1.   Οι διατάξεις του παρόντος Πρωτοκόλλου δεν θίγουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις συμβαλλόμενου μέρους που απορρέουν από ισχύουσα διεθνή συμφωνία, εξαιρουμένων των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των οποίων η άσκηση θα έβλαπτε ή θα απειλούσε σοβαρά τη βιολογική ποικιλομοφία. Με την παρούσα παράγραφο δεν επιδιώκεται η ιεράρχηση του Πρωτοκόλλου έναντι άλλων διεθνών πράξεων.

2.   Καμία διάταξη του παρόντος Πρωτοκόλλου δεν εμποδίζει τα συμβαλλόμενα μέρη να καταρτίζουν και να εφαρμόζουν άλλες συναφείς διεθνείς συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων άλλων εξειδικευμένων συμφωνιών πρόσβασης και καταμερισμού των οφελών, υπό τον όρο ότι αυτές εξυπηρετούν τους στόχους της Σύμβασης και του παρόντος Πρωτοκόλλου και δεν αντιβαίνουν σε αυτούς.

3.   Το παρόν Πρωτόκολλο εφαρμόζεται κατά τρόπο ώστε να αλληλοϋποστηρίζεται με άλλες, συναφείς με αυτό διεθνείς πράξεις. Θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι χρήσιμες και συναφείς εργασίες υπό εξέλιξη ή πρακτικές στο πλαίσιο των εν λόγω διεθνών πράξεων και σχετικών διεθνών οργανισμών, υπό τον όρο ότι αυτές εξυπηρετούν τους στόχους της Σύμβασης και του παρόντος Πρωτοκόλλου και δεν αντιβαίνουν σε αυτούς.

4.   Το παρόν Πρωτόκολλο αποτελεί την πράξη εφαρμογής των διατάξεων της Σύμβασης που αφορούν την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών. Σε περίπτωση που ισχύει εξειδικευμένη διεθνής πράξη περί πρόσβασης και καταμερισμού των οφελών, η οποία συνάδει με τους στόχους της Σύμβασης και του παρόντος Πρωτοκόλλου και δεν αντιβαίνει σε αυτούς, το παρόν Πρωτόκολλο δεν εφαρμόζεται στο ή στα συμβαλλόμενα μέρη της εξειδικευμένης πράξης ως προς τον συγκεκριμένο γενετικό πόρο που καλύπτεται από την εξειδικευμένη πράξη και για τους σκοπούς της.

1.   Σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφοι 3 και 7 της Σύμβασης, στα οφέλη που απορρέουν από τη χρησιμοποίηση γενετικών πόρων, καθώς και από τις μετέπειτα εφαρμογές και εμπορική εκμετάλλευση, πρέπει να συμμετέχει με δίκαιο και ισότιμο τρόπο το συμβαλλόμενο μέρος που παρέχει τους πόρους αυτούς, το οποίο είναι η χώρα προέλευσής τους ή ένα συμβαλλόμενο μέρος που έχει αποκτήσει τους γενετικούς πόρους σύμφωνα με τη Σύμβαση. Ο εν λόγω καταμερισμός των οφελών συμφωνείται με βάση αμοιβαία αποδεκτούς όρους.

2.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής, κατά περίπτωση, με σκοπό να εξασφαλίσει ότι στα οφέλη που απορρέουν από τη χρησιμοποίηση γενετικών πόρων τους οποίους κατέχουν αυτόχθονες και τοπικές κοινότητες, σύμφωνα με την εσωτερική νομοθεσία που αφορά τα κατοχυρωμένα δικαιώματα αυτών των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων επί των συγκεκριμένων γενετικών πόρων, συμμετέχουν με δίκαιο και ισότιμο τρόπο οι εμπλεκόμενες κοινότητες, με βάση αμοιβαία αποδεκτούς όρους.

3.   Για την εφαρμογή της ανωτέρω παραγράφου 1, κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής, κατά περίπτωση.

4.   Τα οφέλη είναι δυνατόν να συνίστανται σε χρηματικά και άλλα οφέλη και να περιλαμβάνουν τα απαριθμούμενα στο παράρτημα, χωρίς όμως να περιορίζονται σε αυτά.

5.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής, κατά περίπτωση, ώστε στα οφέλη που απορρέουν από τη χρησιμοποίηση παραδοσιακών γνώσεων οι οποίες συνδέονται με γενετικούς πόρους να συμμετέχουν με δίκαιο και ισότιμο τρόπο οι αυτόχθονες και τοπικές κοινότητες που κατέχουν τις γνώσεις αυτές. Ο εν λόγω καταμερισμός των οφελών συμφωνείται με βάση αμοιβαία αποδεκτούς όρους.

1.   Κατά την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων επί φυσικών πόρων, και με την επιφύλαξη των εσωτερικών νομοθετικών διατάξεων ή ρυθμιστικών απαιτήσεων που αφορούν την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών, η πρόσβαση σε γενετικούς πόρους με σκοπό τη χρησιμοποίησή τους υπόκειται στη συναίνεση μετά από ενημέρωση του συμβαλλόμενου μέρους που παρέχει τους συγκεκριμένους πόρους, το οποίο είναι η χώρα προέλευσής τους ή ένα συμβαλλόμενο μέρος που έχει αποκτήσει τους γενετικούς πόρους σύμφωνα με τη Σύμβαση, εκτός εάν άλλως ορίσει το εν λόγω συμβαλλόμενο μέρος.

2.   Σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο, κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα με σκοπό να εξασφαλίζεται η συναίνεση μετά από ενημέρωση ή η έγκριση και η συμμετοχή των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων για την πρόσβαση σε γενετικούς πόρους, στις περιπτώσεις που οι εν λόγω κοινότητες έχουν το κατοχυρωμένο δικαίωμα να παρέχουν πρόσβαση στους πόρους αυτούς.

3.   Βάσει της ανωτέρω παραγράφου 1, κάθε συμβαλλόμενο μέρος που απαιτεί συναίνεση μετά από ενημέρωση λαμβάνει τα αναγκαία νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής, κατά περίπτωση, ώστε:

1.   Στις περιπτώσεις που οι ίδιοι γενετικοί πόροι απαντούν στο φυσικό τους περιβάλλον (in situ) στο έδαφος περισσότερων του ενός συμβαλλομένων μερών, τα συγκεκριμένα συμβαλλόμενα μέρη επιδιώκουν να συνεργάζονται καταλλήλως, με τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων, κατά περίπτωση, για την εφαρμογή του παρόντος Πρωτοκόλλου.

2.   Όταν μία ή περισσότερες αυτόχθονες και τοπικές κοινότητες διαφόρων συμβαλλομένων μερών κατέχουν τις ίδιες παραδοσιακές γνώσεις που συνδέονται με γενετικούς πόρους, τα συγκεκριμένα συμβαλλόμενα μέρη επιδιώκουν να συνεργάζονται καταλλήλως, με τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων, για την επίτευξη του στόχου του παρόντος Πρωτοκόλλου.

1.   Κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που υπέχουν βάσει του παρόντος Πρωτοκόλλου, τα συμβαλλόμενα μέρη λαμβάνουν υπόψη, όσον αφορά τις παραδοσιακές γνώσεις που συνδέονται με γενετικούς πόρους, το εθιμικό δίκαιο και τα κοινοτικά πρωτόκολλα και διαδικασίες των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων, κατά περίπτωση και σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο.

2.   Τα συμβαλλόμενα μέρη καθιερώνουν μηχανισμούς, με την ενεργό συμμετοχή των εμπλεκόμενων αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων, για την ενημέρωση των δυνητικών χρηστών παραδοσιακών γνώσεων που συνδέονται με γενετικούς πόρους σχετικά με τις υποχρεώσεις τους, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων πρόσβασης στις γνώσεις αυτές και δίκαιου και ισότιμου καταμερισμού των οφελών που απορρέουν από τη χρησιμοποίησή τους, τα οποία διατίθενται μέσω του Κέντρου Πληροφοριών για την Πρόσβαση και τον Καταμερισμό των Οφελών.

3.   Τα συμβαλλόμενα μέρη επιδιώκουν να στηρίζουν καταλλήλως την ανάπτυξη, από τις αυτόχθονες και τοπικές κοινότητες και από τις γυναίκες των κοινοτήτων αυτών, των εξής:

4.   Κατά την εφαρμογή του παρόντος Πρωτοκόλλου και στο μέτρο του δυνατού, τα συμβαλλόμενα μέρη δεν περιορίζουν την εθιμική χρήση και ανταλλαγή γενετικών πόρων και των συνδεόμενων με αυτούς παραδοσιακών γνώσεων στο εσωτερικό και μεταξύ των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων σύμφωνα με τους στόχους της Σύμβασης.

1.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος ορίζει εθνικό κόμβο συντονισμού για την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών, ο οποίος παρέχει τις ακόλουθες πληροφορίες:

Ο εθνικός κόμβος συντονισμού είναι αρμόδιος για τη σύνδεση με τη Γραμματεία.

2.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος ορίζει μία ή περισσότερες αρμόδιες εθνικές αρχές για την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών. Οι αρμόδιες εθνικές αρχές είναι υπεύθυνες, σύμφωνα με τα ισχύοντα εθνικά νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής, για την παροχή πρόσβασης ή, κατά περίπτωση, την έκδοση εγγράφων που αποδεικνύουν ότι πληρούνται οι απαιτήσεις πρόσβασης, καθώς και για την παροχή συμβουλών σχετικά με τις ισχύουσες διαδικασίες και απαιτήσεις όσον αφορά τη λήψη συναίνεσης μετά από ενημέρωση και τη συνομολόγηση αμοιβαία αποδεκτών όρων.

3.   Το συμβαλλόμενο μέρος μπορεί να ορίσει μία και μόνον οντότητα ως κόμβο συντονισμού και ως αρμόδια εθνική αρχή.

4.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος κοινοποιεί στη Γραμματεία τα στοιχεία επικοινωνίας του εθνικού του κόμβου συντονισμού και της ή των αρμόδιων εθνικών αρχών του, το αργότερο κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Πρωτοκόλλου για το μέρος αυτό. Εάν το συμβαλλόμενο μέρος ορίσει περισσότερες της μίας αρμόδιες εθνικές αρχές, διαβιβάζει στη Γραμματεία, μαζί με τη σχετική κοινοποίηση, κατάλληλες πληροφορίες για τις αρμοδιότητες καθεμίας από τις εν λόγω αρχές. Ανάλογα με την περίπτωση, στις πληροφορίες αυτές προσδιορίζεται τουλάχιστον η αρμόδια αρχή που είναι υπεύθυνη για τους ζητούμενους γενετικούς πόρους. Κάθε συμβαλλόμενο μέρος γνωστοποιεί αμέσως στη Γραμματεία κάθε μεταβολή του ορισμού του εθνικού του κόμβου συντονισμού ή των στοιχείων επικοινωνίας ή των αρμοδιοτήτων της ή των αρμόδιων εθνικών αρχών του.

5.   Η Γραμματεία διαθέτει, μέσω του Κέντρου Πληροφοριών για την Πρόσβαση και τον Καταμερισμό των Οφελών, τις πληροφορίες που λαμβάνει κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω παραγράφου 4.

1.   Ιδρύεται Κέντρο Πληροφοριών για την Πρόσβαση και τον Καταμερισμό των Οφελών, το οποίο εντάσσεται στον μηχανισμό διαλογής που προβλέπεται στο άρθρο 18 παράγραφος 3 της Σύμβασης. Το κέντρο αυτό χρησιμεύει ως μέσο ανταλλαγής των πληροφοριών που αφορούν την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών και, ειδικότερα, παρέχει πρόσβαση στις πληροφορίες τις οποίες διαβιβάζουν τα συμβαλλόμενα μέρη σε σχέση με την εφαρμογή του παρόντος Πρωτοκόλλου.

2.   Με την επιφύλαξη της προστασίας των εμπιστευτικών πληροφοριών, κάθε συμβαλλόμενο μέρος θέτει στη διάθεση του Κέντρου Πληροφοριών για την Πρόσβαση και τον Καταμερισμό των Οφελών όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται βάσει του παρόντος Πρωτοκόλλου, καθώς και όσες απαιτούνται βάσει των αποφάσεων της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου. Οι πληροφορίες περιλαμβάνουν τα εξής:

3.   Οι συμπληρωματικές πληροφορίες, εάν υπάρχουν, μπορούν να περιλαμβάνουν τα εξής, κατά περίπτωση:

4.   Οι πρακτικές λεπτομέρειες της λειτουργίας του Κέντρου Πληροφοριών για την Πρόσβαση και τον Καταμερισμό των Οφελών, συμπεριλαμβανομένων των εκθέσεων σχετικά με τις δραστηριότητές του, εξετάζονται και αποφασίζονται από τη Διάσκεψη των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου κατά την πρώτη συνεδρίασή της και, στη συνέχεια, επανεξετάζονται συνεχώς.

1.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει τα κατάλληλα, αποτελεσματικά και ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό, νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής για να εξασφαλίσει ότι για τους γενετικούς πόρους που χρησιμοποιούνται εντός της περιοχής δικαιοδοσίας του έχει παρασχεθεί πρόσβαση με συναίνεση μετά από ενημέρωση και ότι έχουν συμφωνηθεί αμοιβαία αποδεκτοί όροι, όπως επιβάλλουν οι εσωτερικές νομοθετικές διατάξεις ή ρυθμιστικές απαιτήσεις του άλλου συμβαλλόμενου μέρους που αφορούν την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών.

2.   Τα συμβαλλόμενα μέρη λαμβάνουν τα κατάλληλα, αποτελεσματικά και ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό μέτρα για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων έλλειψης συμμόρφωσης με τα μέτρα που θεσπίζονται σύμφωνα με την ανωτέρω παράγραφο 1.

3.   Τα συμβαλλόμενα μέρη συνεργάζονται, στο μέτρο του δυνατού και όπου ενδείκνυται, στις περιπτώσεις εικαζόμενης παράβασης των αναφερόμενων στην ανωτέρω παράγραφο 1 εσωτερικών νομοθετικών διατάξεων ή ρυθμιστικών απαιτήσεων που αφορούν την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών.

1.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει τα κατάλληλα, αποτελεσματικά και ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό, νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα ή μέτρα πολιτικής, κατά περίπτωση, για να εξασφαλίσει ότι για τις συνδεόμενες με γενετικούς πόρους παραδοσιακές γνώσεις που χρησιμοποιούνται εντός της περιοχής δικαιοδοσίας του έχει παρασχεθεί πρόσβαση με τη συναίνεση μετά από ενημέρωση ή την έγκριση και τη συμμετοχή των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων και ότι έχουν συμφωνηθεί αμοιβαία αποδεκτοί όροι, όπως επιβάλλουν οι σχετικές με την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών εσωτερικές νομοθετικές διατάξεις ή ρυθμιστικές απαιτήσεις του άλλου συμβαλλόμενου μέρους όπου βρίσκονται οι συγκεκριμένες αυτόχθονες και τοπικές κοινότητες.

2.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει τα κατάλληλα, αποτελεσματικά και ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό μέτρα για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων έλλειψης συμμόρφωσης με τα μέτρα που θεσπίζονται σύμφωνα με την ανωτέρω παράγραφο 1.

3.   Τα συμβαλλόμενα μέρη συνεργάζονται, στο μέτρο του δυνατού και όπου ενδείκνυται, στις περιπτώσεις εικαζόμενης παράβασης των αναφερόμενων στην ανωτέρω παράγραφο 1 εσωτερικών νομοθετικών διατάξεων ή ρυθμιστικών απαιτήσεων που αφορούν την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών.

1.   Για την υποστήριξη της συμμόρφωσης, κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει μέτρα, κατά περίπτωση, με σκοπό την παρακολούθηση και την ενίσχυση της διαφάνειας όσον αφορά τη χρησιμοποίηση γενετικών πόρων. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν:

2.   Η άδεια ή το ισοδύναμο έγγραφο που εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 στοιχείο ε) και τίθεται στη διάθεση του Κέντρου Πληροφοριών για την Πρόσβαση και τον Καταμερισμό των Οφελών αποτελεί διεθνώς αναγνωρισμένο πιστοποιητικό συμμόρφωσης.

3.   Τα διεθνώς αναγνωρισμένα πιστοποιητικά συμμόρφωσης χρησιμεύουν ως αποδεικτικά του ότι για τους γενετικούς πόρους τους οποίους καλύπτουν έχει παρασχεθεί πρόσβαση με συναίνεση μετά από ενημέρωση και ότι έχουν συμφωνηθεί αμοιβαία αποδεκτοί όροι, όπως επιβάλλουν οι σχετικές με την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών εσωτερικές νομοθετικές διατάξεις ή ρυθμιστικές απαιτήσεις του συμβαλλόμενου μέρους που παρέχει τη συναίνεση μετά από ενημέρωση.

4.   Το διεθνώς αναγνωρισμένο πιστοποιητικό συμμόρφωσης περιέχει τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες, εφόσον δεν είναι εμπιστευτικές:

1.   Κατά την εφαρμογή του άρθρου 6 παράγραφος 3 στοιχείο ζ) σημείο i) και του άρθρου 7, κάθε συμβαλλόμενο μέρος ενθαρρύνει τους παρόχους και τους χρήστες γενετικών πόρων και/ή παραδοσιακών γνώσεων που συνδέονται με γενετικούς πόρους να συμπεριλαμβάνουν στους αμοιβαία αποδεκτούς όρους, κατά περίπτωση, διατάξεις για την επίλυση διαφορών, μεταξύ των οποίων:

2.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος εξασφαλίζει ότι, σε περίπτωση διαφορών που ανακύπτουν από αμοιβαία αποδεκτούς όρους, η έννομη τάξη του παρέχει τη δυνατότητα προσφυγής, σύμφωνα με τις ισχύουσες δικαιοδοτικές απαιτήσεις.

3.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος λαμβάνει αποτελεσματικά μέτρα, κατά περίπτωση, σχετικά με:

4.   Η αποτελεσματικότητα του παρόντος άρθρου επανεξετάζεται από τη Διάσκεψη των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου, σύμφωνα με το άρθρο 31 αυτού.

1.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος ενθαρρύνει, κατά περίπτωση, την εκπόνηση, επικαιροποίηση και χρήση τομεακών και διατομεακών υποδειγμάτων συμβατικών ρητρών για τους αμοιβαία αποδεκτούς όρους.

2.   Η Διάσκεψη των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου διενεργεί, κατά διαστήματα, απολογισμό της χρήσης τομεακών και διατομεακών υποδειγμάτων συμβατικών ρητρών.

1.   Κάθε συμβαλλόμενο μέρος ενθαρρύνει, κατά περίπτωση, την εκπόνηση, επικαιροποίηση και χρήση προαιρετικών κωδίκων δεοντολογίας, κατευθυντήριων γραμμών και βέλτιστων πρακτικών και/ή προτύπων για την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών.

2.   Η Διάσκεψη των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου διενεργεί, κατά διαστήματα, απολογισμό της χρήσης προαιρετικών κωδίκων δεοντολογίας, κατευθυντήριων γραμμών και βέλτιστων πρακτικών και/ή προτύπων, και εξετάζει το ενδεχόμενο έγκρισης ειδικών κωδίκων δεοντολογίας, κατευθυντήριων γραμμών και βέλτιστων πρακτικών και/ή προτύπων.

1.   Τα συμβαλλόμενα μέρη συνεργάζονται για τη δημιουργία και ανάπτυξη δυναμικότητας και για την ενίσχυση των ανθρώπινων πόρων και των θεσμικών ικανοτήτων αποτελεσματικής εφαρμογής του παρόντος Πρωτοκόλλου στα συμβαλλόμενα μέρη που είναι αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικότερα στις λιγότερο ανεπτυγμένες και στα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη μεταξύ αυτών, καθώς και στα συμβαλλόμενα μέρη με οικονομία σε μεταβατικό στάδιο, μεταξύ άλλων μέσω υφιστάμενων παγκόσμιων, περιφερειακών, υποπεριφερειακών και εθνικών θεσμικών οργάνων και οργανισμών. Στο πλαίσιο αυτό, τα συμβαλλόμενα μέρη θα πρέπει να διευκολύνουν τη συμμετοχή των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων και των σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των μη κυβερνητικών οργανώσεων και του ιδιωτικού τομέα.

2.   Για τη δημιουργία και ανάπτυξη δυναμικότητας εφαρμογής του παρόντος Πρωτοκόλλου, λαμβάνονται πλήρως υπόψη οι ανάγκες σε χρηματοοικονομικούς πόρους των συμβαλλομένων μερών που είναι αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικότερα των λιγότερο ανεπτυγμένων και των μικρών νησιωτικών αναπτυσσόμενων κρατών μεταξύ αυτών, και των συμβαλλομένων μερών με οικονομία σε μεταβατικό στάδιο, σύμφωνα με τις αντίστοιχες διατάξεις της Σύμβασης.

3.   Ως βάση για τη λήψη κατάλληλων μέτρων εφαρμογής του παρόντος Πρωτοκόλλου, τα συμβαλλόμενα μέρη που είναι αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικότερα οι λιγότερο ανεπτυγμένες και τα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη μεταξύ αυτών, καθώς και τα συμβαλλόμενα μέρη με οικονομία σε μεταβατικό στάδιο, θα πρέπει να προσδιορίζουν τις εθνικές τους ανάγκες και προτεραιότητες από πλευράς δυναμικότητας μέσω εθνικών αυτοαξιολογήσεων δυναμικότητας. Κατά τη διαδικασία αυτή, τα εν λόγω μέρη θα πρέπει να υποστηρίζουν τις σχετικές με τη δυναμικότητα ανάγκες και προτεραιότητες των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων και των σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων, όπως προσδιορίζονται από τους ίδιους, δίνοντας έμφαση στις ανάγκες και προτεραιότητες των γυναικών από πλευράς δυναμικότητας.

4.   Η δημιουργία και ανάπτυξη δυναμικότητας για την υποστήριξη της εφαρμογής του παρόντος Πρωτοκόλλου μπορεί να καλύπτει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα βασικά πεδία:

5.   Τα μέτρα που λαμβάνονται σύμφωνα με τις ανωτέρω παραγράφους 1 έως 4 είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

6.   Θα πρέπει να παρέχονται στο Κέντρο Πληροφοριών για την Πρόσβαση και τον Καταμερισμό των Οφελών πληροφορίες σχετικά με τις πρωτοβουλίες δημιουργίας και ανάπτυξης δυναμικότητας, οι οποίες αναλαμβάνονται σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο σύμφωνα με τις ανωτέρω παραγράφους 1 έως 5, ώστε να προωθούνται η συνέργεια και ο συντονισμός στο πεδίο της δημιουργίας και ανάπτυξης δυναμικότητας για την πρόσβαση και τον καταμερισμό των οφελών.

1.   Κατά την εξέταση των χρηματοοικονομικών πόρων για την εφαρμογή του παρόντος Πρωτοκόλλου, τα συμβαλλόμενα μέρη λαμβάνουν υπόψη τις διατάξεις του άρθρου 20 της Σύμβασης.

2.   Ο χρηματοδοτικός μηχανισμός της Σύμβασης αποτελεί τον χρηματοδοτικό μηχανισμό του παρόντος Πρωτοκόλλου.

3.   Όσον αφορά τη δημιουργία και ανάπτυξη δυναμικότητας, που αναφέρεται στο άρθρο 22 του παρόντος Πρωτοκόλλου, όταν η Διάσκεψη των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου παρέχει κατευθύνσεις για τον χρηματοδοτικό μηχανισμό που αναφέρεται στην ανωτέρω παράγραφο 2, προς εξέταση από τη Διάσκεψη των Μερών, λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες σε χρηματοοικονομικούς πόρους των συμβαλλομένων μερών που είναι αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικότερα των λιγότερο ανεπτυγμένων και των μικρών νησιωτικών αναπτυσσόμενων κρατών μεταξύ αυτών, και των συμβαλλομένων μερών με οικονομία σε μεταβατικό στάδιο, καθώς και τις σχετικές με τη δυναμικότητα ανάγκες και προτεραιότητες των αυτοχθόνων και τοπικών κοινοτήτων και των γυναικών τους.

4.   Στο πλαίσιο της ανωτέρω παραγράφου 1, τα συμβαλλόμενα μέρη λαμβάνουν επίσης υπόψη τις ανάγκες των συμβαλλομένων μερών που είναι αναπτυσσόμενες χώρες, ειδικότερα των λιγότερο ανεπτυγμένων και των μικρών νησιωτικών αναπτυσσόμενων κρατών μεταξύ αυτών, και των συμβαλλομένων μερών με οικονομία σε μεταβατικό στάδιο, κατά τις προσπάθειές τους να προσδιορίσουν και να εφαρμόσουν τις απαιτήσεις τους σχετικά με τη δημιουργία και ανάπτυξη δυναμικότητας για την εφαρμογή του παρόντος Πρωτοκόλλου.

5.   Στις διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται, τηρουμένων των αναλογιών, οι κατευθυντήριες γραμμές για τον χρηματοδοτικό μηχανισμό της Σύμβασης, που περιλαμβάνονται στις σχετικές αποφάσεις της Διάσκεψης των Μερών, συμπεριλαμβανομένων όσων είχαν συμφωνηθεί πριν από την έγκριση του παρόντος Πρωτοκόλλου.

6.   Τα συμβαλλόμενα μέρη που είναι ανεπτυγμένες χώρες μπορούν επίσης να παρέχουν χρηματοοικονομικούς και άλλους πόρους για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Πρωτοκόλλου, τα δε συμβαλλόμενα μέρη που είναι αναπτυσσόμενες χώρες και χώρες με οικονομία σε μεταβατικό στάδιο μπορούν να επωφελούνται από τους πόρους αυτούς, μέσω διμερών, περιφερειακών και πολυμερών διαύλων.

1.   Η Διάσκεψη των Μερών λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου.

2.   Τα συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης που δεν είναι μέρη του παρόντος Πρωτοκόλλου μπορούν να συμμετέχουν ως παρατηρητές στις εργασίες οποιασδήποτε συνεδρίασης της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου. Όταν η Διάσκεψη των Μερών λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου, λαμβάνονται αποφάσεις δυνάμει του παρόντος Πρωτοκόλλου αποκλειστικά και μόνο από τα συμβαλλόμενα μέρη του.

3.   Όταν η Διάσκεψη των Μερών λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου, τα μέλη του Προεδρείου της Διάσκεψης των Μερών που αντιπροσωπεύουν συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης, τα οποία όμως δεν είναι μέρη του παρόντος Πρωτοκόλλου κατά τον δεδομένο χρόνο, αντικαθίστανται από μέλη που εκλέγονται από τα συμβαλλόμενα μέρη του παρόντος Πρωτοκόλλου μεταξύ των συμβαλλομένων μερών.

4.   Η Διάσκεψη των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου εξετάζει τακτικά την εφαρμογή του παρόντος Πρωτοκόλλου και λαμβάνει, στο πλαίσιο της εντολής της, τις αναγκαίες αποφάσεις για την προαγωγή της αποτελεσματικής εφαρμογής του. Ασκεί τα καθήκοντα που της ανατίθενται με το παρόν Πρωτόκολλο και:

5.   Οι διαδικαστικοί κανόνες της Διάσκεψης των Μερών και οι χρηματοδοτικοί κανόνες της Σύμβασης εφαρμόζονται, τηρουμένων των αναλογιών, δυνάμει του παρόντος Πρωτοκόλλου, εκτός αντίθετης ομόφωνης απόφασης της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου.

6.   Η πρώτη συνεδρίαση της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου συγκαλείται από τη Γραμματεία και συμπίπτει με την πρώτη προγραμματισμένη συνεδρίαση της Διάσκεψης των Μερών μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Πρωτοκόλλου. Οι επόμενες τακτικές συνεδριάσεις της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου συμπίπτουν με τις τακτικές συνεδριάσεις της Διάσκεψης των Μερών, εκτός αντίθετης απόφασης της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου.

7.   Έκτακτες συνεδριάσεις της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου συγκαλούνται όποτε αυτή το κρίνει αναγκαίο ή κατόπιν γραπτού αιτήματος συμβαλλόμενου μέρους, υπό τον όρο ότι το σχετικό αίτημα θα υποστηρίζεται από το ένα τρίτο τουλάχιστον των συμβαλλομένων μερών, εντός έξι μηνών από την κοινοποίησή του στα συμβαλλόμενα μέρη από τη Γραμματεία.

8.   Τα Ηνωμένα Έθνη, οι εξειδικευμένοι οργανισμοί τους και ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας, καθώς και κάθε κράτος μέλος ή παρατηρητής τους που δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης, μπορούν να εκπροσωπούνται ως παρατηρητές στις συνεδριάσεις της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου. Οποιοσδήποτε φορέας ή οργανισμός – εθνικός ή διεθνής, κυβερνητικός ή μη – σχετικός με τα θέματα που καλύπτει το παρόν Πρωτόκολλο και ο οποίος ενημερώνει τη Γραμματεία για την επιθυμία του να εκπροσωπηθεί ως παρατηρητής σε συνεδρίαση της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου, μπορεί να γίνει δεκτός με την ιδιότητα αυτή, εκτός εάν αντιταχθεί το ένα τρίτο τουλάχιστον των παρόντων συμβαλλομένων μερών. Εκτός αντίθετων διατάξεων του παρόντος άρθρου, η αποδοχή και η συμμετοχή παρατηρητών υπόκεινται στους διαδικαστικούς κανόνες που αναφέρονται στην ανωτέρω παράγραφο 5.

1.   Κάθε επικουρικό σώμα που συγκροτείται από τη Σύμβαση ή βάσει αυτής μπορεί να τίθεται στην υπηρεσία του παρόντος Πρωτοκόλλου, μεταξύ άλλων με απόφαση της Διάσκεψης των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου. Στη σχετική απόφαση προσδιορίζονται τα προς ανάληψη καθήκοντα.

2.   Τα συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης που δεν είναι μέρη του παρόντος Πρωτοκόλλου μπορούν να συμμετέχουν ως παρατηρητές στις εργασίες οποιασδήποτε συνεδρίασης των εν λόγω επικουρικών σωμάτων. Όταν επικουρικό σώμα της Σύμβασης λειτουργεί ως επικουρικό σώμα του παρόντος Πρωτοκόλλου, λαμβάνονται αποφάσεις δυνάμει του παρόντος Πρωτοκόλλου αποκλειστικά και μόνο από τα συμβαλλόμενα μέρη του.

3.   Όταν επικουρικό σώμα της Σύμβασης ασκεί τα καθήκοντά του για θέματα που αφορούν το παρόν Πρωτόκολλο, τα μέλη του Προεδρείου του συγκεκριμένου επικουρικού σώματος που αντιπροσωπεύουν συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης, τα οποία όμως δεν είναι μέρη του παρόντος Πρωτοκόλλου κατά τον δεδομένο χρόνο, αντικαθίστανται από μέλη που εκλέγονται από τα συμβαλλόμενα μέρη του παρόντος Πρωτοκόλλου μεταξύ των συμβαλλομένων μερών.

1.   Γραμματειακές υπηρεσίες για το παρόν Πρωτόκολλο παρέχει η Γραμματεία που έχει συσταθεί δυνάμει του άρθρου 24 της Σύμβασης.

2.   Το άρθρο 24 παράγραφος 1 της Σύμβασης, το οποίο αφορά τα καθήκοντα της Γραμματείας, εφαρμόζεται, τηρουμένων των αναλογιών, στο παρόν Πρωτόκολλο.

3.   Στον βαθμό που είναι χωριστές, οι δαπάνες γραμματειακών υπηρεσιών για το παρόν Πρωτόκολλο βαρύνουν τα συμβαλλόμενα μέρη του. Η Διάσκεψη των Μερών που λειτουργεί ως σύνοδος των συμβαλλομένων μερών του παρόντος Πρωτοκόλλου αποφασίζει, κατά την πρώτη συνεδρίασή της, για τις προς τούτο απαραίτητες δημοσιονομικές ρυθμίσεις.

1.   Το παρόν Πρωτόκολλο αρχίζει να ισχύει την ενενηκοστή ημέρα από την ημερομηνία κατάθεσης του πεντηκοστού εγγράφου επικύρωσης, αποδοχής, έγκρισης ή προσχώρησης από κράτη ή περιφερειακούς οργανισμούς οικονομικής ολοκλήρωσης που είναι συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης.

2.   Το παρόν Πρωτόκολλο αρχίζει να ισχύει για κράτος ή περιφερειακό οργανισμό οικονομικής ολοκλήρωσης που το επικυρώνει, το αποδέχεται ή το εγκρίνει ή προσχωρεί σε αυτό μετά την κατάθεση του πεντηκοστού εγγράφου, η οποία αναφέρεται στην παράγραφο 1 ανωτέρω, την ενενηκοστή ημέρα από την ημερομηνία κατά την οποία το εν λόγω κράτος ή περιφερειακός οργανισμός οικονομικής ολοκλήρωσης καταθέτει το οικείο έγγραφο επικύρωσης, αποδοχής, έγκρισης ή προσχώρησης ή κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της Σύμβασης για το συγκεκριμένο κράτος ή περιφερειακό οργανισμό οικονομικής ολοκλήρωσης, εάν αυτή είναι μεταγενέστερη.

3.   Για τους σκοπούς των παραγράφων 1 και 2 ανωτέρω, έγγραφο που κατατίθεται από περιφερειακό οργανισμό οικονομικής ολοκλήρωσης δεν λογίζεται ως επιπρόσθετο αυτών που έχουν κατατεθεί από κράτη μέλη του εν λόγω οργανισμού.

1.   Οποιαδήποτε στιγμή μετά την παρέλευση δύο ετών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος Πρωτοκόλλου για συμβαλλόμενο μέρος, το συγκεκριμένο μέρος δύναται να αποχωρήσει από το παρόν Πρωτόκολλο, με έγγραφη κοινοποίηση στον Θεματοφύλακα.

2.   Η αποχώρηση αυτή πραγματοποιείται μετά την παρέλευση ενός έτους από την ημερομηνία παραλαβής της κοινοποίησης από τον Θεματοφύλακα ή σε μεταγενέστερη ημερομηνία, που είναι δυνατόν να προσδιορίζεται στην κοινοποίηση της αποχώρησης.