρίση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας και η παρατεταμένη ύφεση που διαταράσσει την ελληνική οικονομία από το 2008. Αυτό επισημάνθηκε επίσης στην αιτιολογική σκέψη 68 της απόφασης για την κίνηση της διαδικασίας για την ΕΤΕ. Επομένως, η ανάγκη να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα ηθικού κινδύνου μειώνεται αναλόγως. Όπως αναφέρεται στο τμήμα 7.6.1, το στρεβλωτικό αποτέλεσμα των μέτρων ενίσχυσης είναι μικρότερο υπό το πρίσμα αυτών των παραγόντων καθώς μικρότερη είναι και η ανάγκη να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού. Για τους ανωτέρω λόγους, η Επιτροπή μπορεί κατ' εξαίρεση να δεχθεί ότι, παρά το υψηλό ποσό της ενίσχυσης, το σχέδιο αναδιάρθρωσης δεν προβλέπει καμία μείωση του ισολογισμού και των δανείων στην Ελλάδα.

(405)

Ωστόσο, η Επιτροπή σημειώνει ότι οι κρατικές ανακεφαλαιοποιήσεις επέτρεψαν στην Τράπεζα να συνεχίσει τις τραπεζικές της δραστηριότητες σε αγορές του εξωτερικού.

(406)

Εν προκειμένω, η Επιτροπή επισημαίνει, εκτός από την απομόχλευση και την αναδιάρθρωση που έχουν ήδη εφαρμοστεί, τη δέσμευση για εκποίηση των αλλοδαπών στοιχείων ενεργητικού […] έως τις 30 Ιουνίου 2018 (149). Επομένως, η ενίσχυση δεν θα χρησιμοποιηθεί για να στρεβλώσει τον ανταγωνισμό σε αυτές τις αγορές του εξωτερικού.

(407)

Η Ελλάδα έχει δεσμευθεί επίσης ότι η Τράπεζα δεν θα προβεί σε εξαγορές, διασφαλίζοντας ότι η Τράπεζα δεν θα χρησιμοποιήσει την κρατική ενίσχυση που λαμβάνει για την εξαγορά νέας επιχείρησης. Η εν λόγω δέσμευση εξασφαλίζει ότι η ενίσχυση χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας των τραπεζικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα και όχι, για παράδειγμα, για ανάπτυξη σε αγορές του εξωτερικού.

(408)

Η δέσμευση για μείωση του επιτοκίου που καταβάλλεται για τις καταθέσεις στην Ελλάδα από μη κερδοφόρα υψηλά επίπεδα εξασφαλίζει επίσης ότι η κρατική ενίσχυση δεν θα χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση στρατηγικών συγκέντρωσης καταθέσεων που νοθεύουν τον ανταγωνισμό στην ελληνική αγορά. Παρομοίως, η δέσμευση για την εφαρμογή αυστηρών κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την τιμολόγηση των νέων δανείων (150), βάσει κατάλληλης αξιολόγησης των πιστωτικών κινδύνων, θα εμποδίσει την Τράπεζα να νοθεύσει τον ανταγωνισμό στην ελληνική αγορά εφαρμόζοντας ακατάλληλες στρατηγικές τιμολόγησης όσον αφορά τα δάνεια στους πελάτες της.

(409)

Η δέσμευση για εκποίηση της […] εξασφαλίζει επίσης ότι η ενίσχυση δεν θα χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη στην εν λόγω αγορά εις βάρος των ανταγωνιστών που δεν λαμβάνουν ενίσχυση.

(410)

Λαμβανομένης υπόψη της ειδικής κατάστασης που περιγράφεται στο τμήμα 7.6.1, καθώς και των μέτρων που προβλέπονται στο σχέδιο αναδιάρθρωσης, η Επιτροπή θεωρεί ότι υπάρχουν επαρκείς διασφαλίσεις για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού.

(411)

Σύμφωνα με το τμήμα 5 της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης, πρέπει να υποβάλλονται τακτικές εκθέσεις που θα επιτρέπουν στην Επιτροπή να ελέγχει την ορθή εφαρμογή του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Όπως αναφέρεται στις δεσμεύσεις (151), η Ελλάδα θα εξασφαλίσει ότι ο εντολοδόχος παρακολούθησης, ο οποίος διορίστηκε από την Τράπεζα με την έγκριση της Επιτροπής, θα παρακολουθεί την υλοποίηση των δεσμεύσεων που ανέλαβε η Ελλάδα για την αναδιάρθρωση των δραστηριοτήτων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και για την εταιρική διακυβέρνηση και τις εμπορικές δραστηριότητες έως το τέλος της περιόδου αναδιάρθρωσης, και συγκεκριμένα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018. Κατά την άποψη της Επιτροπής, με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η δέουσα παρακολούθηση της υλοποίησης του σχεδίου αναδιάρθρωσης.

(412)

Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης, σε συνδυασμό με τις δεσμεύσεις που παρατίθενται στο παράρτημα της παρούσας απόφασης, διασφαλίζει την αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της Τράπεζας, είναι επαρκές όσον αφορά τον επιμερισμό των επιβαρύνσεων και την ίδια συνεισφορά και περιέχει επαρκή μέτρα για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης και οι αναληφθείσες δεσμεύσεις πληρούν τα κριτήρια της ανακοίνωσης περί αναδιάρθρωσης.

(413)

Η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Ελλάδα έθεσε παράνομα σε εφαρμογή τα μέτρα ενίσχυσης Β1, Β2, Β3, FB4, FB5, PB1, και ΡΒ2, κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης, δεδομένου ότι τέθηκαν σε εφαρμογή πριν από την επίσημη κοινοποίησή τους. Ωστόσο, τα μέτρα αυτά, καθώς και τα άλλα μέτρα που εξετάζονται στην παρούσα απόφαση, είναι δυνατό να θεωρηθούν συμβιβάσιμα με την εσωτερική αγορά,