20.9.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 250/40

(1)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 472/2013 εφαρμόζεται στα κράτη μέλη που λάμβαναν ήδη χρηματοδοτική συνδρομή, συμπεριλαμβανομένης της συνδρομής από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), όταν τέθηκε σε ισχύ ο κανονισμός.

(2)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 472/2013 καθορίζει τους κανόνες για την έγκριση των προγραμμάτων μακροοικονομικής προσαρμογής για τα κράτη μέλη που λαμβάνουν χρηματοδοτική συνδρομή· οι εν λόγω κανόνες είναι ανάγκη να είναι σύμφωνοι με τις διατάξεις της Συνθήκης για τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.

(3)

Κατόπιν αιτήματος της Κύπρου, της 25ης Ιουνίου 2012, για χρηματοδοτική βοήθεια από τον ΕΜΣ, το Συμβούλιο αποφάσισε στις 25 Απριλίου 2013, με την απόφαση 2013/236/ΕΕ (2), ότι η Κύπρος έπρεπε να εφαρμόσει αυστηρά πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής.

(4)

Στις 24 Απριλίου 2013, το διοικητικό συμβούλιο του ΕΜΣ αποφάσισε την καταρχήν χορήγηση στήριξης σταθερότητας στην Κύπρο και ενέκρινε το μνημόνιο συνεννόησης για τους ειδικούς όρους της οικονομικής πολιτικής (εφεξής «ΜΣ») και την υπογραφή του από την Επιτροπή εξ ονόματος του ΕΜΣ.

(5)

Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 2 της απόφασης 2013/236/ΕΕ, η Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και, κατά περίπτωση, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), διενήργησε την πρώτη επανεξέταση για να αξιολογήσει την πρόοδο της εφαρμογής των συμφωνηθέντων μέτρων, καθώς και την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική και οικονομική επίπτωσή τους. Η εν λόγω επανεξέταση είχε ως αποτέλεσμα την επικαιροποίηση του υφιστάμενου προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής, η οποία αντανακλά τα μέτρα που έλαβαν οι κυπριακές αρχές το δεύτερο τρίμηνο του 2013.

(6)

Μετά την έναρξη της ισχύος του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 472/2013, πρόκειται να εγκριθεί τώρα το πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής υπό μορφή εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου. Για λόγους σαφήνειας και ασφάλειας δικαίου, το πρόγραμμα θα πρέπει αν επανεγκριθεί βάσει του άρθρου 7 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 472/2013. Το πρόγραμμα θα πρέπει να παραμείνει κατ’ ουσίαν πανομοιότυπο με εκείνο που εγκρίθηκε με την απόφαση 2013/236/ΕΕ, αλλά να ενσωματώνει επίσης τα αποτελέσματα της επανεξέτασης που διενεργήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 2 της εν λόγω απόφασης 2013/236/ΕΕ. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να καταργηθεί η απόφαση 2013/236/ΕΕ.

(7)

Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, πραγματοποίησε την πρώτη επανεξέταση της προόδου της εφαρμογής, καθώς και της αποτελεσματικότητας και του κοινωνικοοικονομικού αντικτύπου, των συμφωνηθέντων μέτρων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επικαιροποίηση του ΜΣ όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα, τη δημοσιονομική πολιτική και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως σε σχέση με i) ένα χρονοδιάγραμμα σταδιακής χαλάρωσης των ελέγχων κεφαλαίου, ii) τη θέσπιση του νομικού πλαισίου για μια νέα δομή διακυβέρνησης για τη διαχείριση της συμμετοχής του κράτους στον συνεταιριστικό πιστωτικό τομέα, iii) σχέδιο δράσης κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, iv) σύστημα αντιστάθμισης για τους οργανισμούς προνοίας και τα συνταξιοδοτικά ταμεία που είχαν καταθέσεις στη Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου, v) την εξασφάλιση της συνέχισης της διαθεσιμότητας των εθνικών κεφαλαίων που είναι αναγκαία για την κάλυψη των εθνικών συνεισφορών στα έργα που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά και άλλα ταμεία της ΕΕ, vi) την παροχή αναλυτικών στοιχείων για τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση της δημόσιας αρωγής και vii) την επεξεργασία αναλυτικών προτάσεων για τις πολιτικές ενεργοποίησης και την άμεση λήψη μέτρων για να δημιουργηθούν ευκαιρίες για τους νέους και προοπτικές βελτίωσης της απασχολησιμότητάς τους. Η εφαρμογή ολοκληρωμένων και φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων στον χρηματοπιστωτικό, τον δημοσιονομικό και τον διαρθρωτικό τομέα θα πρέπει να διασφαλίσει τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του κυπριακού δημοσίου χρέους.

(8)

Καθ’ όλη τη διάρκεια εφαρμογής της συνολικής δέσμης μέτρων πολιτικής για την Κύπρο, η Επιτροπή θα πρέπει να παρέχει περαιτέρω συμβουλές πολιτικής και τεχνική βοήθεια σε συγκεκριμένους τομείς. Κράτος μέλος που έχει υπαχθεί σε πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής και αντιμετωπίζει ανεπάρκεια σε διοικητικό δυναμικό οφείλει να ζητεί τεχνική βοήθεια από την Επιτροπή, η οποία μπορεί να συνίσταται, προς τον σκοπό αυτό, σε ομάδες εμπειρογνωμόνων.

(9)

Οι κυπριακές αρχές θα πρέπει να ζητούν τη γνώμη, σύμφωνα με τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες και πρακτικές, των κοινωνικών εταίρων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στην προετοιμασία, την υλοποίηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής,

α)

την εξασφάλιση της στενής παρακολούθησης της κατάστασης ρευστότητας του τραπεζικού τομέα. Οι προσωρινοί περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων (μεταξύ άλλων, όρια στις αναλήψεις μετρητών, τις πληρωμές και τις μεταφορές ποσών) είναι υπό στενή παρακολούθηση. Ο στόχος είναι να παραμείνουν οι έλεγχοι σε ισχύ μόνο για όσο διάστημα είναι απολύτως αναγκαίο για τον περιορισμό των σοβαρών κινδύνων για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Έχει δημοσιευθεί χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή χαλάρωση των ελέγχων, βάσει οροσήμων και της προόδου εφαρμογής του προγράμματος και σύμφωνα με την κατάσταση της ρευστότητας των τραπεζών. Τα μεσοπρόθεσμα σχέδια χρηματοδότησης και κεφαλαιοποίησης των εθνικών τραπεζών που εξαρτώνται από τη χρηματοδότηση της κεντρικής τράπεζας ή λαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις αντανακλούν ρεαλιστικά την αναμενόμενη απομόχλευση του τραπεζικού τομέα και μειώνουν την εξάρτηση από τη δανειοληψία από τις κεντρικές τράπεζες, αποφεύγοντας παράλληλα την πρακτική της έκτακτης εκποίησης περιουσιακών στοιχείων και την πιστωτική ασφυξία. Οι κανονιστικές διατάξεις σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις ρευστότητας επικαιροποιούνται, ώστε να αποφεύγεται στο μέλλον η υπερβολική συγκέντρωση σε στοιχεία ενεργητικού εκπεφρασμένα σε ευρώ,

β)

τη θέσπιση των αναγκαίων ρυθμιστικών απαιτήσεων σχετικά με την αύξηση του ελάχιστου συντελεστή επάρκειας βασικών ιδίων κεφαλαίων κατηγορίας 1 στο 9 % έως το τέλος του 2013,

γ)

τη λήψη μέτρων για την ελαχιστοποίηση του κόστους της αναδιάρθρωσης των τραπεζών για τους φορολογούμενους. Τα εμπορικά και συνεταιριστικά πιστωτικά ιδρύματα ανεπαρκούς κεφαλαιοποίησης αντλούν, όσο το δυνατόν περισσότερο, κεφάλαια από ιδιωτικές πηγές πριν από τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης. Ενδεχόμενα σχέδια αναδιάρθρωσης εγκρίνονται επίσημα βάσει των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων πριν τη χορήγηση οποιασδήποτε κρατικής ενίσχυσης. Εμπορικές τράπεζες με κεφαλαιακό έλλειμμα μπορούν, εφόσον τα άλλα μέτρα δεν επαρκούν, να ζητήσουν την ενίσχυση ανακεφαλαιοποίησης από το κράτος, σύμφωνα με τις διαδικασίες για τις κρατικές ενισχύσεις,

δ)

τη διασφάλιση της δημιουργίας μητρώου πιστώσεων, της επανεξέτασης και τροποποίησης του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου για τις διαδικασίες δανειοδότησης και διαχείρισης δανείων, εάν είναι αναγκαίο, και της θέσπισης νομοθεσίας για την ενίσχυση της διακυβέρνησης των εμπορικών τραπεζών,

ε)

την ενίσχυση της διακυβέρνησης των τραπεζών, μεταξύ άλλων με την απαγόρευση χορήγησης δανείων προς ανεξάρτητα μέλη του διοικητικού συμβουλίου ή μέρη συνδεδεμένα με αυτά,

στ)

τη μεγιστοποίηση της ανάκτησης για μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τα κίνητρα για στρατηγική αθέτηση των υποχρεώσεων εκ μέρους των δανειοληπτών. Αυτό περιλαμβάνει την ελάφρυνση των περιορισμών για την κατάσχεση των εμπράγματων ασφαλειών και την ορθή παρακολούθηση και διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων,

ζ)

την ολοκλήρωση της εναρμόνισης της ρύθμισης και της εποπτείας των συνεταιριστικών πιστωτικών ιδρυμάτων με εκείνες των εμπορικών τραπεζών,

η)

την εφαρμογή, σε συνεννόηση με την Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, της στρατηγικής για τη μελλοντική δομή, λειτουργία και βιωσιμότητα του τομέα των συνεταιριστικών πιστωτικών ιδρυμάτων, σύμφωνα με τον σχεδιασμό της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου,

θ)

τη στενότερη παρακολούθηση του χρέους επιχειρήσεων και νοικοκυριών και τη θέσπιση πλαισίου για στοχευμένη αναδιάρθρωση του ιδιωτικού τομέα, για να διευκολυνθεί ο νέος δανεισμός και να μειωθούν οι πιστωτικοί περιορισμοί,

ι)

την περαιτέρω ενίσχυση του πλαισίου καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την εκτέλεση σχεδίου δράσης που διασφαλίζει την εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών όσον αφορά τη δέουσα επιμέλεια για τον πελάτη και τη διαφάνεια των οικονομικών οντοτήτων, σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές,

ια)

την κατάθεση νομοθετικών πράξεων για την υποχρεωτική εποπτεία με βάση τα επίπεδα κεφαλαιοποίησης,

ιβ)

την ένταξη των δοκιμών αντοχής στην τακτική εξ αποστάσεως εποπτεία των τραπεζών,

ιγ)

τη θέσπιση απαιτήσεων υποχρεωτικής δημοσιοποίησης, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι τράπεζες ανακοινώνουν τακτικά στις αγορές την πρόοδο όσον αφορά την αναδιάρθρωση των λειτουργιών των τραπεζών και

ιδ)

τη θέσπιση νομικού πλαισίου για μια νέα δομή διακυβέρνησης για τη διαχείριση της συμμετοχής του κράτους στον συνεταιριστικό πιστωτικό τομέα.

α)

αναμόρφωση του φορολογικού της συστήματος για τα μηχανοκίνητα οχήματα, με βάση φιλικούς προς το περιβάλλον κανόνες και με στόχο τη μεσοπρόθεσμη άντληση πρόσθετων εσόδων,

β)

σύστημα αντιστάθμισης για τους οργανισμούς προνοίας και τα συνταξιοδοτικά ταμεία που είχαν καταθέσεις στη Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου, το οποίο εξασφαλίζει μεταχείριση συγκρίσιμη με αυτήν των αντίστοιχων ταμείων της Τράπεζας Κύπρου, λαμβάνει υπόψη την ταμειακή κατάσταση και την αναλογιστική θέση κάθε ταμείου και ελαχιστοποιεί την επίπτωση στο έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης. Δεδομένου του χαρακτήρα κοινωνικής πρόνοιας των εν λόγω ταμείων, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης το 2013 ενδέχεται να αναθεωρηθεί, ώστε να ενσωματωθεί η δημοσιονομική επίπτωση αυτού του συστήματος, και

γ)

πλήρης εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης που εγκρίθηκαν από τον Δεκέμβριο του 2012.

α)

στο σκέλος των δαπανών, ο προϋπολογισμός πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής: μείωση των συνολικών δαπανών για κοινωνικές μεταβιβάσεις μέσω της καλύτερης στόχευσης, περαιτέρω μείωση των μισθών και υπερωριών του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, επιβολή τέλους για την κάρτα δημόσιων μέσων μεταφοράς για φοιτητές και συνταξιούχους και εφαρμογή μέτρων διαρθρωτικής μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού τομέα με στόχο την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων, και

β)

στο σκέλος των εσόδων, ο προϋπολογισμός για το 2014 πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής: παράταση της προσωρινής εισφοράς επί των ακαθάριστων απολαυών των εργαζομένων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα έως την 31η Δεκεμβρίου 2016, αυξήσεις του ΦΠΑ, αυξήσεις των ειδικών φόρων κατανάλωσης και αύξηση των εισφορών στο γενικό σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων.

α)

εάν είναι απαραίτητο, περαιτέρω μεταρρυθμίσεις του γενικού συνταξιοδοτικού συστήματος και του συνταξιοδοτικού συστήματος του δημόσιου τομέα για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος, με παράλληλη επιδίωξη της επάρκειας των συντάξεων. Οι μεταρρυθμιστικές επιλογές διαμορφώνονται με αναλογιστική μελέτη,

β)

τον έλεγχο της αύξησης των δαπανών για την υγεία, ώστε να διασφαλιστούν επαρκή μέσα για τις βασικές υπηρεσίες υγείας μέσω της ενίσχυσης της βιωσιμότητας του μηχανισμού χρηματοδότησης και της αποδοτικότητας της παροχής δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης, και την εφαρμογή εθνικού συστήματος υγείας, εξασφαλίζοντας τη χρηματοδοτική βιωσιμότητά του, με την παροχή καθολικής κάλυψης,

γ)

τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων δαπανών και της διαδικασίας του προϋπολογισμού μέσω αποτελεσματικού μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου, στο πλαίσιο της βελτιωμένης διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, συμβάλλοντας στις προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να εξασφαλιστούν επαρκή μέσα για βασικούς τομείς πολιτικής, όπως η παιδεία και η υγειονομική περίθαλψη. Το πλαίσιο αυτό είναι πλήρως συμβατό με την οδηγία 2011/85/ΕΕ του Συμβουλίου (3) και τη Συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην οικονομική και νομισματική ένωση, που υπογράφτηκε στις Βρυξέλλες στις 2 Μαρτίου 2012,

δ)

τη θέσπιση κατάλληλου νομικού και θεσμικού πλαισίου για τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που θα σχεδιαστεί σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές,

ε)

την εκπόνηση προγράμματος για την επίτευξη υγιούς συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης των κρατικών και ημικρατικών επιχειρήσεων και εφαρμογή σχεδίου ιδιωτικοποιήσεων που θα συμβάλει στη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας και την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους,

στ)

την εκπόνηση και εφαρμογή ολοκληρωμένου σχεδίου μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της είσπραξης και διαχείρισης φόρων, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων για να διασφαλιστεί η πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή των νόμων και των προτύπων που διέπουν τη διεθνή φορολογική συνεργασία και την ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών,

ζ)

τη μεταρρύθμιση του φόρου ακίνητης περιουσίας,

η)

τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, ώστε να βελτιωθεί η λειτουργία της και η σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, ιδίως επανεξετάζοντας το μέγεθος, τις συνθήκες απασχόλησης και τη λειτουργική οργάνωση των δημόσιων υπηρεσιών, με σκοπό να διασφαλιστεί η αποτελεσματική χρήση των δημόσιων πόρων και η παροχή υπηρεσιών ποιότητας στον πληθυσμό,

θ)

τις μεταρρυθμίσεις της γενικής δομής και των επιπέδων παροχών κοινωνικής πρόνοιας, με στόχο την αποτελεσματική χρήση των πόρων και την εξασφάλιση κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ των παροχών κοινωνικής πρόνοιας και των κινήτρων για την ανάληψη εργασίας. Η σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση της δημόσιας βοήθειας εξασφαλίζει ότι η κοινωνική αρωγή λειτουργεί ως δίχτυ ασφαλείας για να διασφαλιστεί ελάχιστο εισόδημα για όσους δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσουν βασικό βιοτικό επίπεδο, διασφαλίζοντας παράλληλα κίνητρα για την ανάληψη εργασίας, και

ι)

τη διενέργεια συνολικού ελέγχου των δημόσιων οικονομικών της προκειμένου, μεταξύ άλλων, να αξιολογήσει τους λόγους που οδήγησαν σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα χρέους.

α)

σε σχέδιο ανάπτυξης της υποδομής που απαιτείται για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις εναλλακτικές δυνατότητες εμπορικής εκμετάλλευσης και τους κινδύνους,

β)

σε περιεκτική περιγραφή του ρυθμιστικού καθεστώτος και της οργάνωσης της αγοράς για τον αναδιαρθρωμένο τομέα της ενέργειας και τις εξαγωγές φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου του ενδεδειγμένου πλαισίου πωλήσεων φυσικού αερίου από θαλάσσια κοιτάσματα με στόχο τα μεγαλύτερα δυνατά έσοδα, και

γ)

σε σχέδιο για τη θέσπιση του θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, συμπεριλαμβανομένου ενός ταμείου πόρων, που θα εισπράττει και θα διαχειρίζεται τα δημόσια έσοδα από την εκμετάλλευση θαλάσσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και το οποίο συγκροτείται με βάση διεθνώς αναγνωρισμένες βέλτιστες πρακτικές.