24.4.2007   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 89/19

(1)

Στις 27 Μαρτίου 2007 το Συμβούλιο εξέτασε το πρόγραμμα σύγκλισης της Ρουμανίας που καλύπτει την περίοδο 2006 ως 2009.

(2)

Στη Ρουμανία παρατηρήθηκε ισχυρή οικονομική ανάπτυξη τα πέντε τελευταία έτη, αλλά το κατά κεφαλή ΑΕΠ της (εκφρασμένο σε ΜΑΔ) παραμένει χαμηλό στο 34 % του μέσου όρου της ΕΕ-25 το 2005. Συνεπώς, απομένει να καλυφθεί μεγάλη διαφορά κάτι που συνιστά σημαντική πρόκληση για τη Ρουμανία τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Το 2001-2005, η μακροοικονομική σταθερότητα βελτιώθηκε, όπως φαίνεται από την απότομη και συνεχή μείωση του πληθωρισμού και την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών. Ο μέσος πληθωρισμός το 2006 ανήλθε σε 6,6 %.

(3)

Το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο βασίζεται το πρόγραμμα προβλέπει ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί σε 5,9 % το 2009 έναντι δυνητικού συντελεστή ανώτερου του 8 % το 2006. Λαμβανομένων υπόψη των πληροφοριών που διατίθενται σήμερα, το σενάριο αυτό φαίνεται να βασίζεται σε ευλογοφανείς υποθέσεις σχετικά με την ανάπτυξη. Οι προβλέψεις του προγράμματος για τον πληθωρισμό φαίνονται να είναι αισιόδοξες αφού βασίζονται σε συνεχή επιβράδυνση της δανειστικής επέκτασης και της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης, που μπορεί να μην υλοποιηθούν. Αντίθετα με το πρόγραμμα, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις 2006 των υπηρεσιών της Επιτροπής, το εξωτερικό έλλειμμα θα συνεχίσει να αυξάνεται το 2007 και το 2008 λόγω των εισαγωγών που θα συνεχίσουν να υπερβαίνουν τις εξαγωγές εξαιτίας της ισχυρής ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων.

(4)

Για το 2006, οι φθινοπωρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του 2006 υπολόγιζαν το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης σε 1,4 % του ΑΕΠ έναντι του 0,7 % του ΑΕΠ που είχε τεθεί ως στόχος στο προενταξιακό οικονομικό πρόγραμμα του Δεκεμβρίου 2005. Το πρόγραμμα σύγκλισης εκτιμά το έλλειμμα σε 2,3 % του ΑΕΠ. Η απόκλιση σε σχέση με τον αρχικό στόχο αντικατοπτρίζει σημαντικές πρόσθετες δαπάνες, ιδίως στην τρέχουσα κατανάλωση εν μέρει λόγω αναδιάταξης μη πραγματοποιηθεισών επενδυτικών δαπανών, οι οποίες υπεραντισταθμίζουν την ισχυρότερη αύξηση των εσόδων σε σχέση με τις προβλέψεις.

(5)

Κύριος στόχος του προγράμματος είναι η συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης ώστε να επιτευχθεί ο μεσοπρόθεσμος δημοσιονομικός στόχος για διαρθρωτικό έλλειμμα (σε κυκλικά προσαρμοσμένους όρους μη λαμβανομένων υπόψη των έκτακτων και λοιπών προσωρινών μέτρων) 0,9 % του ΑΕΠ το 2011, δηλαδή πέρα από την περίοδο του προγράμματος. Το πρόγραμμα στοχεύει σε μικρή μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης από 2,3 % του ΑΕΠ το 2006 σε 2 % του ΑΕΠ το 2009, μετά από αύξηση σε 2,7 % του ΑΕΠ το 2007. Το πρωτογενές έλλειμμα αναμένεται να ακολουθήσει παρόμοια πορεία και να βρίσκεται στο 1 % του ΑΕΠ στο τέλος της περιόδου του προγράμματος.

(6)

Η προσαρμογή, που είναι οριακή και επικεντρώνεται στα τελευταία έτη του προγράμματος πραγματοποιείται μέσω αύξησης του δείκτη εσόδων προς το ΑΕΠ που είναι κάπως υψηλότερη από την αύξηση του δείκτη δαπανών προς το ΑΕΠ (περίπου 4 εκατοστιαίες μονάδες έναντι 3,5 εκατοστιαίων μονάδων). Στην πλευρά των εσόδων, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης προέρχεται από φόρους (ιδίως το 2007) και από «λοιπά έσοδα »(πιθανότατα σχετικά με τις εισροές από τα κοινοτικά ταμεία). Η αύξηση του δείκτη των δαπανών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πολύ σημαντική αύξηση των δημοσίων επενδύσεων που σχεδιάζεται να υπερδιπλασιαστούν ως ποσοστό του ΑΕΠ λόγω της προβλεπόμενης ουσιώδους αύξησης της απορρόφησης κοινοτικών πόρων. Σε σχέση με το προενταξιακό οικονομικό πρόγραμμα του Δεκεμβρίου του 2005, οι δημοσιονομικοί στόχοι είναι εντυπωσιακά λιγότερο φιλόδοξοι μολονότι οι βασικές υποθέσεις για την ανάπτυξη είναι ίδιες.

(7)

Το διαρθρωτικό έλλειμμα (δηλαδή το κυκλικά προσαρμοσμένο έλλειμμα μη υπολογιζόμενων των έκτακτων και λοιπών προσωρινών μέτρων) όπως υπολογίζεται με βάση την από κοινού συμφωνηθείσα μεθοδολογία, προβλέπεται να επιδεινωθεί περαιτέρω από 3 % του ΑΕΠ το 2006 σε περίπου 3,5 % του ΑΕΠ το 2007 πριν βελτιωθεί σε 2,25 % του ΑΕΠ το 2009. Όπως προαναφέρθηκε, ο μεσοπρόθεσμος δημοσιονομικός στόχος (ΜΔΣ) που παρουσιάζεται στο πρόγραμμα είναι διαρθρωτικό έλλειμμα 0,9 % του ΑΕΠ, που σύμφωνα με το πρόγραμμα θα επιτευχθεί το 2011, δηλαδή μετά το τέλος της περιόδου του προγράμματος. Δεδομένου ότι ο ΜΔΣ είναι περισσότερο απαιτητικός από το ελάχιστο όριο (που υπολογίζεται σε έλλειμμα 1,75 % του ΑΕΠ), η επίτευξή του θα επιτρέψει την εξασφάλιση περιθωρίου ασφαλείας κατά του κινδύνου εμφάνισης υπερβολικού ελλείμματος. Ο ΜΔΣ αντικατοπτρίζει επαρκώς τον δείκτη χρέους και τη μέση αύξηση του δυνητικού προϊόντος μακροπρόθεσμα.

(8)

Οι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προβλέψεις του προγράμματος κρίνονται γενικά ισορροπημένοι το 2007, αλλά τα δημοσιονομικά αποτελέσματα μπορεί να αποδειχθούν χειρότερα από τις προβλέψεις του προγράμματος στη συνέχεια. Το 2007, τόσο οι δαπάνες όσο και τα έσοδα μπορεί να είναι χαμηλότερα απ' ό,τι προβλέπεται: οι δαπάνες γιατί τα σχέδια των δημοσίων επενδύσεων δεν είναι πιθανόν να ολοκληρωθούν και τα έσοδα γιατί η προβλεπόμενη φορολογική ένταση της οικονομικής δραστηριότητας φαίνεται να είναι αισιόδοξη, πράγμα που εξηγείται μέχρις ορισμένου σημείου από τα μέτρα που εφαρμόστηκαν πρόσφατα στον τομέα της μεταρρύθμισης της φορολογικής διοίκησης. Από το 2008, η δημοσιονομική στρατηγική δεν διευκρινίζεται επαρκώς, με υψηλή μεταβλητότητα για αρκετές κατηγορίες δαπανών και αδικαιολόγητη αυστηρότερη πολιτική το 2009. Η απόκλιση των δαπανών τα τελευταία έτη μέσω συχνών δημοσιονομικών τροποποιήσεων, η αβεβαιότητα σχετικά με το συνολικό ύψος του ποσού που θα καταβάλλει το κράτος στους πολίτες ως αντιστάθμιση για τη μη επιστροφή των ιδιοκτησιών που εθνικοποιήθηκαν από το κομμουνιστικό καθεστώς, και η πιθανή διαγραφή των χρεών των δημοσίων επιχειρήσεων προς το κράτος δημιουργούν φόβους για υπέρβαση των δαπανών, μολονότι το επίπεδο των προβλεπόμενων δαπανών για επενδύσεις πιθανότατα να μην επιτευχθεί. Εξάλλου, το περίσσευμα των δημοσιονομικών πόρων που αρχικά προβλέπονταν για επενδύσεις μπορεί να διατεθεί στην κατανάλωση, όπως στο παρελθόν, κάτι που θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα των δημόσιων δαπανών.

(9)

Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την αξιολόγηση των κινδύνων, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός του προγράμματος θεωρείται ανεπαρκής ώστε να διασφαλίσει ότι θα επιτευχθεί ο ΜΔΣ εντός της περιόδου του προγράμματος, όπως εξάλλου προβλέπεται και στο πρόγραμμα. Επίσης, δεν φαίνεται να παρέχει επαρκές περιθώριο ασφαλείας ώστε το έλλειμμα να μην υπερβεί το ανώτατο όριο του 3 % του ΑΕΠ υπό συνθήκες κανονικών μακροοικονομικών διακυμάνσεων καθ' όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Ο ρυθμός προσαρμογής προς τον ΜΔΣ που προβλέπει το πρόγραμμα είναι ανεπαρκής και πρέπει να ενισχυθεί ουσιωδώς ώστε να ευθυγραμμιστεί με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που καθορίζει ότι η προσαρμογή πρέπει να είναι υψηλότερη σε ευνοϊκή οικονομική συγκυρία και μπορεί να είναι χαμηλότερη σε δυσμενή οικονομική συγκυρία. Ειδικότερα, στο πλαίσιο ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας, η διαρθρωτική βελτίωση είναι οριακή και επικεντρώνεται πλήρως στα τελευταία έτη της καλυπτόμενης περιόδου, με επιδείνωση το 2007, ενώ η σχεδιαζόμενη προσαρμογή, ιδίως το 2009 δεν στηρίζεται σε συγκεκριμένα μέτρα.

(10)

Το ακαθάριστο δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι έφθασε γύρω στο 13 % του ΑΕΠ το 2006, πολύ κάτω από την τιμή αναφοράς 60 % του ΑΕΠ που προβλέπει η Συνθήκη. Το πρόγραμμα προβλέπει μείωση του δείκτη χρέους κατά περίπου 1 εκατοστιαία μονάδα του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια του προγράμματος.

(11)

Ελλείψει μακροπρόθεσμων προβλέψεων για τις δαπάνες σχετικά με τη γήρανση του πληθυσμού, βάσει των κοινών μακροοικονομικών υποθέσεων της Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής/Επιτροπής, δεν είναι δυνατόν να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις από τη γήρανση του πληθυσμού στη Ρουμανία σε συγκρίσιμη και αξιόπιστη βάση όπως γίνεται για τα υπόλοιπα κράτη μέλη, για τα οποία διατίθενται προβλέψεις στη βάση αυτή. Ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλεισθεί σημαντικός αντίκτυπος της γήρανσης του πληθυσμού στις δαπάνες δεδομένης της τρέχουσας δημογραφικής διάρθρωσης, Η αρχική δημοσιονομική θέση, με σημαντικό διαρθρωτικό έλλειμμα, δεν επαρκεί για τη σταθεροποίηση του χρέους ακόμη και πριν ληφθούν υπόψη οι μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές επιπτώσεις από τη γήρανση του πληθυσμού. Η βελτίωση της διαρθρωτικής δημοσιονομικής θέσης μεσοπρόθεσμα θα συνέβαλε στον περιορισμό των κινδύνων για τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

(12)

Η δημοσιονομική στρατηγική του προγράμματος είναι εν μέρει συνεπής με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών όπως παρουσιάζονται στις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την περίοδο 2005-2008. Ειδικότερα, η δημοσιονομική προσαρμογή προς τον ΜΔΣ είναι ανεπαρκής και πρέπει να ενισχυθεί ουσιωδώς κατά την περίοδο του προγράμματος. Επιπλέον, η δημοσιονομική στρατηγική που περιέχει το πρόγραμμα, ειδικότερα η δημοσιονομική χαλάρωση ως το 2007, καθώς και η περιορισμένη εξυγίανση εν συνεχεία, προσθέτουν στη συνολική ζήτηση διάφορα μελήματα διαχειριστικής φύσεως, μεταξύ των οποίων και η ανάγκη να διατηρηθεί ο έντονος ρυθμός της ανάπτυξης, να συνεχιστεί η στήριξη της διαδικασίας αποπληθωρισμού και να συγκρατηθεί η αύξηση του εξωτερικού χρέους, που εκτιμάται ότι έφθασε το 10,3 % του ΑΕΠ το 2006.

(13)

Όσον αφορά τις απαιτήσεις περί πληροφοριακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στον κώδικα δεοντολογίας για τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης, το πρόγραμμα έχει ορισμένα κενά όσον αφορά τόσο τα υποχρεωτικά όσο και τα προαιρετικά στοιχεία (2).

i)

να αξιοποιήσει την ευνοϊκή οικονομική συγκυρία ώστε να ενισχύσει ουσιωδώς τον ρυθμό προσαρμογής προς τον ΜΔΣ θέτοντας απαιτητικότερους δημοσιονομικούς στόχους το 2007 και τα επόμενα έτη. Η βελτίωση της διαρθρωτικής δημοσιονομικής θέσης μεσοπρόθεσμα θα συντελέσει στην αναχαίτιση των κινδύνων για την βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών·

ii)

να ελέγξει τη σχεδιαζόμενη υψηλή αύξηση των δημόσιων δαπανών και να επανεξετάσει τη σύνθεσή τους έτσι ώστε να ενισχύσει το δυναμικό ανάπτυξης, καθώς και να βελτιώσει τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των δημόσιων δαπανών εντός ενός δεσμευτικού μεσοπρόθεσμου πλαισίου.