ΑΠΟΦΑΣΗ αριθ. 182/1999/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 22ας Δεκεμβρίου 1998 για το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο δράσεων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (1998-2002)

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 130 Θ παράγραφος 1,

την πρόταση της Επιτροπής (1),

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (2),

τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών (3),

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 189 Β της συνθήκης (4),

Εκτιμώντας:

(1) ότι, σύμφωνα με το άρθρο 130 ΣΤ παράγραφος 3 και το άρθρο 130 Θ παράγραφος 1 της συνθήκης, θα πρέπει να θεσπισθεί ένα πολυετές πρόγραμμα-πλαίσιο, το οποίο θα καλύπτει το σύνολο των κοινοτικών δραστηριοτήτων στον τομέα της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων επίδειξης, στο εξής καλουμένων Ε & ΤΑ 7

(2) ότι έχει κριθεί σκόπιμο να εγκριθεί νέο πρόγραμμα-πλαίσιο για την περίοδο 1998-2002, προκειμένου να εξασφαλισθεί η συνέχεια της κοινοτικής έρευνας 7

(3) ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 της απόφασης αριθ. 1110/94/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Απριλίου 1994, περί του τετάρτου προγράμματος-πλαισίου δράσεων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στον τομέα της έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (1994-1998) (5), η Επιτροπή πρέπει να προβεί σε εξωτερική αξιολόγηση της διαχείρισης και της προόδου των κοινοτικών δραστηριοτήτων που έχουν αναληφθεί κατά τα πέντε έτη πριν από την αξιολόγηση, προτού υποβάλει την πρότασή της για το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο 7 ότι η εν λόγω αξιολόγηση, τα συμπεράσματά της και οι παρατηρήσεις της Επιτροπής ανακοινώθηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών 7

(4) ότι, σύμφωνα με το άρθρο 130 ΣΤ παράγραφος 1 της συνθήκης, η πολιτική της Κοινότητας στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης καλείται να αντιμετωπίσει, κατά προτεραιότητα, προβλήματα της κοινωνίας, τη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της κοινοτικής βιομηχανίας, τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την ποιότητα ζωής και την παγκοσμιοποίηση των γνώσεων, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και την εφαρμογή των πολιτικών της Κοινότητας και στο ρόλο της Κοινότητας στο διεθνή χώρο ως πόλου επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας 7

(5) ότι θα πρέπει να ληφθούν κατάλληλα μέτρα για την προαγωγή της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ κρατών μελών 7

(6) ότι οι δραστηριότητες Ε & ΤΑ που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της πρώτης δράσης η οποία αναφέρεται στο άρθρο 130 Ζ της συνθήκης θα πρέπει να επικεντρώνονται σε περιορισμένο αριθμό τομέων 7 ότι οι δραστηριότητες αυτές, στο πλαίσιο των έμμεσων δράσεων, θα πρέπει να εφαρμόζονται μέσω «κεντρικών δράσεων» οι οποίες συνδυάζουν σε ένα λογικώς συνεπές σύνολο τις δραστηριότητες (από τη βασική έρευνα, την εφαρμοσμένη και τη γενική έρευνα μέχρι την ανάπτυξη και την επίδειξη) προκειμένου να τις επικεντρώσουν στρατηγικώς σε μια κοινή ευρωπαϊκή πρόκληση ή πρόβλημα, μέσω γενικής φύσεως δραστηριοτήτων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, καθώς και μέσω δραστηριοτήτων για την ενθάρρυνση της αρίστης δυνατής χρήσης και τη βελτίωση της πρόσβασης στην ερευνητική υποδομή 7

(7) ότι οι δραστηριότητες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της δεύτερης (συνεργασία με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς), της τρίτης (διάδοση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων Ε & ΤΑ) και της τέταρτης (κατάρτισης και κινητικότητα των ερευνητών) δράσης που αναφέρονται στο άρθρο 130 Ζ της συνθήκης θα πρέπει να συμπληρώνουν, να στηρίζουν και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους καθώς και με τις προαναφερόμενες δραστηριότητες Ε & ΤΑ 7

(8) ότι η προσέγγιση αυτή προϋποθέτει τη διατήρηση και την ενίσχυση του δυναμικού επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας της Κοινότητας, λαμβάνοντας ταυτοχρόνως υπόψη τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι μεγάλοι διεθνείς εταίροι της 7

(9) ότι, στο ίδιο πλαίσιο, είναι σκόπιμο να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), ώστε να προαχθεί η πραγματική συμμετοχή τους στα κοινοτικά προγράμματα καθώς και η δυνατότητά τους να επωφελούνται από αυτά, στη διάδοση και τη μεταφορά των αποτελεσμάτων, στην καινοτομία, και στην κατάρτιση και την κινητικότητα των ερευνητών, ενθαρρύνοντας τη δημιουργία μιας νέας γενιάς ερευνητών με πνεύμα πρωτοβουλίας και καινοτόμες ιδέες 7

(10) ότι η έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη μπορούν να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη και, συνακόλουθα, να οδηγήσουν στη δημιουργία σταθερής απασχόλησης 7

(11) ότι οι ερευνητές, η βιομηχανία και ο χρήστες συνέβαλαν σημαντικά στον καθορισμό των δράσεων που πρέπει να αναληφθούν κατά το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο και θα πρέπει να συμμετέχουν στην εφαρμογή του 7

(12) ότι, κατά τη διατύπωση και την εφαρμογή των πολιτικών και δράσεων της Κοινότητας, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι στόχοι της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής 7 ότι, συμφώνως προς την αρχή αυτή, το πρόγραμμα-πλαίσιο πρέπει να συμβάλλει στην αρμονική ανάπτυξη της Κοινότητας ενθαρρύνοντας ταυτόχρονα τις δραστηριότητες Ε & ΤΑ υψηλής ποιότητας 7 ότι, συνεπώς, χρειάζεται να γίνει σεβαστός ο συμπληρωματικός ρόλος των δραστηριοτήτων Ε & ΤΑ και της δράσης που αναπτύσσει η Κοινότητα μέσω άλλων σχετικών μέσων 7

(13) ότι είναι ανάγκη να προαχθεί και να διευκολυνθεί η συμμετοχή των εξαιρετικά απομακρυσμένων περιφερειών στις κοινοτικές δραστηριότητες Ε & ΤΑ, με κατάλληλους μηχανισμούς προσαρμοσμένους στις ιδιαιτερότητές τους 7

(14) ότι, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας που διατυπώνονται στο άρθρο 3 Β της συνθήκης, οι στόχοι της κοινοτικής πολιτικής στον τομέα της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, όπως αντικατοπτρίζονται στο πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο, υποστηρίζουν δραστηριότητες σε κοινοτικό επίπεδο στο μέτρο που οι στόχοι δεν είναι δυνατόν να υλοποιηθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη 7 ότι είναι ανάγκη να δημιουργηθεί μια «κρίσιμη μάζα» ανθρώπινου δυναμικού και οικονομικών μέσων, ιδίως μέσω του συνδυασμού συμπληρωματικών ειδικοτήτων και πόρων που υπάρχουν στα διάφορα κράτη μέλη 7 ότι, επομένως, οι στόχοι αυτοί μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο 7 ότι η παρούσα απόφαση δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών 7

(15) ότι η χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας στις δράσεις του προγράμματος-πλαισίου μπορεί, σύμφωνα με τις αρχές του εν λόγω προγράμματος-πλαισίου, να προσαρμόζεται, στο επίπεδο των ειδικών προγραμμάτων, ανάλογα με τη φύση των δραστηριοτήτων και την εγγύτητα της αγοράς, σε ειδικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και με τήρηση των διατάξεων του κοινοτικού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη (6), ιδίως των σημείων 5.12 και 5.13, καθώς και των διεθνών κανόνων 7

(16) ότι το μέγιστο συνολικό ποσό του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου χρειάζεται να αναθεωρηθεί σε περίπτωση που προσχωρήσουν νέα κράτη μέλη πριν από τη λήξη του προγράμματος-πλαισίου 7

(17) ότι η κοινοτική συμμετοχή στο πρόγραμμα-πλαίσιο θα πρέπει να αντιστοιχεί προς τη δημοσιονομική προοπτική που ισχύει για ολόκληρη την περίοδο του προγράμματος 7 ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι, κατά τη διάρκεια του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, θα γίνει η διαπραγμάτευση μιας νέας δημοσιονομικής προοπτικής 7 ότι, εάν το μέγιστο συνολικό ποσό δεν αντιστοιχεί προς το ποσό που διατίθεται για την έρευνα στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προοπτικής που θα ισχύει τότε, ή εάν δεν ισχύει δημοσιονομική προοπτική, θα πρέπει να αποφασισθεί νέο ποσό υπό τους όρους που προβλέπονται στη συνθήκη 7 ότι θα πρέπει να υπάρξουν αντίστοιχες ρυθμίσεις για τα ειδικά προγράμματα 7 ότι, ελλείψει τέτοιων διατάξεων, τα ειδικά προγράμματα δεν θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν διότι θα εστερούντο νομικής βάσεως για τις δαπάνες που προβλέπουν 7

(18) ότι οι διοικητικές δαπάνες που προκύπτουν από τις ερευνητικές δραστηριότητες πρέπει να χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του γενικού ποσού που προβλέπεται για το πρόγραμμα-πλαίσιο, και θα πρέπει να περιληφθούν στον προϋπολογισμό κατά διαφανή τρόπο 7

(19) ότι τα κριτήρια για την επιλογή των θεματικών πεδίων που καλύπτει το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο καθώς και των αντίστοιχων επιστημονικών και τεχνολογικών στόχων καθορίστηκαν με βάση τις προαναφερόμενες αρχές 7 ότι τα ίδια κριτήρια θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιηθούν και για την εφαρμογή του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου ώστε να εξασφαλιστεί η συνέπεια 7

(20) ότι το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) θα εφαρμόζει τις άμεσες δράσεις Ε & ΤΑ μέσω θεσμικών ερευνητικών και επιστημονικών δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων τεχνικής στήριξης, όταν διαθέτει ειδικές ή και μοναδικές γνώσεις και εγκαταστάσεις στην Κοινότητα ή όταν του ανατίθενται δραστηριότητες που είναι αναγκαίες για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή κοινοτικών πολιτικών και έργων που ανήκουν στη σφαίρα αρμοδιοτήτων της Επιτροπής σύμφωνα με τη συνθήκη και για τα οποία απαιτείται η αμεροληψία του ΚΚΕρ 7 ότι, επιπλέον, συμμετέχει, προοδευτικά με ανταγωνιστική προσέγγιση, μέσω κοινοπραξιών, στη διεξαγωγή δραστηριοτήτων έρευνας βάσει των έμμεσων δράσεων 7

(21) ότι επιβάλλεται να λαμβάνονται υπόψη οι δεοντολογικές πτυχές της προόδου των γνώσεων και των τεχνολογιών καθώς και της εφαρμογής τους και να τηρούνται οι θεμελιώδεις δεοντολογικές αρχές και οι αρχές της προστασίας της ιδιωτικής ζωής στην άσκηση των ερευνητικών δραστηριοτήτων 7

(22) ότι, κατά την εφαρμογή του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, πρέπει να ληφθεί υπόψη η κοινοτική πολιτική ίσων ευκαιριών 7 ότι ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των γυναικών στον τομέα της Ε & ΤΑ 7

(23) ότι, σύμφωνα με τις συστάσεις που πρόκειται να εφαρμοσθούν όσον αφορά τη διαφάνεια και την ορθή και αποτελεσματική διαχείριση, πέραν της ετήσιας έκθεσης που πρέπει να υποβάλλεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατ' εφαρμογή του άρθρου 130 Ο της συνθήκης, είναι αναγκαίο να θεσπισθούν διατάξεις για το συστηματικό έλεγχο της προόδου και την αξιολόγηση του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου 7

(24) ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως ένα από τα όργανα λήψης απφάσεων για τα μελλοντικά προγράμματα στον τομέα της έρευνας, προτίθεται να παρακολουθεί την πρόοδο του προγράμματος-πλαισίου κατά την εκτέλεσή του από την Επιτροπή χωρίς να θίγει ή να περιορίζει τον εκτελεστικό ρόλο της Επιτροπής 7

(25) ότι στις 20 Δεκεμβρίου 1994 συνήφθη ένα modus vivendi μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με τα εκτελεστικά μέτρα για τις πράξεις που εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 189 Β της συνθήκης (7) 7

(26) ότι πρέπει να ενισχυθεί η σταδιακή ενσωμάτωση στο πρόγραμμα-πλαίσιο, σύμφωνα με τα κριτήρια επιλογής, ορισμένων ερευνητικών δραστηριοτήτων στον τομέα του άνθρακα και του χάλυβα, οι οποίες σήμερα πραγματοποιούνται βάσει της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, η οποία λήγει το 2002 7

(27) ότι, για να εξασφαλισθεί η συνέπεια μεταξύ των ερευνητικών δραστηριοτήτων που αναλαμβάνονται βάσει της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και εκείνων που αναλαμβάνονται βάσει της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, η απόφαση για το πρόγραμμα-πλαίσιο ερευνητικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας θα πρέπει να εκδοθεί ταυτόχρονα με την απόφαση για το παρόν πρόγραμμα-πλαίσιο και να καλύπτει την ίδια περίοδο 7

(28) ότι ζητήθηκε η γνώμη της Επιτροπής Επιστημονικής και Τεχνικής Έρευνας (Crest),

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

1. Θεσπίζεται, για την περίοδο 1998-2002, πολυετές πρόγραμμα-πλαίσιο για όλες τις κοινοτικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των δράσεων επίδειξης, στον τομέα της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, εφεξής καλούμενο «πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο».

2. Σύμφωνα με το άρθρο 130 Ζ της συνθήκης, το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο περιλαμβάνει τέσσερις κοινοτικές δράσεις:

α) εφαρμογή προγραμμάτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης 7

β) προώθηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς στον τομέα της κοινοτικής έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης 7

γ) διάδοση και βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων στον τομέα της κοινοτικής έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης 7

δ) προώθηση της κατάρτισης και της κινητικότητας των ερευνητών στην Κοινότητα.

Η πρώτη κοινοτική δράση καλύπτει τα ακόλουθα τέσσερα θέματα:

1. ποιότητα ζωής και διαχείριση των έμβιων πόρων,

2. φιλική προς τον χρήστη κοινωνία των πληροφοριών,

3. ανταγωνιστική και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη,

4. ενέργεια, περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη.

Η δεύτερη, η τρίτη και η τέταρτη κοινοτική δράση καλύπτουν τα ακόλουθα τρία θέματα, αντιστοίχως:

1. εδραίωση του ρόλου της κοινοτικής έρευνας στο διεθνή χώρο,

2. προαγωγή της καινοτομίας και ενθάρρυνση της συμμετοχής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων,

3. βελτίωση του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού και της κοινωνικοοικονομικής γνωστικής βάσης.

Οι δραστηριότητες που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο των θεματικών προγραμμάτων της πρώτης κοινοτικής δράσης θα συμβάλουν επίσης, συντονιζόμενες και αλληλεπιδρώσες με τα οριζόντια προγράμματα, στην επίτευξη των στόχων των τριών αυτών θεμάτων.

Θα επιδιώκεται η συμπληρωματικότητα με τις σχετικές πρωτοβουλίες των κρατών μελών, καθώς και με πρωτοβουλίες, όπως το Cost και το Eureka.

3. Τα κριτήρια επιλογής των θεμάτων που αναφέρονται στην παράγραφο 2 και των αντίστοιχων στόχων εκτίθενται στα παράρτημα I. Τα κριτήρια αυτά ισχύουν για την εφαρμογή του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου.

4. Η γενική περιγραφή των κοινοτικών δράσεων, οι επιστημονικοί και τεχνολογικοί στόχοι τους καθώς και οι σχετικές προτεραιότητες, εκτίθενται στο παράρτημα II.

Άρθρο 2

1. α) Το μέγιστο συνολικό ποσό της συμμετοχής της Κοινότητας στο πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο ανέρχεται σε 13 700 εκατομμύρια Ecu.

Από το ποσό αυτό:

- 3 140 εκατομμύρια Ecu αφορούν την περίοδο 1998-1999,

- 10 560 εκατομμύρια Ecu αφορούν την περίοδο 2000-2002.

β) Το ποσό των 10 560 εκατομμυρίων Ecu θεωρείται ότι επιβεβαιώνεται εάν συμφωνεί με τη δημοσιονομική προοπτική που ισχύει για την περίοδο 2000-2002. Εάν ισχύει νέα δημοσιονομική προοπτική, ο όρος αυτός πληρούται μόνον εάν:

- η δημοσιονομική προοπτική αναφέρει το μερίδιο δαπανών που διατίθεται για την έρευνα και

- το μερίδιο αυτό επιτρέπει κοινοτική συμμετοχή 10 560 εκατομμυρίων Ecu κατά την περίοδο 2000-2002.

γ) Εάν το ποσό των 10 560 εκατομμυρίων Ecu δεν συμφωνεί με τη δημοσιονομική προοπτική που ισχύει για την περίοδο 2000-2002, ή εάν δεν ισχύει δημοσιονομική προοπτική για τα έτη αυτά:

- το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, ενεργώντας σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται στο άρθρο 130 Θ παράγραφος 1 της συνθήκης, καθορίζουν νέο μέγιστο συνολικό ποσό και προσαρμόζουν τα ποσά στο παράρτημα III αναλόγως,

- το Συμβούλιο, ενεργώντας σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται στο άρθρο 130 Θ παράγραφος 4 της συνθήκης προσαρμόζει τα ποσά που κρίνονται αναγκαία για τα ειδικά προγράμματα, τα οποία αναφέρονται στο άρθρο 3, ώστε να εξασφαλίσει τη συνέπειά τους προς το νέο μέγιστο συνολικό ποσό.

Εν αναμονή των αποφάσεων που προβλέπονται ανωτέρω στην πρώτη και δεύτερη περίπτωση, τα ειδικά προγράμματα δεν θα εφαρμόζονται μετά την περίοδο που προβλέπεται στο εδάφιο α) πρώτη περίπτωση της παρούσας παραγράφου.

2. Το ποσό που αναφέρεται στην παράγραφο 1 υπόκειται σε αναθεώρηση στην περίπτωση που νέα κράτη μέλη προσχωρήσουν πριν από τη λήξη του παρόντος προγράμματος-πλαισίου.

3. Στο παράρτημα III καθορίζονται τα ποσά που αναλογούν σε καθεμία από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 1 κοινοτικές δράσεις και αναφέρεται η κατανομή μεταξύ των θεμάτων της πρώτης κοινοτικής δράσης που καθορίζεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2.

4. Όλες οι διοικητικές δαπάνες που προκύπτουν από τις ερευνητικές δραστηριότητες χρηματοδοτούνται από το συνολικό ποσό του προγράμματος, εγγράφονται δε στο γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με τις συνήθεις διαδικασίες που ισχύουν για τις λοιπές παρόμοιες διοικητικές δαπάνες.

Άρθρο 3

1. Το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο εφαρμόζεται μέσω οκτώ ειδικών προγραμμάτων, από τα οποία τέσσερα αντιστοιχούν στα τέσσερα θέματα της πρώτης κοινοτικής δράσης, τρία συνδέονται ανά ένα με τη δεύτερη, την τρίτη και την τέταρτη κοινοτική δράση και το όγδοο είναι ειδικό πρόγραμμα για το Κοινό Κέντρο Ερευνών. Οι κοινότητες των επιστημόνων, της βιομηχανίας και των χρηστών συμπράττουν στενά σε όλη αυτή τη διαδικασία εφαρμογής.

Σε κάθε ειδικό πρόγραμμα καθορίζονται οι συγκεκριμένοι στόχοι του σε συνάρτηση με τους επιστημονικούς και τεχνολογικούς στόχους του παραρτήματος II, ορίζονται οι λεπτομερείς κανόνες της εφαρμογής του, καθορίζεται η διάρκειά του και προβλέπονται τα μέσα που κρίνονται αναγκαία.

Η Επιτροπή θα θεσπίσει και θα δημοσιεύσει με δική της ευθύνη ένα λεπτομερές εγχειρίδιο επιχειρησιακών διαδικασιών και κατευθυντηρίων γραμμών για της επιλογή των δράσεων Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης.

2. Η εφαρμογή του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου ενδέχεται, εάν παραστεί ανάγκη, να οδηγήσει σε συμπληρωματικά προγράμματα κατά την έννοια του άρθρου 130 Κ της συνθήκης, σε κοινοτική συμμετοχή σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης που αναλαμβάνουν περισσότερα του ενός κράτη μέλη κατά την έννοια του άρθρου 130 Λ, ή σε σύσταση κοινών επιχειρήσεων ή οποιασδήποτε άλλης δομής κατά την έννοια του άρθρου 130 Ν. Ενδέχεται επίσης να οδηγήσει σε συνεργασία με τρίτες χώρες ή διεθνείς οργανισμούς, κατά την έννοια του άρθρου 130 Μ.

Άρθρο 4

Οι λεπτομερείς κανόνες της χρηματοδοτικής συμμετοχής της Κοινότητας στο πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο είναι εκείνοι που έχουν καθορισθεί σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις για τις πιστώσεις έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στο γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (8), όπως συμπληρώνονται με το παράρτημα IV της παρούσας απόφασης.

Άρθρο 5

1. Η Επιτροπή, επικουρούμενη από ανεξάρτητους ειδικευμένους εμπειρογνώμονες, παρακολουθεί συνεχώς και συστηματικά κατ' έτος την εφαρμογή του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου και των ειδικών προγραμμάτων του υπό το φως των κριτηρίων που καθορίζονται στο παράρτημα I και των επιστημονικών και τεχνολογικών στόχων που καθορίζονται στο παράρτημα II. Ειδικότερα, η Επιτροπή κρίνει κατά πόσον οι στόχοι, οι προτεραιότητες και οι χρηματοδοτικοί πόροι εξακολουθούν να ανταποκρίνονται στην εξέλιξη της κατάστασης. Υποβάλλει, κατά περίπτωση, προτάσεις για την αναπροσαρμογή ή τη συμπλήρωση του προγράμματος-πλαισίου ή/και των ειδικών προγραμμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της αξιολόγησης αυτής.

2. Πριν να υποβάλει πρόταση για έκτο πρόγραμμα-πλαίσιο, η Επιτροπή αναθέτει σε ανεξάρτητους ειδικευμένους εμπειρογνώμονες ανωτέρου επιπέδου τη διενέργεια εξωτερικής αξιολόγησης όσον αφορά την υλοποίηση και τα επιτεύγματα των κοινοτικών δράσεων που πραγματοποιήθηκαν κατά την προ της αξιολόγησης πενταετία, υπό το φως των κριτηρίων που καθορίζονται στο παράρτημα I και των επιστημονικών και τεχνολογικών στόχων που καθορίζονται στο παράρτημα II καθώς και της εκτέλεσης της παρούσας απόφασης μέσω των ειδικών προγραμμάτων που βασίζονται σε αυτήν. Η Επιτροπή ανακοινώνει τα πορίσματα της αξιολόγησης αυτής καθώς και τις παρατηρήσεις της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών.

3. Οι ανεξάρτητοι ειδικευμένοι εμπειρογνώμονες που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 προέρχονται ιδίως από την κοινότητα των επιστημόνων, της βιομηχανίας και των χρηστών και επιλέγονται με γνώμονα τις ειδικές γνώσεις τους και τα ατομικά τους προσόντα από την Επιτροπή, η οποία λαμβάνει υπόψη της, κατά ισόρροπο τρόπο, τους διάφορους παράγοντες της έρευνας.

Η Επιτροπή δημοσιεύει πλήρη κατάλογο των ανεξαρτήτων εμπειρογνωμόνων και των ατομικών τους προσόντων μετά το διορισμό τους.

4. Η Επιτροπή ενημερώνει τακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τη συνολική πρόοδο της εφαρμογής του προγράμματος πλαισίου και των ειδικών προγραμμάτων.

Άρθρο 6

Στα μέσα της περιόδου εφαρμογής του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, η Επιτροπή επανεξετάζει την πρόοδο που σημειώθηκε με το πρόγραμμα και υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, επί τη βάσει των αξιολογήσεων των διαφόρων ειδικών προγραμμάτων, ανακοίνωση συνοδευόμενη, εφόσον είναι σκόπιμο, από πρόταση σχετικά με την προσαρμογή της παρούσας απόφασης.

Άρθρο 7

Όλες οι ερευνητικές δραστηριότητες που διεξάγονται βάσει του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου ασκούνται τηρουμένων των θεμελιωδών δεοντολογικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων περί προστασίας των ζώων σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο.

Βρυξέλλες, 22 Δεκεμβρίου 1998.

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ο Πρόεδρος

J. M. GIL-ROBLES

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

C. EINEM

(1) ΕΕ C 173 της 7.6.1997, σ. 10 και ΕΕ C 291 της 25.9.1997, σ. 15.

(2) ΕΕ C 355 της 21.11.1997, σ. 38 και ΕΕ C 73 της 9.3.1998, σ. 133.

(3) ΕΕ C 379 της 15.12.1997, σ. 26.

(4) Γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 1997 (ΕΕ C 14 της 19.1.1998, σ. 171), κοινή θέση του Συμβουλίου της 24ης Μαρτίου 1998 (ΕΕ C 178 της 10.6.1998, σ. 49) και απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Ιουνίου 1998 (ΕΕ C 210 της 6.7.1998, σ. 131). Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Δεκεμβρίου 1998 και απόφαση του Συμβουλίου της 22ας Δεκεμβρίου 1998.

(5) ΕΕ L 126 της 18.5.1994, σ. 1 7 απόφαση όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την απόφαση αριθ. 2535/97/ΕΚ (ΕΕ L 347 της 18.12.1997, σ. 1).

(6) ΕΕ C 45 της 17.2.1996, σ. 5.

(7) ΕΕ C 102 της 4.4.1996, σ. 1.

(8) ΕΕ L 356 της 31.12.1977, σ. 1 7 κανονισμός όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (ΕΚ, ΕΚΑΧ, Ευρατόμ) αριθ. 2548/98 (ΕΕ L 320 της 28.11.1998, σ. 1).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ

1. Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στον τομέα της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης έχει ως στόχο να ενισχύσει τις επιστημονικές και τεχνολογικές βάσεις της κοινοτικής βιομηχανίας και να την ενθαρρύνει ώστε να καταστεί πιο ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο, ενώ παράλληλα να προωθήσει όλες τις ερευνητικές δραστηριότητες που κρίνονται αναγκαίες δυνάμει των λοιπών κεφαλαίων της συνθήκης. Συμβάλλει επίσης στην προώθηση της ποιότητας ζωής των πολιτών της Κοινότητας και στη βιώσιμη ανάπτυξη της Κοινότητας στο σύνολό της, ιδιαίτερα όσον αφορά τις οικολογικές πτυχές. Η εφαρμογή της πολιτικής αυτής βασίζεται στη διττή αρχή της επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας και της συνάφειας προς τους προαναφερόμενους στόχους.

Επίσης, ενόψει της προσέγγισης με βάση τη σχέση κόστους-ωφελείας η οποία υπαγορεύεται από τη μέριμνα για την καλύτερη δυνατή διάθεση των ευρωπαϊκών δημόσιων πόρων και σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, τα θέματα του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου και οι αντίστοιχοι στόχοι επιλέγονται βάσει του δεδομένου ότι η Κοινότητα αναλαμβάνει δράση μόνον εάν και εφόσον τα κράτη μέλη δεν μπορούν να επιτύχουν επαρκώς τους στόχους.

2. Κατ' εφαρμογήν των εν λόγω αρχών, το πρόγραμμα-πλαίσιο καθορίζεται με βάση μια σειρά κοινών κριτηρίων που χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

- Κριτήρια συνδεόμενα με την κοινοτική «προστιθέμενη αξία» και με την αρχή της επικουρικότητας

- ανάγκη δημιουργίας «κρίσιμης μάζας» ανθρώπινου δυναμικού και οικονομικών μέσων, ιδίως με το συνδυασμό των συμπληρωματικών γνώσεων και πόρων που συναντώνται στα διάφορα κράτη μέλη,

- ουσιαστική συμβολή στην εφαρμογή μίας ή περισσοτέρων από τις κοινοτικές πολιτικές,

- αντιμετώπιση προβλημάτων που αναφύονται σε κοινοτικό επίπεδο ή ζητημάτων σχετικών με την τυποποίηση ή με την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού χώρου,

ώστε να επιλέγονται μόνον στόχοι που επιδιώκονται αποτελεσματικότερα σε κοινοτικό επίπεδο με ερευνητικές δραστηριότητες που ασκούνται στο ίδιο επίπεδο.

- Κριτήρια συνδεόμενα με κοινωνικούς στόχους

- βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά την απασχόληση,

- βελτίωση της ποιότητας ζωής και προστασία της υγείας,

- διαφύλαξη του περιβάλλοντος,

για την επίτευξη των βασικών κοινωνικών στόχων της Κοινότητας, που ταυτίζονται με τις προσδοκίες και τον προβληματισμό των πολιτών της.

- Κριτήρια συνδεόμενα με την οικονομική ανάπτυξη και με τις επιστημονικές και τεχνολογικές προοπτικές

- τομείς που επεκτείνονται και έχουν καλές προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης,

- τομείς στους οποίους οι κοινοτικές επιχειρήσεις μπορούν και οφείλουν να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους,

- τομείς στους οποίους ανοίγονται προοπτικές σημαντικών επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων, προσφέροντας δυνατότητες διάδοσης και αξιοποίησης των αποτελεσμάτων μεσοπροθέσμως και μακροπροθέσμως,

για τη συμβολή στην αρμονική και βιώσιμη ανάπτυξη του συνόλου της Κοινότητας.

3. Τα κριτήρια που αναφέρονται στο σημείο 2 χρησιμοποιούνται κατά την εφαρμογή του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, αφού συμπληρωθούν, αν παραστεί ανάγκη, για την κατάρτιση των ειδικών προγραμμάτων και την επιλογή των δραστηριοτήτων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων επίδειξης. Ισχύουν ταυτοχρόνως και οι τρεις κατηγορίες κριτηρίων και πρέπει να πληρούνται όλα τα κριτήρια, αλλά σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα με την περίπτωση.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

I. ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

Όσον αφορά τα θέματα και τη διάρθρωση του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου, υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 130 Ζ της συνθήκης ΕΚ, το πέμπτο πρόγραμμα-πλαίσιο περιλαμβάνει τέσσερις δράσεις:

- η πρώτη δράση καλύπτει τα προγράμματα έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης,

- η δεύτερη δράση αποσκοπεί στην προώθηση της συνεργασίας με τις τρίτες χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς στον τομέα της έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης,

- η τρίτη δράση αφορά τη διάδοση και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων των δραστηριοτήτων στον τομέα της έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης,

- η τέταρτη δράση έχει ως αντικείμενο την προώθηση της κατάρτισης και της κινητικότητας των ερευνητών.

1. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Τα προγράμματα έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης περιλαμβάνουν:

- «κεντρικές δράσεις»,

- γενικής φύσεως δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης,

- δραστηριότητες για τη στήριξη των υποδομών έρευνας.

Στα πλαίσια των προγραμμάτων αυτών θα αναληφθούν, όπου χρειάζεται, μελέτες και δραστηριότητες έρευνας για τις σχετικές δεοντολογικές και νομικές πτυχές, εντός ενός πλαισίου βασικού σεβασμού των ανθρώπινων αξιών. Η κοινοτική χρηματοδότηση για ερευνητικά προγράμματα στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού θα διατεθεί αποκλειστικά για ειρηνικούς σκοπούς συμπεριλαμβανομένης της έρευνας για τον εντοπισμό και την εκκαθάριση των ναρκοπεδίων.

Στο πλαίσιο των εν λόγω προγραμμάτων πρέπει ειδικά να ληφθούν υπόψη οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της εφαρμογής, της χρήσης και των αποτελεσμάτων των τεχνολογιών, των διαδικασιών και των σεναρίων που καλύπτονται από καθένα από αυτά τα προγράμματα. Ως αναπόσπαστο μέρος των δραστηριοτήτων της πρώτης δράσης, θα διεξαχθούν οι σχετικές κοινωνικοοικονομικές έρευνες. Θα καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια για να εξασφαλιστεί η συνέπεια μεταξύ των δραστηριοτήτων αυτών, ώστε να βελτιστοποιηθεί η αξιοποίηση και η διάδοση των αποτελεσμάτων από τους χρήστες. Οι δραστηριότητες αυτές θα συμπληρωθούν με κοινωνικοοικονομικές έρευνες οριζόντιων θεμάτων οι οποίες θα διεξαχθούν στο πλαίσιο της τέταρτης δράσης.

Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην ανάγκη να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των γυναικών στους τομείς της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης.

Επιπλέον, τα προγράμματα αυτά, στο πλαίσιο μιας συνεκτικής και συντονισμένης προσέγγισης με τη δεύτερη, την τρίτη και την τέταρτη δράση, θέτουν σε εφαρμογή στους αντίστοιχους τομείς, δραστηριότητες που συμβάλλουν στους στόχους των εν λόγω δράσεων.

Ιδιαίτερη προσπάθεια θα καταβληθεί ώστε να ενθαρρυνθεί η γνήσια συμμετοχή των ΜΜΕ στο πρόγραμμα, ιδίως σε δράσεις με επιμερισμένο κόστος.

Θα επιδιωχθεί η συνέργεια με άλλα σχετικά κοινοτικά μέσα.

α) «Κεντρικές δράσεις»

Οι κεντρικές δράσεις θα πρέπει να είναι προσανατολισμένες προς συγκεκριμένα προβλήματα και να είναι σαφώς προσδιορισμένες σύμφωνα με τα κριτήρια και να στοχεύουν ειδικότερα τους στόχους και τα επιθυμητά αποτελέσματα κάθε προγράμματος, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των χρηστών. Θα πρέπει να έχουν σαφή ευρωπαϊκό χαρακτήρα. Η «κεντρική δράση» θεωρείται ως σύνολο μικρών και μεγάλων, εφαρμοσμένων, γενικών και, κατά περίπτωση, βασικών ερευνητικών προγραμμάτων τα οποία είναι άμεσα επικεντρωμένα σε κοινές ευρωπαϊκές προκλήσεις ή προβλήματα χωρίς να αποκλείονται τα προβλήματα πλανητικής κλίμακας.

Ερευνητικές δραστηριότητες που αναλαμβάνονται με τις ανωτέρω προϋποθέσεις καλύπτουν το πλήρες φάσμα των δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων, από τη βασική έρευνα ως την ανάπτυξη και την επίδειξη. Θα δοθεί ειδική προσοχή στους δεσμούς με σχετικές εθνικές και διεθνείς πρωτοβουλίες (συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωματικών πλαισίων ευρωπαϊκής Ε & ΤΑ).

β) Γενικής φύσεως δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης

Οι δραστηριότητες αυτές, οι οποίες είναι βασικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων των θεματικών προγραμμάτων, θα αναληφθούν σε περιορισμένο αριθμό πεδίων τα οποία δεν καλύπτονται από τις κεντρικές δράσεις. Συμπληρώνουν τις κεντρικές δράσεις, έχουν δε ως βασικό σκοπό να βοηθήσουν την Ευρωπαϊκή Κοινότητα να διατηρήσει και να ενισχύσει το επιστημονικό και τεχνολογικό δυναμικό της σε πεδία έρευνας και τεχνολογίες ευρείας διάδοσης που θα χρησιμοποιηθούν ευρέως.

γ) Υποστήριξη των υποδομών έρευνας

Στα πλαίσια της αρχής ότι η κατασκευή και η λειτουργία των υποδομών έρευνας εμπίπτει στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών, η κοινοτική υποστήριξη των υποδομών της έρευνας σύμφωνα με τους στόχους των θεματικών προγραμμάτων πρέπει να συμβάλει στην κάλυψη δύο βασικών απαιτήσεων σε κοινοτικό επίπεδο: 1. την ανάγκη για την αρίστη χρήση των υφισταμένων υποδομών της έρευνας και 2. την ανάγκη για διακρατική συνεργασία στην ορθολογική και ευνοϊκή, όσον αφορά τη σχέση κόστους-αποτελέσματος, ανάπτυξη υποδομών έρευνας.

Ο ρόλος της Κοινότητας πρέπει να είναι η παροχή προστιθέμενης αξίας, η οποία θα έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα ως προς τις εθνικές ή πολυεθνικές πρωτοβουλίες. Η κοινοτική στήριξη μπορεί να βελτιώνει την πρόσβαση στις υποδομές, και ιδίως θα παρέχεται για δίκτυα υποδομών έρευνας που οδηγούν σε περαιτέρω συμπληρωματικότητα, στη συγκέντρωση των προσπαθειών ή/και την ειδίκευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο (συμπεριλαμβανομένης της συμβατότητας των βάσεων δεδομένων).

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ, ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Τα θέματα οριζόντιου χαρακτήρα τοποθετούνται στο σημείο τομής της κοινοτικής πολιτικής στον τομέα της έρευνας και της πολιτικής για της εξωτερικές σχέσεις, την καινοτομία, τις ΜΜΕ και τους ανθρώπινους πόρους, καθώς και για τα κοινωνικά θέματα και τα θέματα απασχόλησης.

Καθένα από αυτά περιλαμβάνει:

- ειδικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων κεντρικών δράσεων, όπου κρίνεται αναγκαίο, συνδεόμενες με τους γενικούς στόχους της πολιτικής της Κοινότητας στους τομείς των εξωτερικών σχέσεων, της καινοτομίας, των ΜΜΕ και του ανθρώπινου δυναμικού, οι οποίες δεν ασκούνται στο πλαίσιο των θεμάτων της πρώτης δράσης,

- δραστηριότητες κυρίως υπό μορφή συντονισμού, υποστήριξης και πλαισίωσης με σκοπό να εξασφαλισθεί η συνέπεια μεταξύ ισοδυνάμων δραστηριοτήτων που ασκούνται στο πλαίσιο των θεμάτων της πρώτης δράσης.

Τα θεματικά προγράμματα θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να συμβάλουν δραστήρια, στα πλαίσια των δικών τους δραστηριοτήτων, στην επίτευξη των γενικών στόχων των οριζόντιων προγραμμάτων, σε συντονισμό και αλληλεπίδραση με τα προγράμματα αυτά.

Η κοινοτική στήριξη των υποδομών έρευνας στο πλαίσιο της τέταρτης δράσης θα επικεντρώνεται ιδίως σε μέτρα που ενισχύουν την πρόσβαση στις υποδομές αυτές.

3. ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ

Οι άμεσες δράσεις Ε & ΤΑ που θα εκτελεσθούν από το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) θα περιλαμβάνουν θεσμικές δραστηριότητες έρευνας και επιστημονικής και τεχνολογικής στήριξης. Το ΚΚΕρ μπορεί να παρέχει στήριξη στις περιπτώσεις που διαθέτει ειδικές ή και μοναδικές γνώσεις και εγκαταστάσεις στην Κοινότητα ή στις περιπτώσεις που του ανατίθενται δραστηριότητες αναγκαίες για την πλαισίωση και την εφαρμογή κοινοτικών πολιτικών και έργων τα οποία υπάγονται στη σφαίρα αρμοδιοτήτων της Επιτροπής σύμφωνα με τη συνθήκη και για τα οποία απαιτείται η αμεροληψία του ΚΚΕρ (π.χ. στις περιπτώσεις τυποποίησης). Το ΚΚΕρ θα ασκεί τις δραστηριότητές του σε στενή συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης. Θα ενθαρρυνθούν ανταλλαγές μεταξύ ΚΚΕρ και πανεπιστημίων, ερευνητικών ινστιτούτων και βιομηχανίας.

Επίσης, το ΚΚΕρ συμμετέχει προοδευτικά σε ανταγωνιστικές δραστηριότητες.

Οι διατιθέμενες για το ΚΚΕρ πιστώσεις αποτελούν μια οροφή. Παράλληλα, το ΚΚΕρ έχει τη δυνατότητα να προσελκύσει πόρους από άλλες πηγές. Οι διατάξεις και οι κανονισμοί σχετικά με τη διαχείριση του ΚΚΕρ θα εφαρμοσθούν και στους πόρους αυτούς.

II. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

1. ΠΡΩΤΗ ΔΡΑΣΗ

ΘΕΜΑ 1

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΜΒΙΩΝ ΠΟΡΩΝ

Η βελτίωση της ποιότητας της ζωής και της υγείας αποτελεί μεγάλη πρόκληση την οποία η Κοινότητα προτίθεται να αντιμετωπίσει ενισχύοντας την εμβάθυνση των γνώσεων και την ανάπτυξη της τεχνολογίας στον τομέα των βιολογικών επιστημών.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι ανάγκη να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής όλων των ευρωπαίων πολιτών, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα προβλήματα ορισμένων τομέων του πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι και τα μειονεκτούντα άτομα.

Ταυτόχρονα, η πρόοδος που σημειώνεται στον τομέα αυτόν συντείνει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των κοινοτικών επιχειρήσεων, διανοίγοντας νέες προοπτικές στους κλάδους στους οποίους η Κοινότητα διαθέτει ήδη πλεονεκτήματα, όπως η βιοτεχνολογία, η γεωργική βιομηχανία και οι τομείς της υγείας και του περιβάλλοντος, και στους οποίους εξακολουθεί να επιτελείται ταχεία πρόοδος.

α) Κεντρικές δράσεις

i) Τρόφιμα, διατροφή και υγεία

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι η προώθηση της ανάπτυξης των γνώσεων, των τεχνολογιών και των μεθόδων, συμπεριλαμβανομένων των προκανονιστικών πτυχών, βάσει διεπιστημονικών προσεγγίσεων, για την εξασφάλιση ασφαλών, υγιεινών, ισορροπημένων και διαφοροποιημένων τροφίμων για τους καταναλωτές, τα οποία να καλύπτουν ολόκληρη την τροφική αλυσίδα, συμβάλλοντας έτσι στην καταπολέμηση των ασθενείων που σχετίζονται με τη διατροφή και στον περιορισμό των τεραστίων δαπανών για τα συστήματα υγείας, οι οποίες προκύπτουν από τις ασθένειες αυτές. Αυτό προϋποθέτει κατά προτεραιότητα:

- την ανάπτυξη ασφαλών, ευέλικτων και νέων ή/και βελτιωμένων παρασκευαστικών τεχνολογιών για τη βελτίωση της ποιότητας των τροφίμων και της αποδοχής τους από τους καταναλωτές, με ταυτόχρονη εξασφάλιση της αναγνωρισιμότητας της προέλευσης των πρώτων υλών και των τελικών προϊόντων,

- την ανάπτυξη δοκιμών για την ανίχνευση των παθογόνων και τοξικών παραγόντων και μεθόδων για την απομάκρυνσή τους σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα,

- την έρευνα του ρόλου της διατροφής για την προαγωγή και τη διατήρηση της υγείας σε συνάρτηση με τη δίαιτα και τη διατροφή, την τοξικολογία, την επιδημιολογία, τις περιβαλλοντικές αλληλεπιδράσεις, τις επιλογές των καταναλωτών και τη δημόσια υγεία.

ii) Έλεγχος των λοιμωδών ασθενειών

Προτεραιότητα μεταξύ των στόχων αυτής της κεντρικής δράσης έχουν η καταπολέμηση και ο έλεγχος των λοιμωδών ασθενειών, με αυξανόμενες επιπτώσεις, τόσο του ανθρώπου όσο και των ζώων, συμπεριλαμβανομένων των ζωονόσων, είτε παγιωμένων είτε νεοεμφανιζομένων είτε επανεμφανιζομένων, βάσει ερευνών για την καλύτερη κατανόηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Δίδεται ιδιαίτερη προσοχή:

- στην ανάπτυξη βελτιωμένων ή νέων εμβολίων με ένα συστατικό, πολλαπλή επενέργεια και συνδυασμένη σύνθεση, ιδίως κατά των ιογενών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης των πολυκεντρικών κλινικών δοκιμών,

- σε νέες και βελτιωμένες στρατηγικές εντοπισμού και ελέγχου των λοιμωδών ασθενειών, κατευθυνόμενες προς την θεραπευτική αντιμετώπιση και την πρόληψη και βασισμένες σε μελέτες παθογένεσης, ανάπτυξης αντοχής και ανοσολογικού ελέγχου,

- στα θέματα που συνδέονται με τα συστήματα δημόσιας υγείας και υγειονομικής περίθαλψης, ιδίως τη διαχείριση, την πρόληψη, την επιτήρηση, πλευρές που αφορούν τη συμπεριφορά, και την αντίδραση στις λοιμώδεις ασθένειες (συμπεριλαμβανομένης της εκπόνησης μοντέλων των ανθρώπινων ασθενειών).

iii) Το «εργοστάσιο κύτταρο»

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι να βοηθήσει τις κοινοτικές επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν την πρόοδο των βιολογικών επιστημών και της βιοτεχνολογίας, ιδίως στους κλάδους της υγείας, του περιβάλλοντος, της γεωργίας, των γεωργικών βιομηχανιών και των προϊόντων με μεγάλη προστιθεμένη αξία, όπως οι χημικές ουσίες. Επιδιώκεται η ανάπτυξη πολυεπιστημονικών τεχνολογιών, βασιζόμενων στην εκμετάλλευση των ιδιοτήτων των μικροοργανισμών, των φυτών και των ζώων, ιδίως σε κυτταρικό και υποκυτταρικό επίπεδο, με απώτερο σκοπό την κατανόηση της λειτουργίας των κυττάρων ώστε να αναπτυχθούν βιομόρια και βιοδιεργασίες υψηλής προστιθεμένης αξίας, τα οποία μπορούν να συνεισφέρουν σε μια καλύτερη ποιότητα ζωής και υγείας, όπως:

- νέες και καινοτόμες διεργασίες και προϊόντα για την υγεία, ιδίως προερχόμενα από τη μοριακή μηχανική (π.χ. διαγνωστικά μέσα, αντιβιοτικά, αντικαρκινικά μέσα, συμπεριλαμβανομένων των θεραπευτικών ουσιών που παράγονται από φυτά),

- μη ενεργειοβόρες τεχνικές βιολογικής αποκατάστασης και βιολογικής επεξεργασίας αποβλήτων,

- νέες βιολογικές διεργασίες και προϊόντα, νέες τεχνολογίες επεξεργασίας με βάση νέα φυτικά και ζωικά χαρακτηριστικά για τη γεωργική βιομηχανία τροφίμων και τη γεωργική βιομηχανία και εφαρμογές χημικών ουσιών μεγάλης προστιθεμένης αξίας.

Η κεντρική αυτή δράση πρέπει να καλύπτει και την Ε & ΤΑ για τη χρησιμοποίηση των κυτταροκαλλιεργειών ως μοντέλων για ιατρική, φαρμακολογική, τοξικολογική και περιβαλλοντική παρακολούθηση προς υποκατάσταση των δοκιμών σε ζώα και με προκανονιστική έννοια.

iv) Περιβάλλον και υγεία

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι η επίτευξη καλύτερης κατανόησης των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των γενετικών, φυσιολογικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραγόντων που συμμετέχουν στη διατήρηση της καλής υγείας και, κατ' αυτόν τον τρόπο, η συμβολή στον περιορισμό των δυσμενών επιπτώσεων των αλλοιώσεων του περιβάλλοντος και του χώρου εργασίας στην υγεία και των τεράστιων δαπανών που συνδέονται με αυτές. Η δράση καλύπτει ειδικότερα την πρόληψη και τις επιδράσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, των βαρέων μετάλλων και τοξικών ουσιών, του θορύβου, των κλιματικών αλλαγών και της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία καθώς και τις συνέπειες της ρύπανσης στους εργασιακούς χώρους, περιλαμβάνει δε κατά προτεραιότητα:

- διεπιστημονικές προσεγγίσεις για την καλύτερη κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος και υγείας, συμπεριλαμβανομένων ερευνών σχετικά με ασθένειες και αλλεργίες που συνδέονται με το περιβάλλον ή επηρεάζονται από αυτό, καθώς και ερευνών για τη θεραπεία και την πρόληψη τους,

- επιδημιολογικές μελέτες και έρευνα παθογένειας,

- την ανάπτυξη νέων μεθόδων διάγνωσης, εκτίμησης κινδύνων και πρόληψης,

- την ανάπτυξη μεθόδων για τον εντοπισμό και, όπου είναι δυνατό, τον περιορισμό των αιτίων και των επιβλαβών για την υγεία αποτελεσμάτων.

v) Βιώσιμη γεωργία, αλιεία και δασοκομία και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου, συμπεριλαμβανομένων των ορεινών περιοχών

Επιδιώκεται η ανάπτυξη των απαραίτητων γνώσεων και τεχνολογιών για την παραγωγή και εκμετάλλευση εμβίων πόρων, συμπεριλαμβανομένων των δασών, οι οποίες να καλύπτουν ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής και να είναι προσαρμοσμένες στους νέους προσανατολισμούς της κοινής γεωργικής και της κοινής αλιευτικής πολιτικής και να παρέχουν ταυτόχρονα τις επιστημονικές βάσεις για τις κοινοτικές νομοθετικές ρυθμίσεις και πρότυπα. Επιδιώκεται, παρομοίως, η προώθηση του πολυσχιδούς ρόλου των δασών και της βιώσιμης διαχείρισης και χρησιμοποίησης των δασικών πόρων ως αναπόσπαστου μέρους της ανάπτυξης της υπαίθρου. Στους τομείς προτεραιότητας περιλαμβάνονται:

- νέα και βιώσιμα συστήματα παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων των μεθόδων καλλιέργειας και εκτροφής, και εκμετάλλευσης των γεωργικών, δασικών και αλιευτικών πόρων και πόρων της υδατοκαλλιέργειας, τα οποία λαμβάνουν υπόψη την αποδοτικότητα, τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων, την ποιότητα των προϊόντων και την απασχόληση, καθώς και την υγεία και τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων,

- η ολοκληρωμένη παραγωγή και εκμετάλλευση των βιολογικών υλικών (χρήσεις για σκοπούς πλην της διατροφής),

- η βιώσιμη και πολυσχιδής χρησιμοποίηση των δασικών πόρων 7 η ολοκληρωμένη αλυσίδα δασοπονίας-ξύλου,

- η ανάπτυξη μεθόδων ελέγχου, επιτήρησης και προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας της γης και της πρόληψης της διάβρωσης των εδαφών,

- η προκανονιστική έρευνα που θα παρέχει την επιστημονική βάση για την κοινοτική νομοθεσία,

- η εκπόνηση νέων εργαλείων και μοντέλων ολοκληρωμένης και βιώσιμης ανάπτυξης των αγροτικών και άλλων συναφών περιοχών, στηριγμένων στη βελτιστοποίηση του ειδικού δυναμικού κάθε περιοχής, μεταξύ άλλων σε περιφερειακό επίπεδο, στη διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων και των χρήσεων της γης και στη συμμετοχή του ενδιαφερόμενου πληθυσμού.

vi) Η Γήρανση του πληθυσμού και μειονεξίες

Στόχος της κεντρικής αυτής δράσης είναι να βοηθηθεί η Ευρώπη να ανταποκριθεί στην πρόκληση της αύξησης του γηραιού πληθυσμού μέσω της Ε& ΤΑ ως υποβάθρου για την ανάπτυξη πολιτικών και παρεμβάσεων για την παράταση της ποιότητας ζωής και της ανεξαρτησίας των ηλικιωμένων, καθώς και τον περιορισμό της ανάγκης μακροχρόνιας περίθαλψης και την περιστολή του συναφούς κόστους. Δίνει προτεραιότητα στη διεπιστημονική Ε & ΤΑ περί των διεργασιών που οδηγούν στην υγιή γήρανση, συμπεριλαμβανομένων των δημογραφικών, κοινωνικών και οικονομικών πτυχών, καθώς και στις παρεμβάσεις που συντελούν στην αναβολή της εμφάνισης αναπηριών και στην καλύτερη διαχείρισή τους. Επιδιώκεται η άντληση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για ένα ευρύ φάσμα οικονομικών κλάδων και τομέων συναφών με την υγεία. Στους τομείς προτεραιότητος περιλαμβάνονται:

- Ε & ΤΑ για τις ασθένειες και τα προβλήματα υγείας που συναρτώναι με την ηλικία και εμφανίζουν μεγάλη νοσηρότητα (1) όπου υπάρχουν πραγματικές προοπτικές ουσιαστικής πρόληψης, θεραπείας ή αναβολής της εμφάνισής τους,

- Ε & ΤΑ για τους βιολογικούς, κοινωνικούς, ψυχολογικούς και οικονομικούς παράγοντες που καθορίζουν την υγιή γήρανση και τους μηχανισμούς που οδηγούν στην αναπηρία και στην αναβολή του χρόνου εμφάνισής της,

- δημογραφική και επιδημιολογική έρευνα για τη γήρανση και τις αναπηρίες, ώστε να καταστεί δυνατή η πρόβλεψη του όγκου και της φύσης του πληθυσμού των γερόντων ως βάση για τη χάραξη πολιτικής και το σχεδιασμό,

- Ε & ΤΑ για να δοθεί μια βάση νέων προσεγγίσεων για την αναβολή του χρόνου εμφάνισης των αναπηριών, την άμβλυνση των δυσχερειών που δημιουργεί στους ηλικιωμένους το κοινωνικό και φυσικό τους περιβάλλον (π.χ. στεγαστικό και συγκοινωνιακό) και την υποστήριξη της σωματικής και πνευματικής λειτουργίας,

- Ε & ΤΑ για την αποτελεσματική και οικονομική παροχή υπηρεσιών περίθαλψης και κοινωνικής φροντίδας στους ηλικιωμένους 7 περιλαμβάνεται η συγκριτική έρευνα για τη χρηματοδότηση της μακροχρόνιας περίθαλψης και των συντάξεων.

β) Γενικής φύσεως δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης

- Χρόνιες και εκφυλιστικές νόσοι (ιδίως καρκίνος και διαβήτης), καρδιαγγειακές παθήσεις και σπάνιες ασθένειες

Μείζονες προκλήσεις της βιοϊατρικής έρευνας είναι η διαλεύκανση της αιτιολογίας και παθογένειας ασθενειών για τις οποίες υφίσταται παραπάνω από μια αλληλοεπιδρώσα αιτία (γενετική, περιβαλλοντική, σχετική με τον τρόπο ζωής) υψηλής (π.χ. καρδιοαγγειακά νοσήματα, καρκίνος, διαβήτης) ή χαμηλής (π.χ. σπάνιες ασθένειες) νοσηρότητας. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να βελτιωθεί η διάγνωση, η θεραπεία, η πρόληψη και η παρακολούθηση μέσω της επιδημιολογίας και με την εφαρμογή των προόδων της σύγχρονής τεχνολογίας, που απαιτούν πολυεθνική προσέγγιση.

- Έρευνα για τα γονιδιώματα και τις ασθένειες γενετικής αιτιολογίας

Στόχος αυτής της δραστηριότητας είναι ο προσδιορισμός των φυσιολογικών λειτουργιών των γονιδίων και η βελτίωση της κατανόησης του νοήματος των αλληλουχιακών πληροφοριών. Οι νέες γνώσεις και τεχνολογίες που θα προέλθουν από την κεντρική αυτή δράση θα συμβάλουν στην προαγωγή της εκμετάλλευσης των πληροφοριών για τα γονιδιώματα προς όφελος της υγείας, της βιομηχανίας και του περιβάλλοντος στην Ευρώπη. Η οργάνωση της συνεργασίας σ' αυτόν τον τομέα θα αποτελέσει το υπόβαθρο της ανάπτυξης συστημάτων έκφρασης για τη διευκόλυνση της μελέτης γονιδίων βιομηχανικού και γεωπονικού ενδιαφέροντος καθώς και για το σχεδιασμό αποτελεσματικών προληπτικών και θεραπευτικών στρατηγικών κατά των ασθενειών ανθρώπων και ζώων σε μοριακή και γονιδιακή βάση.

- Επιστήμες του νευρικού συστήματος

Η δραστηριότητα αυτή αναμένεται να δώσει νέες ιδέες και κατανόηση των μηχανισμών που διέπουν το συσχετισμό βιολογικών και ψυχολογικών διεργασιών, να προαγάγει νέες διαγνωστικές (π.χ. απεικόνιση) και θεραπευτικές αντιμετωπίσεις των νευρολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών και να αποτελέσει το υπόβαθρο ευκαιριών για καινοτομίες στον κλάδο των υπηρεσιών υγείας.

- Έρευνα για τη δημόσια υγεία και τις υπηρεσίες υγείας

Βελτίωση των συστημάτων υγείας: βελτίωση της υγείας των ευρωπαίων και της αποτελεσματικότητας και σχέσης κόστους ωφελείας των τεχνολογιών και επεμβάσεων προαγωγής της υγείας και φροντίδας, γι' αυτήν συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των μη συμβατικών θεραπευτικών μεθόδων, βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας στο χώρο της εργασίας, αξιολόγηση των μοντέλων φροντίδας για την υγεία, διαμόρφωση της βάσης αποδεικτικών στοιχείων για την κλινική πρακτική και την υγειονομική πολιτική και μελέτη των διαφορών των επιπέδων υγείας ανά την Ευρώπη.

Καταπολέμηση των προβλημάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά: πρόληψη και, όπου αυτό ενδείκνυται, έλεγχος των προβλημάτων υγείας που συνδέονται με τα ναρκωτικά, μέσω του προσδιορισμού των ψυχολογικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων που ενέχονται στη χρήση και κατάχρηση ναρκωτικών, της καλύτερης κατανόησης των μακροπρόθεσμων συνεπειών των ναρκωτικών για την υγεία και την κοινωνία και της ανάπτυξης αποτελεσματικότερων στρατηγικών θεραπείας.

- Έρευνα σχετικά με το μειονεκτούντα άτομα

- Στόχος αυτής της δραστηριότητας είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής και αυτονομίας των μειονεκτούντων ατόμων, κυρίως μέσω της βελτιώσεως που κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντός τους και της αποτελεσματικής και αποδοτικής παροχής των διαθέσιμων σε αυτά υπηρεσιών υγειονομικής κοινωνικής μέριμνας.

- Μελέτη των προβλημάτων βιοϊατρικής δεοντολογίας και βιοηθικής με σεβασμό των θεμελιωδών ανθρωπίνων αξιών (2).

- Μελέτη των κοινωνικοοικονομικών πτυχών της ανάπτυξης των βιολογικών επιστημών και της βιοτεχνολογίας, υπό το πρίσμα της βιώσιμης ανάπτυξης (επιπτώσεις στην κοινωνία, την οικονομία και την απασχόληση).

γ) Στήριξη των υποδομών έρευνας

Σύμφωνα με τους παραπάνω γενικούς στόχους, οι δραστηριότητες θα πρέπει να επικεντρώνονται, π.χ., σε βάσεις δεδομένων και συλλογές βιολογικού υλικού, σε κέντρα κλινικών ερευνών και δοκιμών και σε εγκαταστάσεις για την έρευνα στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας.

ΘΕΜΑ 2

ΦΙΛΙΚΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Η σύγκλιση μεταξύ της επεξεργασίας των πληροφοριών, των επικοινωνιών και του περιεχομένου διεισδύει όλο και περισσότερο στις περισσότερες βιομηχανικές και κοινωνικές δραστηριότητες και αποκτά όλα και περισσότερη σημασία για την ανταγωνιστικότητα και την ποιότητα ζωής στην Ευρώπη. Η εγκαθίδρυση της κοινωνίας των πληροφοριών προσφέρει στους πολίτες και στις επιχειρήσεις της Κοινότητας πολλαπλές δυνατότητες άσκησης νέων δραστηριοτήτων, π.χ., στους τομείς του εμπορίου, της εργασίας, των μεταφορών, του περιβάλλοντος, της παιδείας, της υγείας καθώς και στον πολιτιστικό τομέα. Απαιτείται συνεχής προσπάθεια έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και τεχνολογικής εφαρμογής και επίδειξης για να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της κοινωνίας των πληροφοριών. Το φάσμα των τεχνολογιών των κεντρικών δράσεων προσφέρει τη δυνατότητα δυναμικής επικέντρωσης και ευέλικτης εκτέλεσης των προβλεπόμενων δράσεων, αντανακλώντας τις κοινωνικοοικονομικές προτεραιότητες.

Η προσπάθεια αυτή πρέπει να εξετάζει, σε όλες τις δραστηριότητες, τα θέματα μόνιμου ενδιαφέροντος, όπως η πρόσβαση, η ευκολία χρήσης, η σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, η διαλειτουργικότητα και η τυποποίηση. Θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίζει τις κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων, και ειδικότερα τις κοινωνικές αλλαγές που επιφέρει η εισαγωγή και μεγαλύτερη διάδοση της χρήσης των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένων των συνεπειών τους σε διαφορετικές ομάδες πληθυσμού, με ιδιαίτερη προσοχή στις συνέπειές τους για τις γυναίκες και τους νέους. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων της πρόσβασης και η διευκόλυνση της χρήσης στο πλαίσιο αυτό θα αποτελέσουν σημαντική προτεραιότητα.

α) Κεντρικές δράσεις

i) Συστήματα και υπηρεσίες για τους πολίτες

Η κεντρική αυτή δράση αποσκοπεί στην κάλυψη των αναγκών της πολιτικής και των χρηστών και στην παροχή στους χρήστες ευκολότερης πρόσβασης και με το χαμηλότερο δυνατό κόστος σε υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος με υψηλή ποιότητα, στην τόνωση της βιομηχανίας η οποία παρέχει τις εν λόγω υπηρεσίες και στο άνοιγμα του δρόμου προς τις «ψηφιακές κοινότητες», τόσο στην ύπαιθρο όσο και στις πόλεις. Στο πλαίσιο αυτό, βασίζεται κατά προτεραιότητα:

- για την υγεία: τα συστήματα κλινικής πληροφορικής, τα δίκτυα υγείας υψηλής ταχύτητας και ασφάλειας και την τηλεϊατρική,

- για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων των υπερηλίκων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες: τις προηγμένες διεπαφές και τα τηλεσυστήματα για την ένταξη των υπερηλίκων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην κοινωνική ζωή,

- για τη δημόσια διοίκηση: τα προηγμένα συστήματα πολυμέσων για τη διευκόλυνση της πρόσβασης και της παροχής κοινωφελών υπηρεσιών,

- για το περιβάλλον: τα ευφυή συστήματα ανάλυσης, παρακολούθησης, διαχείρισης και συναγερμού και τα υποστηρικτικά συστήματα για την ανίχνευση και την άρση των ναρκοπεδίων,

- για τις μεταφορές και τον τουρισμό: τα προηγμένα ευφυή συστήματα που είναι απαραίτητα για τη διαχείριση και για τις σχετικές υπηρεσίες εξ αποστάσεως.

ii) Νέες μέθοδοι εργασίας και ηλεκτρονικό εμπόριο

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι η ανάπτυξη τεχνολογιών που θα επιτρέψουν την αποτελεσματικότερη λειτουργία των επιχειρήσεων και την αύξηση της αποδοτικότητας του εμπορίου προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και η διευκόλυνση των βελτιώσεων των συνθηκών εργασίας και ποιότητας εργασίας. Τα θεματικά πεδία προτεραιότητας θα είναι:

- οι μέθοδοι και τα εργαλεία ελαστικής, κινητής εργασίας και τηλεργασίας τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τη συλλογική και ομαδική εργασία και οι μέθοδοι εργασίας που βασίζονται στην προσομοίωση και στην εικονική πραγματικότητα, συμπεριλαμβανομένης της σχετικής κατάρτισης,

- τα συστήματα διαχείρισης για τους προμηθευτές και τους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων που είναι δεκτικά μαζικής προσαρμογής και των διαλογικών και ασφαλών συστημάτων πληρωμών,

- η ασφάλεια των πληροφοριών και των δικτύων, συμπεριλαμβανομένης της κρυπτογραφίας, τεχνικές για την καταπολέμηση του εγκλήματος μέσω υπολογιστών, τεχνικά μέσα για την πιστοποίηση της ταυτότητας και την προστασία της ακεραιότητας και των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και τεχνολογίες «βελτίωσης της προστασίας της ιδιωτικής ζωής».

iii) Το περιεχόμενο και τα εργαλεία των πολυμέσων

Η κεντρική αυτή δράση αποσκοπεί στη διευκόλυνση της δια βίου μάθησης, στην τόνωση της δημιουργικότητας, στην προαγωγή της γλωσσικής και πολιτιστικής ποικιλομορφίας και στη βελτίωση της λειτουργικότητας, λαμβάνοντας υπόψη την ευχρηστία και την αποδεκτότητα των μελλοντικών προϊόντων και υπηρεσιών πληροφόρησης. Η έρευνα δίνει έμφαση στα ευφυή συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης και καινοτόμων μορφών περιεχομένου πολυμέσων, συμπεριλαμβανόμενου του οπτικοακουστικού περιεχομένου, καθώς και εργαλείων για τη διάταξη και την επεξεργασία τους. Οι δραστηριότητες θα έχουν τέσσερις κύριους άξονες:

- τις διαλογικές ηλεκτρονικές εκδόσεις, με νέες μεθόδους δημιουργίας και διάρθρωσης των εκδόσεων 7 την εξατομικευμένη διάδοση των πληροφοριών και την πρόσβαση σε επιστημονικά, πολιτιστικά και άλλα αγαθά μέσω της δικτύωσης βιβλιοθηκών, αρχείων και μουσείων,

- την εκπαίδευση και κατάρτιση: συστήματα, υπηρεσίες και λογισμικά που επιτρέπουν την ανάπτυξη και την επίδειξη νέων μεθόδων με χρήση πολυμέσων, ευρυζωνικών επικοινωνιών, προσομοίωσης και εικονικής πραγματικότητας,

- τις νέες γλωσσικές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των διεπαφών, που συντελούν στο να γίνουν πιο εύχρηστα τα συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών,

- τις προηγμένες τεχνολογίες προσπέλασης, διαλογής, ανάλυσης και χειρισμού των πληροφοριών, που συμβάλλουν στον έλεγχο της έκρηξης των πληροφοριών και διευκολύνουν τη χρήση του περιεχομένου πολυμέσων, μεταξύ άλλων στα συστήματα γεωγραφικών πληροφοριών.

iv) Απαραίτητες τεχνολογίες και υποδομές

Η κεντρική αυτή δράση αποσκοπεί στην προώθηση της αριστείας στις τεχνολογίες που αποτελούν τα καθοριστικά στοιχεία της κοινωνίας των πληροφοριών, στην επιτάχυνση του ρυθμού εισαγωγής τους στην πρακτική και στη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής τους. Καλύπτει κατά προτεραιότητα:

- τις τεχνολογίες και τη διαχείριση επεξεργασίας πληροφοριών, επικοινωνιών και δικτύων, συμπεριλαμβανομένων των ευρυζωνικών δικτύων, καθώς και την υλοποίηση, τη διαλειτουργικότητα και την εφαρμογή τους,

- τις τεχνολογίες και τη μηχανική λογισμικού, συστημάτων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων στατιστικών υψηλής ποιότητας,

- τις τεχνολογίες για την προσομοίωση και την απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο και σε μεγάλη κλίμακα,

- τις κινητές και προσωπικές επικοινωνίες και τα αντίστοιχα συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων και υπηρεσιών που συνδέονται με δορυφόρους,

- τις διεπαφές που βασίζονται στη χρήση των διαφόρων αισθήσεων,

- τα περιφερειακά, τα υποσυστήματα και τα μικροσυστήματα,

- τη μικροηλεκτρονική (τεχνολογίες, εργαλεία, εξοπλισμοί και υλικά που είναι απαραίτητα για το σχεδιασμό και την κατασκευή κυκλωμάτων και συστατικών και την ανάπτυξη εφαρμογών).

β) Γενικής φύσεως δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης

Ανάπτυξη, με οραματιστική θεώρηση, μελλοντικών ή αναδυομένων τεχνολογιών με δυνητικό βιομηχανικό αντίκτυπο 7 τα ερευνητικά θέματα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν, κατά μη δεσμευτικό τρόπο:

- τις τεχνολογίες αναπαράστασης, δημιουργίας και επεξεργασίας των γνώσεων,

- την νανομετρική, κβαντική, φωτονική και βιοηλεκτρονική τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένων των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων μελλοντικής γενιάς, υπολογιστών εξαιρετικά υψηλών επιδόσεων και υπερνοημόνων δικτύων.

γ) Στήριξη των υποδομών έρευνας

Προτεραιότητα στην παροχή στήριξης για τη διευκόλυνση της ταχείας εφαρμογής και της διαλειτουργικότητας πανευρωπαϊκών συστημάτων προηγμένων υπολογιστών υψηλής ταχύτητας και συστημάτων επικοινωνιών που είναι απαραίτητα για την έρευνα σε όλους τους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας, στο πλαίσιο της πλανητικής εξέλιξης του Internet.

ΘΕΜΑ 3

ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Για να βελτιωθεί η οικονομική ανάπτυξη και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη και για να στηριχθεί η συνεχιζόμενη καινοτόμος προσπάθεια των μεταποιητικών επιχειρήσεων (συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ) προς βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους, πρέπει να επιδιωχθεί η παραγωγή και η διάδοση των γνώσεων και των τεχνολογιών που επιτρέπουν το σχεδιασμό και την ανάπτυξη προϊόντων υψηλής ποιότητας και φιλικών προς το περιβάλλον και καταναλωτές που να κατέχουν ανταγωνιστική θέση στις αγορές του μέλλοντος.

Ο στόχος αυτός συμβαδίζει με την ανάπτυξη οικονομικά αποδοτικών, ασφαλών και φιλικών προς το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής συστημάτων μεταφορών.

α) Κεντρικές δράσεις (3)

i) Καινοτόμα προϊόντα, διεργασίες, οργάνωση

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι να διευκολυνθεί η ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας που θα ικανοποιούν τις ανάγκες των πολιτών και της αγοράς, καθώς και νέων μεθόδων κατασκευής και παραγωγής, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού των παραδοσιακών βιομηχανιών, οικονομικών σε πόρους και φιλικών προς το περιβάλλον, ανεξαρτήτως του τρόπου παραγωγής. Η έρευνα θα έχει ως αντικείμενο κατά προτεραιότητα:

- τη μελέτη, την ανάπτυξη και την ολοκλήρωση νέων τεχνολογιών σχεδιασμού, κατασκευής, ελέγχου και παραγωγής, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας μικρομετρικής και νανομετρικής κλίμακας,

- ανάπτυξη, ολοκλήρωση και προσαρμογή τεχνολογιών της κοινωνίας των πληροφοριών για «νοήμονα» παραγωγή (συμπεριλαμβανομένων των ευέλικτων συστημάτων εργαστηρίων και των ευέλικτων συστημάτων διαχείρισης της αλυσίδας εφοδιασμού και διανομής, των ενσωματωμένων συστημάτων και των τηλεϋπηρεσιών εκμετάλλευσης και συντήρησης καθώς και των τεχνολογιών προσομοίωσης και συλλογικής εργασίας),

- τεχνολογίες για τη βελτίωση του ποιοτικού ελέγχου και για καθαρές και οικολογικώς αποτελεσματικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένων τεχνικών σύνθεσης και διαχωρισμού, με στόχο τον περιορισμό της σπατάλης πόρων και την προαγωγή της χρήσης ανανεώσιμων πόρων, της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης των αποβλήτων και της ανάπτυξης καθαρών διεργασιών και προϊόντων με βάση την έννοια «ανάλυση του κύκλου ζωής»,

- νέες μεθόδους οργάνωσης της παραγωγής και της εργασίας και χρησιμοποίησης και ανάπτυξης ειδικών ικανοτήτων (συμπεριλαμβανόμενων των κοινωνικοοικονομικών αναλύσεων), και στις παραδοσιακές βιομηχανίες.

ii) Βιώσιμη κινητικότητα και συνδυασμός μεταφορικών μέσων

Επιδιώκεται να εξασφαλισθεί η ανάπτυξη πλήρως ολοκληρωμένων εναλλακτικών λύσεων πολιτικής και εφαρμογής για ένα ολοκληρωμένο διαλειτουργικό ευρωπαϊκό σύστημα σιδηροδρομικών και οδικών, αεροπορικών και πλωτών μεταφορών το οποίο να χρησιμοποιεί βασικά όλα τα μέσα μεταφορών, ώστε να εξασφαλίζεται η κινητικότητα των ανθρώπων και των αγαθών, με παράλληλη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της ασφάλειας και της αξιοπιστίας των μεταφορών, και μείωση των συμφορήσεων και των λοιπών αρνητικών επιπτώσεων για το περιβάλλον. Αυτό προϋποθέτει κατά προτεραιότητα:

- την ανάπτυξη, τον έλεγχο καταλληλότητας και την επίδειξη λογικών συστημάτων διαχείρισης των μεταφορών, συνδυασμένων και μη, όπου συμπεριλαμβάνεται η καλύτερη χρήση των δεύτερης γενεάς συστημάτων πλοήγησης και εντοπισμού της θέσης με δορυφόρο, και των προηγμένων υπηρεσιών ενημέρωσης ταξιδιωτών και μεταφορέων,

- έρευνα με αντικείμενο την υποδομή μεταφορών και τις διασυνδέσεις της με τα μεταφορικά μέσα και συστήματα, στο περιβάλλον και την ασφάλεια, στην οποία λαμβάνονται υπόψη ο περιορισμός των τυχόν δυσμενών επιπτώσεων καθώς και η δυνατότητα πρόσβασης και η ενοποίηση των πολιτικών στους τομείς της χωροταξίας και των μεταφορών,

- την εκπόνηση τεχνικών και κοινωνικοοικονομικών σεναρίων για τη βιώσιμη κινητικότητα των προσώπων και των εμπορευμάτων.

iii) Χερσαίες μεταφορές και τεχνολογίες της θάλασσας

Επιδιώκεται η με σεβασμό στο περιβάλλον και βελτίωση της ασφάλειας προώθηση της ανάπτυξης και της ολοκλήρωσης των ειδικών γνώσεων και τεχνολογιών για τις χερσαίες μεταφορές και τις θαλάσσιες δραστηριότητες. Με τον τρόπο αυτόν, η Κοινότητα θα μπορέσει να αναπτύξει τεχνολογίες για να διατηρήσει και να παγιώσει την ανταγωνιστική θέση της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας και της βιομηχανίας σιδηροδρόμων χάρη στην ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών, νέων υλικών, μέσων και συστημάτων για τα βιώσιμα και αποτελεσματικά χερσαία μεταφορικά μέσα και να εκμεταλλευθεί πλήρως το θαλάσσιο δυναμικό και να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα του ναυτιλιακού κλάδου. Η δράση αυτή θα συμπληρώνει τις κεντρικές δράσεις για τη βιώσιμη κινητικότητα και τη χρησιμοποίηση πολλαπλών μεταφορικών μέσων και για τα βιώσιμα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η δράση θα καλύπτει κατά προτεραιότητα τους ακόλουθους τομείς:

- ανάπτυξη τεχνολογιών για οικονομικά, καθαρά, ασφαλής αποδοτικά, μη ενεργειοβόρα και νοήμονα οδικά και σιδηροδρομικά οχήματα που θα λειτουργούν στο πλήρες ολοκληρωμένο περιβάλλον μεταφορών,

- καινοτόμοι σχεδιασμοί οχημάτων που χρησιμοποιούν νέα υλικά και νέες κατασκευαστικές τεχνικές με ιδιαίτερη έμφαση στη βελτιωμένη ασφάλεια (μεταξύ άλλων, με μικρότερο βάρος και μεγαλύτερη αντοχή στις συγκρούσεις), την ανακυκλωσιμότητα και τη μείωση του κόστους καθ' όλη τη διάρκεια ζωής,

- αλληλεπιδράσεις ανθρώπου/οχήματος στα οδικά και τα σιδηροδρομικά οχήματα και καινοτόμοι μέθοδοι για την προσαρμογή των σιδηροδρομικών συστημάτων στις νέες ανάγκες,

- ναυπήγηση ασφαλών, φιλικών προς το περιβάλλον και αποδοτικών πλοίων προηγμένης τεχνολογίας,

- χρήση της θάλασσας και των εσωτερικών πλωτών οδών ως οικονομικής και ασφαλούς οδού μεταφοράς εμπορευμάτων και επιβατών (συμπεριλαμβανομένης της λιμενικής υποδομής προηγμένης τεχνολογίας) με τη βελτιστοποίηση των επιδόσεων και της διαλειτουργικότητας των σκαφών, σε συνδυσμό με την κεντρική δράση «βιώσιμη κινητικότητα και συνδυασμός μεταφορικών μέσων»),

- τεχνολογίες για τη μελέτη και παρατήρηση των θαλασσών και τη βιώσιμη εκμετάλλευση των θαλάσσιων ενεργειακών και ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των υπεράκτιων και των υποβρύχιων τεχνολογιών, των τηλεχειριζόμενων οχημάτων και της υποβρύχιας ακουστικής.

iv) Νέες προοπτικές για την αεροναυτική

Η δράση αυτή έχει ως στόχο να βοηθήσει την Κοινότητα να παγιώσει τη θέση της στο συγκεκριμένο τομέα, μέσω της κυριαρχίας στις πιο προηγμένες αερεοναυτικές τεχνολογίες με φιλικό για το περιβάλλον τρόπο. Καλύπτει κατά προτεραιότητα:

- την ανάπτυξη και την επίδειξη προηγμένων τεχνολογιών ολοκληρωμένου σχεδιασμού και κατασκευής καθώς και τον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης, των εκπομπών και του θορύβου για διάφορους τύπους αεροσκαφών,

- την τεχνική και οικονομική σκοπιμότητα και τις τεχνολογίες κρίσιμης σημασίας για αεροσκάφη νέας γενεάς, συμπεριλαμβανομένων των προηγμένων συστημάτων και υποσυστημάτων,

- την ανάπτυξη τεχνολογιών για τη βελτίωση της ασφάλειας των λειτουργιών και της αποτελεσματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης, στα αεροσκάφη, τεχνολογιών διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας, σε συντονισμό με άλλες κεντρικές δράσεις συναφείς με τις μεταφορές.

β) Γενικής φύσεως δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης

Η προσπάθεια θα επικεντρωθεί στις έρευνες προτεραιότητας για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας της ζωής:

- μέσω της υποστήριξης της ανάπτυξης νέων και βελτιωμένων υλικών για τη βιομηχανία και των διεργασιών παραγωγής τους: υλικά ανθεκτικά σε υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις (π.χ. για την παραγωγή ενέργειας και τους κινητήρες), ελαφρά υλικά (για τις μεταφορές και τις κατασκευές), λειτουργικά υλικά (οπτικοηλεκτρονικά υλικά, βιοϋλικά, αισθητήρες) ειδικά μελετημένα για να διευκολύνεται η ανακύκλωσή τους 7 μηχανική επιφανειών και διεπαφών, καθώς και νανοτεχνολογίες και δεσμικές τεχνολογίες,

- μέσω εξασφάλισης της παροχής συνεπών μετρήσεων και δοκιμών από τα ευρωπαϊκά εργαστήρια προτύπων και δοκιμών, ισότιμων με ανάλογες μετρήσεις των κυριότερων εμπορικών εταίρων της Ευρώπης 7 με τη διάθεση τεχνικών δοκιμών, πιστοποιημένων υλικών αναφοράς και οργάνων μετρήσεως προς χρήση στα κράτη μέλη για την εξασφάλιση της συμμόρφωσης με τις κοινοτικές οδηγίες 7 με την υποστήριξη της τυποποίησης και της πιστοποίησης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την καταστολή της απάτης και την εξασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων και υπηρεσιών,

- μέσω της ανάπτυξης νέων και βελτιωμένων υλικών και τεχνολογιών παραγωγής στον τομέα της βιομηχανίας σιδήρου και χάλυβα.

γ) Στήριξη των υποδομών έρευνας

Σύμφωνα με τους παραπάνω γενικούς στόχους, οι δραστηριότητες πρέπει να επικεντρώνονται, π.χ., σε κέντρα υπολογιστών για την έρευνα, σε αεροδυναμικές σήραγγες μεγάλης ισχύος, σε εργαστήρια και εγκαταστάσεις μετρήσεων και δοκιμών, καθώς και σε εξειδικευμένες βάσεις δεδομένων.

ΘΕΜΑ 4

ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Η έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα του περιβάλλοντος, της ενέργειας και της βιώσιμης διαχείρισης των πόρων των οικοσυστημάτων έχουν ουσιαστική σημασία για την εφαρμογή των πολιτικών της Ένωσης. Χάρη στη χρήση των απαιτούμενων γνώσεων και τεχνολογιών, θα καταστεί δυνατόν να καλυφθεί ευρύ φάσμα αναγκών. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής θα αποτελέσουν τη βάση για τη διαμόρφωση πολιτικών σε κοινοτικό επίπεδο ή πολιτικών που απορρέουν από διεθνείς συνθήκες.

Ο στόχος αυτός συμβαδίζει με την οικονομική ανάπτυξη και τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα η οποία σέβεται το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής, απαιτεί δε καθαρά, αποδοτικά, οικονομικά και διαφοροποιημένα ενεργειακά συστήματα και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής νέων και ανανεώσιμων ενεργειακών τεχνολογιών. Τα συστήματα και οι υπηρεσίες αυτές θα συμβάλουν, ιδίως, στην ουσιαστική μείωση των εκπομπών CO2 και άλλων θερμοκηπιακών αερίων.

Μολονότι η έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα του περιβάλλοντος και της ενέργειας είναι αλληλένδετες, παραμένουν χωριστοί τομείς, για καθέναν από τους οποίους απαιτούνται ειδικές οικονομικές και διοικητικές ρυθμίσεις.

1. Περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη

α) Κεντρικές δράσεις

i) Βιώσιμη διαχείριση και ποιότητα νερού

Η κεντρική αυτή δράση έχει ως στόχο την παραγωγή των γνώσεων και τεχνολογιών που απαιτούνται για την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων που προορίζονται να καλύψουν τις ανάγκες των νοικοκυριών, της βιομηχανίας και της γεωργίας. Στις δραστηριότητες που καλύπτει κατά προτεραιότητα συγκαταλέγονται:

- οι τεχνολογίες επεξεργασίας και καθαρισμού ώστε να προλαμβάνεται η ρύπανση, να καθαρίζει το νερό και να χρησιμοποιείται ή/και να επαναχρησιμοποιείται το νερό κατά ορθολογικό τρόπο (συμπεριλαμβανομένων των κλειστών κυκλωμάτων 7 αξιοπιστία των δικτύων διανομής) 7 η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων και των υγροτόπων,

- οι τεχνολογίες ελέγχου και πρόληψης της ρύπανσης, προστασίας και διαχείρισης των υπόγειων και των επιφανειακών υδατικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των πτυχών οικολογικής ποιότητας,

- τα συστήματα παρακολούθησης, έγκαιρου συναγερμού και επικοινωνιών,

- οι τεχνολογίες ρύθμισης και διαχείρισης των αποθεμάτων και οι τεχνολογίες για τις άγονες και ημιάγονες περιοχές και γενικότερα σε μέρη με έλλειψη νερού.

ii) Πλανητικές αλλαγές, κλίμα και βιοποικιλία

Στόχος της κεντρικής αυτής δράσης είναι η ανάπτυξη της επιστημονικής και τεχνολογικής βάσης και εργαλείων αναγκαίων ως υποβάθρου για την υλοποίηση των πολιτικών της Κοινότητας, κυρίως των κοινοτικών προγραμμάτων περιβαλλοντικής δράσης και της κοινοτικής στρατηγικής για τη βιοποικιλία, καθώς και προς υποστήριξη των ερευνητικών υποχρεώσεων που απορρέουν από διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και τα κράτη μέλη της. Γενικά, η κεντρική δράση αποσκοπεί στη βελτίωση της κατανόησης στους τομείς αυτούς προκειμένου να βοηθηθεί η επίτευξη του κοινοτικού στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης, όπου είναι δυνατόν, σε αλληλεπίδραση με τη βιομηχανία. Προτεραιότητες εν προκειμένω είναι:

- η κατανόηση, η ανίχνευση, η εκτίμηση και η πρόβλεψη των διεργασιών πλανητικής αλλαγής, με ιδιαίτερη προσοχή στις ευρωπαϊκές και υποπεριφερειακές αιτίες και επιπτώσεις, όσον αφορά τόσο φυσικά όσο και ανθρωπογενή φαινόμενα και στο πλαίσιο της βιώσιμης χρησιμοποίησης των φυσικών πόρων. Θα χρησιμοποιηθούν οι φυσικές, οι κοινωνικοοικονομικές και, όπου απαιτείται, οι πολιτιστικές επιστήμες,

- η ενίσχυση της καλύτερης κατανόησης των χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και των αλληλεπιδράσεων, τόσο μεταξύ τους όσο και με άλλα οικοσυστήματα,

- η ανάπτυξη σεναρίων και στρατηγικών για την πρόληψη, τον μετριασμό, και την προσαρμογή στις πλανητικές αλλαγές, τις αλλαγές του κλίματος και διατήρηση της βιοποικιλίας στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης,

- η υποστήριξη της ανάπτυξης μιας ευρωπαϊκής συνιστώσας του πλανητικού συστήματος παρατήρησης του κλίματος, των χερσαίων οικοσυστημάτων (συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλίας) και των ωκεανών (π.χ. Euro-GOOS).

iii) Βιώσιμα θαλάσσια οικοσυστήματα

Στόχος της κεντρικής αυτής δράσης είναι η προαγωγή της βιώσιμης ολοκληρωμένης διαχείρισης των θαλάσσιων πόρων και η συμβολή στις θαλάσσιες πτυχές του πέμπτου προγράμματος δράσης για το περιβάλλον. Η συνέργεια με άλλες συναφείς δραστηριότητες του προγράμματος-πλαισίου θα εξασφαλιστεί μέσω ειδικού συντονιστικού μηχανισμού.

Η έρευνα θα έχει τους ακόλουθους στόχους:

- ανάπτυξη της απαιτούμενης βάσης επιστημονικών γνώσεων για τις θαλάσσιες διεργασίες, οικοσυστήματα και αλληλεπιδράσεις με στόχο τη βιώσιμη χρήση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των θαλάσσιων πόρων,

- μείωση των επιπτώσεων της ανθρώπινης δραστηριότητας στη βιοποικιλότητα και τη βιώσιμη λειτουργία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και ανάπτυξη των τεχνολογιών που απαιτούνται για την προαγωγή της ασφαλούς και οικονομικής αλλά και βιώσιμης εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων,

- παρακολούθηση και διαχείριση των διεργασιών στις ακτές ώστε να αμβλυνθούν τα προβλήματα ρύπανσης, πλημμύρας και διάβρωσης, ιδίως σε ευαίσθητες ακτές, και να διευκολυνθεί η ανάκτηση εδάφους από τη θάλασσα,

- δυνατότητα επιχειρησιακής πρόβλεψης των περιβαλλοντικών περιορισμών για τις ασφαλείς και βιώσιμες υπεράκτιες ενέργειες, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαίων στοιχείων ενός κατάλληλου συστήματος παρατήρησης του θαλάσσσιου περιβάλλοντος.

iv) Η πόλη του μέλλοντος και η πολιτιστική κληρονομιά

Η κεντρική αυτή δράση έχει ως στόχο την αρμονική ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος για τους πολίτες με βάση σφαιρικές και νεωτεριστικές προσεγγίσεις, οι οποίες να εξοικονομούν πόρους, να είναι φιλικές προς το περιβάλλον και να βασίζονται σε προηγμένα μοντέλα οργάνωσης, που συνδυάζουν ιδίως τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την αποκατάσταση των κοινωνικών ισορροπιών και την προστασία, διατήρηση και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς για τη βιώσιμη εκμετάλλευση του κοινωνικοοικονομικού της δυναμικού υπέρ της απασχόλησης και του τουρισμού. Η δράση θα καλύπτει κατά προτεραιότητα:

- τα νέα μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης των ευρωπαϊκών πόλεων και αστικών περιοχών, την εκπόνηση μεσομακροπρόθεσμων κοινωνικοοικονομικών σεναρίων και τις δραστηριότητες έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης με κύριο αντικείμενο την υποστήριξη και την διαρκή φροντίδα για οικονομική ανταγωνιστικότητα, τη χωροταξία και την αρχιτεκτονική, την κοινωνική ενσωμάτωση, την ασφάλεια, την ενεργειακή απόδοση και την εξοικονόμηση της ενέργειας (ειδικότερα στα κτίρια και στις συγκοινωνίες) καθώς και δικτύων πληροφοριών (έννοια των «ψηφιακών πόλεων»),

- την ανάπτυξη και επίδειξη τεχνολογιών και προϊόντων για τη διάγνωση, την προστασία, τη διατήρηση, την αποκατάσταση και τη βιώσιμη εκμετάλλευση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, με απόδοση προσοχής στα κινητά και ακίνητα πολιτιστικά αγαθά για τη βελτίωση της αξίας τους και της ποιότητας της ζωής,

- την ανάπτυξη και επίδειξη τεχνολογιών ολιγοδάπανης, καθαρής, αποδοτικής και βιώσιμης διατήρησης, αξιοποίησης, ανακαίνισης και κατασκευής, ιδιαίτερα για τα μεγάλα κτιριακά σύνολα,

- τη συγκριτική αξιολόγηση και την ολιγοδάπανη εφαρμογή στρατηγικών για βιώσιμα συστήματα μεταφορών στις πόλεις.

β) Γενικής φύσεως δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης

- αντιμετώπιση των σοβαρών φυσικών και τεχνολογικών κινδύνων με την ανάπτυξη τεχνικών πρόγνωσης, πρόληψης, εκτίμησης των επιπτώσεων και μετριασμού των συνεπειών,

- ανάπτυξη των βασικών τεχνολογιών παρατήρησης της Γης, ιδίως δορυφορικών τεχνολογιών (4) με σκοπό την παρακολούθηση του περιβάλλοντος και εφαρμογών για τη διαχείριση των φυσικών πόρων και των οικοσυστημάτων,

- μελέτη των κοινωνικοοικονομικών πτυχών της εξέλιξης των περιβαλλοντικών αλλαγών υπό το πρίσμα της βιώσιμης ανάπτυξης (επιπτώσεις στην κοινωνία, την οικονομία και την απασχόληση).

γ) Στήριξη των υποδομών έρευνας

Σύμφωνα με τους παραπάνω γενικούς στόχους, οι δραστηριότητες θα επικεντρώνονται, π.χ. σε βάσεις δεδομένων, σε εγκαταστάσεις θαλάσσιων ερευνών και σε κέντρα υπολογιστών για τις κλιματικές μελέτες.

2. Ενέργεια

α) Κεντρικές δράσεις

Οι δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στον τομέα αυτό συντονίζονται στενά, όπως ενδείκνυται, με τις δραστηριότητες του Πέμπτου Προγράμματος Πλαισίου Ευρατόμ για την έρευνα και την επιμόρφωση με σεβασμό των διαφορετικών νομικών βάσεων των δύο αυτών προγραμμάτων.

i) Καθαρότερα ενεργειακά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι η ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της παραγωγής και της χρησιμοποίησης ενέργειας στην Ευρώπη. Θα αναληφθεί δράση για την αναζήτηση καθαρότερων, και κυρίως ανανεώσιμων, πηγών ενέργειας καθώς και για να περιορισθούν οι επιπτώσεις των υπαρχουσών χρήσεων ορυκτών καυσίμων στο περιβάλλον. Οι εργασίες θα εστιασθούν κατά προτεραιότητα στα εξής:

- μεγάλης κλίμακας παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή/και θερμότητας με μειωμένες εκπομπές CO2 από γαιάνθρακες, βιομάζα ή άλλα καύσιμα, συμπεριλαμβανομένης της συνδυασμένης παραγωγής θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας,

- ανάπτυξη και επίδειξη, συμπεριλαμβανομένης της αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας, των νέων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και ιδίως τεχνολογιών βιομάζας, κυττάρων καυσίμου, αιολικής και ηλιακής ενέργειας,

- ενσωμάτωση νέων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα ενεργειακά συστήματα,

- τεχνολογίες περιορισμού των περιβαλλοντικών οχλήσεων με ευνοϊκή σχέση κόστους/αποτελέσματος για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

ii) Οικονομική και αποτελεσματική ενέργεια για μια ανταγωνιστική Ευρώπη

Στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι η εξασφάλιση αξιόπιστου, αποτελεσματικού, ασφαλούς και οικονομικού εφοδιασμού της Ευρώπης σε ενέργεια, προς το συμφέρον των πολιτών, της λειτουργίας της κοινωνίας και της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας. Θα πρέπει να αναληφθεί δράση σε όλα τα στάδια του ενεργειακού κύκλου - παραγωγή, διανομή και τελική χρήση - για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και να μειωθεί το κόστος. Οι εργασίες θα εστιασθούν κατά προτεραιότητα στα εξής:

- τεχνολογίες για την ορθολογική και αποτελεσματική τελική χρησιμοποίηση της ενέργειας,

- τεχνολογίες για τη μεταφορά και τη διανομή της ενέργειας,

- τεχνολογίες για την αποθήκευση της ενέργειας, τόσο σε μικρή όσο και σε μεγάλη κλίμακα,

- βελτίωση της αποτελεσματικότητας της αναζήτησης, της εξόρυξης και της παραγωγής υδρογονανθράκων,

- βελτίωση της αποτελεσματικότητας των νέων και ανανεώσιμων ενεργειακών πηγών,

- εκπόνηση σεναρίων για την προσφορά και τη ζήτηση των οικονομικών/περιβαλλοντικών/ενεργειακών συστημάτων και για τις αλληλεπιδράσεις τους, και ανάλυση της οικονομικής αποδοτικότητας (βάσει του κόστους ολόκληρης της ζωής τους) και της αποτελεσματικότητας όλων των ενεργειακών πόρων.

β) Γενικής φύσεως δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης

- Μελέτη των κοινωνικοοικονομικών πλευρών της ενέργειας εντός της προοπτικής της βιώσιμης ανάπτυξης (επιπτώσεις στην κοινωνία, την οικονομία και την απασχόληση),

2. ΔΕΥΤΕΡΗ ΔΡΑΣΗ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΘΕΜΑ «ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΡΟΛΟΥ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ»

Κύριοι σκοποί του οριζόντιου αυτού θέματος είναι η διεθνής προώθηση της επιστημονικοτεχνικής συνεργασίας, η ενίσχυση των κοινοτικών ικανοτήτων στον τομέα της επιστήμης και τεχνολογίας, η γενικότερη στήριξη της επιστημονικής αριστείας στο ευρύτερο διεθνές πλαίσιο και η συμβολή στην υλοποίηση της εξωτερικής πολιτικής της Κοινότητας με την προοπτική επίσης της προσχώρησης νέων μελών.

Οι γενικοί στόχοι της διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας είναι:

- η προώθηση της επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων, οργανισμών και ερευνητών από τρίτες χώρες και από την Κοινότητα, που είναι πιθανόν να αποδώσουν σημαντικά, αμοιβαία και ισόρροπα οφέλη λαμβάνοντας υπόψη τις διάφορες ανάγκες και περιστάσεις ομάδων χωρών και περιφερειών και σεβασμό της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας,

- η διευκόλυνση της πρόσβασης των εγκατεστημένων στην Κοινότητα ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων στις επιστημονικές και τεχνολογικές γνώσεις που υπάρχουν εκτός Κοινότητας και είναι χρήσιμες για τα κοινοτικά συμφέροντα,

- η ενίσχυση της θέσης και του ρόλου της κοινοτικής έρευνας στο διεθνή επιστημονικό και τεχνολογικό χώρο, καθώς και η προαγωγή μιας ευρωπαϊκής επιστημονικής και τεχνικής κουλτούρας,

- η προετοιμασία της προσχώρησης νέων κρατών μελών π.χ. ενθαρρύνοντας την πλήρη σύνδεσή τους με το πρόγραμμα-πλαίσιο 7 η συμβολή στη σταθεροποίηση του επιστημονικοτεχνικού δυναμικού των ΧΚΑΕ γενικώς και των Νέων Ανεξάρτητων Κρατών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (ΝΑΚ) 7 η στήριξη και ανάπτυξη της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης και η συμβολή στη βιώσιμη οικονομική, κοινωνική και επιστημονική ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων χωρών,

- η παροχή συνδρομής στους ευρωπαϊκούς ερευνητικούς κύκλους για την απόκτηση πληροφοριών και εμπειρίας στον τομέα του δυναμικού, των δραστηριοτήτων και των προτεραιοτήτων των εκβιομηχανισμένων τρίτων χωρών και των χωρών με «ανερχόμενη οικονομία», έτσι ώστε η κοινοτική βιομηχανία να καταστεί ανταγωνιστικότερη και να ενισχύσει την παρουσία της σε νέες αγορές.

Η διεθνής επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία θα υλοποιηθεί με βάση τις συμφωνίες συνεργασίας, όπου αυτές υπάρχουν, και μέσω του παρόντος οριζοντίου προγράμματος διεθνούς συνεργασίας, καθώς και με δραστηριότητες που θα αναληφθούν στο πλαίσιο των λοιπών προγραμμάτων του παρόντος προγράμματος-πλαισίου.

1. Ειδικές δράσεις στο πρόγραμμα «διεθνούς συνεργασίας»

Με βάση τις πολιτικές συνεργασίας που ασκεί η Κοινότητα σε συγκεκριμένους τομείς με τους διάφορους πιθανούς εταίρους της, θα αναληφθούν τρεις κατηγορίες δράσεων, με ειδική διεθνή διάσταση, οι οποίες συνδέονται με τα ειδικά προβλήματα που έχουν οι συγκεκριμένες χώρες και δεν αντιμετωπίζονται από τις άλλες δραστηριότητες του προγράμματος-πλαισίου. Μόνον οι δράσεις αυτές θα χρηματοδοτηθούν από το ειδικό πρόγραμμα «διεθνούς συνεργασίας».

α) Συνεργασία με ορισμένες κατηγορίες τρίτων χωρών

- Κράτη σε προενταξιακή φάση: προώθηση των κέντρων τους αριστείας, συνοδευτικά μέτρα για διευκόλυνση της συμμετοχής σε άλλα προγράμματα του προγράμματος-πλαισίου, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής μέσω δικτύων.

- Νέα Ανεξάρτητα Κράτη και ΧΚΑΕ που δεν ευρίσκονται σε προενταξιακή φάση: στήριξη του εντόπιου δυναμικού Ε & ΤΑ (μεταξύ άλλων και μέσω της διεθνούς ένωσης για την προαγωγή της συνεργασίας με τους επιστήμονες για τα ΝΑΚ, εφόσον επιτευχθεί νέα συμφωνία μεταξύ των μελών της για τη συνέχισή της), συνεργασία σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος (συμπεριλαμβανομένων δορυφορικών εφαρμογών, περιφερειακών προβλημάτων περιβάλλοντος και υγείας).

- Μεσογειακοί εταίροι: βελτίωση των δυνατοτήτων Ε & ΤΑ μέσω κοινών δραστηριοτήτων και προώθηση της καινοτομίας 7 συνεργασία σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, ιδίως περιφερειακές πτυχές της Μεσογείου και περιβαλλοντικές πτυχές, στήριξη της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της αστικής διάστασης, της μετάβασης στην κοινωνία των πληροφοριών και της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, συνοδευτικά μέτρα για διευκόλυνση της συμμετοχής σε άλλα προγράμματα του προγράμματος-πλαισίου, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής μέσω δικτύων,

- Αναπτυσσόμενες χώρες: θα γίνει διάλογος με ομάδες χωρών και περιφερειών για τις ανάγκες και προτεραιότητες στην Ε & ΤΑ. Οι τομείς στους οποίους μπορεί να υπάρξει συνεργασία είναι ιδίως: μηχανισμοί και προϋποθέσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη, βιώσιμη διαχείριση και χρήση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων της γεωργικής παραγωγής και των περιβαλλοντικών και ενεργειακών πτυχών 7 υγεία, διατροφή και επισιτιστική ασφάλεια.

- Χώρες με ανερχομένη οικονομία και εκβιομηχανισμένες χώρες: ανταλλαγές επιστημόνων 7 οργάνωση σεμιναρίων υπό μορφή εργαστηρίων 7 συνοδευτικά μέτρα για την προαγωγή των εταιρικών σχέσεων και για τη βελτίωση της αμοιβαίας πρόσβασης στις δραστηριότητες Ε & ΤΑ του άλλου μέρους, ενδεχομένως μέσω συμφωνιών επιστημονικοτεχνικής συνεργασίας.

β) Κατάρτιση ερευνητών

Θα καθιερωθεί σύστημα υποτροφιών που θα παρέχει τη δυνατότητα σε νέους ερευνητές από αναπτυσσόμενες χώρες, χώρες της Μεσογείου και χώρες με ανερχόμενη οικονομία να εργαστούν σε εργαστήρια μέσα στην Κοινότητα επί ειδικών σχεδίων του προγράμματος-πλαισίου. Ένα άλλο σύστημα υποτροφιών θα παρέχει τη δυνατότητα σε περιορισμένο αριθμό νέων κοινοτικών ερευνητών να εργαστούν σε εργαστήρια βιομηχανικού προσανατολισμού υψηλότατης ποιότητας σε τρίτες χώρες σε τομείς ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την Κοινότητα.

γ) Συντονισμός

Συντονισμός με τις δράσεις Cost και στήριξη της διοίκησής του, συνεργασία με το Eureka και με διεθνείς οργανισμούς που αναπτύσσουν ερευνητικές δραστηριότητες 7 συντονισμός των δραστηριοτήτων που ασκούνται στο πλαίσιο των άλλων προγραμμάτων του προγράμματος-πλαισίου μεταξύ τους, με εκείνες που υπάγονται σε άλλες κοινοτικές δράσεις συνεργασίας (ιδίως Phare, Tacis και Meda) και με τις δραστηριότητες των κρατών μελών στον τομέα της συνεργασίας.

2. Διεθνής συνεργασία βάσει των λοιπών δραστηριοτήτων του προγράμματος-πλαισίου

Η συμμετοχή των οργανισμών τρίτων χωρών στα ειδικά προγράμματα μπορεί να λάβει δύο μορφές:

- συνεργασία με βάση την πλήρη σύνδεση με το πρόγραμμα-πλαίσιο: συμμετοχή οντοτήτων των τρίτων χωρών με όρους ανάλογους των ισχυόντων για οντότητες των κρατών μελών. Η πλήρης σύνδεση των κρατών στην προενταξιακή φάση θα μπορούσε να διευκολύνεται με κατάλληλους μηχανισμούς φθίνουσας χρηματοδότησης, με ενδεχόμενη χρήση άλλων σχετικών κοινοτικών μέσων (π.χ. Phare). Προκειμένου περί άλλων κρατών στην προενταξιακή φάση, τα οποία δηλώνουν ότι δεν μπορούν ακόμη να συμμετάσχουν πλήρως στο πρόγραμμα-πλαίσιο, θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί το ενδεχόμενο της μερικής σύμπραξης σε ένα ή περισσότερα ειδικά προγράμματα,

- συμμετοχή σε ειδικά προγράμματα κατά περίπτωση ανάλογα με το σχέδιο: αν είναι αναγκαία προς το συμφέρον της Κοινότητας η σύναψη διμερούς ή πολυμερούς συμφωνίας συνεργασίας, για να παρέχεται πρόσβαση σε προγράμματα τρίτων χωρών υψηλής ποιότητας και κατάλληλες ρυθμίσεις περί δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η ανά σχέδιο συμμετοχή θα προϋποθέτει τη σύναψη τέτοιας συμφωνίας. Οι συμμετέχοντες φορείς τρίτων χωρών δεν θα τυγχάνουν καταρχήν κονδυλίων από τα προγράμματα αυτά, εκτός από τις περιπτώσεις όπου αιτιολογείται δεόντως ότι αποβαίνουν προς το κοινοτικό συμφέρον.

Οι λεπτομερείς όροι υπό τους οποίους φορείς τρίτων χωρών και διεθνείς οργανισμοί που έχουν ερευνητικές δραστηριότητες μπορούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα-πλαίσιο, καθώς και οι σχετικές χρηματοδοτικές ρυθμίσεις, θα καθοριστούν στην απόφαση που θα ληφθεί δυνάμει του άρθρου 130 Ι της συνθήκης.

3. ΤΡΙΤΗ ΔΡΑΣΗ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΘΕΜΑ «ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΜΜΕ»

Η καινοτομία είναι θεμελιώδης παράγων της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας, της βιώσιμης κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Σκοπός είναι η προώθηση καινοτόμων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας καινοτόμων επιχειρήσεων, η διευκόλυνση της διάδοσης και της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας και η υποστήριξη της μεταφοράς τεχνολογίας.

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι σημαντικοί φορείς και παράγοντες της καινοτομίας. Η ανάπτυξη ΜΜΕ μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, στην ανάπτυξη νέων οικονομικών δραστηριοτήτων, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην ανταγωνιστικότητα. Πρέπει συνεπώς να παρέχεται στις ΜΜΕ ευκολότερη πρόσβαση στην προηγμένη τεχνολογία που χρειάζονται, και στις δυνατότητες που προσφέρουν τα κοινοτικά καθώς και τα ερευνητικά προγράμματα των κρατών μελών.

Η προώθηση της καινοτομίας και η συμμετοχή των ΜΜΕ δεν ταυτίζονται μεν, συνδέονται όμως στενά. Κατά το δυνατόν, επομένως, το οριζόντιο αυτό θέμα θα υλοποιηθεί μέσω κοινών δράσεων που θα καλύπτουν και τους δύο εν λόγω τομείς. Επιπλέον, οι διεξαγόμενες στα πλαίσια του προγράμματος αυτού δραστηριότητες θα συμπληρώνουν τις δραστηριότητες που αναλαμβάνονται μέσα στα κράτη μέλη και τις διεξαγόμενες με βάση άλλα μέρη του προγράμματος-πλαισίου δραστηριότητες για την προώθηση της καινοτομίας και την ενθάρρυνση της συμμετοχής των ΜΜΕ, και θα πρέπει συνεπώς να υποστηρίζουν, να συμπληρώνουν και, ανάλογα με την περίπτωση, να κατευθύνουν αυτές τις διάφορες προσπάθειες. Εν προκειμένω, τυγχάνουν επίσης υποστηρίξεως, στο πλαίσιο δραστηριοτήτων συνεργατικής έρευνας και διερευνητικών επιχορηγήσεων, σχέδια τα οποία εμπίπτουν στους συνολικούς στόχους των θεματικών προγραμμάτων, εφόσον τα σχέδια αυτά υπόσχονται μεγάλες δυνατότητες όσον αφορά την καινοτομία και την απασχόληση.

1. Γενικοί στόχοι

α) Προώθηση της καινοτομίας

- για να διευκολυνθεί η εφαρμογή πολιτικών υπέρ της καινοτομίας στην Κοινότητα, ιδίως μέσω της συμβολής στη δημιουργία περιβάλλοντος ευνοϊκού για την καινοτομία,

- για να αποκτήσει το κοινό καλύτερη επίγνωση των ωφελημάτων της καινοτομίας,

- για να αυξηθεί η οικονομική και κοινωνική επίδραση των ερευνητικών δραστηριοτήτων του προγράμματος-πλαισίου, μέσω της καλύτερης διάδοσης και αξιοποίησης των αποτελεσμάτων τους, καθώς και της μεταφοράς και διάδοσης τεχνολογίας από διάφορες πηγές, λαμβανομένων υπόψη των αναγκών των πελατών και των χρηστών,

- για να διευκολυνθεί η πρόσβαση των συμμετεχόντων στα προγράμματα (ιδίως των ΜΜΕ), με την παροχή πληροφοριών και συμβουλών, στα μέσα που υποστηρίζουν την καινοτομία.

β) Ενθάρρυνση της συμμετοχής ΜΜΕ

- για την παρακίνηση της αποτελεσματικής συμμετοχής ΜΜΕ στα ερευνητικά προγράμματα και της μεταφοράς τεχνολογίας προς τις ΜΜΕ - τόσο τις ΜΜΕ που αναπτύσσουν δραστηριότητα στους τομείς της έρευνας και της υψηλής τεχνολογίας, όσο και εκείνες που έχουν πολύ λίγες ερευνητικές δυνατότητες ή και καθόλου, έχουν όμως σημαντικές τεχνολογικές ανάγκες και ικανότητα αφομοίωσης των νέων τεχνολογιών 7 για να βοηθηθούν οι ΜΜΕ σε όλη την Κοινότητα να αναπτύξουν τις τεχνολογικές τους ικανότητες, λαμβανομένων επίσης υπόψη των συγκεκριμένων προβλημάτων των ΜΜΕ που βρίσκονται σε μειονεκτικές περιοχές,

- για τη βοήθεια προς τις ΜΜΕ ώστε να εγκαθιδρύουν διεθνικά δίκτυα και συμπράξεις για την αφομοίωση και διάδοση νέων τεχνολογιών,

- για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης διεθνικών διασυνδέσεων μεταξύ ΜΜΕ, μεγάλων εταιρειών, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων.

2. Δραστηριότητες που υπάγονται ειδικά στο οριζόντιο πρόγραμμα

α) Προώθηση της καινοτομίας

- αναγνώριση και διάδοση, σε συνδυασμό με τα άλλα προγράμματα του προγράμματος-πλαισίου, καταλλήλων μηχανισμών ώστε να διευκολυνθεί, κατά τον κύκλο ζωής των σχεδίων, η αξιοποίηση, η ιδιωτική χρηματοδότηση και η μεταφορά των παραγομένων τεχνολογιών και αποτελεσμάτων, με παράλληλη προστασία των αποκτωμένων γνώσεων,

- ανάπτυξη, επιβεβαίωση και εφαρμογή μεθόδων για δράσεις μεταφοράς τεχνολογίας που ενσωματώνουν τις τεχνολογικές, οικονομικές και κοινωνικές πτυχές της καινοτομίας και, όπου απαιτείται, διεθνική διάδοση και αξιοποίηση αποτελεσμάτων που δεν προέρχονται από τα θεματικά προγράμματα (λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τομέα δραστηριότητας),

- συντονισμός μελετών και αναλύσεων που διεξάγονται σε διάφορα πλαίσια και ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων τους, ώστε να προκύψει ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς για τον τομέα της πολιτικής υπέρ της καινοτομίας.

β) Ενθάρρυνση της συμμετοχής ΜΜΕ

- διαχείριση ενός ενιαίου προσθέτου σημείου εισόδου των ΜΜΕ - για όλα τα ερευνητικά προγράμματα - στις υπηρεσίες της Επιτροπής, μέσω των υπαρχόντων στα κράτη μέλη δικτύων υποστήριξης 7 προσδιορισμός και διαχείριση κοινών μέσων που θα διευκολύνουν τη συμμετοχή των ΜΜΕ στα προγράμματα [η πληρέστερη δυνατή χρήση ηλεκτρονικών μεθόδων για τους φακέλους πληροφοριών, υποβολή προτάσεων, άμεση υποστήριξη (help line), ειδικευμένα ενδοδίκτυα για την προαγωγή της συμμετοχής των ΜΜΕ στην καινοτομία κ.λπ.] 7 παροχή πληροφοριών για τα προγράμματα και εκπαίδευση για την προετοιμασία προτάσεων 7

- αυξανόμενη συμμετοχή των ΜΜΕ σε όλα τα στάδια, στη διαδικασία διαβουλεύσεων/αξιολόγησης 7 όπου είναι απαραίτητο, μπορεί να ζητηθεί επίσης η γνώμη των ενώσεων των εκπροσώπων τους 7 μέριμνα για ένα διαρθρωμένο και ταχύ σύστημα απαντήσεων για όλους τους αιτούντες 7 βοήθεια για τη σύσταση κοινοπραξιών 7 απλοποίηση των διαδικασιών και περαιτέρω ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των διακανονισμών που σχετίζονται με τις συμβάσεις και τις πληρωμές και βελτίωση της διαφάνειας,

- συνεχείς ανοικτές προσκλήσεις για προτάσεις μέτρων, ειδικών για τις ΜΜΕ, όπως διερευνητικών επί χορηγήσεων ή δραστηριοτήτων συνεργατικής έρευνας,

- βοήθεια προς τις ΜΜΕ για να προσδιορίσουν τις σημερινές και μελλοντικές τεχνολογικές ανάγκες τους, και παροχή πληροφοριών και συμβουλών ώστε να καλυφθούν οι εν λόγω ανάγκες.

γ) Κοινές δράσεις καινοτομίας/ΜΜΕ

- δράσεις στο κοινοτικό επίπεδο για τον εξορθολογισμό και συντονισμό των δικτύων παροχής πληροφοριών και βοηθείας σχετικά με τις δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας της Κοινότητας 7 διαχείριση, σε συνδυασμό με τα άλλα προγράμματα του προγράμματος-πλαισίου, του δικτύου υποστήριξης για τη μεταφορά καινοτομίας και τεχνολογίας, κατά την οποία θα γίνεται η καλύτερη δυνατή χρήση των κέντρων μεταβίβασης καινοτομίας και των κεντρικών σημείων της κοινής ερευνητικής δράσης για την τεχνολογία (Craft) 7 εδραίωση των μηχανισμών συγκέντρωσης και διάδοσης πληροφοριών, όπως της υπηρεσίας παροχής πληροφοριών στον τομέα της κοινοτικής έρευνας (Cordis),

- παροχή πληροφοριών και συμβουλών, καθώς και πιλοτικές δραστηριότητες, στους τομείς:

- των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας,

- της πρόσβασης στην ιδιωτική χρηματοδότηση, ιδίως δε στα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων,

- της δημιουργίας νέων καινοτόμων επιχειρήσεων, κυρίως μέσω ευρωπαϊκών οργανισμών και ταμείων (του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Eurotech Capital).

Στόχος των πιλοτικών δραστηριοτήτων θα είναι η βελτίωση των υφιστάμενων δυνατοτήτων πληροφόρησης, παροχής συμβουλών και ανάλυσης, η διευκόλυνση της πρόσβασης στα υφιστάμενα εθνικά και ιδιωτικά μέσα, σε εθνικό ή κοινοτικό επίπεδο, χωρίς την παροχή οικονομικών επιδοτήσεων στις επιχειρήσεις ή τη δημιουργία ανταγωνιστικού χρηματοδοτικού μέσου,

- προσδιορισμός και προώθηση, σε συνδυασμό με τα άλλα προγράμματα του προγράμματος-πλαισίου, των άριστων πρακτικών στον τομέα της καινοτομίας.

3. Αλληλεπίδραση με τις συναφείς δράσεις άλλων δραστηριοτήτων του προγράμματος-πλαισίου

α) Προώθηση της καινοτομίας

- αρωγή κατά την προετοιμασία για την αξιοποίηση και διάδοση των αποτελεσμάτων κατά το στάδιο της έρευνας,

- μέριμνα για τη συνεκτικότητα μεταξύ των δραστηριοτήτων υπέρ της καινοτομίας, που αναπτύσσονται στα πλαίσια των άλλων προγραμμάτων και εκείνων που αναπτύσσονται βάσει του παρόντος προγράμματος,

- συντονισμός των δραστηριοτήτων των «μονάδων καινοτομίας» που πρόκειται να συσταθούν στα θεματικά προγράμματα, ώστε η καινοτομία να εντάσσεται στην εφαρμογή των προγραμμάτων (π.χ. κατά την επιλογή και την παρακολούθηση των σχεδίων) και να εξασφαλίζεται δεόντως η οφειλόμενη συνέχεια στη μεταφορά τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων μεταφοράς τεχνολογίας που εξυπηρετούν σκοπούς επίδειξης.

β) Ενθάρρυνση της συμμετοχής ΜΜΕ

Να υποστηριχθεί η συμμετοχή ΜΜΕ στις δραστηριότητες Ε & ΤΑ και στις δραστηριότητες επίδειξης που πρόκειται να διεξαχθούν στα πλαίσια των προγραμμάτων:

- δραστηριότητες «συνεργατικής έρευνας» που δίνουν τη δυνατότητα σε τρεις τουλάχιστον ανεξάρτητες μεταξύ τους ΜΜΕ από δύο τουλάχιστον κράτη μέλη να αναζητούν από κοινού την επίλυση των κοινών τεχνολογικών προβλημάτων τους εσωτερικά ή αναθέτοντάς τα σε τρίτες νομικές οντότητες με κατάλληλες ερευνητικές δυνατότητες,

- δραστηριότητες υποστήριξης και ενθάρρυνσης της συμμετοχής ΜΜΕ σε συνεργατικά και συνεταιριστικά ερευνητικά σχέδια (π.χ. βάσει «διερευνητικών χορηγήσεων») σε σεβασμό των αναγκών των ΜΜΕ για ένα ευέλικτο και ευκόλως προσπελάσιμο σύστημα υποστήριξης.

Θα υποστηριχθεί η εξασφάλιση και η βελτίωση της διάδοσης και της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων μέσα στα θεματικά προγράμματα.

4. ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΡΑΣΗ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΘΕΜΑ: ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ ΓΝΩΣΕΩΝ

Ο κόσμος στηρίζεται όλο και περισσότερο στη γνώση. Το μείζον πλεονέκτημα της Κοινότητας στον τομέα αυτόν είναι η ποιότητα των ερευνητών, μηχανικών και τεχνικών της. Σκοπός είναι η διατήρηση και η αρωγή στην ανάπτυξη αυτού του δυναμικού γνώσεων με μεγαλύτερη στήριξη της κατάρτισης και της κινητικότητας των ερευνητών και με ενίσχυση της πρόσβασης στις ερευνητικές υποδομές.

Παράλληλα, η Κοινότητα έχει ισχυρή παράδοση έρευνας στις κοινωνικές και οικονομικές επιστήμες και στις ανθρωπιστικές σπουδές, η οποία πρέπει να ενεργοποιηθεί για να προσδιοριστούν οι οικονομικές και κοινωνικές τάσεις και ανάγκες του παρόντος και του μέλλοντος, με σκοπό τη συμβολή στην ανταγωνιστικότητα της Κοινότητας και στην ποιότητα ζωής των πολιτών της.

1. Γενικοί στόχοι

Οι γενικοί στόχοι της δράσης, που θα επιδιωχθούν σε συνεργασία με τις ομοειδείς δραστηριότητες που προβλέπονται σε άλλα σημεία του προγράμματος-πλαισίου, επικεντρώνονται σε δύο κύριους τομείς δραστηριότητας, τη βελτίωση του ερευνητικού δυναμικού και την ενίσχυση της κοινωνικοοικονομικής βάσης γνώσεων. Προς το σκοπό αυτό, θα αναληφθούν δράσεις για:

- ανάπτυξη του ερευνητικού ανθρώπινου δυναμικού της Κοινότητας, με την καταβολή ιδιαίτερων προσπαθειών για να εξασφαλιστεί ισότητα πρόσβασης και καλύτερη ισορροπία μεταξύ ανδρών και γυναικών, ιδίως με την κατάρτιση και την κινητικότητα των ερευνητών, ώστε να υπάρξει, μεταξύ άλλων, συμβολή στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας,

- ενίσχυση της πρόσβασης στις ερευνητικές υποδομές,

- μετατροπή της Κοινότητας σε έναν ελκυστικό τόπο εργασίας για τους ερευνητές και προβολή της ευρωπαϊκής έρευνας στο διεθνή χώρο, καθώς και προαγωγή μιας ευρωπαϊκής επιστημονικής και τεχνικής κουλτούρας,

- ενίσχυση, μέσω μιας συγκεκριμένης κεντρικής δράσης, της βάσης κοινωνικοοικονομικών γνώσεων για την καλύτερη κατανόηση των ζωτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή κοινωνία,

- ενίσχυση της ανάπτυξης επιστημονικών και τεχνολογικών πολιτικών και άλλων κοινοτικών πολιτικών.

2. Ειδικές δράσεις του οριζόντιου προγράμματος

α) Βελτίωση του ερευνητικού ανθρώπινου δυναμικού

Στήριξη της κατάρτισης και κινητικότητας των ερευνητών

Οι δράσεις καλύπτουν τη δημιουργία:

- δικτύων κατάρτισης ερευνητών σε προηγμένα σχέδια, συμπεριλαμβανομένων των νεοεμφανιζόμενων τομέων έρευνας, με αντικείμενο που επιλέγουν ελεύθερα οι ερευνητές. Θα δοθεί έμφαση στην κατάρτιση και εξέλιξη νέων ερευνητών προδιδακτορικού και μεταδιδακτορικού επιπέδου,

- συνεκτικού συστήματος υποτροφιών «Μαρία Κιουρί» που θα επικεντρώνεται σε ατομικές υποτροφίες χορηγούμενες σε νέους ερευνητές υψηλής στάθμης, με την απαιτούμενη πείρα στην έρευνα, για τη μελέτη θεμάτων της επιλογής τους.

Τα πρόσθετα και συμπληρωματικά μέτρα θα περιλαμβάνουν:

- βιομηχανικές υποτροφίες υποδοχής, χορηγούμενες σε και χρηματοδοτούμενες από κοινού με επιχειρήσεις (συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ) για την κατάρτιση νέων ερευνητών,

- αναπτυξιακές υποτροφίες υποδοχής για την ανάπτυξη ερευνητικής ικανότητας υψηλού επιπέδου στις λιγότερο ευνοημένες περιοχές της Κοινότητας,

- υποτροφίες σε έμπειρους ερευνητές για την προαγωγή της κινητικότητας μεταξύ βιομηχανικού και ακαδημαϊκού τομέα,

- υποστήριξη για παραμονή φοιτητών επί διδακτορία σε κέντρα κατάρτισης επί μικρό χρονικό διάστημα.

Ενίσχυση της πρόσβασης στις ερευνητικές υποδομές

Κύριος σκοπός είναι η ενίσχυση της πρόσβασης στις ερευνητικές υποδομές (μεγάλες εγκαταστάσεις, δίκτυα διανομής υπηρεσιών, κέντρα αριστείας υποδομής) στο βαθμό που τα μέτρα αυτά δεν λαμβάνονται από άλλες δραστηριότητες του προγράμματος-πλαισίου. Προς το σκοπό αυτό, εξετάζονται μέτρα που θα βοηθούν ερευνητές στη διεθνική πρόσβαση σε υποδομές με κοινοτικής κλίμακας ενδιαφέρον λόγω της σπανιότητας ή/και της εξειδίκευσής τους, καθώς και, ανάλογα με την περίπτωση, συμπληρωματικά μέτρα για τη συγκρότηση δικτύων μεταξύ χειριστών υποδομών και συναφών ερευνητικών σχεδίων.

Προώθηση της επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας

Στόχος είναι η ενθάρρυνση, μέσω ανταλλαγών, της επιστημονικής και τεχνολογικής αριστείας και η καλύτερη αξιοποίηση των επιτευγμάτων της έρευνας. Οι δραστηριότητες θα βασίζονται και θα συμπληρώνουν εθνικές δραστηριότητες και θα περιλαμβάνουν στήριξη επιστημονικών συνεδρίων υψηλού επιπέδου, σύνδεση κοινοτικών ερευνητών που δραστηριοποιούνται εκτός Κοινότητας με τους κοινοτικούς συναδέλφους τους, τιμητικές διακρίσεις για ερευνητικό έργο υψηλού επιπέδου, συμπεριλαμβανομένου ενός ευρωπαϊκού βραβείου «Καρτέσιος», απονεμομένου σε ερευνητές για εξαιρετικά επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα τα οποία απορρέουν από την ευρωπαϊκή συνεργατική έρευνα, και δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού και διάθεση πληροφοριών σε κοινοτικό επίπεδο για σημαντικά επιστημονικά ζητήματα μέσω, μεταξύ άλλων, ηλεκτρονικών δικτύων.

β) Κεντρική δράση: βελτίωση της βάσης κοινωνικοοικονομικών γνώσεων

Ο στόχος αυτής της κεντρικής δράσης είναι να καθορίσει τη βάση για μια οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη που θα παράγει απασχόληση και στην οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής κοινωνίας της γνώσης. Καλύπτει έναν αριθμό θεμάτων που συνδέονται με τους γενικούς στόχους του προγράμματος πλαισίου. Το βάρος θα δοθεί:

- στην ανάλυση διαρθρωτικών, δημογραφικών και κοινωνικών αλλαγών, συμπεριλαμβανομένων των φαινομένων της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και της μετανάστευσης στην Ευρώπη, και των επιπτώσεών τους στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη και την κοινωνική πρόνοια,

- στη σχέση τεχνολογικής ανάπτυξης, απασχόλησης και κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των συνθηκών εργασίας και των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού, και στην καινοτομία στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, συμπεριλαμβανομένων των νεοεμφανιζόμενων επαγγελμάτων,

- στην ανάλυση του μεταβαλλόμενου ρόλου των ευρωπαϊκών θεσμών, των συστημάτων διακυβέρνησης και της έννοιας του πολίτη στη διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, λαμβάνοντας υπόψη την επίπτωση του πολιτισμού, τα μέσα ενημέρωσης και του κοινωνικού και νομικού πλαισίου,

- στην επαλήθευση νέων αναπτυξιακών προτύπων και στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, της απασχόλησης, της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής και της ποιότητας ζωής, λαμβάνοντας υπόψη την ανάπτυξη των υπηρεσιών και της άυλης οικονομίας.

γ) Θα αναληφθούν και άλλες δραστηριότητες προς υποστήριξη της ανάπτυξης των πολιτικών στον τομέα της επιστήμης και τεχνολογίας

Σκοπός είναι να ενισχυθεί η ανάπτυξη των ειδικών γνώσεων που πρέπει να έχουν τα ανώτατα στελέχη και άλλοι χρήστες σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτική στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. Με βάση εθνικές και διεθνείς δραστηριότητες, η δράση αυτή θα τις συμπληρώνει και θα περιλαμβάνει τη δημιουργία κατάλληλων και συγκρίσιμων δεικτών, παρακολούθηση και αξιολόγηση της τεχνολογίας, στρατηγική ανάλυση ειδικών θεμάτων πολιτικής και, εάν χρειάζεται, ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ ανωτάτων στελεχών και ερευνητών.

3. Διασύνδεση με σχετικές δράσεις που υπάγονται σε άλλες δραστηριότητες του προγράμματος-πλαισίου

Η δραστηριότητα αυτή θα περιλαμβάνει το συντονισμό, την υποστήριξη και την πλαισίωση που απαιτούνται για τη συνέπεια με άλλες δράσεις του προγράμματος-πλαισίου όσον αφορά τις πτυχές που σχετίζονται με τους στόχους και τις δραστηριότητες του παρόντος προγράμματος. Το πρόγραμμα θα διασφαλίζει επίσης, με κατάλληλους μηχανισμούς παρακολούθησης και συντονισμού, την επαρκή ενσωμάτωση της κοινωνικοοικονομικής και στρατηγικής συνιστώσας στις ερευνητικές δραστηριότητες των θεματικών προγραμμάτων.

(1) Παρατεταμένη και σοβαρή ασθένεια που επιβαρύνει σημαντικά την κοινωνία, τις οικογένειες, τα άτομα και τα πρόσωπα που τα φροντίζουν.

(2) Σύμφωνα με τη δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Άμστερνταμ και το ψήφισμα του ΕΚ για την απαγόρευσή της κλωνοποίησης του ανθρώπου (ΕΕ C 155 της 14.4.1997, σ. 92) καθώς και τη σχετική κοινοτική νομοθεσία, θα διεξάγονται έρευνες σε κοινοτικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τις γνώμες των αρμόδιων αρχών, ιδίως δε της ευρωπαϊκής ομάδας για τη δεοντολογία της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών και της ομάδας για την προστασία του ανθρώπινου εμβρύου και κυήματος, καθώς και τις γνώμες των σχετικών διεθνών οργανισμών, και με σεβασμό των αρχών της δήλωσης του Ελσίνκι, και των σχετικών ψηφισμάτων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) και άλλων σχετικών διεθνών συμβάσεων.

Με βάση το παρόν πρόγραμμα-πλαίσιο, δεν θα ασκηθεί καμία ερευνητική δραστηριότητα με την οποία τροποποιείται ή η οποία αποσκοπεί στην τροποποίηση του γενετικού υλικού ανθρώπινων όντων με αλλοίωση των γενετικών κυττάρων ή επιδρά σε οποιοδήποτε άλλο στάδιο της εμβρυακής ανάπτυξης με αποτέλεσμα η αλλοίωση αυτή να μπορεί να μετατραπεί σε κληρονομούμενο χαρακτηριστικό. Επίσης, δεν θα ασκηθεί καμία ερευνητική δραστηριότητα, γνωστή ως «κλωνοποίηση», με αντικείμενο την αντικατάσταση του πυρήνα ενός γενετικού ή εμβρυακού κυττάρου από πυρήνα κυττάρου οιουδήποτε ατόμου, κυττάρου εμβρύου ή κυττάρου προερχομένου από στάδιο ανάπτυξης μεταγενέστερο του ανθρώπινου εμβρυακού σταδίου. Στο μέτρο του δυνατού, τα πειράματα και οι δοκιμές σε ζώα θα πρέπει να αντικατασταθούν από μεθόδους in vitro ή άλλες εναλλακτικές μεθόδους. Η τροποποίηση του γενετικού υλικού των ζώων και ο κλωνισμός των ζώων καλύπτονται από το παρόν πρόγραμμα-πλαίσιο αποκλειστικά για αιτιολογημένους από δεοντολογική άποψη σκοπούς και στο βαθμό που οι δραστηριότητες διέπονται από δεοντολογικούς κανόνες που διασφαλίζουν την προστασία των ζώων και την τήρηση των αρχών της γενετικής ποικιλομορφίας των ζώων. (Οι πρακτικές συνέπειες του σημείου αυτού θα διευκρινισθούν στα ειδικά προγράμματα).

(3) Θα εξασφαλιστεί ο συντονισμός μεταξύ των διαφόρων κεντρικών δράσεων και των γενικής φύσεως τεχνολογιών για τα σιδηροδρομικά και οδικά μεταφορικά μέσα.

(4) Οι δραστηριότητες που συνδέονται με την εφαρμογή της «διαστημικής τεχνολογίας» και διεξάγονται εντός του καθενός από τα θεματικά προγράμματα αποτελούν αντικείμενο ειδικού συντονισμού.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

ΠΕΜΠΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ (1998-2002) ΠΟΣΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

ΚΑΝΟΝΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Η Κοινότητα θα συμβάλλει στη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων επίδειξης, που καλούνται στο εξής «έμμεσες δράσεις Ε & ΤΑ», και αναπτύσσονται στο πλαίσιο των ειδικών προγραμμάτων μέσω των οποίων εφαρμόζεται το πρόγραμμα-πλαίσιο. Παράλληλα, θα αναπτύσσει η ίδια άμεσα δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης στους τομείς που καλύπτονται από το πρόγραμμα-πλαίσιο, καλούμενες στο εξής «άμεσες δράσεις Ε & ΤΑ».

1. Έμμεσες δράσεις Ε & ΤΑ

Οι έμμεσες δράσεις Ε & ΤΑ θα περιλαμβάνουν: δράσεις κοινής δαπάνης που θα είναι το κυριότερο μέσο εφαρμογής των ειδικών προγραμμάτων, καθώς και μετεκπαιδευτικές υποτροφίες, στήριξη δικτύων, συντονισμένες δράσεις και συνοδευτικά μέτρα.

α) Δράσεις κοινής δαπάνης

- Σχέδια έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, επίδειξης και συνδυασμένα σχέδια Ε & ΤΑ/επίδειξης:

- Σχέδια έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης: σχέδια προοριζόμενα να προσφέρουν νέες γνώσεις, που μπορούν να χρησιμεύσουν είτε στην ανάπτυξη νέων είτε στη σημαντική βελτίωση υφισταμένων ήδη προϊόντων, μεθόδων ή/και υπηρεσιών ή/και στην κάλυψη των αναγκών των επί μέρους πολιτικών της Κοινότητας,

- Σχέδια επίδειξης: σχέδια προοριζόμενα να αποδείξουν την τεχνική βιωσιμότητα νέων τεχνολογιών που μπορεί να προσφέρουν οικονομικά πλεονεκτήματα αλλά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για εμπορικούς σκοπούς,

- Συνδυασμένα σχέδια Ε & ΤΑ/επίδειξης: σχέδια με ένα σκέλος έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και ένα σκέλος επίδειξης,

- Προώθηση της πρόσβασης στις υποδομές έρευνας:

Επιπλέον των μέτρων για την ενίσχυση της ερευνητικής υποδομής στο πλαίσιο άλλων έμμεσων δράσεων Ε & ΤΑ, θα δοθεί, με σκοπό την προώθηση της πρόσβασης σε ερευνητικές υποδομές, ενίσχυση για τις πρόσθετες δαπάνες υποδοχής κοινοτικών ερευνητών και διάθεσης υφιστάμενων εγκαταστάσεων.

- Τεχνολογικά κίνητρα για την ενθάρρυνση και τη διευκόλυνση της συμμετοχής των ΜΜΕ σε δραστηριότητες Ε & ΤΑ:

Σχέδια «ερευνητικής συνεργασίας»: σχέδια με τα οποία δίδεται η δυνατότητα σε τουλάχιστον τρεις, ανεξάρτητες μεταξύ τους, ΜΜΕ από τουλάχιστον δύο κράτη μέλη να αναζητούν από κοινού την επίλυση την κοινών τεχνολογικών προβλημάτων τους εσωτερικά ή αναθέτοντας τα σε τρίτες νομικές οντότητες με κατάλληλες ερευνητικές δυνατότητες.

«Διερευνητικές επιχορηγήσεις» για να είναι δυνατή η διερευνητική φάση σχεδίου. Αυτό μπορεί να συνίσταται σε μελέτες σκοπιμότητας, καταλληλότητα σχεδίων, προετοιμασία και αναζήτηση εταίρων, και να αφορά περίοδο που δεν θα υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες.

β) Μετεκπαιδευτικές υποτροφίες

Οι μετεκπαιδευτικές υποτροφίες καθορίζονται στο πλαίσιο της τέταρτης δράσης (υποτροφίες Μαρίας Κιουρί). Οι υποτροφίες που χορηγούνται δυνάμει της πρώτης, της δεύτερης ή της τέταρτης δράσης περιλαμβάνουν επίδομα προς τον υπότροφο που θα περιλαμβάνει την κάλυψη των δαπανών της κοινωνικής του ασφάλισης καθώς και μια συνεισφορά στα έξοδα μετακίνησης. Θα υπάρχει επίσης συνεισφορά στις επιλέξιμες δαπάνες του οργανισμού υποδοχής εάν ο οργανισμός αυτός ευρίσκεται εντός της Κοινότητας.

γ) Ενίσχυση για δίκτυα εκπαίδευσης στην έρευνα και θεματικά δίκτυα

- Δίκτυα εκπαίδευσης στην έρευνα στα πλαίσια της τέταρτης δράσης. Χορηγείται ενίσχυση για τις πρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες που συνδέονται με τη δημιουργία και τη διατήρηση του δικτύου.

- Θεματικά δίκτυα: δίκτυα που συνδέουν, παραδείγματος χάριν, κατασκευαστές, χρήστες, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, οργανισμούς και ερευνητικές υποδομές με άξονα την επιδίωξη ενός δεδομένου επιστημονικού και τεχνολογικού στόχου, έτσι ώστε να διευκολύνεται ο συντονισμός δραστηριοτήτων και η μεταβίβαση γνώσεων. Χορηγείται ενίσχυση για τις πρόσθετες επιλέξιμες δαπάνες συντονισμού και εφαρμογής του δικτύου.

δ) Συντονισμένες δράσεις

Οι συντονισμένες δράσεις θα προορίζονται για το συντονισμό των ήδη χρηματοδοτουμένων σχεδίων Ε & ΤΑ, με σκοπό την ανταλλαγή πείρας, τη διεύρυνση των ερευνητικών προσπαθειών των διαφόρων παραγόντων ώστε να συγκεντρωθεί μια «κρίσιμη μάζα», τη διάδοση των αποτελεσμάτων και την ενημέρωση των χρηστών.

ε) Συνοδευτικά μέτρα

Τα συνοδευτικά μέτρα θα συμβάλλουν στην εφαρμογή των ειδικών προγραμμάτων ή στην προετοιμασία μελλοντικών δράσεων, συντελώντας στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων τους. Παράλληλα, αποσκοπούν στην προπαρασκευή ή την υποστήριξη των άλλων έμμεσων δράσεων Ε & ΤΑ. Αποκλείονται τα μέτρα που προορίζονται για τη διάθεση στο εμπόριο προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών, για δραστηριότητες μάρκετινγκ ή για προώθηση των πωλήσεων.

Οι αποφάσεις για την έγκριση των ειδικών προγραμμάτων μπορεί να καθορίζουν λεπτομερέστερα τις προαναφερόμενες έμμεσες δράσεις Ε & ΤΑ, να τις συμπληρώνουν ή να τις συναρτούν με πρόσθετους όρους ή περιορισμούς.

Οι κανόνες για τη χρηματοδοτική συμμετοχή επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων στις έμμεσες δράσεις Ε & ΤΑ και για τη διάδοση των αποτελεσμάτων διευκρινίζονται στην απόφαση που εκδίδει το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 130 Ι της συνθήκης. Οι επιλέξιμες δαπάνες θα καθορίζονται στην απόφαση αυτή και θα διευκρινίζονται λεπτομερώς ιδίως στις συμβάσεις.

Επιπλέον των άμεσων δράσεων Ε & ΤΑ που περιγράφονται κατωτέρω, σταδιακά θα είναι υποψήφιο να λαμβάνει χρηματοδότηση για τις έμμεσες δράσεις Ε & ΤΑ του προγράμματος-πλαισίου και το ΚΚΕρ.

2. Άμεσες δράσεις Ε & ΤΑ

Οι άμεσες δράσεις Ε & ΤΑ, που θα υλοποιούνται από το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ), θα περιλαμβάνουν τις θεσμικού χαρακτήρα δραστηριότητες έρευνας και επιστημονικής και τεχνικής υποστήριξης. Το ΚΚΕρ μπορεί να παρέχει την υποστήριξή του όπου έχει ειδική ή και αποκλειστική πείρα και γνώσεις καθώς και εγκαταστάσεις μέσα στην Κοινότητα ή όπου του ανατίθενται δραστηριότητες αναγκαίες για την πλαισίωση και την εφαρμογή κοινοτικών πολιτικών και καθηκόντων που εμπίπτουν, κατά τη συνθήκη, στην αρμοδιότητα της Επιτροπής και που απαιτούν την αμεροληψία του ΚΚΕρ. Το ΚΚΕρ εκτελεί τις δραστηριότητές του σε στενή συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα τις επιχειρήσεις της Ευρώπης.

3. Ποσοστά συμμετοχής

Στις αποφάσεις θέσπισης των ειδικών προγραμμάτων για την εφαρμογή του πέμπτου προγράμματος-πλαισίου δεν μπορεί να υπάρξουν παρεκκλίσεις από τα ποσοστά χρηματοδοτικής συμμετοχής που καθορίζονται κατωτέρω, με εξαίρεση μόνο δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις.

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

4. Κοινές επιχειρήσεις κ.λπ.

Κάθε απόφαση του Συμβουλίου η οποία λαμβάνεται σύμφωνα με το άρθρο 130 Ξ, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 παράγραφος 2 της παρούσας απόφασης, θα καθορίζει, όπου απαιτείται, τους κανόνες για τη χρηματοδοτική συμμετοχή της Κοινότητας.

Δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο β)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή ερμηνεύουν την προϋπόθεση του άρθρου 2 παράγραφος 1 στοιχείο β) - σύμφωνα με την οποία «η δημοσιονομική προοπτική αναφέρει το μερίδιο των δαπανών που διατίθεται για την έρευνα» - κατά τέτοιο τρόπο ώστε αυτή να σημαίνει ότι για το μερίδιο της έρευνας θα αναφέρεται ένα φάσμα.

Δήλωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο γ)

Στην περίπτωση που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο γ) δεύτερο εδάφιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή αναλαμβάνουν τη δέσμευση να προβούν σε κάθε απαραίτητη ενέργεια στο πλαίσιο των αντιστοίχων αρμοδιοτήτων τους ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία έγκριση της αποφάσεως για τον καθορισμό των ποσών για τα ειδικά προγράμματα ως αποτέλεσμα της αποφάσεως του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Δήλωση της Επιτροπής στο άρθρο 3 παράγραφος 1

Η Επιτροπή δηλώνει ότι θα συνεχίσει να εφαρμόζει όλες τις σχετικές διοργανικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της διαβιβάσεως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχεδίων μέτρων - ιδίως δε στην περίπτωση ερευνών τα σχέδια - των προγραμμάτων εργασίας και τυχόν ενημέρωσής τους, καθώς και της διαβίβασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβουλίο των ημερησίων διατάξεων των συνεδριάσεων της Επιτροπής και των αποτελεσμάτων των ψηφοφοριών.

Δήλωση της Επιτροπής στο άρθρο 5 παράγραφος 1

Η Επιτροπή δηλώνει ότι οι ετήσιες εκθέσεις ελέγχου θα διατίθενται αμέσως, σύμφωνα με την τρέχουσα πρακτική, στις σχετικές επιτροπές του προγράμματος καθώς και στην επιτροπή έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και ενέργειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Δήλωση της Επιτροπής στο άρθρο 5 παράγραφος 2

Τα σχόλια της Επιτροπής θα αναφέρουν εάν και πώς εφαρμόζονται οι συστάσεις των εμπειρογνωμόνων.

Δηλώση της Επιτροπής στο άρθρο 5 παράγραφος 3

Η Επιτροπή δηλώνει ότι εμπειρογνώμονες από την Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένου του ΚΚΕρ, διαδραματίζουν συμβουλευτικό μόνον ρόλο στην εν λόγω διαδικασία αξιολόγησης.

Δήλωση της Επιτροπής στο άρθρο 5 παράγραφος 4

Η τακτική ενημέρωση σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος εξασφαλίζεται αφενός μέσω επιτροπών προγράμματος και αφετέρου μέσω της επιτροπής έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και ενέργειας.

Δήλωση της Επιτροπής στο άρθρο 5 παράγραφος 4

Η Επιτροπή δηλώνει ότι, όταν ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τη συνολική πρόοδο της εφαρμογής του προγράμματος πλαίσιο και των ειδικών προγραμμάτων, κυρίως στην ετήσια έκθεση που συντάσσεται σύμφωνα με το άρθρο 130 Ρ της συνθήκης, θα αναφέρεται ειδικά σε όλες τις σχετικές πτυχές της συμμετοχής των ΜΜΕ στα προγράμματα καθώς επίσης και στα επιτεύγματα τους.

Δήλωση της Επιτροπής στο παράρτημα II μέρος I, σημείο 3 - Κοινό Κέντρο Ερευνών

Η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να ζητήσει από την Επιτροπή να διενεργήσει ερευνητικές δραστηριότητες οι οποίες θα ανατεθούν στο ΚΚΕρ, εντός του πεδίου των επιστημονικών και τεχνολογικών προτεραιοτήτων του.

Δηλώση της Επιτροπής στο παράρτημα II μέρος 1, σημείο 3

Μετά από ενδεχόμενο αίτημα του ΕΚ, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη, διακείμενη ευμενώς, την εκπόνηση ερευνών για τις νομικές, οικονομικές και πρακτικές πτυχές της επέκτασης των δραστηριοτήτων ΕΤΑ της συνθήκης ΕΚ στις μεθόδους και τεχνολογίες επεξεργασίες χημικών και βακτηριολογικών ουσιών.