16.7.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 210/5

(1)

Στις 26 Μαρτίου 2010, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε με την πρόταση της Επιτροπής για την δρομολόγηση της στρατηγικής για την Ευρώπη 2020, μιας νέας στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση, η οποία, βασιζόμενη στο μεγαλύτερο συντονισμό των οικονομικών πολιτικών, θα εστιαστεί σε νευραλγικούς τομείς στους οποίους απαιτείται δράση ώστε να ενισχυθεί το δυναμικό διατηρήσιμης ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

(2)

Στις 13 Ιουλίου 2010, το Συμβούλιο εξέδωσε σύσταση σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών και της Ένωσης (2010 έως 2014) και στις 21 Οκτωβρίου 2010 το Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές των πολιτικών απασχόλησης των κρατών μελών (2), οι οποίες από κοινού αποτελούν τις «ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές». Τα κράτη μέλη καλούνταν να λαμβάνουν τις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές υπόψη στις εθνικές οικονομικές πολιτικές και πολιτικές απασχόλησης.

(3)

Στις 12 Ιανουαρίου 2011 η Επιτροπή εξέδωσε την πρώτη Ετήσια Επισκόπηση Ανάπτυξης, η οποία σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου κύκλου οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ και του πρώτου Ευρωπαϊκού Εξαμήνου εκ των προτέρων και ολοκληρωμένου συντονισμού πολιτικής, το οποίο εντάσσεται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020».

(4)

Στις 25 Μαρτίου 2011, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσυπέγραψε τις προτεραιότητες για τη δημοσιονομική εξυγίανση και τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση (σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 15ης Φεβρουαρίου και της 7ης Μαρτίου 2011 και κατόπιν της Ετήσιας Επισκόπησης της Ανάπτυξης που εκπόνησε η Επιτροπή). Τόνισε ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αποκατάσταση υγιών προϋπολογισμών και στη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών, στη μείωση της ανεργίας μέσω μεταρρυθμίσεων της αγοράς εργασίας και στην καταβολή νέων προσπαθειών για την ενίσχυση της οικονομικής μεγέθυνσης. Ζήτησε από τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν αυτές τις προτεραιότητες σε συγκεκριμένα μέτρα που θα ενταχθούν στα αντίστοιχά τους προγράμματα σταθερότητας ή σύγκλισης και στα εθνικά τους προγράμματα μεταρρυθμίσεων.

(5)

Στις 25 Μαρτίου 2011, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε επίσης τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στο Σύμφωνο για το Ευρώ + να υποβάλουν εγκαίρως τις δεσμεύσεις τους, προκειμένου να περιληφθούν στα δικά τους προγράμματα σταθερότητας ή σύγκλισης και στα εθνικά τους προγράμματα μεταρρυθμίσεων.

(6)

Στις 29 Απριλίου 2011, το Λουξεμβούργο υπέβαλε το δικό του επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας 2011 που καλύπτει την περίοδο 2011-2014 και το εθνικό του πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων 2011. Για να ληφθεί υπόψη η αλληλεξάρτησή τους, τα δύο προγράμματα αξιολογήθηκαν ταυτόχρονα.

(7)

Λαμβανομένης υπόψη της εξαιρετικής βαρύτητας του χρηματοπιστωτικού τομέα στην οικονομία, το Λουξεμβούργο αντιστάθηκε σχετικά καλά στην χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση. Αφού το 2009 το πραγματικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 3,6 % η οικονομία ανέκαμψε γρήγορα το 2010. Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά περίπου 3,5 %, χάρη στην αύξηση των δημοσίων δαπανών που αποφάσισε η κυβέρνηση ως μέρος του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας, καθώς και στην ισχυρή αύξηση των καθαρών εξαγωγών. Η απασχόληση παρέμεινε ανθεκτική, λόγω εν μέρει της σημαντικής προσφυγής σε ρυθμίσεις εργασίας μειωμένου χρόνου, την οποία ενθάρρυναν οι αρχές. Η ανεργία άρχισε να αυξάνεται από τις αρχές του 2008 και μετά και σταθεροποιήθηκε εν γένει σε περίπου 6 %, που αποτελεί ιστορικά υψηλό επίπεδο για το Λουξεμβούργο. Παρά την ύφεση, τα δημόσια οικονομικά στο Λουξεμβούργο είναι σχετικά υγιή (έλλειμμα 1,7 % και ακαθάριστο δημόσιο χρέος 18,4 % το 2010), χάρη στην πολύ ευνοϊκή αρχική δημοσιονομική θέση.

(8)

Βασιζόμενο στην αξιολόγηση του επικαιροποιημένου προγράμματος σταθερότητας σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1466/97, το Συμβούλιο είναι της γνώμης ότι το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο στηρίζονται οι προβλέψεις του προϋπολογισμού είναι ελαφρώς συγκρατημένο σε σύγκριση με την εαρινή πρόβλεψη των υπηρεσιών της Επιτροπής για το 2011. Σύμφωνα με το πρόγραμμα σταθερότητας, ο στόχος για το 2011 είναι ένα έλλειμμα ύψους 1 %, ο οποίος είναι γενικά σύμφωνος με την εαρινή πρόβλεψη των υπηρεσιών της Επιτροπής. Το πρόγραμμα, όπως παρουσιάζεται στο σενάριο μη μεταβολής των πολιτικών, προβλέπει επιδείνωση του ονομαστικού ελλείμματος το 2012 σε 1,5 % του ΑΕΠ πριν βελτιωθεί σταδιακά εκ νέου σε 0,8 % του ΑΕΠ μέχρι το 2014. Οι προγνώσεις των υπηρεσιών της Επιτροπής είναι κάπως πιο αισιόδοξες εφόσον προβλέπουν έλλειμμα 1,1 % του ΑΕΠ το 2012, στηριζόμενες σε πιο ευνοϊκό μακρο-οικονομικό σενάριο και σε βραδύτερη αύξηση των δαπανών. Το πρόγραμμα δεν προβλέπει την υλοποίηση του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου (εφεξής «ΜΔΣ»), που ορίζεται ως διαρθρωτικό πλεόνασμα 0,5 % του ΑΕΠ, κατά την περίοδο προγραμματισμού 2011-2014. Αντίθετα, το διαρθρωτικό ισοζύγιο (όπως υπολογίστηκε εκ νέου από τις υπηρεσίες της Επιτροπής βάσει των πληροφοριών του προγράμματος, σύμφωνα με την από κοινού συμφωνηθείσα μέθοδο) αναμένεται να επιδεινωθεί σταδιακά από πλεόνασμα 0,3 % το 2011 σε έλλειμμα 0,8 % το 2014.

(9)

Επειδή προβλέπεται ότι η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα παραμείνει ισχυρή, τα δημόσια οικονομικά του Λουξεμβούργου θα μπορούσαν να ωφεληθούν από περαιτέρω βελτίωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου με σκοπό την υλοποίηση του ΜΔΣ ήδη το 2012. Τούτο θα προσφέρει στη χώρα ένα περιθώριο ασφαλείας έναντι πιθανούς μελλοντικής οικονομικής ύφεσης και θα συμβάλει στη βελτίωση της μακροπρόθεσμης διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών. Επιπλέον, με γνώμονα τον εκτιμώμενο αντίκτυπο των τεκμαρτών υποχρεώσεων που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού, θα ήταν προς το συμφέρον της χώρας να καθορίσει έναν πιο φιλόδοξο ΜΔΣ.

(10)

Κατά την τελευταία αξιολόγηση της Επιτροπής, οι κίνδυνοι για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών φαίνονται μέτριοι. Η αύξηση των δημόσιων σε σχέση με την ηλικία δαπανών στο Λουξεμβούργο κατά τις προσεχείς δεκαετίες προβλέπεται να είναι η ισχυρότερη στην ΕΕ. Η βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση του συνταξιοδοτικού συστήματος υποστηρίζεται επί του παρόντος από χαμηλό δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων και εξαρτάται εν μέρει από τις συνεισφορές που καταβάλλει ο σχετικά νέος πληθυσμός διασυνοριακών εργαζομένων. Στο μέλλον, και οι δύο παράγοντες θα αντιστραφούν και το κόστος των συντάξεων αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Παρόλο που η κυβέρνηση έχει συσσωρεύσει σημαντικά περιουσιακά στοιχεία και τα αποθεματικά για τις συντάξεις συνεχίζουν να αυξάνονται, αυτά δεν θα είναι επαρκή για να εξασφαλιστεί η διατηρησιμότητα του συστήματος. Επιπλέον, το ποσοστό απασχόλησης εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας (55-64 ετών) που καθορίζεται σε 38,2 % (2009) είναι ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ (μέσος όρος ΕΕ: 46 %). Αν και το νόμιμο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι κατ’ αρχήν 65 έτη, το συνταξιοδοτικό σύστημα του Λουξεμβούργου συχνά επιτρέπει να γίνεται συνταξιοδότηση νωρίτερα χωρίς ουσιαστικά να μειώνεται το επίπεδο της σύνταξης που, επιπλέον, είναι συγκριτικά υψηλό. Κατά συνέπεια, η μέση ηλικία αποχώρησης από την αγορά εργασίας είναι 59,4 έτη, γεγονός που επηρεάζει το κόστος του συνταξιοδοτικού συστήματος. Τα σχέδια της κυβέρνησης για μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος προβλέπουν ένα νέο μοντέλο που θα έχει ως στόχο να παραμένουν οι εργαζόμενοι στην εργασία για περισσότερο χρόνο σε εθελοντική βάση. Τούτο θα βελτιώσει τον δείκτη εξάρτησης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Εντούτοις, αυτός ο μηχανισμός θα αφορά μόνον τους νέους συνταξιούχους και θα εφαρμοστεί μόνο στο μέρος της σταδιοδρομίας που τοποθετείται στο χρονικό διάστημα μετά την έναρξη ισχύος της μεταρρύθμισης, οπότε και θα παραγάγει τα πλήρη αποτελέσματά του μόνον σε 40 έτη.

(11)

Η ανταγωνιστικότητα τιμών και κόστους του Λουξεμβούργου επιδεινώθηκε σημαντικά από την έναρξη της τελευταίας δεκαετίας. Τούτο οφείλεται στις εξελίξεις τόσο των μισθών όσο και της παραγωγικότητας. Κατά την περίοδο 2000-2010, το κόστος εργασίας ανά μονάδα αυξήθηκε κατά μιάμιση φορά γρηγορότερα στο Λουξεμβούργο από τον μέσο όρο στην ΕΕ-15, και πάνω από πέντε φορές γρηγορότερα από ό,τι στη Γερμανία. Επειδή η κυβέρνηση και τα συνδικάτα συμφώνησαν να αναβληθεί, από την άνοιξη έως τον Οκτώβριο του 2011, η εφαρμογή του μηχανισμού αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών, θα σημειωθεί σημαντική συγκράτηση της αύξησης των πραγματικών μισθών το 2011. Δεν έχει ακόμη ληφθεί απόφαση σχετικά με το επόμενο όριο. Με τη σημερινή προοπτική του πληθωρισμού, η επόμενη αυτόματη τιμαριθμική προσαρμογή μπορεί να γίνει ήδη την άνοιξη του 2012, γεγονός που θα εκμηδενίσει έτσι τα προηγούμενα οφέλη της ανταγωνιστικότητας του κόστους.

(12)

Παρά την ιστορικά ισχυρή αύξηση της απασχόλησης, το ποσοστό απασχόλησης του πληθυσμού των μόνιμων κατοίκων είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, ιδίως στα δύο άκρα του ηλικιακού φάσματος. Η δημιουργία θέσεων εργασίας τα τελευταία χρόνια ευνόησε κυρίως τους μη κατοίκους. Παρόλο που η αύξηση της ανεργίας από το 2008 συνδέεται με την ύφεση, έχει και έναν συνεχώς βαθύτερο διαρθρωτικό χαρακτήρα, που καταδεικνύεται από το γεγονός ότι, κατά τα χρόνια ανάπτυξης που προηγήθηκαν της κρίσης, η απασχόληση έπρεπε να αυξάνεται κατά περίπου 4 % ετησίως προκειμένου να οδηγήσει σε οριακή μείωση της ανεργίας. Η ανεργία των νέων είναι σχετικά υψηλή και το 2010 καθοριζόταν σε 16,1 % σε σύγκριση με το 6 % του συνόλου του ενεργού πληθυσμού. Το ποσοστό ανεργίας εξαρτάται σημαντικά από το εκπαιδευτικό επίπεδο. Οι νέοι, κάτοικοι της χώρας, αντιμετωπίζουν σκληρό ανταγωνισμό για τις διαθέσιμες θέσεις απασχόλησης από μη κατοίκους, οι οποίοι συχνά διαθέτουν τα ίδια ή ακόμη και περισσότερα προσόντα.

(13)

Η κυβέρνηση προέβλεψε σειρά δεσμεύσεων στο πλαίσιο του Συμφώνου για το Ευρώ +. Οι δεσμεύσεις αυτές αναφέρονται στους τέσσερις τομείς του Συμφώνου. Από δημοσιονομικής πλευράς, η κυβέρνηση ενέκρινε τα στοιχεία μιας μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος και αναλαμβάνει τη δέσμευση να ολοκληρώσει τη μεταρρύθμιση μέχρι το τέλος του 2011. Για να ενισχυθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τα μέτρα επικεντρώνονται στην τόνωση της αντοχής του χρηματοπιστωτικού τομέα με τη ρύθμιση και την εποπτεία σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και στη συνέχιση των προσπαθειών με στόχο τη διαφοροποίηση της διάρθρωσης της οικονομίας του Λουξεμβούργου. Τα μέτρα στον τομέα της απασχόλησης εστιάζονται στην αύξηση της αποτελεσματικότητας ενεργών πολιτικών για την απασχόληση (μεταρρύθμιση της «Administration de l’Emploi») και στην προώθηση της δια βίου μάθησης στον ιδιωτικό τομέα με υψηλότερη χρηματοδοτική συμμετοχή του κράτους. Τα μέτρα για την ανταγωνιστικότητα περιλαμβάνουν την αναβολή της τιμαριθμικής προσαρμογής των μισθών από την άνοιξη του 2011 (που προβλεπόταν από το σύστημα αυτόματης τιμαριθμικής προσαρμογής) έως τον Οκτώβριο του 2011, καθώς και μια δέσμευση για διαπραγμάτευση με τους κοινωνικούς εταίρους μιας παρόμοιας αναβολής για το 2012. Επιπλέον, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον με την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και με καλύτερες υποδομές. Είναι σύμφωνες με το ευρύτερο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που περιγράφεται στο πρόγραμμα σταθερότητας και στο εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις στους τομείς των συντάξεων, της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης (ιδίως των νέων και των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας), καθώς και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Εντούτοις, ορισμένες από τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις δεν είναι αρκετά λεπτομερείς. Οι δεσμεύσεις στο πλαίσιο του Συμφώνου για το Ευρώ + έχουν αξιολογηθεί και ληφθεί υπόψη στις συστάσεις.

(14)

Η Επιτροπή έχει αξιολογήσει το πρόγραμμα σταθερότητας και το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, καθώς και τις δεσμεύσεις που ανέλαβε το Λουξεμβούργο στο πλαίσιο του Συμφώνου για το Ευρώ +. Έχει λάβει υπόψη, όχι μόνο τη σημασία τους για μια διατηρήσιμη δημοσιονομική και κοινωνικοοικονομική πολιτική στο Λουξεμβούργο, αλλά και την εκ μέρους τους τήρηση των ενωσιακών κανόνων και κατευθύνσεων, δεδομένης της ανάγκης ενδυνάμωσης της συνολικής οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω της συνεκτίμησης στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ κατά τη διαμόρφωση των μελλοντικών εθνικών αποφάσεων. Βάσει αυτών, η Επιτροπή θεωρεί ότι μια πιο φιλόδοξη μείωση του ελλείμματος το 2011 πρέπει να είναι δυνατή ενόψει της ευνοϊκής μακροοικονομικής προοπτικής, καθώς και ότι μια εντονότερη δημοσιονομική προσπάθεια θα επιτρέψει να υλοποιηθεί ο ΜΣΔ το 2012. Πρέπει επίσης να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, καθώς και για να προωθηθεί η παράταση του επαγγελματικού βίου, να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και να δοθεί η δυνατότητα απασχόλησης στους νέους.

(15)

Βάσει της αξιολόγησης αυτής, το Συμβούλιο εξέτασε την επικαιροποίηση για το 2011 του προγράμματος σταθερότητας του Λουξεμβούργου και η γνώμη του (3) αντικατοπτρίζεται ιδίως στις συστάσεις του, σημεία 1) και 2) κατωτέρω. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2011, το Συμβούλιο εξέτασε το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του Λουξεμβούργου.

1.

Να αξιοποιήσει τη βελτίωση της οικονομικής κυκλικής συγκυρίας για να ενισχύσει τις δημοσιονομικές προσπάθειες και να χρησιμοποιήσει πρόσθετο και αποσδόκητο εισόδημα προκειμένου να μειώσει περαιτέρω το ονομαστικό έλλειμμα και να υλοποιήσει τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο το 2012.

2.

Να προτείνει και να εφαρμόσει ευρεία μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος για να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα του συστήματος αυτού, με μέτρα που θα αυξήσουν το ποσοστό συμμετοχής εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας, ειδικότερα αποθαρρύνοντας την πρόωρη συνταξιοδότηση. Για να αυξηθεί η πραγματικη ηλικία συνταξιοδήτησης θα μπορούσαν να εξετασθούν μέτρα όπως η σύνδεση του νομίμου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής.

3.

Να λάβει μέτρα δια των οποίων θα μεταρρυθμίσει, σε συνεννόηση με τους κοινωνικούς εταίρους και σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές, το σύστημα συλλογικής διαπραγμάτευσης και τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των μισθών, ώστε να διασφαλιστεί ότι η αύξηση των μισθών αντικατοπτρίζει καλύτερα τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα της εργασίας και στην ανταγωνιστικότητα.

4.

Να λάβει μέτρα για να μειώσει την ανεργία των νέων με την ενίσχυση των μέτρων κατάρτισης και εκπαίδευσης, ώστε να εξασφαλιστεί καλύτερη αντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων των νέων και της ζήτησης της αγοράς εργασίας.