2.7.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 172/18

(1)

Το άρθρο 2 στοιχείο β) της συνθήκης Ευρατόμ («συνθήκη») προβλέπει τη θέσπιση ομοιόμορφων κανόνων ασφάλειας για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του πληθυσμού.

(2)

Το άρθρο 30 της συνθήκης προβλέπει τη θέσπιση βασικών προτύπων εντός της Κοινότητας για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του πληθυσμού από τους κινδύνους που προκύπτουν από ιονίζουσες ακτινοβολίες.

(3)

Η οδηγία 96/29/Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 13ης Μαΐου 1996, για τον καθορισμό των βασικών προτύπων ασφάλειας για την προστασία της υγείας των εργαζομένων και του πληθυσμού από τους κινδύνους που προκύπτουν από ιονίζουσες ακτινοβολίες (3), θεσπίζει τα βασικά πρότυπα ασφάλειας. Οι διατάξεις της εν λόγω οδηγίας έχουν συμπληρωθεί από ειδικότερη κοινοτική νομοθεσία.

(4)

Σύμφωνα με τη νομολογία (4) του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων («Δικαστήριο»), η Κοινότητα κατέχει αρμοδιότητες, τις οποίες μοιράζεται με τα κράτη μέλη της, στους τομείς που καλύπτονται από τη σύμβαση για την Πυρηνική Ασφάλεια (5).

(5)

Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, οι διατάξεις του κεφαλαίου 3 της συνθήκης που αφορά την υγεία και την ασφάλεια, αποτελούν ένα συνεκτικό σύνολο που παρέχει στην Επιτροπή σημαντικού εύρους εξουσίες με στόχο την προστασία του πληθυσμού και του περιβάλλοντος από τους κινδύνους ρύπανσης από ραδιενέργεια.

(6)

Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου τα καθήκοντα που επιβάλλονται στην Κοινότητα με το άρθρο 2 στοιχείο β) της συνθήκης για τον καθορισμό ομοιόμορφων προτύπων ασφάλειας για την προστασία του πληθυσμού και των εργαζομένων δεν σημαίνει ότι, από τη στιγμή που έχουν καθοριστεί αυτά τα πρότυπα, ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να προβλέπει αυστηρότερα προστατευτικά μέτρα.

(7)

Η απόφαση 87/600/Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 1987, για τις κοινοτικές ρυθμίσεις σχετικά με την έγκαιρη ανταλλαγή πληροφοριών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με ραδιολογικό παράγοντα (6) θέσπισε ένα πλαίσιο για τη γνωστοποίηση και την παροχή πληροφοριών για χρήση από τα κράτη μέλη για την προστασία του πληθυσμού σε περίπτωση έκτακτου κινδύνου από ακτινοβολίες. Η οδηγία 89/618/Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 1989, σχετικά με την ενημέρωση του πληθυσμού για τα εφαρμοστέα μέτρα προστασίας της υγείας και την ακολουθητέα συμπεριφορά σε περίπτωση έκτακτου κινδύνου από ακτινοβολίες (7) επέβαλε στα κράτη μέλη την υποχρέωση να ενημερώνουν τον πληθυσμό σε τέτοια περίπτωση.

(8)

Η εθνική ευθύνη των κρατών μελών για την πυρηνική ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων είναι η θεμελιώδης αρχή βάσει της οποίας αναπτύχθηκαν οι κανονιστικές ρυθμίσεις για την πυρηνική ασφάλεια σε διεθνές επίπεδο, όπως επικυρώθηκε με τη σύμβαση για την Πυρηνική Ασφάλεια. Αυτή η αρχή της εθνικής ευθύνης, καθώς και η αρχή της πρωταρχικής ευθύνης του κατόχου της άδειας για την πυρηνική ασφάλεια μιας πυρηνικής εγκατάστασης υπό την εποπτεία της εθνικής αρμόδιας ρυθμιστικής αρχής της χώρας του, θα πρέπει να αναβαθμιστούν, και ο ρόλος και η ανεξαρτησία των αρμόδιων ρυθμιστικών αρχών θα πρέπει να ενδυναμωθούν με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας.

(9)

Κάθε κράτος μέλος μπορεί να αποφασίζει για το ενεργειακό του μείγμα σύμφωνα με τις αντίστοιχες εθνικές πολιτικές του.

(10)

Κατά την ανάπτυξη του κατάλληλου εθνικού πλαισίου δυνάμει της παρούσας οδηγίας, λαμβάνονται υπόψη οι συνθήκες που επικρατούν σε εθνικό επίπεδο.

(11)

Τα κράτη μέλη έχουν ήδη εφαρμόσει μέτρα για την επίτευξη υψηλού επιπέδου πυρηνικής ασφάλειας εντός της Κοινότητας.

(12)

Αν και η οδηγία επικεντρώνεται στην πυρηνική ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων, είναι εξίσου σημαντικό να διασφαλιστεί η ασφαλής διαχείριση των αναλωθέντων πυρηνικών καυσίμων και ραδιενεργών καταλοίπων, περιλαμβανομένων και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και διάθεσης καταλοίπων.

(13)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποτιμούν, όπου ενδείκνυται, τις σχετικές θεμελιώδεις αρχές ασφαλείας που έχει θεσπίσει ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (8) τα οποία θα πρέπει να απαρτίζουν ένα πλαίσιο πρακτικών το οποίο θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.

(14)

Είναι χρήσιμο να χρησιμοποιηθεί ως βάση η διαδικασία με την οποία οι εθνικές αρχές ασφάλειας των κρατών μελών που διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής στην επικράτειά τους συνεργάσθηκαν στο πλαίσιο της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης Ρυθμιστικών Αρχών στα Πυρηνικά (WENRA) και καθόρισαν πολλά επίπεδα αναφοράς ασφάλειας για τους αντιδραστήρες ισχύος.

(15)

Έπειτα από την πρόσκληση του Συμβουλίου για σύσταση Ομάδας Υψηλού Επιπέδου σε επίπεδο ΕΕ, η οποία καταχωρήθηκε στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 8ης Μαΐου 2007, για την πυρηνική ασφάλεια και την ασφαλή διαχείριση αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών καταλοίπων, συγκροτήθηκε η Ομάδα Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών σε θέματα πυρηνικής ασφάλειας (ENSREG) με την απόφαση 2007/530/Ευρατόμ της Επιτροπής, της 17ης Ιουλίου 2007, για τη σύσταση της ευρωπαϊκής ομάδας υψηλού επιπέδου για την πυρηνική ασφάλεια και τη διαχείριση καταλοίπων, (9) για να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Κοινότητας στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας.

(16)

Είναι σκόπιμο να δημιουργηθεί μια ενοποιημένη δομή για τις εκθέσεις που υποβάλλουν στην Επιτροπή τα κράτη μέλη σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας. Χάρη στην εκτενή πείρα των μελών της, η ENSREG θα μπορούσε να αποτελέσει πολύτιμη συμβολή στο πεδίο αυτό, διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτόν τις διαβουλεύσεις και τη συνεργασία των εθνικών ρυθμιστικών αρχών.

(17)

Κατά την πέμπτη συνεδρίασή της στις 15 Οκτωβρίου 2008 η ENSREG υιοθέτησε 10 αρχές που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά την κατάρτιση οδηγίας για την πυρηνική ασφάλεια όπως σημειώνεται στα πρακτικά της με ημερομηνία 20 Νοεμβρίου 2008.

(18)

Τα επιτεύγματα της πυρηνικής τεχνολογίας, τα διδάγματα από την πείρα που αποκτάται κατά τη λειτουργία και την έρευνα για την ασφάλεια καθώς και οι βελτιώσεις των ρυθμιστικών πλαισίων μπορούν να έχουν τη δυναμική περαιτέρω βελτίωσης της ασφάλειας. Με τη δέσμευση για διατήρηση και βελτίωση της ασφάλειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεκτιμήσουν τους παράγοντες αυτούς κατά την επέκταση των πυρηνικών προγραμμάτων ηλεκτροπαραγωγής τους ή όταν αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν την πυρηνική ενέργεια για πρώτη φορά.

(19)

Η εμπέδωση μιας ισχυρής νοοτροπίας ασφάλειας εντός μιας πυρηνικής εγκατάστασης αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις αρχές διαχείρισης της ασφάλειας ώστε να επιτυγχάνεται η ασφαλής λειτουργία της.

(20)

Η διατήρηση και η περαιτέρω ανάπτυξη εμπειρογνωμοσύνης και δεξιοτήτων στην πυρηνική ασφάλεια θα πρέπει να βασίζονται, μεταξύ άλλων, στη διαδικασία εκμάθησης από την πείρα που έχει αποκτηθεί από τη λειτουργία κατά το παρελθόν και στις εξελίξεις στη μεθοδολογία και την επιστήμη, κατά το δοκούν.

(21)

Κατά το παρελθόν, πραγματοποιήθηκαν αυτοαξιολογήσεις στα κράτη μέλη σε στενή σύνδεση με διεθνείς αξιολογήσεις από ομοτίμους υπό την αιγίδα του ΔΟΑΕ, όπως οι αποστολές διεθνούς ομάδας ρυθμιστικής αξιολόγησης (IRRT) ή ενοποιημένης υπηρεσίας ρυθμιστικής αξιολόγησης (IRRS). Οι εν λόγω αυτοαξιολογήσεις πραγματοποιήθηκαν και οι επιτροπές προσκλήθηκαν από κράτη μέλη σε εθελοντική βάση με ανοικτό πνεύμα και διαφάνεια. Οι αυτοαξιολογήσεις και οι συνοδευτικές αξιολογήσεις από ομοτίμους των νομικών, κανονιστικών και οργανωτικών υποδομών θα πρέπει να αποσκοπούν στην ενίσχυση και την ενδυνάμωση του εθνικού πλαισίου των κρατών μελών, με παράλληλη αναγνώριση της εμπειρογνωμοσύνης τους για την εξασφάλιση της πυρηνικής ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων στο έδαφός τους. Οι αυτοαξιολογήσεις που ακολουθούνται από αξιολογήσεις από ομοτίμους δεν αποτελούν ούτε επιθεωρήσεις ούτε ελέγχους, αλλά συνιστούν έναν μηχανισμό αμοιβαίας εκμάθησης που αποδέχεται διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά την οργάνωση και τις πρακτικές μιας αρμόδιας ρυθμιστικής αρχής, εξετάζοντας παράλληλα τα θέματα κανονιστικής, τεχνικής και πολιτικής φύσεως ενός κράτους μέλους τα οποία συμβάλλουν στη διασφάλιση ενός καθεστώτος ισχυρής πυρηνικής ασφάλειας. Οι διεθνείς αξιολογήσεις από ομοτίμους θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ευκαιρία για την ανταλλαγή επαγγελματικής πείρας καθώς και διδαγμάτων και ορθών πρακτικών με ανοικτό πνεύμα συνεργασίας μέσω της ανταλλαγής συμβουλών από ομοτίμους και όχι ως έλεγχοι ή ως κρίσεις. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη ευελιξίας και καταλληλότητας όσον αφορά διάφορα υφιστάμενα συστήματα στα κράτη μέλη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευχέρεια να καθορίζουν τα μέρη των συστημάτων τους που θα υφίστανται την ειδική αξιολόγηση από προσκεκλημένους ομοτίμους, με στόχο τη συνεχώς βελτιούμενη πυρηνική ασφάλεια.

(22)

Σύμφωνα με το σημείο 34 της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας (10), τα κράτη μέλη παροτρύνονται να καταρτίσουν, προς ιδία χρήση και προς όφελος της Κοινότητας, δικούς τους πίνακες, οι οποίοι να αποτυπώνουν, κατά το δυνατόν, την αντιστοιχία μεταξύ της παρούσας οδηγίας και των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, και να τους δημοσιοποιήσουν,

α)

να θεσπιστεί κοινοτικό πλαίσιο για τη διατήρηση και την προαγωγή της συνεχούς βελτίωσης της πυρηνικής ασφάλειας και της ρύθμισής της·

β)

να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη προβλέπουν κατάλληλα εθνικά μέτρα για υψηλό επίπεδο πυρηνικής ασφάλειας ώστε να προστατεύονται οι εργαζόμενοι και ο πληθυσμός από τους κινδύνους που οφείλονται στις ιονίζουσες ακτινοβολίες οι οποίες προέρχονται από πυρηνικές εγκαταστάσεις.

1)

ως «πυρηνική εγκατάσταση» νοείται:

2)

ως «πυρηνική ασφάλεια» νοείται η επίτευξη κατάλληλων συνθηκών λειτουργίας, η πρόληψη ατυχημάτων και ο μετριασμός των συνεπειών των ατυχημάτων, με αποτέλεσμα την προστασία των εργαζομένων και του πληθυσμού από κινδύνους που προκύπτουν από ιοντίζουσες ακτινοβολίες οι οποίες προέρχονται από πυρηνικές εγκαταστάσεις·

3)

ως «αρμόδια ρυθμιστική αρχή» νοείται αρχή ή σύστημα αρχών καθοριζόμενων στο κράτος μέλος στον ρυθμιστικό τομέα της πυρηνικής ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων όπως αναφέρεται στο άρθρο 5·

4)

ως «άδεια» νοείται κάθε νομικού χαρακτήρα έγγραφο που χορηγείται υπό τη δικαιοδοσία ενός κράτους μέλους και μεταβιβάζει την ευθύνη για την επιλογή τοποθεσίας, το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη θέση σε λειτουργία, τη λειτουργία και τον παροπλισμό μιας πυρηνικής εγκατάστασης·

5)

ως «κάτοχος άδειας» νοείται νομικό ή φυσικό πρόσωπο που έχει τη γενική ευθύνη για μια πυρηνική εγκατάσταση όπως καθορίζεται σε μια άδεια.

α)

τη θέσπιση εθνικών απαιτήσεων πυρηνικής ασφάλειας. Τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για τον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο θεσπίζονται και το μέσο βάσει του οποίου εφαρμόζονται·

β)

την παροχή συστήματος αδειοδότησης πυρηνικών εγκαταστάσεων και απαγόρευσης της λειτουργίας τους χωρίς άδεια·

γ)

την παροχή συστήματος εποπτείας της πυρηνικής ασφάλειας·

δ)

δράσεις για την επιβολή του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής λειτουργίας και της τροποποίησης ή της ανάκλησης μιας άδειας.

α)

να επιβάλλει στον κάτοχο άδειας τη συμμόρφωση προς τις εθνικές απαιτήσεις πυρηνικής ασφάλειας και προς τους όρους της σχετικής άδειας·

β)

να απαιτεί την τεκμηρίωση αυτής της συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων που καθορίζονται στις παραγράφους 2 έως 5 του άρθρου 6·

γ)

να επαληθεύει τη συμμόρφωση μέσω ρυθμιστικών αξιολογήσεων και επιθεωρήσεων και

δ)

να πραγματοποιεί ρυθμιστικές δράσεις επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής λειτουργίας μιας πυρηνικής εγκατάστασης σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στο εθνικό ρυθμιστικό πλαίσιο που αναφέρεται στο άρθρο 4 παράγραφος 1.