ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

της 25ης Σεπτεμβρίου 1995

για την κατανομή των βαρών υποδοχής και προσωρινής διαμονής μετακινουμένων προσώπων

(95/C 262/01)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ιδίως το άρθρο Κ 1,

το κατά προτεραιότητα πρόγραμμα εργασίας που ενέκρινε το Συμβούλιο στις 30 Νοεμβρίου 1993, στο οποίο προβλέπεται διεξοδική εξέταση του ζητήματος της κατανομής των βαρών υποδοχής και διαμονής προσφύγων στη Δυτική Ευρώπη,

το ψήφισμα των αρμοδίων για τη μετανάστευση Υπουργών, που εγκρίθηκε στις 30 Νοεμβρίου και την 1η Δεκεμβρίου 1992 στο Λονδίνο, σχετικά με τα άτομα που μετακινήθηκαν από τις εστίες τους λόγω της σύρραξης στην πρώην Γιουγκοσλαβία,

το ψήφισμα των αρμοδίων για τη μετανάστευση Υπουργών, που εγκρίθηκε στις 1 και 2 Ιουνίου 1993 στην Κοπεγχάγη και αφορά ορισμένες κοινές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την υποδοχή ομάδων προσώπων, τα οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτα και χρήζουν προστασίας, κατάγονται δε από την πρώην Γιουγκοσλαβία,

το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Ιανουαρίου 1994 σχετικά με τις γενικές αρχές μιας ευρωπαϊκής πολιτικής στο θέμα των προσφύγων, το οποίο υπογραμμίζει την ανάγκη ισόρροπης κατανομής των προσφύγων μεταξύ των διαφόρων χωρών της Ένωσης,

την ανακοίνωση σχετικά με την πολιτική στον τομέα της μετανάστευσης και του δικαιώματος ασύλου, την οποία υπέβαλε η Επιτροπή στις 23 Φεβρουαρίου 1994,

Εκτιμώντας:

ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Έσσεν, στις 9 και 10 Δεκεμβρίου 1994, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την προθυμία ορισμένων κρατών μελών να δεχθούν προσωρινά μεγάλο αριθμό προσφύγων που έχουν εξαναγκασθεί σε φυγή λόγω πολέμου ή εμφυλίου πολέμου και ζήτησε από το Συμβούλιο (δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις) να εξετάσει τα προβλήματα που δημιουργεί η συρροή προσφύγων, με στόχο να επιτευχθεί το συντομότερο δυνατόν αποτελεσματική διευθέτηση του θέματος της μελλοντικής κατανομής των βαρών στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας 7

ότι σε καταστάσεις συρράξεως, οι οποίες προκαλούν μετακινήσεις πληθυσμών, απαιτείται κατά προτεραιότητα η θέσπιση μέτρων με στόχο την αποκατάσταση της ειρήνης 7 ότι η βοήθεια προς τους άμαχους πληθυσμούς που είναι θύματα τέτοιων καταστάσεων πρέπει κυρίως να παρέχεται επί τόπου, και ειδικότερα με τη δημιουργία ζωνών και διαδρόμων ασφαλείας και με την χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας 7

ότι, εντούτοις, το Συμβούλιο συμφωνεί ότι πρέπει και στο μέλλον, στο μέτρο των δυνατοτήτων, να παρέχεται βοήθεια στα πρόσωπα των οποίων η ζωή ή η υγεία απειλείται λόγω ένοπλης σύρραξης ή εμφυλίου πολέμου, λαμβανομένης υπόψη της αρχής της περιφερειακής οργάνωσης της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, μέσω της προσωρινής υποδοχής των προσώπων αυτών στα κράτη μέλη, εάν δεν υπάρχει άλλος τρόπος αποτροπής του κινδύνου που τους απειλεί 7

ότι, όταν παρουσιάζονται τέτοιες καταστάσεις, ευκταίον είναι οι προϋποθέσεις υποδοχής και παραμονής των προσώπων αυτών να ρυθμίζονται με τρόπο συντονισμένο και αλληλέγγυο μεταξύ των κρατών μελών 7

ότι τα κράτη μέλη εκφράζουν επί του θέματος τη βούλησή τους να μοιρασθούν κατά τον καλύτερο τρόπο την ευθύνη της υποδοχής και προσωρινής διαμονής των μετακινουμένων προσώπων 7

ότι τα κράτη μέλη είναι προσηλωμένα στην αρχή της όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφης αντίδρασης έναντι καταστάσεων ανάγκης σε χώρες γειτονικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης 7

ότι είναι ευκταίο να ελαχιστοποιηθούν οι επί του προορισμού των μεταναστευτικών ρευμάτων επιπτώσεις των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ κρατών μελών όσον αφορά τα συστήματα υποδοχής μετακινούμενων προσώπων 7

ότι θα πρέπει επίσης να συμφωνηθεί ένα πλαίσιο αρκετά σαφές, στο οποίο θα εντάσσονται οι επιχειρησιακές πρωτοβουλίες, παράλληλα δε να δοθεί η δυνατότητα εφαρμογής ευέλικτων λύσεων που να επιτρέπουν την υποδοχή - ενδεχομένως εκτός του διαδικαστικού πλαισίου της αίτησης υπαγωγής στο νομικό καθεστώς του πρόσφυγα - ατόμων που υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν την χώρα τους 7

ότι τα κράτη μέλη πρέπει να ενεργούν κατά τρόπο που η χρησιμοποίηση, στην περίπτωση αυτή, των διαδικασιών κατεπείγοντος που προβλέπονται από τον εσωτερικό κανονισμό του Συμβουλίου (1), να επιτρέπει ταχεία επίτευξη ισόρροπης και αλληλέγγυας κατανομής των βαρών 7

ότι τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να μελετήσουν το ενδεχόμενο εφαρμογής ορισμένων τύπων οικονομικής αντιστάθμισης 7

ότι, προκειμένου περί προσώπων που έχουν ζητήσει από κράτος μέλος το ευεργέτημα προστασίας βάσει της συμβάσεως της Γενεύης της 28ης Ιουλίου 1951 περί του καθεστώτος των προσφύγων, το παρόν ψήφισμα δεν πρέπει να κωλύει την εφαρμογή των κανόνων της σύμβασης του Δουβλίνου της 15ης Ιουνίου 1990 7

ότι, εξάλλου, όταν παρουσιάζονται καταστάσεις ιδιαίτερα έκτακτης ανάγκης, και ιδίως λόγω ενόπλων συρράξεων ή εμφυλίων πολέμων σε τρίτες χώρες, εξαιτίας των οποίων τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν αιφνίδιες και σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμών, απαιτείται άμεση αντίδραση και εκ των προτέρων καθορισμός των αρχών που θα διέπουν την υποδοχή των μετακινηθέντων προσώπων 7 ότι είναι, συνεπώς, απαραίτητο να δοθούν στο Συμβούλιο τα μέσα για επείγουσα λήψη των αποφάσεων που επιβάλλουν ορισμένες καταστάσεις, κατά τις οποίες απαιτείται ταχεία δράση, χωρίς καθυστερήσεις εξαιτίας περίπλοκων προκαταρκτικών διαδικασιών,

ΕΚΔΙΔΕΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΨΗΦΙΣΜΑ:

1. α) Με την επιφύλαξη του σημείου 7, το παρόν ψήφισμα αφορά τα πρόσωπα τα οποία τα κράτη μέλη είναι διατεθειμένα να δεχθούν προσωρινά και υπό ευπρεπείς συνθήκες, σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης ή εμφυλίου πολέμου, και όταν ακόμη τα πρόσωπα αυτά έχουν ήδη εγκαταλείψει τον τόπο καταγωγής τους για να μεταβούν σε κράτος μέλος. Πρόκειται ιδίως για πρόσωπα:

- τα οποία εκρατούντο σε στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου ή σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως και τα οποία είναι αδύνατο να προστατευθούν κατ' άλλο τρόπο έναντι απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής του ακεραιότητας,

- τα οποία είναι τραυματισμένα ή πάσχουν από σοβαρή ασθένεια και δεν μπορούν να τύχουν ιατρικής περιθάλψεως επί τόπου,

- των οποίων η σωματική ακεραιότητα ή η ζωή απειλείται ή απειλήθηκε άμεσα και των οποίων η προστασία δεν μπορεί να εξασφαλισθεί με άλλον τρόπο στον τόπο καταγωγής τους,

- τα οποία υπήρξαν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, εφόσον δεν υπάρχει κατάλληλος τρόπος να τους παρασχεθεί βοήθεια σε ασφαλείς περιοχές ευρισκόμενες όσο το δυνατόν πλησιέστερα στην οικογενειακή τους εστία,

- τα οποία, προερχόμενα κατ' ευθείαν από τις εμπόλεμες ζώνες, βρίσκονται εντός των συνόρων της χώρας τους και αδυνατούν να επιστρέψουν στις εστίες τους, λόγω των συγκρούσεων και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

β) Το παρόν ψήφισμα δεν αφορά τα πρόσωπα για τα οποία υπάρχουν σοβαρές υποψίες:

- ότι έχουν διαπράξει έγκλημα κατά της ειρήνης, έγκλημα πολέμου ή έγκλημα κατά της ανθρωπότητος, κατά την έννοια των διεθνών πράξεων που έχουν εκπονηθεί για να προβλέπουν διατάξεις σχετικές με αυτά τα εγκλήματα,

- ότι προτού γίνουν προσωρινώς δεκτά σε κράτος μέλος έχουν διαπράξει σοβαρό έγκλημα κοινού δικαίου.

2. Μια δεδομένη κατάσταση μπορεί να απαιτεί εναρμονισμένη δράση υπέρ των μετακινουμένων προσώπων όταν, για παράδειγμα, σημειώνεται στο έδαφος των κρατών μελών μαζική συρροή μετακινουμένων ή όταν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να χρειαστεί πολύ σύντομα τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν μια τέτοια μαζική συρροή.

Μια τέτοια δράση μπορεί ιδίως να αναληφθεί, μετά από σχετική γνώμη της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τος Πρόσφυγες, εφόσον δεν είναι δυνατόν να υπάρξει επαρκής βοήθεια και προστασία στις περιοχές καταγωγής ή όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ευρίσκεται τόσο κοντά στη συγκεκριμένη περιοχή ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι και η ίδια αποτελεί μέρος τη περιοχής καταγωγής.

3. Υπάρχουν καταστάσεις κατά τις οποίες απαιτείται ταχεία δράση για να αποφευχθούν σοβαροί κίνδυνοι που απειλούν ανθρώπινες ζωές. Σ' αυτές τις καταστάσεις εφαρμόζονται οι οικείες διατάξεις που προβλέπονται στον εσωτερικό κανονισμό του Συμβουλίου για επείγουσες περιπτώσεις (2).

4. Το Συμβούλιο συμφωνεί ότι μπορεί να υπάρξει ισόρροπη και αλληλέγγυα κατανομή των βαρών υποδοχής και προσωρινής διαμονής των μετακινηθέντων προσώπων σε περίπτωση κρίσεως, αν ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία (3):

- η συμβολή κάθε κράτους μέλους στην πρόληψη ή την επίλυση της κρίσης, και μάλιστα με την παροχή στρατιωτικών μέσων στο πλαίσιο επιχειρήσεων και αποστολών που έχει αποφασίσει το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ή ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, και με τα μέτρα που έχει λάβει κάθε κράτος μέλος για να εξασφαλίσει τοπικά την προστασία των απειλουμένων πληθυσμών ή για να τους παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια,

- το σύνολο των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων που μπορούν να επιδράσουν επί των δυνατοτήτων ενός κράτους μέλους να δεχθεί, υπό ικανοποιητικούς όρους, έναν αυξανόμενο αριθμό μετακινουμένων προσώπων.

5. Εξυπακούεται ότι η κατανομή προσώπων από περιοχές στις οποίες έχει ξεσπάσει κρίση αποτελεί προτεραιότητα που θα διευκολύνει τη δίκαιη αντιμετώπιση προς το συμφέρον των ενδιαφερομένων.

6. Το παρόν ψήφισμα δεν θίγει την πρακτική υποδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους, την οποία ακολουθούν ορισμένα ή όλα τα κράτη μέλη βάσει διμερών ή πολυμερών συμφωνιών.

7. Η ως άνω προβλεπόμενη διαδικασία δεν εφαρμόζεται στα μετακινούμενα πρόσωπα τα οποία έχουν γίνει δεκτά στα διάφορα κράτη μέλη πριν από την έκδοση του παρόντος ψηφίσματος.

(1) ΕΕ αριθ. L 304 της 10. 12. 1993, σ. 1.

(2) Άρθρο 1 παράγραφος 1, άρθρο 8 παράγραφος 1, άρθρο 10 παράγραφος 1 και άρθρο 19 παράγραφος 1 του εσωτερικού κανονισμού.

(3) Τα στοιχεία αυτά αποτελούν κανόνες αναφοράς οι οποίοι μπορούν να προσδιορίζονται από άλλα στοιχεία, ανάλογα με τις συγκεκριμένες καταστάσεις.