ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 20ής Οκτωβρίου 1980 περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των Κρατών Μελών σχετικά με την προστασία των μισθωτών σε περίπτωση αφερεγγυότητος του εργοδότη

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος, και ιδίως το άρθρο 100,

την πρόταση της Επιτροπής*(1),

τη γνώμη της Συνελεύσεως(2),

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής(3),

Εκτιμώντας:

ότι είναι αναγκαία η θέσπιση διατάξεων για την προστασία των μισθωτών σε περίπτωση αφερεγγυότητος του εργοδότη, ιδίως για τη διασφάλιση της πληρωμής των ανεξόφλητων απαιτήσεών τους, λαμβανομένης υπόψη της αναγκαιότητας μιας ισόρροπης οικονομικής και κοινωνικής αναπτύξεως στην Κοινότητα-

ότι μεταξύ των Κρατών Μελών εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές σχετικά με την έκταση της προστασίας των μισθωτών στο ζήτημα αυτό- ότι πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για τον περιορισμό των διαφορών αυτών, που δύνανται να έχουν άμεση επίπτωση στη λειτουργία της κοινής αγοράς-

ότι για τους λόγους αυτούς είναι σκόπιμο να προωθηθεί η προσέγγιση των νομοθεσιών στο συγκεγκριμένο θέμα, επί το προοδευτικότερο κατά την έννοια του άρθρου 117 της συνθήκης-

ότι η αγορά εργασίας της Γροιλανδίας, λόγω της γεωγραφικής της θέσεως και των επαγγελματικών δομών της περιοχής αυτής, διαφέρει κατά θεμελιώδη τρόπο από την αγορά των άλλων περιοχών της Κοινότητος-

ότι, εφόσον η Ελληνική Δημοκρατία πρόκειται να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος την 1η Ιανουαρίου 1981, σύμφωνα με την πράξη περί των όρων προσχωρήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας και των προσαρμογών των συνθηκών, πρέπει να ορισθούν στο παράρτημα της οδηγίας υπό τον τίτλο "Ελλάς", οι κατηγορίες εκείνες των μισθωτών των οποίων οι απαιτήσεις δύνανται να αποκλεισθούν σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 2,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:

ΤΜΗΜΑ I Πεδίο εφαρμογής και ορισμοί

Άρθρο 1

1. Η παρούσα οδηγία ισχύει για τις απαιτήσεις μισθωτών από συμβάσεις εργασίας ή από σχέσεις εργασίας κατά εργοδοτών σε κατάσταση αφερεγγυότητος κατά την έννοια του άρθρου 2 παράγραφος 1.

2. Τα Κράτη Μέλη δύνανται, κατ' εξαίρεση, να αποκλείσουν από το πεδίο εφαρμογής της παρούσης οδηγίας τις απαιτήσεις ορισμένων κατηγοριών μισθωτών λόγω της ιδιαίτερης φύσεως της συμβάσεως εργασίας ή της σχέσεως εργασίας των μισθωτών, ή λόγω του ότι υπάρχουν άλλες μορφές εγγυήσεως που εξασφαλίζουν στους μισθωτούς ισοδύναμη προστασία με εκείνη που προκύπτει από την παρούσα οδηγία.

Ο πίνακας των κατηγοριών μισθωτών που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο παρατίθεται στο παράρτημα.

3. Η παρούσα οδηγία δεν εφαρμόζεται στη Γροιλανδία. Η εξαίρεση αυτή θα επανεξετασθεί στην περίπτωση εξελίξεως των επαγγελματικών δομών της περιοχής αυτής.

Άρθρο 2

1. Για τους σκοπούς της παρούσης οδηγίας, ένας εργοδότης θεωρείται ότι ευρίσκεται σε κατάσταση αφερεγγυότητος:

α) αν έχει ζητηθεί η έναρξη διαδικασίας προβλεπομένης από τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις του ενδιαφερομένου Κράτους Μέλους, κατά της περιουσίας του εργοδότη με σκοπό τη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών του, και η οποία επιτρέπει να ληφθούν υπόψη απαιτήσεις αναφερόμενες στο άρθρο 1 παράγραφος 1, και

β) η αρμόδια αρχή δυνάμει των ανωτέρω νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων:

- είτε αποφάσισε την έναρξη της διαδικασίας,

- είτε διεπίστωσε ότι η επιχείρηση ή η εγκατάσταση του εργοδότη έκλεισε οριστικά και ότι η ανεπάρκεια των διαθεσίμων ενεργητικών στοιχείων δεν δικαιολογεί την έναρξη της διαδικασίας.

2. Η παρούσα οδηγία δεν θίγει το δικαίωμα των κρατών να διατυπώνουν ορισμούς των εννοιών "μισθωτός", "εργοδότης", "αμοιβή εργασίας", "κεκτημένο δικαίωμα" και "δικαίωμα προσδοκίας".

ΤΜΗΜΑ II Διατάξεις σχετικές με τους οργανισμούς εγγυήσεως

Άρθρο 3

1. Τα Κράτη Μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα ώστε ορισμένοι οργανισμοί εγγυήσεως να διασφαλίζουν, με την επιφύλαξη του άρθρου 4, την πληρωμή των ανεξοφλήτων απαιτήσεων των μισθωτών που προέρχονται από συμβάσεις εργασίας ή από σχέσεις εργασίας και αφορούν την αμοιβή για περίοδο πριν μίαν ορισμένη ημερομηνία.

2. Η ημερομηνία της παραγράφου είναι κατ' επιλογή των Κρατών Μελών:

- είτε η ημερομηνία επελεύσεως της αφερεγγυότητος του εργοδότη,

- είτε η ημερομηνία γνωστοποιήσεως της απολύσεως του μισθωτού, που πραγματοποιείται λόγω της αφερεγγυότητος του εργοδότη,

- είτε η ημερομηνία επελεύσεως της αφερεγγυότητος του εργοδότη ή της λύσεως της συμβάσεως εργασίας ή της παύσεως της σχέσεως εργασίας του εν λόγω μισθωτού, λόγω αφερεγγυότητος του εργοδότη.

Άρθρο 4

1. Τα Κράτη Μέλη έχουν την ευχέρεια να περιορίζουν την σύμφωνα με το άρθρο 3 υποχρέωση προς πληρωμή των οργανισμών εγγυήσεως.

2. Όταν τα Κράτη Μέλη κάνουν χρήση της ευχέρειας της παραγράφου 1 πρέπει:

- στην πρώτη περίπτωση του άρθρου 3 παράγραφος 2, να διασφαλίζουν την πληρωμή των ανεξοφλήτων απαιτήσεων για αμοιβές των τριών τελευταίων μηνών της συμβάσεως εργασίας ή της σχέσεως εργασίας που περιλαμβάνονται σε μία περίοδο έξι μηνών πριν την ημερομηνία επελεύσεως της αφερεγγυότητος του εργοδότη,

στη δεύτερη περίπτωση του άρθρου 3 παράγραφος 2, να διασφαλίζουν την πληρωμή ανεξοφλήτων απαιτήσεων για αμοιβές των τριών τελευταίων μηνών της συμβάσεως εργασίας ή της σχέσεως εργασίας που προηγούνται της ημερομηνίας γνωστοποιήσεως της απολύσεως του μισθωτού, που οφείλεται στην αφερεγγυότητα του εργοδότη,

στην τρίτη περίπτωση του άρθρου 3 παράγραφος 2, να διασφαλίζουν την πληρωμή ανεξοφλήτων απαιτήσεων για αμοιβές των 18 τελευταίων μηνών της συμβάσεως εργασίας ή της σχέσεως εργασίας που προηγούνται της ημερομηνίας επελεύσεως της αφερεγγυότητος του εργοδότη ή της ημερομηνίας λύσεως της συμβάσεως εργασίας ή παύσεως της σχέσεως εργασίας του μισθωτού, εξ αιτίας της αφερεγγυότητος του εργοδότη. Στην περίπτωση αυτή, τα Κράτη Μέλη δύνανται να περιορίσουν την υποχρέωση πληρωμής απαιτήσεων για αμοιβές μιας περιόδου το πολύ οκτώ εβδομάδων ή περισσοτέρων τμηματικών περιόδων, που έχουν συνολικά την αυτή διάρκεια.

3. Ωστόσο, τα Κράτη Μέλη δύνανται να καθορίσουν ένα ανώτατο όριο στη διασφάλιση πληρωμής ανεξοφλήτων απαιτήσεων των μισθωτών, για να αποφευχθεί η καταβολή ποσών πέρα από τα πλαίσια της κοινωνικής σκοπιμότητος της παρούσης οδηγίας.

Όταν τα Κράτη Μέλη κάνουν χρήση αυτής της ευχέρειας, ανακοινώνουν στην Επιτροπή τις μεθόδους σύμφωνα με τις οποίες καθορίζουν το ανώτατο όριο.

Άρθρο 5

Τα Κράτη Μέλη καθορίζουν τους τρόπους οργανώσεως, χρηματοδοτήσεως και λειτουργίας των οργανισμών εγγυήσεως, τηρώντας κυρίως τις ακόλουθες αρχές:

α) η περιουσία των οργανισμών εγγυήσεως πρέπει να είναι ανεξάρτητη από το κεφάλαιο εκμεταλλεύσεως των εργοδοτών και να έχει συσταθεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μη μπορεί να θιγεί από διαδικασίες σε περίπτωση αφερεγγυότητος-

β) οι εργοδότες πρέπει να συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση, εκτός αν αυτή διασφαλίζεται στο σύνολό της από τις δημόσιες αρχές-

γ) η υποχρέωση πληρωμής εκ μέρους των οργανισμών είναι ανεξάρτητη από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων συνεισφοράς στη χρηματοδότηση.

ΤΜΗΜΑ III Διατάξεις σχετικές με την κοινωνική ασφάλιση

Άρθρο 6

Τα Κράτη Μέλη δύνανται να ορίσουν ότι τα άρθρα 3, 4 και 5 δεν εφαρμόζονται για τις εισφορές των εργαζομένων που οφείλονται σύμφωνα με τα εθνικά συστήματα υποχρεωτικής κοινωνικής ασφαλίσεως ή σύμφωνα με υφιστάμενα συστήματα επαγγελματικής ή διεπαγγελματικής επικουρικής προνοίας, εκτός των εθνικών συστημάτων υποχρεωτικής κοινωνικής ασφαλίσεως.

Άρθρο 7

Τα Κράτη Μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα που διασφαλίζουν ώστε, στα πλαίσια των εθνικών συστημάτων υποχρεωτικής κοινωνικής ασφαλίσεως, η μη καταβολή στους αντίστοιχους ασφαλιστικούς φορείς υποχρεωτικών εισφορών οφειλόμενων από τον εργοδότη, πριν από την επέλευση της αφερεγγυότητος του, να μη θίγει το δικαίωμα του μισθωτού για παροχές εκ μέρους αυτών των ασφαλιστικών φορέων, υπό την προϋπόθεση ότι από τους μισθούς που πληρώθηκαν έγινε προηγούμενη κράτηση των εισφορών των μισθωτών.

Άρθρο 8

Τα Κράτη Μέλη εξασφαλίζουν τη θέσπιση των αναγκαίων μέτρων για την προστασία των συμφερόντων των μισθωτών και των προσώπων που έχουν ήδη αποχωρήσει από την επιχείρηση ή από την εγκατάσταση του εργοδότη την ημέρα επελεύσεως της αφερεγγυότητός του, σε ότι αφορά τα κεκτημένα δικαιώματά τους ή τα δικαιώματα προσδοκίας για παροχές γήρατος συμπεριλαμβανόμενων και των παροχών επιζώντων, στα πλαίσια των υφισταμένων συστημάτων επαγγελματικής ή διεπαγγελματικής επικουρικής προνοίας, εκτός των εθνικών συστημάτων υποχρεωτικής κοινωνικής ασφαλίσεως.

ΤΜΗΜΑ IV Γενικές και τελικές διατάξεις

Άρθρο 9

Η παρούσα οδηγία δεν περιορίζει την ευχέρεια των Κρατών Μελών να εφαρμόζουν ή θεσπίζουν ευνοϊκότερες νομοθετικές, κανονιστικές ή διοικητικές διατάξεις για τους μισθωτούς.

Άρθρο 10

Η παρούσα οδηγία δεν θίγει την ευχέρεια των Κρατών Μελών:

α) να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα που αποσκοπούν την αποτροπή καταχρήσεων,

β) να αρνούνται ή να περιορίζουν την υποχρέωση πληρωμής του άρθρου 3 ή την υποχρέωση εγγυήσεως του άρθρου 7, αν είναι φανερό ότι η εκπλήρωση της υποχρεώσεως δεν δικαιολογείται λόγω της υπάρξεως ιδιαιτέρων δεσμών μεταξύ του μισθωτού και του εργοδότη και κοινά συμφέροντα που πραγματώνονται με συμπαιγνία μεταξύ τους.

Άρθρο 11

1. Τα Κράτη Μέλη, θέτοντας σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για τη συμμόρφωσή τους προς την παρούσα οδηγία εντός προθεσμίας τριάντα έξι μηνών από της κοινοποιήσεώς της. Ενημερώνουν σχετικά αμέσως την Επιτροπή.

2. Τα Κράτη Μέλη γνωστοποιούν στην Επιτροπή το κείμενο των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων που θεσπίζουν στον τομέα που διέπει η παρούσα οδηγία.

Άρθρο 12

Σε προθεσμία δέκαοκτώ μηνών από την εκπνοή της περιόδου των τριάντα έξι μηνών του άρθρου 11 παράγραφος 1, τα Κράτη Μέλη διαβιβάζουν στην Επιτροπή όλα τα χρήσιμα στοιχεία που θα της επιτρέψουν να συντάξει έκθεση προς το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της παρούσης οδηγίας.

Άρθρο 13

Η παρούσα οδηγία απαευθύνεται στα Κράτη Μέλη.

Έγινε στο Λουξεμβούργο, στις 20 Οκτωβρίου 1980.

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

J. SANTER

(1) ΕΕ αριθ. Α 135 της 9.6.1978, σ. 2.

(2) ΕΕ αριθ. Α 39 της 12.2.1979, σ. 26.

(3) ΕΕ αριθ. Α 105 της 26.4.1979, σ. 15.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Κατηγορίες μισθωτών οι απαιτήσεις των οποίων δύνανται να αποκλεισθούν από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 2

I. Μισθωτοί με σύμβαση εργασίας ή σχέση εργασίας ιδιαίτερης φύσεως

Α. ΕΛΛΑΣ

Ο πλοίαρχος και τα μέλη του πληρώματος αλιευτικού, αν και στο βαθμό που αμείβονται υπό μορφή συμμετοχής τους στα κέρδη ή στα ακαθάριστα έσοδα του πλοίου.

Β. ΙΡΛΑΝΔΙΑ

1. Οι κατ' οίκον εργαζόμενοι (δηλαδή εκείνοι που εργάζονται σπίτι τους με το κομμάτι), εφ' όσον δεν έχουν γραπτή σύμβαση εργασίας.

2. Οι στενοί συγγενείς του εργοδότη που απασχολούνται χωρίς γραπτή σύμβαση εργασίας, και των οποίων η εργασία αφορά ιδιωτική κατοικία ή γεωργική εκμετάλλευση στην οποία κατοικούν ο εργοδότης και οι στενοί συγγενείς αυτοί.

3. Τα πρόσωπα που κατά κανόνα απασχολούνται λιγότερο από δέκα οκτώ ώρες την εβδομάδα από έναν ή περισσότερους εργοδότες και που δεν προσπορίζονται το βασικό μέρος των βιοτικών τους αναγκών από το μισθό που εισπράττουν από την εργασία αυτή.

4. Τα πρόσωπα που απασχολούνται στην αλιεία εποχιακά, κατά διαλείμματα ή με μερική απασχόληση και η αμοιβή τους έχει τη μορφή συμμετοχής στο αποτέλεσμα της αλιευτικής δραστηριότητος.

5. Ο (η) σύζυγος του εργοδότη.

Γ. ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ

Οικιακοί βοηθοί που απασχολούνται από φυσικό πρόσωπο και εργάζονται λιγότερο από τρείς μέρες την εβδομάδα για το φυσικό αυτό πρόσωπο.

Δ. ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

1. Ο πλοίαρχος και τα μέλη του πληρώματος αλιευτικού, η αμοιβή των οποίων έχει τη μορφή συμμετοχής στα κέρδη ή τα ακαθάριστα έσοδα του πλοίου.

2. Ο σύζυγος του εργοδότη.

II. Μισθωτοί καλυπτόμενοι από άλλες μορφές εγγυήσεως

Α. ΕΛΛΑΣ

Τα πληρώματα ποντοπόρων πλοίων.

Β. ΙΡΛΑΝΔΙΑ

1. Οι μισθωτοί που έχουν δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως και απασχολούνται μόνιμα σε μία αρχή τοπικής αυτοδιοικήσεως, σε άλλη δημόσια αρχή, ή σε μία επιχείρηση μεταφορών κοινης ωφελείας.

2. Οι εκπαιδευτικοί που έχουν δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως και απασχολούνται σε ένα από τα ακόλουθα εκπαιδευτικά ιδρύματα: National Schools, Secondary Schools, Comprehensive Schools, Teachers' Training Colleges.

3. Οι μισθωτοί που έχουν δικαίωμα συνταξιοδοτήσεως και απασχολούνται μόνιμα σε ένα από τα ιδιωτικά νοσοκομεία που χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Οικονομικών.

Γ ΙΤΑΛΙΑ

1. Οι μισθωτοί που καλύπτονται από παροχές προβλεπόμενες από την κειμένη νομοθεσία, που τους εξασφαλίζουν τη συνέχιση της πληρωμής τους, σε περίπτωση οικονομικής κρίσεως της επιχειρήσεως.

2. Τα πληρώματα των ποντοπόρων πλοίων.

Δ. ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

1. Οι εγγεγραμμένοι στα οικεία μητρώα λιμενεργάτες, εκτός εκείνων που εκτελούν αποκλειστικά ή κυρίως εργασία που δεν είναι εργασία λιμενεργάτη.

2. Τα πληρώματα των ποντοπόρων πλοίων.