7.6.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 143/3

(1)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 466/2001 της Επιτροπής (2) προβλέπει μέγιστες τιμές ανοχής για ορισμένες προσμείξεις στα τρόφιμα.

(2)

Ορισμένα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει ή σχεδιάζουν να θεσπίσουν μέγιστες τιμές ανοχής για τοξίνες από μύκητες του γένους Fusarium, όπως η δεσοξυνιβαλενόλη (DON), η ζεαραλενόνη (ZEA) και οι φουμονισίνες σε ορισμένα τρόφιμα. Λόγω των διαφορών μεταξύ των επιτρεπόμενων τιμών στα κράτη μέλη και συνεπώς του κινδύνου στρέβλωσης του ανταγωνισμού που αυτές ενέχουν, είναι αναγκαία η λήψη κοινοτικών μέτρων για τη διασφάλιση της ενότητας της αγοράς, χωρίς παράλληλα να θίγεται η αρχή της αναλογικότητας.

(3)

Μια ποικιλία μυκήτων του γένους Fusarium, οι οποίοι είναι κοινά μανιτάρια που απαντώνται στο έδαφος, παράγει διάφορες μυκοτοξίνες της κατηγορίας των τριχοθισινών, όπως δεσοξυνιβαλενόλη (DON), νιβαλενόλη (NIV), τοξίνη T-2 και τοξίνη HT-2, καθώς και ορισμένες άλλες τοξίνες (ζεαραλενόνη και φουμονισίνες). Οι μύκητες του γένους Fusarium απαντώνται συνήθως σε σιτηρά που καλλιεργούνται στις εύκρατες περιοχές της Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Αρκετοί από τους τοξινογόνους μύκητες του γένους Fusarium είναι ικανοί να παράγουν σε διαφορετικό βαθμό δύο ή περισσότερες από αυτές τις τοξίνες.

(4)

Η επιστημονική επιτροπή τροφίμων (ΕΕΤ) εξέδωσε σειρά γνωμών με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των ακόλουθων τοξινών από μύκητες του γένους Fusarium: δεσοξυνιβαλενόλη (DON) το Δεκέμβριο το 1999, ζεαραλενόνη τον Ιούνιο του 2000, φουμονισίνες τον Οκτώβριο του 2000, με ενημέρωση των στοιχείων τον Απρίλιο του 2003, νιβαλενόλη τον Οκτώβριο του 2000, και τοξίνες T-2 και HT-2 το Μάιο του 2001, ενώ προέβη και σε ομαδική αξιολόγηση των τριχοθισινών το Φεβρουάριο του 2002.

(5)

Η ΕΕΤ έκρινε ότι τα διαθέσιμα στοιχεία δεν συνηγορούσαν υπέρ του καθορισμού ενιαίας αποδεκτής ημερήσιας λήψης (δόσης) (ΑΗΛ) για το σύνολο των αξιολογημένων τριχοθισινών και καθόρισε:

Για τις άλλες τοξίνες από μύκητες του γένους Fusarium, η ΕΕΤ καθόρισε:

(6)

Στο πλαίσιο της οδηγίας 93/5/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 25ης Φεβρουαρίου 1993, για τη συνδρομή και τη συνεργασία των κρατών μελών με την Επιτροπή σχετικά με την επιστημονική εξέταση θεμάτων που αφορούν τα τρόφιμα (3), εκτελέστηκαν και ολοκληρώθηκαν το Σεπτέμβριο του 2003 οι εργασίες επιστημονικής συνεργασίας (ΕΠΣΥΝ) 3.2.10 «Συλλογή δεδομένων για την εμφάνιση τοξινών από μύκητες του γένους Fusarium στα τρόφιμα και εκτίμηση της λήψης μέσω της τροφής από τον πληθυσμό των κρατών μελών της ΕΕ» (4).

Τα αποτελέσματα των εν λόγω εργασιών καταδεικνύουν ότι οι μυκοτοξίνες από μύκητες του γένους Fusarium είναι ευρέως κατανεμημένες στην τροφική αλυσίδα στο εσωτερικό της Κοινότητας. Οι κύριες πηγές λήψης τοξινών από μύκητες Fusarium μέσω της τροφής είναι τα προϊόντα που παρασκευάζονται από σιτηρά, και ιδίως από σίτο και αραβόσιτο. Ενώ οι τιμές της λήψης τοξινών από μύκητες Fusarium μέσω της τροφής στο σύνολο του πληθυσμού και στους ενηλίκους είναι συνήθως μικρότερες από τις ΑΗΛ για την αντίστοιχη τοξίνη, στις ομάδες κινδύνου όπως τα βρέφη και τα μικρά παιδιά οι τιμές αυτές προσεγγίζουν ή ακόμη και υπερβαίνουν την ΑΗΛ σε ορισμένες περιπτώσεις.

(7)

Ειδικότερα όσον αφορά τη δεσοξυνιβαλενόλη, οι τιμές της λήψης μέσω της τροφής στην ομάδα των μικρών παιδιών και των εφήβων προσεγγίζουν την ΑΗΛ. Όσον αφορά τις τοξίνες T-2 και HT-2, η υπολογιζόμενη λήψη μέσω της τροφής υπερέβη στις περισσότερες περιπτώσεις την π-ΑΗΛ. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί ότι, όσον αφορά τις τοξίνες T-2 και HT-2, τα περισσότερα δεδομένα σχετικά με την εμφάνισή τους αποκτήθηκαν με τη χρήση μεθόδων ανάλυσης με υψηλό όριο ανίχνευσης, και λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό των δειγμάτων άνω του ορίου ανίχνευσης ήταν μικρότερο από 20 %, η υπολογιζόμενη λήψη μέσω της τροφής επηρεάστηκε αισθητά από το όριο ανίχνευσης των μεθόδων ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκαν. Όσον αφορά τη νιβαλενόλη, όλες οι τιμές λήψης ήταν πολύ κάτω από την π-ΑΗΛ. Όσον αφορά τις άλλες τριχοθισίνες που εξετάστηκαν στο πλαίσιο του προαναφερόμενου καθήκοντος ΕΠΣΥΝ, όπως η 3-ακετυλοδεσοξυνιβαλενόλη, η 15-ακετυλοδεσοξυνιβαλενόλη, η φουζαρενόνη-X, η T2-τριόλη, η διακετοξυσκιρπενόλη, η νεοσολανιόλη, η μονοακετοξυσκιρπενόλη και η βερουκόλη, στο βαθμό που οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες, όλες οι λήψεις μέσω της τροφής είναι χαμηλές.

(8)

Όσον αφορά τη ζεαραλενόνη, η μέση ημερήσια λήψη είναι σημαντικά χαμηλότερη από την ΑΗΛ, αλλά πρέπει να δοθεί προσοχή σε ομάδες πληθυσμού που δεν προσδιορίζονται στις εργασίες, αλλά ενδέχεται να παρουσιάζουν τακτικά υψηλή κατανάλωση προϊόντων με υψηλή επίπτωση επιμόλυνσης με ζεαραλενόνη, καθώς και στα τρόφιμα που προορίζονται για κατανάλωση από παιδιά, δεδομένου ότι η διατροφική ποικιλία στα μικρά παιδιά είναι περιορισμένη.

(9)

Όσον αφορά τις φουμονισίνες, η υπολογιζόμενη λήψη μέσω της τροφής για τις περισσότερες ομάδες πληθυσμού είναι πολύ κάτω από την ΑΗΛ. Η λήψη φουμονισίνων μέσω της τροφής αυξάνεται σημαντικά όταν η εξέταση αφορά μόνον καταναλωτές. Όμως, η λήψη μέσω της τροφής είναι και σε αυτή την ομάδα κατανάλωσης κάτω από την ΑΗΛ. Ωστόσο, τα αποτελέσματα του ελέγχου επί της συγκομιδής του 2003 καταδεικνύουν ότι ο αραβόσιτος και τα προϊόντα με βάση τον αραβόσιτο ενδέχεται να έχουν επιμολυνθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις φουμονισίνες. Κρίνεται σκόπιμο να ληφθούν μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο εισόδου στην τροφική αλυσίδα αραβόσιτου και προϊόντων με βάση τον αραβόσιτο που θα είναι επιμολυσμένα σε τόσο απαράδεκτα μεγάλο βαθμό.

(10)

Τα είδη μυκήτων του γένους Fusarium μολύνουν τους κόκκους πριν από τη συγκομιδή. Έχουν προσδιοριστεί αρκετοί συντελεστές επικινδυνότητας σε συνάρτηση με τη μόλυνση από μύκητες του γένους Fusarium και το σχηματισμό μυκοτοξινών. Οι κλιματικές συνθήκες κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, και ιδίως κατά την ανθοφορία, επηρεάζουν σημαντικά την περιεκτικότητα σε μυκοτοξίνες. Ωστόσο, οι ορθές γεωργικές πρακτικές, με τις οποίες μειώνονται στο ελάχιστο οι συντελεστές επικινδυνότητας, μπορούν να συμβάλουν στην ώς ένα βαθμό πρόληψη της επιμόλυνσης με μύκητες του γένους Fusarium.

(11)

Για την προστασία της δημόσιας υγείας έχει μεγάλη σημασία να θεσπιστούν μέγιστα (ανώτατα) όρια επί των ανεπεξέργαστων σιτηρών προκειμένου να αποφευχθεί η δυνατότητα εισόδου σιτηρών με μεγάλο βαθμό επιμόλυνσης στην τροφική αλυσίδα, αλλά και προκειμένου να δοθούν έτσι τα κίνητρα ώστε να εξασφαλιστεί η λήψη κάθε σχετικού μέτρου κατά τα στάδια της αλυσίδας παραγωγής που αντιστοιχούν στην καλλιέργεια, στη συγκομιδή και στην αποθήκευση (με την εφαρμογή ορθών γεωργικών, συγκομιστικών και αποθηκευτικών πρακτικών). Κρίνεται σκόπιμο να εφαρμοστεί το μέγιστο όριο επί ανεπεξέργαστων σιτηρών στα σιτηρά που διατίθενται στην αγορά για πρώτη μεταποίηση, καθώς η προβλεπόμενη χρήση (για τρόφιμα, ζωοτροφές ή βιομηχανική χρήση) των σιτηρών είναι γνωστή σε αυτό το στάδιο. Οι διεργασίες καθαρισμού, διαλογής και ξήρανσης δε θεωρούνται πρώτη μεταποίηση στο μέτρο που δεν ασκείται καμία φυσική δράση στον ίδιο τον πυρήνα του κόκκου, ενώ η αποφλοίωση πρέπει να θεωρείται πρώτη μεταποίηση.

(12)

Το επίπεδο των μέγιστων ορίων καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη το σημερινό επίπεδο έκθεσης του ανθρώπινου οργανισμού σε σχέση με την αποδεκτή λήψη τής υπό εξέταση τοξίνης, το οποίο μπορεί εύλογα να επιτευχθεί με την εφαρμογή ορθών πρακτικών σε όλα τα στάδια της παραγωγής και της διακίνησης. Με την προσέγγιση αυτού του είδους εξασφαλίζεται ότι οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων τροφίμων εφαρμόζουν όλα τα πιθανά μέτρα για την πρόληψη/μείωση της επιμόλυνσης στο μέτρο του δυνατού, προκειμένου να προστατευθεί η δημόσια υγεία.

(13)

Όσον αφορά τον αραβόσιτο, δεν είναι ακόμη επακριβώς γνωστοί όλοι οι παράγοντες που συντελούν στο σχηματισμό τοξινών από μύκητες του γένους Fusarium, και ιδίως ζεαραλενόνης και φουμονισινών B1 και B2. Ως εκ τούτου, δίνεται στους υπεύθυνους των επιχειρήσεων τροφίμων στο κύκλωμα σιτηρών ένα χρονικό περιθώριο για να μπορέσουν να διεξαγάγουν έρευνες σχετικά με τις πηγές σχηματισμού αυτών των μυκοτοξινών και σχετικά με τον προσδιορισμό των διαχειριστικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν για να αποτραπεί η παρουσία τους στο μεγαλύτερο βαθμό που αυτό είναι ευλόγως δυνατό. Προτείνεται η εφαρμογή από το 2007 μέγιστων ορίων βάσει των επί του παρόντος διαθέσιμων δεδομένων εμφάνισης, σε περίπτωση που δε θεσπιστούν νωρίτερα συγκεκριμένα μέγιστα όρια βάσει νέων πληροφοριών για την εμφάνιση και το σχηματισμό.

(14)

Με τον καθαρισμό και την επεξεργασία, η περιεκτικότητα των ανεπεξέργαστων σιτηρών σε τοξίνες από μύκητες του γένους Fusarium μπορεί στη συνέχεια να μειωθεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό στα μεταποιημένα προϊόντα σιτηρών. Λόγω του κυμαινόμενου βαθμού μείωσης, κρίνεται σκόπιμο να θεσπιστεί μέγιστο όριο για τα προϊόντα με βάση τα σιτηρά που απευθύνονται στον τελικό καταναλωτή έτσι ώστε να προστατευθεί ο καταναλωτής, ενώ κρίνεται αναγκαία και η ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας που να είναι εφαρμόσιμη στην πράξη. Η θέσπιση μέγιστων ορίων για τα προϊόντα με βάση τα σιτηρά που απευθύνονται στον τελικό καταναλωτή πρέπει να γίνει με ρεαλιστικά κριτήρια. Επιπλέον, κρίνεται σκόπιμη και η θέσπιση μέγιστου ορίου για κύρια συστατικά τροφίμων που προέρχονται από σιτηρά, προκειμένου να εξασφαλιστεί αποδοτική εφαρμογή με γνώμονα την εξασφάλιση της προστασίας της δημόσιας υγείας.

(15)

Λόγω των χαμηλών επιπέδων επιμόλυνσης με τοξίνες από μύκητες του γένους Fusarium που παρατηρούνται στο ρύζι, δεν προτείνονται μέγιστα όρια για το ρύζι και τα προϊόντα με βάση το ρύζι.

(16)

Δεν κρίνεται αναγκαίο, λόγω συνεμφάνισης, να εξεταστεί η λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την 3-ακετυλοδεσοξυνιβαλενόλη, την 15-ακετυλοδεσοξυνιβαλενόλη και τη φουμονισίνη B3, επειδή ενδεχόμενα μέτρα όσον αφορά ιδίως τη δεσοξυνιβαλενόλη και τη φουμονισίνη B1 + B2 θα προστατεύσουν τον ανθρώπινο πληθυσμό και από τη μη αποδεκτή έκθεση στην 3-ακετυλοδεσοξυνιβαλενόλη, την 15-ακετυλοδεσοξυνιβαλενόλη και τη φουμονισίνη B3. Το ίδιο ισχύει και για τη νιβαλενόλη, για την οποία μπορεί να παρατηρηθεί ώς ένα βαθμό συνεμφάνιση με τη δεσοξυνιβαλενόλη. Η έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού στη νιβαλενόλη εκτιμάται ότι βρίσκεται σε επίπεδα αισθητά κάτω από την π-ΑΗΛ.

(17)

Τα δεδομένα για την παρουσία των τοξινών T-2 και HT-2 είναι προς το παρόν περιορισμένα. Υπάρχει επίσης επιτακτική ανάγκη για ανάπτυξη και επικύρωση μιας ευαίσθητης μεθόδου ανάλυσης. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις για τη λήψη δείχνουν σαφώς ότι η παρουσία T-2 και HT-2 μπορεί να εγείρει ανησυχίες για τη δημόσια υγεία. Επομένως, αποτελεί ανάγκη και άμεση προτεραιότητα η ανάπτυξη ευαίσθητης μεθόδου, η συλλογή περισσότερων δεδομένων σχετικά με την εμφάνιση και η ένταση των προσπαθειών στον τομέα της διερεύνησης/έρευνας σχετικά με τους παράγοντες που συντελούν στην παρουσία T-2 και HT-2 στα σιτηρά και στα προϊόντα με βάση τα σιτηρά, ιδίως δε στη βρώμη και στα προϊόντα με βάση τη βρώμη.

(18)

Συνεπώς, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 466/2001 πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.

(19)

Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό είναι σύμφωνα με τη γνώμη της μόνιμης επιτροπής για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων,

1.

Στο άρθρο 2, η παράγραφος 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«3.   Με την επιφύλαξη του άρθρου 3 παράγραφος 1 και του άρθρου 4 παράγραφος 3, απαγορεύονται τα ακόλουθα:

2.

Στο άρθρο 5, προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 5:

«5.   Η Επιτροπή θα αναθεωρήσει τα σημεία 2.4, 2.5, 2.6 και 2.7 του τμήματος 2 του παραρτήματος I έως την 1η Ιουλίου 2008 όσον αφορά τις μέγιστες τιμές για τη δεσοξυνιβαλενόλη, τη ζεαραλενόνη και τη φουμονισίνη B1+B2, αποσκοπώντας, παράλληλα, και στην προσθήκη μέγιστης τιμής για τις τοξίνες T-2 και HT-2 στα σιτηρά και στα προϊόντα με βάση τα σιτηρά.

Για το σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη θα κοινοποιούν ετησίως στην Επιτροπή τα αποτελέσματα των ερευνών που διεξάγουν, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων σχετικά με την εμφάνιση και της σημειούμενης προόδου, όσον αφορά την εφαρμογή προληπτικών μέτρων για την αποφυγή της επιμόλυνσης με δεσοξυνιβαλενόλη, ζεαραλενόνη, τοξίνες T-2 και HT-2 και φουμονισίνη B1+B2.»

3.

Το παράρτημα Ι τροποποιείται σύμφωνα με το παράρτημα του παρόντος κανονισμού.