20.3.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 74/5

(1)

Στις 4 Μαρτίου 2008, το Συμβούλιο εξέτασε το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Σλοβενίας, που καλύπτει την περίοδο 2007-2010.

(2)

Η γενικά έντονη αύξηση του ΑΕΠ της Σλοβενίας καθ' όλη η διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας κορυφώθηκε το πρώτο έτος της συμμετοχής της στη ζώνη του ευρώ. Παρόλα αυτά, το 2007 κατεγράφη επίσης αισθητή ενίσχυση του πληθωρισμού, εξαιτίας κυρίως της πορείας των τιμών βασικών αγαθών σε συνδυασμό με την έλλειψη ανταγωνισμού σε ορισμένους κλάδους, γεγονός που υπάρχει κίνδυνος να συμπαρασύρει τους μισθούς το 2008.

Λαμβανομένης υπόψη της έντονης οικονομικής ανάπτυξης την περίοδο που προηγήθηκε της προσχώρησης της χώρας στην ΕΕ και στη ζώνη του ευρώ, συντελέστηκε ικανοποιητική πρόοδος σε σχέση με την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών. Για το μέλλον, θα απαιτηθεί ενίσχυση της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού, με παράλληλη συγκράτηση των αμοιβών ανάλογα με την παραγωγικότητα και συνεχείς δημοσιονομικές προσπάθειες με σκοπό την προώθηση της μακροοικονομικής σταθερότητας, συμπεριλαμβανομένης της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Η αντιμετώπιση της πρόσφατης επιτάχυνσης του πληθωρισμού στη Σλοβενία θα συνέτεινε στη διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας της σλοβενικής οικονομίας, η οποία έχει εξαγωγικό προσανατολισμό. Εξάλλου, η μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση λόγω των σοβαρών αναμενόμενων επιπτώσεων της δημογραφικής γήρανσης για τον προϋπολογισμό, σε περίπτωση που δεν εφαρμοσθούν περαιτέρω μεταρρυθμιστικά μέτρα στον τομέα των συντάξεων. Για να υποστηριχθεί η συνεχιζόμενη προσπάθεια κάλυψης της οικονομικής υστέρησης της χώρας, είναι σημαντικό να συνεχισθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως σε σχέση με τις αγορές εργασίας και προϊόντων. Στο ίδιο πλαίσιο, η περαιτέρω αναδιάταξη των κρατικών δαπανών προς όφελος των κατηγοριών δαπανών που τονώνουν την οικονομική ανάπτυξη, σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής δυσκαμψίας και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δαπανών, θα έχει επίσης ευεργετικές συνέπειες.

(3)

Το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο βασίζεται το πρόγραμμα προβλέπει ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί από 5,8 % το 2007 σε 4,6 % το 2008 και σε 4,1 % το 2009, ενώ στη συνέχεια θα ενισχυθεί και θα φθάσει το 4,5 % μέχρι το τέλος της περιόδου αναφοράς του προγράμματος. Αξιολογούμενο με βάση τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα σήμερα (2), το σενάριο αυτό φαίνεται να στηρίζεται σε ευλογοφανείς παραδοχές για την οικονομική ανάπτυξη, παρά το γεγονός ότι, μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος σταθερότητας, έχουν αυξηθεί οι κίνδυνοι για το 2008 που πηγάζουν από το εξωτερικό περιβάλλον. Μετά τη μη αναμενόμενη αύξηση του πληθωρισμού το 2007, οι προβλέψεις του προγράμματος για τον πληθωρισμό είναι πολύ υψηλότερες από εκείνες που περιελάμβανε το περσινό σενάριο. Εντούτοις, οι εν λόγω προβλέψεις και πάλι κρίνονται χαμηλές για το 2008, αν ληφθούν υπόψη οι πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας. Οι παρεπόμενες συνέπειες της έντονης κλιμάκωσης του πληθωρισμού το 2007, καθώς και ο αντίκτυπος των αυξήσεων των αποδοχών των δημόσιων υπαλλήλων στον ιδιωτικό τομέα ενδέχεται να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη απόκλιση του πληθωρισμού σε σύγκριση με την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ. Εάν διαρκέσει το φαινόμενο αυτό, θα προκαλέσει μια λιγότερο ευνοϊκή πορεία της ανταγωνιστικότητας σε σχέση με αυτήν που συνάγεται από το πρόγραμμα.

(4)

Για το 2007, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης εκτιμάται σε 0,7 % του ΑΕΠ σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του 2007, έναντι στόχου 1,5 % του ΑΕΠ, που καθοριζόταν στο πρόγραμμα του 2006. Η απόκλιση οφείλεται κυρίως στη θετική επίδραση βάσης από τα αποτελέσματα του 2006, καθώς επίσης στην υψηλότερη από ό,τι προβλεπόταν αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ το 2007. Ταυτοχρόνως, και πάλι σύμφωνα με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα του 2007, η θετικότερη από την προβλεπόμενη πορεία των εσόδων αντισταθμίστηκε εν μέρει από αύξηση των δαπανών μεγαλύτερη από την προβλεπόμενη στο πρόγραμμα του 2006. Παρόλα αυτά, πιο πρόσφατα στοιχεία σε ταμειακή βάση υποδηλώνουν ένα καλύτερο αποτέλεσμα για το 2007, πιθανόν δε μικρό πλεόνασμα. Συνολικά, η εκτέλεση του προϋπολογισμού το 2007 ήταν συμβατή, αφενός, με τη γνώμη που το Συμβούλιο εξέδωσε στις 27 Φεβρουαρίου 2007 σχετικά με το πρόγραμμα σταθερότητας του 2006 (3), όπου η Σλοβενία καλείτο να εκμεταλλευθεί τις ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες, περιλαμβανομένου του καλύτερου από το αναμενόμενο δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά το 2006, προκειμένου να επιταχύνει την επίτευξη του ΜΔΣ. Το Συμβούλιο παρατηρεί ότι η εκτέλεση του προϋπολογισμού είναι επίσης συμβατή προς τους προσανατολισμούς που καθόρισε η ευρωομάδα τον Απρίλιο του 2007 για τις δημοσιονομικές πολιτικές.

(5)

Βασικός στόχος της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής του επικαιροποιημένου προγράμματος είναι η τήρηση του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου (ΜΔΣ), ο οποίος έγκειται σε διαρθρωτικό έλλειμμα (δηλαδή κυκλικά προσαρμοσμένο έλλειμμα, χωρίς έκτακτα και λοιπά προσωρινά μέτρα) ύψους 1 % του ΑΕΠ, με αυξανόμενο περιθώριο κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει το πρόγραμμα, αν και κάποια εξασθένηση έχει προβλεφθεί για το 2008. Η μεταβολή αυτή έναντι του στόχου που ετίθετο στο προηγούμενο πρόγραμμα για την επίτευξη του ΜΔΣ μέχρι το 2009 είναι απόρροια του αποτελέσματος του 2006, το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, ήταν καλύτερο από το αναμενόμενο (χάρη κυρίως στην υψηλότερη αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ), πράγμα που υποδηλώνει ότι ο ΜΔΣ είχε ήδη επιτευχθεί εν πολλοίς το 2006. Σε σύγκριση με το πρόγραμμα του 2006, το ονομαστικό έλλειμμα που προβλέπεται στην επικαιροποίηση του 2007 είναι περίπου 0,5 π.μ. του ΑΕΠ χαμηλότερο καθ' όλη την περίοδο αναφοράς του προγράμματος, ενώ η θέση εκκίνησης είναι καλύτερη.

Το έλλειμμα προβλέπεται να διευρυνθεί σε 0,9 % του ΑΕΠ το 2008 και ακολούθως να συρρικνωθεί σταδιακά· η μεγαλύτερη προσαρμογή προγραμματίζεται για το τελευταίο έτος. Ακολουθώντας παρόμοια πορεία, το πρωτογενές πλεόνασμα προβλέπεται να διαμορφωθεί σε ποσοστό μόλις πάνω από το 1 % του ΑΕΠ έως το 2010. Η σχεδιαζόμενη εξυγίανση είναι περισσότερο αποτέλεσμα του γεγονότος ότι η συγκράτηση των δαπανών υπεραντισταθμίζει τη σταδιακή μείωση του δείκτη εσόδων (με εξαίρεση το 2008). Η προβλεπόμενη μείωση των πρωτογενών δαπανών κατά την περίοδο που καλύπτει το πρόγραμμα ανέρχεται σε 2,25 π.μ. του ΑΕΠ. Μολονότι η μείωση αυτή είναι σχετικά ευρείας βάσης, αντικατοπτρίζει ιδίως τη συγκρατημένη πορεία των κοινωνικών δαπανών, αντιπροσωπεύοντας το 1/3 της όλης εξυγίανσης. Υπό την επίδραση κυρίως της υπό εξέλιξη φορολογικής μεταρρύθμισης, η σταδιακή μείωση του δείκτη εσόδων, κατά 1,75 π.μ., οφείλεται πρωτίστως στους έμμεσους φόρους, ενώ προβλέπεται ελαφρά αύξηση της επιβάρυνσης που αντιπροσωπεύουν οι άμεσοι φόροι.

(6)

Οι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προβλέψεις του προγράμματος κρίνονται σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι το 2008, ενώ τα δημοσιονομικά αποτελέσματα θα μπορούσαν να αποδειχθούν κάπως χειρότερα από τους στόχους που έχουν τεθεί για τα τελευταία έτη της περιόδου αναφοράς. Το 2008, η πιθανότητα να υπάρξει θετική επίδραση βάσης, χάρη στις δυνητικά καλύτερες από τις αναμενόμενες δημοσιονομικές επιδόσεις του 2007, εξουδετερώνει τους κινδύνους που σχετίζονται με την τρέχουσα επιδείνωση του εξωτερικού περιβάλλοντος. Ακολούθως, υφίστανται ορισμένοι κίνδυνοι για την υλοποίηση της δημοσιονομικής στρατηγικής, εξαιτίας, ιδίως, της ευμεγέθους μείωσης των δαπανών που έχει προγραμματισθεί για τα τελευταία έτη του προγράμματος, ενώ δεν διευκρινίζονται με επαρκή λεπτομερειακότητα όλα τα μέτρα στα οποία θα στηριχθεί η μείωση αυτή. Σε κάποιον βαθμό, οι εν λόγω κίνδυνοι μετριάζονται από το καλό ιστορικό επιδόσεων της Σλοβενίας στο πρόσφατο παρελθόν, το οποίο υποδηλώνει ότι τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί να είναι καλύτερα από τα αναμενόμενα.

(7)

Με γνώμονα την ανωτέρω εκτίμηση κινδύνων, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός του προγράμματος φαίνεται επαρκής προκειμένου να διατηρηθεί ο ΜΔΣ καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς του, αλλά με ένα πιθανώς μικρότερο περιθώριο από αυτό που έχει προβλεφθεί για τα τελευταία έτη. Η μικρή χειροτέρευση του διαρθρωτικού ισοζυγίου που προβλέπεται για το 2008 ενδέχεται να αποδειχθεί προκυκλική, αν και έχουν αυξηθεί οι κίνδυνοι αρνητικών εξελίξεων. Κάτι τέτοιο δεν ήταν σύμφωνο προς το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι είναι επιβεβλημένη μια αυστηρότερη δημοσιονομική πολιτική από αυτήν που προβλέπεται επί του παρόντος για το 2008, και τούτο εξαιτίας των σημερινών έντονων πληθωριστικών πιέσεων. Το Συμβούλιο παρατηρεί ότι κάτι τέτοιο θα συμβάδιζε επίσης με τους προσανατολισμούς των δημοσιονομικών πολιτικών που εγκρίθηκαν από τη σύνοδο της ευρωομάδας τον Απρίλιο του 2007, όπου διατυπωνόταν το αίτημα για προσεκτική κατάστρωση των σχεδίων της δημοσιονομικής πολιτικής για το 2008 προκειμένου να αποτραπεί η τροφοδότηση μακροοικονομικών ανισορροπιών. Μετά το 2008, ο συναγόμενος από το πρόγραμμα προσανατολισμός της δημοσιονομικής πολιτικής ανταποκρίνεται στις επιταγές του Συμφώνου.

(8)

Η Σλοβενία φαίνεται να αντιμετωπίζει υψηλό κίνδυνο αναφορικά με τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Η δημοσιονομική κατάσταση το 2007, όπως αυτή εκτιμάται στο πρόγραμμα, παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητη σε σύγκριση με το 2006 και μόλις που επαρκεί για τη σταθεροποίηση του δείκτη χρέους μακροπρόθεσμα, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι δημοσιονομικές επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης. Παρόλα αυτά, οι προαναφερθείσες επιπτώσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τον μέσο όρο της ΕΕ, εξαιτίας κυρίως της μεγαλύτερης αύξησης των δαπανών για συντάξεις. Η επίτευξη υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων μεσοπρόθεσμα και, ιδίως, η λήψη πρόσθετων μέτρων για την ανάσχεση της σημαντικής αύξησης των δαπανών που σχετίζονται με τη δημογραφική γήρανση θα συνεισέφεραν στον περιορισμό των κινδύνων που απειλούν τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

(9)

Το πρόγραμμα σταθερότητας φαίνεται συμβατό με την έκθεση εφαρμογής του Οκτωβρίου 2007 σχετικά με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Ειδικότερα, σε αμφότερα τα έγγραφα εξηγούνται τα βασικά υπό υλοποίηση μεταρρυθμιστικά μέτρα, όπως η σφαιρική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, οι επενδύσεις σε υποδομές και ορισμένες αλλαγές στο σύστημα κοινωνικών μεταβιβάσεων. Το πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει λεπτομερή ποιοτική αξιολόγηση του συνολικού αντικτύπου του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής. Παρόλα αυτά, έστω και κατά μη συστηματικό τρόπο, παρέχονται στοιχεία για τις άμεσες δημοσιονομικές συνέπειες που σχετίζονται με τις κυριότερες από τις σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις και τα στοιχεία αυτά έχουν ληφθεί υπόψη στις δημοσιονομικές προβλέψεις.

(10)

Η δημοσιονομική στρατηγική του προγράμματος συμβαδίζει εν μέρει με τους ειδικούς κατά χώρα γενικούς προσανατολισμούς της οικονομικής πολιτικής, που συμπεριλαμβάνονται στις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές, καθώς επίσης με τις κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ στον τομέα των δημοσιονομικών πολιτικών, που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας. Συγκεκριμένα, δεν περιλαμβάνει αξιόλογα πρόσθετα μέτρα για την ενίσχυση της αναμόρφωσης του συστήματος συντάξεων με σκοπό τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης διατηρησιμότητας.

(11)

Όσον αφορά τις απαιτήσεις παροχής δεδομένων που ορίζει ο κώδικας δεοντολογίας για τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης, το πρόγραμμα παρουσιάζει ορισμένα κενά τόσο στα υποχρεωτικά όσο και στα προαιρετικά δεδομένα (4).

i)

να αξιοποιήσει το πιθανώς καλύτερο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα του 2007 και να επιδιώξει καλύτερη δημοσιονομική κατάσταση το 2008 και τα επόμενα έτη από ό,τι προβλέπεται στο πρόγραμμα, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο την εφαρμογή προκυκλικών πολιτικών·

ii)

να βρίσκεται σε ετοιμότητα για τη θέσπιση πρόσθετων μέτρων για την τιθάσευση των πληθωριστικών πιέσεων, με τη συμπλήρωση της συνιστώμενης δημοσιονομικής πολιτικής με κατάλληλες πολιτικές για τους μισθούς, την αγορά εργασίας και τον ανταγωνισμό·

iii)

με γνώμονα την προβλεπόμενη αύξηση των δαπανών που σχετίζονται με τη δημογραφική γήρανση, να βελτιώσει τη μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών, ιδίως με την περαιτέρω μεταρρύθμιση του συστήματος συντάξεων.