Οδηγία 2001/110/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2001, για το μέλι
Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 010 της 12/01/2002 σ. 0047 - 0052
Οδηγία 2001/110/ΕΚ του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 2001 για το μέλι ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 37, την πρόταση της Επιτροπής(1), τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου(2), τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής(3), Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Ορισμένες κάθετες οδηγίες για τα τρόφιμα θα πρέπει να απλουστευθούν ώστε να λαμβάνονται υπόψη μόνον οι βασικές απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να πληρούν τα καλυπτόμενα από τις εν λόγω οδηγίες προϊόντα για να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στην εσωτερική αγορά, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Εδιμβούργου της 11ης και 12ης Δεκεμβρίου 1992, όπως επιβεβαιώθηκαν από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 10ης και 11ης Δεκεμβρίου 1993. (2) Η οδηγία 74/409/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 22ας Ιουλίου 1974, περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών που αφορούν το μέλι(4), αιτιολογήθηκε από το γεγονός ότι οι διαφορές μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών που αφορούν τον ορισμό του μελιού, τα διάφορα είδη του και τα χαρακτηριστικά στα οποία έπρεπε να ανταποκρίνεται, ήταν δυνατόν να δημιουργήσουν άνισες συνθήκες ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα την παραπλάνηση των καταναλωτών, και, ως εκ τούτου, να έχουν άμεση επίπτωση στην εγκαθίδρυση και τη λειτουργία της κοινής αγοράς. (3) Η οδηγία 74/409/ΕΟΚ και οι τροποποιήσεις που ακολούθησαν διατύπωσαν επομένως ορισμούς, προσδιόρισαν τα διάφορα είδη μελιού που μπορούσαν να διατεθούν στο εμπόριο με κατάλληλες ονομασίες, καθόρισαν κοινούς κανόνες για τη σύσταση και προσδιόρισαν τις κυριότερες ενδείξεις της επισήμανσης, ώστε να εξασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των εν λόγω προϊόντων στο εσωτερικό της Κοινότητας. (4) Για λόγους σαφήνειας, η οδηγία 74/409/ΕΟΚ θα πρέπει να αναδιατυπωθεί, προκειμένου να καταστούν σαφέστεροι οι κανόνες παραγωγής και εμπορίας του μελιού και να ευθυγραμμιστούν με τη γενική κοινοτική νομοθεσία για τα τρόφιμα, και ιδίως με εκείνη που αφορά την επισήμανση, τις προσμίξεις και τις μεθόδους ανάλυσης. (5) Οι γενικοί κανόνες επισήμανσης των τροφίμων που θεσπίζονται με την οδηγία 2000/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(5), θα πρέπει να εφαρμόζονται υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ποιότητα του μελιού συνδέεται στενά με την προέλευσή του, είναι απαραίτητο να εξασφαλίζεται πλήρης πληροφόρηση σχετικά με τα θέματα αυτά ώστε να αποφεύγεται η παραπλάνηση του καταναλωτή όσον αφορά την ποιότητα του προϊόντος. Τα ειδικά συμφέροντα των καταναλωτών σχετικά με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά του μελιού και η πλήρης διαφάνεια σχετικά με το θέμα αυτό απαιτούν να περιλαμβάνεται στην επισήμανση η χώρα προέλευσης όπου έχει γίνει η συγκομιδή του μελιού. (6) Δεν πρέπει να αφαιρείται η γύρη ή άλλο ειδικό συστατικό του μελιού, εκτός εάν τούτο είναι αναπόφευκτο κατά την αφαίρεση ξένων οργανικών και ανόργανων ουσιών. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνεται με διήθηση. Όταν η διήθηση αυτή συνεπάγεται την αφαίρεση σημαντικής ποσότητας γύρης, είναι απαραίτητο να ενημερώνεται σωστά για το γεγονός αυτό ο καταναλωτής με την κατάλληλη ένδειξη στην επισήμανση. (7) Στο μέλι, η ονομασία του οποίου συμπληρώνεται από ενδείξεις σχετικές με την προέλευσή του από άνθη ή φυτά, από συγκεκριμένη περιοχή, έδαφος ή τοποθεσία, ή από ειδικά ποιοτικά κριτήρια, δεν μπορεί να έχει προστεθεί διηθημένο μέλι. Έτσι, προκειμένου να βελτιωθεί η διαφάνεια της αγοράς, πρέπει να είναι υποχρεωτική η επισήμανση διηθημένου μελιού ή μελιού ζαχαροπλαστικής σε οποιαδήποτε εμπορική συναλλαγή της αγοράς μελιού χύμα. (8) Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της 24ης Ιουνίου 1994 σχετικά με την κατάσταση της ευρωπαϊκής μελισσοκομίας, η Επιτροπή μπορεί να θεσπίζει μεθόδους ανάλυσης ώστε να εξασφαλίζεται η συμμόρφωση με τα χαρακτηριστικά της σύστασης και συμπληρωματικές επιμέρους ενδείξεις για κάθε είδος μελιού το οποίο διατίθεται στο εμπόριο στην Κοινότητα. (9) Είναι επιθυμητό να ληφθεί υπόψη το έργο που έχει επιτελεσθεί για ένα νέο πρότυπο του Codex Alimentarius για το μέλι, προσαρμοσμένο, όπως ενδείκνυται, στις ειδικές απαιτήσεις της Κοινότητας. (10) Σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας που καθιερώνονται με το άρθρο 5 της συνθήκης, ο στόχος του καθορισμού κοινών ορισμών και κανόνων για τα αφορώμενα προϊόντα και της ευθυγράμμισης των διατάξεων με τη γενική κοινοτική νομοθεσία για τα τρόφιμα, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη και συνεπώς, λόγω του χαρακτήρα της παρούσας οδηγίας, μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο. Η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του εν λόγω στόχου. (11) Τα απαιτούμενα μέτρα για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να θεσπιστούν σύμφωνα με την απόφαση 1999/468/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1999, για τον καθορισμό των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή(6). (12) Για να αποτραπεί η δημιουργία νέων εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να θεσπίζουν εθνικές διατάξεις μη προβλεπόμενες από την παρούσα οδηγία, για τα εν λόγω προϊόντα, ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ: Άρθρο 1 Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται στα προϊόντα που ορίζονται στο παράρτημα I. Τα προϊόντα αυτά πρέπει να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του παραρτήματος II. Άρθρο 2 Η οδηγία 2000/13/ΕΚ εφαρμόζεται στα προϊόντα που ορίζονται στο παράρτημα I, με την επιφύλαξη των ακόλουθων όρων: 1. ο όρος "μέλι" ισχύει μόνον για το προϊόν που ορίζεται στο παράρτημα I σημείο 1 και πρέπει να χρησιμοποιείται στο εμπόριο για την περιγραφή του προϊόντος αυτού. 2. οι ονομασίες του προϊόντος που απαριθμούνται στο παράρτημα I σημεία 2 και 3, εφαρμόζονται μόνον για τα προϊόντα που περιλαμβάνονται σ' αυτό και πρέπει να χρησιμοποιούνται στο εμπόριο για την περιγραφή τους. Οι ονομασίες αυτές μπορούν να αντικαθίστανται από την απλή ονομασία του προϊόντος "μέλι", εκτός εάν πρόκειται για διηθημένο μέλι, μέλι κηρήθρας, μέλι με τεμάχια κηρήθρας, ή τεμάχια κηρήθρας με μέλι και μέλι ζαχαροπλαστικής. Ωστόσο: α) στην περίπτωση του μελιού ζαχαροπλαστικής, αναγράφονται στην ετικέτα, πολύ κοντά στην ονομασία του προϊόντος, οι λέξεις "μόνο για μαγειρική"· β) οι ονομασίες του προϊόντος, εκτός αν πρόκειται για διηθημένο μέλι και μέλι ζαχαροπλαστικής, μπορούν να συμπληρώνονται με πληροφορίες που αφορούν: - τη φυτική προέλευση ή την προέλευση από άνθη, εάν το προϊόν προέρχεται εξ ολοκλήρου ή κυρίως από την αναφερόμενη πηγή προέλευσης και αν διαθέτει τα οργανοληπτικά, φυσιοχημικά και μικροσκοπικά χαρακτηριστικά της πηγής, - την προέλευση από μια συγκεκριμένη περιοχή, έδαφος ή τοποθεσία, αν το προϊόν προέρχεται εξ ολοκλήρου από την αναφερόμενη πηγή προέλευσης, - ειδικά ποιοτικά κριτήρια· 3. εφόσον το μέλι ζαχαροπλαστικής χρησιμοποιείται ως συστατικό σύνθετου τροφίμου, ο όρος "μέλι" μπορεί να χρησιμοποιείται στην ονομασία προϊόντος του συνθέτου τροφίμου αντί του όρου "μέλι ζαχαροπλαστικής". Ωστόσο, στον κατάλογο των συστατικών πρέπει να χρησιμοποιείται ο όρος, όπως αναφέρεται στο παράρτημα Ι σημείο 3· 4. α) η χώρα ή οι χώρες προέλευσης όπου έγινε η συγκομιδή, πρέπει να αναγράφονται στην επισήμανση. Ωστόσο, αν το μέλι προέρχεται από τουλάχιστον δύο κράτη μέλη ή τρίτες χώρες, η ένδειξη αυτή μπορεί να αντικαθίσταται από μία από τις ακόλουθες ενδείξεις, κατά περίπτωση: - "μείγμα μελιών ΕΚ", - "μείγμα μελιών εκτός ΕΚ", - "μείγμα μελιών ΕΚ και εκτός ΕΚ"· β) για τους σκοπούς της οδηγίας 2000/13/ΕΚ, και ιδίως των άρθρων 13, 14, 16 και 17, οι λεπτομέρειες που πρέπει να αναγράφονται σύμφωνα με το στοιχείο α), θεωρούνται ως ενδείξεις σύμφωνα με το άρθρο 3 της εν λόγω οδηγίας. Άρθρο 3 Στην περίπτωση του διηθημένου μελιού και του μελιού ζαχαροπλαστικής, τα δοχεία μεταφοράς χύδην, οι συσκευασίες και τα εμπορικά έγγραφα πρέπει να αναφέρουν σαφώς την πλήρη ονομασία του προϊόντος, όπως προβλέπεται στο παράρτημα Ι σημείο 2 στοιχείο β), viii) και σημείο 3. Άρθρο 4 Η Επιτροπή μπορεί να θεσπίζει μεθόδους που επιτρέπουν να ελέγχεται η συμμόρφωση του μελιού με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας. Οι μέθοδοι αυτοί θεσπίζονται με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 7 παράγραφος 2. Μέχρις ότου θεσπισθούν οι εν λόγω μέθοδοι, τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν, στο μέτρο του δυνατού, διεθνώς αναγνωρισμένες επικυρωμένες μεθόδους, όπως οι εγκεκριμένες από τον Codex Alimentarius, για να ελέγχεται η συμμόρφωση προς τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας. Άρθρο 5 Για τα προϊόντα που ορίζονται στο παράρτημα I, τα κράτη μέλη δεν θεσπίζουν εθνικές διατάξεις μη προβλεπόμενες από την παρούσα οδηγία. Άρθρο 6 Τα απαιτούμενα μέτρα για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας όσον αφορά τα θέματα που απαριθμούνται κατωτέρω, θεσπίζονται με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 7 παράγραφος 2: - ευθυγράμμιση της παρούσας οδηγίας με τη γενική κοινοτική νομοθεσία περί τροφίμων, - προσαρμογή στην τεχνική πρόοδο. Άρθρο 7 1. Η Επιτροπή επικουρείται από τη μόνιμη επιτροπή τροφίμων, καλούμενη στο εξής "επιτροπή", η οποία έχει συσταθεί με το άρθρο 1 της απόφασης 69/414/ΕΟΚ(7). 2. Όταν γίνεται αναφορά στην παρούσα παράγραφο, εφαρμόζονται τα άρθρα 5 και 7 της απόφασης 1999/468/ΕΚ. Η περίοδος που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 6 της απόφασης 1999/468/ΕΚ, ορίζεται σε τρεις μήνες. 3. Η επιτροπή θεσπίζει τον εσωτερικό κανονισμό της. Άρθρο 8 Η οδηγία 74/409/ΕΟΚ καταργείται από την 1η Αυγούστου 2003. Οι παραπομπές στην καταργούμενη οδηγία λογίζονται ως παραπομπές στην παρούσα οδηγία. Άρθρο 9 Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που είναι αναγκαίες για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία, πριν από την 1η Αυγούστου 2003. Πληροφορούν αμέσως την Επιτροπή σχετικά. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται κατά τρόπον ώστε: - να επιτρέπεται η εμπορία των προϊόντων που ορίζονται στο παράρτημα I, εφόσον ανταποκρίνονται στους ορισμούς και τους κανόνες που προβλέπονται από την παρούσα οδηγία, από την 1η Αυγούστου 2003, - να απαγορεύεται η εμπορία των προϊόντων που δεν ανταποκρίνονται στην παρούσα οδηγία, από την 1η Αυγούστου 2004. Ωστόσο, η εμπορία προϊόντων τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην παρούσα οδηγία αλλά στα οποία έχει τεθεί επισήμανση πριν από την 1η Αυγούστου 2004, σύμφωνα με την οδηγία 74/409/ΕΟΚ, επιτρέπεται μέχρι εξαντλήσεως των αποθεμάτων. Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια αναφορά κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Οι λεπτομερείς διατάξεις για την αναφορά αυτή καθορίζονται από τα κράτη μέλη. Άρθρο 10 Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Άρθρο 11 Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη. Βρυξέλλες, 20 Δεκεμβρίου 2001. Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος C. Picqué (1) ΕΕ C 231 της 9.8.1996, σ. 10. (2) ΕΕ C 279 της 1.10.1999, σ. 91. (3) ΕΕ C 56 της 24.2.1997, σ. 20. (4) ΕΕ L 221 της 12.8.1974, σ. 1· οδηγία όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την πράξη προσχώρησης της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. (5) ΕΕ L 109 της 6.5.2000, σ. 29. (6) ΕΕ L 184 της 17.7.1999, σ. 23. (7) ΕΕ L 291 της 19.11.1969, σ. 9. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ, ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΡΟÏΟΝΤΩΝ 1. Μέλι είναι η φυσική γλυκιά ουσία που παράγουν οι μέλισσες του είδους Apis mellifera από το νέκταρ των φυτών ή από εκκρίσεις ζώντων μερών φυτών ή εκκρίματα εντόμων απομυζούντων φυτά ευρισκόμενα πάνω στα ζώντα μέρη των φυτών, τα οποία οι μέλισσες συλλέγουν, μετατρέπουν αναμειγνύοντας με ειδικές ύλες του σώματός τους, αποθέτουν, αφυδατώνουν, εναποθηκεύουν και φυλλάσσουν στις κηρήθρες της κυψέλης, προκειμένου να ωριμάσουν. 2. Τα κυριότερα είδη μελιού είναι τα ακόλουθα: α) ανάλογα με την προέλευση: i) μέλι ανθέων ή μέλι νέκταρος: το μέλι που λαμβάνεται από νέκταρ φυτών· ii) μέλι μελιτώματος το μέλι που λαμβάνεται κυρίως από εκκρίματα εντόμων απομυζούντων φυτά (Hemiptera) ευρισκόμενα πάνω στα ζώντα μέρη των φυτών ή εκκρίσεις προερχόμενες από ζώντα μέρη των φυτών· β) ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής ή/και παρουσίασης: iii) μέλι κηρήθρας: το μέλι το οποίο έχουν εναποθέσει οι μέλισσες στα επικαλυμμένα κελιά κηρηθρών κατασκευασμένων πρόσφατα από τις ίδιες ή σε λεπτά φύλλα κηρήθρας τα οποία γίνονται μόνον από κηρό μέλισσας, που δεν περιέχουν γόνο, και πωλείται σε κηρήθρες ολόκληρες ή κομμάτια κηρήθρων· iv) μέλι με τεμάχια κηρήθρας ή τεμάχια κηρήθρας με μέλι: το μέλι που περιέχει ένα ή περισσότερα τεμάχια μελιού κηρήθρας· v) μέλι στραγγισμένο: το μέλι που λαμβάνεται με στράγγιση των αποσφραγισμένων κηρηθρών που δεν περιέχουν γόνο· vi) μέλι φυγοκεντρήσεως: το μέλι που λαμβάνεται με φυγοκέντρηση των αποσφραγισμένων κηρηθρών που δεν περιέχουν γόνο· vii) μέλι πιέσεως: το μέλι που λαμβάνεται με πίεση των κηρηθρών που δεν περιέχουν γόνο, χωρίς θέρμανση ή με ήπια θέρμανση έως 45 oC· viii) διηθημένο μέλι: το μέλι που λαμβάνεται με την αφαίρεση ξένων ανόργανων ή οργανικών ουσιών κατά τρόπον ώστε να αφαιρείται σημαντικό μέρος της γύρης. 3. Μέλι ζαχαροπλαστικής Το μέλι το οποίο α) είναι κατάλληλο για βιομηχανικές χρήσεις ή ως συστατικό σε άλλα τρόφιμα που στη συνέχεια υφίστανται μεταποίηση και β) μπορεί: - να παρουσιάζει ασυνήθιστη γεύση ή οσμή, ή - να έχει αρχίσει να υφίσταται ή να έχει υποστεί ζύμωση, ή - να έχει υπερθερμανθεί. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΜΕΛΙΟΥ Το μέλι αποτελείται ουσιαστικά από διάφορα σάκχαρα, κυρίως φρουκτόζη και γλυκόζη, καθώς και από άλλες ουσίες, όπως οργανικά οξέα, ένζυμα και στερεά σωματίδια που προέρχονται από τη συγκομιδή μελιού. Το χρώμα του μελιού ποικίλλει από σχεδόν άχρωμο έως καφέ σκούρο. Ως προς τη σύσταση, μπορεί να είναι ρευστό, παχύρρευστο ή, μερικά ή ολικά, κρυσταλλωμένο. Η γεύση και το άρωμα ποικίλουν, αλλά εξαρτώνται από τη φυτική προέλευση. Όταν διατίθεται στο εμπόριο ως μέλι ή όταν χρησιμοποιείται σε οιοδήποτε προϊόν προοριζόμενο για κατανάλωση από τον άνθρωπο, δεν πρέπει να έχει προστεθεί κανένα συστατικό τροφίμων στο μέλι, συμπεριλαμβανομένων των προσθέτων τροφίμων, ούτε να έχει γίνει καμία άλλη προσθήκη εκτός από μέλι. Στο μέτρο του δυνατού, το μέλι δεν πρέπει να περιέχει οργανικές ή ανόργανες ύλες ξένες προς τη σύστασή του. Με την εξαίρεση του σημείου 3 του παραρτήματος I, δεν πρέπει να παρουσιάζει ασυνήθιστη γεύση ή οσμή ούτε να έχει αρχίσει να υφίσταται ζύμωση, η οξύτητά του δεν πρέπει να έχει τροποποιηθεί τεχνητώς και δεν πρέπει να έχει θερμανθεί με τρόπο που να συνεπάγεται την καταστροφή ή τη σημαντική αδρανοποίηση των φυσικών ενζύμων. Με την επιφύλαξη του παραρτήματος I σημείο 2 στοιχείο β) viii), δεν επιτρέπεται να αφαιρείται γύρη ή χαρακτηριστικό συστατικό του μελιού, εκτός αν αυτό είναι αναπόφευκτο κατά την αφαίρεση ξένων οργανικών ή ανόργανων υλών. Κατά τη διάθεσή του στο εμπόριο ως μέλι ή όταν χρησιμοποιείται σε οιοδήποτε προϊόν που προορίζεται για κατανάλωση από τον άνθρωπο, το μέλι πρέπει να ανταποκρίνεται στα ακόλουθα χαρακτηριστικά σύστασης: 1. Περιεκτικότητα σε σάκχαρα 1.1. Περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και γλυκόζη (σύνολο των δύο) >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ> 1.2. Περιεκτικότητα σε σακχαρόζη >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ> 2. Υγρασία >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ> 3. Περιεκτικότητα σε μη υδατοδιαλυτές ουσίες >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ> 4. Ηλεκτρική αγωγιμότητα >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ> 5. Ελεύθερα οξέα >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ> 6. Δείκτης διάστασης και περιεκτικότητας σε υδροξυμεθυλοφουρφουράλη (HMF) προσδιοριζόμενα μετά από επεξεργασία και ανάμειξη α) δείκτης διάστασης (κλίμακα Schade) >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ> β) HMF >ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>