ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (96/C 45/06)

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

1. Ο ρόλος της έρευνας και ανάπτυξης στη βελτίωση της οικονομικής ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης

1.1. Σύμφωνα με το άρθρο 130 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ η Κοινότητα, όπως και τα κράτη μέλη, αναλαμβάνουν δράση η οποία αποσκοπεί «να βελτιώσει την εκμετάλλευση του βιομηχανικού δυναμικού των πολιτικών στους τομείς της καινοτομίας, της έρευνας και της τεχνολογίας».

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 130 παράγραφος 3 η Κοινότητα συμβάλλει στην υλοποίηση του στόχου αυτού «μέσω των πολιτικών και δράσεων που αναλαμβάνει δυνάμει άλλων διατάξεων της παρούσας συνθήκης». Κατά συνέπεια, το παρόν πλαίσιο των ενισχύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη αποσκοπεί να θέσει σε εφαρμογή τους κανόνες του ανταγωνισμού συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην επίτευξη του εν λόγω στόχου.

1.2. Η έρευνα και ανάπτυξη μπορούν να συμβάλουν στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και στην τόνωση της απασχόλησης. Η διαπίστωση αυτή είχε ήδη γίνει κατά τη σύναψη της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης με την οποία εισήχθη στη συνθήκη ΕΚ, μεταξύ άλλων, το άρθρο 130 ΣΤ, όπου υπογραμμίζεται ο στόχος της Κοινότητας να ενισχυθούν οι επιστημονικές και οι τεχνολογικές βάσεις της κοινοτικής βιομηχανίας και να διευκολυνθεί η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της. Η συνθήκη του Μάαστριχτ καταξίωσε το στόχο αυτό καθώς και την ανάγκη, για την Κοινότητα, να ενθαρρύνει τις προσπάθειες συνεργασίας, στον τομέα της τεχνολογικής έρευνας και ανάπτυξης, μεταξύ επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων.

1.3. Τα πολυετή προγράμματα-πλαίσια Ε& ΤΑ αποτελούν έναν τρόπο προώθησης των στόχων αυτών. Το τέταρτο πρόγραμμα πλαίσιο (1994-1998) που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (1) περιλαμβάνει τέσσερις τομείς δραστηριοτήτων:

α) ερευνητικά προγράμματα, προγράμματα τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης που ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων 7

β) την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ της Κοινότητας, των τρίτων χωρών και των διεθνών οργανισμών όσον αφορά την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την επίδειξη 7

γ) τη διάδοση και την εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων των κοινοτικών δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης 7

δ) την προώθηση της κατάρτισης και της κινητικότητας των ερευνητών εντός της Κοινότητας.

1.4. Το Λευκό Βιβλίο για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση (2) πραγματεύεται τις προκλήσεις και τις προοπτικές ενόψει του 21ου αιώνα. Προτείνει ένα ευρύ φάσμα μέτρων και ενεργειών που θα αναλάβουν από κοινού τα κράτη μέλη και η Κοινότητα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το Λευκό Βιβλίο δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στα γενικά μέτρα ως μέσο προώθησης των επενδύσεων στην τεχνολογική έρευνα και ανάπτυξη των επιχειρήσεων, όπως τα ευνοϊκά φορολογικά μέτρα ή τα μέτρα που έχουν ως στόχο να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της έρευνας. Συγκεκριμένα το Λευκό Βιβλίο προτείνει ο ιδιωτικός τομέας να αναλάβει μεγαλύτερο μέρος των ερευνητικών δαπανών και η δημόσια παρέμβαση να μεταφερθεί σταδιακά από τα άμεσα στα έμμεσα μέσα στήριξης.

1.5. Ωστόσο, στο Λευκό Βιβλίο δηλώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών για Ε& Α στην Κοινότητα ελέγχεται από τα κράτη μέλη. Ο κοινοτικός προϋπολογισμός για την έρευνα καλύπτει σήμερα μόνον το 4 % του συνόλου των ερευνητικών δαπανών των κρατών μελών. Επιπλέον, οι ερευνητικές δαπάνες στο εσωτερικό της Ένωσης συντονίζονται επί του παρόντος μόνο σε ποσοστό 13 %, βάσει συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων που προέρχονται από διαφορετικά κράτη μέλη.

1.6. Εξάλλου, το Λευκό Βιβλίο καταδεικνύει ότι η Κοινότητα επενδύει στην τεχνολογική έρευνα και ανάπτυξη συγκριτικά λιγότερο από ορισμένους ανταγωνιστές της. Όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις στις επιχειρήσεις, βάσει των στοιχείων που συγκεντρώθηκαν αφού τέθηκε σε εφαρμογή το πλαίσιο το 1986 και ιδίως αυτών που αφορούν την περίοδο 1990-1992, παρατηρείται ότι οι κοινοποιήσεις ενισχύσεων με κύριο στόχο την ενίσχυση δραστηριοτήτων βιομηχανικής έρευνας και ανάπτυξης αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 5 % του συνολικού όγκου των κρατικών ενισχύσεων.

1.7. Το Λευκό Βιβλίο υπενθυμίζει επίσης ότι τα μέτρα που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη πρέπει να συμβιβάζονται με την κοινή αγορά και τους κανόνες που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις, βάσει της αρχής που θεσπίζεται στο άρθρο 3 Ζ της συνθήκης ΕΚ 7 οι κανόνες αυτοί βασίζονται στα άρθρα 92 και 93 της συνθήκης ΕΚ.

1.8. Ένας από τους στόχους της πολιτικής ανταγωνισμού είναι να βελτιώσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της κοινοτικής βιομηχανίας και να συμβάλει στην υλοποίηση των στόχων που αναφέρονται στο άρθρο 130 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ. Κατά συνέπεια, είναι σκόπιμο οι κανόνες του ανταγωνισμού να εφαρμόζονται κατά τρόπο εποικοδομητικό προκειμένου να προωθηθεί η συνεργασία που ευνοεί την ανάπτυξη και τη διάδοση νέων τεχνολογιών στα κράτη μέλη, ενώ παράλληλα τηρούνται οι κανόνες της πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο έλεγχος των κρατικών ενισχύσεων πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι πόροι θα τίθενται στη διάθεση των τομέων που συμβάλλουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κοινοτικής βιομηχανίας.

1.9. Παραδοσιακά η Επιτροπή υιοθετεί ευνοϊκή στάση όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη. Οι λόγοι της εν λόγω στάσης συνδέονται με τους στόχους των εν λόγω ενισχύσεων, τις ανάγκες χρηματοδότησης, τους σημαντικούς συχνά κινδύνους των δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης και το γεγονός ότι τα σχέδια σε στάδιο προγενέστερο της αγοράς έχουν μικρές πιθανότητες να προκαλέσουν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και να νοθεύσουν τις συναλλαγές.

1.10. Η Επιτροπή επέδειξε την εν λόγω ευνοϊκή στάση σε περισσότερες από 500 αποφάσεις που έλαβε βάσει του κοινοτικού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων στην έρευνα και την ανάπτυξη (στο εξής «το πλαίσιο») (3). Αυτό κατέστη δυνατό διότι τα κράτη μέλη τήρησαν πάντα τα όρια που καθορίζονται από το εν λόγω πλαίσιο.

1.11. Η παρούσα αναθεώρηση του πλαισίου έχει ως στόχο να συμπεριλάβει τις πρόσφατες εξελίξεις και την εμπειρία που αποκτήθηκε τα τελευταία έτη.

Μεταξύ των εξελίξεων αυτών συγκαταλέγεται η συμφωνία σχετικά με τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέτρα (ΕΑΜ) που εγγράφεται το πλαίσιο της συμφωνίας της ΓΣΔΕ του 1994. Η εν λόγω συμφωνία αναγνωρίζει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των ενισχύσεων στην έρευνα. Το άρθρο 8 της συμφωνίας ΕΑΜ θεσπίζει μεταξύ άλλων τις προϋποθέσεις χορήγησης ώστε οι ενισχύσεις στις ερευνητικές δραστηριότητες που αναπτύσσουν οι επιχειρήσεις ή τα ανώτατα εκπαιδευτικά ή ερευνητικά ιδρύματα αναθέτοντας συμβάσεις σε επιχειρήσεις, να μην προκαλέσουν μια δράση αντισταθμιστικών μέτρων. Επιπλέον, το πλαίσιο λαμβάνει δεόντως υπόψη τους άλλους στόχους και πολιτικές της Ένωσης.

2. Προϋποθέσεις εφαρμογής των κανόνων χορήγησης κρατικών ενισχύσεων για Ε& Α (άρθρο 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ)

2.1. Το άρθρο 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ ορίζει ότι οι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, στο μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές.

2.2. Όσο περισσότερο προσεγγίζει την αγορά η Ε& Α, τόσο μεγαλύτερη στρέβλωση επιφέρουν στην αγορά οι κρατικές ενισχύσεις. Προκειμένου να προσδιορίσει την εγγύτητα με την αγορά της επιδοτούμενης δραστηριότητας Ε& Α, η Επιτροπή κάνει διαχωρισμό μεταξύ βασικής έρευνας, βιομηχανικής έρευνας και δραστηριότητας ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο. Τα διάφορα στάδια της Ε& Α καθορίζονται στο παράρτημα 1 του παρόντος πλαισίου και αντιστοιχούν σ' αυτά που θεσπίζονται με τη συμφωνία σχετικά με τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέτρα.

2.3. Η καινοτομία δεν αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία. Οι κρατικές ενισχύσεις για δραστηριότητες οι οποίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως καινοτόμες, αλλά που δεν περιλαμβάνονται στο πλαίσιο των κατηγοριών του σημείου 2.2, επιτρέπονται μόνον αν τηρούν την πολιτική της Επιτροπής για τις ενισχύσεις σε επενδύσεις.

2.4. Η ενίσχυση δραστηριοτήτων Ε& Α που διεξάγονται από ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και δημόσια ερευνητικά ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν καλύπτεται από το άρθρο 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

Όταν τα αποτελέσματα αυτών των εργασιών Ε& Α που χρηματοδοτούνται από το κράτος τίθενται στη διάθεση των κοινοτικών επιχειρήσεων σε μη διακριτική βάση, η Επιτροπή ξεκινά από την αρχή ότι δεν υπάρχει κανονικά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

Όταν οι εργασίες Ε& Α πραγματοποιούνται από ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ή ειδικά ερευνητικά ιδρύματα ή δημόσια ερευνητικά ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα για το λογαριασμό επιχειρήσεων ή σε συνεργασία με αυτές, η Επιτροπή ξεκινά από την αρχή ότι δεν υπάρχει κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ:

α) είτε όταν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ή δημόσια ερευνητικά ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα συμβάλλουν σε ερευνητικά προγράμματα ως φορείς του ανταγωνιστικού τομέα 7 αυτό συμβαίνει ιδίως στην περίπτωση που τα ιδρύματα αμείβονται για τις υπηρεσίες τους σύμφωνα με την τιμή αγοράς 7

β) - οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν στις εργασίες έρευνας θα αναλάβουν το σύνολο των δαπανών του προγράμματος ή

- τα αποτελέσματα τα οποία δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας μπορούν να διαδοθούν ευρέως, και το σύνολο των ενδεχόμενων εισπράξεων από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των αποτελεσμάτων της έρευνας και ανάπτυξης καταβάλλεται σε δημόσια ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή

- τα δημόσια ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα λαμβάνουν από τους συμμετέχοντες βιομηχανικούς φορείς αντιστάθμιση ισοδύναμη προς την τιμή της αγοράς, για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που απορρέουν από το ερευνητικό πρόγραμμα τα οποία κατέχουν οι εν λόγω βιομηχανικοί φορείς, και τα αποτελέσματα τα οποία δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας μπορούν να διαδοθούν ευρέως στους τρίτους ενδιαφερόμενους.

2.5. Οι δημόσιες αρχές μπορούν να αναθέσουν σε επιχειρήσεις τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων Ε& Α ή να αποκτήσουν κατόπιν αγοράς από αυτές τα αποτελέσματα. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει ανοικτός διαγωνισμός, η Επιτροπή θα ξεκινήσει από την αρχή ότι θα μπορούσε να υπάρχει κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 92 παράγραφος 1. Όταν αυτές οι συμβάσεις ανατίθενται με τους όρους της αγοράς, ιδιαίτερα έπειτα από διαδικασία ανοικτού διαγωνισμού σύμφωνα με την οδηγία 92/50/ΕΟΚ του Συμβουλίου (4), η Επιτροπή θα θεωρήσει κανονικά ότι δεν υπάρχει κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

3. Συμβιβάσιμο των ενισχύσεων για την Ε& Α στο πλαίσιο του άρθρου 92 της συνθήκης ΕΚ

3.1. Όταν πληρούν τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ και πρέπει κατά συνέπεια να εξεταστούν από την Επιτροπή, οι ενισχύσεις στην Ε& Α υπέρ των επιχειρήσεων μπορούν να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά δυνάμει των παρεκκλίσεων που προβλέπονται στο άρθρο 92 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ.

3.2. Σε κάθε περίπτωση που η Επιτροπή, αφού εξετάσει μια ενίσχυση, διαπιστώσει ότι έχει ως στόχο να προωθήσει την υλοποίηση σημαντικού σχεδίου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, η εν λόγω ενίσχυση μπορεί να τύχει της παρέκκλισης που προβλέπεται στο άρθρο 92 παράγραφος 3 στοιχείο β).

3.3. Το κοινό ευρωπαϊκό ενδιαφέρον πρέπει να αποδεικνύεται με συγκεκριμένο τρόπο: πρέπει, για παράδειγμα, να αποτελεί σημαντική πρόοδο σε σχέση με τα ειδικά κοινοτικά προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης ή να προωθεί σημαντικά την υλοποίηση ειδικών κοινοτικών στόχων.

3.4. Στο παρελθόν, η Επιτροπή προσέφυγε στην παρέκκλιση που προβλέπεται στο άρθρο 92 παράγραφος 3 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ για περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων. Προέκυψε ότι στον τομέα της Ε& Α η εν λόγω παρέκκλιση μπορεί να εφαρμοσθεί κυρίως σε σχέδια σημαντικά από ποιοτική και, κατά βάση, ποσοτική άποψη (για παράδειγμα, σχέδια που συνδέονται με τον ορισμό των βιομηχανικών προτύπων και αναμένεται να επιτρέψουν στη βιομηχανία της Κοινότητας να επωφεληθεί από το σύνολο των πλεονεκτημάτων που προσφέρει η ενιαία αγορά) που έχουν διεθνικό χαρακτήρα. Αυτός είναι ο λόγος που η Επιτροπή αποφάσισε να θεωρήσει ως σημαντικά σχέδια κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ορισμένα σχέδια Eureka στον τομέα της ηλεκτρονικής (EU 127 JESSI, EU 102 EPROM, EU 147 DAB, EU 43 ESF) ή της τηλεόρασης υψηλής ευκρίνειας (EU 95 HDTV).

3.5. Σε περίπτωση κρατικής ενίσχυσης για Ε& Α για την οποία δεν είναι δυνατόν να επιτραπεί η παρέκκλιση που προβλέπεται στο άρθρο 92 παράγραφος 3 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ, η εν λόγω ενίσχυση μπορεί ωστόσο να θεωρηθεί ότι συμβιβάζεται με την συνθήκη, ως ενίσχυση για την προώθηση της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων, εφόσον δεν αλλοιώνει τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο αντίθετο προς το κοινό συμφέρον δυνάμει του άρθρου 92 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ.

3.6. Κατά την εξέταση της δυνατότητας εφαρμογής του άρθρου 92 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ, η Επιτροπή θα δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στο είδος της διεξαγόμενης έρευνας, στους δικαιούχους, στην ένταση της ενίσχυσης, στη δυνατότητα πρόσβασης στα αποτελέσματα και σε άλλους σχετικούς παράγοντες οι οποίοι αναφέρονται στα σημεία 5 και 6.

4. Κοινοποίηση των σχεδίων ενισχύσεων για την Ε& Α (άρθρο 93 της συνθήκης ΕΚ)

4.1. Οι κρατικές ενισχύσεις για την Ε& Α πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 93 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ. Για τη διευκόλυνση τόσο των κρατών μελών όσο και των υπηρεσιών της Επιτροπής είναι σκόπιμο η κοινοποίηση να γίνεται μέσω του τυποποιημένου εντύπου το οποίο έχει σταλεί στα κράτη μέλη με επιστολή της 22ας Φεβρουαρίου 1994 σχετικά με τις τυποποιημένες κοινοποιήσεις και εκθέσεις όπως τροποποιήθηκε από την επιστολή της 2ας Αυγούστου 1995 της Επιτροπής στα κράτη μέλη. Το συμπληρωματικό ερωτηματολόγιο για την Ε& Α του παραρτήματος ΙΙ μέρος Α (πληροφορίες που δίδονται συνήθως στην κοινοποίηση την προβλεπόμενη στο άρθρο 93 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ για τις κρατικές ενισχύσεις στην Ε& Α) της επιστολής της 2ας Αυγούστου 1995 αντικαθίσταται από το νέο ερωτηματολόγιο που επισυνάπτεται στο παρόν πλαίσιο παράρτημα ΙΙΙ).

4.2. Η Επιτροπή επιδιώκει να επιτύχει το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό διαφάνειας κατά την εφαρμογή των καθεστώτων ενίσχυσης. Τούτο σημαίνει ότι οι στόχοι του προγράμματος, οι δικαιούχοι κ.λπ., πρέπει να αναφέρονται σαφώς. Οι διάφορες κατηγορίες κόστους που πρόκειται να μειωθούν μέσω των ενισχύσεων πρέπει να αναφέρονται αναλυτικά και οι ενισχύσεις πρέπει να χορηγούνται κατά τρόπο που να καθίσταται δυνατός ο υπολογισμός της έντασής τους σε σχέση με το κόστος. (Βλέπε παράρτημα ΙΙ).

4.3. Τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να χρησιμοποιήσουν κάθε μορφή ενίσχυσης για τη στήριξη σχεδίων Ε& Α. Πρέπει, ωστόσο, να δίνουν τη δυνατότητα στην Επιτροπή να υπολογίζει το ισοδύναμο επιδότησης της ενίσχυσης, εφόσον η ενίσχυση δεν παρέχεται με τη μορφή άμεσης επιδότησης, και επομένως να της παρέχουν τις απαιτούμενες για το σκοπό αυτό πληροφορίες.

4.4. Σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος είναι της γνώμης ότι μπορεί να εφαρμοστεί το άρθρο 92 παράγραφος 3 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ, πρέπει να εξετάσει εάν πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις και να το αναφέρει στην κοινοποίησή του προς την Επιτροπή.

4.5. Η ανακοίνωση της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη σχετικά με τη διαδικασία ταχείας έγκρισης των καθεστώτων ενισχύσεων προς τις ΜΜΕ και των τροποποιήσεων των υφισταμένων καθεστώτων (5) εφαρμόζεται πλήρως στις κρατικές ενισχύσεις για την Ε& Α όπως και ο κανόνας de minimis (6).

4.6. Μέχρι σήμερα η Επιτροπή, κατ' εφαρμογή της επιστολής της 22ας Φεβρουαρίου 1994, όπως τροποποιήθηκε στις 2 Αυγούστου 1995, έλαβε σημαντικό αριθμό κοινοποιήσεων που αφορούν μόνο την επαναχρηματοδότηση ή/και την παράταση των καθεστώτων ενίσχυσης που είναι σύμφωνα με το κοινοτικό πλαίσιο των ισχυουσών και συμβιβαζόμενων με την κοινή αγορά κρατικών ενισχύσεων για την Ε& Α. Η Επιτροπή δεν προέβαλε ποτέ αντίρρηση γι' αυτές τις κοινοποιήσεις.

Με βάση την πείρα που αποκτήθηκε, η Επιτροπή κρίνει ως εκ τούτου ότι μια κοινοποίηση για αύξηση του ετήσιου προϋπολογισμού ενός επιτρεπόμενου καθεστώτος δεν είναι πλέον αναγκαία αν, εκφραζόμενη σε Ecu, αυτή δεν υπερβαίνει το 100 % (σε ονομαστική αξία) του αρχικού ετήσιου ποσού, υπό τον όρο ότι πρόκειται για ένα καθεστώς απεριόριστης διάρκειας ή ότι η αύξηση θα γίνει εντός της περιόδου ισχύος ενός περιορισμένου χρονικά καθεστώτος.

Οι παρατάσεις με ή χωρίς αύξηση του προϋπολογισμού (εντός του ορίου του 100 % που αναφέρεται παραπάνω), χωρίς τροποποίηση των προϋποθέσεων εφαρμογής των καθεστώτων ενίσχυσης που είχαν εγκριθεί παλαιότερα, και είναι σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, θα πρέπει να κοινοποιούνται εκ νέου μόνον από το πέμπτο έτος μετά τη λήξη της περιόδου ισχύος του αρχικού καθεστώτος. Τα κράτη μέλη έχουν ωστόσο την υποχρέωση να ενημερώνουν προηγουμένως την Επιτροπή γι' αυτές τις επαναχρηματοδοτήσεις/παρατάσεις και να συνεχίζουν να της διαβιβάζουν ετήσια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των εν λόγω καθεστώτων.

4.7. Η χορήγηση ενίσχυσης σε μεμονωμένες περιπτώσεις σχεδίων στο πλαίσιο ενός καθεστώτος ενίσχυσης στην Ε& Α εγκεκριμένου από την Επιτροπή, δεν χρειάζεται κατ' αρχήν κοινοποίηση. Ωστόσο, για να έχει τη δυνατότητα να εκτιμήσει τη χορήγηση σημαντικών ενισχύσεων στο πλαίσιο εγκεκριμένων καθεστώτων και το συμβιβάσιμο αυτών των ενισχύσεων με την κοινή αγορά, η Επιτροπή απαιτεί την εκ των προτέρων κοινοποίηση κάθε μεμονωμένου σχεδίου χορήγησης έρευνας που υπερβαίνει τα 25 εκατομμύρια Ecu και λαμβάνει ενίσχυση με ακαθάριστο ισοδύναμο επιδότησης που υπερβαίνει τα 5 εκατομμύρια Ecu.

Αυτός ο νέος κανόνας κοινοποίησης πρέπει να θεωρηθεί ως κατάλληλο μέτρο κατά την έννοια του άρθρου 93 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ. Το περιεχόμενό της εξετάζεται από τους αντιπροσώπους των κρατών μελών σε πολυμερή συνεδρίαση.

Η Επιτροπή σκοπεύει να τροποποιήσει περαιτέρω την παρούσα διαδικασία κοινοποίησης, όσον αφορά τα προγράμματα Eureka και, για το σκοπό αυτό, θα προτείνει κατάλληλα μέτρα (άρθρο 93 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ).

4.8. Η χορήγηση ενίσχυσης σε μεμονωμένες περιπτώσεις σχεδίων εκτός του πλαισίου εγκεκριμένως καθεστώτων Ε& Α πρέπει να κοινοποιείται σύμφωνα με το άρθρο 93 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, εκτός αν πρόκειται για ενίσχυση de minimis.

5. Ένταση των ενισχύσεων

5.1. Η Επιτροπή, στο πλαίσιο μιας κατά περίπτωση εξέτασης, κρίνει αν η ένταση της ενίσχυσης είναι αποδεκτή. Κατά την εξέταση αυτή λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η φύση του σχεδίου ή προγράμματος, γενικές εκτιμήσεις όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, καθώς και οι κίνδυνοι στρέβλωσης του ανταγωνισμού και επηρεασμού των συναλλαγών μεταξύ κρατών μελών. Η Επιτροπή, βασιζόμενη σε μια γενική αξιολόγηση αυτών των κινδύνων, θεωρεί ότι το ύψος των ενισχύσεων που διατίθενται για τη βασική έρευνα και τη βιομηχανική έρευνα μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το ύψος των ενισχύσεων για δραστηριότητες ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο, τα αποτελέσματα των οποίων στον τομέα της Ε& Α είναι πιο άμεσα εκμεταλλεύσιμα από την αγορά και οι οποίες, ενισχυόμενες, θα μπορούσαν να οδηγήσουν πιο εύκολα σε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και των συναλλαγών.

5.2. Η δημόσια χρηματοδότηση της βασικής έρευνας που πραγματοποιείται συνήθως ανεξάρτητα από ανώτατα εκπαιδευτικά ή ερευνητικά ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δεν αποτελεί κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

Σε ορισμένες εξαιρετικές περιπτώσεις, οι ενισχύσεις για τη διεξαγωγή βασικής έρευνας από επιχειρήσεις ή για λογαριασμό αυτών, που κανονικά εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, είναι δυνατόν να εγκριθούν και η έντασή τους μπορεί να φτάσει ακαθάριστο ποσοστό μέχρι 100 %, στο μέτρο που η έρευνα αυτού του είδους διεξάγεται σε στάδιο πολύ προγενέστερο της αγοράς και τα αποτελέσματά της βασικά διαδίδονται ευρέως και αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης σε μη διακριτική βάση και με τους όρους της αγοράς.

Για να επιστρέψουμε στο πλαίσιο της βασικής έρευνας, οι εργασίες δεν πρέπει να συνδέονται με τους βιομηχανικούς ή εμπορικούς στόχους που επιδιώκει μια μεμονωμένη επιχείρηση και πρέπει να υπάρχει εγγύηση για ευρεία διάδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας.

5.3. Κατά γενικό κανόνα, η ακαθάριστη ένταση της ενίσχυσης για ένα σχέδιο βιομηχανικής έρευνας δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50 % του κόστους του σχεδίου που μπορεί να ληφθεί υπόψη (βλέπε παράρτημα ΙΙ).

5.4. Στην περίπτωση ενίσχυσης για τη χρηματοδότηση μελετών τεχνικής σκοπιμότητας που προηγούνται των δραστηριοτήτων βιομηχανικής έρευνας ή των δραστηριοτήτων ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο, τα επιτρεπόμενα ποσοστά έχουν καθοριστεί αντίστοιχα σε 75 και 50 % του κόστους των εν λόγω μελετών, λαμβάνοντας υπόψη τον περιορισμένο αντίκτυπο των ενισχύσεων αυτού του είδους στους όρους του ανταγωνισμού και τις συναλλαγές.

5.5. Οι δραστηριότητες ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο προσεγγίζουν την αγορά και υπάρχει ένας μεγαλύτερος κίνδυνος οι χορηγούμενες ενισχύσεις σ' αυτό το είδος έρευνας να στρεβλώσουν τον ανταγωνισμό και τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές.

Σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθεί η Επιτροπή τα τελευταία έτη, η αποδεκτή ακαθάριστη ένταση καθορίζεται στο 25 % του κόστους του σχεδίου που μπορεί να ληφθεί υπόψη (βλέπε παράρτημα ΙΙ).

5.6. Όπως αναφέρεται στο σημείο 4.3 του παρόντος πλαισίου, τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να χρησιμοποιήσουν κάθε μορφή ενίσχυσης για να προωθήσουν τις δραστηριότητες Ε& Α. Σε περίπτωση προκαταβολών που επιστρέφονται μόνον εφόσον σημειώσουν επιτυχία οι δραστηριότητες, η αποδεκτή ένταση της ενίσχυσης, σε ακαθάριστο ισοδύναμο επιδότησης, είναι αυτή που καθορίζεται από το παρόν πλαίσιο για τα διάφορα στάδια της έρευνας. Σε περίπτωση αποτυχίας της έρευνας, η Επιτροπή, σύμφωνα με την πρακτική της όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων, μπορεί να εγκρίνει υψηλότερη ένταση ενίσχυσης, δεδομένου ότι η αποτυχία του σχεδίου μειώνει τον κίνδυνο στρέβλωσης του ανταγωνισμού και των συναλλαγών.

Κατά την κοινοποίηση των επιστρεπτέων ενισχύσεων, τα κράτη μέλη ενημερώνουν την Επιτροπή για τα ποσά και τους ακριβείς τρόπους επιστροφής τους, ενώ η Επιτροπή προβαίνει κατά περίπτωση σε εκτίμηση των προβλεπόμενων προϋποθέσεων.

5.7. Με σκοπό να ενθαρρύνει τη διάδοση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα ποσοστά των ενισχύσεων υπέρ της κατάθεσης και διατήρησης των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που προορίζονται για τις ΜΜΕ κατά την έννοια του ισχύοντος κοινοτικού ορισμού, μπορούν να είναι ανάλογα των προβλεπομένων για τα ίδια ποσοστά με τις ενισχύσεις στις ερευνητικές δραστηριότητες από τις οποίες προήλθαν τα εν λόγω διπλώματα.

5.8. Όταν υπάρχει κρατική ενίσχυση για ένα σχέδιο έρευνας και ανάπτυξης που γίνεται σε συνεργασία μεταξύ δημόσιων ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων, η σώρευση των ενισχύσεων, με τη μορφή αφενός άμεσης στήριξης του κράτους σε ένα σχέδιο ειδικής έρευνας και αφετέρου συνεισφορών, όταν αυτές συνιστούν ενισχύσεις (βλέπε σημείο 2.4), των δημόσιων ερευνητικών ιδρυμάτων στο ίδιο σχέδιο, δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τα παραπάνω αναφερθέντα ανώτατα όρια ενίσχυσης.

5.9. Για δραστηριότητες Ε& Α που καλύπτουν συγχρόνως τη βιομηχανική έρευνα και τις δραστηριότητες ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο, η αποδεκτή ένταση της ενίσχυσης δεν θα υπερβαίνει κανονικά το σταθμισμένο μέσο όρο των επιτρεπόμενων εντάσεων ενίσχυσης γι' αυτά τα δύο είδη έρευνας.

5.10. Με την επιφύλαξη της εξέτασης ανά περίπτωση, στην οποία προβαίνει κατά γενικό κανόνα η Επιτροπή, όπως αναφέρεται στο σημείο 5.1, η ένταση της ενίσχυσης που αναφέρεται στα σημεία 5.3 έως 5.8 του παρόντος πλαισίου, μπορεί να αυξηθεί στις εξής περιπτώσεις:

5.10.1. Σε περίπτωση που η ενίσχυση προορίζεται για ΜΜΕ (7): αύξηση κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες.

5.10.2. Σε περίπτωση που το σχέδιο έρευνας πραγματοποιείται σε περιοχή η οποία εμπίπτει στο άρθρο 92 παράγραφος 3 στοιχείο α): αύξηση κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες.

Σε περίπτωση που το σχέδιο έρευνας πραγματοποιείται σε περιοχή η οποία εμπίπτει στο άρθρο 92 παράγραφος 3 στοιχείο γ): αύξηση κατά 5 εκατοστιαίες μονάδες.

Οι προαναφερθείσες αυξήσεις στις περιφέρειες θα μπορούν να είναι μεγαλύτερες αν ληφθούν υπόψη τα ανώτατα όρια που εφαρμόζονται στις ενισχύσεις σε επενδύσεις περιφερειακού χαρακτήρα, και η ανάγκη να ενθαρρυνθούν, οι άυλες επενδύσεις, σύμφωνα με την πολιτική που ακολουθεί η Επιτροπή, χωρίς ωστόσο να υπερβαίνουν τα όρια που αναφέρονται στο σημείο 5.10.6.

5.10.3. Σε περίπτωση που το σχέδιο έρευνας εγγράφεται στους στόχους ειδικού σχεδίου ή προγράμματος που εμπίπτει στο πλαίσιο που ισχύοντος κοινοτικού προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και ανάπτυξη προβλέπεται αύξηση κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες.

Η εν λόγω αύξηση θα φθάσει τις 25 εκατοστιαίες μονάδες όταν το σχέδιο αφορά διασυνοριακή συνεργασία που προϋποθέτει την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και δημόσιων οργανισμών έρευνας ή μεταξύ τουλάχιστον δύο ανεξάρτητων εταίρων από δύο κράτη μέλη και όταν το σχέδιο συνοδεύεται από ευρεία διάδοση και δημοσίευση των αποτελεσμάτων, με παράλληλο σεβασμό των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

5.10.4. Όταν το σχέδιο έρευνας δεν εγγράφεται στους στόχους σχεδίου ή ειδικού προγράμματος στο πλαίσιο του ισχύοντος κοινοτικού προγράμματος-πλαισίου την έρευνα και ανάπτυξη, η Επιτροπή θα αποδεχθεί αυξήσεις έως 10 εκατοστιαίες μονάδες, εφόσον το εν λόγω σχέδιο πληροί τουλάχιστον μία από τις εξής προϋποθέσεις:

α) Το σχέδιο προβλέπει ουσιαστική διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ τουλάχιστον δύο ανεξάρτητων εταίρων από δύο κράτη μέλη, ιδίως στο πλαίσιο του συντονισμού των εθνικών πολιτικών στον τομέα της Ε& ΤΑ 7

β) το σχέδιο προβλέπει ουσιαστικά συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και δημόσιων ερευνητικών οργανισμών, ιδίως στο πλαίσιο του συντονισμού των εθνικών πολιτικών στον τομέα της Ε& ΤΑ 7

γ) το σχέδιο συνοδεύεται από ευρεία διάδοση και δημοσίευση των αποτελεσμάτων, τη χορήγηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ή οποιουδήποτε άλλου κατάλληλου μέσου, υπό όρους ανάλογους με αυτούς που προβλέπονται για τη διάδοση των αποτελεσμάτων κοινοτικών δράσεων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης (άρθρο 130 Ι της συνθήκης ΕΚ).

5.10.5. Το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος οφείλει να διαβιβάσει επαρκείς πληροφορίες στην Επιτροπή για να της επιτρέψει να κρίνει εάν πληρούνται τα εν λόγω κριτήρια.

5.10.6. Η σωρευτική χορήγηση των αυξήσεων που αναφέρονται στα σημεία 5.10.1 έως 5.10.4 και των ποσοστών ενίσχυσης που προβλέπονται στα σημεία 5.3 έως 5.8 δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 75 % της ακαθάριστης έντασης της ενίσχυσης για τη διεξαγωγή βιομηχανικής έρευνας και το 50 % για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο. Αυτά τα όρια πρέπει να τηρούντα σε όλες τις περιπτώσεις.

5.11. Σε περίπτωση που μια κρατική ενίσχυση στην Ε& Α μπορεί να εμπίπτει στην παρέκκλιση που προβλέπεται στο άρθρο 92 παράγραφος 3 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ, η ακαθάριστη ένταση της ενίσχυσης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα όρια που επιτρέπονται από τον κώδικα επιδότησης της ΠΟΕ (75 % για τη βιομηχανική έρευνα, 50 % για τις δραστηριότητες ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο).

5.12. Τα ανώτατα όρια που καθορίζονται παραπάνω για τις ενισχύεις στην Ε& Α εφαρμόζονται στις κρατικές ενισχύσεις.

Ωστόσο, κατά την εξέταση των ενισχύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη, η Επιτροπή πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα αποτέλεσμα στον ανταγωνισμό και στις συναλλαγές της σώρευσης κρατικών ενισχύσεων και κοινοτικών χρηματοδοτήσεων.

Σε περίπτωση σώρευσης κοινοτικής χρηματοδότησης και κρατικής ενίσχυσης, η συνολική δημόσια στήριξη δεν μπορεί να υπερβεί τα όρια του 75 % για τη βιομηχανική έρευνα και του 50 % για τις δραστηριότητες ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο.

5.13. Μπορεί να επιτραπεί ακαθάριστη ενίσχυση έντασης 75 % για τη βιομηχανική έρευνα και 50 % για τις δραστηριότητες ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο (ανώτατες επιτρεπόμενες εντάσεις από τη συμφωνία σχετικά με τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέτρα της ΠΟΕ για τις επιδοτήσεις που δεν καταλήγουν σε δράση), σε περίπτωση που παρόμοια σχέδια ή προγράμματα ανταγωνιστών που πραγματοποιούνται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης έλαβαν (κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών) ή πρόκειται να λάβουν ενίσχυση ισοδύναμης έντασης για τα δύο ίδια είδη έρευνας.

Στο μέτρο του δυνατού, το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος θα δώσει στην Επιτροπή επαρκείς πληροφορίες για να της επιτρέψει να εκτιμήσει την κατάσταση, ιδίως την ανάγκη να αντισταθμιστεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα από το οποίο επωφελείται ο ανταγωνιστής της τρίτης χώρας.

Αν διαθέτει απόδειξη (επίσημη έκδοση, κοινοποίηση στην ΠΟΕ, στοιχεία ΟΟΣΑ, έγγραφα προϋπολογισμού κ.λπ.) ότι μια ενίσχυση που χορηγείται ή πρόκειται να χορηγηθεί από τρίτη χώρα φτάνει ένα ποσοστό που αιτιολογεί ευθυγράμμιση, η Επιτροπή θα αποφανθεί για την κοινοποίηση ζητώντας αυτή την ευθυγράμμιση μέσα σε προθεσμία τριάντα εργάσιμων ημερών για κάθε μεμονωμένη περίπτωση και δύο μηνών για κάθε καθεστώς ενίσχυσης.

Εάν δεν διαθέτει κάποια απόδειξη, η Επιτροπή αφού συγκεντρώσει από τα κράτη μέλη κάθε χρήσιμη πληροφορία, θα αποφανθεί σχετικά με τη σκοπιμότητα μιας ευθυγράμμισης μέσα σε προθεσμία δύο μηνών.

Οι προαναφερθείσες προθεσμίες υπολογίζονται από την ημερομηνία παραλαβής της εμπεριστατωμένης αίτησης που υποβάλλουν αρκετά κράτη μέλη.

6. Οι ενισχύσεις ως κίνητρα για Ε& Α

6.1. Οι κρατικές ενισχύσεις στην Ε& Α πρέπει να ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να αναλαμβάνουν συμπληρωματικές δραστηριότητες Ε& Α που θα προστίθενται στις δραστηριότητες που διεξάγουν κανονικά σε καθημερινή βάση. Μπορούν επίσης να ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις που δεν ασχολούνται με την έρευνα και την ανάπτυξη να αναλάβουν τέτοιες δραστηριότητες. Όταν αυτά τα κίνητρα δεν φαίνονται σαφώς, η Επιτροπή θα μπορεί να αντιμετωπίζει αυτές τις ενισχύσεις λιγότερο ευνοϊκά απ' ό,τι συνήθως.

6.2. Προκειμένου να βεβαιωθεί ότι χάρη στις προβλεπόμενες ενισχύσεις οι επιχειρήσεις αναπτύσσουν περισσότερες ερευνητικές δραστηριότητες από ό,τι χωρίς ενίσχυση, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη κυρίως ποσοτικούς παράγοντες (όπως η εξέλιξη των δαπανών που διατίθενται για την έρευνα και ανάπτυξη, η εξέλιξη του αριθμού των ατόμων που ασχολούνται με δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης καθώς και αυτή της αναλογίας Ε& Α/κύκλου εργασιών), τις ελλείψεις της αγοράς, το συμπληρωματικό κόστος που σχετίζεται με τη διασυνοριακή συνεργασία καθώς και άλλους σχετικούς παράγοντες που υποδεικνύει το κράτος μέλος που έχει διαβιβάσει την κοινοποίηση. Ένα σχέδιο ενίσχυσης μπορεί επίσης να εγκριθεί εφόσον συμβάλλει στην υλοποίηση έρευνας η οποία χωρίς την ενίσχυση θα ήταν λιγότερο φιλόδοξη ή δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στις ίδιες προθεσμίες.

6.3. Η Επιτροπή καλεί συνεπώς τα κράτη μέλη τόσο στο στάδιο της κοινοποίησης των ενισχύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη όσο και κατά τη διαβίβαση των ετήσιων εκθέσεων σχετικά με την εφαρμογή των εγκεκριμένων καθεστώτων ενίσχυσης, να αποδεικνύουν την ανάγκη και τα θετικά αποτελέσματα των εν λόγω ενισχύσεων καθώς και ότι σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για ενίσχυση στο λειτουργία.

6.4. Η Επιτροπή μπορεί να θεωρήσει ότι η ενίσχυση θα αποτελέσει κίνητρο για Ε& Α όταν ο αποδέκτης της είναι ΜΜΕ κατά την έννοια του ισχύοντος κοινοτικού ορισμού.

6.5. Η Επιτροπή θα προσδώσει ιδιαίτερη προσοχή στις προϋποθέσεις που παρατίθενται στα σημεία 6.2 και 6.3:

- στην περίπτωση μεμονωμένων σχεδίων που προέρχονται από μεγάλες επιχειρήσεις για τη διεξαγωγή ερευνών κοντά στο στάδιο της εμπορίας,

- σε όλες τις περιπτώσεις, εφόσον σημαντικό μέρος των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης πραγματοποιήθηκε πριν από την αίτηση ενίσχυσης.

7. Ετήσιες εκθέσεις

Για κάθε καθεστώς ενισχύσεων που εγκρίνει η Επιτροπή, θα απαιτεί, κατά γενικό κανόνα, την υποβολή ετήσιας έκθεσης εφαρμογής. Με βάση αυτές τις εκθέσεις, θα μπορεί να ελέγχει τη χορήγηση των ενισχύσεων και, εφόσον είναι αναγκαίο, να προτείνει κατάλληλα μέτρα αν κρίνει ότι το καθεστώς των ενισχύσεων δημιουργεί ή ενδέχεται να δημιουργήσει στρεβλώσεις του ανταγωνισμού αντίθετες προς το κοινό συμφέρον, όπως, για παράδειγμα, υπερβολική συγκέντρωση των ενισχύσεων σε ειδικούς κλάδους ή επιχειρήσεις.

Οι εν λόγω εκθέσεις πρέπει να συμμορφώνονται στις απαιτήσεις που αναφέρονται στην επιστολή της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη, της 22ας Φεβρουαρίου 1994, όπως τροποποιήθηκε στις 2 Αυγούστου 1995, σχετικά με τις τυποποιημένες κοινοποιήσεις και εκθέσεις.

8. Εφαρμογές

8.1. Το παρόν πλαίσιο θα τεθεί σε εφαρμογή σύμφωνα με τις άλλες κοινοτικές πολιτικές στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, τις διατάξεις των άλλων ευρωπαϊκών συνθηκών και τα νομοθετικά μέτρα που έχουν θεσπιστεί κατ' εφαρμογή αυτών των συνθηκών. Αυτό ισχύει ειδικότερα για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας που εξακολουθούν να διέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 232 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ, καθώς και από τις διατάξεις της συνθήκης Ευρατόμ και, σε ό,τι αφορά τα θέματα άμυνας, από τις διατάξεις του άρθρου 223 της συνθήκης ΕΚ.

8.2. Έπειτα από την έναρξη ισχύος του κανονισμού για την εφαρμογή της συμφωνίας του ΟΟΣΑ όσον αφορά την τήρηση των κανονικών και δίκαιων όρων ανταγωνισμού στους τομείς της αεροναυπηγικής και των επισκευών του εμπορικού στόλου, οι κρατικές ενισχύσεις για την Ε& Α σ' αυτούς τους δύο τομείς δεν θα διέπονται πλέον από το παρόν πλαίσιο αλλά θα εκτιμούνται λαμβανομένων υπόψη των διατάξεων του εν λόγω κανονισμού.

9. Διάρκεια

Η Επιτροπή θα επανεξετάσει το παρόν πλαίσιο σε πέντε έτη. Είναι δυνατόν να αποφασίσει την τροποποίησή του οποιαδήποτε στιγμή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, εφόσον αυτό αποδειχθεί σκόπιμο για λόγους σχετικούς με την πολιτική του ανταγωνισμού ή για να ληφθούν υπόψη οι άλλες κοινοτικές πολιτικές και οι διεθνείς δεσμεύσεις.

(1) ΕΕ αριθ. L 126 της 18. 5. 1994.

(2) Δελτίο της ΕΚ, συμπλήρωμα 6/93.

(3) ΕΕ αριθ. C 83 της 11. 4. 1986.

(4) ΕΕ αριθ. L 209 της 24. 7. 1992.

(5) ΕΕ αριθ. C 213 της 19. 8. 1992, σ. 10.

(6) Ο κανόνας de minimis που ισχύει σήμερα καθορίζεται στο σημείο 3.2 του κοινοτικού πλαισίου των κρατικών ενισχύσεων στις ΜΜΕ (ΕΕ αριθ. C 213 της 19. 8. 1992, σ. 10).

(7) Ο ορισμός που ισχύει σήμερα είναι ο ορισμός του κοινοτικού πλαισίου των ενισχύσεων προς τις ΜΜΕ (ΕΕ αριθ. C 213 της 19. 8. 1992).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

Καθορισμός των σταδίων της Ε& Α για την εφαρμογή του άρθρου 92 της συνθήκης ΕΚ

Το παρόν πλαίσιο αποσκοπεί στο να καλύψει τις ενισχύσεις για την Ε& Α που συνδέονται άμεσα με την περαιτέρω παραγωγή και εμπορία νέων προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών, εφόσον οι ενισχύσεις αυτές πληρούν τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 92 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ. Οι ορισμοί αυτοί αποσκοπούν στο να βοηθήσουν τα κράτη μέλη κατά τη σύνταξη των κοινοποιήσεών τους. Έχουν ενδεικτικό μάλλον παρά κανονιστικό χαρακτήρα.

- Με τον όρο βασική έρευνα η Επιτροπή εννοεί μια δραστηριότητα για τη διεύρυνση των επιστημονικών και τεχνικών γνώσεων που δε συνδέονται με βιομηχανικούς ή εμπορικούς σκοπούς.

- Με τον όρο βιομηχανική έρευνα η Επιτροπή εννοεί τη σχεδιασμέση έρευνα ή έρευνες που αποσκοπούν στην απόκτηση νέων γνώσεων με στόχο οι γνώσεις αυτές να είναι χρήσιμες για την οριστική διαμόρφωση νέων προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών ή να συνεπάγονται σημαντική βελτίωση των υφισταμένων προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών.

- Με τον όρο δραστηριότητα ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο η Επιτροπή εννοεί τη συγκεκριμενοποίηση των αποτελεσμάτων της βιομηχανικής έρευνας σε ένα σχέδιο, πρόγραμμα ή σχεδιασμό για νέα προϊόντα, νέες μεθόδους παραγωγής ή νέες υπηρεσίες, τροποποιημένες ή βελτιωμένες, που προορίζονται για πώληση ή για χρήση, περιλαμβανομένης και της δημιουργίας ενός πρώτου πρωτοτύπου που δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εμπορικούς σκοπούς. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την εννοιολογική διατύπωση και το σχεδιασμό άλλων προϊόντων, μεθόδων ή υπηρεσιών καθώς και προγραμμάτων αρχικής επίδειξης ή πρότυπων πειραματικών προγραμμάτων, υπό τον όρο ότι αυτά τα προγράμματα δεν θα μπορούν να μετατρέπονται ή να χρησιμοποιούνται για βιομηχανικές εφαρμογές ή για εμπορική εκμετάλλευση. Δεν περιλαμβάνει τις συνήθεις τροποποιήσεις ή τις τροποποιήσεις που γίνονται κατά καιρούς σε προϊόντα, στάδια παραγωγής, μεθόδους κατασκευής, υπάρχουσες υπηρεσίες και άλλες τρέχουσες ενέργειες, ακόμη και αν αυτές οι τροποποιήσεις μπορεί να παρουσιάζουν βελτιώσεις.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

Δαπάνες για την E& A που μπορούν να ληφθούν υπόψη στον υπολογισμό της έντασης της ενίσχυσης

Οι δαπάνες που αναφέρονται παρακάτω θεωρείται ότι μπορεί να ληφθούν υπόψη για τον υπολογισμό της έντασης των ενισχύσεων στην E& A. Σε περίπτωση που οι δαπάνες οφείλονται και σε άλλες δραστηριότητες, ιδίως σε άλλες ερευνητικές και αναπτυξιακές εργασίες, πρέπει να εκτιμηθεί το ποσό που αναλογεί στην επιχορηγούμενη δραστηριότητα E& A και στις άλλες δραστηριότητες.

- δαπάνες προσωπικού (ερευνητές, τεχνικοί και λοιπό προσωπικό στήριξης που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την ερευνητική δραστηριότητα),

- δαπάνες για όργανα, εξοπλισμό, γήπεδα και χώρους που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και σε μόνιμη βάση (εκτός από την περίπτωση εκχώρησης σε εμπορική βάση) για την ερευνητική δραστηριότητα,

- δαπάνες για υπηρεσίες συμβούλων και άλλες ανάλογες υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την ερευνητική δραστηριότητα, περιλαμβανομένης και της έρευνας, των τεχνικών γνώσεων, των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, κ.λπ., που αγοράζονται από εξωτερικές πηγές,

- συμπληρωματικά γενικά έξοδα που στηρίζονται άμεσα λόγω της ερευνητικής δραστηριότητας,

- λοιπά έξοδα εκμετάλλευσης (για παράδειγμα κόστος των υλικών, προμήθειες και παρεμφερή προϊόντα) που στηρίζονται άμεσα λόγω της ερευνητικής δραστηριότητας.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

Συμπληρωματικές πληροφορίες που παρέχονται συνήθως στην κοινοποίηση, βάσει του άρθρου 93 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, των κρατικών ενισχύσεων για την E& A (καθεστώτα, περίπτωση χορηγούμενης ενίσχυσης κατ' εφαρμογή εγκεκριμένου καθεστώτος και περίπτωση ενισχύσεων ad hoc)

(Επισυνάπτεται στο γενικό ερωτηματολόγιο που περιλαμβάνεται στο παράρτημα II, μέρος Α, της επιστολής της 2ας Αυγούστου 1995 της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη σχετικά με τις κοινοποιήσεις και τις τυποποιημένες ετήσιες εκθέσεις)

1. Στόχοι

Λεπτομερής περιγραφή των στόχων του μέτρου και του τύπου/είδους της E& A που θα προωθηθεί.

2. Περιγραφή των σταδίων E& A που λαμβάνουν την ενίσχυση

2.1. Βασική έρευνα

2.2. Φάση καθορισμού ή μελέτες σκοπιμότητας

2.3. Βιομηχανική έρευνα

2.4. Δραστηριότητα ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο

2.5. Πρότυπα πειραματικά προγράμματα ή προγράμματα επίδειξης.

3. Λεπτομερή στοιχεία της δαπάνης που μπορεί να λάβει ενίσχυση

3.1. Δαπάνες προσωπικού (ερευνητές, τεχνικοί και λοιπό προσωπικό στήριξης που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την ερευνητική δραστηριότητα).

3.2. Δαπάνες για όργανα, εξοπλισμό, γήπεδα και χώρους που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και σε μόνιμη βάση (εκτός από την περίπτωση εκχώρησης σε εμπορική βάση) για την ερευνητική δραστηριότητα.

3.3. Δαπάνες για υπηρεσίες συμβούλων και άλλες ανάλογες υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την ερευνητική δραστηριότητα, περιλαμβανομένης και της έρευνας, των τεχνικών γνώσεων, των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, κ.λπ., που αγοράζονται από εξωτερικές πηγές.

3.4. Συμπληρωματικά γενικά έξοδα που προκύπτουν άμεσα από την ερευνητική δραστηριότητα.

3.5. Άλλα έξοδα εκμετάλλευσης (π.χ. έξοδα για υλικό εξοπλισμό και παρόμοια προϊόντα) που προκύπτουν άμεσα από την ερευνητική δραστηριότητα.

4. Μορφή και ένταση της ενίσχυσης

4.1. Περιγραφή της μορφής και της έντασης της ενίσχυσης για κάθε στάδιο E& A που λαμβάνει ενίσχυση.

4.2. Λεπτομερής περιγραφή των ενδεχομένως εφαρμοζομένων παροχών και ανώτατη ένταση της ενίσχυσης.

4.3. Προσδιορισμός του αν οι δραστηριότητες E& A που λαμβάνουν ενίσχυση τοποθετούνται πλήρως ή εν μέρει σε ενισχυόμενη περιοχή [άρθρο 92.3 στοιχείο α) ή άρθρο 92.3 στοιχείο γ].

5. Έρευνα σε συνεργασία

5.1. Μπορούν να λάβουν ενίσχυση τα προγράμματα που πραγματοποιούνται με συνεργασία πολλών επιχειρήσεων; Με ειδικούς όρους; Αν ναι, ποιους;

5.2. Το πρόγραμμα ενίσχυσης προβλέπει συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών, όπως ερευνητικά ιδρύματα ή πανεπιστήμια; Προβλέπονται ειδικοί όροι; Αν ναι, να προσδιοριστούν ποιοι ακριβώς.

5.3. Αν τα ερευνητικά ιδρύματα λαμβάνουν την ενίσχυση για ένα ειδικό ερευνητικό πρόγραμμα, ποιό είναι το ποσό και η ένταση της ενίσχυσης;

6. Πολυεθνικές πλευρές

Το σχέδιο (περίπτωση ad hoc ενίσχυσης/καθεστώς/πρόγραμμα) παρουσιάζει πολυεθνικές πλευρές (για παράδειγμα Esprit, Eureka); Αν και:

6.1. Προβλέπει συνεργασία με εταίρους άλλων χωρών;

Αν ναι, να προσδιοριστεί

α) με ποια άλλα κράτη μέλη

β) με ποιες άλλες τρίτες χώρες

γ) με ποιες επιχειρήσεις ή ερευνητικά κέντρα άλλων χωρών.

6.2. Συνολικό κόστος του σχεδίου (περίπτωση ad hoc ενίσχυσης/καθεστώς/πρόγραμμα)

6.3. Πώς κατανέμεται αυτό το κόστος μεταξύ των διαφόρων εταίρων;

7. Εφαρμογή των αποτελεσμάτων

7.1. Σε ποιον θα ανήκουν τα αποτελέσματα της E& A;

7.2. Η χορήγηση αδειών για τα αποτελέσματα υπόκειται σε ορισμένους όρους;

7.3. Προβλέπονται διατάξεις σχετικά με τη γενική δημοσίευση/διάδοση των αποτελεσμάτων της E& A;

7.4. Ποια μέτρα προβλέπονται για να εξασφαλιστεί η χρησιμοποίηση/η περαιτέρω ανάπτυξη των αποτελεσμάτων;

8. Οι ενισχύσεις ως κίνητρα για E& A

8.1. Στις περιπτώσεις των καθεστώτων, ποιά μέτρα προβλέπονται για να εξασφαλιστεί ότι η ενίσχυση θα αποτελέσει κίνητρο για E& A (βλέπε σημείο 6 του πλαισίου);

8.2. Στις περιπτώσεις ad hoc ενισχύσεων - ιδίως στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο σημείο 6.5 του πλαισίου - ποιοι παράγοντες έχουν ληφθεί υπόψη για να εξασφαλιστεί ότι η ενίσχυση θα αποτελέσει κίνητρο για E& A;