ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΟΚ) αριθ. 1984/83 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 22ας Ιουνίου 1983 σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 85 παράγραφος 3 της συνθήκης σε κατηγορίες συμφωνιών αποκλειστικής προμήθειας

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας,

τον κανονισμό αριθ. 19/65/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 2ας Μαρτίου 1965 περί εφαρμογής του άρθρου 85 παράγραφος 3 της συνθήκης σε κατηγορίες συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών (1), όπως τροποποιήθηκε τελευταία από την πράξη προσχώρησης της Ελλάδας, και ιδίως το άρθρο 1,

Μετά από τη δημοσίευση του σχεδίου του κανονισμού (2),

Μετά από διαβούλευση με τη συμβουλευτική επιτροπή συμπράξεων και δεσποζουσών θέσεων,

Εκτιμώντας:

1. ότι, δυνάμει του κανονισμού αριθ. 19/65/ΕΟΚ, η Επιτροπή είναι αρμόδια να εφαρμόζει, με κανονισμό, το άρθρο 85 παράγραφος 3 της συνθήκης σε ορισμένες κατηγορίες διμερών συμφωνιών αποκλειστικής προμήθειας που έχουν συναφθεί με σκοπό τη μεταπώληση εμπορευμάτων, καθώς και σε ανάλογες κατηγορίες εναρμονισμένων πρακτικών που εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 85 παράγραφος 1-

2. ότι η εμπειρία που έχει μέχρι τώρα αποκτηθεί επιτρέπει να καθοριστούν τρεις κατηγορίες συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών για τις οποίες είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι, κατά κανόνα, πληρούν τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 85 παράγραφος 3- ότι η πρώτη κατηγορία αφορά συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας μικρής και μεσαίας διάρκειας, σε όλους τους κλάδους της οικονομίας- ότι οι δύο άλλες κατηγορίες περιλαμβάνουν μακροπρόθεσμες συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας που συνάπτονται προς το σκοπό μεταπώλησης ζύθου σε εστιατόρια (συμφωνίες προμήθειας ζύθου) ή καυσίμων για αυτοκίνητα οχήματα σε πρατήρια (συμφωνίες πρατηρίων βενζίνης)-

3. ότι συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας των κατηγοριών που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό εμπίπτουν ενδεχομένως στην απαγόρευση του άρθρου 85 παράγραφος 1 της συνθήκης- ότι τούτο συμβαίνει συχνά με τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί μεταξύ επιχειρήσεων διαφόρων Κρατών μελών- ότι συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας στις οποίες συμμετέχουν αποκλειστικά επιχειρήσεις από ένα Κράτος μέλος και οι οποίες αφορούν τη μεταπώληση εμπορευμάτων μέσα σ' αυτό το Κράτος μέλος είναι επίσης δυνατόν να εμπίπτουν στην απαγόρευση- ότι τούτο συμβαίνει, ιδίως, στην περίπτωση που ανήκουν σε αριθμό ομοειδών συμφωνιών οι οποίες στο σύνολό τους επηρεάζουν το εμπόριο μεταξύ Κρατών μελών-

4. ότι δεν είναι απαραίτητο να αποκλείονται ρητά από τις ορισμένες αυτές κατηγορίες οι συμφωνίες που δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις του άρθρου 85 παράγραφος 1-

5. ότι οι συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό συμβάλλουν γενικά στη βελτίωση της διανομής- ότι επιτρέπουν στον προμηθευτή να προγραμματίζει, με μεγαλύτερη ακρίβεια και για μεγαλύτερη διάρκεια, την πώληση των εμπορευμάτων και εξασφαλίζουν στο μεταπωλητή τον τακτικό εφοδιασμό του κατά τη διάρκεια της σύμβασης- ότι δίνεται έτσι η δυνατότητα στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις να περιορίζουν τους κινδύνουν που διατρέχουν από τις διακυμάνσεις της αγοράς και να μειώνουν τις δαπάνες διανομής-

6. ότι τέτοιες συμφωνίες διευκολύνουν την προώθηση των πωλήσεων ενός προϊόντος και επιτρέπουν την εντατικότερη οργάνωση της αγοράς, επειδή κατά κανόνα ο προμηθευτής αναλαμβάνει την υποχρέωση, σε αντάλλαγμα για δέσμευση αποκλειστικής προμήθειας του μεταπωλητή, να φροντίζει ο ίδιος για τη βελτίωση του δικτύου διανομής, για την ποιότητα των υπηρεσιών πώλησης ή για την επιτυχία των πωλήσεων- ότι, παράλληλα, ενισχύουν τον ανταγωνισμό μεταξύ προϊόντων διαφόρων κατασκευαστών- ότι ο ορισμός πολυάριθμων μεταπωλητών που υποχρεούνται να εφοδιάζονται αποκλειστικά από τον προμηθευτή και αναλαμβάνουν τις δαπάνες για την προώθηση των πωλήσεων, την εξυπηρέτηση των πελατών και τη διατήρηση αποθεμάτων, αποτελεί συχνά για τον κατασκευαστή το αποτελεσματικότερο και συχνά το μόνο μέσο για να εισέλθει στην αγορά και να ανταγωνιστεί άλλους κατασκευαστές- ότι τούτο ισχύει, κυρίως, για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις- ότι πρέπει να αφεθεί στην κρίση των συμβαλλομένων μερών να αποφασίσουν κατά πόσο και σε ποιο βαθμό επιθυμούν να περιλαμβάνουν στις συμφωνίες υποχρεώσεις που αποβλέπουν στην προώθηση των πωλήσεων-

7. ότι οι συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας μεταξύ προμηθευτών και μεταπωλητών εξασφαλίζουν, κατά κανόνα, στους καταναλωτές δίκαιο τμήμα από το όφελος που προκύπτει, δεδομένου ότι αυτοί επωφελούνται από τον τακτικό εφοδιασμό και είναι δυνατόν να προμηθεύονται τα εμπορεύματα ταχύτερα και ευχερέστερα-

8. ότι ο κανονισμός αυτός πρέπει να καθορίζει τις υποχρεώσεις που περιορίζουν τον ανταγωνισμό, οι οποίες περιλαμβάνονται ενδεχομένως σε μια συμφωνία αποκλειστικής προμήθειας- ότι οι περιορισμοί του ανταγωνισμού, εκτός από την αποκλειστική προμήθεια, που επιτρέπονται, οδηγούν σε σαφέστερη κατανομή εργασίας ανάμεσα στα συμβαλλόμενα μέρη και υποχρεώνουν το μεταπωλητή να συγκεντρώνει τις δραστηριότητές του για την πώληση των προϊόντων που αποτελούν αντικείμενο της σύμβασης- ότι οι περιορισμοί αυτοί, στην περίπτωση που συμφωνούνται μόνο για τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης, είναι, κατά κανόνα, απαραίτητοι προκειμένου να επιτευχθεί η βελτίωση της διανομής των προϊόντων που επιδιώκεται με την αποκλειστική προμήθεια- ότι άλλες υποχρεώσεις που περιορίζουν τον ανταγωνισμό, ιδιαίτερα εκείνες που περιορίζουν την ελευθερία του μεταπωλητή ως προς τη διαμόρφωση των τιμών ή των άλλων συμβατικών όρων ή την επιλογή των πελατών του, δεν είναι δυνατόν να εξαιρούνται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό-

9. ότι η εξαίρεση κατά κατηγορίες πρέπει να περιορίζεται σε εκείνες τις συμφωνίες για τις οποίες είναι δυνατόν να γίνει δεκτό με βεβαιότητα ότι ανταποκρίνονται στις προϋποθέσεις του άρθρου 85 παράγραφος 3-

10. ότι, χωρίς κατά περίπτωση εξέταση, δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί ότι βελτιώνεται επαρκώς η διανομή των προϊόντων, όταν ένας κατασκευαστής υποχρεώνει άλλον κατασκευαστή με τον οποίο βρίσκεται σε ανταγωνισμό να αγοράζει αποκλειστικά τα προϊόντα του- ότι, ως εκ τούτου, πρέπει να αποκλείονται συμφωνίες του είδους αυτού από την εξαίρεση κατά κατηγορίες- ότι, εντούτοις, επιτρέπονται ενδεχομένως ορισμένες παρεκκλίσεις υπέρ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων-

11. ότι η εξαίρεση κατά κατηγορίες πρέπει να εξαρτάται από ορισμένες προϋποθέσεις ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσβαση τρίτων επιχειρήσεων στα διάφορα στάδια της διανομής- ότι, για το σκοπό αυτό, πρέπει να περιορίζεται το αντικείμενο και η διάρκεια της υποχρέωσης αποκλειστικής προμήθειας- ότι ενδείκνυται να παραχωρείται κατ' αρχήν το πλεονέκτημα της γενικής εξαίρεσης από την απαγόρευση των συμπράξεων, μόνο στις συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας που έχουν σαν αντικείμενο ένα μοναδικό προϊόν ή πλήρη σειρά προϊόντων και έχουν συναφθεί για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από πέντε έτη-

12. ότι, για τις συμφωνίες προμήθειας ζύθου και πρατηρίων βενζίνης, πρέπει να προβλέπονται διαφορετικοί κανόνες που λαμβάνουν υπόψη την ιδιαίτερη δομή των σχετικών αγορών-

13. ότι τις συμφωνίες αυτές χαρακτηρίζει γενικά το γεγονός ότι, αφενός, ο προμηθευτής παρέχει στο μεταπωλητή ειδικά οικονομικά ή χρηματοδοτικά πλεονεκτήματα καταβάλλοντας κεφάλαια χωρίς υποχρέωση επιστροφής, παρέχοντας ή μεσολαβώντας για δάνεια με ευνοϊκούς όρους, ενοικιάζοντας οικόπεδα ή χώρους για την εγκατάσταση του εστιατορίου ή του πρατηρίου βενζίνης, θέτοντας στη διάθεσή του τεχνικές εγκαταστάσεις ή εξοπλισμό, ή προβαίνοντας σε άλλες ευνοϊκές επενδύσεις για το μεταπωλητή και, αφετέρου, ο μεταπωλητής συνάπτει με τον προμηθευτή μακροπρόθεσμη συμφωνία αποκλειστικής προμήθειας η οποία συνδέεται συνήθως με απαγόρευση ανταγωνισμού-

14. ότι οι συμφωνίες προμήθειας ζύθου και πρατηρίων βενζίνης, όπως και οι υπόλοιπες συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας που ρυθμίζονται από τον παρόντα κανονισμό, προκαλούν γενικά αισθητή βελτίωση της διανομής από την οποία επωφελούνται κατά δίκαιο τμήμα και οι καταναλωτές-

15. ότι, με τα οικονομικά και χρηματοδοτικά πλεονεκτήματα που εξασφαλίζει ο προμηθευτής στο μεταπωλητή, διευκολύνεται σημαντικά η ανέγερση ή ο εκσυγχρονισμός των εστιατορίων και πρατηρίων βενζίνης και η συντήρηση και λειτουργία τους- ότι ο μεταπωλητής, λόγω της υποχρέωσης αποκλειστικής προμήθειας και της επιβαλλόμενης απαγόρευσης ανταγωνισμού, παρακινείται να συγκεντρώνει τις δραστηριότητές του πώλησης, με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του στα προϊόντα που προβλέπει η συμφωνία- ότι τέτοιες συμφωνίες οδηγούν σε στενή και μακροχρόνια συνεργασία μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, που επιτρέπει τη βελτίωση των προϊόντων και της εξυπηρέτησης των πελατών εκ μέρους του μεταπωλητή- ότι επιτρέπουν τον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό των πωλήσεων και, ως εκ τούτου, την αποδοτικότερη οργάνωση της παραγωγής και της διανομής- ότι, υπό την πίεση του ανταγωνισμού μεταξύ προϊόντων από διάφορες μάρκες, οι ενδιαφερόμενοι είναι υποχρεωμένοι να προσαρμόζουν συνεχώς τον αριθμό και τα χαρακτηριστικά των εστιατορίων και των πρατηρίων βενζίνης ανάλογα με τις επιθυμίες της πελατείας-

16. ότι οι καταναλωτές επωφελούνται από τις βελτιώσεις αυτές, εφόσον εξασφαλίζεται ο εφοδιασμός τους με προϊόντα που έχουν ικανοποιητική ποιότητα και λογικές τιμές, και συγχρόνως τους παρέχεται η δυνατότητα επιλογής μεταξύ προϊόντων από διαφορετικούς κατασκευαστές-

17. ότι τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από τις συμφωνίες προμήθειας ζύθου και πρατηρίων βενζίνης δεν είναι δυνατόν να επιτυγχάνονται με άλλον τρόπο, στο ίδιο μέτρο και με την ίδια πιθανότητα επιτυχίας- ότι η υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας του μεταπωλητή και η επιβαλλόμενη σ' αυτόν απαγόρευση ανταγωνισμού αποτελούν ουσιώδη συστατικά μέρη των συμφωνιών αυτών και, ως εκ τούτου, είναι, κατά κανόνα, απαραίτητα για την επίτευξη των πλεονεκτημάτων αυτών- ότι η διαπίστωση αυτή ισχύει, βέβαια, μόνον εφόσον περιορίζεται η υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας του μεταπωλητή, ως προς τον προμηθευτή, στα μεν εστιατόρια στις κατηγορίες ζύθου και άλλων ποτών που προσφέρει ο προμηθευτής, στα δε πρατήρια στα καύσιμα για αυτοκίνητα οχήματα και στα άλλα υγρά καύσιμα- ότι η υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας λιπαντικών και άλλων συγγενών ορυκτελαίων είναι δυνατόν να γίνει δεκτή μόνο υπό την προϋπόθεση ότι ο προμηθευτής θέτει στη διάθεση του μεταπωλητή ή χρηματοδοτεί τις ειδικές τεχνικές εγκαταστάσεις λίπανσης- ότι πρέπει να περιορίζεται η υποχρέωση αυτή στα προϊόντα που προορίζονται για χρήση μέσα στο πρατήριο-

18. ότι, για να διασφαλίζεται η οικονομική ελευθερία του μεταπωλητή και, συγχρόνως, η πρόσβαση άλλων προμηθευτών στο στάδιο του λιανικού εμπορίου, είναι απαραίτητο να περιορίζεται όχι μόνο το αντικείμενο αλλά και η διάρκεια της υποχρέωσης αποκλειστικής προμήθειας- ότι πρέπει να δίδεται στον προμηθευτή ποτών η δυνατότητα επιλογής μεταξύ συμβάσεως αποκλειστικής προμήθειας μέσης διάρκειας με αντικείμενο πλήρη σειρά προϊόντων και συμβάσεως αποκλειστικής προμήθειας μεγάλης διάρκειας που αφορά μόνο ζύθο- ότι, όσον αφορά τα εστιατόρια που ο προμηθευτής ενοικιάζει στο μεταπωλητή, πρέπει να προβλέπονται ειδικές διατάξεις- ότι, στην περίπτωση αυτή, και υπό τους όρους που προβλέπει ο παρών κανονισμός, ο μεταπωλητής πρέπει να έχει το δικαίωμα να προμηθεύεται από τρίτες επιχειρήσεις τα ποτά, εκτός από το ζύθο, που αποτελούν αντικείμενο προμήθειας βάσει της συμφωνίας, ή ποτά που ανήκουν στην ίδια κατηγορία με αυτά αλλά φέρουν διαφορετικό σήμα- ότι, όσον αφορά τις συμφωνίες πρατηρίων βενζίνης, με εξαίρεση τις συμβάσεις μίσθωσης που συνάπτονται μεταξύ του προμηθευτή και του μεταπωλητή, είναι σκόπιμο να προβλέπεται ενιαία ανώτατη διάρκεια στην οποία θα λαμβάνεται υπόψη η μακρά διάρκεια των συμβατικών σχέσεων μεταξύ των συμβαλλομένων-

19. ότι, στην περίπτωση που τα Κράτη μέλη καθορίζουν, με νομοθετικές διατάξεις ή διοικητικά μέτρα, μέγιστη περίοδο για την υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας του μεταπωλητή, ίδια με εκείνη που ορίζεται στον παρόντα κανονισμό, προβλέποντας διάφορα χρονικά στάδια ανάλογα με τη σοβαρότητα των παρεχομένων από τον προμηθευτή υπηρεσιών ή στην περίπτωση που καθορίζουν γενικά περίοδο μικρότερη από εκείνη που ορίζει ο κανονισμός, αυτές οι διατάξεις ή τα μέτρα δεν βρίσκονται σε αντίθεση με τους σκοπούς του κανονισμού ο οποίος ορίζει απλώς, ως προς αυτό το σημείο, τη μέγιστη διάρκεια των συμφωνιών πρατηρίων βενζίνης- ότι η εφαρμογή και η εκτέλεση αυτών των διατάξεων ή μέτρων εσωτερικού δικαίου πρέπει, ως εκ τούτου, να θεωρείται σύμφωνη με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού-

20. ότι οι περιορισμοί και οι όροι που προβλέπονται στον κανονισμό αυτό είναι τέτοιας φύσης ώστε να εξασφαλίζουν αποτελεσματικό ανταγωνισμό στη σχετική αγορά- ότι, συνεπώς, οι συμφωνίες που καλύπτονται από την εξαίρεση κατά κατηγορίες δεν παρέχουν συνήθως καμία δυνατότητα στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις να αποκλείουν τον ανταγωνισμό για σημαντικό τμήμα των σχετικών προϊόντων-

21. ότι, εάν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις οι συμφωνίες ή εναρμονισμένες πρακτικές που εμπίπτουν στον παρόντα κανονισμό έχουν, εντούτοις, αποτελέσματα

που δεν συμβιβάζονται με τις προϋποθέσεις του άρθρου 85 παράγραφος 3 της συνθήκης, η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να αφαιρεί από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις το πλεονέκτημα της εξαίρεσης κατά κατηγορίες-

22. ότι οι συμφωνίες και οι εναρμονισμένες πρακτικές που πληρούν τις προϋποθέσεις του κανονισμού αυτού, δεν πρέπει να κοινοποιούνται- ότι οι επιχειρήσεις είναι λοιπόν σε θέση, σε συγκεκριμένη περίπτωση και όταν υπάρχουν βάσιμες αμφιβολίες, να ζητούν εκ μέρους της Επιτροπής δήλωση που πιστοποιεί ότι οι συμφωνίες τους συμβιβάζονται με τον παρόντα κανονισμό-

23. ότι ο κανονισμός αυτός δεν θίγει την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3604/82 της Επιτροπής της 23ης Δεκεμβρίου 1982 περί της εφαρμογής του άρθρου 85 παράγραφος 3 της συνθήκης σε κατηγορίες συμφωνιών εξειδικεύσεως (3)- ότι δεν εμποδίζει την εφαρμογή του άρθρου 86 της συνθήκης,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

ΤΙΤΛΟΣ I Γενικές διατάξεις

Άρθρο 1

Σύμφωνα με το άρθρο 85 παράγραφος 3 της συνθήκης και υπό τις προϋποθέσεις των άρθρων 2 έως 5 του παρόντος κανονισμού, το άρθρο 85 παράγραφος 1 της συνθήκης κηρύσσεται ανεφάρμοστο στις συμφωνίες στις οποίες συμμετέχουν μόνο δύο επιχειρήσεις και στις οποίες ο ένας συμβαλλόμενος, ο μεταπωλητής, υποχρεούται απέναντι στον αντισυμβαλλόμενο, τον προμηθευτή, να προμηθεύεται, με σκοπό τη μεταπώληση, ορισμένα προϊόντα που καθορίζονται στη συμφωνία μόνο από αυτόν, από επιχείρηση συνδεδεμένη με αυτόν ή από άλλη επιχείρηση στην οποία έχει αυτός αναθέσει τη διανομή των προϊόντων του.

Άρθρο 2

1. Στον προμηθευτή δεν επιτρέπεται να επιβάλλεται κανένας άλλος περιορισμός του ανταγωνισμού εκτός από την υποχρέωση να μην πωλεί ο ίδιος στην κύρια περιοχή πωλήσεων, και στο επίπεδο διανομής του μεταπωλητή, προϊόντα που προβλέπονται στη σύμβαση ή προϊόντα ανταγωνιστικά προς αυτά.

2. Πέρα από την υποχρέωση που αναφέρεται στο άρθρο 1, δεν επιτρέπεται να επιβάλλεται στο μεταπωλητή κανένας άλλος περιορισμός του ανταγωνισμού εκτός από την υποχρέωση να μην κατασκευάζει ή πωλεί προϊόντα ανταγωνιστικά προς αυτά που προβλέπονται στη σύμβαση.

3. Δεν αντιτίθενται στη δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 1 οι ακόλουθες υποχρεώσεις του μεταπωλητή:

α) παραλαβής πλήρων σειρών προϊόντων-

β) παραλαβής ελάχιστων ποσοτήτων προϊόντων που αποτελούν αντικείμενο υποχρέωσης αποκλειστικής προμήθειας-

γ) πωλήσεως προϊόντων που προβλέπονται στη σύμβαση με τα σήματα ή την παρουσίαση που προδιαγράφει ο προμηθευτής-

δ) λήψης μέτρων για την προώθηση των πωλήσεων και ιδίως:

- διαφήμισης,

- διατήρησης δικτύου πωλήσεων ή αποθεμάτων εμπορευμάτων,

- εξασφάλισης υπηρεσιών εγγύησης και εξυπηρέτησης των πελατών,

- χρησιμοποίησης προσωπικού εξειδικευμένου ή με τεχνική κατάρτιση.

Άρθρο 3

Το άρθρο 1 δεν εφαρμόζεται, όταν:

α) κατασκευαστές όμοιων προϊόντων ή προϊόντων που θεωρούνται ομοειδή από τον καταναλωτή, λόγω των ιδιοτήτων τους, της τιμής τους και της χρήσης για την οποία προορίζονται, συνάπτουν μεταξύ τους αμοιβαίες συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας για τα προϊόντα αυτά-

β) κατασκευαστές όμοιων προϊόντων ή προϊόντων που θεωρούνται ομοειδή από τον καταναλωτή, λόγω των ιδιοτήτων τους, της τιμής τους και της χρήσης για την οποία προορίζονται, συνάπτουν μεταξύ τους μη αμοιβαίες συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας για τα προϊόντα αυτά, εκτός εάν τουλάχιστον ο ένας από αυτούς πραγματοποιεί συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών που δεν υπερβαίνει τα 100 εκατομμύρια ευρωπαϊκές λογιστικές μονάδες (ECU)-

γ) η υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας καλύπτει πολλά προϊόντα που, εκ φύσεως ή λόγω της εμπορικής χρήσης τους, δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους-

δ) η συμφωνία συνάπτεται για αόριστο χρόνο ή για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από πέντε έτη.

Άρθρο 4

1. Το άρθρο 3, περιπτώσεις α) και β), εφαρμόζεται επίσης όταν τα προϊόντα που αναφέρονται στις διατάξεις αυτές κατασκευάζονται από επιχείρηση που συνδέεται με συμβαλλόμενη επιχείρηση.

2. Συνδεδεμένες επιχειρήσεις είναι:

α) οι επιχειρήσεις στις οποίες επιχείρηση που είναι συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση διαθέτει άμεσα ή έμμεσα:

- περισσότερο από το ήμισυ του κεφαλαίου ή της περιουσίας της επιχείρησης, ή

- ποσοστό ανώτερο από το ήμισυ των δικαιωμάτων ψήφου, ή

- τη δυνατότητα να ορίζει περισσότερα από το ήμισυ των μελών του εποπτικού συμβουλίου ή των οργάνων που εκπροσωπούν κατά νόμο την επιχείρηση, ή

- τη δυνατότητα να διαχειρίζεται τις εργασίες της επιχείρησης-

β) οι επιχειρήσεις που διαθέτουν σε επιχείρηση που είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συμφωνία, άμεσα ή έμμεσα, τα δικαιώματα ή τις δυνατότητες επιρροής που αναφέρονται στην περίπτωση α)-

γ) οι επιχειρήσεις, στις οποίες μία από τις επιχειρήσεις που αναφέρονται στην περίπτωση β) διαθέτει άμεσα ή έμμεσα τα δικαιώματα ή τις δυνατότητες επιρροής που αναφέρονται στην περίπτωση α).

3. Οι επιχειρήσεις, στις οποίες οι επιχειρήσεις που είναι συμβαλλόμενα μέρη στη σύμβαση ή επιχειρήσεις συνδεδεμένες με τις τελευταίες, έχουν από κοινού τα δικαιώματα ή τις δυνατότητες επιρροής που αναφέρονται στην παράγραφο 2 περίπτωση α), θεωρούνται ότι είναι συνδεδεμένες με κάθε μία από τις επιχειρήσεις που είναι συμβαλλόμενα μέρη στη σύμβαση.

Άρθρο 5

1. Για την εφαρμογή του άρθρου 3 περίπτωση β), ισχύει η ευρωπαϊκή λογιστική μονάδα (ECU) που προβλέπεται για την κατάρτιση του προϋπολογισμού της Κοινότητας, σύμφωνα με τα άρθρα 207 και 209 της συνθήκης.

2. Το άρθρο 1 εξακολουθεί να εφαρμόζεται αν, κατά τη διάρκεια δύο συνεχόμενων οικονομικών ετών, ο συνολικός κύκλος εργασιών που αναφέρεται στο άρθρο 3 περίπτωση β) δεν αυξάνεται περισσότερο από 10%.

3. Ο συνολικός κύκλος εργασιών, κατά την έννοια του άρθρου 3 περίπτωση β), προκύπτει από το σύνολο των κύκλων εργασιών που έχουν πραγματοποιήσει η συμβαλλόμενη επιχείρηση και οι συνδεδεμένες με αυτή επιχειρήσεις κατά το τελευταίο οικονομικό έτος με όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, χωρίς να υπολογίζονται οι φόροι και τα λοιπά τέλη. Κατά τον υπολογισμό αυτό δεν λαμβάνονται υπόψη οι κύκλοι εργασιών μεταξύ της συμβαλλόμενης επιχείρησης και των επιχειρήσεων που είναι συνδεδεμένες με αυτή, καθώς επίσης και οι κύκλοι εργασιών των μεταξύ τους συνδεδεμένων επιχειρήσεων.

ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ Ειδικές διατάξεις που εφαρμόζονται στις συμφωνίες αποκλειστικής προμήθειας ζύθου (συμφωνίες προμήθειας ζύθου)

Άρθρο 6

1. Σύμφωνα με το άρθρο 85 παράγραφος 3 της συνθήκης και υπό τις προϋποθέσεις των άρθρων 7 έως 9 του παρόντος κανονισμού, το άρθρο 85 παράγραφος 1 της συνθήκης κηρύσσεται ανεφάρμοστο στις συμφωνίες στις οποίες συμμετέχουν μόνο δύο επιχειρήσεις και στις οποίες το ένα συμβαλλόμενο μέρος, ο μεταπωλητής, αναλαμβάνει την υποχρέωση έναντι του αντισυμβαλλόμενου, του προμηθευτή, σε αντάλλαγμα για την παροχή ειδικών οικονομικών ή χρηματοδοτικών πλεονεκτημάτων, να προμηθεύεται μόνον από αυτόν, από επιχείρηση συνδεδεμένη με αυτόν, ή από επιχείρηση στην οποία αυτός έχει αναθέσει τη διανομή των προϊόντων του, ορισμένους ζύθους, ή ορισμένους ζύθους και ορισμένα άλλα ποτά που καθορίζονται στη συμφωνία, με σκοπό τη μεταπώληση σε εστιατόριο που καθορίζεται στη συμφωνία.

2. Η εξαίρεση, σύμφωνα με την παράγραφο 1, ισχύει και στην περίπτωση που οι υποχρεώσεις προμήθειας της παραγράφου 1 επιβάλλονται στο μεταπωλητή προς όφελος του προμηθευτή από τρίτο, που δεν είναι ο ίδιος προμηθευτής.

Άρθρο 7

1. Εκτός από την υποχρέωση που αναφέρεται στο άρθρο 6 δεν είναι δυνατόν να επιβάλλονται στο μεταπωλητή άλλοι περιορισμοί του ανταγωνισμού, εκτός από:

α) την υποχρέωση να μην πωλεί, μέσα στο εστιατόριο που ορίζεται στη συμφωνία, ζύθους και άλλα ποτά που προσφέρονται από τρίτες επιχειρήσεις και ανήκουν στην ίδια κατηγορία με τους ζύθους και τα άλλα ποτά που αποτελούν το αντικείμενο της προμήθειας βάσει της συμφωνίας-

β) την υποχρέωση να μην πωλεί, μέσα στο εστιατόριο που ορίζεται στη συμφωνία, ζύθους που προσφέρονται από τρίτες επιχειρήσεις και που ανήκουν σε διαφορετική κατηγορία από τους ζύθους που αποτελούν το αντικείμενο της προμήθειας βάσει της συμφωνίας, παρά μόνο σε φιάλες, κονσέρβες και άλλες μικρές συσκευασίες, εκτός εάν συνηθίζεται η πώληση των ζύθων αυτών σε βαρέλια ή δικαιολογείται λόγω διαρκούς και επαρκούς ζήτησης εκ μέρους των καταναλωτών-

γ) την υποχρέωση να μη διαφημίζει, μέσα ή έξω από το εστιατόριο που ορίζεται στη συμφωνία, τα προϊόντα που προμηθεύεται από τρίτες επιχειρήσεις, παρά μόνο στο μέτρο που αναλογεί στο μερίδιο αυτών των προϊόντων στο συνολικό κύκλο εργασιών του εν λόγω εστιατορίου.

2. Θεωρεί ότι ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες οι ζύθοι ή τα ποτά που δεν διαφέρουν σαφώς μεταξύ τους όσον αφορά τη σύσταση, την όψη και τη γεύση.

Άρθρο 8

1. Το άρθρο 6 δεν εφαρμόζεται, όταν:

α) ο προμηθευτής ή άλλη επιχείρηση, συνδεδεμένη με αυτόν, επιβάλλει στο μεταπωλητή υποχρεώσεις αποκλειστικής προμήθειας για άλλα προϊόντα εκτός από ποτά ή για παροχές υπηρεσιών-

β) ο προμηθευτής περιορίζει την ελευθερία του μεταπωλητή να προμηθεύεται από επιχείρηση της εκλογής του είτε προϊόντα για τα οποία, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος τίτλου, δεν επιτρέπεται να συμφωνηθεί ούτε αποκλειστική προμήθεια ούτε περιορισμός του ανταγωνισμού, είτε άλλες υπηρεσίες.

γ) η συμφωνία συνάπτεται για αόριστο χρόνο ή για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από πέντε έτη, εφόσον η υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας αναφέρεται σε ορισμένους ζύθους και άλλα ποτά-

δ) η συμφωνία συνάπτεται για αόριστο χρόνο ή για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από δέκα έτη, εφόσον η υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας αναφέρεται μόνο σε ορισμένους ζύθους-

ε) ο προμηθευτής υποχρεώνει το μεταπωλητή να επιβάλει την υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας στον δικαιοδόχο του για ένα χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από αυτό για το οποίο ο ίδιος είναι ακόμη δεσμευμένος απέναντι στον προμηθευτή.

2. Όταν η συμφωνία αναφέρεται σε εστιατόριο που έχει παραχωρήσει ο προμηθευτής στο μεταπωλητή με βάση σύμβαση μισθώσεως ή στα πλαίσια άλλης νομικής ή πραγματικής σχέσης χρήσεως, ισχύουν επίσης οι ακόλουθες διατάξεις:

α) κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 1 περιπτώσεις γ) και δ), είναι δυνατόν να επιβάλλονται στο μεταπωλητή οι υποχρεώσεις αποκλειστικής προμήθειας και οι απαγορεύσεις του ανταγωνισμού που αναφέρονται στον παρόντα τίτλο, για το συνολικό χρονικό διάστημα κατά το οποίο αυτός εκμεταλλεύεται πράγματι το εστιατόριο-

β) η συμφωνία πρέπει να προβλέπει για το μεταπωλητή το δικαίωμα:

- να προμηθεύεται από τρίτες επιχειρήσεις άλλα ποτά εκτός από ζύθο που αποτελούν αντικείμενο προμήθειας βάσει της συμφωνίας, όταν οι επιχειρήσεις αυτές τα προσφέρουν με ευνοϊκότερους όρους και ο προμηθευτής δεν προσφέρει τους όρους αυτούς,

- να προμηθεύεται από τρίτες επιχειρήσεις άλλα ποτά, εκτός από ζύθο που ανήκουν στην ίδια κατηγορία με τα ποτά που αποτελούν αντικείμενο της προμήθειας αλλά φέρουν διαφορετικό σήμα, όταν δεν προσφέρει αυτά ο προμηθευτής.

Άρθρο 9

Το άρθρο 2 παράγραφοι 1 και 3, το άρθρο 3 περιπτώσεις α) και β), το άρθρο 4 και το άρθρο 5 εφαρμόζονται κατ' αναλογία.

ΤΙΤΛΟΣ III Ειδικές διατάξεις που εφαρμόζονται στις συμφωνίες πρατηρίων βενζίνης.

Άρθρο 10

Σύμφωνα με το άρθρο 85 παράγραφος 3 της συνθήκης και υπό τις προϋποθέσεις των άρθρων 11 έως 13 του παρόντος κανονισμού, το άρθρο 85 παράγραφος 1 της συνθήκης κηρύσσεται ανεφάρμοστο στις συμφωνίες στις οποίες συμμετέχουν μόνο δύο επιχειρήσεις και στις οποίες το ένα συμβαλλόμενο μέρος, ο μεταπωλητής, αναλαμβάνει την υποχρέωση έναντι του αντισυμβαλλόμενου, του προμηθευτή, σε αντάλλαγμα για την παροχή ειδικών οικονομικών ή χρηματοδοτικών πλεονεκτημάτων, να προμηθεύεται μόνο από αυτόν, από επιχείρηση συνδεδεμένη με αυτόν, ή από επιχείρηση στην οποία αυτός έχει αναθέσει τη διανομή των προϊόντων του, ορισμένα καύσιμα αυτοκινήτων με βάση το πετρέλαιο ή ορισμένα καύσιμα αυτοκινήτων και ορισμένα άλλα καύσιμα με βάση το πετρέλαιο που καθορίζονται στη σύμβαση.

Άρθρο 11

Εκτός από την υποχρέωση που αναφέρεται στο άρθρο 10, δεν είναι δυνατόν να επιβάλλονται στο μεταπωλητή άλλοι περιορισμοί του ανταγωνισμού, εκτός από:

α) την υποχρέωση να μη μεταπωλεί στο πρατήριο που καθορίζεται στη συμφωνία καύσιμα αυτοκινήτων ή άλλα καύσιμα που προσφέρονται από τρίτη επιχείρηση-

β) την υποχρέωση να μη χρησιμοποιεί μέσα στο πρατήριο που καθορίζεται στη συμφωνία λιπαντικά ή άλλα συγγενή ορυκτέλαια που προσφέρονται από τρίτη επιχείρηση, όταν ο προμηθευτής ή επιχείρηση συνδεδεμένη με αυτόν θέτει στη διάθεση του μεταπωλητή ή χρηματοδοτεί εγκατάσταση αλλαγής ελαίων ή λίπανσης αυτοκινήτων οχημάτων-

γ) την υποχρέωση να μη διαφημίζει τα προϊόντα που προμηθεύεται από τρίτες επιχειρήσεις στο εσωτερικό ή στους εξωτερικούς χώρους του πρατηρίου, παρά μόνο στο μέτρο που αναλογεί στο μερίδιο αυτών των προϊόντων στο συνολικό κύκλο εργασιών του πρατηρίου-

δ) την υποχρέωση να αναθέσει τη συντήρηση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης ή εφοδιασμού για τα προϊόντα πετρελαίου, οι οποίες ανήκουν ή έχουν χρηματοδοτηθεί από τον προμηθευτή ή επιχείρηση συνδεδεμένη με αυτόν, μόνο στον προμηθευτή ή σε επιχείρηση που καθορίζεται από αυτόν.

Άρθρο 12

1. Το άρθρο 10 δεν εφαρμόζεται όταν:

α) ο προμηθευτής ή επιχείρηση συνδεδεμένη με αυτόν, επιβάλλουν στο μεταπωλητή υποχρεώσεις αποκλειστικής προμήθειας άλλων προϊόντων εκτός από καύσιμα αυτοκινήτων ή άλλα καύσιμα, ή υπηρεσιών, εφόσον δεν πρόκειται για την υποχρέωση που επιβάλλεται σύμφωνα με το άρθρο 11 περιπτώσεις β) και δ)-

β) ο προμηθευτής περιορίζει την ελευθερία του μεταπωλητή να αγοράζει από επιχείρηση της επιλογής του αγαθά ή υπηρεσίες για τα οποία, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος τίτλου, δεν επιτρέπεται να επιβάλλονται ούτε υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας ούτε περιορισμός του ανταγωνισμού-

γ) η συμφωνία έχει συναφθεί για αόριστο χρόνο ή για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από δέκα έτη-

δ) ο προμηθευτής υποχρεώνει το μεταπωλητή να επιβάλει στον δικαιοδόχο του την υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από αυτό για το οποίο ο ίδιος είναι ακόμη δεσμευμένος απέναντι στον προμηθευτή.

2. Εάν η συμφωνία αφορά πρατήριο βενζίνης που ο προμηθευτής έχει παραχωρήσει στο μεταπωλητή, με βάση σύμβαση μισθώσεως ή στα πλαίσια πραγματικής ή νομικής, σχέσης χρήσεως, είναι δυνατόν, κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 1 περίπτωση γ), να επιβάλλονται στο μεταπωλητή υποχρεώσεις αποκλειστικής προμήθειας και απαγορεύσεις του ανταγωνισμού που αναφέρονται στον παρόντα τίτλο, για το συνολικό χρονικό διάστημα κατά το οποίο αυτός εκμεταλλεύεται πράγματι το πρατήριο.

Άρθρο 13

Το άρθρο 2 παράγραφοι 1 και 3, το άρθρο 3 περιπτώσεις α) και β) και το άρθρο 5 εφαρμόζονται κατ' αναλογία.

ΤΙΤΛΟΣ IV Διάφορες διατάξεις

Άρθρο 14

Η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να ανακαλέσει το πλεονέκτημα της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, σύμφωνα με το άρθρο 7 του κανονισμού αριθ. 19/65/ΕΟΚ όταν διαπιστώνει, σε συγκεκριμένη περίπτωση, ότι συμφωνία που εξαιρείται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό έχει εντούτοις ορισμένα αποτελέσματα που είναι ασυμβίβαστα με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 85 παράγραφος 3 της συνθήκης, ιδίως όταν:

α) τα προϊόντα που προβλέπονται στη σύμβαση δεν βρίσκονται σε ένα σημαντικό τμήμα της κοινής αγοράς, σε πραγματικό ανταγωνισμό με παρόμοια προϊόντα, ή με προϊόντα που θεωρούνται ομοειδή από τους καταναλωτές, λόγω των ιδιοτήτων τους, της τιμής τους και της χρήσης για την οποία προορίζονται-

β) δυσχεραίνεται σημαντικά για άλλους προμηθευτές η πρόσβαση στα διάφορα στάδια διανομής σε σημαντικό τμήμα της κοινής αγοράς-

γ) ο προμηθευτής, χωρίς αντικειμενικά εύλογη αιτία:

1. αποκλείει από τον εφοδιασμό κατηγορίες μεταπωλητών που δεν έχουν τη δυνατότητα να εφοδιάζονται από άλλον προμηθευτή, με δίκαιους όρους, τα προϊόντα που προβλέπονται στη σύμβαση ή επιβάλλει σε αυτούς διαφορετικές τιμές ή όρους πώλησης.

2. επιβάλλει σε μεταπωλητή που δεσμεύεται με υποχρέωση αποκλειστικής προμήθειας, λιγότερο ευνοϊκές τιμές ή όρους πωλήσεως από ό,τι σε άλλους μεταπωλητές που βρίσκονται στο ίδιο στάδιο διανομής.

Άρθρο 15

1. Η απαγόρευση του άρθρου 85 παράγραφος 1 της συνθήκης δεν εφαρμόζεται κατά την περίοδο από 1ης Ιουλίου 1983 μέχρι και 31 Δεκεμβρίου 1986 στις συμφωνίες της κατηγορίας που αναφέρεται στο άρθρο 1 του παρόντος κανονισμού, οι οποίες ισχύουν ήδη την 1η Ιουλίου 1983 ή αρχίζουν να ισχύουν μεταξύ 1ης Ιουλίου 1983 και 31ης Δεκεμβρίου 1983, και οι οποίες πληρούν τις προϋποθέσεις εξαίρεσης που προβλέπονται στον κανονισμό αριθ. 67/67/ΕΟΚ (4).

2. Η απαγόρευση του άρθρου 85 παράγραφος 1 της συνθήκης δεν εφαρμόζεται κατά την περίοδο από 1ης Ιουλίου 1983 μέχρι και 31 Δεκεμβρίου 1988 στις συμφωνίες των κατηγοριών που αναφέρονται στα άρθρα 6 και 10 του παρόντος κανονισμού, οι οποίες ισχύουν ήδη την 1η Ιουλίου 1983 ή αρχίζουν να ισχύουν μεταξύ 1ης Ιουλίου 1983 και 31 Δεκεμβρίου 1983, και πληρούν τις προϋποθέσεις εξαίρεσης που προβλέπονται στον κανονισμό αριθ. 67/67/ΕΟΚ.

3. Όσον αφορά τις συμφωνίες των κατηγοριών που αναφέρονται στα άρθρα 6 και 10, οι οποίες ισχύουν ήδη την 1η Ιουλίου 1983 και λήγουν μετά τις 31 Δεκεμβρίου 1988, δεν ισχύει η απαγόρευση του άρθρου 85 παράγραφος 1 της συνθήκης κατά την περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 1989 μέχρι τη λήξη της συμφωνίας και, το αργότερο, μέχρι τη λήξη της ισχύος του παρόντος κανονισμού, με την προϋπόθεση ότι, πριν από την 1η Ιανουαρίου 1989, ο προμηθευτής αποδεσμεύει το μεταπωλητή από όλες τις υποχρεώσεις που, σύμφωνα με τις διατάξεις των τίτλων II και III, δεν επιτρέπουν την εφαρμογή εξαίρεσης.

Άρθρο 16

Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε συμφωνίες με τις οποίες ο προμηθευτής αναλαμβάνει την υποχρέωση απέναντι στο μεταπωλητή να προμηθεύει μόνο αυτόν με ορισμένα προϊόντα, με σκοπό τη μεταπώληση μέσα στο σύνολο ή σε καθορισμένη περιοχή της κοινής αγοράς και με τις οποίες ο μεταπωλητής αναλαμβάνει την υποχρέωση απέναντι στον προμηθευτή να αγοράζει τα προϊόντα αυτά μόνο από αυτόν.

Άρθρο 17

Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται, όταν οι συμβαλλόμενοι ή επιχειρήσεις συνδεδεμένες με αυτούς, προς το σκοπό μεταπώλησης προϊόντων στο ίδιο εστιατόριο ή πρατήριο καυσίμων, συνάπτουν συγχρόνως συμφωνίες κατά την έννοια του τίτλου I, καθώς και συμφωνίες κατά την έννοια των τίτλων II και III.

Άρθρο 18

Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού εφαρμόζονται κατ' αναλογία σε εναρμονισμένες πρακτικές των κατηγοριών που αναφέρονται στα άρθρα 1, 6 και 10.

Άρθρο 19

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την 1η Ιουλίου 1983.

Ισχύει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1997.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε Κράτος μέλος.

Έγινε στις Βρυξέλλες, στις 22 Ιουνίου 1983.

Για την Επιτροπή

Frans ANDRIESSEN

Μέλος της Επιτροπής

(1) ΕΕ αριθ. 36 της 6. 3. 1965, σ. 533/65.

(2) ΕΕ αριθ. C 172 της 10. 7. 1982, σ. 7.

(3) ΕΕ αριθ. L 376 της 31. 12. 1982, σ. 33.

(4) ΕΕ αριθ. 57 της 25. 3. 1967. σ. 849/67