Απόφαση του Συμβουλίου

της 30 Σεπτεμβρίου 2002

για τη θέσπιση ειδικού προγράμματος (Ευρατόμ) έρευνας και εκπαίδευσης στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας (2002-2006)

(2002/837/Ευρατόμ)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, και ιδίως το άρθρο 7 πρώτο εδάφιο,

την πρόταση της Επιτροπής(1),

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου(2),

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής(3),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Με την απόφαση αριθ. 2002/668/Ευρατόμ(4), το Συμβούλιο ενέκρινε το έκτο πρόγραμμα πλαίσιο δραστηριοτήτων πυρηνικής έρευνας και εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ) που συμβάλλει επίσης στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (2002-2006) (καλούμενο εφεξής "πρόγραμμα πλαίσιο") που θα τεθεί σε εφαρμογή μέσω προγραμμάτων έρευνας και εκπαίδευσης τα οποία καταρτίζονται δυνάμει του άρθρου 7 της Συνθήκης και στα οποία διευκρινίζονται οι λεπτομέρειες της υλοποίησής τους, καθορίζεται η διάρκειά τους και προβλέπονται τα μέσα που κρίνονται απαραίτητα.

(2) Στο παρόν πρόγραμμα θα πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες της συμμετοχής των επιχειρήσεων, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων στην υλοποίηση του προγράμματος πλαισίου (καλούμενοι εφεξής "κανόνες συμμετοχής").

(3) Οι διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής για την υλοποίηση του παρόντος προγράμματος αναλογούν προς τον μεγάλο αριθμό επιστημόνων που αποσπώνται σε διάφορα εργαστήρια των κρατών μελών και στο σχέδιο ΙTER.

(4) Εν αναμονή της ολοκλήρωσης των διεθνών διαπραγματεύσεων για το ΙTER και μιας ενδεχόμενης απόφασης για την κοινή του υλοποίηση, θα πρέπει να διαφυλαχθεί η πρωτοκαθεδρία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην έρευνα της σύντηξης.

(5) Το παρόν πρόγραμμα είναι ανοικτό στη συμμετοχή χωρών που έχουν συνάψει τις απαραίτητες προς τούτο συμφωνίες. Είναι επίσης ανοικτό σε επίπεδο επί μέρους σχεδίων - εξαιρουμένης ωστόσο της έρευνας που αφορά τη σύντηξη - επ' αμοιβαία δε ωφελεία στη συμμετοχή οντοτήτων από τρίτες χώρες και διεθνών οργανισμών επιστημονικής συνεργασίας.

(6) Κατά την υλοποίηση του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην προώθηση της κινητικότητας των ερευνητών και της καινοτομίας στην Κοινότητα, καθώς και σε δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις υποψήφιες χώρες.

(7) Κατά την διεξαγωγή των ερευνητικών δραστηριοτήτων που θα αναληφθούν βάσει του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να τηρούνται οι θεμελιώδεις αρχές δεοντολογίας, περιλαμβανομένων εκείνων που αναφέρονται στο άρθρο 6 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και η ανάγκη να ληφθεί υπόψη η αποδοχή των δραστηριοτήτων αυτών από το κοινό.

(8) Σε συνέχεια της ανακοίνωσης της Επιτροπής με τίτλο "Γυναίκες και επιστήμη", καθώς και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου της 20ής Μαΐου 1999(5) και της 26ης Ιουνίου 2000(6) και του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 3ης Φεβρουαρίου 2000(7) σχετικά με το θέμα αυτό, έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα σχέδιο δράσης με σκοπό την ενίσχυση και βελτίωση της θέσης και του ρόλου των γυναικών στις επιστήμες και την έρευνα, το οποίο αναμένεται να εξασφαλίσει την τήρηση της αρχής των ίσων ευκαιριών, ανεξαρτήτως φύλου.

(9) Η υλοποίηση του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ευελιξία, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια, και να λαμβάνει υπόψη τα ενεχόμενα συμφέροντα, και ιδίως τα συμφέροντα των επιστημονικών και βιομηχανικών κύκλων, των χρηστών και των κέντρων χάραξης πολιτικής. Οι ερευνητικές δραστηριότητες που θα αναληφθούν βάσει του παρόντος προγράμματος θα πρέπει ενδεχομένως να αναπροσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες των κοινοτικών πολιτικών και τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις.

(10) Η συμμετοχή στις δραστηριότητες του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να ενθαρρύνεται με τη δημοσίευση των αναγκαίων πληροφοριών σχετικά με το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων και τις αντίστοιχες προϋποθέσεις και διαδικασίες· οι πληροφορίες αυτές θα τίθενται εγκαίρως και πλήρως στη διάθεση των δυνητικών συμμετεχόντων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από τις συνδεδεμένες υποψήφιες χώρες και τις λοιπές συνδεδεμένες χώρες.

(11) Η Επιτροπή θα πρέπει να μεριμνήσει, εν ευθέτω χρόνω, για τη διενέργεια ανεξάρτητης αξιολόγησης των δράσεων που έχουν υλοποιηθεί στα πεδία που καλύπτει το παρόν πρόγραμμα. Η εν λόγω αξιολόγηση θα πρέπει να διεξαχθεί με ανοικτό πνεύμα και λαμβάνοντας υπόψη όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

(12) Ζητήθηκε η γνώμη της Επιστημονικής και Τεχνικής Επιτροπής,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

1. Δυνάμει του προγράμματος πλαισίου θεσπίζεται ειδικό πρόγραμμα έρευνας και εκπαίδευσης στην πυρηνική ενέργεια (καλούμενο εφεξής "ειδικό πρόγραμμα") για την περίοδο από τις 30 Σεπτεμβρίου 2002 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2006.

2. Οι στόχοι και οι επιστημονικές και τεχνολογικές προτεραιότητες του ειδικού προγράμματος παρατίθενται στο παράρτημα I.

Άρθρο 2

Σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙ του προγράμματος πλαισίου, το ποσό που κρίνεται απαραίτητο για την εκτέλεση του ειδικού προγράμματος ανέρχεται σε 940 εκατομμύρια ΕUR, εκ του οποίου ένα ανώτατο όριο 16,5 % για τις διοικητικές δαπάνες της Επιτροπής. Στο παράρτημα ΙΙ της παρούσας απόφασης παρατίθεται ενδεικτική κατανομή του ως άνω ποσού.

Άρθρο 3

Όλες οι ερευνητικές δραστηριότητες που αναλαμβάνονται βάσει του ειδικού προγράμματος πρέπει να διεξάγονται σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές δεοντολογίας.

Άρθρο 4

1. Οι λεπτομερείς κανόνες χρηματοδοτικής συμμετοχής της Κοινότητας στο ειδικό πρόγραμμα είναι εκείνοι που αναφέρονται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 του προγράμματος πλαισίου.

2. Το ειδικό πρόγραμμα υλοποιείται με χρήση των μέσων που ορίζονται στο παράρτημα ΙΙΙ.

3. Οι κανόνες συμμετοχής εφαρμόζονται στο ειδικό πρόγραμμα.

Άρθρο 5

1. Η Επιτροπή εκπονεί πρόγραμμα εργασίας για την εκτέλεση του ειδικού προγράμματος, όπου προσδιορίζει λεπτομερέστερα τους στόχους και τις επιστημονικές και τεχνολογικές προτεραιότητες που καθορίζονται στο παράρτημα Ι, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης καθώς και τα χρησιμοποιητέα μέσα.

2. Στο πρόγραμμα εργασίας συνεκτιμώνται οι συναφείς ερευνητικές δραστηριότητες των κρατών μελών, των συνδεδεμένων κρατών και των ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών. Το πρόγραμμα ενημερώνεται κατά περίπτωση.

Άρθρο 6

1. Η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για την υλοποίηση του ειδικού προγράμματος.

2. Για την υλοποίηση του ειδικού προγράμματος, η Επιτροπή επικουρείται από συμβουλευτική επιτροπή. Τα μέλη της επιτροπής δύναται να ποικίλλουν ανάλογα με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης της εν λόγω επιτροπής. Επί θεμάτων που αφορούν τη σχάση, για τη σύνθεση της επιτροπής καθώς και τους κανόνες και τις διαδικασίες λειτουργίας αυτής ισχύουν τα προβλεπόμενα στην απόφαση 84/338/Ευρατόμ, ΕΚΑΧ, ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 29ης Ιουνίου 1984, σχετικά με τις διαρθρώσεις και τις διαδικασίες διαχείρισης και συντονισμού των κοινοτικών δραστηριοτήτων έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης(8). Για θέματα που αφορούν τη σύντηξη, ισχύουν τα προβλεπόμενα στην απόφαση της Επιτροπής της 16ης Δεκεμβρίου 1980 σχετικά με τη συμβουλευτική επιτροπή για το πρόγραμμα σύντηξης.

Άρθρο 7

1. Δυνάμει του άρθρου 5 παράγραφος 2 του προγράμματος πλαισίου, η Επιτροπή υποβάλλει τακτικές εκθέσεις σχετικά με τη γενική πρόοδο της υλοποίησης του ειδικού προγράμματος, στις οποίες περιλαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με τις χρηματοοικονομικές πτυχές του.

2. Η Επιτροπή μεριμνά για τη διενέργεια ανεξάρτητης παρακολούθησης και αξιολόγησης των δράσεων που διεξάγονται στους τομείς που καλύπτει το ειδικό πρόγραμμα, όπως προβλέπεται στα άρθρα 5 και 6 του προγράμματος πλαισίου.

Άρθρο 8

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες, 30 Σεπτεμβρίου 2002.

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

B. Bendtsen

(1) ΕΕ C 181 E της 30.7.2002, σ. 112.

(2) Γνώμη που διατυπώθηκε στις 13 Ιουνίου 2002 (δεν δημοσιεύθηκε ακόμα στην Επίσημη Εφημερίδα).

(3) EE C 221 της 17.9.2002, σ. 97.

(4) ΕΕ L 232 της 29.8.2002, σ. 34.

(5) ΕΕ C 201 της 16.7.1999 σ. 1.

(6) ΕΕ C 199 της 14.7.2001, σ. 1.

(7) ΕΕ C 309 της 27.10.2000, σ. 57.

(8) ΕΕ L 177 της 4.7.1984, σ. 25.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΙΡΙΟΤΗΤΩΝ

1. Εισαγωγή

Η πυρηνική ενέργεια, πηγή του 35 % της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι μία από τις παραμέτρους που υπεισέρχονται στη συζήτηση για την αναζήτηση τρόπων αντιμετώπισης των προβλημάτων που συνδέονται με την αλλαγή του κλίματος, καθώς και τρόπων μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα χρειαστεί όμως να αντιμετωπιστούν σημαντικές προκλήσεις. Η ελεγχόμενη θερμοπυρηνική σύντηξη αποτελεί μία από τις μακροπρόθεσμες επιλογές ενεργειακού εφοδιασμού, σε ό,τι κυρίως αφορά την κεντρική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βασικού φορτίου. Προέχει να γίνει πρόοδος στην απόδειξη του επιστημονικά και τεχνολογικά εφικτού της ενέργειας σύντηξης και να αξιολογηθούν τα μακροχρονίως βιώσιμα πλεονεκτήματά της. Βραχυπρόθεσμα, θα χρειαστεί να εξευρεθούν ασφαλείς και ταυτόχρονα αποδεκτοί για την κοινωνία τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος των πυρηνικών αποβλήτων, και πιο συγκεκριμένα τεχνικές λύσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων μακράς διάρκειας ζωής. Θα πρέπει επίσης να μελετηθούν καινοτόμες ιδέες για την ασφαλέστερη εκμετάλλευση της πυρηνικής σχάσης, ως πιθανή συμβολή στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης κατά τις επόμενες δεκαετίες. Πρέπει να διατηρηθούν τα υψηλά κοινοτικά πρότυπα για την ακτινοπροστασία, μέσω εστιασμένης και συντονισμένης έρευνας σχετικά, ιδίως, με τις επιπτώσεις των χαμηλών επιπέδων έκθεσης.

Η ευρωπαϊκή συνεργασία, όπου συμπεριλαμβάνονται τόσο οι ανταλλαγές επιστημονικού προσωπικού όσο και η συμμετοχή σε κοινά ερευνητικά προγράμματα, είναι ήδη μια υπαρκτή πραγματικότητα στον υπόψη τομέα. Σε ό,τι αφορά τα πυρηνικά απόβλητα, την ακτινοπροστασία και άλλες δραστηριότητες, η συνεργασία θα ενταθεί και θα εμβαθυνθεί σε επίπεδο προγραμμάτων και επί μέρους σχεδίων προκειμένου να βελτιωθεί η αξιοποίηση των πόρων (και ανθρώπινου δυναμικού και τεχνικών εγκαταστάσεων) και να προαχθεί μια κοινή ευρωπαϊκή θεώρηση των καίριων προβλημάτων και μεθοδολογιών, σύμφωνα με τις ανάγκες του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας. Θα γίνει σύνδεση με εθνικά προγράμματα και θα προωθηθεί η δικτύωση με τρίτες χώρες, και μάλιστα με τις ΗΠΑ, τα Νέα Ανεξάρτητα Κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (ΝΑΚ), τον Καναδά και την Ιαπωνία. Αναφορικά με τη σύντηξη, η Κοινότητα, τα κράτη μέλη και οι χώρες που είναι συνδεδεμένες με τις δραστηριότητες που καλύπτει το πρόγραμμα πλαίσιο Ευρατόμ θα εξακολουθήσουν να εργάζονται στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου προγράμματος δραστηριοτήτων.

Θα υπάρξει μέριμνα για συντονισμό με το πρόγραμμα του ΚΚΕρ "πυρηνική ασφάλεια και διασφαλίσεις".

2. Θεματικά πεδία προτεραιότητας

2.1. Έρευνα στο πεδίο της ενέργειας σύντηξης

Στόχοι

Η ενέργεια σύντηξης θα μπορούσε να συμβάλει κατά το δεύτερο ήμισυ του αιώνα σε μεγάλης κλίμακας παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βασικού φορτίου, χωρίς μάλιστα να επιβαρύνεται το περιβάλλον με εκπομπές ρύπων. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην έρευνα για την ενέργεια σύντηξης δικαιολογεί εντατικότερες προσπάθειες με μακροπρόθεσμο στόχο τους σταθμούς σύντηξης. Θεωρητικές εργασίες και πειραματικές μελέτες με τις εγκαταστάσεις που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, και ιδιαιτέρως με τη μηχανή JET, έχουν καταδείξει ότι είναι πλέον επιστημονικώς και τεχνολογικώς δυνατόν να κατασκευαστεί σχέδιο επόμενης γενιάς μετά τη JET, για την επίδειξη του επιστημονικά και τεχνολογικά εφικτού της ενέργειας σύντηξης. Η παγκόσμια συνεργασία στον χώρο της έρευνας με αντικείμενο την ενέργεια σύντηξης έχει προχωρήσει σε λεπτομερή μηχανοτεχνικό σχεδιασμό μιας τέτοιας μηχανής νέας γενιάς (Next Step), της μηχανής ΙTER, με τους εξής στόχους: παρατεταμένη καύση σε επαγωγική λειτουργία με ενίσχυση ισχύος > 10 και επίδειξη παραγωγής 400 MW επί 400 δευτερόλεπτα περίπου, ώστε να καταστεί δυνατή η μελέτη καιόμενου πλάσματος σε συνθήκες συναφείς με συνθήκες παραγωγής ενέργειας.

Η επιτυχής ολοκλήρωση των Δραστηριοτήτων Μηχανοτεχνικού Σχεδιασμού του ΙTER, ευθυγραμμιζόμενη με τον προσανατολισμό της κοινοτικής έρευνας στον τομέα της ενέργειας σύντηξης προς την κατασκευή αντιδραστήρα, καθιστά δυνατή τη λήψη απόφασης σχετικά με την υλοποίηση του έργου Νext Step. Με την επιφύλαξη της θετικής έκβασης των διεθνών διαπραγματεύσεων που έχουν ως αντικείμενο τους νομικούς και θεσμικούς όρους ίδρυσης της νομικής οντότητας ΙTER, καθώς και των διαπραγματεύσεων σχετικά με την από κοινού υλοποίηση (κατασκευή, λειτουργία, εκμετάλλευση και παροπλισμό), είναι δυνατόν να επιδιωχθεί η λήψη συγκεκριμένης απόφασης μέσα στη διετία 2003-2004, ώστε να αρχίσει ουσιαστικά η κατασκευή στη διετία 2005-2006. Άρα, το χρονικό διάστημα 2003-2006 πρέπει να θεωρείται ως μεταβατική περίοδος κατά την οποία θα πρέπει να εξορθολογιστούν οι ευρωπαϊκές δραστηριότητες λόγω σαφούς προσανατολισμού του προγράμματος προς το έργο Νext Step.

Εάν και όταν ληφθεί η απόφαση, η υλοποίηση του Νext Step θα κινητοποιήσει σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό και δημοσιονομικούς πόρους. Από τη στιγμή που θα ληφθεί η απόφαση για το σχέδιο, θα χρειαστεί να γίνουν αναπροσαρμογές στις προσπάθειες που καταβάλλουν σήμερα οι ευρωπαίοι εταίροι της Ευρατόμ στο πεδίο της σύντηξης καθώς και οργανωτικές αλλαγές, ιδίως προκειμένου να κατευθύνουν από κοινού την ευρωπαϊκή συμβολή στο ΙTER. Θα εξασφαλιστεί η συνέχιση ενός προγράμματος έρευνας και ανάπτυξης με ουσιαστικό νόημα, συμπεριλαμβανομένων των μεταβατικών δραστηριοτήτων ανάμεσα σ' αυτές που διεξάγονται σήμερα στο πλαίσιο των Ενώσεων(1) και του JET και σ' εκείνες που θα αποτελέσουν το "συνοδευτικό πρόγραμμα" φυσικής και τεχνολογίας της σύντηξης από τη στιγμή που η κατασκευή της μηχανής Νext Step/ITER, εφόσον αποφασισθεί, θα έχει φτάσει σε σταθερό ρυθμό μετά το 2006.

Οι προτεραιότητες

i) Πρόγραμμα των Ενώσεων στο πεδίο της φυσικής και της τεχνολογίας

Το πρόγραμμα των Ενώσεων θα περιλαμβάνει:

- Έρευνα και ανάπτυξη στη φυσική και την τεχνολογία του πλάσματος, που θα επικεντρώνεται στην προετοιμασία της λειτουργίας του ΙTER και στην μελέτη και αξιολόγηση δακτυλιοειδών τρόπων μαγνητικής συγκράτησης, ιδίως με τη συνέχιση της κατασκευής του stellarator Wendelstein 7-Χ και την εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων που έχουν ήδη στη διάθεσή τους οι Ενώσεις Ευρατόμ.

- Δομημένες δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης στην τεχνολογία της σύντηξης: συγκεκριμένα, έρευνα επί των υλικών της σύντηξης και συμμετοχή σε δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης για τον παροπλισμό της JET, ο οποίος προβλέπεται να ακολουθήσει το τέλος της λειτουργίας της.

- Μελέτη κοινωνικοοικονομικών πτυχών, που θα εστιάζεται στην αξιολόγηση του οικονομικού κόστους και της κοινωνικής αποδοχής της ενέργειας σύντηξης, συμπληρωματικά προς περαιτέρω μελέτη για τις πτυχές που άπτονται της ασφάλειας και του περιβάλλοντος· συντονισμός, μέσω διατήρησης επαφών, των μη στρατιωτικών ερευνητικών δραστηριοτήτων των κρατών μελών με αντικείμενο την αδρανειακή συγκράτηση του πλάσματος και πιθανές εναλλακτικές τεχνικές· διάδοση των αποτελεσμάτων και ενημέρωση του κοινού· κινητικότητα και κατάρτιση.

Ως συμβολή στο πρόγραμμα των Ενώσεων, θα δοθεί προτεραιότητα σε πολυμερείς δράσεις ώστε οι δραστηριότητες να εντοπιστούν σε κοινά σχέδια, όπως σχέδια που συνδέονται άμεσα με τη λειτουργία της JET και του Νext Step/ITER ή/και με την κατάρτιση προσωπικού. Ανάλογα με την απόφαση για υλοποίηση του ΙTER και το χρονοδιάγραμμα που θα προβλεφθεί, θα αναπροσαρμοστεί η σημερινή κοινοτική υποστήριξη προς τις δραστηριότητες των Ενώσεων και θα εξεταστεί ο σταδιακός τερματισμός της εκμετάλλευσης διαφόρων εγκαταστάσεων. Θα εξασφαλιστούν επαρκή μέσα ώστε να διατηρηθεί στενός συντονισμός της έρευνας σχετικά με τη σύντηξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συντονισμός που αποδείχτηκε επωφελής όλα αυτά τα χρόνια.

Η έκταση των εγχωρίων συνοδευτικών προγραμμάτων στο πεδίο της φυσικής και τεχνολογίας της σύντηξης, τα οποία είναι απαραίτητα ώστε οι Ενώσεις και η ευρωπαϊκή βιομηχανία να αντλήσουν πλήρες όφελος από το ΙTER, θα εξαρτηθεί: α) από το ποσοστό της ευρωπαϊκής συμμετοχής στο ΙTER και β) από τη θέση στην οποία θα χωροθετηθεί. Η επιλογή αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε επενδύσεις ώστε τα πειράματα σύντηξης που διεξάγονται στην Ευρώπη να διατηρηθούν ποιοτικώς σε υψηλά επίπεδα παγκοσμίως και μετά την έναρξη λειτουργίας του ΙTER, καθώς και σε ένα επαρκές πρόγραμμα τεχνολογικής ανάπτυξης.

ii) Εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων JET

Η εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων JET θα εξακολουθήσει να γίνεται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας για την Ανάπτυξη της Σύντηξης (EFDA), προκειμένου για την προετοιμασία της λειτουργίας του ΙΤΕR, με την πληρέστερη εκμετάλλευση των ήδη επιχειρούμενων βελτιώσεων των επιδόσεων. Η χρησιμοποίηση των εγκαταστάσεων JET θα πρέπει να πάψει σταδιακά, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του ΙTER και αναλόγως του αν είναι διαθέσιμοι οι απαραίτητοι χρηματοδοτικοί πόροι.

iii) Next Step/ITER

Η πρόταση για το πρόγραμμα πλαίσιο Ευρατόμ (2002-2006) περιλαμβάνει τη συνέχιση των δραστηριοτήτων Νext Step με στόχο τη συμμετοχή στην κατασκευή του έργου κατά το δεύτερο ήμισυ της περιόδου. Επειδή όμως οι αποφάσεις για το σχέδιο ΙTER δεν εξαρτώνται μόνο από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και τους διεθνείς εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το προτεινόμενο πρόγραμμα δραστηριοτήτων πρέπει να είναι ανοιχτό τόσο ως προς τη χωροθέτηση και το πλαίσιο του Νext Step/ITER όσο και ως προς το ακριβές περιεχόμενο του ευρωπαϊκού συνοδευτικού προγράμματος. Θα ολοκληρωθούν οι προπαρασκευαστικές μελέτες πιθανών ευρωπαϊκών τόπων εγκατάστασης.

Η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ΙTER συνεπάγεται συμμετοχή στην κατασκευή εξοπλισμού και εγκαταστάσεων εντός της περιμέτρου χωροθέτησης του ΙTER που θα είναι απαραίτητα για την εκμετάλλευσή του, συμμετοχή στο κόστος στελέχωσης και διαχείρισης του σχεδίου κατά τη διάρκεια της κατασκευής και παροχή υποστήριξης. Ο βαθμός και το είδος της συμμετοχής θα εξαρτηθούν από την έκβαση των διαπραγματεύσεων με τους διεθνείς εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εν συνεχεία από τη χωροθέτηση του ΙTER. Εάν το ΙTER χωροθετηθεί στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συμμετέχει και στις δαπάνες που θα της αναλογούν ως μέρους υποδοχής.

2.2. Διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων

Στόχοι

Η απουσία μιας προσέγγισης ευρείας αποδοχής για το ζήτημα της διαχείρισης και διάθεσης των αποβλήτων είναι μία από τις μεγαλύτερες δυσχέρειες για τη συνέχιση και τη μελλοντική χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Αυτό αφορά κυρίως την διαχείριση και τη διάθεση ραδιενεργών αποβλήτων που περιέχουν στοιχεία μακράς διάρκειας ζωής σε γεωλογικούς σχηματισμούς, πράγμα που θα γίνεται υποχρεωτικά ανεξαρτήτως μεθόδου επεξεργασίας του εξαντλημένου καυσίμου και των αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας. Η έρευνα δεν αρκεί για να εξασφαλιστεί η κοινωνική αποδοχή, είναι όμως απαραίτητη για την ανάπτυξη και δοκιμή τεχνολογιών εναπόθεσης, την αναζήτηση κατάλληλων θέσεων, την προώθηση της βασικής επιστημονικής κατανόησης της ασφάλειας και των μεθόδων εκτίμησης αυτής, τέλος δε για την ανάπτυξη διαδικασιών λήψης αποφάσεων που να θεωρούνται αμερόληπτες και δίκαιες από τους ενδιαφερόμενους.

Διεξαγωγή έρευνας απαιτείται επίσης ώστε να διερευνηθούν οι τεχνικές και οικονομικές δυνατότητες αφ' ενός των νέων τρόπων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας που θα εξασφαλίζουν καλύτερη αξιοποίηση του σχάσιμου υλικού και παραγωγή λιγότερων αποβλήτων και, αφετέρου, των τεχνικών διαχωρισμού και μεταστοιχείωσης, προκειμένου ο κίνδυνος των αποβλήτων να μειωθεί σε βιομηχανική κλίμακα.

Προτεραιότητες της έρευνας

i) Έρευνα για τη διάθεση ραδιενεργών αποβλήτων σε γεωλογικούς σχηματισμούς

Σκοπός είναι να δημιουργηθεί μια υγιής τεχνική βάση για την επίδειξη της ασφάλειας που παρέχει ως λύση η διάθεση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων μακράς διάρκειας ζωής σε γεωλογικούς σχηματισμούς και να υποστηριχθεί η ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής θεώρησης πάνω στα κυριότερα ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση και τη διάθεση των αποβλήτων.

- Βελτίωση των βασικών γνώσεων, ανάπτυξη και δοκιμή τεχνολογιών: η έρευνα θα εστιαστεί σε κεντρικής σημασίας διεργασίες, φυσικές, χημικές και βιολογικές· αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφόρων φυσικών και τεχνολογικών φραγμών, μακροπρόθεσμη σταθερότητα αυτών και μέσα υλοποίησης των τεχνολογιών διάθεσης σε υπόγεια ερευνητικά εργαστήρια.

- Νέα και βελτιωμένα εργαλεία: η έρευνα θα εστιαστεί σε μοντέλα εκτίμησης των επιδόσεων και της ασφάλειας, σε μεθόδους επίδειξης της μακροπρόθεσμης ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των αναλύσεων ευαισθησίας και αβεβαιότητας, και στην ανάπτυξη και αξιολόγηση, αφενός, εναλλακτικών μεθόδων μέτρησης των επιδόσεων και, αφετέρου, διαδικασιών καλύτερης διακυβέρνησης που να αντιμετωπίζουν δεόντως τις ανησυχίες του κοινού για τη διάθεση των αποβλήτων.

ii) Διαχωρισμός και μεταστοιχείωση και άλλες ιδέες ώστε να προκύπτουν λιγότερα απόβλητα κατά την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας.

Σκοπός είναι να εξευρεθούν πρακτικοί τρόποι μείωσης της ποσότητας ή/και του κινδύνου των προς διάθεση αποβλήτων με διαχωρισμό και μεταστοιχείωση και να διερευνηθούν δυνατότητες ώστε κατά την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας να προκύπτουν λιγότερα απόβλητα.

- Διαχωρισμός και μεταστοιχείωση: η έρευνα θα εστιαστεί σε θεμελιώδεις αξιολογήσεις της όλης προσέγγισης· επίδειξη των πλέον ελπιδοφόρων τεχνολογιών διαχωρισμού σε μικρή κλίμακα· περαιτέρω ανάπτυξη τεχνολογιών μεταστοιχείωσης· αξιολόγηση της δυνατότητας εφαρμογής αυτών σε βιομηχανική κλίμακα.

- Λύσεις για την παραγωγή λιγότερων αποβλήτων: η έρευνα θα εστιαστεί στην αναζήτηση δυνατοτήτων αποτελεσματικότερης αξιοποίησης των σχάσιμων υλικών στους υπάρχοντες αντιδραστήρες, καθώς και άλλων λύσεων για τον περιορισμό των αποβλήτων που προκύπτουν κατά την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας.

2.3. Άκτινοπροστασία

Στόχοι

Οι ακτινοβολίες χρησιμοποιούνται ευρέως στην ιατρική και τη βιομηχανία (καθώς και στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας). Βασική προϋπόθεση για την ασφαλή χρήση τους είναι η υιοθέτηση και αποτελεσματική εφαρμογή μιας σωστής πολιτικής ακτινοπροστασίας. Η κοινοτική έρευνα υποστηρίζει την ευρωπαϊκή πολιτική και έχει συμβάλει στην καθιέρωση των υψηλών προτύπων προστασίας που έχουν επιτευχθεί στη πράξη. Τα πρότυπα αυτά πρέπει να διατηρηθούν και σε ορισμένες περιπτώσεις να βελτιωθούν και η έρευνα έχει να διαδραματίσει νευραλγικό ρόλο στη διαδικασία αυτή. Κύριος στόχος είναι να αντιμετωπιστούν οι παράγοντες αβεβαιότητας ως προς τους κινδύνους της παρατεταμένης έκθεσης σε χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας (στα συνήθη δηλαδή επίπεδα ακτινοβολίας στα οποία εκτίθενται οι εργαζόμενοι και ο ευρύτερος πληθυσμός), πράγμα που εξακολουθεί να αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα σε επιστημονικό και πολιτικό επίπεδο, και έχει σημαντικές προεκτάσεις σε ό,τι αφορά τη χρήση της ακτινοβολίας τόσο στην ιατρική όσο και στη βιομηχανία. Η κοινοτική έρευνα σε άλλα πεδία θα εστιαστεί στην καλύτερη αξιοποίηση των εθνικών προσπαθειών, κυρίως με την αποτελεσματικότερη συνολοκλήρωσή τους μέσω δικτύωσης και στοχοθετημένης έρευνας, είτε συμπληρωματικά προς τα εθνικά προγράμματα είτε σε συνεργικό συνδυασμό με αυτά.

Προτεραιότητες της έρευνας

- Ποσοτικός προσδιορισμός των κινδύνων λόγω παρατεταμένης έκθεσης σε χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας: η έρευνα θα εστιαστεί σε επιδημιολογικές μελέτες προσηκόντως εκτιθέμενων πληθυσμιακών ομάδων και σε έρευνα στον τομέα της κυτταρικής και της μοριακής βιολογίας για την αλληλεπίδραση ακτινοβολίας και DNA, κυττάρων, οργάνων και του όλου οργανισμού.

- Ιατρική έκθεση και φυσικές πηγές ακτινοβολίας: βελτίωση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας των χρήσεων της ακτινοβολίας για ιατρικούς σκοπούς· ορθότερη κατανόηση, αξιολόγηση και διαχείριση των φυσικών πόρων, και κυρίως των ραδιενεργών υλικών που απαντούν στη φύση.

- Προστασία του περιβάλλοντος και ραδιοοικολογία: θεωρητική και μεθοδολογική βάση για την προστασία του περιβάλλοντος· ορθότερη αξιολόγηση και διαχείριση των επιπτώσεων της ακτινοβολίας από φυσικές και τεχνητές πηγές επί του ανθρώπου και του περιβάλλοντος.

- Διαχείριση κινδύνων και έκτακτων περιστατικών: ορθότερες προσεγγίσεις για τη διαχείριση των κινδύνων· αποτελεσματικότερη και συγκροτημένη διαχείριση έκτακτων περιστατικών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης μολυσμένων περιοχών.

- Προστασία στο χώρο εργασίας: βελτιωμένη παρακολούθηση και διαχείριση της επαγγελματικής έκθεσης στις βιομηχανίες που υπάρχει έκθεση σε ακτινοβολία.

3. Άλλες δραστηριότητες στο πεδίο των πυρηνικών τεχνολογιών και της πυρηνικής ασφάλειας

Στόχοι

Στόχος είναι η υποστήριξη των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους τομείς της υγείας, της ενέργειας και του περιβάλλοντος ούτως ώστε, αφενός, να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα η ευρωπαϊκή ικανότητα σε συναφή πεδία που δεν καλύπτονται από τις θεματικές προτεραιότητες και, αφετέρου, να υποστηριχθεί η υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας.

Προτεραιότητες της έρευνας

i) Καινοτόμες ιδέες

Στόχος είναι η αξιολόγηση του δυναμικού καινοτόμων ιδεών και η ανάπτυξη βελτιωμένων και ασφαλέστερων διεργασιών στο πεδίο της πυρηνικής ενέργειας. Η έρευνα θα εστιασθεί στα εξής:

- Αξιολόγηση του δυναμικού καινοτόμων ιδεών και ανάπτυξη βελτιωμένων και ασφαλέστερων διεργασιών παραγωγής και εκμετάλλευσης πυρηνικής ενέργειας, για τις οποίες έχει εξακριβωθεί ότι προσφέρουν μακροπρόθεσμα οφέλη από πλευράς ασφάλειας, περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αξιοποίησης των πόρων, αντίστασης στη διάδοση των πυρηνικών όπλων ή ποικιλίας εφαρμογών.

ii) Εκπαίδευση και κατάρτιση

Σκοπός είναι η πληρέστερη συνολοκλήρωση της ευρωπαϊκής εκπαίδευσης και κατάρτισης σε θέματα πυρηνικής ασφάλειας και ακτινοπροστασίας, ώστε να αντιμετωπιστεί η συρρίκνωση του αριθμού σπουδαστών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και να υπάρξει η αναγκαία επάρκεια και τεχνογνωσία για να συνεχιστεί η ασφαλής χρησιμοποίηση της πυρηνικής ενέργειας και άλλων χρήσεων ακτινοβολίας στη βιομηχανία και την ιατρική. Η υποστήριξη θα εστιαστεί στην:

- ανάπτυξη μιας πιο εναρμονισμένης προσέγγισης ως προς την εκπαίδευση σε θέματα πυρηνικών επιστημών και πυρηνικής μηχανικής στην Ευρώπη, καθώς και μεγαλύτερη συνολοκλήρωση εθνικών πόρων και δυνατοτήτων.

Συμπληρωματικά θα παρασχεθεί υποστήριξη υπό μορφή υποτροφιών, ειδικών επιμορφωτικών μαθημάτων, δικτύων κατάρτισης, επιχορηγήσεων για νέους ερευνητές από τα ΝΑΚ και τις XKAE, και διακρατικής πρόσβασης σε υποδομές. Όσον αφορά τις υποδομές, θα προωθηθεί η διακρατική πρόσβαση σε εγκαταστάσεις. Ένα περαιτέρω βήμα θα είναι η δρομολόγηση κοινής ανάλυσης των μελλοντικών αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ανθρώπινους πόρους και δεξιότητες, και μεσοπρόθεσμα σε πειραματικά εργαλεία.

iii) Ασφάλεια των υφιστάμενων πυρηνικών εγκαταστάσεων

Σκοπός είναι να βελτιωθεί η ασφάλεια στις πυρηνικές εγκαταστάσεις που ήδη υπάρχουν σε κράτη μέλη και σε υποψήφιες χώρες κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής λειτουργίας που τους απομένει και του εν συνεχεία παροπλισμού τους, με αξιοποίηση της σημαντικής γνώσης και πείρας που έχει αποκτηθεί διεθνώς από την πειραματική και τη θεωρητική έρευνα. Η έρευνα θα εστιασθεί στα εξής:

- διαχείριση μονάδων (συμπεριλαμβάνονται οι επιπτώσεις της γήρανσης και οι επιδόσεις καυσίμων)· διαχείριση σοβαρών ατυχημάτων (συμπεριλαμβάνεται η ανάπτυξη προηγμένων κωδίκων ψηφιακής προσομοίωσης)· συνολοκλήρωση, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, του δυναμικού και της γνώσης από την εμπειρία του παροπλισμού· ανάπτυξη επιστημονικών βάσεων ασφάλειας και βέλτιστης πρακτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

(1) Ιδρύονται με συμβάσεις σύνδεσης ανάμεσα στην Κοινότητα και σε οντότητες των κρατών μελών, καθώς και χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα πλαίσιο Ευρατόμ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΠΟΣΟΥ

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ

ΜΕΣΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Για την υλοποίηση του ειδικού προγράμματος, και σύμφωνα με την απόφαση 2002/668/Ευρατόμ και με τους κανόνες συμμετοχής, η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει διάφορα μέσα.

Η Επιτροπή θα αξιολογεί τις προτάσεις με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης που καθορίζονται στις προαναφερόμενες αποφάσεις.

Οι έμμεσες δράσεις ΕΤΑ που διεξάγονται στον τομέα της θερμοπυρηνικής σύντηξης και στα πλαίσια συμβάσεων, συμφωνιών ή νομικών οντοτήτων των οποίων η Κοινότητα είναι μέρος ή μέλος, συμμορφώνονται προς τους κανόνες που έχουν καθορισθεί για αυτές τις δραστηριότητες, σύμφωνα με τον κανονισμό για τους κανόνες συμμετοχής.

Για την εκτέλεση του προγράμματος, η Επιτροπή μπορεί να προσφεύγει σε τεχνική βοήθεια.

Τα μέσα εκτέλεσης του προγράμματος είναι τα εξής:

1. Μέσα: τομέας της ενέργειας σύντηξης

Στο πεδίο της έρευνας για την ενέργεια σύντηξης δυνάμει του σημείου 1.1 του Παραρτήματος Ι, η ιδιάζουσα φύση των δραστηριοτήτων του πεδίου αυτού καθιστά αναγκαία την εφαρμογή ειδικών ρυθμίσεων. Τα σχέδια που έχουν αναληφθεί θα εκτελεστούν βάσει των διαδικασιών που καθορίζονται:

- σε συμβάσεις σύνδεσης,

- στην Ευρωπαϊκή Συμφωνία για την Ανάπτυξη της Σύντηξης (EFDA),

- σε κάθε άλλη πολυμερή συμφωνία συναφθείσα μεταξύ της Κοινότητας και συνδεδεμένων οργανισμών και/ή νομικών οντοτήτων που μπορεί να συσταθούν κατόπιν γνωμοδοτήσεως της αρμόδιας συμβουλευτικής επιτροπής,

- σε άλλες συμβάσεις περιορισμένης διάρκειας, ιδίως με οργανισμούς των κρατών μελών ή των κρατών που είναι συνδεδεμένα με το πρόγραμμα πλαίσιο της Ευρατόμ,

- σε διεθνείς συμφωνίες που καλύπτουν σχέδια διεξαγόμενα στο πλαίσιο συνεργασίας με τρίτες χώρες, όπως το ΙTER.

Οι δραστηριότητες συντονισμού και υποστήριξης της έρευνας στον τομέα της ενέργειας σύντηξης μπορούν να αφορούν μελέτες προς στήριξη των ανωτέρω δραστηριοτήτων, την υποστήριξη της ανταλλαγής πληροφοριών, την προσφυγή σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, μεταξύ άλλων για την ανεξάρτητη αξιολόγηση των δραστηριοτήτων, υποτροφίες και εκπαιδευτικά προγράμματα, δημοσιεύσεις και άλλες δράσεις για την προώθηση της μεταφοράς τεχνολογίας.

2. Μέσα: λοιποί τομείς

Στον τομέα της διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων και της ακτινοπροστασίας των ερευνητικών θεματικών πεδίων προτεραιότητας δυνάμει των σημείων 1.2 και 1.3 του Παραρτήματος Ι, καθώς και σε άλλες δραστηριότητες του τίτλου 2, η Κοινότητα θα συμβάλλει, τηρουμένων των κανόνων συμμετοχής:

- σε δίκτυα αριστείας, με στόχο την ενίσχυση και ανάπτυξη της κοινοτικής επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας μέσω της συνολοκλήρωσης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, του ερευνητικού δυναμικού που υπάρχει ή αναδύεται τόσο σε εθνικό όσο και περιφερειακό επίπεδο,

- σε ολοκληρωμένα σχέδια που μελετώνται για να δοθεί μεγαλύτερη ώθηση στην κοινοτική ανταγωνιστικότητα ή για την αντιμετώπιση μειζόνων κοινωνικών αναγκών κινητοποιώντας τον απαιτούμενο βασικό όγκο πόρων και γνώσεων στον τομέα της ανάπτυξης και τεχνολογικής ανάπτυξης,

- σε ειδικά στοχοθετημένα ερευνητικά σχέδια, ή σχέδια κατάρτισης με σκοπό την απόκτηση νέων γνώσεων για τη σημαντική βελτίωση ή ανάπτυξη νέων προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών, ή για την ικανοποίηση άλλων αναγκών της κοινωνίας και των κοινοτικών πολιτικών, ή για την απόδειξη της βιωσιμότητας νέων τεχνολογιών που προσφέρουν δυνητικό οικονομικό όφελος αλλά δεν είναι άμεσα εμπορεύσιμες, ή για τη διευκόλυνση της έγκαιρης διάδοσης νέων γνώσεων σε ευρωπαϊκή κλίμακα και της καλύτερης συνολοκλήρωσης των εθνικών δραστηριοτήτων,

- σε δράσεις για την προώθηση και ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων και της κινητικότητας,

- σε συντονιστικές δράσεις, με σκοπό την προώθηση και στήριξη συντονισμένων πρωτοβουλιών ενός φάσματος φορέων στην έρευνα και καινοτομία οι οποίες αποβλέπουν στην καλύτερη ολοκλήρωση,

- σε ειδικές δράσεις στήριξης, όπως οι δράσεις για την αξιοποίηση των πορισμάτων της έρευνας και για τη μεταφορά τεχνολογίας και οι δράσεις υπέρ της ερευνητικής υποδομής που σχετίζεται π.χ. με διακρατική πρόσβαση ή με προκαταρκτικές τεχνικές εργασίες (συμπεριλαμβανομένων των μελετών σκοπιμότητας),

- σε ολοκληρωμένες πρωτοβουλίες υποδομών που συνδυάζουν σε μια δράση διάφορες δραστηριότητες απαραίτητες για την ενίσχυση και ανάπτυξη ερευνητικής υποδομής με σκοπό την παροχή υπηρεσιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η δημοσιονομική παρέμβαση της Κοινότητας σε έμμεσες δράσεις αφορά ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, επιχειρήσεις και εθνικούς ή διεθνείς οργανισμούς που είναι εγκατεστημένοι στα κράτη μέλη και τα συνδεδεμένα ευρωπαϊκά κράτη και διενεργούν ερευνητικές δραστηριότητες. Τα τελευταία αυτά μπορούν επίσης να δράσουν ως ενδιάμεσοι της δημοσιονομικής παρέμβασης της Κοινότητας. Αν αυτό θεωρηθεί απαραίτητο για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος, είναι δυνατόν επίσης να τύχουν κοινοτικών χρηματοδοτήσεων κατ' εξαίρεση διάφοροι φορείς των Νέων Ανεξαρτήτων Κρατών (ΝΑΚ) και διάφοροι διεθνείς οργανισμοί. Η χρηματοδοτική συνεισφορά της Κοινότητας ανάλογα με τον τύπο του μέσου παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί.

Δραστηριότητες ΕΤΑΕ και χρηματοδοτική συνεισφορά της Κοινότητας ανάλογα με το μέσο((Οι έμμεσες δράσεις ΕΤΑ που διεξάγονται στον τομέα της θερμοπυρηνικής σύντηξης και στα πλαίσια συμβάσεων, συμφωνιών ή νομικών οντοτήτων των οποίων η Κοινότητα είναι μέρος ή μέλος, ακολουθούν τους κανόνες που έχουν καθοριστεί γι' αυτές δυνάμει του κανονισμού για τους κανόνες συμμετοχής.))

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>