ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το παρόν έγγραφο είναι το πρώτο κλαδικό έγγραφο αναφοράς (SRD) σύμφωνα με το άρθρο 46 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1221/2009 περί της εκούσιας συμμετοχής οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS). Με σκοπό να διευκολυνθεί η κατανόηση του παρόντος SRD, η εισαγωγή αυτή παρουσιάζει σε αδρές γραμμές το νομικό πλαίσιο και τη χρήση του.

Το έγγραφο SRD βασίζεται σε μια αναλυτική επιστημονική και πολιτική έκθεση (1) που εκπονήθηκε από το Ινστιτούτο Μελετών Τεχνολογιών του Μέλλοντος (ΙΜΤΜ), ενός από τα επτά ινστιτούτα του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΚΚΕρ).

Σχετικό νομικό πλαίσιο

Το κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) θεσπίστηκε το 1993 για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών, με τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου (2). Στη συνέχεια, το EMAS έχει υποστεί δύο σημαντικές αναθεωρήσεις:

—	Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 761/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3)·

—	Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1221/2009.

Ένα σημαντικό νέο στοιχείο της τελευταίας αναθεώρησης, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 11 Ιανουαρίου 2010, είναι η εκπόνηση κλαδικών έγγραφων αναφοράς (SRD) τα οποία αντικατοπτρίζουν τις βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης για συγκεκριμένους τομείς, που θεσπίστηκε από το άρθρο 46 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1221/2009. Περιλαμβάνουν βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης (BEMP), δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων για συγκεκριμένους τομείς και, κατά περίπτωση, δείκτες αναφοράς της αριστείας και συστήματα βαθμολόγησης για τον προσδιορισμό των επιπέδων απόδοσης.

Πώς μπορούμε να εξετάσουμε και να χρησιμοποιήσουμε το παρόν έγγραφο

Το σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) είναι ένα σύστημα για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών που αναλαμβάνουν τη δέσμευση για συνεχή βελτίωση στον τομέα του περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, το παρόν κλαδικό έγγραφο αναφοράς (SRD) παρέχει καθοδήγηση ειδική για τον τομέα στον τομέα λιανικού εμπορίου και επισημαίνει μια σειρά επιλογών για βελτίωση και βέλτιστες πρακτικές. Το έγγραφο SRD έχει σκοπό να βοηθήσει και να υποστηρίξει όλους τους οργανισμούς που προτίθενται να βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις παρέχοντας ιδέες και έμπνευση καθώς και τις πρακτικές και τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές.

Το έγγραφο SRD απευθύνεται πρωτίστως σε οργανισμούς που έχουν ήδη καταχωριστεί στο σύστημα EMAS, κατά δεύτερον σε οργανισμούς που σκέφτονται να καταχωριστούν στο σύστημα EMAS στο μέλλον και, τρίτον στους οργανισμούς που έχουν εφαρμόσει ένα σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης ή εκείνους που δεν έχουν επίσημο σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης και επιθυμούν να μάθουν περισσότερα σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης προκειμένου να βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις. Κατά συνέπεια, ο στόχος του παρόντος εγγράφου είναι να υποστηρίξει όλες τις οργανώσεις και τους φορείς στον τομέα του λιανικού εμπορίου ώστε να εστιάσουν σε σχετικές περιβαλλοντικές πτυχές, τόσο άμεσες όσο και έμμεσες και να βρουν πληροφορίες σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές και τους κατάλληλους δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων ανά κλάδο για να μετρούν την περιβαλλοντική τους απόδοση, καθώς σχετικά με δείκτες αναφοράς της αριστείας.

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1221/2009, οι καταχωρισμένοι στο EMAS οργανισμοί πρέπει να συντάξουν περιβαλλοντική δήλωση [άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο δ)]. Κατά την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων, λαμβάνεται υπόψη το σχετικό έγγραφο SRD. Η απόφαση 2013/131/ΕΕ της Επιτροπής (4) για την κατάρτιση του οδηγού χρήστη ο οποίος περιγράφει τα αναγκαία στάδια για τη συμμετοχή στο EMAS, (στο εξής «οδηγός χρήστη του EMAS») αφορά επίσης τον νομικό χαρακτήρα των κλαδικών εγγράφων αναφοράς EMAS. Τόσο ο οδηγός χρήστη του EMAS όσο και η παρούσα απόφαση δηλώνουν ότι αποτελεί υποχρέωση για οργανισμό που έχει καταχωριστεί στο EMAS να διευκρινίσει στην περιβαλλοντική δήλωση πώς λαμβάνεται υπόψη το έγγραφο SRD, όποτε είναι διαθέσιμο, δηλαδή, πώς χρησιμοποιήθηκε το έγγραφο SRD έτσι ώστε να προσδιοριστούν τα μέτρα και οι ενέργειες και πιθανώς να οριστούν προτεραιότητες για την (περαιτέρω) βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων. Επιπλέον, στην παρούσα απόφαση δηλώνεται επίσης ότι δεν είναι υποχρεωτικό να πληρούνται τα καθορισμένα κριτήρια αναφοράς της αριστείας, δεδομένου ότι ο εθελοντικός χαρακτήρας του EMAS αφήνει την αξιολόγηση της σκοπιμότητας των δεικτών αναφοράς ως προς το κόστος και τα οφέλη στους ίδιους τους οργανισμούς.

Οι πληροφορίες του παρόντος εγγράφου βασίζονται στα άμεσα στοιχεία τα οποία παρέχουν οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς και στη συνέχεια ακολουθεί μετέπειτα ανάλυση από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μια τεχνική ομάδα εργασίας, που αποτελείται από εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενους φορείς του τομέα, διατύπωσε την κρίση εμπειρογνωμόνων από κοινού με το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τελικά κατέληξε σε συμφωνία και ενέκρινε τους δείκτες αναφοράς που περιγράφονται. Αυτό σημαίνει ότι οι πληροφορίες που παρέχονται σχετικά με τους ανά κλάδο δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και τους δείκτες αναφοράς της αριστείας στο παρόν έγγραφο αντιστοιχούν στα επίπεδα περιβαλλοντικών επιδόσεων που μπορούν να επιτευχθούν από τους οργανισμούς με τις καλύτερες επιδόσεις στον τομέα. Όσον αφορά την περιβαλλοντική δήλωση, το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1221/2009 παραπέμπει στο παράρτημα IV του εν λόγω κανονισμού, όπου ορίζεται ότι η περιβαλλοντική δήλωση περιλαμβάνει επίσης την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τους βασικούς δείκτες και άλλους κατάλληλους υφιστάμενους δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων. Οι δείκτες που αναφέρονται ως «άλλοι κατάλληλοι υφιστάμενοι δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων» (παράρτημα IV τμήμα Γ σημείο 3) αφορούν τις πιο εξειδικευμένες περιβαλλοντικές πτυχές που προσδιορίζονται στην περιβαλλοντική δήλωση και πρέπει να αναφέρονται επιπλέον των βασικών δεικτών. Για τον σκοπό αυτό, λαμβάνεται επίσης υπόψη το έγγραφο SRD (παράρτημα IV τμήμα Γ σημείο 3). Όταν δικαιολογείται για τεχνικούς λόγους, ένας οργανισμός μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ένας ή περισσότεροι από τους βασικούς δείκτες του συστήματος EMAS και έναν ή περισσότεροι από τους κλαδικούς δείκτες που παρουσιάζονται στο έγγραφο SRD δεν τον αφορά και μπορεί να μην αναφέρει τίποτα σχετικά με αυτούς. Για παράδειγμα, ένας λιανοπωλητής μη εδώδιμων προϊόντων δεν είναι αναγκαίο να υποβάλει έκθεση σχετικά με δείκτες ενεργειακής απόδοσης για την ψύξη εμπορικών τροφίμων, δεδομένου ότι οι δείκτες αυτοί δεν είναι συναφείς με την περίπτωσή του. Κατά την επιλογή των σχετικών δεικτών, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ορισμένοι δείκτες συνδέονται στενά με την εφαρμογή ορισμένων βέλτιστων πρακτικών. Ως εκ τούτου, η εφαρμογή τους περιορίζεται σε οργανισμούς που υλοποιούν αυτές τις βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης. Ωστόσο, αν μια βέλτιστη πρακτική περιβαλλοντικής διαχείρισης είναι κατάλληλη για έναν οργανισμό, ακόμη και αν δεν εφαρμόζεται, συνιστάται στον οργανισμό να υποβάλει έκθεση για τον σχετικό δείκτη ώστε, τουλάχιστον, να αποτελέσει μια συγκρίσιμη βάση.

Οι δείκτες που παρουσιάζονται επιλέχθηκαν ως οι δείκτες που χρησιμοποιούν πιο συχνά υποδειγματικοί οργανισμοί του τομέα. Οι οργανισμοί μπορούν να ελέγχουν ποιος από τους επιλεγμένους δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων (ή από τις κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις) είναι ο καταλληλότερος σε κάθε περίπτωση.

Οι επιθεωρητές περιβάλλοντος του συστήματος EMAS ελέγχουν αν και με ποιον τρόπο λήφθηκε υπόψη το έγγραφο SRD από τον οργανισμό κατά την προετοιμασία της περιβαλλοντικής δήλωσης [άρθρο 18 παράγραφος 5 στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1221/2009]. Αυτό σημαίνει ότι κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους οι διαπιστευμένοι επιθεωρητές περιβάλλοντος θα χρειαστούν αποδεικτικά στοιχεία από τον οργανισμό για τον τρόπο με τον οποίο λήφθηκε υπόψη το έγγραφο SRD. Δεν ελέγχουν τη συμμόρφωση με τους δείκτες αναφοράς της αριστείας που περιγράφονται, αλλά επαληθεύουν τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε το έγγραφο SRD ως οδηγός για τον εντοπισμό κατάλληλων εθελοντικών μέτρων τα οποία μπορεί να εφαρμόσει ο οργανισμός για να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές του επιδόσεις.

Η καταχώριση στο EMAS είναι μια εξελισσόμενη διαδικασία. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που ο οργανισμός σχεδιάζει να βελτιώσει τις περιβαλλοντικές του επιδόσεις (και επανεξετάζει τις περιβαλλοντικές του επιδόσεις) συμβουλεύεται το έγγραφο SRD σχετικά με συγκεκριμένα θέματα ώστε να αντλήσει έμπνευση για τα ζητήματα που πρέπει να χειριστεί στη συνέχεια με σταδιακή προσέγγιση.

Διάρθρωση του κλαδικού εγγράφου αναφοράς

Το έγγραφο αυτό αποτελείται από 4 κεφάλαια. Το κεφάλαιο 1 παρουσιάζει το νομικό πλαίσιο του EMAS και περιγράφει πώς χρησιμοποιείται το έγγραφο αυτό, ενώ το κεφάλαιο 2 καθορίζει το πεδίο εφαρμογής του εγγράφου SRD. Το κεφάλαιο 3 περιγράφει συνοπτικά τις διάφορες βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης (BEMP) παραθέτοντας επίσης πληροφορίες σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής τους, κυρίως όσον αφορά τις νέες και υφιστάμενες εγκαταστάσεις και/ή τα νέα και υπάρχοντα καταστήματα καθώς και τις ΜΜΕ. Για κάθε βέλτιστη πρακτική περιβαλλοντικής διαχείρισης παρατίθενται επίσης και οι κατάλληλοι δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και οι σχετικοί δείκτες αναφοράς της αριστείας. Για καθένα από τα διαφορετικά μέτρα και τεχνικές που παρουσιάζονται, αναφέρονται τουλάχιστον δύο δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων για να επισημαίνεται το γεγονός ότι στην πράξη χρησιμοποιούνται διάφοροι δείκτες.

Τέλος, το κεφάλαιο 4 παρουσιάζει έναν συγκεντρωτικό πίνακα με τους πιο σημαντικούς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων, με σχετικές εξηγήσεις και συναφείς δείκτες αναφοράς της αριστείας.

2.   ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Το παρόν έγγραφο SRD αφορά την περιβαλλοντική διαχείριση των οργανισμών του τομέα λιανικού εμπορίου. Ο τομέας αυτός τοποθετείται στο πλαίσιο της στατιστικής ταξινόμησης των οικονομικών δραστηριοτήτων που θεσπίστηκαν με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1893/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) με κωδικό NACE 47 (NACE αναθ. 2): «λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών». Εξαιρείται η λιανική πώληση υπηρεσιών, π.χ. εστιατόρια, κομμωτήρια, ταξιδιωτικοί πράκτορες.

Καλύπτει ολόκληρη την αλυσίδα αξίας για τα προϊόντα που πωλούνται σε καταστήματα λιανικής πώλησης, όπως περιγράφεται στο ακόλουθο σύστημα εισόδου/εξόδου.

Οι κύριες περιβαλλοντικές πτυχές που πρέπει να διαχειριστούν οι οργανισμοί που ανήκουν στον τομέα λιανικού εμπορίου καθορίζονται στον πίνακα 2.1.

Για κάθε κατηγορία, ο πίνακας παρουσιάζει τις πτυχές που καλύπτει το παρόν έγγραφο SRD. Αυτές οι περιβαλλοντικές πτυχές επιλέχθηκαν ως οι πλέον σημαντικές για τους εμπόρους λιανικής πώλησης. Ωστόσο, οι περιβαλλοντικές πτυχές τις οποίες πρέπει να διαχειριστούν συγκεκριμένοι έμποροι λιανικής θα πρέπει να αξιολογούνται κατά περίπτωση. Θα μπορούσαν επίσης να είναι χρήσιμες και περιβαλλοντικές πτυχές, όπως π.χ. τα λύματα, τα επικίνδυνα απόβλητα, η βιοποικιλότητα ή τα υλικά για άλλους τομείς από εκείνους που απαριθμούνται.

Πίνακας 2.1.

Κύριες περιβαλλοντικές πτυχές που καλύπτονται στο παρόν έγγραφο

Κατηγορία	Χαρακτήρας (6)	Πτυχές που καλύπτονται στο παρόν έγγραφο
Ενεργειακή απόδοση	Άμεσος	Σύστημα θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού (HVAC) κτιρίων, σύστημα ψύξης, φωτισμός, συσκευές, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, παρακολούθηση της ενέργειας
Ατμοσφαιρικές εκπομπές	Άμεσος	Ψυκτικά μέσα
Αλυσίδα εφοδιασμού	Έμμεσος	Επιχειρηματικές στρατηγικές, ιεράρχηση προτεραιοτήτων για τα προϊόντα, μηχανισμοί βελτίωσης, επιμέλεια επιλογών, περιβαλλοντικά κριτήρια, πληροφορίες και διάδοση πληροφοριών, περιβαλλοντικό σήμα (συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων που πωλούνται με το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή (7)
Μεταφορές και εφοδιαστική	Άμεσος/έμμεσος	Παρακολούθηση, δημόσιες συμβάσεις, λήψη αποφάσεων, τρόποι μεταφοράς, δίκτυο διανομής, προγραμματισμός, σχεδιασμός συσκευασίας
Απόβλητα	Άμεσος	Απόβλητα τροφίμων, συσκευασίες, συστήματα επιστροφής
Υλικά και πόροι	Άμεσος	Κατανάλωση χαρτιού
Νερό	Άμεσος	Συλλογή και επεξεργασία υγρών όμβριων υδάτων
Επιρροή στους καταναλωτές	Έμμεσος	Περιβαλλοντικές πτυχές που συνδέονται με την κατανάλωση, π.χ. στις πλαστικές σακούλες

Κατά συνέπεια, οι «βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης» που παρουσιάζονται συγκεντρώνονται ως εξής:

—	βέλτιστες πρακτικές για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης ψυκτικών μέσων

—	βέλτιστες πρακτικές για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής αειφορίας των αλυσίδων εφοδιασμού του λιανικού εμπορίου

—	Βέλτιστες πρακτικές για τη βελτίωση των μεταφορών και των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής

—	βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τα απόβλητα

—	άλλες βέλτιστες πρακτικές (μειωμένη κατανάλωση και τη χρήση πιο φιλικών προς το περιβάλλον χαρτιού για εμπορικές εκδόσεις, συλλογή και επαναχρησιμοποίηση ομβρίων υδάτων και επιρροή στην περιβαλλοντική συμπεριφορά των καταναλωτών).

Οι βέλτιστες πρακτικές καλύπτουν τις πιο σημαντικές περιβαλλοντικές πτυχές του τομέα.

3.   ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ, ΚΛΑΔΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

3.1.   Ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης ψυκτικών μέσων

3.1.1.   Σχεδιασμός και εκ των υστέρων εξοπλισμός του κελύφους του κτιρίου για τη βέλτιστη ενεργειακή απόδοση

Βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης είναι να βελτιωθεί το κέλυφος των κτιρίων των υφιστάμενων εταιρειών λιανικής πώλησης με σκοπό να ελαχιστοποιηθούν οι ενεργειακές απώλειες σε αποδεκτό και εφικτό επίπεδο, μέσω της εφαρμογής διαφόρων τεχνικών, όπως εκείνες που απεικονίζονται στον πίνακα 3.1. Επιπλέον, βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης είναι να βελτιστοποιηθεί ο σχεδιασμός του κελύφους των κτιρίων προκειμένου να ανταποκρίνονται σε απαιτητικά πρότυπα πέραν των υφιστάμενων κανονισμών, ιδιαίτερα για τα νέα κτίρια.

Πίνακας 3.1.

Στοιχεία του κελύφους του κτιρίου και σχετικές τεχνικές

Στοιχείο κελύφους	Τεχνική
Τοίχωμα/πρόσοψη/οροφή/δάπεδο — ταβάνι υπογείου	Αλλαγή στα μονωτικά υλικά
	Τεχνικές που αυξάνουν το πάχος της μόνωσης
Παράθυρα/υαλοπίνακες	Αλλαγή σε πιο αποδοτικούς υαλοπίνακες
	Αλλαγή σε πιο αποδοτικά πλαίσια
Σκίαση	Χρήση εξωτερικών και εσωτερικών συστημάτων σκίασης
Αεροστεγανότητα	Βελτίωση των θυρών
	Πόρτες υψηλής ταχύτητας
	Σφράγιση
	Χρήση διαχωριστικών τμημάτων
Συνολικό κέλυφος	Προσανατολισμός
	Συντήρηση

Δυνατότητα εφαρμογής

Από τεχνική άποψη, είναι εφικτό για κάθε νέο και υφιστάμενο κτίριο ή κτιριακή μονάδα. Οι ενοικιαστές μπορούν να θέσουν σε εφαρμογή μηχανισμούς για να επηρεάσουν τους ιδιοκτήτες και θα πρέπει να έχουν επίγνωση της σημασίας του κελύφους του κτιρίου για τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις. Ο εκ των υστέρων εξοπλισμός του κελύφους του κτιρίου απαιτεί σημαντικές επενδύσεις. Σε γενικές γραμμές, αυτή η βέλτιστη πρακτική οδηγεί σε εξοικονόμηση κόστους, αλλά με μεγάλες περιόδους απόσβεσης και, ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να εφαρμοστεί αυτή η βέλτιστη πρακτική μαζί με άλλες μεγάλης κλίμακας ανακαινίσεις του καταστήματος (π.χ. διάρθρωση καταστήματος, φωτισμός, ασφάλεια, διαρθρωτικές αλλαγές, επεκτάσεις κ.λπ.) προκειμένου να μειωθεί το κόστος της.

Η εφαρμογή αυτής της βέλτιστης πρακτικής στις μικρές επιχειρήσεις  (8) είναι συνήθως αρκετά περιορισμένη, λόγω των υψηλών επενδύσεων που απαιτούνται και της έλλειψης επιρροής σχετικά με τα χαρακτηριστικά του κτιρίου.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ1) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος. δ2) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος ως προς την πρωτογενή ενέργεια.	δα1) Ειδική ενεργειακή χρήση ανά m2 της περιοχής πωλήσεων για θέρμανση, ψύξη και κλιματισμό χαμηλότερη ή ίση με 0 kWh/m2/έτος αν μπορεί να ανακτηθεί η απώλεια θερμότητας από την ψύξη. Σε αντίθετη περίπτωση, χαμηλότερη ή ίση με 40 kWh/m2/έτος για νέα κτίρια και 55 kWh/m2/έτος για υφιστάμενα κτίρια (9)

3.1.2.   Μελέτη εγκαταστάσεων για τα υφιστάμενα και τα νέα συστήματα θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού

Η βέλτιστη πρακτική είναι να εξοπλιστούν εκ των υστέρων τα υφιστάμενα συστήματα HVAC (θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού) προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας και να βελτιωθεί η ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Η βέλτιστη πρακτική είναι να βελτιστοποιηθεί ο σχεδιασμός των συστημάτων HVAC σε νέα κτίρια, χρησιμοποιώντας καινοτόμα συστήματα για να μειωθεί η ζήτηση πρωτογενούς ενέργειας και να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα.

Η εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών σχεδιασμού θα πρέπει να επιτρέπει καλύτερη ενσωμάτωση εντός του κελύφους του κτιρίου, αποφεύγοντας τις υπέρμετρες διαστάσεις και χρησιμοποιώντας τον προσανατολισμό του κτιρίου ως τρόπο για την ελαχιστοποίηση της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας. Συγκεκριμένα, για τα νέα καταστήματα μπορούν να ισχύουν τα εξής: χρήση υαλοπινάκων, απώλεια θέρμανσης από την ψύξη, ανανεώσιμη ενέργεια, αντλία θερμότητας και άλλα καινοτόμα συστήματα. Η παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα των εσωτερικών χώρων και τα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης θεωρούνται βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τη συντήρηση των συστημάτων HVAC.

Δυνατότητα εφαρμογής

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται πλήρως στα νέα κτίρια. Σε κάθε υφιστάμενο κτίριο, το σύστημα HVAC είναι δυνατόν να εφαρμοστεί εκ των υστέρων προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας, αν και τα χαρακτηριστικά του κτιρίου θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον αντίκτυπο του εκ των υστέρων εξοπλισμού του συστήματος HVAC. Η κλιματική επιρροή είναι πολύ σημαντική προκειμένου να γίνει επιλογή για τις τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν. Η εφαρμογή νέων συστημάτων HVAC σε υφιστάμενο κτίριο, π.χ. μπορούν να εφαρμοστούν εν μέρει με αποδεκτές οικονομικές επιδόσεις η εγκατάσταση μονάδων συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας, συστήματα ανάκτησης θερμότητας και ολοκληρωμένες αρχές σχεδιασμού, όπως το πρότυπο της παθητικής κατοικίας. Η διάρθρωση του καταστήματος έχει έντονη επίδραση στις επιδόσεις του συστήματος HVAC, ιδίως οι προδιαγραφές σχεδιασμού που σχετίζονται με τη διαδικασία ψύξης, όπου μπορεί να ανακτηθεί τεράστια ποσότητα απορριπτόμενης θερμότητας.

Για τις μικρές επιχειρήσεις, ο βαθμός επιρροής σχετικά με τον σχεδιασμό του συστήματος HVAC μπορεί να είναι αμελητέος, αν και θα πρέπει να συμμετέχουν στην εφαρμογή και τη σύσταση της βέλτιστης πρακτικής που περιγράφεται.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ1) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος. δ2) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος ως προς την πρωτογενή ενέργεια.	δα1) Ειδική ενεργειακή χρήση ανά m2 της περιοχής πωλήσεων για θέρμανση, ψύξη και κλιματισμό χαμηλότερη ή ίση με 0 kWh/m2/έτος αν μπορεί να ανακτηθεί η απώλεια θερμότητας από την ψύξη. Σε αντίθετη περίπτωση, χαμηλότερη ή ίση με 40 kWh/m2/έτος για νέα κτίρια και 55 kWh/m2/έτος για υφιστάμενα κτίρια.

3.1.3.   Χρήση ολοκληρωμένων αρχών σχεδιασμού για τα κτίρια

Η βέλτιστη πρακτική συνίσταται στη χρήση ολοκληρωμένων αρχών σχεδιασμού για το σύνολο ή για μέρη του κτιρίου να μειωθεί η ζήτηση ενέργειας του καταστήματος. Οι ολοκληρωμένες σχεδιαστικές αρχές ελαχιστοποιούν της χρήση ενέργειας και συναφείς δαπάνες ενός κτιρίου, ενώ παρέχουν καλές συνθήκες θερμικής άνεσης για τους ενοίκους. Ορισμένες υποδειγματικές απαιτήσεις απεικονίζονται στον πίνακα 3.2.

Πίνακας 3.2.

Παραδείγματα απαιτήσεων για ολοκληρωμένες αρχές σχεδιασμού

Απαιτήσεις

Παραδείγματα μέτρων για την επίτευξή τους

Η ενεργειακή ανάγκη του κτιρίου για θέρμανση και ψύξη χώρου πρέπει να είναι χαμηλότερη από 15 kWh/m2/έτος Το ειδικό θερμικό φορτίο δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 10 W/m2 Το κτίριο δεν πρέπει να παρουσιάζει διαρροή αέρα μεγαλύτερη από 0,6 φορές τον όγκο του ανά ώρα Η συνολική χρήση πρωτογενούς ενέργειας δεν μπορεί να είναι υψηλότερη από 120 kWh/m2/έτος

Βελτίωση της μόνωσης. Συνιστώμενος συντελεστής θερμοπερατότητας Κ χαμηλότερος από 0,15 W/m2K Σχεδιασμός χωρίς θερμικές γέφυρες Συντελεστής θερμοπερατότητας Κ παραθύρων χαμηλότερος από 0,85 W/m2K Αεροστεγή. Μηχανικός αερισμός με ανάκτηση θερμότητας από τον αέρα/απαγωγής Εγκατάσταση ηλιακών θερμικών συστημάτων ή αντλιών θερμότητας (η τελική ενεργειακή ζήτηση αποκλείει τη συμβολή της ηλιακής ενέργειας και ενέργειας του περιβάλλοντος που χρησιμοποιούνται επιτόπου για την παραγωγή θερμότητας)

Δυνατότητα εφαρμογής

Ολοκληρωμένα σχέδια υλοποιούνται συνήθως κατά τον σχεδιασμό νέων κτιρίων. Η αρχή είναι εν μέρει κατάλληλη για τα υφιστάμενα κτίρια, δεδομένου ότι ορισμένα στοιχεία μπορούν να ενσωματωθούν χωρίς υψηλό κόστος επένδυσης. Οι κλιματικές συνθήκες μπορούν επίσης να επηρεάσουν την απόφαση για να εφαρμοστεί η συγκεκριμένη αρχή. Για παράδειγμα, το πρότυπο της παθητικής κατοικίας αναπτύχθηκε κυρίως από γερμανούς και σουηδούς ερευνητές, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και σε θερμότερα κλίματα. Το κόστος της επένδυσης κτιρίου σχεδιασμένου σύμφωνα με υποδειγματικές ολοκληρωμένες προσεγγίσεις δεν υπερβαίνει το 10-15 % του επιπλέον κόστους σε σύγκριση με μια συμβατική κατασκευή. Από την ανάλυση του κόστους του κύκλου ζωής προκύπτει ότι ο σχεδιασμός κτιρίου παθητικής κατοικίας αντιστοιχεί στο ελάχιστο κόστος κύκλου ζωής, δεδομένου ότι το σύστημα θέρμανσης που απαιτείται είναι σχετικά απλό και η θερμαντική ισχύς είναι περιορισμένη.

Για τις μικρές επιχειρήσεις, η χρήση ολοκληρωμένων αρχών σχεδιασμού για την ελαχιστοποίηση της ενεργειακής ζήτησης των νέων κτιρίων μπορεί να θεωρηθεί οικονομικά αποδοτική δραστηριότητα προμήθειας, χωρίς συγκεκριμένους περιορισμούς, εκτός από την πρόσθετη αρχική επένδυση.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ1) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος. δ2) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος ως προς την πρωτογενή ενέργεια.	δα1) Ειδική ενεργειακή χρήση ανά m2 της περιοχής πωλήσεων για θέρμανση, ψύξη και κλιματισμό χαμηλότερη ή ίση με 0 kWh/m2/έτος αν μπορεί να ανακτηθεί η απώλεια θερμότητας από την ψύξη. Σε αντίθετη περίπτωση, χαμηλότερη ή ίση με 40 kWh/m2/έτος για νέα κτίρια και 55 kWh/m2/έτος για υφιστάμενα κτίρια.

3.1.4.   Ολοκλήρωση της ψύξης και συστήματα θέρμανσης-αερισμού-κλιματισμού (HVAC)

H βέλτιστη πρακτική είναι να ανακτηθεί η απορριπτόμενη θερμότητα του ψυκτικού κύκλου και να μεγιστοποιηθεί η χρήση της. Τα καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων έχουν τη δυνατότητα, υπό ορισμένες περιστάσεις, να δημιουργούν πλεονάζουσα θερμότητα, ακόμη και μετά τη χρήση της θερμότητας για θέρμανση χώρου, η οποία μπορεί να παρασχεθεί σε άλλα τμήματα του ίδιου κτιρίου ή σε άλλα κτίρια.

Δυνατότητα εφαρμογής

Τα μέτρα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για τα νέα ή υφιστάμενα κτίρια καταστημάτων λιανικής πώλησης τροφίμων και η λειτουργία αυτών των συστημάτων θα είχε διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με διάφορους παράγοντες:

—   Μέγεθος και χρήση κτιρίου: τα μεγάλα καταστήματα λιανικής πώλησης συνήθως δεν στεγάζονται μόνα τους στα κτίριά τους. Επομένως, η «γειτονία» (π.χ. μικρά καταστήματα σ' ένα εμπορικό κέντρο) αποτελεί δυνητικό καταναλωτή της πλεονάζουσας θερμότητας. Κατά γενικό κανόνα, ένα σουπερμάρκετ με σύνηθες ψυκτικό φορτίο και βελτιστοποιημένο κέλυφος θα μπορούσε να ανακτήσει αρκετή ενέργεια για να θερμάνει επιφάνεια διπλάσια από τη δική του.

—   Σχεδιασμός και συντήρηση συστήματος HVAC: όλα τα στοιχεία του συστήματος HVAC θα πρέπει να σχεδιάζονται και να συντηρούνται σωστά. Η ανάκτηση θερμότητας από τον αέρα απαγωγής, κατά παραγγελία έλεγχος του αερισμού με αισθητήρες CO2 και παρακολούθηση της αεροστεγανότητας και της ποιότητας του αέρα των εσωτερικών χώρων είναι τεχνικές που συνιστώνται ανεπιφύλακτα.

—   Το ψυκτικό φορτίο: τα μικρότερα καταστήματα προσφέρουν περισσότερα προϊόντα σε ψύξη ανά τετραγωνικό μέτρο του της περιοχής πωλήσεων και η αποδοτικότητα στην ψύξη είναι χαμηλότερη. Επιπλέον, η τάση προς αύξηση της ποσότητας των διαθέσιμων προϊόντων σε ψύξη είναι επίσης σημαντική. Το μέγεθος του καταστήματος δεν επηρεάζει τη δυνατότητα τεχνικής εφαρμογής ολοκληρωμένων προσεγγίσεων, αλλά η οικονομική αποδοτικότητα του όλου συστήματος θα είναι χαμηλότερη για τα μικρά καταστήματα.

—   Κλιματικές συνθήκες: σε ψυχρά κλίματα, το φορτίο για την ψύξη είναι χαμηλότερο απ' ό,τι στις θερμότερες περιοχές. Ταυτόχρονα, η ζήτηση θερμότητας των κτιρίων της Βόρειας Ευρώπης είναι υψηλότερη και, ως εκ τούτου, η ενσωμάτωσή τους θα εξαρτηθεί από την ποιότητα του κελύφους του κτιρίου. Για τα θερμότερα κλίματα, π.χ. μεσογειακές χώρες της Ευρώπης, η ζήτηση ψύξης μπορεί να είναι πολύ σημαντική και η αεροστεγανότητα του κτιρίου μπορεί να αυξήσει τα εσωτερικά κέρδη. Είναι, επομένως, αναγκαίος ένας βελτιστοποιημένος σχεδιασμός αερισμού. Η μηχανική ψύξη τη νύχτα και η μεταβλητή θερμοκρασία εσωτερικού χώρου (π.χ. 21-26 °C) αποτελούν επίσης συνιστώμενες τεχνικές.

—   Θερμοκρασία περιβάλλοντος: κατά την ολοκλήρωση του κύκλου ψύξης, υπάρχει ένα όριο στη θερμοκρασία περιβάλλοντος, το οποίο εξαρτάται από τον σχεδιασμό του συστήματος, όταν ο ρυθμός της παραγωγής απορριπτόμενης θερμότητας δεν είναι αρκετός για να διατηρηθεί κατάλληλη θερμοκρασία εντός των κτιρίων. Ενδέχεται να χρειάζεται επιπλέον πηγή θέρμανσης, αλλά και πάλι αυτό εξαρτάται από την ποιότητα του κελύφους του κτιρίου.

—   Ιδιοκτησία κτιρίων: πολλά καταστήματα ενσωματώνονται σε κτίριο κατοικιών ή σε εμπορικό κτίριο, το οποίο ανήκει σε τρίτο μέρος. Η καλύτερη ολοκλήρωση της ανάκτησης της θερμότητας, επομένως, πρέπει να εμπλέκει και τους ίδιους τους ιδιοκτήτες των κτιρίων.

Αυτή η βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται για κάθε νέο και υφιστάμενο σύστημα ψύξης που τοποθετείται σε νέα ή ανακαινισμένα καταστήματα, και είναι πλήρως εφαρμοστέα για τις μικρές επιχειρήσεις (εφόσον ισχύουν οι παραπάνω όροι). Ωστόσο, οι μικρές εταιρείες μπορούν να ζητήσουν εξωτερική τεχνική βοήθεια.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ1) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος. δ3) Ανακτημένη θερμότητα από το σύστημα ψύξης ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος.	δα2) Χρήση ενέργειας για τη θέρμανση χώρου 0 kWh/m2/έτος (απουσία συστήματος θέρμανσης), αν μπορεί να ανακτηθεί η θερμότητα που παράγεται από την ψύξη.

3.1.5.   Παρακολούθηση της ενεργειακής απόδοσης των καταστημάτων

Η βέλτιστη πρακτική είναι η παρακολούθηση της χρήσης ενέργειας που κάνουν οι διεργασίες στο εσωτερικό του καταστήματος (τουλάχιστον οι πλέον ενεργοβόρες διεργασίες, όπως θέρμανση, ψύξη, φωτισμός κ.λπ.), καθώς και σε επίπεδα καταστήματος και/ή οργάνωσης. Επίσης, βέλτιστη πρακτική είναι να γίνεται σύγκριση της κατανάλωσης ενέργειας (ανά διαδικασία) και να εφαρμόζονται προληπτικά και διορθωτικά μέτρα.

Δυνατότητα εφαρμογής

Μπορεί να εφαρμοστεί ένα σύστημα παρακολούθησης για οποιονδήποτε τρόπο πώλησης. Απαιτείται διάθεση επιπλέον πόρων εάν δεν υπάρχει κατάλληλη δομή επιχειρηματικής διαχείρισης. Η πρακτική αυτή μπορεί να απαιτήσει συμπληρωματικές προσπάθειες για υπάρχοντα καταστήματα.

Οι μικρές επιχειρήσεις που διαχειρίζονται ένα ή μερικά καταστήματα ενδέχεται να χρειάζονται ορθή δομή επιχειρηματικής διαχείρισης και προσεγγίσεις κοινής ευθύνης για να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν το κατάλληλο σύστημα παρακολούθησης. Μπορεί να υπάρχουν προβλήματα οικονομικής προσιτότητας για την εφαρμογή αυτής της βέλτιστης πρακτικής στα υφιστάμενα καταστήματα.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ4) Εφαρμογή συστήματος παρακολούθησης (Ν/Ο) δ5) Ποσοστό των καταστημάτων που ελέγχονται δ6) Αριθμός των ελεγχόμενων διαδικασιών	δα3) Το 100 % των καταστημάτων και των διαδικασιών παρακολουθούνται και τα στοιχεία για τη χρήση ενέργειας υποβάλλονται με εκθέσεις σε ετήσια βάση (με βάση το αποτέλεσμα ετήσιου ενεργειακού ελέγχου) (*). δα4) Μηχανισμοί συγκριτικής αξιολόγησης που εφαρμόζονται.

3.1.6.   Αποδοτική ψύξη, συμπεριλαμβανομένων των ψυκτικών μέσων

Η βέλτιστη πρακτική είναι η εφαρμογή μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας στο σύστημα ψύξης καταστήματος τροφίμων, ιδίως η κάλυψη των βιτρινών ψύξης με γυάλινα καπάκια, όταν το δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας παράγει σχετικά περιβαλλοντικά οφέλη.

Η βέλτιστη πρακτική είναι η χρήση φυσικών ψυκτικών μέσων σε καταστήματα τροφίμων, καθώς ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος θα μπορούσε να μειωθεί σημαντικά και να αποφεύγονται οι διαρροές, εξασφαλίζοντας ότι οι εγκαταστάσεις είναι ερμητικά σφραγισμένες και διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Δυνατότητα εφαρμογής

Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται σε καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων με σημαντικό φορτίο ψύξης. Η κάλυψη των ψυκτικών θαλάμων μπορεί να έχει σύντομους χρόνους απόσβεσης (κάτω των τριών ετών) όταν η αναμενόμενη εξοικονόμηση είναι ίση ή μεγαλύτερη του 20 %. Η κάλυψη των βιτρινών ψύξης μπορεί επίσης να επηρεάσει τη θερμική συμπεριφορά του καταστήματος, καθώς και την υγρασία του εσωτερικού περιβάλλοντος. Επιπλέον, η εφαρμογή φυσικών ψυκτικών μέσων, εκτός από τα περιβαλλοντικά οφέλη, μπορεί να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας υπό ορισμένες συνθήκες λειτουργίας του καταστήματος λιανικής πώλησης τροφίμων.

Η δυνατότητα εφαρμογής σε μικρές επιχειρήσεις μπορεί να περιορίζεται σε οργανισμούς που χρησιμοποιούν εμπορικά συστήματα ψύξης, συστήματα τόσο μέσω συνδεόμενης υπομονάδας όσο και εξ αποστάσεως.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ1) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος. δ7) Ειδική (γραμμική) ενεργειακή χρήση της ψύξης ανά μέτρο βιτρίνας ψύξης και έτος. δ8) Ποσοστό καταστημάτων που χρησιμοποιούν φυσικά ψυκτικά μέσα. δ9) Έλεγχος των διαρροών (% του ψυκτικού μέσου).	δα5) 100 % καλυμμένοι ψυκτικοί θάλαμοι χαμηλής θερμοκρασίας. δα6) 100 % χρήση επισκέψιμων τομέων απλής ψύξης (π.χ. το σύστημα «cash and carry») ή 100 % κάλυψη ψύξης μέσης θερμοκρασίας όπου αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση ενέργειας άνω του 10 %. δα7) Ειδική (γραμμική) ενεργειακή χρήση ψύξης 3 000 kWh/m ανά έτος. δα8) Γενική χρήση φυσικών ψυκτικών μέσων.

3.1.7.   Αποδοτικός φωτισμός

Βέλτιστη πρακτική είναι ο σχεδιασμός στρατηγικών ευφυούς φωτισμού με ενισχυμένη απόδοση και μείωση της κατανάλωσης, η χρήση του φυσικού φωτός χωρίς να θίγεται ο τρόπος των πωλήσεων και η χρήση έξυπνων ελέγχων, κατάλληλου σχεδιασμού συστήματος και των πλέον αποδοτικών συσκευών φωτισμού, ούτως ώστε να διασφαλιστούν τα βέλτιστα επίπεδα φωτισμού.

Δυνατότητα εφαρμογής

Η τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους τρόπους πώλησης. Επηρεάζεται και ο ειδικός φωτισμός για σκοπούς μάρκετινγκ. Ωστόσο, θα πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά η επίδραση των περισσότερων υαλοπινάκων που επιτρέπουν την περαιτέρω χρήση του φυσικού φωτός, σχετικά με τη θερμική ισορροπία του καταστήματος. Ο ορισμός βέλτιστης στρατηγικής φωτισμού και η χρήση των πλέον αποδοτικών συσκευών μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση πόρων άνω του 50 % σε σύγκριση με τις τρέχουσες επιδόσεις.

Η χρήση έξυπνων συστημάτων φωτισμού και οι αποδοτικές συσκευές είναι εφικτές για τις μικρές επιχειρήσεις.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ1) Ειδική ενεργειακή χρήση του καταστήματος ανά m2 της περιοχής πωλήσεων και έτος. δ10) Ισχύς εγκατεστημένου φωτισμού ανά m2.	δα9) Ισχύς εγκατεστημένου φωτισμού χαμηλότερη από 12 W/m2 για σουπερμάρκετ και 30 W/m2 για ειδικευμένα καταστήματα (10).

3.1.8.   Δευτερεύοντα μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης

Η βέλτιστη πρακτική είναι να εφαρμοστούν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στα κέντρα διανομής, για τον έλεγχο της χρήσης της ενέργειας σε τακτά χρονικά διαστήματα στο πλαίσιο του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης, για την εκπαίδευση του προσωπικού όσον αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας και να κοινοποιηθούν οι προσπάθειες του οργανισμού για την εξοικονόμηση ενέργειας εντός και εκτός του οργανισμού.

Δυνατότητα εφαρμογής

Δεν υπάρχει περιορισμός όσον αφορά το μέγεθος, τον τύπο και τη γεωγραφική θέση του λιανοπωλητή προκειμένου να οργανωθεί ένα συνολικό σύστημα ενεργειακής διαχείρισης, λαμβανομένων υπόψη των συσκευών, των κέντρων διανομής, των ειδικών χρήσεων ενέργειας ή της επικοινωνίας και της κατάρτισης.

Για τις μικρές επιχειρήσεις, η προμήθεια αποδοτικών συσκευών, η κατάρτιση του προσωπικού και η επικοινωνία είναι εφικτά και οικονομικά προσιτά μέτρα.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ1) Ειδική κατανάλωση ενέργειας του καταστήματος ανά m2 (περιοχή πωλήσεων) και έτος. δ10) Ισχύς εγκατεστημένου φωτισμού και/ή συσκευών ανά m2. δ11) Εφαρμογή συστήματος ενεργειακής διαχείρισης (11) προκειμένου να προωθεί τη διαρκή βελτίωση (Ν/Ο).	δα10) Παρακολουθείται το 100 % των κέντρων διανομής που εξυπηρετούν αποκλειστικά τον λιανοπωλητή.

3.1.9.   Χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας

Μετά την ελαχιστοποίηση της ενεργειακής ζήτησης, η βέλτιστη πρακτική είναι να ενσωματωθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στα καταστήματα. Η κάλυψη της ζήτησης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έχει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Ωστόσο, έχει καθοριστική σημασία πρώτα να μειωθεί η ζήτηση ενέργειας και να αυξηθεί η αποδοτικότητα όπως εξηγείται στα σημεία 3.1.1 έως 3.1.8 και, στη συνέχεια, να ενσωματωθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το υπόλοιπο της ζήτησης ενέργειας. Η εφαρμογή των αντλιών θερμότητας και συστημάτων συνδυασμένης παραγωγής θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη.

Δυνατότητα εφαρμογής

Κατ' αρχήν, εφαρμόζεται σε κάθε τύπο καταστήματος. Σημαντικοί περιορισμοί είναι η διαθεσιμότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η προσβασιμότητα των εγκαταστάσεων στο δάπεδο ή στην οροφή και η σταθερότητα της ζήτησης για συστήματα συνδυασμένης παραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού.

Οι «πράσινες αγορές» μπορεί να είναι μια καλή λύση για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Για τις μικρές επιχειρήσεις, η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή άλλων εναλλακτικών πηγών είναι εφικτή.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ12) Ειδική εναλλακτική παραγωγή ενέργειας επιτόπου ή κοντά στο κτίριο ανά m2 της περιοχής πωλήσεων ανά πηγή ενέργειας. δ13) Ποσοστό της ανανεώσιμης ενέργειας που παράγεται επιτόπου ή κοντά στο κτίριο, ως αναλογία της χρήσης ενέργειας από το κατάστημα (12).	δα11) Να υπάρχουν κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας (καταστήματα ή κέντρα διανομής), όπου οι τοπικές συνθήκες επιτρέπουν την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας επιτόπου ή κοντά στο κτίριο.

3.2.   Αλυσίδα εφοδιασμού του λιανικού εμπορίου

3.2.1.   Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής αειφορίας της αλυσίδας εφοδιασμού στην επιχειρηματική στρατηγική και στις επιχειρηματικές δραστηριότητες

Η βέλτιστη πρακτική είναι τα διευθυντικά στελέχη να ενσωματώσουν την περιβαλλοντική αειφορία στην επιχειρηματική στρατηγική, και το ειδικό διοικητικό προσωπικό (ιδανικά στο πλαίσιο ειδικής μονάδας) να συντονίζει την εφαρμογή των αναγκαίων ενεργειών στις δραστηριότητες λιανικού εμπορίου. Οι δράσεις θα πρέπει τουλάχιστον να συντονίζονται σε όλα τα άτομα ή τις υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την προμήθεια, την παρασκευή, τη διασφάλιση της ποιότητας, τις μεταφορές και την εφοδιαστική, και το μάρκετινγκ. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η θέσπιση ποσοτικών στόχων περιβαλλοντικής αειφορίας που κοινοποιούνται ευρέως και έχουν μεγάλο βάρος στην εταιρική διαδικασία λήψης αποφάσεων, τόσο ως δείκτης όσο και ως προώθηση ενεργειών για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής αειφορίας της αλυσίδας εφοδιασμού. Μια σειρά ενεργειών βέλτιστης πρακτικής για τη συστηματική βελτίωση των αλυσίδων εφοδιασμού προϊόντων, που καθορίζονται σύμφωνα με τη χρονολογική σειρά και περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα, προτείνεται στο Σχήμα 3.1. Η βέλτιστη πρακτική είναι η εφαρμογή αυτής της σειράς ενεργειών (αντανακλώντας επίσης τις βέλτιστες πρακτικές που περιγράφονται στη συνέχεια).

Δυνατότητα εφαρμογής

Η ενσωμάτωση στρατηγικής για μια περιβαλλοντικά αειφόρο αλυσίδα εφοδιασμού στη δομή και τις δραστηριότητες της διαχείρισης του εμπορίου λιανικής πώλησης είναι δυνατή για κάθε λιανοπωλητή. Για μεγάλες εταιρείες λιανικής πώλησης, αυτή η βέλτιστη πρακτική είναι πιο περίπλοκη και απαιτεί εκτενή κατάρτιση και αναδιοργάνωση ώστε να καθιερωθούν περιβαλλοντικά αειφόρες προτεραιότητες εφοδιασμού σε πρώτες ύλες. Η ενσωμάτωση της διαχείρισης της περιβαλλοντικής αειφορίας της αλυσίδας εφοδιασμού σε οργανισμούς λιανικών πωλήσεων μπορεί να βελτιώσει τις μακροπρόθεσμες οικονομικές επιδόσεις, δημιουργώντας μια εμπορική ταυτότητα με ισχυρή προστιθέμενη αξία και εξασφαλίζοντας αποτελεσματική και αειφόρο προσφορά προϊόντων στο μέλλον.

Για τις μικρές επιχειρήσεις, οι εν λόγω ενέργειες μπορεί να είναι σχετικά απλές στην εφαρμογή και μπορεί να συνδεθούν με μια αλλαγή στη θέση στην αγορά, ώστε να δοθεί έμφαση σε ένα φάσμα προϊόντων με πιο αειφόρο προστιθέμενη αξία.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ14) Δημόσια υποβολή εκθέσεων ποσοτικών εταιρικών στόχων που σχετίζονται ειδικά με τη βελτίωση της περιβαλλοντικής αειφορίας των αλυσίδων εφοδιασμού προϊόντων προτεραιότητας δ15) Παρουσία επιχειρηματικής μονάδας ανώτερου επιπέδου με αρμοδιότητα την προώθηση και τον συντονισμό ενεργειών περιβαλλοντικής αειφορίας στην αλυσίδα εφοδιασμού δ16) Ποσοτικοί στόχοι εσωτερικών επιδόσεων (π.χ. για τους εργαζομένους) που σχετίζονται ειδικά με την περιβαλλοντική αειφορία της αλυσίδας εφοδιασμού

(b12) Συστηματική εφαρμογή προγραμμάτων για τη βελτίωση της αλυσίδας εφοδιασμού σε ομάδες προϊόντων προτεραιότητας

3.2.2.   Αξιολόγηση αλυσίδων εφοδιασμού βασικών προϊόντων για τον εντοπισμό προϊόντων προτεραιότητας, προμηθευτών και επιλογών βελτίωσης και για τον εντοπισμό αποτελεσματικών μηχανισμών βελτίωσης της αλυσίδας εφοδιασμού προϊόντων

Σύμφωνα με την ακολουθία βέλτιστων πρακτικών που ισχύουν για την περιβαλλοντική βελτίωση των αλυσίδων εφοδιασμού λιανικής πώλησης (Σχήμα 3.1), οι λιανοπωλητές θα πρέπει να προσδιορίζουν τα προϊόντα προτεραιότητας, τις διαδικασίες και τους προμηθευτές για τη βελτίωση, μέσω περιβαλλοντικής εκτίμησης των αλυσίδων εφοδιασμού προϊόντων, με τη χρήση υφιστάμενων επιστημονικών πληροφοριών, διαβουλεύσεων με εμπειρογνώμονες (π.χ. ΜΚΟ) και εργαλείων εκτίμησης του κύκλου ζωής. Στη συνέχεια, οι έμποροι λιανικής πώλησης πρέπει να προσδιορίζουν τις σχετικές διαθέσιμες επιλογές βελτίωσης για ομάδες προϊόντων προτεραιότητας. Μια σημαντική πτυχή εδώ είναι ο προσδιορισμός των σχετικών ευρέως αναγνωρισμένων περιβαλλοντικών προτύπων από τρίτους, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δηλώσουν υψηλότερα επίπεδα περιβαλλοντικών επιδόσεων των προμηθευτών και/ή των προϊόντων. Η δυνατότητα εφαρμογής και το επίπεδο της προστασίας του περιβάλλοντος που εκπροσωπούνται από τα πρότυπα αυτά διαφέρουν σημαντικά.

Ορισμένα πρότυπα είναι εφαρμόσιμα ευρέως (πίνακας 3.4 έως 3.7) και η βέλτιστη πρακτική για αυτά είναι να εξασφαλίζεται ότι όλοι οι προμηθευτές ή τα προϊόντα έχουν πιστοποιηθεί σύμφωνα με αυτά. Η οδηγία 2010/30/ΕΕ για την ενεργειακή επισήμανση δημιούργησε ένα νομικό πλαίσιο που επιτρέπει στους καταναλωτές αλλά και τους εμπόρους λιανικής πώλησης να επικεντρώσουν το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων τους στην υψηλότερη κλάση ενεργειακής απόδοσης. Άλλα πρότυπα δεν βασίζονται σε κριτήρια που μπορούν να εφαρμόζονται ευρέως για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής αειφορίας του συνόλου των προϊόντων και των προμηθευτών, αλλά αντιθέτως επιδιώκουν να προσδιορίσουν πρωτοπόρα προϊόντα (πίνακας 3.3). Για παράδειγμα, το οικολογικό σήμα της ΕΕ απονέμεται σε προϊόντα τα οποία επιδεικνύουν περιβαλλοντικές επιδόσεις του κύκλου ζωής που αντιστοιχούν στο ανώτερο 10-20 % των προϊόντων στη σχετική κατηγορία. Η βέλτιστη πρακτική για πρότυπα υψηλών απαιτήσεων, όπως τα οικολογικά σήματα ISO τύπου I (14) και τα πρότυπα για τα βιολογικά προϊόντα, είναι να προωθείται η επιλογή τους από τους καταναλωτές.

Πίνακας 3.3.

Ενδεικτικά και μη εξαντλητικά παραδείγματα προτύπων πιστοποίησης πρωτοπόρων περιβαλλοντικών προϊόντων και ομάδες προϊόντων στις οποίες ισχύουν

Πρότυπο	Ομάδα προϊόντων
Γαλάζιος άγγελος (Blue Angel) Οικολογικό σήμα της ΕΕ Σκανδιναβικός κύκνος (Nordic Swan) Επισήμανση της ενεργειακής κατανάλωσης της ΕΕ (υψηλότερη τάξη ενεργειακής απόδοσης)	Μη εδώδιμα προϊόντα
Βιολογικά (σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 889/2008 της Επιτροπής (15) και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου (16)). Περιλαμβάνει GOTS, KRAV, Soil Association, BioSuisse κ.λπ.	Προϊόντα τροφίμων και φυσικών ινών

Για ευρέως εφαρμόσιμα πρότυπα, προτείνεται ένα απλό σύστημα ταξινόμησης, χρησιμοποιώντας ορισμένα συνήθη πρότυπα ως παραδείγματα. Στον πίνακα 3.4 παρουσιάζονται λεπτομερή προτεινόμενα κριτήρια τα οποία θα επέβαλαν τα πρότυπα στα προϊόντα και στην κατασκευή τους ώστε τα πρότυπα αυτά να θεωρούνται «βασικά», «βελτιωμένα» ή «υποδειγματικά».

Πίνακας 3.4.

Προτεινόμενα κριτήρια ταξινόμησης για τα «βασικά», «βελτιωμένα» και «υποδειγματικά» πρότυπα για προϊόντα που πωλούνται από εμπόρους λιανικής πώλησης

Βασικά	Βελτιωμένα	Υποδειγματικά
— συμμόρφωση με τις τοπικές κανονιστικές διατάξεις — τήρηση μητρώων για τις σημαντικές περιβαλλοντικές πτυχές — εφαρμογή γενικού σχεδίου διαχείρισης — σε ορισμένες περιπτώσεις, αποκλεισμός των πλέον επιβλαβών πρακτικών ή προϊόντων — σε ορισμένες περιπτώσεις, δείκτες αναφοράς για μια μειονότητα σημαντικών περιβαλλοντικών πτυχών	— ειδικές πρακτικές διαχείρισης που σχετίζονται με ουσιαστικές περιβαλλοντικές βελτιώσεις — συμμόρφωση με τα ποσοτικά σημεία αναφοράς περιβαλλοντικών επιδόσεων — αποδεδειγμένη συνεχής βελτίωση εντός συγκεκριμένου πλαισίου	— ειδικές απαιτήσεις που αντιμετωπίζουν με αρκετά σθεναρό και ολοκληρωμένο τρόπο σημαντικές περιβαλλοντικές πτυχές ώστε τα πιστοποιημένα προϊόντα να μπορούν να χαρακτηριστούν ως περιβαλλοντικά αειφόρα

Παραδείγματα βασικών, βελτιωμένων και υποδειγματικών περιβαλλοντικών προτύπων, και ομάδες προϊόντων για τις οποίες ισχύουν, απαριθμούνται στους πίνακες 3.5, 3.6 και 3.7 αντίστοιχα.

Οι πίνακες 3.5, 3.6, 3.7 και 3.8 περιλαμβάνουν ενδεικτικά και μη εξαντλητικά παραδείγματα που δεν συνιστούν την επίσημη έγκριση των «βασικών», «βελτιωμένων» και «υποδειγματικών» προτύπων για ομάδες προϊόντων.

Πίνακας 3.5.

Ενδεικτικά και μη εξαντλητικά παραδείγματα «βασικών» περιβαλλοντικών προτύπων και ομάδες προϊόντων στις οποίες ισχύουν

Πρότυπο	Ομάδα προϊόντων
GlobalGAP (Good Agricultural Practice) και πρότυπα αναφοράς	Καλλιέργειες και κτηνοτροφία
Oeko-Tex 1000	Κλωστοϋφαντουργία
Πιστοποίηση εθνικής/περιφερειακής παραγωγής (π.χ. πιστοποίηση βρετανικής καταγωγής Red Tractor)	Όλα τα προϊόντα
Ψάρια του κόκκινου καταλόγου (ακύρωση επιλογής)	Ψάρια

Πίνακας 3.6.

Ενδεικτικά και μη εξαντλητικά παραδείγματα «βελτιωμένων» περιβαλλοντικών προτύπων και ομάδες προϊόντων στις οποίες ισχύουν

Πρότυπα και πρωτοβουλίες	Ομάδα προϊόντων
BCI (Better Cotton Initiative)	Προϊόντα βαμβακιού
BCRSP (Basel Criteria on Responsible Soy Production)	Σόγια (ζωοτροφές για τους τομείς των γαλακτοκομικών, των αυγών και του κρέατος)
BSI (Better Sugarcane Initiative)	Προϊόντα ζάχαρης
4C (Common Code for the Coffee Community Association)	Καφές
Δίκαιο εμπόριο	Γεωργικά προϊόντα από αναπτυσσόμενες περιφέρειες
RA (Rainforest Alliance)	Γεωργικά προϊόντα από τις τροπικές ζώνες
RSPO (Round Table on Sustainable Palm Oil)	Προϊόντα φοινικέλαιου
PEFC (Programme for the Endorsement of Forestry Certification)	Ξύλο και χαρτί
RTRS (Round Table on Responsible Soy)	Σόγια (ζωοτροφές για τους τομείς των γαλακτοκομικών, των αυγών και του κρέατος)
UTZ	Κακάο, καφές, φοινικέλαιο, τσάι

Πίνακας 3.7.

Ενδεικτικά και μη εξαντλητικά παραδείγματα «υποδειγματικών» περιβαλλοντικών προτύπων και ομάδες προϊόντων στις οποίες ισχύουν

Πρότυπο	Ομάδα προϊόντων
FSC (Forest Stewardship Council)	Ξύλο και χαρτί
MSC (Marine Stewardship Council)	Άγρια θαλασσινά

Όταν δεν υπάρχουν ευρέως εφαρμόσιμα περιβαλλοντικά πρότυπα, η βέλτιστη πρακτική για τον λιανοπωλητή είναι να προσδιορίσει στο πλαίσιο συμβατικών συμφωνιών περιβαλλοντικά κριτήρια τα οποία αφορούν τα σημεία περιβαλλοντικής ευαισθησίας της αλυσίδας εφοδιασμού, ή να παρέμβει για τη βελτίωση των επιδόσεων της αλυσίδας εφοδιασμού με τη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών και τη συγκριτική αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων.

Δυνατότητα εφαρμογής

Κάθε λιανοπωλητής μπορεί να εντοπίσει τους πλέον αποτελεσματικούς μηχανισμούς βελτίωσης της αλυσίδας εφοδιασμού. Για τους μεγάλους λιανοπωλητές προϊόντων με το σήμα του κατασκευαστή, μπορούν να εφαρμοστούν όλες οι πτυχές αυτής της βέλτιστης πρακτικής.

Για τις μικρές επιχειρήσεις, η τεχνική αυτή περιορίζεται στον προσδιορισμό των προϊόντων προτεραιότητας για την επιμέλεια των επιλογών ή τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις με βάση την πιστοποίηση από τρίτους. Η εφαρμογή συστηματικής και στοχευμένης προσέγγισης σε βάθος χρόνου δεν συνεπάγεται σημαντικές δαπάνες.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ17) Το ποσοστό των συνολικών πωλήσεων που εκπροσωπούνται από προϊόντα από τις αλυσίδες εφοδιασμού που είναι περιβαλλοντικά βελτιωμένες με τη χρήση πιστοποίησης, προτύπων για τους λιανοπωλητές ή παρεμβάσεων. δ18) Αριθμός αλυσίδων εφοδιασμού προϊόντων προτεραιότητας που έχουν βελτιωθεί περιβαλλοντικά σε μεγάλο βαθμό (τα βελτιωμένα προϊόντα αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 50 % της αξίας των πωλήσεών τους στο πλαίσιο της ομάδας) μέσω της εφαρμογής τεχνικών βέλτιστης πρακτικής.

(δα13) Εφαρμογή συστηματικής αξιολόγησης (ανεξάρτητα ή με κοινοπραξίες) των αλυσίδων εφοδιασμού βασικών προϊόντων.

3.2.3.   Επιμέλεια επιλογών και πράσινες δημόσιες συμβάσεις των ομάδων προϊόντων προτεραιότητας με βάση την πιστοποίηση τρίτου μέρους

Η βέλτιστη πρακτική είναι να αποκλειστούν τα πιο μη αειφόρα προϊόντα (π.χ. είδη που απειλούνται με εξαφάνιση) και να απαιτείται εκτεταμένη (δηλαδή ο στόχος να είναι το 100 % του ποσοστού πωλήσεων) πιστοποίηση σύμφωνα με περιβαλλοντικά πρότυπα τρίτου μέρους για προϊόντα τα οποία έχουν προσδιοριστεί ως προτεραιότητες για περιβαλλοντική βελτίωση. Τα περιβαλλοντικά πρότυπα ισχύουν για προϊόντα και/ή προμηθευτές και σε γενικές γραμμές ταξινομούνται ως βασικά, βελτιωμένα ή υποδειγματικά σύμφωνα με την ακρίβεια και την πληρότητα των περιβαλλοντικών απαιτήσεων (βλέπε Πίνακα 3.8 για ενδεικτικά και μη εξαντλητικά παραδείγματα). Η βέλτιστη πρακτική είναι να εφαρμόζεται το υψηλότερο επίπεδο ευρέως αποδεκτών περιβαλλοντικών προτύπων.

Πίνακας 3.8.

Ενδεικτικά και μη εξαντλητικά παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών που προωθούν τους δείκτες αναφοράς της αριστείας για τις βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικών επιδόσεων σε ομάδες προϊόντων

Ομάδα προϊόντων	Παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών (πραγματικά ή επιδιωκόμενα ποσοστά πωλήσεων για διαφορετικά πρότυπα)
Καφές, τσάι	100 % Δίκαιο εμπόριο· 100 % 4C
Φρούτα και λαχανικά	100 % Global GAP
Λίπη και έλαια	100 % RSPO· 100 % RTRS
Θαλασσινά	100 % MSC
Ζάχαρη	100 % Δίκαιο εμπόριο
Κλωστοϋφαντουργία	100 % BCI
Ξύλο και χαρτί	100 % FSC

Δυνατότητα εφαρμογής

Αυτή ή βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται σε όλους τους εμπόρους λιανικής πώλησης. Ο δείκτης αναφοράς της αριστείας εκφράζεται σε σχέση με τα προϊόντα με το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή που πωλούνται από μεγάλες εταιρείες λιανικής πώλησης.

Οι μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν σειρά προϊόντων με το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή θα πρέπει να αποφεύγουν τα πλέον επιβλαβή για το περιβάλλον προϊόντα (π.χ. ψάρια απειλούμενων ειδών) και να προμηθεύονται επώνυμα προϊόντα που έχουν πιστοποιηθεί σύμφωνα με τα περιβαλλοντικά πρότυπα (π.χ. πίνακα 3.3).

Τα περιβαλλοντικά πρότυπα τρίτων μερών ενδέχεται να μην καλύπτουν όλες τις σχετικές περιβαλλοντικές πτυχές και διαδικασίες σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, ενώ δεν υπάρχουν διαθέσιμα πρότυπα με αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές που να είναι ευρέως αποδεκτά για όλες τις ομάδες προϊόντων. Οι ομάδες προϊόντων που δεν αναφέρονται στον πίνακα 3.8 μπορεί να προορίζονται για βελτίωση της αλυσίδας εφοδιασμού, μέσω της επιβολής απαιτήσεων για το προϊόν/προμηθευτή (π.χ. συγκριτική αξιολόγηση προμηθευτών) και της προώθησης πρωτοπόρων «οικολογικών προϊόντων», όπως περιγράφονται στις επόμενες βέλτιστες πρακτικές.

Εάν η περιβαλλοντική πιστοποίηση προσδιορίζεται με κριτήρια που «χαρακτηρίζουν τη σειρά», το κόστος συμμόρφωσης και πιστοποίησης βαρύνει τους προμηθευτές και δεν μετακυλίεται στους εμπόρους λιανικής πώλησης. Ωστόσο, η βέλτιστη πρακτική είναι οι λιανοπωλητές να παρέχουν στήριξη στους υφιστάμενους προμηθευτές ώστε να αποκτήσουν πιστοποίηση, στην οποία περίπτωση γίνεται επιμερισμός του κόστους. Για τους προμηθευτές, το κόστος συμμόρφωσης μπορεί να θεωρηθεί επένδυση για την επέκταση της αποδοχής από την αγορά των προϊόντων τους και, ενδεχομένως, να εφαρμόσουν υψηλότερη τιμή πώλησης. Για τους εμπόρους λιανικής πώλησης, το πρόσθετο κόστος που συνεπάγεται η τεχνική αυτή μπορεί να σταθμίζεται με τη μείωση των κινδύνων της αλυσίδας εφοδιασμού και ενδεχόμενα πλεονεκτήματα τιμολόγησης και μάρκετινγκ.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ19) το ποσοστό των προϊόντων που πωλήθηκαν σε μια συγκεκριμένη ομάδα προϊόντων τα οποία έχουν πιστοποιηθεί σύμφωνα με συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πρότυπο από τρίτο μέρος, σύμφωνα με την αξία των πωλήσεων δ20) Η αυστηρότητα και η πληρότητα των περιβαλλοντικών προδιαγραφών προτύπων από τρίτο μέρος, όπως αποδεικνύεται σε γενικές γραμμές από την κατηγοριοποίησή τους σε βασικά, βελτιωμένα ή υποδειγματικά. δ21) Αριθμός ομάδων προϊόντων όπου περισσότερες από τις μισές των πωλήσεων είναι πιστοποιημένες σύμφωνα με περιβαλλοντικό πρότυπο από τρίτο μέρος

δα14) Ο λιανοπωλητής αποδεικνύει πρόοδο πορείας στο πλαίσιο λεπτομερούς σχεδίου για την επίτευξη 100 % πιστοποίησης με «βελτιωμένο» περιβαλλοντικό πρότυπο (πίνακας 3.6) του προϊόντων που έχουν το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή σε ορισμένες ομάδες προϊόντων όπως, για παράδειγμα, καφές, τσάι, λίπη και έλαια, ζάχαρη και τα κλωστοϋφαντουργικά. δα15) Ο λιανοπωλητής αποδεικνύει πρόοδο πορείας στο πλαίσιο λεπτομερούς σχεδίου για την επίτευξη 100 % πιστοποίησης με ορισμένες ομάδες προϊόντων «υποδειγματικού» περιβαλλοντικού προτύπου (πίνακας 3.7) όπως, για παράδειγμα, θαλασσινά, ξύλο και χαρτί.

3.2.4.   Επιβολή περιβαλλοντικών απαιτήσεων για τους προμηθευτές των ομάδων προϊόντων προτεραιότητας

Η βέλτιστη πρακτική είναι η θέσπιση περιβαλλοντικών κριτηρίων για προϊόντα προτεραιότητας και τους προμηθευτές τους, στοχεύοντας σε συγκεκριμένα περιβαλλοντικά σημεία αιχμής, και η επιβολή της συμμόρφωσης αυτών των κριτηρίων μέσω ελέγχου των προϊόντων και του προμηθευτή.

Δυνατότητα εφαρμογής

Αυτή η βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται σε μεγάλους λιανοπωλητές και σε προϊόντα προτεραιότητας που φέρουν το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή. Ο έλεγχος των περιβαλλοντικών επιδόσεων του προμηθευτή μπορεί να ενταχθεί στα συστήματα κοινωνικού ελέγχου και ελέγχου της ποιότητας των προϊόντων ώστε να ελαχιστοποιηθεί το επιπλέον κόστος. Για τους προμηθευτές, το κόστος συμμόρφωσης μπορεί να αντισταθμίζεται με βελτιωμένη ασφάλεια της ζήτησης και ενισχυμένη εμπορευσιμότητα των προϊόντων τους, καθώς και οποιαδήποτε υψηλότερη τιμή ενδεχομένως εξασφαλίσουν. Για τους λιανοπωλητές, το κόστος μπορεί να αντισταθμίζεται με λιγότερους κινδύνους φήμης και κινδύνους της αλυσίδας εφοδιασμού για επιχειρήσεις με μεσοπρόθεσμες προοπτικές, που συνδέονται με μη αειφόρους πρακτικές, καθώς και με πριμοδοτήσεις τιμών και εμπορίας που ενδέχεται κατά συνέπεια να εξασφαλίσουν.

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική δεν εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ22) Ποσοστό των πωλήσεων προϊόντος που φέρει το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή στο πλαίσιο μιας ομάδας προϊόντων που συμμορφώνεται με συγκεκριμένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις. δ23) Οι περιβαλλοντικές επιδόσεις που εκπροσωπούνται από τις απαιτήσεις αυτές. δ24) Ποσοστιαίοι στόχοι συμμόρφωσης για ομάδες προϊόντων, όταν εφαρμόζεται πρόγραμμα για ευρύτερη συμμόρφωση. δ25) Αριθμός ομάδων προϊόντων όπου περισσότερες από τις μισές πωλήσεις συμμορφώνονται με συγκεκριμένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις.

δα16) 100 % πωλήσεις προϊόντων που φέρουν το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή στο πλαίσιο μιας ομάδας προϊόντων που συμμορφώνεται με συγκεκριμένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις που ορίζονται από τον έμπορο λιανικής πώλησης.

3.2.5.   Προώθηση της βελτίωσης των επιδόσεων των προμηθευτών μέσω συγκριτικής ανάλυσης και διάδοσης βέλτιστων πρακτικών

Η βέλτιστη πρακτική είναι να προωθηθεί η βελτίωση των προμηθευτών θεσπίζοντας συστήματα ανταλλαγής πληροφοριών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συγκριτική αξιολόγηση των προμηθευτών, και διαδίδοντας καλύτερες πρακτικές διαχείρισης. Η τελευταία πτυχή μπορεί να βοηθήσει στη συμμόρφωση του προμηθευτή με πρότυπα από τρίτα μέρα και κριτήρια που ορίζονται από τον έμπορο λιανικής πώλησης.

Δυνατότητα εφαρμογής

Αυτή η βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται σε μεγάλους λιανοπωλητές και σε προϊόντα προτεραιότητας που φέρουν το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή. Οι έμποροι λιανικής πώλησης μπορούν να προσφέρουν στους προμηθευτές μια μικρή πριμοδότηση της τιμής για να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή σε προγράμματα βελτίωσης της συλλογής δεδομένων και την πληρωμή για αντιπαραβολή δεδομένων καθώς και για τη διάδοση καλύτερων πρακτικών τεχνικών διαχείρισης. Το κόστος αυτό μπορεί να αντισταθμίζεται με λιγότερους κινδύνους φήμης και κινδύνους της αλυσίδας εφοδιασμού για επιχειρήσεις με μεσοπρόθεσμες προοπτικές, που συνδέονται με μη αειφόρους πρακτικές, καθώς και με πριμοδοτήσεις τιμών τις οποίες ενδέχεται να εφαρμόσουν κατά συνέπεια οι έμποροι λιανικής πώλησης. Τα μερίσματα τυχόν προσδιορισμένων βελτιώσεων της απόδοσης μπορούν να διανέμονται στους λιανοπωλητές μέσω συμβατικής συμφωνίας.

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική δεν εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ26) Ποσοστό των πωλήσεων προϊόντων που φέρουν το σήμα του κατασκευαστή και που προέρχονται από προμηθευτές που συμμετέχουν σε προγράμματα λιανικής πώλησης για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων. δ27) Το επίπεδο περιβαλλοντικών επιδόσεων που αντιπροσωπεύεται από αυτά τα προγράμματα. δ28) Ποσοστιαίοι στόχοι συμμετοχής των προμηθευτών για ομάδες προϊόντων, όταν εφαρμόζεται πρόγραμμα βελτίωσης προμηθευτή. δ29) Αριθμός ομάδων προϊόντων όπου περισσότερες από τις μισές πωλήσεις προέρχονται από προμηθευτές που συμμετέχουν σε προγράμματα λιανικής πώλησης για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων.

δα17) Το 100 % πωλήσεων προϊόντων που φέρουν το σήμα του κατασκευαστή στο πλαίσιο μιας ομάδας προϊόντων προέρχονται από προμηθευτές που συμμετέχουν σε προγράμματα λιανικής πώλησης για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων.

3.2.6.   Συνεργατική έρευνα και ανάπτυξη για την προώθηση εκτεταμένης βελτίωσης της αλυσίδας εφοδιασμού και της καινοτομίας

Η βέλτιστη πρακτική είναι η στρατηγική συνεργασία με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς ώστε να προσδιοριστούν και να αναπτυχθούν καινοτόμες επιλογές βελτίωσης της αλυσίδας εφοδιασμού και να αναπτυχθούν ευρέως αποδεκτά περιβαλλοντικά πρότυπα.

Δυνατότητα εφαρμογής

Κάθε μεγάλη εταιρεία λιανικής πώλησης με αλυσίδες εφοδιασμού προϊόντων που φέρουν το σήμα του κατασκευαστή μπορεί να συνεργαστεί με ερευνητικά ιδρύματα ή εταιρείες συμβούλων για να βελτιώσει τη βιωσιμότητα της αλυσίδας εφοδιασμού. Οι έμποροι λιανικής πώλησης μπορεί να επιθυμούν η εν λόγω έρευνα και ανάπτυξη να επικεντρωθεί σε ομάδες προϊόντων για τις οποίες δεν υπάρχουν επιλογές βελτίωσης που να είναι εμπορικά βιώσιμες και ευρέως εφαρμόσιμες. Η πρακτική αυτή μπορεί να θεωρηθεί επένδυση για την εξασφάλιση βιώσιμων και οικονομικά ανταγωνιστικών αλυσίδων εφοδιασμού.

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική δεν εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς της αριστείας
δ30) Δαπάνες για την έρευνα σχετικά με τη βιώσιμη αλυσίδα εφοδιασμού (που εκφράζεται σε σχέση με τον κύκλο εργασιών)· δ31) Ποιοτική αξιολόγηση του κατά πόσον η έρευνα κατευθύνεται σε καινοτόμες, κλιμακούμενες και υψηλού δυναμικού επιλογές βελτίωσης· δ32) Ειδικές περιβαλλοντικές βελτιώσεις που οφείλονται στην εφαρμογή των αποτελεσμάτων της έρευνας.	—

3.2.7.   Προώθηση πρωτοπόρων οικολογικών προϊόντων

Η βέλτιστη πρακτική είναι να προωθούνται τα πρωτοπόρα πιστοποιημένα οικολογικά προϊόντα. Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης, η πηγή των προμηθειών, η τιμολόγηση, η τοποθέτηση μέσα στο κατάστημα και οι διαφημίσεις αποτελούν σημαντικές συνιστώσες της τεχνικής αυτής, οι οποίες να μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά μέσω της ανάπτυξης οικολογικών σειρών προϊόντων που φέρουν το σήμα του κατασκευαστή.

Δυνατότητα εφαρμογής

Όλοι οι λιανοπωλητές μπορούν να δημιουργούν απόθεμα και να προωθούν την κατανάλωση πρωτοπόρων οικολογικών προϊόντων. Οι μεγάλες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου μπορούν να εφαρμόσουν την εν λόγω τεχνική εκτενέστερα με την ανάπτυξη σειρών οικολογικών προϊόντων που φέρουν το σήμα του κατασκευαστή. Το κόστος των προμηθευτών που συνδέεται με την πιστοποίηση πρωτοπόρων προϊόντων μπορεί να περάσει στους εμπόρους λιανικής πώλησης. Τα πιστοποιημένα πρωτοπόρα οικολογικά προϊόντα συνδέονται με σημαντικά υψηλότερη τιμή πώλησης και υψηλότερα περιθώρια κέρδους. Οι σειρές οικολογικών προϊόντων που φέρουν το σήμα του κατασκευαστή είναι επίσης πιθανό να αυξήσουν τις συνολικές πωλήσεις προϊόντων που φέρουν σήματα κατασκευαστή του λιανοπωλητή μέσω προϊόν των πωλήσεων προϊόντων φερόντων σήμα του λιανοπωλητή μέσω της θετικής επίδρασης του «φαινομένου του φωτοστέφανου».

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ33) Ποσοστό πωλήσεων στο πλαίσιο μιας ομάδας προϊόντων που πιστοποιούνται σύμφωνα με πρωτοπόρα υποδειγματικά πρότυπα. δ34) Αριθμός ομάδων προϊόντων για τις οποίες προσφέρονται πρωτοπόρα οικολογικά προϊόντα. δ35) Ύπαρξη εκτεταμένης σειράς οικολογικών προϊόντων που φέρουν το σήμα του κατασκευαστή (Ν/Ο).	δα18) Το 10 % των πωλήσεων στο πλαίσιο ομάδων προϊόντων που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικά δα19) Το 50 % των πωλήσεων βαμβακιού που έχει πιστοποιηθεί ως βιολογικό δα20) Το 10 % των πωλήσεων στο πλαίσιο ομάδων μη εδώδιμων προϊόντων πιστοποιημένων σύμφωνα με επίσημα επαληθευμένα από τρίτο μέρος οικολογικά σήματα, σύμφωνα με τον ορισμό του ISO τύπου Ι.

3.3.   Μεταφορές και εφοδιαστική

3.3.1.   Πράσινες δημόσιες συμβάσεις και περιβαλλοντικές απαιτήσεις για τους φορείς παροχής υπηρεσιών μεταφοράς

Η βέλτιστη πρακτική είναι η ένταξη κριτηρίων περιβαλλοντικών επιδόσεων και υποβολής εκθέσεων στις δημόσιες συμβάσεις μεταφορών και της εφοδιαστικής που παρέχονται από τρίτους, καθώς και απαιτήσεις για την εφαρμογή της βέλτιστης πρακτικής που περιγράφονται στο παρόν έγγραφο.

Δυνατότητα εφαρμογής

Όλοι οι έμποροι λιανικής πώλησης αγοράζουν τουλάχιστον ένα μέρος των δραστηριοτήτων μεταφορών και εφοδιαστικής από τρίτους παρόχους και μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις αγοράς σύμφωνα με την απόδοση ή με περιβαλλοντικά κριτήρια. Ωστόσο, η βελτίωση της αποδοτικότητας των μεταφορών και των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής μειώνει το κόστος λειτουργίας και απαιτεί αποτελεσματική παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων. Οι αποδοτικοί τρίτοι πάροχοι μεταφορών μπορεί να είναι σε θέση να παρέχουν υπηρεσίες με χαμηλότερο κόστος στους εμπόρους λιανικής πώλησης.

Οι μικροί λιανοπωλητές συνήθως εξαρτώνται από τρίτους παρόχους υπηρεσιών.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ36) Ποσοστό παρόχων μεταφορών που είναι πιστοποιημένοι με πρότυπα που σχετίζονται με το περιβάλλον (περιλαμβάνει εγγραφή σε προγράμματα υποβολής εκθέσεων). δ37) Ποσοστό παρόχων μεταφορών που συμμορφώνονται με συγκεκριμένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις ή βέλτιστων πρακτικών που περιγράφονται στο παρόν έγγραφο.	δα21) Το 100 % των παρόχων μεταφορών και εφοδιαστικής συμμορφώνονται με οποιοδήποτε από τα εξής: i) πρότυπα που σχετίζονται με το περιβάλλον και επικυρώνονται από τρίτο μέρος ii) ειδικές περιβαλλοντικές απαιτήσεις iii) βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης που περιγράφονται στο παρόν έγγραφο.

3.3.2.   Παρακολούθηση της αποδοτικότητας και υποβολή εκθέσεων για όλες τις δραστηριότητες μεταφορών και εφοδιαστικής

Η βέλτιστη πρακτική είναι να υποβάλλονται εκθέσεις σχετικά με την αποδοτικότητα και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις όλων των μεταφορών και των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής μεταξύ των άμεσων προμηθευτών, των κέντρων διανομής, των εμπόρων λιανικής πώλησης και των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, με βάση την παρακολούθηση των ενδοεπιχειρησιακών δραστηριοτήτων και τα δεδομένα που παρέχονται από δραστηριότητες τρίτων μερών.

Δυνατότητα εφαρμογής

Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται από όλους τους εμπόρους λιανικής πώλησης. Η υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις ενδοεπιχειρησιακές υπηρεσίες μεταφορών και εφοδιαστικής θα ισχύει μόνο για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις λιανικής πώλησης. Η αποτελεσματική παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων απαιτεί μικρές επενδύσεις σε αναγκαία συστήματα πληροφορικής και διαχείρισης, αλλά μπορεί να προσδιορίσει επιλογές για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των μεταφορών και των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής.

Για τις μικρές επιχειρήσεις, βασικά στοιχεία σχετικά με τον μέσο όρο των συντελεστών εκπομπών για τους διάφορους τρόπους μεταφοράς είναι διαθέσιμα για την εκτίμηση των εκπομπών.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ38) Τόνοι ισοδυνάμων CO2 ανά έτος που εκπέμπουν οι μεταφορές και οι δραστηριότητες εφοδιαστικής. δ39) kg ισοδυνάμων CO2 ανά m3 ή ανά παλέτα φορτίου που παραδίδεται. δ40) Αν αναφέρονται οι ακόλουθες παράμετροι για όλες τις σχετικές δραστηριότητες μεταφορών και εφοδιαστικής: i) Αριθμός και ποσοστό των km/τονοχιλιομέτρων (tkm) με διάφορα μεταφορικά μέσα ii) kg ισοδυνάμων CO2 ανά τόνο, ανά m3 ή ανά παλέτα φορτίου που παραδίδεται. δ41) Αν αναφέρονται οι ακόλουθες παράμετροι για όλες τις σχετικές ενδοεπιχειρησιακές δραστηριότητες μεταφορών και εφοδιαστικής: i) Συντελεστής φορτίου φορτηγού (% του βάρους ή ικανότητα όγκου) ii) kg ισοδυνάμων CO2 ανά tkm.

δα22) Για το 100 % των δραστηριοτήτων μεταφορών και εφοδιαστικής μεταξύ άμεσων προμηθευτών, καταστημάτων λιανικής πώλησης και εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εκτελούνται από τρίτους παρόχους μεταφορών, αναφέρονται οι ακόλουθοι δείκτες: i) ποσοστό των μεταφορών από διαφορετικά μέσα ii) kg ισοδυνάμων CO2 ανά m3 ή ανά παλέτα φορτίου που παραδίδεται. δα23) Για όλες τις ενδοεπιχειρησιακές υπηρεσίες μεταφορών και εφοδιαστικής μεταξύ των άμεσων προμηθευτών, καταστημάτων λιανικής πώλησης και εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων αναφέρονται οι ακόλουθοι δείκτες: i) Συντελεστής φορτίου φορτηγού (% του βάρους ή ικανότητα όγκου) ii) kg ισοδυνάμων CO2 ανά tkm

3.3.3.   Ενσωμάτωση της αποδοτικότητας των μεταφορών σε αποφάσεις σχετικά με τον εφοδιασμό πρώτων υλών και στον σχεδιασμό των συσκευασιών

Η βέλτιστη πρακτική είναι η ένταξη της αποδοτικότητας των μεταφορών σε αποφάσεις εφοδιασμού και στον σχεδιασμό των συσκευασιών, με βάση αξιολόγηση του κύκλου ζωής προϊόντων που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές, και μέσω του σχεδιασμού της συσκευασίας του προϊόντος με σκοπό να μεγιστοποιηθεί η πυκνότητα των μονάδων μεταφοράς.

Δυνατότητα εφαρμογής

Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται σε μεγάλους λιανοπωλητές με σειρές προϊόντων που φέρουν το σήμα του κατασκευαστή. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τοποθεσία των προϊόντων και της πηγής, που συνδέεται με μια πλειάδα συντελεστών επιλογής πηγής εφοδιασμού. Για τη συσκευασία, η αύξηση της πυκνότητας των συσκευασμένων προϊόντων μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αποδοτικότητα των μεταφορών και, ως εκ τούτου, να μειώσει το κόστος των μεταφορών.

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική δεν εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ39) kg ισοδυνάμων CO2/m3 (ανά παλέτα φορτίου) που παραδίδεται. δ42) Κατανομή ανά μεταφορικό μέσο. δ43) Αριθμός ομάδων προϊόντων στα οποία η προέλευση ή η συσκευασία έχει τροποποιηθεί ειδικά για τη μείωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου των μεταφορών και εφοδιαστικής και του κύκλου ζωής. δ44) Η συστηματική εφαρμογή βελτιώσεων στις συσκευασίας για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και τη βελτίωση της αποδοτικότητας των μεταφορών και της εφοδιαστικής (Ν/Ο).

δα24) Η συστηματική εφαρμογή βελτιώσεων στις συσκευασίας για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και τη βελτίωση της αποδοτικότητας των μεταφορών και της εφοδιαστικής (Ν/Ο).

3.3.4.   Στροφή προς αποδοτικότερα μέσα μεταφοράς

Η βέλτιστη πρακτική είναι η στροφή προς αποδοτικότερα μέσα μεταφοράς, ιδίως σιδηροδρομικές, πλωτές μεταφορές και μεγαλύτερα φορτηγά, καθώς και να ελαχιστοποιηθούν τα αερομεταφερόμενα φορτία, για όσο μεγαλύτερο μέρος της απόστασης μεταφοράς είναι δυνατόν. Η δυνατότητα να γίνουν αυτές οι αλλαγές μπορεί να περιορίζεται στην πρωτογενή διανομή, από τα κέντρα διανομής προμηθευτών στα κέντρα διανομής των εμπόρων λιανικής πώλησης, δεδομένου ότι τα πρώτα και τελευταία χιλιόμετρα συχνά απαιτούν οδικές μεταφορές. Επομένως, οι αλλαγές ως προς τα μέσα μεταφοράς απαιτούν τη βελτιστοποίηση των δικτύων διανομής ώστε να δέχονται διατροπικές μεταβιβάσεις (π.χ. κέντρα διανομής με πρόσβαση σε σιδηροδρομικά και πλωτά δίκτυα). Η στροφή από μικρότερα σε μεγαλύτερα φορτηγά, συμπεριλαμβανομένων των φορτηγών με διώροφα ρυμουλκούμενα, περιλαμβάνεται στην τεχνική αυτή λόγω της σημαντικά μεγαλύτερης αποδοτικότητας των μεγάλων έναντι των μικρών φορτηγών. Η στροφή των μέσων μεταφοράς μπορεί επίσης να επηρεάζει τις αποφάσεις σχετικά με τον εφοδιασμού όταν οι μεταφορές αντιπροσωπεύουν μια σημαντική συνιστώσα του περιβαλλοντικού αντίκτυπου του κύκλου ζωής των προϊόντων (λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές επιπτώσεις στον κύκλο ζωής).

Πίνακας 3.9.

Κατάταξη των τρόπων μεταφοράς κατά σειρά περιβαλλοντικής προτίμησης (η υψηλότερη πρώτη)

Σειρά κατάταξης	Τρόπος μεταφοράς
1	Εμπορευματική αμαξοστοιχία
2	Πλοίο ωκεανού
3	Εσωτερική πλωτή οδός
4	Μεγάλο φορτηγό
5	Μεσαίο φορτηγό
6	Μικρό φορτηγό
7	Αερομεταφερόμενο φορτίο

Δυνατότητα εφαρμογής

Όλοι οι έμποροι λιανικής μπορούν να λάβουν μέτρα για τη στροφή προς λιγότερο ρυπογόνους τρόπους μεταφοράς, τουλάχιστον βάσει του μεγέθους των οχημάτων, και η πλειονότητα των μεγάλων εμπόρων λιανικής μπορεί να αλλάξει τουλάχιστον ένα μέρος της πρωτογενούς διανομής από οδικές σε σιδηροδρομικές ή πλωτές μεταφορές. Ωστόσο, η επίτευξη αλλαγών ευρείας κλίμακας στη μεταφορά εμπορευμάτων λιανικής πώλησης από οδικές σε σιδηροδρομικές και εσωτερικές πλωτές μεταφορές θα απαιτήσει βελτιώσεις των εθνικών σιδηροδρομικών και εσωτερικών πλωτών υποδομών και μεγαλύτερο διασυνοριακό συντονισμό εκ μέρους των εταιρειών εκμετάλλευσης. Ως εκ τούτου, οι εθνικές υποδομές μεταφορών και πολιτικής (π.χ. τιμολόγηση των οδικών μεταφορών) μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά το εύρος βελτίωσης των λιανοπωλητών και τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τους τρόπους μεταφοράς.

Δεν εφαρμόζεται στις μικρές επιχειρήσεις, εκτός των περιπτώσεων όπου οι διαθέσιμες επιλογές όσον αφορά τις προμήθειες επιτρέπουν την επιλογή πιο αποτελεσματικών τρόπων μεταφοράς για συγκεκριμένα προϊόντα.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ45) Ποσοστό της συνολικής μεταφοράς προϊόντων (τονοχιλιόμετρα), από τους άμεσους προμηθευτές σε καταστήματα, που πραγματοποιείται με ορισμένους περισσότερο αποδοτικούς τρόπους μεταφοράς δ46) Ποσοστό της διεθνούς μεταφοράς προϊόντων (τονοχιλιόμετρα) που πραγματοποιείται με ορισμένους περισσότερο αποδοτικούς τρόπους μεταφοράς	δα25) Πάνω από το 50 % των χερσαίων μεταφορών μεταξύ άμεσων προμηθευτών και κέντρων διανομής λιανικής πώλησης, ανάλογα με την αξία των πωλήσεων, γίνεται με σιδηροδρομικές/πλωτές μεταφορές (όταν το επιτρέπουν οι υποδομές) δα26) Πάνω από το 99 % των υπερπόντιων μεταφορών, σύμφωνα με την τιμή πώλησης, γίνονται με πλοίο

3.3.5.   Βελτιστοποίηση του δικτύου διανομής

Η βέλτιστη πρακτική είναι να βελτιστοποιηθεί το δίκτυο διανομής μέσω συστηματικής εφαρμογής της περισσότερο αποδοτικής από τις ακόλουθες επιλογές: i) στρατηγικοί κεντρικοί κόμβοι που να χειρίζονται σιδηροδρομικές και πλωτές μεταφορές, ii) ενοποιημένες πλατφόρμες, iii) και απευθείας διαδρομή.

Δυνατότητα εφαρμογής

Μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλους λιανοπωλητές με ενδοεπιχειρησιακές υπηρεσίες μεταφορών και εφοδιαστικής και σε παρόχους μεταφορών τρίτων μερών, ιδίως όταν τα προϊόντα προέρχονται από μεγαλύτερες αποστάσεις. Η πρακτική αυτή δεν απαιτεί σημαντικές επενδύσεις. Η δημιουργία νέων κεντρικών κόμβων που να διαθέτουν δίκτυα σιδηροδρομικών πλωτών μεταφορών απαιτεί σημαντική επένδυση. Και στις δύο περιπτώσεις, η αύξηση της αποδοτικότητας της φόρτωσης και η χρήση αποδοτικότερων τρόπων μεταφοράς για διαδρομές μεγαλύτερων αποστάσεων μπορεί να μειώσει σημαντικά τα έξοδα λειτουργίας.

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ39) kg ισοδυνάμων CO2 ανά m3 (ή παλέτα φορτίου) που παραδίδεται. δ47) Αριθμός χρησιμοποιούμενων ενοποιημένων πλατφόρμων, ή αριθμός χρησιμοποιούμενων στρατηγικών κεντρικών κόμβων, ή αριθμός χρησιμοποιούμενων άμεσων οδών μεταφοράς. δ48) Ποσοστό μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των δραστηριοτήτων μεταφορών και εφοδιαστικής με την εφαρμογή συγκεκριμένων επιλογών βελτίωσης του δικτύου διανομής. δ49) Εξωτερική ανάθεση των δραστηριοτήτων μεταφορών και εφοδιαστικής σε τρίτο πάροχο υπηρεσιών με βελτιστοποιημένο δίκτυο διανομής (Ν/Ο). δ50) Συστηματική βελτίωση των δικτύων διανομής με στρατηγικές τοποθεσίες κόμβων, ενοποιημένες πλατφόρμες, και απευθείας διαδρομή (Ν/Ο).

δα27) Συστηματική βελτιστοποίηση των δικτύων διανομής με στρατηγικές τοποθεσίες κόμβων, ενοποιημένες πλατφόρμες, και απευθείας διαδρομή.

3.3.6.   Βελτιστοποίηση του προγραμματισμού διαδρομής, χρήσης της τηλεπληροφορικής και κατάρτιση των οδηγών

Η βέλτιστη πρακτική είναι η βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας των δραστηριοτήτων με αποτελεσματικό σχεδιασμό διαδρομής, χρήση της τηλεπληροφορικής και κατάρτιση των οδηγών. Ο αποτελεσματικός σχεδιασμός διαδρομής περιλαμβάνει τη φόρτωση των αποβλήτων στα οχήματα εφοδιασμού των καταστημάτων κατ την επιστροφή τους και παραδόσεις των προμηθευτών στα κέντρα διανομής, καθώς και την πραγματοποίηση νυκτερινών παραδόσεων προς αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης.

Δυνατότητα εφαρμογής

Μπορεί να εφαρμοστεί για όλα τα προϊόντα που θα παρασχεθούν σε μεγάλους λιανοπωλητές με ενδοεπιχειρησιακές υπηρεσίες μεταφορών και εφοδιαστικής και σε παρόχους μεταφορών τρίτων μερών. Η εκπαίδευση οδηγών συνήθως αποφέρει 5 % εξοικονόμηση καυσίμου. Η βελτιστοποίηση της διαδρομής μπορεί να απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις στην τεχνολογία των πληροφοριών, αλλά μπορεί να μειώσει το κόστος επένδυσης κεφαλαίων (λιγότερα φορτηγά) και τη σημαντική μείωση των λειτουργικών εξόδων (καύσιμα).

Εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις αν διαθέτουν δικά τους οχήματα μεταφοράς (π.χ. μικρά φορτηγά παραδόσεων).

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ39) kg ισοδυνάμων CO2 ανά m3 ή (ανά παλέτα) φορτίου που παραδίδεται. δ51) Ποσοστό αποδοτικότητας φορτίου του μέσου όρου του στόλου οχημάτων (όγκος ή ικανότητα μάζας), ή ποσοστό του μέσου όρου του στόλου που κυκλοφορεί άδειο (km φορτηγών), μέσος όρος στόλου ισοδυνάμων g CO2/τονοχιλιόμετρα. δ52) Ποσοστό των οδηγών που περνάει από συνεχή κατάρτιση για αποδοτική οδήγηση. δ53) Εφαρμογή αποτελεσματικού συστήματος παροχής κινήτρων για αποδοτική οδήγηση στους οδηγούς (Ν/Ο). δ54) Ποσοστό μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των μεταφορών και της εφοδιαστικής με την εφαρμογή συγκεκριμένων επιλογών (δηλαδή φόρτωση των αποβλήτων στα οχήματα εφοδιασμού των καταστημάτων κατά την επιστροφή τους ή παραδόσεις προμηθευτών, τηλεματική, κατάρτιση οδηγών και προγράμματα παροχής κινήτρων, και παραδόσεις εκτός των ωρών αιχμής). δ55) Συστηματική βελτιστοποίηση των διαδρομών με τη φόρτωση των αποβλήτων στα οχήματα εφοδιασμού των καταστημάτων κατά την επιστροφή τους και παραδόσεις προμηθευτών στις διαδρομές επιστροφής από τις παραδόσεις σε καταστήματα, χρήση της τηλεματικής και εκτεταμένα παράθυρα παράδοσης (Ν/Ο).

δα28) Το 100 % των οδηγών καταρτίζεται συνεχώς στην αποδοτική οδήγηση, ή εφαρμογή συστήματος παροχής κινήτρων στους οδηγούς για αποδοτική οδήγηση. δα29) Συστηματική βελτιστοποίηση των διαδρομών με τη φόρτωση των αποβλήτων στα οχήματα εφοδιασμού των καταστημάτων κατά την επιστροφή τους και παραδόσεις προμηθευτών στις διαδρομές επιστροφής από τις παραδόσεις σε καταστήματα, χρήση της τηλεματικής εκτεταμένα παράθυρα παράδοσης.

3.3.7.   Ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου των οδικών οχημάτων μέσω των αποφάσεων αγοράς και εκ των υστέρων τροποποιήσεων

Η βέλτιστη πρακτική είναι η ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου των οδικών οχημάτων μέσω των αποφάσεων αγοράς και εκ των υστέρων τροποποιήσεων. Αυτό περιλαμβάνει την αγορά οχημάτων με εναλλακτικές πηγές ενέργειας, οχημάτων αποδοτικών και χαμηλής ρύπανσης και οχημάτων χαμηλού θορύβου, τις τροποποιήσεις της αεροδυναμικής και την εφαρμογή ελαστικών χαμηλής αντίστασης κύλισης.

Δυνατότητα εφαρμογής

Μπορεί να εφαρμοστεί για όλα τα προϊόντα που θα παρασχεθούν σε μεγάλους λιανοπωλητές με ενδοεπιχειρησιακές υπηρεσίες μεταφορών και εφοδιαστικής και σε παρόχους μεταφορών τρίτων μερών. Για την οδήγηση των οχημάτων μεγάλων αποστάσεων σε υψηλότερες ταχύτητες (> 80 km/h), οι επενδύσεις σε αεροδυναμικές τροποποιήσεις και οι μεγαλύτερες επενδύσεις για την αναβάθμιση σε πιο αεροδυναμικές ελκτικές μονάδες και ρυμουλκούμενες μονάδες προσφέρουν περιόδους απόσβεσης μέχρι δύο έτη. Η ίδια χρονική περίοδος απόσβεσης ισχύει και για την τοποθέτηση ελαστικών χαμηλής αντίστασης κύλισης. Τα οχήματα με εναλλακτική πηγή ενέργειας απαιτούν σημαντικά υψηλότερες επενδυτικές δαπάνες.

Εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις αν διαθέτουν δικά τους οχήματα μεταφοράς (π.χ. μικρά φορτηγά παραδόσεων).

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ56) l/100 km (κατανάλωσης καυσίμου οχήματος) η kg ισοδυνάμων CO2 ανά tkm. δ57) Ποσοστό των οχημάτων στο πλαίσιο μεταφορικού στόλου οχημάτων που συμμορφώνεται διαφορετικές κατηγορίες οχημάτων EURO. δ58) Ποσοστό οχημάτων, ρυμουλκουμένων και εξοπλισμού φόρτωσης που συμμορφώνεται με τα πρότυπα θορύβου PIEK, ή ισοδύναμα πρότυπα τα οποία επιτρέπουν τις νυχτερινές παραδόσεις. δ59) Ποσοστό των οχημάτων σε μεταφορικό στόλο που κινείται με εναλλακτικά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου, του βιοαερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. δ60) Ποσοστό των οχημάτων σε μεταφορικό στόλο που είναι εφοδιασμένα με ελαστικά χαμηλής αντίστασης κύλισης. δ61) Ποσοστό οχημάτων και ρυμουλκουμένων σε μεταφορικό στόλο τα οποία έχουν σχεδιαστεί ή τροποποιηθεί για τη βελτίωση των αεροδυναμικών επιδόσεων.

δα30) Το 100 % των φορτηγών συμμορφώνεται με το πρότυπο EURO V (17) και κατανάλωση καυσίμων βαρέων φορτηγών οχημάτων (HGV) μικρότερη από 30 l/100 km. δα31) Το 100 % των φορτηγών, των ρυμουλκουμένων και του εξοπλισμού φόρτωσης συμμορφώνεται με τα πρότυπα θορύβου PIEK, ή ισοδύναμα πρότυπα τα οποία επιτρέπουν τις νυχτερινές παραδόσεις. δα32) Λειτουργία οχημάτων που κινούνται με εναλλακτικά καύσιμα (φυσικό αέριο, βιοαέριο, ηλεκτρική ενέργεια). δα33) Το 100 % των οχημάτων είναι εξοπλισμένα με ελαστικά χαμηλής αντίστασης κύλισης. δα34) Το 100 % των οχημάτων και των ρυμουλκουμένων έχουν σχεδιαστεί ή τροποποιηθεί για τη βελτίωση των αεροδυναμικών επιδόσεων.

3.4.   Διαχείριση αποβλήτων

3.4.1.   Ελαχιστοποίηση των αποβλήτων τροφίμων

Η βέλτιστη πρακτική είναι η ενσωμάτωση πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον, ώστε να αποφεύγεται η παραγωγή αποβλήτων τροφίμων, όπως η παρακολούθηση, ο λογιστικός έλεγχος, η ιεράρχηση προτεραιοτήτων, τα ζητήματα εφοδιαστικής, οι καλύτεροι μηχανισμοί διατήρησης, ο έλεγχος θερμοκρασίας και υγρασίας στο εσωτερικό του καταστήματος, τα κέντρα διανομής και τα φορτηγά παράδοσης εμπορευμάτων, η εκπαίδευση του προσωπικού, η δωρεά, η παροχή συμβουλών προς τους καταναλωτές κ.λπ. και να αποφεύγεται η υγειονομική ταφή ή η αποτέφρωση των αποβλήτων τροφίμων μέσω διαδικασιών ζύμωσης.

Δυνατότητα εφαρμογής

Πρόκειται για οικονομικά αποδοτικό μέτρο, που εφαρμόζεται σε επιχειρήσεις λιανικής πώλησης τροφίμων κάθε μεγέθους και σε κάθε κράτος μέλος. Ωστόσο, μπορεί να ισχύουν πολιτικές ώστε να αποφεύγονται/αποθαρρύνονται οι δωρεές τροφίμων.

Όλες οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να εφαρμόζουν προληπτικά μέτρα ώστε να μην παράγουν απόβλητα τροφίμων. Το διοικητικό κόστος θα αντισταθμιστεί από την εξοικονόμηση κόστους που προκύπτει από λιγότερες απώλειες προϊόντων και λιγότερα παραγόμενα απόβλητα.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων

Δείκτες αναφοράς αριστείας

δ62) Kg ή τόνοι αποβλήτων τροφίμων, απόλυτη τιμή, ανά m2 ή ανά εκατ. ευρώ του κύκλου εργασιών. δ63) Ποσοστό παραγωγής αποβλήτων τροφίμων σε σχέση με τις συνολικές αγορές τροφίμων. δ64) Kg ή τόνοι τροφίμων που υπερβαίνουν την οριακή ημερομηνία πώλησης αλλά όχι την ημερομηνία λήξης τα οποία διατίθενται προς δωρεά σε φιλανθρωπικά ιδρύματα. δ65) Kg αποβλήτων τροφίμων που αποστέλλονται για εργασίες ανάκτησης, όπως η ζύμωση. δ66) Kg αποβλήτων τροφίμων που καταλήγουν στις εγκαταστάσεις υγειονομικής ταφής ή αποτέφρωσης.

δα35) Kg Κανένα απόβλητο τροφίμων δεν καταλήγει στις εγκαταστάσεις υγειονομικής ταφής ή αποτέφρωσης.

3.4.2.   Ενσωμάτωση της διαχείρισης των αποβλήτων σε δραστηριότητες εμπόρων λιανικής πώλησης

Η βέλτιστη πρακτική είναι να ενσωματωθούν πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων εκεί όπου η πρόληψη αποτελεί προτεραιότητα. Μεταξύ των βέλτιστων πρακτικών περιλαμβάνονται οι εξής:

—

Ενδοεπιχειρησιακές πρακτικές διαχείρισης: — διαχωρισμένη συλλογή και ειδική επεξεργασία για επαναχρησιμοποίηση: συμπίεση, μπρικετοποίηση για τα απόβλητα χαρτιού και πλαστικών, ψύξη των αποβλήτων τροφίμων κ.λπ. — παρακολούθηση της παραγωγής αποβλήτων — προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση των υλικών συσκευασίας, όπως οι παλέτες και τα πλαστικά κιβώτια για τους προμηθευτές, κέντρα διανομής, προθήκες στα καταστήματα και στην κατ' οίκον παράδοση — εκπαίδευση του προσωπικού

—

Πρακτικές οργάνωσης της διαχείρισης: — παρακολούθηση των αποβλήτων που δημιουργούνται από καταστήματα, ανά κατηγορία και ανά τελικό προορισμό — εφαρμογή της αντίστροφης εφοδιαστικής για τη διαχείριση των υλικών συσκευασίας (επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση), απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) και άλλα απόβλητα (όπως τα επικίνδυνα απόβλητα) για τους προμηθευτές και τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας και/ή τα κέντρα διανομής — δημιουργία τοπικών και/ή περιφερειακών εταιρικών σχέσεων για τη διαχείριση αποβλήτων — ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με την υπεύθυνη διαχείριση των αποβλήτων των νοικοκυριών.

Δυνατότητα εφαρμογής

Οι περιγραφόμενες τεχνικές μπορούν να εφαρμοστούν από κάθε έμπορο λιανικής πώλησης. Οι βέλτιστες πρακτικές θα πρέπει να είναι κατάλληλες για τους λιανοπωλητές που χειρίζονται σημαντικό αριθμό καταστημάτων και κέντρων διανομής. Η κατανομή των πόρων για την αποτελεσματική μείωση των αποβλήτων θα ήταν οικονομικά δικαιολογημένη. Η χύδην μεταφορά σε κέντρα διανομής θα επιτρέψει τη μείωση του κόστους επεξεργασίας σε σύγκριση με το κόστος ύστερα από διαπραγμάτευση σε τοπικό επίπεδο ή σε επίπεδο καταστήματος.

Οι μικρές επιχειρήσεις που παράγουν τεράστια ποσότητα αποβλήτων θα πρέπει να διαθέτουν πόρους και να καταρτίζουν το προσωπικό τους όσον αφορά τις ορθές πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων.

Συναφής δείκτης περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτης αναφοράς της αριστείας

Δείκτης περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτης αναφοράς αριστείας
δ67) Ποσοστά ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης.	δα36) Σύστημα διαχείρισης αποβλήτων ενσωματώνεται στον χώρο αποθήκευσης και ο στόχος του είναι να ανακυκλώνει ή να επαναχρησιμοποιεί το 100 % των δευτερογενών υλικών συσκευασίας.

3.4.3.   Συστήματα επιστροφής για φιάλες PET και PE και για μεταχειρισμένα προϊόντα

Η βέλτιστη πρακτική είναι η εφαρμογή συστημάτων επιστροφής και η ένταξη αυτών των συστημάτων στις δραστηριότητες εφοδιαστικής της εταιρείας, όπως, για παράδειγμα, για φιάλες PET ή PE.

Δυνατότητα εφαρμογής

Τα καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων, ιδίως σε μεγάλες αλυσίδες μπορούν να εφαρμόσουν αυτήν τη βέλτιστη πρακτική. Χρειάζεται να γίνει διάθεση πόρων, συντήρηση και εξοπλισμός. Σε ορισμένες χώρες είναι ήδη υποχρεωτική (π.χ. Κάτω Χώρες, Σουηδία και Γερμανία).

Για τις μικρές επιχειρήσεις, απαιτεί πρόσθετους πόρους για την καθημερινή λειτουργία του συστήματος επιστροφής.

Συναφής δείκτης περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτης αναφοράς της αριστείας

Δείκτης περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτης αναφοράς αριστείας
δ68) Ποσοστό ανακύκλωσης από τους καταναλωτές που ορίζεται ανά πώληση επιστρεφόμενων φιαλών.	δα37) Επιστροφή από καταναλωτές 80 % χωρίς εγγύηση επιστροφής ή 95 % με εγγύηση επιστροφής.

3.5.   Χρήση λιγότερου και πιστοποιημένου/ανακυκλωμένου χαρτιού για εκδόσεις

Η βέλτιστη πρακτική είναι να μειωθεί ο αντίκτυπος μέσω της μείωσης στην κατανάλωση υλικών, όπως βελτιστοποίηση χαρτιού για εμπορικές εκδόσεις ή η χρήση φιλικότερου προς το περιβάλλον χαρτιού.

Δυνατότητα εφαρμογής

Όλοι έμποροι λιανικής πώλησης, ιδίως οι μεγάλες αλυσίδες που παράγουν τεράστιες ποσότητες εμπορικών εκδόσεων, μπορούν να επωφεληθούν από την εφαρμογή αυτής της βέλτιστης πρακτικής. Μια καλά εφαρμοσμένη πρακτική για τη μείωση κατανάλωσης χαρτιού μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση κόστους.

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφείς δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτες αναφοράς της αριστείας

Δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτες αναφοράς αριστείας
δ69) Ποσοστό του χρησιμοποιούμενου χαρτιού που είναι πιστοποιημένο δ70) Βάρος του χαρτιού που χρησιμοποιείται δ71) Ποσοστό του επιχρισμένου χαρτιού δ72) Ποσοστό τυπογραφείων που έχουν πιστοποίηση EMAS ή ISO 14001	δα38) 100 % πιστοποιημένο/ανακυκλωμένο χαρτί. δα39) Βάρος χαρτιού χαμηλότερο από 49 gr/m2. δα40) Λιγότερο από 10 % επιχρισμένο χαρτί. δα41) Το 100 % των τυπογραφείων έχουν πιστοποίηση EMAS/ISO 14001.

3.6.   Συλλογή των όμβριων υδάτων και επαναχρησιμοποίηση

Η βέλτιστη πρακτική είναι η συλλογή και η επαναχρησιμοποίηση και/ή η επιτόπια διήθηση ομβρίων υδάτων από τις στέγες και τους χώρους στάθμευσης.

Δυνατότητα εφαρμογής

Οι έμποροι λιανικής πώλησης που διαθέτουν τα δικά τους κτίρια και/ή χώρους στάθμευσης και σε χώρους με τις κατάλληλες συνθήκες μπορούν να εφαρμόζουν αυτή την πρακτική. Οι κλιματικές συνθήκες και ένα τυποποιημένο σύστημα συλλογής ομβρίων υδάτων στον δήμο μπορεί να επηρεάσει την εφαρμογή αυτής της τεχνικής. Πρόκειται για ένα δαπανηρότατο μέτρο.

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφής δείκτης περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτης αναφοράς της αριστείας

Δείκτης περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτης αναφοράς αριστείας
δ73) Η συλλογή όμβριων υδάτων και/ή η επιτόπια διήθηση εντάσσονται στο σύστημα διαχείρισης των υδάτων (Ν/Ο).	δα42) Η συλλογή όμβριων υδάτων και/ή η επιτόπια διήθηση εντάσσονται στο σύστημα διαχείρισης των υδάτων.

3.7.   Πρόληψη για τις πλαστικές σακούλες μιας χρήσης ή άλλα μέτρα για να επηρεαστεί η συμπεριφορά των καταναλωτών

Η βέλτιστη πρακτική είναι να ασκηθεί επιρροή στους καταναλωτές ώστε να μειώσουν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, μέσω εκστρατειών, όπως η αφαίρεση των πλαστικών σακουλών, η υπεύθυνη διαφήμιση και η παροχή των καλύτερων καθοδηγητικών πληροφοριών στους καταναλωτές.

Δυνατότητα εφαρμογής

Όλοι οι λιανοπωλητές μπορούν να εφαρμόσουν την εν λόγω πρακτική. Συνήθως, οι κανονισμοί αποτελούν τις βασικές κινητήριες δυνάμεις για την εφαρμογή τους.

Η συγκεκριμένη βέλτιστη πρακτική εφαρμόζεται σε μικρές επιχειρήσεις.

Συναφής δείκτης περιβαλλοντικών επιδόσεων και δείκτης αναφοράς της αριστείας

Δείκτης περιβαλλοντικών επιδόσεων	Δείκτης αναφοράς αριστείας
δ74) Αριθμός διαθέσιμων σακουλών μιας χρήσης στα ταμεία	δα43) Καμία σακούλα μιας χρήσης στα ταμεία.

4.   ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

Δείκτης	Κοινές μονάδες	Σύντομη περιγραφή	Συνιστώμενο ελάχιστο επίπεδο παρακολούθησης	Συναφής βασικός δείκτης σύμφωνα με το παράρτημα IV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1221/2009 (τμήμα Γ.2)	Δείκτης αναφοράς αριστείας και συναφείς βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
1. Ειδική κατανάλωση ενέργειας	kWh/m2 ανά έτος	Χρήση της ενέργειας (ηλεκτρισμός, θερμότητα, άλλα καύσιμα) ανά μονάδα περιοχής πωλήσεων και έτος. Ενδείξεις: — Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν θα πρέπει να αφαιρείται. — Οι συντελεστές διόρθωσης μπορούν να χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό της περιοχής πωλήσεων (σε συνάρτηση με το ύψος και άλλες τεχνικές παραμέτρους). Η «περιοχή πωλήσεων» θα πρέπει να ορίζεται από τον έμπορο λιανικής πώλησης. — Δεν προτείνεται διόρθωση για τις ώρες λειτουργίας. Θα πρέπει να υποβάλλονται σε εκθέσεις τα ετήσια στοιχεία χρήσης ενέργειας.	Ανά κατάστημα (τοποθεσία), κέντρο διανομής ή άλλα και σε οργανωτικό επίπεδο (συνολική αξία) Ανά κύριες διαδικασίες κατανάλωσης ενέργειας: θέρμανση, ηλεκτρική ενέργεια για την ψύξη (όπου υπάρχει) και ηλεκτρική ενέργεια για όλες τις υπόλοιπες χρήσεις	Ενεργειακή απόδοση	Ειδική χρήση ενέργειας ανά m2 της περιοχής πωλήσεων για θέρμανση, ψύξη και κλιματισμό χαμηλότερη ή ίση με 0 kWh/m2/έτος αν μπορεί να ενσωματωθεί η απώλεια θερμότητας από την ψύξη. Σε αντίθετη περίπτωση, χαμηλότερη ή ίση με 40 kWh/m2/έτος για νέα κτίρια και 55 kWh/m2/έτος για υφιστάμενα κτίρια. (βλέπε βέλτιστες πρακτικές: 3.1.1, 3.1.2, 3.1.3, 3.1.4)
2. Ειδική (γραμμική) χρήση ενέργειας για ψύξη	kWh/m ανά έτος	Χρήση ενέργειας στο σύστημα ψύξης ανά γραμμικό μέτρο προθήκης και έτος. Ενδείξεις: — Δεν εφαρμόζεται στα καταστήματα χωρίς θαλάμους ψύξης, όπως στους λιανοπωλητές μη εδώδιμων προϊόντων.	Ανά κατάστημα (τοποθεσία)	Ενεργειακή απόδοση	Ειδική (γραμμική) κατανάλωση κεντρικής ψύξης 3 000 kWh/m ανά έτος. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.1.6)
3. Πυκνότητα ισχύος φωτισμού	W/m2	Εγκατεστημένος φωτισμός ηλεκτρικής ενέργειας για την κάλυψη αναγκών φωτισμού (για βασικούς σκοπούς και για την παρουσίαση προϊόντων) ανά μονάδα επιφάνειας πωλήσεων και έτος. Ενδείξεις: — Πρόκειται για δείκτη που συνδέεται με τον σχεδιασμό και τον τρόπο της πώλησης, ο οποίος μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις κατηγορίες και μεγέθη των εμπόρων λιανικής πώλησης. — Οι συντελεστές διόρθωσης μπορούν να χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό της περιοχής πωλήσεων (σε συνάρτηση με το ύψος και άλλες τεχνικές παραμέτρους). Η «περιοχή πωλήσεων» θα πρέπει να ορίζεται από τον έμπορο λιανικής πώλησης. — Λούμεν ανά m2 είναι ένας καλός τεχνικός δείκτης, αλλά οι περιβαλλοντικές επιδόσεις θα πρέπει να υπολογίζονται σε W/m2. — Μπορεί να διαφοροποιείται στο εσωτερικό του καταστήματος (ανά ζώνη) και κατά τη διάρκεια της ημέρας (ανά περίοδο).	Ανά κατάστημα (τοποθεσία), κέντρο διανομής ή άλλο Ανά περιοχή του καταστήματος και ανά περίοδο της ημέρας, ανάλογα με την περίπτωση	Ενεργειακή απόδοση	Ισχύς εγκατεστημένου φωτισμού χαμηλότερη από 12 W/m2 για σουπερμάρκετ και χαμηλότερη από 30 W/m2 για ειδικευμένα καταστήματα. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.1.7)
4. Παρακολούθηση της ενέργειας	%	Ποσοστό των καταστημάτων που παρακολουθείται στο πλαίσιο του συστήματος ενεργειακής διαχείρισης. Ενδείξεις: — Η παρακολούθηση πρέπει να περιλαμβάνει όλες τα καταστήματα και τις πλέον συναφείς διαδικασίες. — Πρέπει να παρέχονται πληροφορίες σχετικά με μηχανισμούς συγκριτικής αξιολόγησης, εάν εφαρμόζονται	Ανά κατάστημα (τοποθεσία) Ανά διαδικασία	Ενεργειακή απόδοση	Το 100 % των καταστημάτων και των διεργασιών που παρακολουθούνται. Μηχανισμοί συγκριτικής αξιολόγησης που εφαρμόζονται. (βλέπε βέλτιστες πρακτικές: 3.1.5, 3.1.8)
5. Ποσοστό διαρροών ψυκτικού μέσου	%	Απώλεια ψυκτικών μέσων σε σχέση με το συνολικό φορτίο ψυκτικού μέσου στην εγκατάσταση. Ενδείξεις: — Κατάλληλα για την ψύξη τροφίμων σε μεγάλες εγκαταστάσεις (κεντρικά συστήματα) — Συνιστάται ο υπολογισμός από τις ετήσιες αγορές ψυκτικών μέσων. — Δεν είναι περιβαλλοντικά σημαντική για εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν φυσικά ψυκτικά μέσα.	Ανά κατάστημα (τοποθεσία), κέντρο διανομής ή άλλα και σε οργανωτικό επίπεδο (συνολική αξία) Ανά τύπο ψυκτικού μέσου	Εκπομπές	— (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.1.6)
6. Ποσοστό καταστημάτων που χρησιμοποιούν φυσικά ψυκτικά μέσα	%	Ποσοστό καταστημάτων που χρησιμοποιούν φυσικά ψυκτικά μέσα από τον συνολικό αριθμό των καταστημάτων με θαλάμους ψύξης. Ενδείξεις: — Κατάλληλα για καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων με θαλάμους ψύξης.	Επίπεδο οργάνωσης	Εκπομπές	Γενική χρήση φυσικών ψυκτικών μέσων. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.1.6)
ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ
7. Συστηματική εφαρμογή προγραμμάτων για τη βελτίωση της αλυσίδας εφοδιασμού σε ομάδες προϊόντων προτεραιότητας	(Ν/Ο)	Ο δείκτης αυτός πρέπει να αναφέρει αν τα προγράμματα βελτίωσης της αλυσίδας εφοδιασμού εφαρμόζονται συστηματικά για ομάδες προϊόντων προτεραιότητας. Ενδείξεις: — Μπορεί να εφαρμοστεί σε εμπόρους λιανικής πώλησης, ανεξαρτήτως μεγέθους. — Για τις μικρές επιχειρήσεις, αυτό αναφέρεται στην εφαρμογή «πράσινων» προμηθειών και την ενθάρρυνση κατανάλωσης φιλικής προς το περιβάλλον. — Για τους μεγάλους λιανοπωλητές που πωλούν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας είναι δυνατό το υψηλότερο επίπεδο ολοκλήρωσης της αειφορίας της αλυσίδας εφοδιασμού στην επιχειρηματική στρατηγική.	Επίπεδο οργάνωσης, ανά αλυσίδα εφοδιασμού προϊόντος	Οι βελτιώσεις των περιβαλλοντικών επιδόσεων της αλυσίδας εφοδιασμού καλύπτουν:   Ενεργειακή απόδοση   Αποδοτική χρήση υλικών   Νερό   Απόβλητα   Βιοποικιλότητα   Εκπομπές	Συστηματική εφαρμογή προγραμμάτων για τη βελτίωση της αλυσίδας εφοδιασμού σε ομάδες προϊόντων προτεραιότητας (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.2.1)
8. Εφαρμογή συστηματικής αξιολόγησης (ανεξάρτητα ή με κοινοπραξίες) των αλυσίδων εφοδιασμού βασικών προϊόντων.	(Ν/Ο)	Ο εν λόγω δείκτης αφορά την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της αλυσίδας εφοδιασμού και τον εντοπισμό αποτελεσματικών μηχανισμών για τη βελτίωση της αλυσίδας εφοδιασμού προϊόντος. Ενδείξεις: — Εάν υπάρχουν, θα μπορούσαν να υποβάλλονται στοιχεία σχετικά με τα περιβαλλοντικά φορτία του κύκλου ζωής (ισοδύναμα CO 2, kg ισοδυνάμων SOx, kg ισοδυνάμων VOC, kg ισοδυνάμων 1,4-DCB, kg ισοδυνάμων Sb., m3 νερού, kg ισοδυνάμων PO 4), τις πιέσεις στη βιοποικιλότητα, πιέσεις νερού που αφορούν συγκεκριμένο τόπο, που εκφράζονται ανά μάζα προϊόντος ή, όπου υπάρχουν πιο ακριβή στοιχεία, ανά λειτουργική μονάδα, για την αξιολόγηση προϊόντων. — Τα προϊόντα με υψηλές πωλήσεις θα πρέπει να θεωρούνται βασικά προϊόντα και να διατίθενται κατά προτεραιότητα για αξιολόγηση.	Επίπεδο οργάνωσης, ανά αλυσίδα εφοδιασμού προϊόντος	Οι βελτιώσεις των περιβαλλοντικών επιδόσεων της αλυσίδας εφοδιασμού καλύπτουν:   Ενεργειακή απόδοση   Αποδοτική χρήση υλικών   Νερό   Απόβλητα   Βιοποικιλότητα   Εκπομπές	Εφαρμογή συστηματικής αξιολόγησης (ανεξάρτητα ή με κοινοπραξίες) των αλυσίδων εφοδιασμού βασικών προϊόντων. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.2.2)
9. Ποσοστό βελτίωσης προϊόντων	Ποσοστό των πωλήσεων των προϊόντων που πιστοποιούνται σε επίπεδο περιβαλλοντικών επιδόσεων	Θα πρέπει να εξεταστούν τα ακόλουθα ποσοστά. Ποσοστό πωλήσεων: — προϊόντα με περιβαλλοντική πιστοποίηση τρίτου μέρους· — προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που συμμορφώνονται προς τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις που ορίζουν οι λιανοπωλητές· — προϊόντα τροφίμων που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικά· — βαμβάκι που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικό· — μη εδώδιμα προϊόντα με οικολογικό σήμα.	Επίπεδο οργάνωσης, ανά ομάδα προϊόντων	Τα περιβαλλοντικά πρότυπα αφορούν τα εξής:   Ενεργειακή απόδοση   Αποδοτική χρήση υλικών   Νερό   Απόβλητα   Βιοποικιλότητα   Εκπομπές	100 % πιστοποίηση, στο πλαίσιο ομάδας προϊόντων, σύμφωνα με τα περιβαλλοντικά πρότυπα τρίτου μέρους. 100 % πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, στο πλαίσιο ομάδας προϊόντων που συμμορφώνεται με τα περιβαλλοντικά πρότυπα που ορίζει ο λιανοπωλητής. Το 10 % των πωλήσεων στο πλαίσιο ομάδων προϊόντων που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικά Το 50 % των πωλήσεων βαμβακιού που έχει πιστοποιηθεί ως βιολογικό 10 % των πωλήσεων στο πλαίσιο ομάδων μη εδώδιμων προϊόντων, που πιστοποιούνται σύμφωνα με επίσημα οικολογικά σήματα (ISO τύπου I). (βλέπε βέλτιστες πρακτικές: 3.2.2, 3.2.3, 3.2.4, 3.2.5, 3.2.6, 3.2.7)
ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ
10. Ειδική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές	MJ/tkm	Άμεση κατανάλωση ενέργειας καυσίμου ανά τόνο ανά χιλιόμετρο που μεταφέρεται, για το σύνολο των μεταφορών και με τρόπο ώστε να γίνεται σύγκριση των επιλογών μέσων. Ενδείξεις: — Βασίζεται στο περιεχόμενο ενέργειας των καυσίμων. — Στην περίπτωση της ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται την πρωτογενή ενέργεια για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (π.χ. πολλαπλασιάζοντας με το 2,7).	Επίπεδο οργάνωσης Ανά τρόπο μεταφοράς και κύρια διαδρομή	Ενεργειακή απόδοση Αποδοτική χρήση υλικών	— (βλέπε βέλτιστες πρακτικές: 3.3.1, 3.3.2, 3.3.3, 3.3.4, 3.3.5, 3.3.6, 3.3.7)
11. Ειδικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τις μεταφορές (ανά ποσότητα προϊόντος και απόσταση)	kg ισοδυνάμων CO2/tkm	Παρέχει ένδειξη για την περιβαλλοντική απόδοση των μεταφορών. Ενδείξεις: — Για τα ορυκτά καύσιμα, βασίζεται την απευθείας καύση συν την έμμεση εξόρυξη και τις εκπομπές που προέρχονται από την επεξεργασία. — Όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια, βασίζεται στις εθνικές μέσες ειδικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. — Για τα βιοκαύσιμα, βασίζεται στην ανάλυση του κύκλου ζωής των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για σχετική πηγή καυσίμου.	Επίπεδο οργάνωσης Ανά τρόπο μεταφοράς και κύρια διαδρομή Ανά τύπο καυσίμου	Αποδοτική χρήση υλικών Εκπομπές	— (βλέπε βέλτιστες πρακτικές: 3.3.1, 3.3.2, 3.3.3, 3.3.4, 3.3.5, 3.3.6, 3.3.7)
12. Ειδικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τις μεταφορές (ανά ποσότητα προϊόντος)	kg ισοδυνάμων CO2/m3 (ή παλέτα) που παραδίδεται kg ισοδυνάμων CO2/ανά τόνο παραδοθέντος προϊόντος	Παρέχει ένδειξη για τον τελικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο των μεταφορών. Ο εν λόγω δείκτης αντικατοπτρίζει την απόσταση κατά την οποία μεταφέρονται τα προϊόντα. Είναι χαμηλότερος αν τα προϊόντα αγοράζονται σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο. Ενδείξεις: — Για τα ορυκτά καύσιμα, βασίζεται την απευθείας καύση συν την έμμεση εξόρυξη και τις εκπομπές που προέρχονται από την επεξεργασία. — Όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια, βασίζεται στις εθνικές μέσες ειδικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. — Για τα βιοκαύσιμα, βασίζεται στην ανάλυση του κύκλου ζωής των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για σχετική πηγή καυσίμου.	Επίπεδο οργάνωσης Ανά τρόπο μεταφοράς και κύρια διαδρομή Ανά ομάδα προϊόντων	Αποδοτική χρήση υλικών Εκπομπές	— (βλέπε βέλτιστες πρακτικές: 3.3.1, 3.3.2, 3.3.3, 3.3.4, 3.3.5, 3.3.6, 3.3.7)
13. Ποσοστό πλωτών/σιδηροδρομικών μεταφορών μεταξύ άμεσων προμηθευτών και κέντρων διανομής λιανοπωλητών	%	Ο δείκτης αυτός δείχνει το ποσοστό των πιο αποδοτικών τρόπων μεταφοράς επί του συνόλου των μεταφορικών δραστηριοτήτων του εμπόρου λιανικής. Ενδείξεις: — Το ποσοστό των μεταφορών ανά τρόπο μεταφοράς μπορεί να υπολογιστεί με βάση τα τονοχιλιόμετρα ή την αξία πώλησης. — Οι έμποροι λιανικής πώλησης θα πρέπει να κάνουν διάκριση μεταξύ των χερσαίων μεταφορών (οδικές, σιδηροδρομικές, εσωτερικές πλωτές οδοί) και των υπερπόντιων μεταφορών (θαλάσσιες, εναέριες). — Ο δείκτης αυτός ισχύει για τα προϊόντα που προέρχονται από μεγαλύτερες αποστάσεις.	Επίπεδο οργάνωσης Ανά κύρια διαδρομή ή, τουλάχιστον, με διάκριση μεταξύ των χερσαίων και των υπερπόντιων μεταφορών	Ενεργειακή απόδοση Αποδοτική χρήση υλικών	Πάνω από το 50 % των χερσαίων μεταφορών μεταξύ άμεσων προμηθευτών και κέντρων διανομής λιανικής πώλησης (tkm ή αξία πώλησης) γίνεται με χερσαίες σιδηροδρομικές/πλωτές μεταφορές (όταν το επιτρέπουν οι υποδομές). Πάνω από το 99 % των υπερπόντιων μεταφορών, σύμφωνα με την τιμή πώλησης, γίνονται με πλοίο. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.3.4)
14. Συστηματική βελτιστοποίηση κατά τον σχεδιασμό των διαδρομών	(Ν/Ο)	Ο εν λόγω δείκτης αντικατοπτρίζει το κατά πόσον ο λιανοπωλητής έχει εφαρμόσει μια συστηματική βελτιστοποίηση των δικτύων διανομής με στρατηγικές τοποθεσίες κόμβων, ενοποιημένες πλατφόρμες και απευθείας δρομολόγηση. Αυτό περιλαμβάνει συστηματική βελτιστοποίηση των διαδρομών με τη φόρτωση των αποβλήτων στα οχήματα εφοδιασμού των καταστημάτων κατά την επιστροφή τους και παραδόσεις προμηθευτών στις διαδρομές επιστροφής από τις παραδόσεις σε καταστήματα, χρήση της τηλεματικής και εκτεταμένα παράθυρα παράδοσης.	Επίπεδο οργάνωσης	Ενεργειακή απόδοση Αποδοτική χρήση υλικών	Συστηματική βελτιστοποίηση κατά τον σχεδιασμό των διαδρομών. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.3.5, 3.3.6)
15. Ποσοστό των οχημάτων που πληρούν τα πρότυπα EURO V	%	Ενδείξεις: — Μπορεί να εφαρμοστεί στους μεγάλους λιανοπωλητές με ενδοεπιχειρησιακές δραστηριότητες μεταφορών και εφοδιαστικής, στους παρόχους υπηρεσιών μεταφορών τρίτων μερών. — Εάν είναι δυνατόν, θα πρέπει να παρακολουθείται και η οικονομία καυσίμου του οχήματος (l/100 km).	Επίπεδο οργάνωσης	Εκπομπές	Το 100 % των φορτηγών συμμορφώνονται με τα πρότυπα EURO V. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.3.7)
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
16. Δημιουργία αποβλήτων	kg/έτος τόνοι/έτος kg/m2 ανά έτος	Βάρος των παραγόμενων αποβλήτων ανά έτος. Ενδείξεις: — Μπορεί να εκφράζεται ανά μονάδα επιφάνειας πωλήσεων. — Θα πρέπει να παρακολουθούνται χωριστά, για διάφορους τύπους αποβλήτων.	Επίπεδο οργάνωσης Ανά τύπο αποβλήτων: π.χ. απόβλητα τροφίμων, πλαστικά, χαρτί και χαρτόνι, ξύλο, μέταλλο, επικίνδυνα υλικά κ.λπ. Ανά προορισμό: επαναχρησιμοποίηση, εξωτερική ανακύκλωση, ζύμωση, δωρεά κ.λπ.	Απόβλητα	— (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.4.1, 3.4.2)
17. Ποσοστό των αποβλήτων τροφίμων που καταλήγουν στις εγκαταστάσεις υγειονομικής ταφής ή αποτέφρωσης	%	Ποσοστό των αποβλήτων τροφίμων που δεν αποστέλλονται για εργασίες ανάκτησης, όπως η ζύμωση, επί του συνόλου των αποβλήτων τροφίμων που παράγονται.	Επίπεδο οργάνωσης	Απόβλητα	0 %των αποβλήτων τροφίμων που καταλήγουν στις εγκαταστάσεις υγειονομικής ταφής ή αποτέφρωσης. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.4.1)
18. Ποσοστό ανακύκλωσης δευτερεύουσας συσκευασίας	%	Βάρος των ανακυκλωμένων υλικών, διαιρούμενο διά της συνολικής ποσότητας των αποβλήτων. Ενδείξεις: — Ορισμένοι έμποροι λιανικής πώλησης περιλαμβάνουν την ποσότητα επαναχρησιμοποιούμενων υλικών. Επομένως, πρέπει να παρέχεται σαφής ένδειξη όταν υποβάλλονται εκθέσεις για αυτόν τον δείκτη.	Επίπεδο οργάνωσης	Αποδοτική χρήση υλικών Απόβλητα	Σύστημα διαχείρισης αποβλήτων ενσωματώνεται στον χώρο αποθήκευσης και ο στόχος του είναι να ανακυκλώνει ή να επαναχρησιμοποιεί το 100 % των δευτερογενών υλικών συσκευασίας. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.4.2)
19. Ποσοστό επιστροφής των συσκευασιών και των χρησιμοποιούμενων προϊόντων	%	Ποσοστό επιστροφής της συσκευασίας του προϊόντος από τους καταναλωτές, όπως οι πλαστικές φιάλες, και χρησιμοποιημένα προϊόντα, όπως οι συσσωρευτές και ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός, επί των συνολικών πωλήσεων των εν λόγω προϊόντων. Ενδείξεις: — Για τα συστήματα επιστροφής φιαλών PE και PET, το ποσοστό της επιστροφής θα πρέπει να μετράται ανά επιστρεφόμενες φιάλες που πωλούνται.	Ανά τύπο επιστρεφόμενης συσκευασίας/προϊόντος	Αποδοτική χρήση υλικών Απόβλητα	Επιστροφή από το 80 % των καταναλωτών χωρίς εγγύηση επιστροφής. Επιστροφή από το 95 % των καταναλωτών με εγγύηση επιστροφής. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.4.3)
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ΕΞΑΙΡΟΥΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΨΥΚΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ
20. Πιστοποιημένο ή ανακυκλωμένο χαρτί για εμπορικές εκδόσεις	%	Ποσοστό πιστοποιημένου χαρτιού (π.χ. FSC) ή ανακυκλωμένου χαρτιού που χρησιμοποιείται για εμπορικές εκδόσεις	—	Αποδοτική χρήση υλικών Απόβλητα	100 % πιστοποιημένο ή ανακυκλωμένο χαρτί. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.5)
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΩΝ
21. Καταστήματα με συλλογή ομβρίων υδάτων	%	Ποσοστό των καταστημάτων με σύστημα συλλογής ομβρίων υδάτων και/ή συστήματα διήθησης ομβρίων υδάτων	—	Νερό	Η συλλογή όμβριων υδάτων και/ή η επιτόπια διήθηση εντάσσονται στο σύστημα διαχείρισης των υδάτων. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.6)
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
22. Αριθμός σακουλών	#	Αριθμός πλαστικών σακουλών που προσφέρονται ή πωλούνται στα ταμεία. Ενδείξεις: — Θα πρέπει να ελέγχεται ο αριθμός των δωρεάν πλαστικών σακουλών μιας χρήσης, αλλά, και εκείνες που πωλούνται ή προσφέρονται για σκοπούς προώθησης ή ο αριθμός επαναχρησιμοποιήσιμων πλαστικών σακουλών που πωλούνται — Μπορεί να αναφέρεται ανά πελάτη ή ανά 1 000 πελάτες ή ανά μονάδα κύκλου εργασιών.	Δωρεάν πλαστικές σακούλες μιας χρήσης, δωρεάν βιοδιασπώμενες πλαστικές σακούλες μιας χρήσης, πλαστικές σακούλες μιας χρήσης που πωλούνται, επαναχρησιμοποιήσιμες πλαστικές σακούλες που πωλούνται	Αποδοτική χρήση υλικών Απόβλητα	Καμία σακούλα μιας χρήσης στα ταμεία. (βλέπε βέλτιστη πρακτική: 3.7)

---

(1)  Η επιστημονική και πολιτική έκθεση είναι προσβάσιμη για το ευρύ κοινό στον ιστότοπο του JRC/IPTS στην ακόλουθη διεύθυνση: http://susproc.jrc.ec.europa.eu/activities/emas/documents/RetailTradeSector.pdf. Τα συμπεράσματα σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης και τη δυνατότητα εφαρμογής τους καθώς και οι προσδιορισμένοι ειδικοί δείκτες περιβαλλοντικών επιδόσεων και οι δείκτες αναφοράς της αριστείας που περιέχονται στο παρόν κλαδικό έγγραφο αναφοράς βασίζονται στα πορίσματα που τεκμηριώνονται στην επιστημονική και πολιτική έκθεση. Όλες οι βασικές πληροφορίες και τεχνικές λεπτομέρειες μπορούν να βρεθούν εκεί.

(2)  Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 1993, για την εκούσια συμμετοχή των επιχειρήσεων του βιομηχανικού τομέα σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (ΕΕ L 168 της 10.7.1993, σ. 1).

(3)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 761/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαρτίου 2001, για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) (ΕΕ L 114 της 24.4.2001, σ. 1).

(4)  Απόφαση 2013/131/ΕΕ της Επιτροπής, της 4ης Μαρτίου 2013, για την κατάρτιση του οδηγού για τους χρήστες που περιγράφει τα αναγκαία στάδια για τη συμμετοχή στο EMAS, βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1221/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί της εκούσιας συμμετοχής οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) (ΕΕ L 76 της 19.3.2013, σ. 1).

(5)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1893/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2006, για τη θέσπιση της στατιστικής ταξινόμησης των οικονομικών δραστηριοτήτων NACE — αναθεώρηση 2 και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3037/90 του Συμβουλίου και ορισμένων κανονισμών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σχετικών με ειδικούς στατιστικούς τομείς (ΕΕ L 393 της 30.12.2006, σ. 1).

(6)  Αυτή είναι μια κατά προσέγγιση ταξινόμηση της φύσης των περιβαλλοντικών πτυχών σύμφωνα με τους ορισμούς που δίνονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1221/2009. Η άμεση ή έμμεση φύση κάθε περιβαλλοντικής πτυχής θα πρέπει να αξιολογείται για κάθε συγκεκριμένη περίπτωση.

(7)  Τα προϊόντα που κατασκευάζονται από εταιρείες που πωλούνται στο πλαίσιο του εμπορικού σήματος άλλης εταιρείας (π.χ. του λιανοπωλητή). Τα προϊόντα με το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή ονομάζονται επίσης προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

(8)  Ως μικρή επιχείρηση ορίζεται η επιχείρηση η οποία απασχολεί λιγότερους από 50 εργαζομένους και της οποίας ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ [Σύσταση της Επιτροπής 2003/361/ΕΚ, της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων (ΕΕ L 124 της 20.5.2003, σ. 36)].

(9)  Ο παρών δείκτης αναφοράς μπορεί επίσης να εξεταστεί υπό το πρίσμα της οδηγίας 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2010, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ΕΕ L 153 της 18.6.2010, σ. 13) και των εθνικών ορισμών των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας (ΝΖΕΒ). Επεξήγηση/Παράδειγμα αυτού είναι το όριο των 20 kWh/m2/έτος (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52013DC0483).

(*)  

Σημείωση: Στο πλαίσιο της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν την υποχρέωση να προβαίνουν σε ενεργειακούς ελέγχους, που διενεργούνται από ειδικευμένους εμπειρογνώμονες, κάθε τέσσερα έτη, και για πρώτη φορά έως τις 5 Δεκεμβρίου 2015.

(10)  Αυτός ο δείκτης αναφοράς μπορεί να εξεταστεί υπό το πρίσμα των κριτηρίων της ΕΕ για τις ΟΔΣ για τον φωτισμό εσωτερικού χώρου των καταστημάτων λιανικής πώλησης, που είναι 3,5 W/m2/100 lux (στοιχειώδη κριτήρια) ή 3,2 W/m2/100 lux (αναλυτικά κριτήρια) Βλέπε: http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/criteria/indoor_lighting.pdf

(11)  Το σύστημα ενεργειακής διαχείρισης μπορεί να αποτελέσει μέρος του EMAS.

(12)  Εναλλακτικά, αναλογία ανανεώσιμης ενέργειας που παράγεται επιτόπου ή κοντά στο κτίριο σύμφωνα με το πρότυπο prEN15603.

(13)  Τα βασικά προϊόντα αφορούν τα προϊόντα υψηλού όγκου πωλήσεων (σε αξία).

Προϊόντα προτεραιότητας, αντιθέτως, είναι εκείνα που έχουν υψηλό όγκο πωλήσεων (σε αξία) και περιβαλλοντικό αντίκτυπο: Όταν ο λιανοπωλητής προσδιορίσει τα βασικά του προϊόντα, διενεργείται περιβαλλοντική εκτίμηση για το αποτύπωμά τους και εξετάζονται μόνο τα πιο σημαντικά.

(14)  Οικολογικά σήματα τύπου I: Πιστοποιημένη περιβαλλοντική σήμανση τρίτου μέρους (ISO 14024).

(15)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 889/2008 της Επιτροπής, της 5ης Σεπτεμβρίου 2008, σχετικά με τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων όσον αφορά τον βιολογικό τρόπο παραγωγής, την επισήμανση και τον έλεγχο των προϊόντων (ΕΕ L 250 της 18.9.2008, σ. 1).

(16)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 834/2007 του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 2007, για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2092/91 (ΕΕ L 189 της 20.7.2007, σ. 1).

(17)  Το πρότυπο EURO VI για τις εκπομπές οχημάτων τέθηκε σε ισχύ στο τέλος του 2012 και, συνεπώς, μπορεί να θεωρηθεί ως πρότυπο αριστείας στο μέλλον